TRNG I HC NGOI THNG KHOA L LUN CHNH TR

TIU LUN
Mn : NLCB Mc - Lnin 2
Tn ti
Vai tr, v tr ca ngn hng trung ng trong nn kinh t th trng.
H v tn : Hong Mai Ngn Lp : A4 CLC KTN GVHD : C inh Th Qunh H

H Ni,03/2010

MC LC
MC TRANG

1. C S L LUN 1.1. Khi qut qu trnh hnh thnh ca ngn hng trung ng
- Khi nim : Ngn hng trung ng ( cn gi l ngn hng d tr, hoc c quan hu trch v tin t ) l c quan c trch qun l h thng tin t ca quc gia / nhm quc gia / vng lnh th v chu trch nhim thi hnh chnh sch tin t. Mc ch hot ng ca ngn hng trung ng l n nh gi tr ca tin t, n nh cung tin, kim sot li sut, cu cc ngn hng thng mi c nguy c v. Hu ht cc ngn hng trung ng thuc s hu ca Nh nc, nhng vn c mt mc c lp nht nh i vi Chnh ph. Qu trnh hnh thnh

Qu trnh hnh thnh ngn hng trung ng cc nc khc nhau l mt qu trnh lu di v thng l a dng. l do mi nc c nhng iu kin c th v lch s, chnh tr, kinh t, x hi khc nhau. Tuy nhin tng quan m ni th chng ta c th khi qut qu trnh ra i ca ngn hng trung ng qua 2 giai on: Giai on 1: Giai on ra i ngn hng pht hnh c quyn.

T cui th k 17 tr v trc, hot ng ngn hng mang hai c trng ln. Th nht, cc ngn hng hot ng c lp, cha to ra mt h thng, khng rng ph thuc ln nhau. Th hai, mi ngn hng u c chc nng hot ng gn ging nhau, l: nhn k thc, cho vay, chit khu thng phiu, pht hnh giy bc vo lu thng v thc hin cc dch v tin t nh i tin, chuyn ngn, thanh ton n th k 18, do sn xut pht trin, lu thng hng ho c m rng c v quy m ln phm vi, i hi lu thng tn dng cng phi c phm vi rng p ng c nhu cu ca sn xut v lu thng hng ho. Th l din ra qu trnh cnh tranh gia cc ngn hng v nghip pht hnh tin. Bn cnh , Nh nc ca cc quc gia cng nhn ra rng, vic c nhiu ngn hng cng thc hin nghip v pht hnh tin trong mt nn kinh t d lm cho lu thng tin t hn lon, cn tr qu trnh pht trin ca sn xut v lu thng hng ho. Lc ny, Nh nc bt u can thip vo hot ng ngn hng, bng cch ban hnh cc o lut, m theo , ch cho php mt s ngn hng tho mn c nhng tiu chun quy nh c pht hnh tin vo lu thng. Kt qu ca cc qu trnh cnh tranh gia cc ngn hng v nghip v pht hnh tin v s can thip ca Nh nc lm cho cc ngn hng c chia lm 2 loi: Ngn hng trung gian : L loi ngn hng khng c php pht hnh giy bc ngn hng, m ch c php giao dch vi cng chng, thc hnh kinh doanh tin t thun tu. Ngn hng pht hnh: y l cc ngn hng ln, c uy tn, ti chnh vng mnh, c php pht hnh giy bc ngn hng vo lu thng. Ngn hng pht hnh gim dn v i n khng c thc hin cc nghip v v chc nng vn c ca ngn hng thng mi - tc l khng giao dch vi cng chng, m ch giao dch vi cc ngn hng trung gian.

Ni chung, dc theo cc thi im t gia th k 18 n th k 19 - u th k 20, hu ht cc nc, cc chnh ph u ln lt thu hp h thng ngn hng v mt s t ngn hng nht nh, v cui cng l v mt ngn hng duy nht. Giai on 2: Giai on ngn hng pht hnh c quyn thnh ngn hng trung ng.

Vic pht hnh giy bc ngn hng tp trung vo mt ngn hng duy nht ngn hng pht hnh c quyn, nhng ngn hng pht hnh c quyn vn thuc s hu t nhn. iu ny thc s nguy him, v khng c g m bo rng nhng t nhn ny s khng a ra nhng chnh sch c hi cho quc gia, cho nn kinh t khi m quyn li c nhn ca h b e do hoc mu thun vi li ch quc gia. Ni mt cch khc, vic ngn hng pht hnh c quyn vn thuc s hu t nhn s khng cho php nh nc can thip mt cch thng xuyn v kp thi vo hot ng kinh t thng qua cc cng c ca chnh sch tin t. Cuc khng hong kinh t th gii 1929-1933 li nhiu bi hc qu gi v vn pht hnh tin, vn qun l tin t v tc ng ca cc chnh sch tin t n cc ng thi ca cc nn kinh t v m nh s tng trng v s suy thoi, tht nghip, n nh gi c v lm pht Lc ny, Nh nc ca cc quc gia bt u nhn thy vai tr cc k to ln ca ngn hng pht hnh c quyn, nn thc s mun thu tm n nm ly mt phng din c bn ca kinh t th trng, l tin t, hng gii quyt nhng bt n ca nn kinh t. Gii php cho vn ny l cc nc ln lt quc hu ho ngn hng pht hnh c quyn. Trong thi k ny, khi nim ngn hng trung ng ra i thay th cho khi nim ngn hng pht hnh c quyn. y khng ch thay i thun tu v tn gi, m cn bao gm c s thay i v chc nng hot ng. Nu ngn hng pht hnh c quyn c chc nng c quyn pht hnh giy bc vo lu thng, th ngn hng trung ng, ngoi chc nng cn c chc nng qun l v hot ng tin t - tn dng - ngn hng. Nh vy, c th ni s ra i ca ngn hng trung ng xut pht t s i hi ca sn xut v lu thng hng ho, cng vi yu cu ca Nh nc trong iu tit v m nn kinh t thng qua cc cng c chnh sch tin t. Nhiu th k trc Vit Nam vn l mt nc nng nghip lc hu, thng mi km pht trin, do hot ng kinh doanh tin t ra i mun mng (th k 19). Ngn hng ng Dng l ngn hng u tin Vit Nam (1875), xut hin cng vi s h ca thc dn Php. Cch mng thng Tm 1945 thnh cng, chnh ph giao cho B Ti chnh pht hnh tin, gi l tin ti chnh. Nm 1947, theo sc lnh s 14/SL ngy 3/2/1947 ca chnh ph , t chc tn dng u tin ca nc ta c thnh lp l Nha Tn Dng trc thuc B Ti chnh, nhm phc v cho vay pht trin sn xut. Ngy 6/5/1951, H Ch Tch k sc lnh s 14/SL thnh lp Ngn Hng Quc Gia Vit Nam. Ngn Hng Quc Gia Vit Nam ra i gi vai tr c quyn pht hnh giy bc ngn hng, ng thi kim nhim lun cc chc nng ca ngn hng thng mi. H thng ngn hng lc ny l m hnh ngn hng 1 cp:

Ngn hng u t Ngn hng ngoi thng Qu tit kim

Ngn hng Nh Nc Vit Nam

Cc chi nhnh

T khi c ngh nh 53/HBT(26/3/1988) v c bit l hai php lnh ngn hng(37 v 38) ngy 23/05/1990 (c hiu lc ngy 1/10/1990); h thng ngn hng Vit Nam mi c phn nh r rng v chc nng nhim v ca cp qun l v m v cp kinh doanh. H thng ngn hng gi y l m hnh cp 2:

Ngn hng trung ng

Ngn hng thng mi

Ngn hng chnh sch x hi

Cng ty ti chnh

Qu tn dng nhn dn

Theo , Ngn Hng Nh Nc ng vai tr ngn hng trung ng, c chc nng qun l nh nc v hot ng tin t - tn dng- ngn hng, l c quan duy nht pht hnh giy bc ngn hng duy nht nc ta.

1.2. Bn cht ca ngn hng trung ng

5

Ngn hng trung ng l ngn hng thuc s hu Nh Nc v c quyn pht hnh giy bc nh nc, qun l nh nc trn lnh vc ti chnh - tn dng - ngn hng, khng giao dch vi cng chng, ch giao dch vi kho bc v cc ngn hng trung gian.

1.3. Hot ng ca ngn hng trung ng.

Mc ch hot ng : Cung ng tin t, iu ho h thng tin t v qun l ngn hng, c bit l ngn hng cp 2 nhm tng trng kinh t, tng vic lm v kim sot lm pht. c im hot ng : L mt nh ch hn hp gia cc doanh nghip v qun l hnh chnh, trong kinh doanh ch l phng tin thc hin mc tiu qun l, khng v mc tiu li nhun. H thng t chc ngn hng trung ng : C 2 m hnh chnh nh sau :

Ngn hng trung ng c lp vi chnh ph : Chnh ph khng c quyn can thip vo hot ng ca ngn hng trung ng, c bit l trong vic xy dng v thc thi chnh sch tin t. Tiu biu cho m hnh ny l h thng D Tr Lin Bang Hoa K v Ngn Hng D Tr Lin Bang c. Ngn hng trung ng trc thuc chnh ph: Chnh ph c nh hng rt ln i vi ngn hng trung ng thng qua vic b nhim ca b my qun tr v iu hnh ngn hng trung ng, thm ch chnh ph cn trc tip can thip vo vic xy dng v thc thi chnh sch tin t. M hnh ny c p dng nhiu nc, v d nh : Nht Bn, Anh, v.v

2. VAI TR CA NGN HNG TRUNG NG TRONG NN KINH T TH TRNG 2.1. Khi qut v vai tr qun l v m ca ngn hng trung ng.
Ngn hng trung ng l c quan qun l Nh Nc trn lnh vc tin t - tn dng v ngn hng, c quyn pht hnh tin v ng vai tr l ngn hng ca cc ngn hng trong mt quc gia. Ngn hng trung ng l t chc cng quyn c thnh lp theo php lut ca Nh Nc. Ni ngn hng trung ng c vai tr qun l v m chnh v n l c quan quan trng trong b my qun l v m ca Nh Nc, c nhim v c bn l n nh gi tr ng tin, qun l h thng ngn hng thng mi v cc t chc tn dng trong c nc m bo an ton cng nh nng cao cht lng ton h thng, nhm t mc tiu n nh v tng trng kinh t. Nh vy, vai tr qun l v m ca ngn hng trung ng bao gm cc vai tr sau: n nh sc mua ca ng tin quc gia. 6

Ch huy i vi ton b h thng ngn hng trung gian. Thit lp v iu chnh c cu kinh t. Gp phn n nh v pht trin kinh t x hi.

2.2. Cc cng c ca qun l ca ngn hng trung ng

thc hin tt vai tr qun l v m, ngn hng trung ng thc hin thng qua cc cng c ca n. Ch yu l: 2.2.1. Nghip v th trng m (open market operations): Khi nim : L nhng hot ng mua bn chng khon do ngn hng trung ng thc hin trn th trng m, nhm tc ng ti c s tin t qua iu tit lng tin cung ng. C ch tc ng : Khi ngn hng trung ng mua (bn) chng khon th c s tin t s tng ln (gim i); dn n mc cung tin tng ln (gim i). Nu th trng m ch gm ngn hng trung ng v cc ngn hng thng mi th hot ng ny s lm thay i lng tin d tr ca cc ngn hng thng mi (R ), nu bao gm c cng chng th n s lm thay i ngay lng tin mt trong lu thng (C). c im : Do vn dng tnh linh hot ca th trng nn y c coi l mt cng c rt nng ng, hiu qu, chnh xc ca chnh sch tin t v khi lng chng khon mua ( bn ) t l vi qui m lng tin cung ng cn iu chnh, t tn km v chi ph, d o ngc tnh th. Tuy vy, v c thc hin thng qua quan h trao i nn n cn ph thuc vo cc ch th khc tham gia trn th trng. Mt khc cng c ny hiu qu, cn phi c s pht trin ng b ca th trng tin t v th trng vn. 2.2.2. Li sut cho vay v chit khu (discount window rates) Khi nim : y l hot ng m ngn hng trung ng thc hin cho vay ngn hn i vi cc ngn hng thng mi thng qua nghip v ti chit khu bng vic iu chnh li sut ti chit khu (i vi thng phiu) v hn mc cho vay ti chit khu (ca s chit khu). C ch tc ng: Khi ngn hng trung ng tng (gim) li sut ti chit khu th ng thi s hn ch (khuyn khch) vic cc ngn hng thng mi vay tin ti ngn hng trung ng; lm kh nng cho vay ca cc ngn hng thng mi gim (tng); t lm cho mc cung tin trong nn kinh t gim (tng). Mt khc khi ngn hng trung ng mun hn ch ngn hng thng mi vay chit khu ca mnh th s thc hin vic khp ca s chit khu li. Ngoi ra, cc nc c th trng cha pht trin (thng phiu cha ph bin c th lm cng c ti chit khu) th ngn hng trung ng cn thc hin nghip v ny thng qua vic cho vay ti cp vn ngn hn i vi cc ngn hng thng mi. c im : Chnh sch ti chit khu gip ngn hng trung ng thc hin vai tr l

ngi cho vay cui cng i vi cc ngn hng thng mi khi cc ngn hng ny gp kh khn trong thanh ton, v c th kim sot c hot ng tn dng ca cc ngn hng thng mi cng nh tc ng ti vic iu chnh c cu u t i vi nn kinh t thng qua vic u i tn dng vo cc lnh vc c th.Tuy vy ,hiu qu ca cng c ny cn ph thuc vo hot ng cho vay ca cc ngn hng thng mi, mt khc mc li sut ti chit khu c th lm mo m, sai lch thng tin v cung cu vn trn th trng. 2.2.3. D tr bt buc (reserve requirements) Khi nim : L s tin m cc ngn hng phi gi li, do ngn hng trung ng qui nh, gi ti ngn hng trung ng, khng hng li, khng c dng u t, cho vay v thng thng c tnh theo mt t l nht nh trn tng s tin gi ca khch hng m bo kh nng thanh ton v s n nh ca h thng ngn hng. C ch tc ng : Vic thay i t l d tr bt buc nh hng trc tip n s nhn tin t trong c ch to tin ca cc ngn hng thng mi. Mt khc khi tng (gim) t l d tr bt buc th kh nng cho vay ca cc ngn hng thng mi gim (tng), lm cho li sut cho vay tng (gim), t lm cho lng cung ng tin gim (tng). c im : y l cng c mang nng tnh qun l Nh nc nn gip ngn hng trung ng ch ng trong vic iu chnh lng tin cung ng v tc ng ca n cng rt mnh (ch cn thay i mt lng nh t l d tr bt buc l nh hng ti mt lng rt ln mc cung tin). Song tnh linh hot ca n khng cao v vic t chc thc hin n rt chm, phc tp, tn km v n c th nh hng khng tt ti hot ng kinh doanh ca cc ngn hng thng mi. Trn y l 3 cng c tc ng gin tip ti qui m lng tin cung ng. Trong mt nn kinh t nu ngn hng trung ng s dng c hiu qu cc cng c ny th s khng cn n bt c mt cng c no khc. Tuy vy trong nhng iu kin c th (cc quc gia ang pht trin; cc giai on kinh t qu nng ) th t c mc tiu ca mnh , ngn hng trung ng c th s dng cc cng c iu tit trc tip sau: 2.2.4. Cung ng c s tin hay tin mt php nh (monetary supply) Khi nim : L cng c gip ngn hng trung ng c th trc tip lm tng, gim c s tin t, tc l lm tng, gim d tr v cung ng tin bng cc nghip v trn th trng ngoi t v nghip v cho vay vi chnh ph. Khi ngn hng trung ng tung tin mt ra mua ngoi t trn th trng ngoi t, ngay tc khc n lm tng c s tin t, tng t gi (ph gi ng ni t). Cung ng tin tng th lp tc bnh trng ngay sau . C ch tc ng : Khi ngn hng trung ng em ngoi t ra bn, n tht cht c s tin t, gim nhanh cung ng tin, h t gi xung thp hn (nng t gi ng ni t). Khi ngn hng trung ng thc hin cc nghip v vi chnh ph, n cng lm thay i c s tin t. Vo nhng lc m ngn sch chnh ph thm ht, nhu cu vay mn ca khu vc cng pht sinh v

ngn hng trung ng thng phi cho chnh ph vay tin. Lng tin mt cho vay lm tng c s tin t v tng cung ng tin trong nn kinh t thng qua vic chi tiu ca chnh ph. n lc ngn sch thng d, ngn hng trung ng i n v chnh ph tr n. Mt lng ln tin mt ca chnh ph (do nhn dn np thu) c ngn hng trung ng rt v. C s tin t gim v cung ng tin cng gim theo. c im :

2.2.5. Hn mc tn dng. Khi nim : L vic ngn hng trung ng quy nh tng mc d n ca cc ngn hng thng mi khng c vt qu mt lng no trong mt thi gian nht nh (mt nm) thc hin vai tr kim sot mc cung tin ca mnh.Vic nh ra hn mc tn dng cho ton nn kinh t da trn c s l cc ch tiu kinh t v m (tc tng trng, lm pht tiu th); sau ngn hng trung ng s phn b cho cc ngn hng thng mi v ngn hng thng mi khng th cho vay vt qu hn mc do ngn hng trung ng quy nh. C ch tc ng : y l mt cng c iu chnh mt cch trc tip i vi lng tin cung ng, vic quy nh php l khi lng hn mc tn dng cho nn kinh t c quan h thun chiu vi qui m lng tin cung ng theo mc tiu ca ngn hng thng mi. c im : Cng c ny gip ngn hng trung ng iu chnh, kim sot c lng tin cung ng khi cc cng c gin tip km hiu qu, c bit, tc dng nht thi ca n rt cao trong nhng giai on pht trin qu nng, t l lm pht qu cao ca nn kinh t. Song nhc im ca n rt ln : trit tiu ng lc cnh tranh gia cc ngn hng thng mi, lm gim hiu qu phn b vn trong nn kinh t, d pht sinh nhiu hnh thc tn dng ngoi s kim sot ca ngn hng trung ng v n s tr nn qu km hm khi nhu cu tn dng cho vic pht trin kinh t tng ln .

2.3. Thc trng vai tr qun l v m ca nn kinh t ca ngn hng trung ng.
Qu trnh thc hin cc chc nng th hin r vai tr ca ngn hng trung ng. 2.3.1. n nh sc mua ca ng tin quc gia. Ngn hng trung ng c trch nhim xc nh v thc thi chnh sch tin t quc gia. Ngn hng trung ng s dng cc cng c ca ng tin thc y tng trng kinh t. i lin vi s ra i ca ngn hng trung ng th ton b vic pht hnh tin tp trung vo ngn hng trung ng theo ch nh nc c quyn pht hnh tin v c tr thnh trung tm pht hnh tin ca c nc. Giy bc do ngn hng trung ng pht hnh l phng tin thanh ton hp php, lm chc nng phng tin lu thng v phng tin thanh ton. Do vic 9

pht hnh tin ca ngn hng trung ng c tc ng trc tip n tnh hnh lu thng tin t ca t nc. cho gi tr ng tin c n nh, n i hi vic pht hnh tin phi tun theo nhng nguyn tc nghim ngt. Cc nguyn tc c bn cho vic pht hnh tin t c t ra l: Nguyn tc pht hnh tin phi c m bo: nguyn tc ny quy nh vic pht hnh giy bc ngn hng vo lu thng phi c m bo bng tr kim hin hu nm trong kho ca ngn hng trung ng. Ngn hng trung ng phi m bo vic t do chuyn i giy bc ngn hng ra vng theo lut nh khi ngi c giy bc yu cu. tuy nhin vn dng nguyn tc ny, mi nc li phi c s co gin v mc m bo vng khc nhau, iu cn ph thuc vo iu kin kinh t, chnh tr ca mi nc. Nguyn tc pht hnh giy bc ngn hng thng qua c ch tn dng, c m bo bng gi tr hng ha v dch v. Theo c ch ny, vic pht hnh giy bc khng nht thit phi c s m bo ca vng, m pht hnh thng qua c ch tn dng ngn hn, trn c s m bo gi tr hng ha, cng tc dch v, th hin trn k phiu thng mi v cc chng t n khc c kh nng thanh ton chuyn thnh tin theo lut nh. l tn dng ngn hng trung ng, c thc hin bng phng thc ti cp vn i vi cc ngn hng thng mi. Vic pht hnh giy bc ngn hng theo nguyn tc ny, mt mt n xut pht t nhu cu tin t pht sinh do tng trng kinh t; mt khc to ra kh nng ngn hng trung ng thc hin vic kim sot khi lng tin cung ng theo yu cu chnh sch tin t.

Ngy nay, trong iu kin lu thng hng giy bc ngn hng khng c t do chuyn i thnh vng theo lut nh, cc ngn hng trn th gii u chuyn sang ch pht hnh giy bc thng qua c ch ti cp vn cho cc ngn hng v hot ng trn th trng m ca ngn hng trung ng. ng thi, trn c s c quyn pht hnh tin, ngn hng trung ng thc hin vic kim sot khi lng tin cung ng c to ra t cc ngn hng thng mi, bng quy ch d tr bt buc, li sut chit khu Vi vic c hnh pht tin th chnh ph c th iu chnh c lng tin lu thng c th kim sot lm pht v t c th tng gim li sut tng lng cu hay gim lng cu ng vi mi thi im ca nn kinh t. Thc t chng minh thng qua iu hnh cc cng c ca chnh sch tin t ca ngn hng trung ng trong nm 2008, c th nh sau : iu hnh chnh sch tin t c nhiu thay i, th trng tn dung chao o. T cui nm 2007 n u 2008 lm pht xut hin, ngn hng trung ng theo ui chnh sch tin t tht cht, c thc thi trong qu I nm 2008: quy nh v n cho vay, chit khu giy t c gi u t kinh doanh chng khon khng vt qu 20% vn iu l ca cc t chc tn dng; tng li sut c bn ln 8.75% (tng + 0.5%) v pht hnh 20300 t ng tn phiu bt buc. D ngn hng trung ng bm tr li 33000 t ng nhng do nhu cu thiu vn, lm pht gia tng cho nn li sut thng 5 v 6/2008 trn th trng tn dng khng ngng tng :

10

nu nh thi im 19/5/2008 cao nht ch l 12%/nm th sau cc con s 14,15,16,17% tr nn lc long - thay th vo l mc 18, 19, 20%. Sau li sut li gim, sau khi ngn hng trung ng ra thng bo iu chnh h li sut c bn t 14% cn 13%.... v xung 8.5% trong cc thng 10,11,12 khin li sut trn th trng tt dc xung 19%, ri 16,15 v 11%. Thm ch nhiu ngn hng thit lp mc li sut xung di 10%. V d, ngn hng Sacombank ti thi im a ra mc li sut huy ng k hn mt thng l 7,8%/nm, 2 thng 8,04%/nm, 3 thng 8,22%/nm ko theo , li sut cho vay ngoi t cng gim k lc xung xung 3%/nm. iu tit cung tin thng qua nghip v th trng m. Trong 7 thng u nm 2008, cng vi vic thc hin cc gii php iu hnh chnh sch tin t nh tng t l d tr bt buc v tng t l li sut c bn nhm gp phn kim ch lm pht, ngn hng trung ng cho mua tn phiu ngn hng nh nc k hn 182 ngy v 364 ngy; li sut ph bin vi k hn 182 ngy k 7,5% / nm, k hn 364 ngy l 7,75% / nm. ng thi ngn hng trung ng h tr vn ngn hn cho cc t chc tn dng v khc phc tnh trng th trng tin t cha thng sut, ngn hng thc hin cho mua cc giy c k hn ngn (7-14-2128 ngy), khi lng cho mua hng ngy c xc nh trn c s nhu cu vn thanh ton v din bin th trng tin t. Vic iu hnh th trng m gp phn n nh th trng tin t, nht l thi im thay i t l d tr bt buc, cc mc li sut iu hnh ca ngn hng trung ng. T thng 8/2008 trc tn hiu kh quan v kim ch lm pht, ngn hng nh nc tng bc ni lng chnh sch tin t thc y sn xut kinh doanh v ch ng hn ch tc ng ca khng hong t chnh v ngn chn suy gim kinh t. n nh tm l th trng v h tr cc ngn hng thng mi tht s kh khn v vn, ngn hng nh nc tip tc thc hin cc phin cho mua cc giy c gi k hn 7-14 ngy vi khi lng v li sut hp l, ph hp vi vic iu chnh li sut cn bn v cc li sut do ngn hng trung ng cng b. Trong dp Tt, nghip v th trng m tr thnh knh h tr vn ch yu cho cc t chc tn dng, gp phn duy tr v n nh tin t. 2.3.2. Ch huy i vi ton b h thng ngn hng trung gian. Thng qua chc nng ngn hng trung ng l ngn hng ca cc ngn hng, ngn hng thc hin vai tr ch huy ca mnh vi v tr l ch ngn hng ca h thng ngn hng trung gian. Ngn hng trung ng l trung tm thanh ton, chuyn nhng b tr ca cc ngn hn trung gian. V tt c ngn hng thng mi v t chc ti chnh trong nc u phi m ti khon v k qu ti ngn hng trung ng nn ngn hng ny hon ton thc hin vai tr iu tit thanh ton gia cc ngn hng thng mi ging nh nhng thn ch mua bn ln nhau cng c mt ti khon ti ngn hng. T c im ny gip cho ngn hn trung ng mt mt c th theo di, kim sot v qun l hot ng ca ton b h thng ti chnh trong nc. Mt khc, c th qun l c tn dng ra vo trong h thng ti chnh vo nhng thi im nht nh. Thng qua , ngn hng trung ng kim sot c khi lng tin cung ng bi cc ngn hng thng mi v cc t chc ti chnh trong nn kinh t. Ngn hng trung ng l ngn hng qun l d tr bt buc ca h thng ngn hng trung gian. Mc d tr bt buc c duy tr phng nhng t rt tin bt ng ca ngi gi. Bng cch h d tr bt buc, cc ngn hng thng mi v cc t chc ti chnh

11

c th tng lng tin cho vay. Hoc khi tng t l d tr bt buc, cung ng tin ca cc ngn hng thng mi v cc t chc ti chnh gim ngay v s tha tin t tng. Vic tht cht hay ni lng cung ng tin t ca ngn hng trung ng ty thc vo din bin nn kinh t tng thi k. Nh vic iu hnh li sut ca ngn hng nh nc trong nm 2008, ngn hng nh nc iu hnh linh hot li sut ph hp vi din bin kinh t v m, c th: Trong 8 thng u nm 2008, trc bi cnh lm pht v nhp siu tng mnh, e da n s n nh ca nn kinh t v m, ngn hng trung ng tng bc tng iu chnh tng li sut c bn v cc mc li sut khc nhau cho ph hp vi mc tiu kim sot cht ch tin t . Li sut tng c bn t 8,25% /nm ln n 8,75% /nm; 12% /nm ln n 14% /nm. ng thi t ngy 19/05/2008, thay i c ch iu hnh li sut c bn ph hp vi lut ngn hng nh nc v b lut dn s, cc t chc tn dng n nh li sut kinh doanh bng VND i vi khch hng khng vt qu 150% li sut c bn doa ngn hng nh nc cng b trong tng thi k. Li sut ti cp vn tng t 6.5% / nm ln 7,5%; 13%; 15% / nm v li sut chit khu tng 4,5% / nm ln 6% / nm ri 13% / nm. Trong nhng thng cui nm 2008, cuc khng hong ti chnh th gii v suy thoi din ra trn phm vi ton cu, hn ch tc ng ca n, m bo n nh kinh t v m v an sinh x hi, ngn hng nh nc iu chnh gim cc loi li sut iu hnh. C th, li sut c bn gim t 14% / nm xung 13%, 12%,11%, 10% ri 8,5% / nm. Li sut ti cp vn t 15% / nm xung 14%, 13%, 12%, 11%, 10%.9% v 7,5%. Din bin mc li sut iu hnh ca ngn hng nh nc. Li sut ti chit khu ( % / nm) 6,00 11,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 7,50

Thi im p dng 02/01/2008 19/05/2008 11/06/2008 21/10/2008 05/11/2008 21/11/2008 05/12/2008 22/12/2008

Li sut c bn 8,75 12,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 8,50

Li sut cho vay ti a 13,125 18,00 21,00 19,50 18,00 16,50 15,00 12,75

Li ti vn 7,50 13,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 9,50

sut cp

Ngun: Ngn hng nh nc Ngn hng trung ng l cu cnh cho vay cui cng ca h thng ngn hng trung gian. L vic ngn hng trung ng cho ngn hng trung gian vay khi ngn hng trung gian kt tin mt tr cho khch. Ngn hng trung ng cho ngn hng trung gian vay vi phng thc gi l cho vay chit khu.

12

2.3.3. Thit lp v iu chnh c cu kinh t. Cc cng c m ngn hng trung ng s dng gp phn n nh th trng trong nc, gp phn thc y hot ng u t, pht trin sn xut kinh doanh v hot ng nhp khu. y l kt qu tc ng nhiu mt ca ngn hng trong huy ng ngun vn trong nc cho u t pht trin, trong vic i mi chnh sch cho vay v c cu tn dng theo hng cn c ch yu vo tnh kh thi v hiu qu ca tng d n, tng lnh vc ngnh ngh quyt nh cho vay. Dch v ngn hng cng pht trin c v cht lng v chng loi gp phn vo thc y sn xut kinh doanh. . 2.3.4. Gp phn n nh v pht trin kinh t x hi. Cng vi chc nng l ngn hng ca nh nc th ngn hng trung ng cn gip chnh ph trong iu hnh nn kinh t , mi chnh sch m ngn hng trung ng a ra u tc ng n nn kinh t, tt c u nhm mc tiu pht trin kinh t, phc li x hi. Nu nh trong nm 2008, lm pht tng cao ngn hng trung ng lin tc iu chnh cc chnh sch tin t n nh tnh hnh ti chnh trong nc. Tip trong nm 2009, nh hng ca suy thoi kinh t th gii, th trng ti chnh m m. Chnh sch tht cht chi tiu c ton b cc thnh phn ca nn kinh t thc hin, thc y kinh t pht trin chnh ph a ra cc gi kch cu u t v tiu dng: gi kch cu tiu dng ( cho vay mua sm, xy dng c s h tng..), gi h tr li sut 4% cho cc doanh nghip.. Cc gi h tr a ra c hiu qu trong vic to ra vic lm mi v thu ht lao ng, gp phn ci thin gim ngho.

3. NH GI V VAI TR CA NGN HNG NH NC VIT NAM V CC KIN NGH NHM PHT TRIN NNG CAO VAI TR CA NGN HNG TRUNG NG VIT NAM. 3.1. Nhng thnh tu t c.
Lut ngn hng c hiu lc t cui nm 1998; l bc tin mi v cng c, hon thin c s php l cho hot ng ngn hng. Nng lc xy dng iu hnh, qun l tin t tn dng - ngn hng ca ngn hng nh nc c nng ln mt tm cao mi, thc hin tt chnh sch tin t quc gia v hot ng c hiu qu. Chnh sch li sut ang tng bc c i mi, ph hp vi c ch th trng. Ngn hng nh nc a ra mc li sut t cc t chc tn dng ch ng n nh li sut huy ng cho vay theo hng m bo cc quy nh an ton v hiu qu trong kinh doanh ngn hng. Chnh sch ngoi hi tng bc c t do ha, xa b nhiu giy php theo hng ph hp vi thng l quc t.

13

Nm 2009 va qua, mc d phi i mt vi nhiu kh khn, thch thc do tc ng tiu cc t cuc khng hong ti chnh v suy thoi kinh t ton cu, nhng di s ch o, iu hnh ca Chnh ph, s n lc c gng ca ton ngnh, hot ng ngn hng nm 2009 t c nhng kt qu kh quan. C th l vic iu hnh chnh sch tin t, t gi ph hp hn vi mc tiu qun l, iu hnh ca Chnh ph; hnh lang php l v tin t v hot ng ngn hng tip tc c hon thin; h thng cc t chc tn dng hot ng an ton hn v tip tc pht trin; thanh ton khng dng tin mt, cng ngh v dch v ngn hng c m rng... Cc t chwucs tn dng nhn chung c nhiu c gng trong vic chp hnh cc ch trng, ch o ca Chnh ph v Ngn hng trung ng, nht l trong vic thc hin c ch cho vay h tr li sut; ch ng khc phc kh khn, gp phn thc hin c hiu qu mc tiu chung ca ton ngnh.

3.2.Nhng tn ti v kh khn
Vai tr ca ngn hng trung ng trong iu kin h nhp cn m nht, do nhng tri buc ca Lut ngn hng nh nc Vit Nam. Trong iu kin hi nhp vi cng ng ti chnh tin t th gii v th vai tr ca ngn hng trung ng phi c cng c. Dch v ca ngn hng cn hn ch.

3.3. Cc kin ngh

Nc ta gia nhp WTO, nn kinh t Vit Nam hi nhp kinh t th gii. Chnh v vy, trong nn kinh t mi, ngn hng trung ng phi: m bo cho ngn hng nh nc c c lp t ch trong vic xy dng, iu hnh chnh sch tin t , li sut, t gi hi oi, thc hin chc nng ca ngn hng trung ng thc s, l ngn hng pht hnh tin, l ngn hng ca cc ngn hng, l trung tm thanh ton quc gia, iu hnh th trng tin t. i mi c cu kinh t ca ngn hng nh nc t trung ng n cc chi nhnh theo hng tinh gn v hin i m bo cho ngn hng nh nc gnh vctrng trch to lp mi trng thng thong v thun li cho cc t chc ti chnh hot ng trn lnh th Vt Nam. nh gi d ri ro ca ton b h thng ngn hng trn ton b quc gia lm c s cho cc hnh ng chnh sch lin quan n n dnh ca h thng ti chnh. nh gi li vic thc thi cc chnh sch tin t Chnh sa li cc quy ch an ton. Tng cng cing cp cc dch v ngn hng Tng cng vn ha t chc v ngun nhn lc

4. KT LUN CHUNG
Trong bi cnh nn kinh t trong khu vc cng nh nn kinh t th gii ang c bin ng th vic duy tr s pht trin bn vng v c hiu qu l rt quan trng v l mt iu tt yu m tt c cc quc gia u mong mun. t c iu ny, vai tr qun l v m ca ngn hng trung ng cn c ch trng hn na. Ngn hng trung ng qun l v m nn 14

kinh t thng qua s iu tit cung ng tin t, tc ng n li sut d tr v t gi hi oi, bng cch s dng cc cng c nh nghip v th trng m, li sut cho vay chit khu, t l d tr bt buc, cung ng c s tin, v kim sot tn dng. Mc tiu qun l v m ca ngn hng trung ng l tng trng kinh t thc t v lin tc m rng tim nng sn xut quc gia. ngn hng trung ng pht huy mnh m vai tr v nhim v y, trn th gii c nhiu loi m hnh ngn hng trung ng khc nhau v ang c p dng nhng cha c mt m hnh no l tng cho mi nc. Chnh v vy, cc nc hy thit lp cho mnh mt m hnh sao cho ph hp nht vi giai on trc mt cng nh tng lai, khng ngng hon thin h thng ngn hng trung ng pht huy ti a vai tr ca n.

15