SS ZSRR

R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
c Copyright 2010 - Gogi Asmir
UNIVERZITET U TUZLI
FAKULTET ELEKTROTEHNIKE
ZADACI ZA SAMOSTALNI RAD
Signali i sistemi
Gogi Asmir
Tuzla, Mart 2011. godine
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
2 SIGNALI I SISTEMI
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
ZADACI ZA SAMOSTALNI RAD 1
Zadatak 1.1
Provjeriti da li su sljedei signali periodini. Ako su periodini odrediti osnovni period.
(a) x(t) = 2e
j(t+/4)
u(t)
(b) x[n] = u[n] +u[n]
(c) x(t) = 2 cos(10t) sin(4t)
(d) x(t) = 12 + 20 cos(50t)
(e) x(t) = 4t 2 cos(30t)
(f) x(t) = 4 sin(3t) + 3 sin(
3t)
(g) x[n] = 5 cos
_
2n
8
_
+ 3 sin
_
2n
12
_
(h) x[n] = 16 sin
_
2n
8
_
sin
_
2n
6
_
(i) x(t) = cos
2
_
2t

3
_
(j) x(t) = cos
_
2t
2

3
_
(k) x[n] = cos
2
_
n
8
_
(l) x[n] = cos
_
n
2
8
_
Rjeenje
(a) Na osnovu nezavisno promjenljive moemo zakljuiti da je signal x(t) kontinualan. Da bi kontinu-
alni signal x(t) bio periodian potrebno je i dovoljno da postoji pozitivan realan broj T>0 takav
da vai
x(t) = x(t +T) t R
najmanja vrijednost perioda T za koju prethodna jednakost vai naziva se osnovni period i ozna-
ava se T
0
. Moemo pisati sljedee
x(t)
?
= x(t +T)
2e
j(t+/4)
u(t)
?
= 2e
j(t+T+/4)
u(t +T)
2e
j(t+/4)
u(t) = 2e
j(t+/4)
u(t +T) T R
+
t R
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
4 SIGNALI I SISTEMI
Signal je aperiodian.
(b) Na osnovu nezavisno promjenljive moemo zakljuiti da je signal x[n] diskretan. Da bi diskretni
signal x[n] bio periodian potrebno je i dovoljno da postoji pozitivan cijeli broj N>0 takav da vai
x[n] = x[n +N] n Z
najmanja vrijednost perioda N za koju prethodna jednakost vai naziva se osnovni period i ozna-
ava se N
0
. Moemo pisati sljedee
x[n]
?
= x[n +N]
u[n] +u[n]
?
= u[n +N] +u[(n +N)]
= u[n +N] +u[n N] N N n Z
Signal je aperiodian.
(c) Signal je periodian sa osnovnim periodom T
0
= .
(d) Signal je periodian sa osnovnim periodom T
0
= 0.04.
(e) Signal je aperiodian.
(f) Signal je aperiodian.
(g) Signal je periodian sa osnovnim periodom N
0
= 24.
(h) Signal je periodian sa osnovnim periodom N
0
= 12.
(i) Signal je periodian sa osnovnim periodom T
0
=

2
.
(j)
x(t)
?
= x(t +T)
cos
_
2t
2

3
_
?
= cos
_
2(t +T)
2

3
_
cos
_
2t
2

3
_
?
= cos
_
2t
2

3
_
cos
_
4tT + 2T
2
_
sin
_
2t
2

3
_
sin
_
4tT + 2T
2
_
Da bi desna strana bila jednaka lijevoj oigledno je da mora biti zadovoljeno
4tT + 2T
2
= 2k k = 0, 1, 2... t R
T
1,2
= t
_
t
2
+k
Poto period mora biti T = 0, T R
+
mogue vrijednosti perioda su
T = t +
_
t
2
+k
Jasno je da period ne smije zavisiti od nezavisno promjenljive t, samim time moemo uzeti t po
volji. Mogue vrijednosti perioda su
t = 0 T =

k k Z
Provjerimo da li postoji k koje zadovoljava polaznu relaciju za t = 1
x(1)
?
= x(1 +T)
cos
_
2

3
_
?
= cos
_
2(1 +
k)
2

3
_
cos
_
2

3
_
?
= cos
_
2

3
_
cos
_
4
k + 2k
_
sin
_
2

3
_
sin
_
4
k + 2k
_
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
SIGNALI I SISTEMI 5
cos
_
4
k + 2k
_
= cos
_
4
k
_
Prethodni lan mora biti jednak jedan za najmanju vrijednost perioda, odnosno argument cosi-
nusne funkcije za osnovni period mora biti jednak 2
cos
_
4
k
_
= 1 4
k = 2 k =

4
Poto je dobijena vrijednost za k iracionalan broj zakljuujemo da je signal aperiodian.
(k) Signal je periodian sa osnovnim periodom N
0
= 8.
(l)
x[n]
?
= x[n +N]
cos
_
n
2
8
_
?
= cos
_
(n +N)
2
8
_
cos
_
n
2
8
_
?
= cos
_
n
2
8
_
cos
_
(2nN +N
2
)
8
_
sin
_
n
2
8
_
sin
_
(2nN +N
2
)
8
_
Da bi desna strana bila jednaka lijevoj oigledno je da mora biti zadovoljeno
(2nN +N
2
)
8
= 2k k = 0, 1, 2... n Z
N
1,2
= n
_
n
2
+ 16k
Poto period mora biti N N mogue vrijednosti perioda su
N = n +
_
n
2
+ 16k
Jasno je da period ne smije zavisiti od nezavisno promjenljive n, samim time moemo uzeti n po
volji. Mogue vrijednosti perioda su
n = 0 N = 4
k k Z
Provjerimo da li postoji k koje zadovoljava polaznu relaciju za n = 1
x[1]
?
= x[1 +N]
cos
_
8
_
?
= cos
_
(1 + 4
k)
2
8
_
cos
_
8
_
?
= cos
_
8
_
cos
_
(8
k + 16k)
8
_
sin
_
8
_
sin
_
(8
k + 16k)
8
_
cos
_
(8
k + 16k)
8
_
= cos
_
k + 2k
_
= cos
_
k
_
Prethodni lan mora biti jednak jedan za najmanju vrijednost perioda, odnosno argument cosi-
nusne funkcije za osnovni period mora biti jednak 2
cos
_
k
_
= 1
k = 2 k = 4
Poto je dobijena vrijednost za k iz skupa cijelih brojeva zakljuujemo da je signal periodian sa
osnovnim periodom N = 4
k = 8.
Zadatak 1.2
Provjeriti da li su sljedei signali energetski signali, signali snage ili nijedno od navedenog.
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
6 SIGNALI I SISTEMI
(a) x(t) = 2[u(t + 2) u(t 2)]
(b) x(t) = 3[u(t) u(t 2)]
(c) x(t) = 5e
0.4t
u(t)
(d) x(t) = 2e
t
(e) x(t) = Ce
j
2t
T
(f) x(t) = 2 cos
_
t
3
+

4
_
(g) x(t) = u(t)
(h) x(t) = e
|t|
(i) x(t) = sgn(t)
(j) x(t) = t
(k) x(t) =
2
t
u(t 2)
(l) x(t) = C
(m) x[n] =
_
1
3
_
n
u[n]
(n) x[n] =
u[n]
n
(o) x[n] = cos
_
n
3
_
(u[n] u[n 6])
(p) x[n] = (1)
n
(q) x[n] = e
j
n
(r) x[n] = n
(s) x[n] = 2
n
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
SIGNALI I SISTEMI 7
Rjeenje
(a) E = 16, P = 0
(b) E = 18, P = 0
(c) E =
125
4
, P = 0
(d) E = , P =
(e) E = , P = C
2
(f) E = , P = 2
(g) E = , P =
1
2
(h) E = 1, P = 0
(i) E = , P = 1
(j) E = , P =
(k) E = 2, P = 0
(l) E = , P = C
2
(m) E =
9
8
, P = 0
(n) E = , P =
(o) E = 3, P = 0
(p) E = , P = 1
(q) E = , P = 1
(r) E = , P =
(s) E = , P =
Zadatak 1.3
Odrediti parnu i neparnu komponentu signala
(a) x(t) = 5 cos
_
3t
4
+

4
_
(b) x(t) =
sin(t)
t
(c) x(t) = t sin(10t)
(d) x(t) = t(2 t
2
)
(e) x(t) = u(t) u(t 1)
(f) x(t) = u(t) +u(t)
(g) x(t) = sgn(t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
8 SIGNALI I SISTEMI
(h) x(t) = e
|t|
(i) x(t) = e
t
u(t)
(j) x(t) = (t) u(t 1)
Zadatak 1.4
Izraunati vrijednost sljedeih izraza
a)
_

e
t
u(t)dt
b)
_

e
|t|
dt
c)
_

t
2
(u(t) u(t 2))dt
d)
_

u(t)(u(t + 1) u(t 1))dt

e)
_

(u(t) u(t 3)(u(t + 1) u(t 5))dt

f)
_

u
2
(t)(u(t 5) u(t 7))dt
g)
_

e
t
u(t)e
t1
u(1 t)dt
h)
_

1
t
(u(t 2) u(t 4))dt
i)
_

(u(t + 2) u(t 2))sgn(t)dt

j)
_

|u(1 t)|u(t)dt
Zadatak 1.5
Nacrtati sljedee signale
(a) x
1
(t) = tu(t)
(b) x
2
(t) = 2t(2 t)
(c) x
3
(t) = 2u(t 1) u(t 2)
(d) x
4
(t) =
dx
3
(t)
dt
(e) x
5
(t) = t[u(t + 1) u(t 3)]
(f) x
6
(t) =
dx
5
(t)
dt
(g) x
7
(t) =
n=
(t nT)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
SIGNALI I SISTEMI 9
Zadatak 1.6
Odrediti vrijednost sljedeih izraza
(a)
_

(t) cos(t)dt
(b)
_
5
0
sin(2t)(t + 3)dt
(c) cos
2
_
t
_
t

2
__
(d)
_

0
(t + 1)(t 1)dt
(e)
_

0
e
t
(t 10)dt
(f)
_

0
e
t
2
cos(t)(t + 6)dt
(g)
_
2
2
(t sin(t))(t 1)dt
(h)
_
1
1
t(t sin(t))(t)dt
(i)
_
2
1
t
_
t
2
+ 3
_
dt
(j)
_
5
5
d(t )
d
cos(2)d
Zadatak 1.7
Provjeriti da li su sljedei sistemi linearni, vremenski invarijantni, kauzalni, sa/bez memorije i stabilni.
(a) y(t) = x(t 5) x(3 t)
(b) y(t) = x(2t)
(c) y(t) = x(t) cos(2t)
(d) y(t) = |x(t)|
(e) y[n] = 2x
2
[n]
(f) y[n] = nx[n]
(g) y[n] = x[n] +
(h) y[n] = (x[n] x[n 1])
(i) y(t) = tx(t)
(j) y(t) = x
2
(t)
(k) y(t) = x(t) + 1
(l) y(t) = t
2
x(t 1)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
10 SIGNALI I SISTEMI
(m) y(t) = RC
dx(t)
dt
(n) y(t) =
1
x(t)
_
dx(t)
dt
_
2
(o) y(t) = x(t) ln(x(t))
(p) y(t) = sgn(x(t))
(q) y(t) = C sinh(x(t))
(r) y(t) = sin(x(t)) ln(x(t))
(s) y(t) = Ce
x(t)
(t) y(t) = A(1 +x(t)) cos(2f
0
t)
(u) y(t) =
1
T
_
t+T/2
tT/2
x()d
Rjeenje
(a) Linearan(L), vremenski varijantan(VI),nije kauzalan(NK), stabilan(S), sa memorijom(SM)
(b) y(t) = T {x(t)} = x(2t)
LINEARNOST
y
1
(t) = T {x
1
(t)} = x
1
(2t)
y
2
(t) = T {x
2
(t)} = x
2
(2t)
Odziv sistema na linearnu kombinaciju
y
3
(t) = T {x
1
(t) +x
2
(t)} = x
1
(2t) +x
2
(2t)
Linearna kombinacija odziva
y
4
(t) = y
1
(t) +y
2
(t) = x
1
(2t) +x
2
(2t)
Poto je y
3
(t) = y
4
(t) sistem je linearan.
VREMENSKA INVARIJANTNOST
y
1
(t) = T {x(t t
0
)} = x(2t t
0
)
y(t t
0
) = 2x(2t 2t
0
)
Poto je y
1
(t) = y(t t
0
) sistem je vremenski varijantan.
KAUZALNOST
Odredimo odziv sistema u vremenskim trenucima t = 2 i t = 2
y(2) = T {x(2)} = x(4) Izlaz sistema je funkcija ulaza koji e se pojaviti u budunosti.
y(2) = T {x(2)} = x(4) Izlaz sistema je funkcija ulaza iz prolosti.
Sistem nije kauzalan.
SA/BEZ MEMORIJE
Na osnovu testa kauzalnosti moemo zakljuiti da je sistem sa memorijom.
STABILNOST
Neka je x(t) ogranien signal |x(t)| < <
|y(t)| = |T {x(t)} | = |x(2t)| < <
Izlaz sistem je ogranien signal samim time je sistem BIBO stabilan.
(c) L, VI, K, S, BM
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
SIGNALI I SISTEMI 11
(d) NL, VV, NK, S, SM
(e) NL, VI, K, S, BM
(f) L, VV, K, NS, BM
(g) NL, VI, K, S, BM
(h) L, VI, K, S, SM
(i) L, VV, K, NS, BM
(j) NL,VI, K, S, BM
(k) NL,VI, K, S, BM
(l) L, VV, K, NS, SM
(m) L, VI, K, NS, SM
(n) NL, VI, K, NS, SM
(o) y(t) = T {x(t)} = x(t) ln x(t)
LINEARNOST y
1
(t) = T {x
1
(t)} = x
1
(t) ln x
1
(t)
y
2
(t) = T {x
2
(t)} = x
2
(t) ln x
2
(t)
y
3
(t) = T {x
1
(t) +x
2
(t)} = (x
1
(t) +x
2
(t)) ln(x
1
(t) +x
2
(t))
y
4
(t) = y
1
(t) +y
2
(t) = x
1
(t) ln x
1
(t) +x
2
(t) ln x
2
(t)
Poto je y
3
(t) = y
4
(t) sistem je nelinearan.
y
1
(t) = T {x(t t
0
)} = x(t t
0
) ln x(t t
0
)
y(t t
0
) = x(t t
0
) ln x(t t
0
)
Poto je y
1
(t) = y(t t
0
) sistem je vremenski invarijantan.
KAUZALNOST
Odredimo odziv sistema u vremenskim trenucima t = 2 i t = 2
y(2) = T {x(2)} = x(2) ln x(2) Izlaz sistema je funkcija trenutne vrijednosti ulaza i
vrijednosti ulaza iz prolosti.
y(2) = T {x(2)} = x(2) ln x(2) Izlaz sistema je funkcija trenutne vrijednosti
ulaza i vrijednosti ulaza iz prolosti.
Sistem je kauzalan.
SA/BEZ MEMORIJE
Na osnovu testa kauzalnosti moemo zakljuiti da je sistem bey memorije.
STABILNOST
|y(t)| = |T {x(t)} | = |x(t) ln x(t)| = |x(t)|| ln x(t)| < <
(p) NL, VI, K, S, BM
(q) NL, VI, K, S, BM
(r) NL, VI, K, S, BM
(s) NL, VI, K, S, BM
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
(t) NL, VV, K, S, BM
(u) y(t) = T {x(t)} =
1
T
_
t+T/2
tT/2
x()d
LINEARNOST
y
1
(t) = T {x
1
(t)} =
1
T
_
t+T/2
tT/2
x
1
()d
y
2
(t) = T {x
2
(t)} =
1
T
_
t+T/2
tT/2
x
1
()d
y
3
(t) = T {x
1
(t) +x
2
(t)} =
1
T
_
t+T/2
tT/2
(x
1
() + 2x
2
())d
y
4
(t) = y
1
(t) +y
2
(t) =
1
T
_
t+T/2
tT/2
x
1
()d +
1
T
_
t+T/2
tT/2
x
2
()d
Poto je y
3
(t) = y
4
(t) sistem je linearan.
y
1
(t) = T {x(t t
0
)} =
1
T
_
t+T/2
tT/2
x( t
0
)d
y(t t
0
) =
1
T
_
tt0+T/2
tt0T/2
x( t
0
)d
Poto je y
1
(t) = y(t t
0
) sistem je vremenski varijantan.
KAUZALNOST
Sistem je akauzalan tj nije kauzalan jer zavisi od buduih vrijednosti ulaza.
SA/BEZ MEMORIJE
Sistem je sa memorijom.
STABILNOST
|y(t)| = |T {x(t)} | = |
1
T
_
t+T/2
tT/2
x()d|
1
T
_
t+T/2
tT/2
|x()|d =

T
_
t+T/2
tT/2
d = <
Zadatak 1.8
Provjeriti da li sljedei LTI sistemi opisani impulsnim odzivom
(a) h(t) = e
2t
u(t 1)
(b) h(t) = e
t
u(1 t)
(c) h(t) = u(t)
(d) h(t) =
sin(2t)
t
u(t)
(e) h(t) =
_
sin(2t)
t
_
2
u(t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
stabilni i kauzalni.
Zadatak 1.9
Za LTI sistem iji je ulaz x(t) odrediti impulsni odziv ako se zna da je izlaz
y(t) = x(t t
0
)
gdje je t
0
pozitivna realna konstanta.
Zadatak 1.10
Odrediti odziv LTI sistema ako je
(a) x(t) = u(t), h(t) = (t 1) (t 3)
(b) x(t) = (t + 1)[u(t) u(t 1)]) + (2 t)[u(t 1) u(t 2)]), h(t) = (t + 2) + 2(t + 1)
(c) x(t) = e
2t
u(t), h(t) = e
2t
u(t)
Zadatak 1.11
Odrediti odziv LTI sistema iji je impulsni odziv
h(t) = e
t
u(t)
na ulazni signal x(t) = te
t
u(t) ako je , R
+
.
Rjeenje
Nacrtajmo signale x(t) i h(t).
2 0 2 4 6
0.5
0
0.5
1
t
x
(
t
)
(a)
4 2 0 2 4 6
0.5
0
0.5
1
1.5
t
h
(
t
)
(b)
Slika 1.1
Zatim nacrtajmo signale x() i h()
6 4 2 0 2
0.5
0
0.5
1
x
(
)
(a)
4 2 0 2 4
0.5
0
0.5
1
1.5
h
(
)
(b)
Slika 1.2
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Analizirajmo proizvod x(t )h() za razliite vrijednosti promjenljive t. Za vrijednosti promjenjive
t < 0 imat emo situaciju kao na slici 1.3a
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

u()(t )d = 0
6 4 2 0 2 4
0.5
0
0.5
1
1.5
x
(
t
)
h
(
)
(a) t < 0
4 2 0 2 4
0.5
0
0.5
1
1.5
x
(
t
)
h
(
)
(b) t 0
Slika 1.3
Za vrijednosti promjenjive t 0 imat emo situaciju kao na slici 1.3b
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

u()(t )e
(t)
u(t )d =
_
t
0
e
(t )e
(t)
d
y(t) = e
t
_
t
0
(t )e
()
d = e
t
_
t
_
t
0
e
()
d
_
t
0
e
()
d
_
y(t) = e
t
_
t

_
e
()t
1
_
t

e
()t
+
1
( )
2
_
e
()t
1
_
_
y(t) =
1

_
te
t
+
1

_
e
t
e
t
_
_
Ako objedinimo izraza za izlaz LTI sistema moemo pisati da je
y(t) =
1

_
te
t
+
1

_
e
t
e
t
_
_
u(t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Zadatak 1.12
h(t) = u(t) u(t 2)
na ulazni signal x(t) = u(t) u(t 3).
Rjeenje
Nacrtajmo signale x(t) i h(t).
0 1 2 3 4 5
0.5
0
0.5
1
1.5
t
x
(
t
)
(a)
0 1 2 3 4 5
0.5
0
0.5
1
1.5
t
h
(
t
)
(b)
Slika 1.4
Zatim nacrtajmo signale x() i h()
4 2 0 2 4
0.5
0
0.5
1
1.5
x
(
)
(a)
0 1 2 3 4 5
0.5
0
0.5
1
1.5
h
(
)
(b)
Slika 1.5
Analizirajmo proizvod x(t )h() za razliite vrijednosti promjenljive t. Za vrijednosti promjenjive
t < 0 imat emo situaciju kao na slici 1.6a
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

u()(t )d = 0
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
4 2 0 2 4 6
0.5
0
0.5
1
1.5
x
(
t
)
h
(
)
(a) t < 0
4 2 0 2 4
0.5
0
0.5
1
1.5
x
(
t
)
h
(
)
(b) 0 t < 2
Slika 1.6
Za vrijednosti promjenjive 0 t < 2 imat emo situaciju kao na slici 1.6b
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d =

_
t
0
d = t
Za vrijednosti promjenjive 2 t < 3 imat emo situaciju kao na slici 1.7a
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d =

_
2
0
d = 2
4 2 0 2 4 6
0.5
0
0.5
1
1.5
x
(
t
)
h
(
)
(a) 2 t < 3
4 2 0 2 4 6
0.5
0
0.5
1
1.5
x
(
t
)
h
(
)
(b) 3 t < 5
Slika 1.7
Za vrijednosti promjenjive 3 t < 5 imat emo situaciju kao na slici 1.7b
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d =

_
2
t3
d = 5 t
Za vrijednosti promjenjive t 5 imat da je y(t) = 0
y(t) =
_
_
0, t < 0
t, 0 t < 2
2, 2 t < 3
5 t, 3 t < 5
0, t 5
Odziv LTI sistema moemo odrediti i analitiki na sljedei nain
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d

R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
y(t) =
_

u()u(t)d
_

u()u(t 3)d
_

u( 2)u(t)d +
_

u( 2)u(t 3)d
Analizirajui kada je vrijednost proizvoda step funkcija razliit od nule, moemo odrediti granice
integracije
y(t) =
_
t
0
d u(t)
_
t3
0
d u(t 3)
_
t
2
d u(t 2) +
_
t3
2
d u(t 5)
y(t) = tu(t) (t 3)u(t 3) (t 2)u(t 2) + (t 5)u(t 5)
Zadatak 1.13
h(t) = e
t
u(t)
na ulazni signal x(t) = e
t
u(t) ako je R
+
.
Rjeenje
Za vrijednosti promjenjive t < 0 odziv sistema je
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

u()e
(t)
u( t)d
y(t) =
_

0
e
e
(t)
d =
1
2
e
t
Za vrijednosti promjenjive t 0 odziv sistema je
y(t) =
_

h()x(t )d =
_

u()e
(t)
u( t)d
y(t) =
_

t
e
e
(t)
d =
1
2
e
t
y(t) =
_
_
1
2
e
t
, t < 0
1
2
e
t
, t 0
ili kao analitiki izraz
y(t) =
1
2
e
|t|
Zadatak 1.14
Provjeriti da li su sljedei sistemi opisani diferencijalnim jednainama linearni
a)
dy(t)
dt
+ 2y(t) + 2 = x(t)
b)
_
dy(t)
dt
_
2
+y(t) =
dx(t)
dt
+x(t)
c)
dy(t)
dt
+ty(t) = 3
dx(t)
dt
+ 2x(t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
d)
dy(3t)
dt
+y(3t) = x(t)
e)
dy(t)
dt
+ 2y(t) + 2 = x(t)
f)
dy(t)
dt
+y(t) + sin(t) = x(t)
g)
dy(t)
dt
+y(t) = x(t)
dx(t)
dt
h)
dy(t)
dt
+e
y(t)
= x(t)
i)
dy(t)
dt
= |x(t)|
j) t
dy(t)
dt
8y(t) = x(t)
Zadatak 1.15
Provjeriti da li su sljedei sistemi opisani diferencijalnim jednainama vremenski invarijantni
a)
dy(t)
dt
+y(2t) + 2 = x(t)
b)
dy(t)
dt
+ cos
_
t
2
_
y(t) = x(t)
c)
dy(t)
dt
+ty(t) = 3
dx(t)
dt
+ 2x(t)
d)
dy(t)
dt
+y(t) = tx(t)
e)
dy(t)
dt
= x(t 5)
f)
dy(t)
dt
+y(t) + sin(t) = x(t)
g)
dy(t)
dt
+ty(t) = x(t)
h)
dy(t)
dt
+y(t) = x(t)
dx(t)
dt
i)
dy(t)
dt
+e
y(t)
= x(t)
j)
dy(t)
dt
+y(t) = x(t)
k) t
dy(t)
dt
8y(t) = x(t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Zadatak 1.16
Za sistem prikazan na slici 1.18 potrebno je odrediti
x(t)
L
R
y(t)
SISTEM
Slika 1.8
a) diferencijalnu jednainu koja povezuje ulaz i izlaz sistema.
b) impulsni odziv sistema.
c) odziv sistema na step ulaz.
Pretpostaviti da imamo nulte poetne uslove.
Rjeenje
a) Sa slike 1.18 moemo uoiti da je
x(t) = u
L
(t) +y(t) = L
di(t)
dt
+y(t) =
L
R
dy(t)
dt
+y(t)
Diferencijalna jednaina koja poovezuje ulaz i izlaz sistema je
dy(t)
dt
+
R
L
y(t) =
R
L
x(t)
b) Impulsni odziv sistema emo odrediti tako to uzmemo da je x(t) = (t) i y(t) = h(t)
dh(t)
dt
+
R
L
h(t) =
R
L
(t)
Homogeno rjeenje prethodne diferencijalne jednaine emo dobiti rjeavanjem jednaine
dh
h
(t)
dt
+
R
L
h
h
(t) = 0
pretpostavljajui da je h
h
(t) = C
1
e
pt
. Nakon uvrtavanja u prethodnu jednainu imamo da je
pC
1
e
pt
+
R
L
C
1
e
pt
= 0 p +
R
L
= 0 p =
R
L
Homogeno rjeenje je
h
h
(t) = C
1
e
R
L
t
u(t)
Odziv sistema na poetne uslove je
h
zi
(t) = C
2
e
R
L
t
u(t) = 0
Partikularno rjeenje je dato u obliku h
p
(t) = C
3
(t), samim time opte rjeenje je
h(t) = C
1
e
R
L
t
u(t) +C
3
(t)
sa druge strane odziv sistema na pobudu uz nulte poetne uslove je
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
h
zs
(t) = C
4
e
R
L
t
u(t) +C
3
(t)
Nakon uvrtavanja h
zs
(t) u polaznu diferencijalnu jednainu imamo
R
L
C
4
e
R
L
t
u(t) +C
3
(t) +C
4
e
R
L
t
(t) +
R
L
C
4
e
R
L
t
u(t) +C
3
R
L
(t) =
R
L
(t)
C
3
(t) +C
4
e
R
L
t
(t) +C
3
R
L
(t) =
R
L
(t)
Jasno je da e konstanta C
3
biti nula jer na desnoj strani nemamo lanova
(t).
C
4
e
R
L
t
(t) =
R
L
(t) C
4
(t) =
R
L
(t) C
4
=
R
L
h
zs
(t) =
R
L
e
R
L
t
u(t)
Finalno imamo da je impulsni odziv sistema
h(t) = h
zi
(t) +h
zs
(t) =
R
L
e
R
L
t
u(t)
pa je homogeno i partikularno rjeenje
h
h
(t) =
R
L
e
R
L
t
u(t)
h
p
(t) = 0
c) Ulazni signal je x(t) = u(t)
dy(t)
dt
+
R
L
y(t) =
R
L
u(t)
Iz b) imamo da je homogeno rjeenje
y
h
= C
1
e
R
L
t
u(t)
y
zi
= C
2
e
R
L
t
u(t) = 0 jer imamo nulte poetne uslove
Analitiki oblik partikularnog rjeenja je u formi
y
p
(t) = C
3
u(t)
a sa druge strane odziv sistema na pobudu uz nulte poetne uslove je
y
zs
(t) = C
4
e
R
L
t
u(t) +C
3
u(t)
Nakon uvrtavanja y
zs
(t) u polaznu diferencijalnu jednainu imamo
R
L
C
4
e
R
L
t
u(t) +C
3
(t) +C
4
e
R
L
t
(t) +
R
L
C
4
e
R
L
t
u(t) +C
3
R
L
u(t) =
R
L
u(t)
C
3
(t) +C
4
(t) +C
3
R
L
u(t) =
R
L
u(t)
C
3
R
L
u(t) =
R
L
u(t) C
3
= 1 C
3
+C
4
= 1 C
4
= 1
y
zs
(t) = e
R
L
t
u(t) +u(t)
Finalno imamo da je odziv sistema sistema na step ulaz uz nulte poetne uslove
y(t) = y
zi
(t) +y
zs
(t) =
_
1 e
R
L
t
_
u(t)
h
h
(t) = e
R
L
t
u(t)
h
p
(t) = u(t)
Zadatak 1.17
Provjeriti da li je sistem opisan diferencijalnom jednainom linearan
dy(t)
dt
+ 5y(t) + 2 = x(t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Pretpostaviti nulte poetne uslove.
Rjeenje
Neka su x
1
(t) i x
2
(t) dva proizvoljna signala, odziv sistema na svaki od datih signala je
dy
1
(t)
dt
+ 5y
1
(t) + 2 = x
1
(t)
dy
2
(t)
dt
+ 5y
2
(t) + 2 = x
2
(t)
Odziv sistema na linearnu kombinaciju ulaznih signala je
T{x
1
(t) +x
2
(t)}
dy
3
(t)
dt
+ 5y
3
(t) + 2 = x
1
(t) +x
2
(t)
Linearna kombinacija odziva je
T{x
1
(t)} +T{x
2
(t)}
dy
1
(t)
dt
+5y
1
(t) + 2 +
dy
2
(t)
dt
+ 5y
2
(t) + 2 = x
1
(t) +x
2
(t)
d
dt
(y
1
(t) +y
2
(t)) + 5 (y
1
(t) +y
2
(t)) + 2( +) = x
1
(t) +x
2
(t)
dy
4
dt
+ 5y
4
(t) + 2( +) = x
1
(t) +x
2
(t)
Poto je y
3
(t) = y
4
(t) sistem je nelinearan.
Zadatak 1.18
Za sistem je opisan diferencijalnom jednainom
dy(t)
dt
+ 2y(t) = x(t) +
dx(t)
dt
odrediti impulsni odziv.
Rjeenje
Impulsni odziv mora zadovoljavati diferencijalu jednainu
dh(t)
dt
+ 2h(t) = (t) +
d(t)
dt
Homogeno rjeenje diferencijalne jednaine je
h
h
(t) = C
1
e
2t
u(t)
Partikularno rjeenje dato je u formi h
p
(t) = C
2
(t)
Opte rjeenje diferencijalne jednain je h(t) = C
1
e
2t
u(t) +C
2
(t).
Sa druge strane opte rjeenje je h(t) = h
zi
(t) +h
zs
(t) gdje je
h
zi
(t) = C
3
e
2t
u(t) = 0
h
zs
(t) = C
4
e
2t
u(t) +C
2
(t)
Nakon uvrtavanja u polaznu diferencijalnu jednainu imamo
2C
4
e
2t
u(t) +C
2
(t) +C
4
e
2t
(t) + 2C
4
e
2t
u(t) + 2C
2
(t) = (t) +
(t)
C
2
(t) +C
4
(t) + 2C
2
(t) = (t) +
(t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
C
2
= 1 C
4
+ 2C
2
= 1 C
4
= 1
Finalno imamo da je impulsni odziv sistema
h(t) = h
zi
(t) +h
zs
(t) = (t) e
2t
u(t)
h
h
(t) = e
2t
u(t)
h
p
(t) = (t)
Zadatak 1.19
Odrediti odziv sistema opisanog diferencijalnom jedaninom
dy(t)
dt
+ 4y(t) = 3x(t)
ako je y(0
) = 2 i x(t) = u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

zi
(t) i y
zs
(t) kao i impulsni odziv.
Rjeenje
Opte rjeenje diferencijalne jednaine dato je u obliku
y(t) = y
p
(t) +y
h
(t)
Homogeno rjeenje diferencijalne jednaine dobit emo rjeavajui jednainu
dy
h
(t)
dt
+ 4y
h
(t) = 0
pri emu je homogeno rjeenje dato u obliku y
h
(t) = C
1
e
pt
za t 0
pC
1
e
pt
+ 4C
1
e
pt
= 0 p = 4
y
h
(t) = C
1
e
4t
u(t)
y
zi
(t) = C
2
e
4t
u(t)
konstantu C
2
odredimo znajui da je y
zi
(0) = y(0
) = 2 C
2
= 2
y
zi
(t) = 2e
4t
u(t)
Partikularno rjeenje dato je u obliku y
p
(t) = C
3
u(t)
Odziv sistema na pobudu uz nulte poetne uslove je
y
zs
(t) = C
3
u(t) +C
4
e
4t
u(t)
Uvrstimo y
zs
(t) u polaznu diferencijalnu jednainu
4C
4
e
4t
u(t) +C
4
e
4t
(t) +C
3
(t) + 4C
4
e
4t
u(t) + 4C
3
u(t) = 3u(t)
C
3
(t) +C
4
(t) + 4C
3
u(t) = 3u(t)
Na osnovu ega dobijemo sistem
4C
3
= 3 C
3
=
3
4
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
C
3
+C
4
= 0 C
4
=
3
4
y
zs
(t) =
3
4
e
4t
u(t) +
3
4
u(t)
Opte rjeenje je
y(t) = y
zi
(t) +y
zs
(t) = 2e
4t
u(t)
3
4
e
4t
u(t) +
3
4
u(t)
y(t) =
3
4
u(t) +
5
4
e
4t
u(t)
Na osnovu zadnjeg izraza i izraza za homogeno i partikularno rjeenje moemo pisati da je
y
h
(t) =
5
4
e
4t
u(t)
y
p
(t) =
3
4
u(t)
Odredimo rjeenje diferencijalne jednaine koristei Laplaceovu transformaciju
sY (s) y(0
) + 4Y (s) = 3X(s)
Y (s) =
3
s + 4
X(s)
. .
yzs
+
y(0
)
s + 4
. .
yzi
X(s) =
1
s
ROC: Re{s} > 0
Y (s) =
3
s(s + 4)
. .
yzs
+
2
s + 4
. .
yzi
ROC: Re{s} > 0
Y (s) =
5
4s + 16
+
3
4s
ROC: Re{s} > 0
y(t) =
3
4
u(t) +
5
4
e
4t
u(t)
y
zi
(t) = 2e
4t
u(t)
y
zs
(t) =
3
4
u(t)
3
4
e
4t
u(t)
Primjetimo da poetni uslovi zadovoljavaju jednakost y
zi
(0) = y(0
) = 2.
Impulsni odziv moemo odrediti diferenciranjem odziva sistema na step ulaz uz nulte poetne uslove!
h(t) =
dy
zs
(t)
dt
=
d
dt
_
3
4
u(t)
3
4
e
4t
u(t)
_
= 3e
4t
u(t)
Odredimo impulsni odziv sistema rjeavajui diferencijalnu jednainu ako znamo da je x(t) = (t)
dh
h
(t)
dt
+ 4h
h
(t) = 0
pri emu je homogeno rjeenje dato u obliku h
h
(t) = C
1
e
pt
za t 0 i isto je kao u prvom dijelu zadatka
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
h
h
(t) = C
1
e
4t
u(t)
Jasno je da je h
zi
(t) = 0
Partikularno rjeenje dato je u obliku h
p
(t) = C
2
(t) pa je odziv sistema na nulte poetne uslove
h
zs
(t) = C
2
(t) +C
3
e
4t
u(t)
koje mora zadovoljavati polaznu diferencijalnu jednainu
4C
3
e
4t
u(t) +C
3
e
4t
(t) +C
2
(t) + 4C
3
e
4t
u(t) + 4C
2
(t) = 3(t)
C
3
(t) +C
2
(t) + 4C
2
(t) = 3(t) C
2
= 0 i C
3
= 3
h
zs
(t) = 3e
4t
u(t)
Opte rjeenje je
h(t) = h
zi
(t) +h
zs
(t) = 3e
4t
u(t)
h
h
(t) = 3e
4t
u(t)
h
p
(t) = 0
Ako koristimo Laplaceovu transformaciju imamo da je impulsni odziv
sH(s) h(0
) + 4H(s) = 3X(s)
H(s) =
3
s + 4
X(s) +
h(0
)
s + 4
X(s) = 1 ROC : Re{s} R
H(s) =
3
s + 4
ROC: Re{s} > -4
h(t) = 3e
4t
u(t)
Zadatak 1.20
dy(t)
dt
+y(t) = 3
dx(t)
dt
+ 2x(t)
ako je y(0
) = 2 i x(t) = u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

zi
(t) i y
zs
Rjeenje
Opte rjeenje diferencijalne jednaine dato je u obliku
y(t) = y
p
(t) +y
h
(t)
dy
h
(t)
dt
+y
h
(t) = 0
pri emu je homogeno rjeenje dato u obliku y
h
(t) = C
1
e
pt
za t 0
pC
1
e
pt
+C
1
e
pt
= 0 p = 4
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
y
h
(t) = C
1
e
t
u(t)
y
zi
(t) = C
2
e
t
u(t)
konstantu C
2
odredimo znajui da je y
zi
(0) = y(0
) = 2 C
2
= 2
y
zi
(t) = 2e
t
u(t)
Partikularno rjeenje dato je u obliku y
p
(t) = C
3
u(t)
Odziv sistema na pobudu uz nulte poetne uslove je
y
zs
(t) = C
3
u(t) +C
4
e
t
u(t)
Uvrstimo y
zs
(t) u polaznu diferencijalnu jednainu
C
4
e
4t
u(t) +C
4
e
t
(t) +C
3
(t) +C
4
e
t
u(t) +C
3
u(t) = 3(t) + 2u(t)
C
4
(t) +C
3
(t) +C
3
u(t) = 3(t) + 2u(t)
Na osnovu ega dobijemo sistem
C
3
= 2
C
3
+C
4
= 3 C
4
= 1
y
zs
(t) = e
t
u(t) + 2u(t)
Opte rjeenje je
y(t) = y
zi
(t) +y
zs
(t) = 2e
t
u(t) +e
t
u(t) + 2u(t)
y(t) = 2u(t) + 3e
t
u(t)
y
h
(t) = 3e
t
u(t)
y
p
(t) = 2u(t)
Odredimo rjeenje diferencijalne jednaine koristei Laplaceovu transformaciju
sY (s) y(0
) +Y (s) = 3sX(s) 3x(0
) + 2X(s)
Y (s) =
3s + 2
s + 1
X(s)
. .
yzs
+
y(0
) 3x(0
)
s + 1
. .
yzi
x(0
) = 0 X(s) =
1
s
ROC: Re{s} > 0
Y (s) =
3s + 2
s(s + 1)
. .
yzs
+
2
s + 1
. .
yzi
ROC: Re{s} > 0
Y (s) =
2
s
+
3
s + 1
ROC: Re{s} > 0
y(t) = 2u(t) + 3e
t
u(t) t > 0
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
y
zi
(t) = 2e
t
u(t)
y
zs
(t) = 2u(t) +e
t
u(t)
Primjetimo da poetni uslovi zadovoljavaju jednakost y
zi
(0) = y(0
) = 2.
Impulsni odziv moemo odrediti diferenciranjem odziva sistema na step ulaz uz nulte poetne uslove!
h(t) =
dy
zs
(t)
dt
=
d
dt
_
2u(t) +e
t
u(t)
_
= 3(t) e
t
u(t)
Odredimo impulsni odziv sistema rjeavajui diferencijalnu jednainu ako znamo da je x(t) = (t)
dh
h
(t)
dt
+h
h
(t) = 0
pri emu je homogeno rjeenje dato u obliku h
h
(t) = C
1
e
pt
za t 0
h
h
(t) = C
1
e
t
u(t)
Jasno je da je h
zi
(t) = 0
Partikularno rjeenje dato je u obliku h
p
(t) = C
2
(t) pa je odziv sistema na nulte poetne uslove
h
zs
(t) = C
2
(t) +C
3
e
t
u(t)
koje mora zadovoljavati polaznu diferencijalnu jednainu
C
3
e
t
u(t) +C
3
e
t
(t) +C
2
(t) +C
3
e
t
u(t) +C
2
(t) = 3
(t) + 2(t)
C
3
(t) +C
2
(t) +C
2
(t) = 3
(t) + 2(t) C
2
= 3 i C
3
= 1
h
zs
(t) = 3(t) e
t
u(t)
Opte rjeenje je
h(t) = h
zi
(t) +h
zs
(t) = 3(t) e
t
u(t)
h
h
(t) = e
t
u(t)
h
p
(t) = 3(t)
Ako koristimo Laplaceovu transformaciju imamo da je impulsni odziv
sH(s) h(0
) +H(s) = 3sX(s) 3x(0
) + 2X(s)
H(s) =
3s + 2
s + 1
= 3 +
1
s + 1
ROC: Re{s} > -1
h(t) = 3(t) e
t
u(t)
Zadatak 1.21
dy(t)
dt
+ 2y(t) =
dx(t)
dt
+x(t)
ako je y(0
) = 1 i x(t) = tu(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

zi
(t) i y
zs
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Rjeenje
y
h
(t) = C
1
e
2t
u(t)
y
zi
(t) = e
2t
u(t)
y
p
(t) = (C
3
+C
4
t)u(t)
y
zs
(t) =
1
4
e
2t
u(t) +
_
1
4
+
1
2
t
_
u(t)
y(t) = y
zi
(t) +y
zs
(t) =
7
4
e
2t
u(t) +
_
1
4
+
1
2
t
_
u(t)
y
h
(t) =
7
4
e
2t
u(t)
y
p
(t) =
_
1
4
+
1
2
t
_
u(t
h(t) = (t) e
2t
u(t)
Zadatak 1.22
dy(t)
dt
+ 4y(t) = 2
dx(t)
dt
3x(t)
ako je y(0
) = 2 i x(t) = e
3t
u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y
zi
(t) i y
zs
Zadatak 1.23
dy(t)
dt
+y(t) =
dx(t)
dt
+x(t)
ako je y(0
) = 3 i x(t) = 2 cos(t)u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

zi
(t) i y
zs
(t) kao i impulsni
odziv.
Zadatak 1.24
dy(t)
dt
+ 5y(t) = 3
dx(t)
dt
x(t)
ako je y(0
) = 2 i x(t) = sin(t)u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

zi
(t) i y
zs
(t) kao i impulsni
odziv.
Zadatak 1.25
Odrediti Laplaceovu transformaciju sljedeih signala kao i oblast konvergencije
(a) x(t) = e
at
u(t), a > 0
(b) x(t) = e
at
u(t), a > 0
(c) x(t) = e
at
u(t), a > 0
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
(d) x(t) = e
|a|t
, a > 0
(e) x(t) = e
2t
u(t) +e
3t
u(t)
(f) x(t) = e
3t
u(t) +e
2t
u(t)
(g) x(t) = e
2t
u(t) +e
3t
u(t)
(h) x(t) = tu(t 2)
(i) x(t) = 4(u(t 1) u(t 3))
(j) x(t) = 10e
(t2)
u(t 2) + 10e
0.5(t2)
u(t + 2)
Zadatak 1.26
Odrediti inverznu Laplaceovu transformaciju sljedeih signala
(a) X(s) =
s
s
2
+ 3s + 2
, ROC: R
e
{s} > 1
(b) X(s) =
3s
2
+ 2s + 3s
s
2
+ 5s + 6
, ROC: R
e
{s} > 2
(c) X(s) =
s
2
+ 6s + 7s
s
2
+ 3s + 2
, ROC: R
e
{s} > 1
(d) X(s) =
s
3
+ 2s
2
+ 6
s
2
+ 3s
, ROC: R
e
{s} > 0
(e) X(s) =
s
2
+ 2s + 5
(s + 3)(s + 5)
2
, ROC: R
e
{s} > 3
(f) X(s) =
2 + 2se
2s
+ 4e
4s
s
2
+ 4s + 3
, ROC: R
e
{s} > 1
(g) X(s) =
1
(s +a)
2
, ROC: R
e
{s} > a, a > 0
(h) X(s) =
s + 3
s
3
+ 4s
2
+ 5s + 2
, ROC: R
e
{s} > 1
(i) X(s) =
s + 2
s
3
+s
2
, ROC: R
e
{s} > 0
(j) X(s) =
se
s
(s + 1)(s + 3)
, ROC: R
e
{s} > 1
Zadatak 1.27
Odrediti sva mogua rjeenja oblasti konvergencije prenosne funkcije a zatim odrediti odgovarajue
impulsne odzive.
H(s) =
1
(s
2
+ 3s + 3)(s 3)
Provjeriti da li je dati sistem u tom sluaju stabilan i kauzalan.
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Rjeenje
ROC
1
: R
e
{s} < 1.5
ROC
2
: 1.5 < R
e
{s} < 3
ROC
3
: R
e
{s} > 3
Zadatak 1.28
Odrediti sva mogua rjeenja oblasti konvergencije prenosne funkcije a zatim odrediti odgovarajue
impulsne odzive.
H(s) =
2
(s + 3)(s 1)
Provjeriti da li je dati sistem u tom sluaju stabilan i kauzalan.
Zadatak 1.29
Odrediti amplitudni i fazni spektar signala na slici 1.13
4 2 2 4
1
1
t
x(t)
Slika 1.9
a zatim odrediti amplitudni i fazni spektar signala |x(t)|.
Zadatak 1.30
Odrediti amplitudni i fazni spektar periodinog signala x(t) koji je prikazan na slici 1.13
4 2 2 4
1
1
t
x(t)
Slika 1.10
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Zadatak 1.31
Nacrtati signal
x(t) =
n=
(t nT
0
)
a zatim nacrtati njegov amplitudni i fazni spektar ako je T
0
= 1.
Zadatak 1.32
Odrediti amplitudni i fazni spektar periodinog signala x(t) koji je prikazan na slici 1.13
4 2 2 4
1
1
t
x(t)
Slika 1.11
Zadatak 1.33
Odrediti amplitudni i fazni spektar signala
x(t) = A
n=
_
1
t nT
0
T
0
_
[u(t nT
0
) u(t (n + 1)T
0
)]
Zadatak 1.34
Odrediti amplitudni i fazni spektar signala
x(t) =
n=
2(t 2n) [u(t + 1 2n) u(t 1 2n)]
a zatim aproksimirati signal x(t) konanim Fourierovim redom x
a
(t) koji sadri N prvih harmonika
signala x(t). N odrediti tako da je srednja snaga aproksimiranog signala vea od 85% ukupne snage
signala x(t).
Zadatak 1.35
Odrediti Fourierovu transformaciju sljedeih signala
(a) x(t) = e
at
u(t), a > 0
(b) x(t) = e
at
u(t), a > 0
(c) x(t) = e
|a|t
, a > 0
Zadatak 1.36
Odrediti inverznu Fourierovu transformaciju sljedeih signala
(a) X(j) = 2() +[( +
0
) +(
0
)]
(b) X(j) = ( +
a
) +(
a
)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
(c) X(j) = ||[( +
a
) +(
a
)]
Zadatak 1.37
Odrediti Fourierovu transformaciju sljedeeg signala
x(t) = 10 cos(1000t) +e
j100t
Zadatak 1.38
Izlaz kauzalnog LTI sistema opisan je sa sljedeom diferencijalnom jednainom
a)
dy(t)
dt
+ 2y(t) = x(t)
b)
d
2
y(t)
dt
2
+ 6
dy(t)
dt
+ 8y(t) = 2x(t)
c)
d
2
y(t)
dt
2
+
2
dy(t)
dt
+y(t) = 2
d
2
x(t)
dt
2
2x(t)
Odrediti prenosnu funciju sistema te izlaz sistema ako je ulaz x(t) = e
t
u(t).
Zadatak 1.39
Odrediti frekventni opseg spektra signala (Hz) unutar kojeg se nalazi 99% energije signala
x(t) =
1
t
2
+a
2
a R
+
Zadatak 1.40
4 2 2 4
1
t
x(t)
Slika 1.12
Zadatak 1.41
4 2 2 4
1
t
x(t)
Slika 1.13
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Zadatak 1.42
Odrediti Fourierovu transformaciju sljedeih signala
4 2 2 4
1
t
x(t)
Slika 1.14
4 2 2 4
1
t
x(t)
Slika 1.15
4 2 2 4
1
t
x(t)
Slika 1.16
4 2 2 4
1
1
t
x(t)
Slika 1.17
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Zadatak 1.43
Za sklop na slici 1.18 potrebno je odrediti
a) prenosnu funkciju sistema H(j)
b) odziv sistema y(t) koristei Fourierovu transfor-
maciju ako je x(t) = e
t
u(t)
R
C
y(t) x(t)
Slika 1.18
Zadatak 1.44
Odrediti Nyquistovu brzinu za svaki od sljedeih signala
a) x(t) = 5 cos(1000t) cos(3000t)
b) x(t) = 2 sin(10t) cos(10t) + cos
2
(20t) + sin
3
(10t)
c) x(t) =
sin(200t)
200t
d) x(t) =
sin(200t)
200t
+
_
sin(200t)
200t
_
2
e) x(t) = sin
2
(500t) +
_
sin(200t)
200t
_
2
Zadatak 1.45
Za sklop na slici 1.19 odrediti maksimalnu vrijed-
nost perioda T
s
povorke delta impulsa s(t) tako da
spektar signala y(t) predstavlja skaliranu verziju(po
amplitudi) spektra signala x(t). Nacrtati spektre
signala x
s
(t) i y(t).
s(t)
h(t)
x(t) x
s
(t) y(t)
Slika 1.19
X(f) =
_
_
_
2 |f|, |f| 8
0, ostalo
|H(f)|
f[Hz] -20 -10 10 20
1
Slika 1.20
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Zadatak 1.46
Za sklop na slici 1.21 odrediti maksimalnu vri-
jednost perioda T
s
tako da ne doe do aliasinga
u spektru signala z(t), a zatim nacrtati spektar
signala z(t) i y(t).
x(t) = u(t) u(t T
0
)
w(t) = A
0
n=
(t nT
s
)
h(t) =
sin(
f
t)
t
,
f
=
3
T
0
h(t)
w(t)
x(t) y(t) z(t)
Slika 1.21
Zadatak 1.47
Za sklop na slici 1.22 odrediti maksimalnu vrijed-
nost perioda T
s
tako da ne doe do aliasinga u
spektru signala y(t). Nacrtati spektre svih signala.
x(t) = sin(4t)
x
p
(t) =
n=
(t nT
s
)
h(t) =
sin(10t)
t
s(t) = T
s
xp(t)
h(t)
s(t)
x(t) y(t)
Slika 1.22
Zadatak 1.48
Signal x(t) = 5 cos(1000t) + 2 cos(3600t) uzor-
kovan je povorkom delta impulsa amplitude 1V i
frekvencije 2kHz. Uzorkovani signal dovodi se na
ulaz NF ltera kao na slici 1.23. Odrediti vremen-
ski oblik signala na izlazu idealnog NF ltera ija
je granina frekvencija
a) f
c
= 1 kHz
b) f
c
= 2 kHz
i pojaanje 1/f
s
.
xp(t)
h(t)
x(t) x
s
(t) y(t)
Slika 1.23
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Rjeenje
Poto je signal x(t) periodian moemo ga razviti u Fourierov red
x(t) = 5 cos(1000t) + 2 cos(3600t) =
5
2
e
j1000t
+
5
2
e
j1000t
je
j3600t
+je
j3600t
0.5 -0.5 1.8 -1.8 f(kHz)
|X(f)|
Slika 1.24: Amplitudni spektar signala x(t)
0
.
5
-
0
.
5
0
.
2
-
0
.
2
2
.
2
-
2
.
2
1
.
5
-
1
.
5
1
.
8
-
1
.
8
2
.
5
-
2
.
5 f(kHz)
|Xp(f)|
Slika 1.25: Amplitudni spektar uzorkovanog signala x
p
(t)
a) Nakon ltriranja NF lterom ija je granina frekvencija f
g
= 1 kHz signal e sadravati spektralne
komponente samo od 0 do f
g
kao na slici 1.26.
0
.
5
-
0
.
5
0
.
2
-
0
.
2
2
.
2
-
2
.
2
1
.
5
-
1
.
5
1
.
8
-
1
.
8
2
.
5
-
2
.
5 f(kHz)
|X
f
(f)|
f
g
-
f
g
Slika 1.26: Amplitudni spektar uzorkovanog signala nakon ltriranja f
g
= 1 kHz
Vremenski oblik signala na izlazu ltera je
x
f
(t) = 5 cos(1000t) + 2 cos(400t)
b) Vremenski oblik signala na izlazu ltera je
x
f
(t) = 5 cos(1000t) + 2 cos(400t) + 5 cos(3000t) + 2 cos(3600t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
0
.
5
-
0
.
5
0
.
2
-
0
.
2
2
.
2
-
2
.
2
1
.
5
-
1
.
5
1
.
8
-
1
.
8
2
.
5
-
2
.
5 f(kHz)
|X
f
(f)|
f
g
-
f
g
Slika 1.27: Amplitudni spektar uzorkovanog signala nakon ltriranja f
g
= 2 kHz
Zadatak 1.49
Signal x(t) iji je amplitudni spektar prikazan na
slici 1.28 uzorkovan je povorkom delta impulsa x
p
(t)
kao na slici 1.29. Ako je period povorke delta im-
pulsa x
p
(t) jednak
a) T =
1
20
s
b) T =
1
35
s
c) T =
1
40
s
nacrtati amplitudni spektar uzorkovanog signala
x
s
(t) za sva tri sluaja. Da li je mogue rekons-
truisati spektar signala x(t) iz spektra uzorkovanog
signala x
s
(t)? Ukoliko je to mogue predloiti rje-
enje!
|X(f)|
f[Hz] -20 -12 12 20
1
Slika 1.28
xp(t)
x(t) x
s
(t)
Slika 1.29
Zadatak 1.50
Za signal x(t) Nyquistova frekvencija je f
m
, odrediti Nyquistovu frekvenciju za sljedee signale
a)
dx(t)
dt
b) x(2t)
c) x
2
(t)
d) x(t) cos(
0
t)
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Zadatak 1.51
Za sklop na slici 1.30 nacrtati spektre signala y(t),
y
1
(t) i y
2
(t) a zatim odrediti njihove Nyquistove
frekvencije.
x
1
(t) = 10
4
rect(10
4
t)
x
2
(t) = (t)
H
1
() = rect
_

30000
_
H
2
() = rect
_
1000
10000
_
H1(f)
H2(f)
+
x
1
(t)
x
2
(t)
y
1
(t)
y
2
(t)
y(t)
Slika 1.30
Zadatak 1.52
Signal x(t) iji je spektar
X(f) = |f|[U(f + 2) U(f 2)] (1.1)
uzorkovan je povorkom pravougaonih impulsa perioda T
0
, popunjenosti perioda 50% i amplitude A.
Nacrtati spektar uzorkovanog signala ako je
a) T
0
= 0.4s, A = 1
b) T
0
= 0.2s, A = 1
Zadatak 1.53
Odrediti odziv diskretnog LSI sistema opisanog impulsnim odzivom h[n] = 0.5n[u[n] u[n5]] ako je
ulazna sekvenca x[n] = 2
n
u[n].
Zadatak 1.54
Odrediti konvoluciju sljedeih sekvenci
x
1
[n] =
|n|
(u[n + 3] u(n 3)), || < 1
x
2
[n] = u[n + 2] u(n 2)
Zadatak 1.55
Odrediti linearnu konvoluciju sekvenci
x
1
[n] = 2[n] + 2[n 3] + 4[n 6]
x
2
[n] = 4[n] 3[n 1] 1[n 2] + 4[n 4]
Zadatak 1.56
Za sekvence
x
1
[n] = 0.2
n1
u[n 1] x
2
[n] = 2 0.6
n
u[n 2]
odrediti y[n] = x
1
[n] x
2
[n].
Zadatak 1.57
Za sekvence
x
1
[n] = [ 1, 0, 2, 1, 2, 4 ] x
2
[n] = [ 3, 2, 4, 3, 1 ]
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
odrediti y[n] = x
1
[n] x
2
[n].
Zadatak 1.58
Odrediti odziv diskretnog LSI sistema opisanog impulsnim odzivom h[n] = 0.5n[u[n] u[n5]] ako je
ulazna sekvenca x[n] = 2
n
u[n].
Zadatak 1.59
Odrediti odziv sljedeih diskretnih LTI sistema
a) x[n] = u[n] h[n] =
n
u[n] || < 1
b) x[n] =
n
u[n] h[n] =
n
u[n] || || < 1
c) x[n] =
n
u[n] h[n] =
n
u[n] || < 1
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
Dodatak
n
i=1
i =
n(n + 1)
2
n
i=1
i
2
=
n(n + 1)(2n + 1)
6
=
n
3
3
+
n
2
2
+
n
6
n
i=1
i
3
=
_
n(n + 1)
2
_
2
=
n
4
4
+
n
3
2
+
n
2
4
=
_
n
i=1
i
_
2
n
i=1
i
4
=
n(n + 1)(2n + 1)(3n
2
+ 3n 1)
30
n
i=0
i
s
=
(n + 1)
s+1
s + 1
+
s
k=1
B
k
s k + 1
_
s
k
_
(n + 1)
sk+1
N
i=0
q
n
=
q
N+1
1
q 1
Za sljedee sume |x| < 1
i=0
x
i
=
1
1 x
n
i=0
x
i
=
1 x
n+1
1 x
= 1 +
1
r
_
1
1
(1 +r)
n
_
, gdje je r > 0 x =
1
1 +r
i=0
x
2i
=
1
1 x
2
i=1
ix
i
=
x
(1 x)
2
n
i=1
ix
i
= x
1 x
n
(1 x)
2

nx
n+1
1 x
i=1
i
2
x
i
=
x(1 +x)
(1 x)
3
n
i=1
i
2
x
i
=
x(1 +x (n + 1)
2
x
n
+ (2n
2
+ 2n 1)x
n+1
n
2
x
n+2
)
(1 x)
3
i=1
i
3
x
i
=
x(1 + 4x +x
2
)
(1 x)
4
i=1
i
4
x
i
=
x(1 +x)(1 + 10x +x
2
)
(1 x)
5
R
a
d
n
a
v
e
r
z
i
j
a
I
n
t
e
r
n
a
u
p
o
t
r
e
b
a
i=1
i
k
x
i
= Li
k
(x)

SS ZSRR

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SS ZSRR

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

R

u(t)(u(t + 1) u(t 1))dt

(u(t) u(t 3)(u(t + 1) u(t 5))dt

(u(t + 2) u(t 2))sgn(t)dt

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d =

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d =

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d =

(u() u( 2))(u(t ) u(t 3))d

) = 2 i x(t) = u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

) = 2 i x(t) = u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

) +Y (s) = 3sX(s) 3x(0

) +H(s) = 3sX(s) 3x(0

) = 1 i x(t) = tu(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

) = 3 i x(t) = 2 cos(t)u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

) = 2 i x(t) = sin(t)u(t). Dodatno odrediti odziv sistema y

You might also like