HIEN TRANG VA XU HNG PHAT TRIEN CONG NGHE BIOGAS VIET NAM Situation and development trend of biodigester

r in Vietnam
Dng Nguyen Khang ai hoc Nong Lam TP H Ch Minh

Summary This paper describes the history, present status, incentives and future development of biodigesters in Vietnam. According to the Statistical Book (2007), there were many kind of wastes from animal husbandry and agricultural production factories for environmental treating and biogas production. The plastic film biodigester on small farms has had good impact because of the low cost, simplicity of construction and operation. In the long run the market opportunity in the biogas program and CDM promoters would become more concentration on high density polyethylene (HDPE) biodigesters for big farms and agricultural production factories. Key words: biodigesters, design, present and future, development Tm t t Bi vi t nh m tm t t l ch s , hi n tr ng, thc y v tng lai pht tri n biogas Vi t Nam. Theo Nin gim th ng k 2007, c r t nhi u lo i ch t th i chn nui, ch t th i nng nghi p s n sinh t cc nh my ch bi n nng s n c n c x l v s n xu t gas. K thu t ti phn lm ch t t c tc ng t t n h chn nui nh l b i v r ti n, xy v s a ch a n gi n. m ra c h i t t p cho pht tri n th tr ng biogas lu di ng th i thi t l p chng trnh C ch pht tri n s ch (Clean development mechanism: CDM) chng ta c n t p trung trn k thu t biogas lm b ng ch t li u nh a HDPE (high density polyethylene) cho cc trang tr i chn nui l n cng nh cc nh my ch bi n nng s n. GI I THI U Cng v i vi c tng s l ng gia sc lm tng s l ng ch t th i chn nui v gy nhi m mi tr ng. Do vi c t ra qu n l ch t th i chn nui v a ngn ch n tc nhn gy nhi m t ch t th i ny v a ti t o nng l ng ph c v s n xu t ang l v n t ra cho ngnh chn nui. V v y cng ngh biogas c t ra cho ng i chn nui trong vi c l a ch n phng n thi t k thi cng m t cch hi u qu nh t. Hn n a, ch t th i sau khi x l b ng cng ngh biogas c cho th y b i nhi u bo co khoa h c l ngu n dinh d ng r t t t cho cy tr ng khi v th c v t thu sinh. Ng c l i, n u cha x l, ch t th i chn nui s l ni ch a m m b nh c a cc lo i vi khu n gy b nh, cc ch t h u c, cc ch t ch a ni-t v axit ph t-pho-ric; do chng c th gy nhi m ngu n n c m t l n n c ng m. N c m t nhi m ch y xu ng sng, su i ho c ao h gy hi n t ng lm giu cc ch t dinh d ng trong ngu n n c. Khi phn h y s t o ra m-tan v a-m-ni- c c mi hi th i ng th i gy hi n t ng nng ln c a ton c u. V th qu n l ch t th i chn nui b ng cng ngh biogas lm h n ch pht th i ng th i xy d ng v bn ch ng ch CDM l c n thi t. HI N TR NG LY NHI M M M B NH T PHN V T NUI

N c b m t b nhi m b n phn v t nui tr c ti p cho th y nguy c nhi m b n ny s lan r ng nhi u hn. V t nui ny mang nh ng m m b nh c a ng v t khc cng v i ngu n n c 76

b m t b nhi m b n s e do n s c kho c a chng v v t nui khc. V t nui cng c th gy nhi m b m t n c trn di n r ng. Khi th i ti t l nh, c bi t l khi tr i ma th nguy c ly nhi m c a vi sinh v t gy b nh thng hn dng n c ng (n c tan ch y) l r t cao. i u ny cng c th y m m b nh vi sinh v t c c b nh nhn v v t nui khi nhi m b n tr c ti p n c b m t ch a phn. Hn n a, s nhi m b n th c ph m cng c tm th y khi qu n l ch t th i chn nui khng t t. Phn chu ng bn cho th c v t c th b nhi m trong t do vi sinh v t thng hn c cho th y b i Brackett (1999; trch d n b i Nguy n Xun Thnh, 2003). Cc b ng ch ng nhi m b n tm th y trong th c n s ng, t lm tng xu h ng nhi m b nh. R u b nhi m phn gia sc c ch a E.coli 0157:H7 (Zhao v ctv, 1993; trch d n b i Nguy n Xun Thnh, 2003). S d ng phn ti bn cho cy tr ng cng gy ra nh ng ch ng b nh khc th ng l c lin quan n E.coli 0157:H7. Rau, c c th b nhi m n c t i l y t n c th i c a nng tr i chn nui (Nakshabandi v ctv, 1997, Barke v ctv, 2001; trch d n b i Nguy n Xun Thnh, 2003). Trong tng lai ngu n ly nhi m s r t nghim tr ng n u ngu n n c t i s ch gi m ch t l ng v nhu c u n c t i gia tng. N c t i nhi m phn c ph bi n g n y bp non c a cy linh lng g m Salmonella v E.coli 0157:H7 (Fu v ctv, 2001; trch d n b i Nguy n Xun Thnh, 2003). Nhi u ngu n n c mang d ch b nh c bo co t nhi u c quan khc nhau (Barvick v ctv, 2000; trch d n b i Nguy n Xun Thnh, 2003). Ph n Lan, c 14 m u n c mang m m b nh c i u tra b i Miettinen v ctv (2001). Khng c b c pht b nh c lin quan tr c ti p n s d ng phn ng v t, nhng c 3 b c pht d ch gy ra b i Campylobacter c th c lin quan n phn ng v t. Campylobacter cng c tm th y 11 trong s 90 nghin c u trong vi nm trong vi c lan trn d ch b nh Thu i n (Anderson v ctv, 1997; trch d n b i Nguy n Xun Thnh, 2003), vi trong s c th l do phn ng v t. V th theo ti li u nghin c u trn phn ng i l tc nhn thng th ng i v i vi c nhi m b n n c u ng ho c n c s d ng hn l phn ng v t trn cc qu c gia pht tri n. Vi c nhi m phn v b c pht d ch b nh trong th c n cng c bo co. B c pht d ch b nh trong th c n nhi m phn r rng l th ng xuyn hn b c pht d ch b nh trong n c nhi m phn. Nhi u th ng k cho th y r ng s l ng b c pht d ch b nh trong th c n cao hn nhi u. Ph n Lan a ra bo co v t l gi a 2 d ch ny x p x 1/3 v 1/4. Thu S, s tr ng h p b c pht d ch b nh trong th c n kho ng 21 ca m i 100.000. Nm 1990, ph n trm d ch do Salmonella x p x 10, 13, 55 Thu i n, M v Anh. X L CH T TH I CHN NUI H N CH LY NHI M M M B NH T NUI PHN V T

S v ch t l ng ch t th i chn nui ph thu c s n gia sc. Theo Nin gim th ng k 2007, s l ng n gia c cho th y trong b ng 1; tng ng v i s kg ch t th i c cho th y b ng 2; s l ng ch t th i gia sc gia c m cho th y b ng 3, nng su t sinh gas t cc ch t th i gia sc cho th y trong b ng 4. Hi n tr ng cho th y kh i l ng ch t th i chn nui l r t l n. Nh th ti m nng cho x l v s n xu t kh biogas ph c v s n xu t l r t h a h n. B ng cch tnh ton s b v ngu n ch t th i chn nui tru b v heo trn cho th y l ng gas sinh ra trong ngy t ch t th i trn nh sau:

77

B ng 1. S l ng gia sc, gia c m 2007 Lo i v t nui B B s a Tru D, c u Ng a Heo Gia c m S l ng (con) 6.720.000 98.600 2.920.000 1.770.000 103.480 26.600.000 226.000.000

B ng 2. S l ng phn trong ngy c a gia sc Lo i v t nui Tru, b Heo L ng phn (kg/ngy) 14 2,5

B ng 3. S l ng ch t th i r n gia sc, gia c m 2007 Lo i v t nui Tru, b, d, ng a v c u Heo Gia c m S l ng (t n) 40.000.000 28.000.000 10.000.000

B ng 4. Nng su t kh biogas sinh ra t phn gia sc Lo i phn Tru, b Heo L ng kh biogas sinh ra (m3/ t n phn) 260 - 280 561 Thnh ph n mtan (% th tch) 50 - 60

L ng kh bigas c th thu c trong m t ngy t tru v b: (3.000.000 + 6.800.000) x 14 x 0,36 = 4.939.200 m3 gas/ ngy. (1 kg phn tru, b y m kh s sinh ra 0,036 m3 gas.) L ng kh biogas c th thu c trong 1 ngy t heo: 26.600.000 x 2,5 x 0,45 = 2.992.500 m3 gas/ngy. (1 kg phn heo y m kh s sinh ra 0,045 m3gas) T ng l ng gas c th l y c: 4.939.200 + 2.992.400 = 7.931.700 m3 gas/ngy. Nh v y n u t n d ng t t, ngu n biogas ny c th cho ta ngu n nng l ng tng ng v i 1,15 x 7.931.700 = 9.121.455 lt xng/ngy. i u ny lm gi m c m t l ng chi ph ng k trong vi c nh p kh u xng d u c a c n c, gi m p l c cho ngnh kinh t ng th i c th ch ng c ngu n nng l ng. M t khc, vi c s d ng nhin li u biogas cn lm gi m ng k l ng kh th i thot ra t ng c so v i nhin li u truy n th ng; m b o cho mi tr ng xanh, s ch. 78

Nhi u nh khoa h c d tnh kho ng 100 nm n a ngu n nng l ng ha th ch t thin nhin nh d u m , than s c n ki t. y th t s l m t thch th c to l n i v i ton th ngnh nng l ng c a th gi i, trong c Vi t Nam. V y lm sao c ngu n nng l ng khc thay th cho ngu n nng l ng truy n th ng l i u m nhi u nh khoa h c trn th gi i quan tm nghin c u ng d ng. Vi t Nam l n c ang pht tri n, v th cng ch u nh h ng m nh b i kh khn ny, nh t l trong giai o n hi n nay. Do vi c nghin c u x l ch t th i v a t o ra ngu n nng l ng s ch, r ti n... v a gi i quy t nhi m mi tr ng chn nui, gp ph n gi m pht th i c nu ra Do x l ch t th i nng nghi p t o ngu n nng l ng ti t o, gi m pht th i t ra nhi u h a h n. X l ch t th i chn nui b ng h th ng phn lm ch t t t o nng l ng s ch r ti n c tri n khai g n 20 nm qua t i i m biogas, Tr ng i h c Nng Lm TP. HCM. Tri n khai ng d ng pht tri n theo qui m chn nui v nhu c u c a trang tr i. c 3 d ng thi t k h m x l y m kh biogas: ti nylon, h m xy KT1 c a Trung qu c, ph nh a HDPE. M hnh ti nylon th c hi n t nh ng nm 1989. n nay c trn 70.000 h th ng cho c n c, pht tri n nhi u nh t l mi n ng Nam b , ni c qui m chn nui l n. c tnh s b , 1 h th ng s n xu t 4 m3 gas ngy th t ng l ng gas c a 70.000 ti biogas t o ra t i 280.000 m3 gas/ngy, tng ng v i 148.000 m3 CH4 (mtan). M t m3 mtan khi t chy to ra m t nhi t l ng tng ng v i 1,3 kg than ; 1,15 lt xng; 1,17 lt c n; hay 9,7 kW i n. i u ny cho th y s ti t ki m r t l n ngu n nhin li u t x l ch t th i chn nui gia sc. Ng i ta ghi nh n r ng nhi t nng t o ra t 1 lt d u HFO l 40,9 MJ/lt, trong lc c a kh mtan l 35,9 MJ/m3. Nh v y 1,1 m3 mtan c th thay th 1 lt d u HFO. Tuy nhin, trong th c t do hi u su t t l n hn trong l t d u nn ch c n 1 m3 mtan l thay th cho 1 lt d u HFO. Hi n nay, cc trang tr i l n nh chn nui l a ch n cng ngh biogas ph nh a HDPE l y gas ch y my pht i n cung c p cho nhu c u nng l ng t i trang tr i ny v i m c chi ph hon tr v n u t trong vng 1 2 nm ty theo nhu c u s d ng t i a ngu n nng l ng ti t o ny, cha tnh n vi c xy d ng qui trnh CDM (Clean development mechanism: C ch pht tri n s ch) bn tn ch gi m pht th i. V d : tr i heo 8.000 con, s d ng 25 tri u ng ti n i n; u t trang b h th ng biogas, my pht i n x l phn t o biogas kho ng 200 tri u th ch trong vng cha y 10 thng hon tr v n u t cho h th ng ny. Thu n l i v kh khn chng trnh nghin c u biogas g p ph i: Thu n l i: C chn nui, c trang tr i, c qui trnh, c k thu t t t, nghin c u i theo h ng pht tri n t t Kh khn: V n u t pht tri n cho cc trang tr i b thi u kinh ph, nh chn nui cha n m b t t l i quan tr ng c a qui trnh x l ch t th i, lu t v b o v mi tr ng p d ng cho chn nui cha th ng nh t

H ng nghin c u ng d ng s p t i: Xy d ng m hnh x l t i u nh t cho trang tr i chn nui, c s s n xu t. Xy d ng v bn tn ch CDM. Thi t k h th ng x l ch t th i t cc nh my ch bi n nng nghi p: tinh b t s n, c n bia, nh my ch bi n th y s n Nghin c u hon thi n qui trnh x l ch t th i nng nghi p, b o m ch t l ng n c th i t chu n th i vo mi tr ng Nghin c u hon thi n qui trnh x l ch t th i nng nghi p b ng m hnh k t h p nui trn qu , biogas, ch y my pht i n

79

L A CH N CAC CONG NGHE BIOGAS PHAT TRIEN VIET NAM Ham biogas nap co nh hnh vom KT1 Trung qu c ay la loai ham c nghien cu va xay dng rong rai Trung Quoc t nam 1936, sau o nhieu ni khac cho ti nay (Nguyen Gia Luong and Nguyen Quang Khai, 2002). Vat lieu xay dng chu yeu la gach va xi mang. Ham co cau truc vng, o ben cao, gas sinh ra co ap suat cao. Nhc iem chu yeu la can phai co ky thuat vien co tay nghe cao e xay dng va bao tr, gia thanh cao (5-10 trieu ong/ham). Trong nhng nam va qua, cong nghe loai nay phat trien chu yeu la loai ham kieu KT1 va KT2 dang xay gach nap vom. The tch ham bien ong t 5 en 50 m3. Do co chng trnh phat trien c nc ngoai (Ha lan) tai tr (1-1,5 trieu/ham) nen ang c phat trien tren nhieu tnh trong ca nc. Ham biogas nap noi (Indian) Xuat x t An o nam 1956. Co cau trc gon, chiem t dien tch xay dng nhng do gia thanh cao hn han cac loai ham khac nen so lng lap at khiem ton. Ngoai ra, chat lng cua nap noi cung la mot van e can quan tam nh nang ne, de r set nen ch co mot so c s thiet ke va xay dng.

Tui biogas bang nylon polyethylene (PE) Vi chi ph khoang - 1/5 gia ham xay, tui u bang polyethylene tr nen rat hap dan cho ngi s dung Viet nam. u iem cua biogas bang nylon so vi ham xay la: 80

Ky thuat lap at de dang, chi ph lap at thap. Van hanh n gian, t ton chi ph van hanh. Sa cha de dang, khong can tay nghe cao. Do gia thanh thap (tren di 2 trieu ong/tui), thi gian hoan von nhanh a lam cac nong ho va va nho co kha nang chi tra va chap nhan cong nghe tui u nylon. Nhc iem can lu y khi s dung tui u nylon la phai tranh nang va tac ong c hoc lam rach. Ham biogas phu bat nha HDPE

Cac cong nghe biogas a neu ch thch hp cho cac c s san xuat, chan nuoi nho va va vi so lng chat thai t. cac c s san xuat ln, chan nuoi tap trung cong nghiep quanh thanh pho Ho Ch Minh va cac tnh phu can a s dung tui nha deo nh HDPE lam bat phu e thu biogas va x ly chat thai lam giam o nhiem moi trng. Ket qua a cho thay thanh cong cao va co nhieu trien vong cho cac trang trai vi so au gia suc ln co hang ngan gia suc, cac nha may che bien co lng nc thai hang ngan khoi. Loai nha nay co tuoi tho va o ben cao (10-15 nam). Tuy au t ton kem, nhng gia thanh tnh tren n v the tch ho ga lai rat re. u va nhc iem cua ky thuat nay nh sau:

u iem: Chi ph au t thap Van hanh n gian Bao tr de D thay th s a ch a Cung cap lng gas ln cho van hanh may phat ien au t ln Hieu suat sinh gas kem 81

Khuyet iem: -

Phng n l a ch n cng ngh thch h p C th t m th i chia ra vi y u t tc ng n vi c l a ch n cng ngh thch h p cho qui m nng h , trang tr i chn nui v c s s n xu t: Qui m s n xu t, chn nui o Trung bnh v l n: c n nn s d ng cng ngh ph nh a HDPE. o Nh : s d ng cng ngh h m KT1 Trung qu c n u chn nui lu b n, c v n u t. Tuy nhin ph i tnh n qui m pht tri n sau ny. N u kinh ph u t th p, nn s d ng cng ngh ph nh a HDPE qui m nh . Nhu c u s d ng o Cao: t n d ng h t biogas ch y my pht i n, bn ch ng ch CDM nn s d ng cng ngh ph nh a HDPE. o Th p: ch s d ng cho m c ch un n u, nn s d ng cng ngh h m qu c ho c ph nh a HDPE qui m nh . M c ch s d ng o X l ch t th i: nn s d ng cng ngh ph nh a HDPE v c th tch x l l n, kh nng x l tri t hn. o S n xu t gas: nn s d ng cng ngh ph nh a HDPE c h th ng tr n lm tng hi u su t sinh gas v kh nng x l. Cng ngh kh sinh h c ang v s ng d ng KT1 Trung

Thng qua cc chng trnh m c tiu qu c gia n c s ch v v sinh mi tr ng, cc Tr ng i h c, Vi n, S Khoa h c Cng ngh , S Nng nghi p, Trung tm khuy n nng, Trung tm nghin c u v pht tri n c ng ng nng thn (VACVINA), Trung tm kh sinh h c, H i lin hi p ph n cc cng ngh th c hi n qui m nh v i trn 70.000 ti nylon, 24.000 h m xy KT1, 5.000 h th ng ki u ti VACVINA c i ti n Tng lai cc ki u h m ny s ti p t c c l a ch n. c bi t lo i h m ph nh a HDPE d n d n s mang l i tnh u vi t cho x l ch t th i qui m l n, v i vi c x l ch t th i nh my bia, c n, b t s n, ch bi n c, rc th i TI LI U THAM KH O NGUYEN GIA LUONG AND NGUYEN QUANG KHAI, 2002. Curent types of biogas plants in Vietnam. Proc. Intl. seminar in biogas technology for rural-mountainous development and urbanareas, Hanoi, Vietnam, Jan/2002. NGUY N XUN THNH (ch bin v hi u nh), 2003. Gio trnh Cng ngh vi sinh v t trong s n xu t nng nghi p v x l nhi m mi tr ng, Nh xu t b n nng nghi p.

82