Linux Disk Blmleme NASIL

Yazan: Yazan: eviren:

Anthony Lissot

Kristian Koehntopp
11 Subat 2007

Oguz Yarmtepe
<oguzy (at) comu.edu.tr>

zet Bu kk Linux NASIL belgesi, IDE ve SCSI disklerde blmlemenin nasl planlandgn ve yapldgn gretmektedir. Blmleme terimlerini irdelemekte, byklk ve yer konularn ele almaktadr. Blm leme tablolar olu tururken ve kurtarrken fdisk blmleme uygulamasnn kullanm da ele alnm tr. s s Bu belgenin en gncel srmn http://lissot.net/partition adresinde bulabilirsiniz.

Konu Baslklar
1. Giris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1. Disk blm nedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Diger Disk Blmleme Yazlmlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . lgili NASILlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. I 1.4. Sistemdeki ek kaynaklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Aygtlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Aygt adlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. Isimlendirme Kurallar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.2. Isim Atama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.3. Mantksal Disk Blmleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Aygt numaralar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Disk Blm Trleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1. Disk Blm Trleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Yabanc Disk Blm Trleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Birincil Disk Blmleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Mantksal Disk Blmleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Takas Blmleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Blmlendirme gereksinimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.1. Hangi Disk Blmlerine Ihtiyacm Var? . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Durum Analizi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Dosya Sistemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1. Hangi dosya sistemleri kendi disk blmlerine ihtiya duyar? . 4.3.2. Disk blmleme lt olarak dosya mr ve yedekleme sklg 4.4. Takas Blmleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.1. Takas alan ne kadar byk olmaldr? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 8 8 8 8 9 9 9 9 9 10 10 10 11 11 11

Linux Disk Blmleme NASIL

4.4.2. Takas alanm ne kadar byk olabilir? . . . . 4.4.3. Takas alanm nereye koymalym? . . . . . . 5. fdisk ile diski blmleme . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1. fdisk ile disk blm olu turmak . . . . . . . . . . . s 5.1.1. fdisk kullanm . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1.2. Drt disk blm . . . . . . . . . . . . . . . . 5.1.3. Birincil ve mantksal disk blmleri kar k . . s 5.1.4. Sunulan rnekler . . . . . . . . . . . . . . . 6. Etiketler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1. Aygt Etiketleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.1. Basit al trma . . . . . . . . . . . . . . . . s 6.1.2. Kullanm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Aygt Etiketleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7. Bir ext2/3 disk blmn biimlendirmek . . . . . . . . 7.1. Basit al trma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s 7.2. Atanm bloklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . s 8. Silinmis bir Disk Blmn Kurtarmak . . . . . . . . . . 9. Takas Alann Ayarlamak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.1. Takas Dosyalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2. Takas Dosyalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.3. oklu Takas Alanlar . . . . . . . . . . . . . . . . . 10. Son Sz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1. Disk Blmlerinin Biimlendirilmesi . . . . . . . . . 10.2. Takas Alannnn Etkinle tirilmesi . . . . . . . . . . s 10.3. Disk Blmlerinin Baglanmas . . . . . . . . . . . 10.4. Salm ve Dosya sistemleri hakknda baz gerekler

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 12 13 13 13 14 15 17 17 17 17 18 18 18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 22 22 23

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

2 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Bu evirinin srm bilgileri:

1.2 evirinin lisans GPL yapld. 1.1 Gncelleme 1.0 lk eviri I Nisan 2006 Ocak 2006 Ekim 2005 NBB OY oy

zgn belgenin srm bilgileri:

3.5 26 Aralk 2005 Sayfa sralamas dzenlendi. Takas alan ayarlanamasyla ilgili sayfa eklendi. Disk blmleri etiketleriyle ilgili sayfa eklendi. 4. blmdeki en byk takas alnyla ilgili bilgi gncellendi. ext2/3 dosya sistemleri olu turma s admlar eklendi. Richard Calmbach tarafndan bildirilen hatal baglar dzeltildi. XML srm hazrland. 3.4.4 08 Mart 2004 HTML srm, XML srmden retildi. Lilo yerle tirilmesi ve takas alan boyu konular gncellendi. s 3.3 HTML srm SGML srmden retildi. 3.3 6. Blmdeki silindir numaralarnn hesaplanmas dzeltildi. 04 Nisan 2003 10 Temmuz 2001

3.2 1 Eyll 2000 2 Ekim 2000de Dan Scott sgml srmn hazrlad. Giri ksm yeniden yazld. Mantksal Aygtlardaki aygt s isimleri ksm yeniden yazld. Blm Trleri yeniden organize edildi. Blmleme Gereksinimleri dzenlendi. Silinmi bir blm tablosunun kurtarlmas ksm eklendi. s 3.1 12 Haziran 2000 Blmleme Gereksinimlerindeki takas boyu snrlamas dzeltildi, Giri ksmndaki pek ok baglant gncellendi, s fdisk ile Blmleme Nasl ksmna gnderilen rnek eklendi, Blmleme Gereksinimleri ksmna dosya sistemi konusu eklendi. 3.0 1 Mays 2000 Kristian Koehntopp tarafndan yazlan "Linux Disk Blmleme NASIL" (Linux Partition HOWTO) belgesine dayanlarak Tony Harris tarafndan yazlm ilk gzden geirme.. s 2.4 Kristian Koehntopp tarafndan yaplan son gzden geirme. Telif Hakk 20002004 Anthony Lissot ve Kristian Koehntopp zgn belge Telif Hakk 2005 Oguz Yarmtepe Trke eviri 3 Kasm 1997

Yasal Aklamalar
Bu belgenin evirisinin, Linux Disk Blmleme NASIL 1.2 srmnn telif hakk 2005 Oguz Yarmtepeye aittir.Bu belgeyi, Free Software Foundation tarafndan yaynlanm bulunan GNU Genel s Kamu Lisansnn 2. ya da daha sonraki srmnn ko ullarna bagl kalarak kopyalayabilir, dagtabilir s ve/veya degi tirebilirsiniz. Bu Lisansn zgn kopyasn http://www.gnu.org/copyleft/gpl. s html adresinde bulabilirsiniz. I I BU BELGE CRETSZ OLARAK RUHSATLANDIGI N, ERDG BLGLER N LGL KAI I II I I I I I I I ZN VERDG LDE HERHANG BR GARANT VERLMEMEKTEDR. AKS YAZILI I NUNLARIN I I I I I I I I I

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

3 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

OLARAK BELRTLMEDG MDDETE TELF HAKKI SAHPLER VE/VEYA BASKA SAHISLAR BELI I II I I I GEY OLDUGU GB, ASKAR VEYA ZIMNEN, SATILABLRLG VEYA HERHANG BR AMACA I I I I I I II I I DA DAHL OLMAK ZERE HBR GARANT VERMEKSZN DAGITMAKTADIRLAR. UYGUNLUGU I I I I I I LGNN KALTES LE LGL TM SORUNLAR SZE ATTR. HERHANG BR HATALI BLGDEN BI I I I I I I I I I I I I I I I DOLAYI DOGABLECEK OLAN BTN SERVS, TAMR VEYA DZELTME MASRAFLARI SZE ATTR. I I I I I I LGL KANUNUN CBAR ETTG DURUMLAR VEYA YAZILI ANLASMA HARCNDE HERHANG BR I I I I II I I I I I I SEKLDE TELF HAKKI SAHB VEYA YUKARIDA ZN VERLDG SEKLDE BELGEY DEGSTREN I I I I I I I II I I VEYA YENDEN DAGITAN HERHANG BR KS, BLGNN KULLANIMI VEYA KULLANILAMAMASI I I I II I I I KAYBI OLUSMASI, VERNN YANLIS HALE GELMES, SZN VEYA NC SAHISLARIN (VEYA VERI I I I I I ZARARA UGRAMASI VEYA BLGLERN BASKA BLGLERLE UYUMSUZ OLMASI) YZNDEN I I I I I OLUSAN GENEL, ZEL, DOGRUDAN YA DA DOLAYLI HERHANG BR ZARARDAN, BYLE BR I I I TAZMNAT TALEB TELF HAKKI SAHB VEYA LGL KSYE BLDRLMS OLSA DAH, SORUMLU I I I I I I I I II I I I I I I I DEGLDR. Tm telif haklar aksi zellikle belirtilmedigi srece sahibine aittir. Belge iinde geen herhangi bir terim, bir ticari isim ya da kuruma itibar kazandrma olarak alglanmamaldr. Bir rn ya da markann kullanlm s olmas ona onay verildigi anlamnda grlmemelidir.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

4 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

1. Giris
1.1. Disk blm nedir?
Disk blmleme, tek bir diski mantksal pek ok srcye blmek iin kullanlan bir aratr. Bir disk blm, bagmsz bir disk gibi ele alnan, biti ik blok kmeleridir. Blmleme tablosu (bu NASIL belgesinin olu turulma s s sebebidir) disk blmleriyle ziksel disk alanlarn ili kilendirilen bir dizindir. s Neden birden ok disk blmmz olur?

Verilerinizi diskin belirli bir blgesiyle snrlam (encapsulate) olursunuz. Dosya sistemi ayr bir disk blm s zerindeyse, bir kaza durumunda sadece baz verilerinizi kaybedersiniz. Disk alanndan beklenen verimini arttrr. Disk blmlerini, kullanmnza gre, degi en blok boyuts larna gre biimlendirebilirsiniz. Eger verileriniz kk boyuttaki (1kdan daha az) ok sayda dosyadan olu uyorsa ve de disk blmnz 4klk bloklar kullanyorsa, her dosya iin 3k bo a harcyosunuzdur. s s Genelde, her dosya iin ortamala olarak bir blogun yarsn bo a harcarsnz, bundan dolay eger pek ok s dosyanz varsa blok byklg ile ortalama dosya byklgn uyu turmak ok nemlidir. s Veri bymesini nler. Denetimden km sreler veya lgn kullanclar, i letim sisteminin kaydn s s tuttugu i lemler iin artk yer kalmayacak sekilde ok fazla disk alan harcayabilir. Bu bir felakete dn ebilir. s s Disk alann ayrararak, ayrlan disk alan tkense dahi buradaki i lerin i letim sistemini etkilemeden s s lecegini garantilemi olursunuz. s

1.2. Diger Disk Blmleme Yazlmlar

sfdisk: fdiskin komut satr srm. cfdisk: fdiskin konsoldaki grak tabanl (cursesbased) srm. parted(B3): GNU disk blmleme dzenleyicisi. Partition Magic(B4): Verileri yok etmeden disk blmlerini dn tren, birle tiren, yeniden boyuts s
landran ve olu turan ticari bir uygulama. s

Disk Drake(B5): Disk blmlerini silmek, yeniden boyutlandrmak ve olu turmak iin bir Perl/Gtk pros
gram.

1.3. lgili NASILlar I

lgili NASILlar I Ba lk s Yazar Aklama (B6) kili nykleyici ykleme yntemleri I Gjoen Stein <tobbyb (at) Dosya sisteminin farkl blmleri iin farkl boyut byklkleri ve hz gereksinimlerine (Dual boot install strategies) usa.net> nasl karar vermelidir? (B7) Linux oklu Disk Ayarlama (Linux Gjoen Stein <sgjoen (at) Dosya sisteminin farkl ksmlar iin degi ik hz ve boyut gereksinimleri nasl s Multiple Disk System Tuning) mail.nyx.net> degerlendirilmelidir. Byk Linux Diski(B8) (Linux Large Andries Brouwer <aeb (at) 1024 silindirden daha fazlasna sahip diskDisk) cwi.nl> lerin tantm ve gr ler. s (B9) Linux Kota (Linux Quota) Ralf van Dooren Her kullanc iin disk alan kullanmn <r.vdooren (at) snow.nl> snrlamayla ilgili ilk gretiler. Disk Blm Kurtarma kk JeanDaniel Dodin Bir Windows yklenmesinden sonra silinen <jdanield (at) dodin.net> Linux disk blmleri, verileri ieren ksm NASIL Belgesi(B10) gzkmyorsa, nasl kurtarlr.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

5 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Linux ADSM Yedekleme(B11) (Linux Thomas Koenig <Thomas.Koenig (at) ADSM Backup) ciw.unikarlsruhe.de> MSDOS ile Linux Yedekleme (B12) Christopher Neufeld <neufeld (at) (Linux Backup with MSDOS) physics.utoronto.ca> Linux NASIL Listesi (Linux HOWTO Tim Bynum <linuxhowto Index) (at) sunsite.unc.edu>

Linuxu bir IBM ADSM yedekleme ortamna uyarlamak iin gerekli aklamalar. MSDOS kaynakl Linux yedeklemeleriyle ilgili aklamalar. Bir NASIL belgesi yazma ve gndermenin admlar

1.4. Sistemdeki ek kaynaklar

/usr/src/linux/Documentation

/usr/src/linux/Documentation/ide.txt: IDE srclerinizle ilgili bilgi /usr/src/linux/Documentation/scsi.txt: SCSI srclerinizle ilgili bilgi

2. Aygtlar
Bu blmdeki aklamalar anlamak iin, Linuxun disk blmlerinin gsteriminde kullandg zel snandrmay bilmeniz gerekir. Linuxta, disk blmleri aygt dosyalar olarak temsil edilir. Bunlar /dev altna yerle tirilmi szde dosyalardr. s s Birka su sekildedir:
brwrw brwrw crw 1 root 1 root 1 root disk disk tty 3, 8, 4, 0 May 0 May 64 May 5 5 5 1998 hda 1998 sda 1998 ttyS0

Bir aygt dosyas c (karakter aygt anlamnda, tampon bellek kullanmayan aygtlar) veya b (blok aygt anlamnda, tampon bellek kullanan aygtlar) trnde bir dosyadr. Linuxta, tm diskler blok aygtlar olarak temsil edilir.

2.1. Aygt adlar

2.1.1. simlendirme Kurallar I
Uzla msal olarak, IDE srclere /dev/hdadan ba layp /dev/hddye giden aygt isimleri verilir. A olarak s s geen disk (/dev/hda) ilk disk srcs ve C olarak geense (/dev/hdc) nc disk srcsdr. IDE denetleyici isimlendirme kurallar src ad /dev/hda /dev/hdb /dev/hdc /dev/hdd src denetleyici 1 1 2 2 src numaras 1 2 1 2

Tipik bir ki isel bilgisayarda, herbirine iki src baglanabilen iki IDE denetleyici vardr. rnegin, /dev/hda s ilk IDE denetleyicideki ilk srcdr (master) ve /dev/hdd ikinci IDE denetleyicideki ikinci srcdr (slave bilgisayardaki drdnc src). Bu aygtlara dogrudan yazabilirsiniz (cat veya dd kullanarak). Bununla birlikte, bu aygtlar ilk bloktan ba layarak s tm diski temsil ettiklerinden, yanl lkla, srcnn kullanm d kalmasna sebep olabilcek, MBR (master boot s s record) ve blmleme tablosunun zerine yazabilirsiniz.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

6 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

blm adlar src ad /dev/hda1 /dev/hda2 /dev/hda3 /dev/hda4 /dev/hdb1 /dev/hdb2 /dev/hdb3 /dev/hdb4 src denetleyici 1 1 1 1 1 1 1 1 src numaras 1 1 1 1 2 2 2 2 blm tr birincil birincil birincil takas birincil birincil birincil birincil blm numaras 1 2 3 NA 1 2 3 4

Bir src bir kere blmlendirildi mi, blmler isimlerin sonundaki numaralar olarak temsil edilir. rnegin, ikinci disk srcsndeki ikinci disk blm /dev/hdb2 olacaktr. Birincil blm tr, 3. Blmdeki Birincil Disk Blmleri (sayfa: 9) ksmna kadar aklanmayacak olsa da yukarda listelenmi tir. s SCSI Srcler src ad /dev/sda1 /dev/sda2 /dev/sda3 src denetleyici 1 1 1 src numaras 6 6 6 blm tr birincil birincil birincil blm numaras 1 2 3

SCSI srcler de benzer bir modeli takip ederler; hd yerine sd ile gsterilirler. Bundan dolay da ikinci SCSI diskin ilk blm /dev/sdb1 olacaktr. Yukardaki tabloda, src numaralar rastgele 6 seilerek SCSI ID numaralarnn aygt numaralaryla bire bir uyu madg gsterilmi tir. s s

2.1.2. sim Atama I

(Sun) Solaris ve (SGI) IRIX altnda, SCSI srclere verilen aygt isimlerinin onlar nereye taktgnzla ilgisi vardr. Linux altnda, sadece hayanma ve di gcrtlar vardr. s nce
SCSI ID #2 /dev/sda SCSI ID #5 /dev/sdb SCSI ID #7 /dev/sdc SCSI ID #8 /dev/sdd

Sonra
SCSI ID #2 /dev/sda SCSI ID #7 /dev/sdb SCSI ID #8 /dev/sdc

SCSI srcler 1den ba layp 15e kadar uzanan ve ID olarak kullanlan saylar kullanr. D k SCSI ID nus s marallara alfabetik sradaki nce gelen harer atanr. rnegin eger 2 ve 5 numaral iki srcnz varsa, 2 numaral src /dev/sda ve 5 numaral src de /dev/sdb olacaktr. Eger herhangi biri sistemden kaldrlrsa bu srclerden yksek numaral srclerin sistemin yeniden ba latlmasnda yeniden isimlendiriles cektir. Eger Linux makinanzda iki tane SCSI denetleyici varsa, /bin/dmesg ktsna bakarak her bir srcye hangi isim verildigini grmek isteyebilirsiniz. Eger bir veya iki denetleyiciyi karrsanz, geri kalanlarn hepsi src adlarn yeniden isimlendireceklerdir. Grrr... ki tane alternatif zm vardr; her ikisi de bir program kullanarak her bir disk blmne bir etiket vermeyi I s iermektedir (bknz. Etiketler (sayfa: 17)). Verilen etiket kalcdr ve aygt ziksel olarak kaldrlrsa da eri ilebilir. Daha sonra disk blmne dogrudan veya dolayl olarak bu etiket ile eri ebilirsiniz. s

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

7 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

2.1.3. Mantksal Disk Blmleri

Mantksal Disk Blmleri src ad /dev/hdb1 /dev/hdb2 /dev/hda5 /dev/hdb6 src denetleyici 1 1 1 1 src numaras 2 2 2 2 blm tr birincil ek mantksal mantksal blm numaras 1 yok 2 3

Yukardaki tablo isim atamalarnda gizemli bir atlamay gstermektedir. Bu, daha sonra Birincil ve mantksal disk blmleri kar k (sayfa: 15) blmnde anlatlacak olan ve daima 5 ile ba layan s s Mantksal Disk Blmleri (sayfa: 9) kullanmndan kaynaklanr. Linux disk aygtlarn idare edebilmeniz iin tm bilmeniz gerekenler bunlardr. Btnlgn saglanmas iin, a agdaki Kristiann aygt numaralaryla ilgili aklamalarna baknz. s

2.2. Aygt numaralar

Bir aygt dosyasyla ilgili tek nemli nokta, dosya boyu yerine ana ve alt aygt numaralarnn gsterilmesidir.
$ ls l /dev/hda

Aygt dosyalarnn znitelikleri brwrw 1 izinler root sahibi disk grubu 3, Temmuz 18 /dev/hda 1994 ana aygt nu- alt aygt nu- tarih aygt ad maras maras 0

Bir aygt dosyasna eri irken, ana aygt numaras giri /k i lemlerinde hangi aygt srcsnn agrlacgn s s s s belirtmek iin kullanlr. Bu agr parametre olarak alt aygt numarasnn alnmasyla gereklenir ve bu alt aygt numarasnn nasl ifade edildigi tamamen srcye bagldr. Src belgelendirmesi genelde bu alt aygt numarasnn nasl kullanldgn anlatmaktadr. IDE diskler iin bu belgelendirme file:/usr/ src/linux/Documentation/ide.txt altndadr. SCSI diskler iin ise file:/usr/src/linux/ Documentation/scsi.txt oldugu d nlebilir ama orada degildir. Emin olmak iin src kaynak ko s duna baklmaldr (file:/usr/src/linux/driver/scsi/sd.c:184196). Ne sans ki, file:/usr/ src/linux/Documentation/devices.txt ierisinde Peter Anvinin aygt numara ve isimleri listesi vardr; IDEler iin 3, 22, 33, 34 ana aygt numaralarna, SCSI aygtlar iin ise 8 ana aygt numarasna baknz. Ana ve alt aygt numaralarn her biri birer bayt yer kaplar, bu da her disk blmndeki disk blm saysnn neden snrl oldugunu aklamaktadr.

3. Disk Blm Trleri

3.1. Disk Blm Trleri
Bir disk blm belli bir dosya sistemine sahip olmas iin etiketlendirilir (disk etiketleri ile kar trlmamaldr. s bknz. Etiketler (sayfa: 17)). Bylesi bir dosya sistemi standart linux ext2 dosya sistemi veya linux takas alan va hatta (Microsoft) NTFS veya (Sun) UFS gibi yabanc dosya sistemleri de olabilir. Her bir disk blmnn tryle ili kilendirilmi saysal bir kod vardr. rnegin, ext2 iin kod 0x83 ve linux takas alan iin kod 0x82dir. Disk s s blm trlerini ve kar lk gelen kodlarn grmek iin /sbin/sfdisk T komutunu al trn. s s

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

8 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

3.2. Yabanc Disk Blm Trleri

Disk blm tr numaralar rasgele seilmi tir (ne olmalar gerektigini anlayamazsnz) ve ele alnan i letim s s sistemine zel olarak verilmi lerdir. Bu yzden, ayn diskte iki i letim sistemi kullanyorsanz, ayn kod farkl iki s s disk trn belirlemek iin kullanlabilir. OS/2 ve Windows NTnin NTFSi disk blmlerini 0x07 ile i aretler. MSDOS, degi ik e itlilikteki FAT dosya s s s sistemi iin degi ik kodlar tahsis etmi tir: 0x01, 0x04 ve 0x06 bilinenleridir. DRDOS, korumal FAT disk s s blmlerini belirtmek iin, Linux/Minix ile o zamanlarda kir ayrlg olu turan 0x81i kullanrd, fakat artk ne s Linux/Minix ne de DRDOS geni apta kullanlmaktadr. s

3.3. Birincil Disk Blmleri

Inteltabanl bir sistemde disk blm says, i in ba nda snrlandrlm tr: Asl disk blm tablosu nykleyici s s s blmnn bir paras olarak yklenir ve de sadece 4 disk blm giri i iin yer ayrlm tr. Bu disk blmleri s s birincil disk blmleri olarak isimlendirilir.

3.4. Mantksal Disk Blmleri

Diskin birincil blmlerinden birisi alt blmlere ayrlabilir. Bunlara mantksal disk blmleri denir. Bu durum da bize verimli bir sekilde, drt disk blm snrn a mamz saglar. s Mantksal disk blmlerini barndran birincil disk blmne ek disk blm denir ve kendi dosya sistemi tr (0x05) vardr. Birincil disk blmlerinin tersine, mantksal disk blmleri birbirini takip eder olmaldr. Her bir mantksal disk blm, mantksal disk blm saysnn snrsz olacag sonucunu ifade eden, bir sonraki mantksal disk blmne bir gsterici ierir. Yine de, Linux, disk zerinde olas disk blm saysnda belli bir snr kabul ettirmi tir, bu da sonu olarak mantksal disk blm saysn snrlamaktadr. Bu say SCSI s diskleri iin 15 disk blm iken IDE diskler iin 63tr.

3.5. Takas Blmleri

Bilgisayarnzda al an her bir sre RAMde bir takm bloklar kullanmaktadr. Bu bloklara sayfa ad verilir. s Bellek ierisindeki, i lemci tarafndan ok ksa sreler ierisinde kullanlacak olan sayfalara al ma kmesi s s denir. Linux bellege yaplan bu eri imleri tahmin etmeye al arak (en son kullanlan sayfalarn yakn zamanda s s tekrar kullanlacagn varsayarak) eger mmknse bu sayfalarn RAMde tutulmasn saglar. Eger makinanzda al an pek ok sre varsa, ekirdek, sayfalar diske yazarak RAMin bo altlmasn s s ste takas alan bu durumda devreye girer. Verimli bir sekilde var olan eri ilebilir bellek alannz saglayacaktr. I s arttrr. Yine de, RAMden okuyup RAMe yazmaya kyasla disk Giri /k lar ok yava tr. Bunu ilave bir bellek s s s olarak degil de acil durumlarda kullanlan bir bellek olarak d nn. s Eger, ekirdegin bir ba ka sre iin al an bir srecin sayfalarn kaldrmas anlamna gelen, bellek s s sknts varsa, makinanz artk dklmeye ba lam demektir. Okuyuculardan bazlar istemeyerek bu durumla s s kar la m olabilir: disk lgnlar gibi al yor ama bilgisayar kullanlamayacak kadar yava . Takas alan sahip s s s s s htiyacnz olan takas alannn boyuyla olmanz gereken bir alandr, fakat RAMin yerine geecek bir alan degildir. I ilgili olarak Takas alan ne kadar byk olmaldr? (sayfa: 11) blmndeki aklamalara bakn.

4. Blmlendirme gereksinimleri
4.1. Hangi Disk Blmlerine htiyacm Var? I
nykleyici Srcs: Eger i letim sisteminizi yeni blmleyeceginiz diskten aacaksanz, sahip olmanz s gereken disk blmleri sunlardr:

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

9 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Bir birincil disk blm Bir veya daha fazla sayda takas alan Sfr veya daha fazla sayda birincil veya mantksal disk blm

Ba ka bir diskten aacaksanz: s Bir veya daha fazla sayda birincil veya mantksal disk blm Sfr veya daha fazla sayda takas alan

4.2. Durum Analizi

nykleyici Disk Blm nykleyici disk blmnzn mantksal degil birincil disk blm olmas gerekir. Bu durum herhangi bir felaket durumunda kurtarmay saglamaktadr, fakat teknik olarak gerekli degildir. 0x83 "Linux native" dosya trnde olmaldr. Eger 213 srmnden nceki bir lilo(B23) kullanyorsanz (rn., 1990lardan kalma), nykleyici blmnz diskin ilk 1024 silindiri ierinde yer almaldr. (Tipik olarak, nykleyicinin tek ihtiyac ekirdek grntsn iermesidir.) Eger birden fazla nykleyici disk blmnz varsa (diger i letim sistemlerinden olabilir), hepsini ilk 1024 s silindir ierisinde tutun (Tm DOS blmleri ilk 1024 silindir ierisinde olmaldr). Eger modern bir lilo srm veya ekirdeginizi yklemeye yarayan ba ka aralar kullanyorsanz (rnegin, bir nykleyici disket s veya MSDOS tabanl al an LOADLIN.EXE Linux ykleyicisi), disk blm herhangi bir yerde olabilir. s Ayrntl bilgi iin Bykdisk (Largedisk) NASIL (B24) belgesine bakabilirsiniz. Takas Blm Dosyalara takas (bknz. Takas Dosyalar (sayfa: 21)) yapamadgnz srece ayrlm bir takas blmne s ihtiyacnz olacaktr. Bu blm 0x82 "Linux swap" tipinde olmaldr. Disk zerinde herhangi bir yerde konumlandrlabilir (siz yine de yerle tirme notlarna baknz: Takas alanm nereye koymalym? (sayfa: s 12)). Birincil veya mantksal disk blmlerinden herhangi biri takas alan olarak kullanlabilir. Bir disk zerinde birden fazla takas alan olabilir. Toplam 8 tanesine (srcler ierisinde) izin verilmi tir. A agdaki s s takas alan boyu notlarna baknz (Takas alan ne kadar byk olmaldr? (sayfa: 11)). Mantksal Disk Blmleri Tek bir birincil disk blm mantksal disk blmleri ierecek sekilde (ek disk blm) kullanlmaldr. Ek disk blm disk zerinde herhangi bir yerde olabilir. Mantksal disk blmleri ard k olmaldr, fakat ek s disk blmn doldurmalar gerekmemektedir.

4.3. Dosya Sistemleri

4.3.1. Hangi dosya sistemleri kendi disk blmlerine ihtiya duyar?
Linux dosya sisteminizdeki her ey ayn (tek bir) disk blm altna yerle tirilebilir. Fakat, belli dosya sistems s lerinin bymesini snrlamak isteyeceginiz durumlar vardr. rnegin, eposta kuyrugunuz kk dosya sistemi nizle ayn dizindeyse, disk blmndeki kalan alan doldurmas durumunda bilgisayarnzn al mas sekteye s ugrayacaktr.

/var
Bu dosya sistemi ileti ve yazclar iin kuyruk dizinlerini iermektedir. Buna ek olarak, hata kayt dosyalarn da ierir. Eger makinanz bir sunucuysa ve srekli bir hata retiyorsa, bu iletiler disk blmn doldurabilir. Sunucu bilgisayarlarn /var dosya sistemini kk / dosya sisteminin disk blmnde degil farkl bir disk blmnde bulundurmalar gerekmektedir.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

10 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

/usr
Bu ksm hemen her al trlabilir ikiligin bulundugu yerdir. Ek olarak, ekirdek kaynak agac ve belgelerin s ogu burada bulunur.

/tmp
Baz programlar geici dosyalarn buraya yazar. Genellikle, olduka kktrler. Yine de, hesaba dayal, fen ve mhendislik uygulamalar gibi, olduka yogun i ler al trrsanz, yzlerle ifade edilen megabaytlara s s ksa sre ierisinde ihtiya duyulabilir. Bu durumda /tmpyi kk / dosya sisteminin disk blmnde degil farkl bir disk blmnde tutun.

/home
Buras kullanc ev dizinlerinin oldugu yerdir. Kullanclarnz iin alan snrlamas yapmazsanz, kendi disk blmnde olmaldr.

/boot
Buras ekirdek belleke lemlerinin bulundugu yerdir. Eski sistemlerdeki yerleri iin yukarlardaki s aklamalara baknz.

4.3.2. Disk blmleme lt olarak dosya mr ve yedekleme sklg

Ext2 ile disk blmleme kararlar, yedekleme ihtiyalarna bagl olarak ve dosyalarn farkl ya am srelerinde s disk zerine salmalarndan (sayfa: 23) kanacak sekilde verilir. Dosyalarn birer mr vardr. Bir dosya olu turulduktan sonra, sistemde belli bir sre kalacak ve daha sonra s silinecektir. Dosya mr sistemin her yerinde farkllk gsterir ve ksmen dosyann yoluna bagldr. rnegin, /bin, /sbin, /usr/sbin, /usr/bin ve benzeri dizinler, aylar ve hatta daha uzun srelerle ifade edilen olduka uzun ya am srelerine sahiptir. /home dizini altndakiler ise haftalarla ifade edilen mrlere sahiptir. s /var altndaki dosyalarn ise olduka ksa ya am sreleri vardr: /var/spool/news altndaki bir dosya bir s ka gnden fazla kalmaz, /var/spool/lpd altndakilerinse mrleri dakikalarla llr. Yedekleme szkonusu oldugunda, gnlk yaplan yedeklemelerin kullanlan tekil yedekleme aygtnn kapa sitesinden daha kk olmas faydaldr. Gnlk yedekleme, sistemin tmnde yaplm bir yedekleme olas bilecegi gibi arttrml bir yedekleme de olabilir. Disk blm byklklerinin bir yedekleme aygtna sgacak sekilde yeterince kk olmasna karar verebilirsiniz (gnlk yedeklemeyi seersiniz). Her halkarda bir disk blm gnlk yaplan yedeklemelerde (degi iklige s ugram tm dosyalar ile) tek bir yedekleme aygtna sgabilmelidir (arttrml yedeklemeyi sein ve yedekleme s aygtnn haftalk/aylk olarak dolacagn umarak degi tirin gzetimsiz bir i lem olas degildir). s s Yedekleme stratejiniz bu karara bagldr. Disk alrken veya planlarken, yedekleme iin de bir miktar para ayrmay unutmayn! Yedeklenmemi bilginin s degeri yoktur! Verilerin yeniden olu turulmas hemen herkes iin yedeklenmesinden daha fazla maliyet gerek s tirmektedir! Yararllk asndan farkl mrlere sahip dosyalarn farkl disk blmlerinde bulundurulmas faydaldr. Bu sekilde "news" disk blmndeki ksa mrl dosyalar ok g salmaya ugrayabilir. Bunun / veya /home zerindeki yararllga bir etkisi yoktur.

4.4. Takas Blmleri

4.4.1. Takas alan ne kadar byk olmaldr?
Genel kural RAM miktarnz kadar byk olmas seklindedir.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

11 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Fakat bu genel geerli bir kural degildir. Programlarn al an kmelerinin olduka byk veya olduka kk s oldugu hayali senaryolar olu turmak mmkndr (bknz. Takas Blmleri (sayfa: 9)). rnegin, al mas s s srasnda rasgele eri im sagladg geni bir veri kmesine sahip olan bir simulasyon program yerel olarak s s al an programnn veri blogundan bu kmeye her an i aretiler barndrmayabilir. Bu durumda al an kmesi s s s olduka byk olacaktr. Diger taraftan ayn alm pekok JPEG formatl resmi ieren bir grak programnn geni bir veri blogu olacaktr. s s Fakat ayn anda sadece tek resim zerinde al labilineceginden resim zerindeki i lemlerde bellegin program s s tarafndan kullanlan ksmnn byk ksmna eri ilmez. Ayn durum pekok penceresi dzenleme programlar s iin de gererlidir. Eger bu programlar iyi tasarlanm larsa olduka byk yerel referans degerlerine sahiptir. Bu s durum da onlarn byk takas alanlar kullanma zorunlulugunu ortadan kaldrr, sistem zerinde lmcl etkiler yapmalarn nler. Ayn nedenden programlarndan hi kmadan pekok program al tran bir kullanc daha s ok takas alan isteyecektir. Sunucular masast akranlarna gre daha fazla takas alanyla ayarlanrlar Verilmi olan takas alan i lemleri s s iin yeterli olsa da sunucu oldua byk sayfalamalar yapmas gereken i ykleriyle kar la abilir. Baz sistem s s s yneticileri bu durumun sunucuyu keltmesine gz yumarlar. Bu durumlarda takas alannn boyu bellekten kat kat byk olabilir.

4.4.2. Takas alanm ne kadar byk olabilir?

Takas alannn byklg gnmzde mimariye bagldr. i386, m68k, ARM ve PowerPCler iin bu deger "resmi" olarak 2Gbdir. Alpha makinalarda 128Gb, sparc i lemcilerde 1Gb ve sparc64 mimarilerinde 3Tbtr. 2.6 ekirds ekle al an bir opteron 16 Tb takas alanna yazabilir. Linux ekirdeginin 2.1 ve nceki srmlerinde snr 129 s Mbdir. Takas alan 128 MBden daha byk olabilri ama ta an ksm kullanlmaz. ekirdegin 2.1 ve nceki srms leri iin 128 MBden daha byk takas alanlar kullanmak istiyorsanz birden fazla takas alan olu turmalsnz s (en ok 9). 2.4 srmden sonra 32 takas alan olu turabilmek mmkn hale gelmi tir. Takas alan olu turma s s s detaylarna baknz.(1)

4.4.3. Takas alanm nereye koymalym?

Ksa cevap herhangi bir yer seklindedir. Yine de, mmkn oldugunca ok hz elde etme istiyorsanz, iki temel strateji vardr (daha fazla RAM almak yerine).

Takas alann farkl srclere paralayn ya da az sklkla yazdgnz src zerinde bu paralamay yapn. Her bir takas disk blmn d taki izlere yerle tirin. s s

Gznne alnmas gerekenler: Eger biri ok kafal digeri daha az disk kafal olan iki diskiniz varsa ve diger zellikler bakmndan aynysalar, ok disk kafas olan daha hzl olacaktr. Farkl disk kafalar zerinden veri okunmas tamamen elektronik oldugundan daha hzl olacaktr. Farkl izlerden veri okumak, kafann hareketini gerektirdiginden yava tr. s Takasn ba ka bir diske yazlmas, disk kafasnn tek bir src zerinde ileri geri hareketinden daha hzl s olacag sonucu kmaktadr.

Yerle im: Eski diskler tm izlerde ayn sayda sektr iermektedir. Bu disklerle, takas alann ortaya s yerle tirmek, disk kafas rasgele hareket srasnda takas alanndan geeceginden, en hzl olacaktr. s Daha yeni diskler ZBR (zone bit recording: blge biti kayd) kullanmaktadr. D izlerinde daha ok sektrs leri barndrrlar. Sabit bir dnme hznda, iteki izlere gre bu daha byk bir performans gerektirir. Takas alannz hzl olan izler zerine koyunuz. (Genel olarak d k silindir numaralar d k dik blm nus s maralaryla e le ir. Gene de bu konuyla ilgili gncel yorumlar http://lissot.net/partition/ s s mapping.html adresinden inceleyiniz) Linux Kitaplg 12 / 24

http://belgeler.org

Linux Disk Blmleme NASIL

Kullanm: Elbette, sizin disk kafanz rasgele hareket etmeyecektir. Eger srekli me gul olan bir ev dizini s disk blmyle, neredeyse hi kullanlmayan bir ar iv disk blm arasnda bir takas alannz varsa, takas s alannzn ev dizini altnda olmas, disk kafasnn ksa hareketler yapacak olmasndan dolay daha iyi bir yakla m olacaktr. Aslnda, takas alannz ba ka amala kullanlmayan bir diskte olursa, daha iyi olurdu. s s Blme: Hz birden fazla takas alann ayn anda kullanmakla arttrlabilir. Ayn ncelige sahip takas alanlar RAID cihazlar gibi ele alnp kullanlr. (bknz. oklu Takas Alanlar (sayfa: 21))

zet: Takas alannz pek ok disk kafas olan ve ba ka i ler yapmakla me gul olmayan hzl bir diske yerle tirin. s s s s Eger birden ok diskiniz varsa: takas alannz blerek bunu tm disklere hatta farkl denetleyicilere dagtn.

5. fdisk ile diski blmleme

5.1. fdisk ile disk blm olusturmak
Bu ksm aslnda diskinizi fdisk uygulamas ile nasl blmlendireceginizi anlatmaktadr. Linux sadece 4 tane birincil disk blmne izin vermektedir. Tek bir disk blmn alt blmlere blerek ok sayda mantksal blme sahip olabilirsiniz. Birincil disk blmlerinden sadece bir tanesi alt blmlere blnebilir. rnekler: 1. Drt tane birincil disk blm: Drt disk blm (sayfa: 14) 2. Birincil ve mantksal disk blmleri kar k: Birincil ve mantksal disk blmleri kar k (sayfa: 15) s s

5.1.1. fdisk kullanm

fdisk, komut satrnda (root olarak) fdisk aygtad yazarak al trlr. (Isimlendirme Kurallar (sayfa: 6)). s htiyacnz olacak temel fdisk komutlar sunlardr: Aygt ad /dev/hda veya /dev/sda gibi bir sey olabilir. I

p
disk blmleme tablosunu gster

n
yeni bir disk blm olu tur s

d
disk blm sil

q
degi iklikleri kaydetmeden k s

w
mevcut disk blm tablosunu yaz ve k Disk blm tablosunda yaptklarnz w komutu ile yazana kadar etkisini gstermez. A agda basit bir disk s blmleme tablosu bulunmaktadr:
Disk /dev/hdb: 64 kafa, 63 sektr/iz, 621 silindir Birimler = silindir / 4032 * 512 bayt Aygt Al s /dev/hdb1 * /dev/hdb2 /dev/hdb3 /dev/hdb4 Balang s 1 185 369 553 Biti s 184 368 552 621 BlokSays Kml Sistem 370912+ 83 Linux 370944 83 Linux 370944 83 Linux 139104 82 Linux takas / Solaris

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

13 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

lk satr diskin geometrisini gstermektedir. Fiziksel olarak tam dogru olmayabilir ama siz yle oldugunu varsayaI bilirsiniz. Bu rnekteki disk her biri zerinde bir disk kafas olan ift ynl 32 tane plakadan olu mu tur (muhtemes s len dogru degil). Her bir plakann e merkezli 621 izi bulunmaktadr. boyutlu bir ize (tm disk zerindeki ayn s izlere) silindir denir. Her bir iz 63 sektre blnm tr. Her bir sektr 512 bayt veri iermektedir. Bundan dolay s disk blm tablosundaki blok says 64 disk kafas * 63 sektr * 512 bayt / 1024tr.(Bu problemin zm (sayfa: 20) blmnde aklanm tr.) Ba lang ve biti degerleri silindirlerdir. s s s

5.1.2. Drt disk blm

Gzden geirme: Takas alannzn boyuna (sayfa: 11) ve nereye yerle mesi (sayfa: 12) gerektigine karar verin. s Kalan alan diger disk blm iin bln. rnek:

fdiski komut satrndan ba lattm: s

# fdisk /dev/hdb

Bu, IDE denetleyicinin zerindeki ikinci srcy kullandgm anlamna gelmektedir. (Aygt adlar (sayfa: 6) ksmna bakn.) (Bo ) disk blmleme tablosunu grntledigim zaman, sadece ayarlarla ilgili bilgi alrm. s
Command (m for help): p Disk /dev/hdb: 64 heads, 63 sectors, 621 cylinders Units = cylinders of 4032 * 512 bytes

1.2GB disk kapasitem oldugunu biliyordum ama artk eminim: 64 * 63 * 512 * 621 = 1281982464 bayt. Bu alann 128MBn takas iin ayrmaya karar verdim, geriye 1153982464 kald. Eger takas iin birincil disk blmlerinden birini kullanrsam ext2 disk blmleri iin geriye 3 tane kalm olur. E it olarak bln, bu da s s 384MB olacak sekilde her birini olu turmak demektir. Artk simdi al maya ba layabilir. s s s
Command (m for help): n Command action e extended p primary partition (14) p Partition number (14): 1 First cylinder (1621, default 1):<RETURN> Using default value 1 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (1621, default 621): +384M

Daha sonra takas alan iin kullanacagm alan ayarlyorum:

Command (m for help): n Command action e extended p primary partition (14) p Partition number (14): 2 First cylinder (197621, default 197):<RETURN> Using default value 197 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (197621, default 621): +128M

Artk disk blmleme tablosu su sekilde gzkyor:

Device Boot /dev/hdb1 Start 1 End 196 Blocks 395104 Id 83 System Linux

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

14 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

/dev/hdb2

197

262

133056

83

Linux

Diger kalan iki disk blmn de ilkini yaptgm gibi ayarlyorum. Son olarak da ilk disk blmn nyklenebilir yapyorum:
Command (m for help): a Partition number (14): 1

Ve ayrca ikinci disk blmnn trn de takas alan olarak ayarlyorum:

Command (m for help): t Partition number (14): 2 Hex code (type L to list codes): 82 Changed system type of partition 2 to 82 (Linux swap) Command (m for help): p

Sonu su sekilde gzkyor:

Disk /dev/hdb: 64 heads, 63 sectors, 621 cylinders Units = cylinders of 4032 * 512 bytes Device Boot /dev/hdb1 * /dev/hdb2 /dev/hdb3 /dev/hdb4 Start 1 197 263 459 End 196 262 458 621 Blocks 395104+ 133056 395136 328608 Id 83 82 83 83 System Linux Linux swap Linux Linux

Son olarak da w ile tabloyu diske yazdryorum. lgili konular: I

Takas Alannnn Etkinle tirilmesi (sayfa: 22) s Disk Blmlerinin Biimlendirilmesi (sayfa: 22) Disk Blmlerinin Baglanmas (sayfa: 22)

5.1.3. Birincil ve mantksal disk blmleri karsk

Gzden geirme:Tm diger alt disk blmlerini iermesi iin bir tane birincil disk blm olu turun. Daha s sonra onun ierisinde mantksal disk blmleri olu turun. Diger birincil disk blmlerini mantksal disk blmleri s olu turmadan nce veya sonra olu turabilirsiniz. s s rnek:

fdiski komut satrndan al tryorum: s

# fdisk /dev/sda

Bu, SCSI zincirimin ilk srcs anlamna gelmektedir. (Aygt adlar (sayfa: 6) ksmna bakn.) ncelikle ka tane disk blm istedigime karar veriyorum. Diskimin 183GB kapasitesi oldugunu biliyorum ve 26GBlk disk blmleri istiyorum (nk yakla k bu boyutta yedekleme teyplerim var) s

183GB / 26GB = 7
Dolaysiyle 7 disk blmne ihtiyacm var. fdisk disk blm boylarn MB ve kB olarak kabul etmesine ragmen, her bir disk blm sonundaki silindir numaralarn hesaplamaya karar veriyorum nk fdisk silindirlerin ba lang ve biti silindir numaralarnn bilgisini vermektedir. fdiske ba ladgm zaman 22800 silindirim oldugunu s s s gryorum.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

15 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

> > > > >

The number of cylinders for this disk is set to 22800. There is nothing wrong with that, but this is larger than 1024, and could in certain setups cause problems with: 1) software that runs at boot time (e.g., LILO) 2) booting and partitioning software from other OSs (e.g., DOS FDISK, OS/2 FDISK)

Bu durumda, toplam 22800 silindirin 7 disk blmnn her birine 3258 silindir d er. Yani, her bir disk blm s yakla k olarak 3258 silindir boyunda olacaktr. nykleme uyarsn dikkate almyorum nk buras benim s nykleme amacyla kullanacagm srcm (Blmlendirme gereksinimleri (sayfa: 9)) degil. 4 tane birincil disk blmm oldugundan, bunlardan 3 tanesi 3258 uzunlugunda olabilir. Ek blm (4 * 3258) yani 13032 silindir uzunlugunda olmal, bylece 4 mantksal disk blm buraya sgar. lk 3 birincil disk blmn olu turmak iin a agdaki komutlar giriyorum (koyu ile yazdklarm): I s s
Command (m for help): n Command action e extended p primary partition (14) p Partition number (14): 1 First cylinder (122800, default 1): <RETURN> Using default value 1 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (122800, default 22800): 3258

Son blm, ek disk blm:

Partition number (14): 4 First cylinder (977522800, default 9775): <RETURN> Using default value 9775 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (977522800, default 22800): <RETURN> Using default value 22800

Tabloyu gster komutunun kts syle:

/dev/sda1 /dev/sda2 /dev/sda3 /dev/sda4 1 3259 6517 9775 3258 26169853+ 6516 26169885 9774 26169885 22800 104631345 83 83 83 5 Linux Linux Linux Extended

Sonra, ilk mantksal disk blmnden ba layarak, ek blm her biri 3258silindirlik 4 alt blme ayryorum. s Mantksal disk blmleri bylece /dev/sda5ten ba lyor. s
Command (m for help): n First cylinder (977522800, default 9775): <RETURN> Using default value 9775 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (977522800, default 22800): 13032

Sonu su sekilde:
Device Boot /dev/sda1 /dev/sda2 /dev/sda3 /dev/sda4 /dev/sda5 /dev/sda6 /dev/sda7 /dev/sda8 Start 1 3259 6517 9775 9775 13033 16291 19585 End Blocks 3258 26169853+ 6516 26169885 9774 26169885 22800 104631345 13032 26169853+ 16290 26169853+ 19584 26459023+ 22800 25832488+ Id 83 83 83 5 83 83 83 83 System Linux Linux Linux Extended Linux Linux Linux Linux

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

16 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Son olarak, w komutu ile tabloyu diske yazdryorum. Disk blmlerinin kullanlabilir olmas iin onlar biimlendirecek (sayfa: 22) ve kk dizine baglayacagm (sayfa: 22).

5.1.4. Sunulan rnekler

Kendi disk blm yerle imimi gstermek isterim, nk herhangi bir Linux dagtmyla iyi al abilmektedir s s (hatta byk RPM tabanl olanlarda bile). 10 GB olan tek bir sabit diskim var. Windows bunun 9.4 GBtan fazlasn gremiyor, fakat Linux grp kullanabiliyor. Ayn zamanda diskim 1024 silindirden fazlasn ieriyor. Blm yerlesim rnegi Disk Blm /dev/hda1 /dev/hda2 /dev/hda3 /dev/hda5 /dev/hda6 /dev/hda7 /dev/hda8 /dev/hda9 Baglama noktas /boot windows 98 blm ek blm takas alan /tmp / /usr /home Byklk (15 MB) (2 GB) (kullan sz) s (64 MB) (50 MB) (150 MB) (1.5 GB) diskin geri kalan

Yeni ekirdekleri USB diskleri bakmndan deniyorum, bu da byk /boot disk blmlerini aklyor. LILOyu MBRye kurdum ve ntanml olarak windowsun ba lamasna ayarladm (bu bilgisayar kullanan tek ben degilim). s Ayrca, rneklerde GEREK disk blmleme tablolarnn kullanlmadgn da belirteyim, yeni ba layanlar iin s KLE bir iki tane konulmasn neririm (2). Artk yeni ba layan statsnde degilim ve disk blmleme beni ZELLI s en zorlayan konulardan biriydi. Valkor <valkor (at) qx.net>

6. Etiketler
Linux kullanmnda disk srcleri aygtlar olarak d nlr, bu aygtlar da /dev altndaki sanal dosyalardr. s rnegin, en d k numaral SCSI srcsnn ilk disk blm /dev/sdb1 olarak gsterilir. /dev/sda s olarak i aret edilen src sistemden kaldrlrsa /dev/sda1 disk blmnden sonraki blm bir sonraki s sistem al nda otomatik olarak yeniden isimlendirilecektir. s

6.1. Aygt Etiketleri

Aygt etiketleri nereye ve ba ka nelerin bagl olduguna bakmakszn disk blmleri iin isimlendirilme yaplmasn s saglar. Bir linux aygt iin etiketler zorunlu degildir. Her biri en fazla 16 karakter uzunlugunda olabilir. Aygt etiketleri olu turmak iin kullanlan ara vardr: mke2fs, tune2fs ve e2label. s

6.1.1. Basit alstrma

e2label tune2fs L /dev/hdb1 pubsw pubsw /dev/hdb1

Bu komutlarn her ikisi de ikinci srcnn ilk disk blmn "pubsw" olarak isimlendirir. Bu isim src ba ka s bir kontrol birimine taklsa veya ba ka bir bilgisayar ta nsa bile degi meden kalr. s s s

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

17 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

mke2fs mke2fs L

pubsw /dev/hdb1 pubsw /dev/hdb1

Bu iki komut bu i i dosya sistemi olu turduktan sonra yapmas d nda yukardaki iki komutla ayn i i yapar. Bu s s s s ayn zamanda var olan disk blmlerinin de silecegini belirtir.

6.1.2. Kullanm
A agda bir fstab ierigi grntlenmi tir. Bu dosya, sistem kurulumu srarnda /etc altnda olu turulur. s s s Hangi disk blmlerinin nasl baglanacag bilgisini ierir. Yeni aygtlar eklenip karldgnda e itli uygulamalar s tarafndan veya sizin tarafnzdan degi tirilebilir. s
LABEL=/ LABEL=/boot none none LABEL=HOME none none LABEL=/usr /dev/hdc1 /dev/hda6 /dev/hdd /dev/fd0 / /boot /dev/pts /dev/shm /home /proc /sys /usr /kspace swap /media/cdrecorder /media/floppy ext3 ext2 devpts tmpfs ext3 proc sysfs ext3 ext3 swap auto auto defaults 1 1 defaults 1 2 gid=5,mode=620 0 0 defaults 0 0 defaults 1 2 defaults 0 0 defaults 0 0 defaults 1 2 defaults 1 2 defaults 0 0 pamconsole,ro,exec,noauto,managed 0 0 pamconsole,exec,noauto,managed 0 0

En sol stn aygtlar hemem onun kar sndaki stunsa baglanacaklar noktalar gsterir. Bu rnek etiket ve s baglama noktalarn karma ieren bir rnektir. kinci disk kontrolndeki ana src daima /kspace dizinine I baglanr. "HOME" etiketli disk srcs ise hangi src olduguna ya da disk blm numarasna bakmakszn /home dizinine baglanr. Baglama noktalar da, "/usr" gibi, etiket olarak kullanlabilir.

6.2. Aygt Etiketleri

devlabel aygtlara sembolik baglar olu turmak iin kullanlan bir betiktir. rnegin, s
devlabel d /dev/hdb1 s /dev/home

/dev/hdb1den /home dizinine bir bag olu turur. /dev/hdb1 zerindeki tekil bir belirteci de belirtilen bag s ile birlikte /etc/syscong/devlabel dosyasnda da saklar. Eger donanm /dev/hdc1 olarak ta nrsa ona ait s
olan tekil belirte (/usr/bin/partition_uuid kullanlarak) /etc/syscong/devlabel dosyasndaki kar lgna baklarak s /dev/homeu i aret edecek sekilde ayarlanr. s

7. Bir ext2/3 disk blmn biimlendirmek

Bir sabit disk blmlendirildiginde, birtakm alanlara haritas karlr ve bu alanlarn ierigi bo tur. Tpk raar s yeni olu turulmu bir ktphaneye benzer. Tek ihtiyac olan kitap katalogunun ve i aretlerin olu turulmasdr. s s s s Disk blm ierisideki organize bilgisine dosya sistemi denir. Linux iler standart dosya sistemi ext2 ve ext3tr ext3 dosya sistemi ext2 zelliklerine ilave olarak gnlk olarak isimlendirilebilen disk kaytlarn da iermektedir. Bu gnlk ani g kesilmelerinde ve ba ka durumlarda diskin kurtarlmasn saglar. s ext2/3 dosya sistemi olu turmak iin kullanlan temel ara mke2fstir. Genelde /sbin altnda bulunur. s mkfs.ext2 ve mkfs.ext3 mke2fs zerinde al an ve ona e itli seenekler gnderen komutlardr. s s

7.1. Basit alstrma

http://belgeler.org
Linux Kitaplg 18 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

mke2fs /dev/hdb1 mkfs.ext2 /dev/hdb1

her ikisi de ikinci srcnn ilk disk blmnde ext2 dosya sistemi olu turur. Ve, s
mke2fs j /dev/hdb1 mkfs.ext3 /dev/hdb1

bir ext3 dosya sistemi olu turur. s

7.2. Atanms bloklar

m seenei uzman olmayanlarn muhtemelen sklkla kullandg bir zelliktir. Eger dosya sistemi doldug
rulmu ve yazlacak alan kalmadysa temel olarak i letim sistemin srekli yazmaya al masndan kullanm s s s d dr. Varsaylan olarak disk blmn yzde be i root kullancsnn kullanmna ayrlr. Bu da root kullancsnn s s disy zerinde ynetimsel i lemler yapmasn veya gerekliyse bri takm verileri kaldrmasn saglar. Yine de, bu s durum disk blmnn / veya home dizinlerini iermesi durumunda en kritik halini alr. Saf veri disk blmleri iin bu durum bir alan israfdr. 250GB lk alann yzde be i 12.5 GBtr. Byk disk blmlerinin olmas durumunda s ayrlan alan en az tutmak gerekir, ki bu da yzde birdir.
mkfs.ext3 m 1 /dev/hdb1

root kullancsnn kullanmna %1lik bir ayrlm alan olu turarak dosya sistemini olu turur. tune2fs m, s s s ayrlan bloklarn, diske verilerin yklenmesinden sonra, ayarlanmasn saglar.

8. Silinmis bir Disk Blmn Kurtarmak

A agda silinmi bir disk tablosunu el ile kurtarmann admlar anlatlm tr. gpart(B47) veya TestDisk(B48) gibi bu s s s i lemi olduka kolay hale getiren uygulamalar vardr. Eger bunu okuyor ve sansnz hi kalmadysa, yapacaks larnz: 1. lk disk blmnzn byklg kadar bir disk blm olu turun. Bu ksm asl disk blmnden daha I s byk de yapabilirsiniz. Eger daha kk yaparsanz, ok hayanp di gcrdatacaksnz. s
Command (m for help): n Command action e extended p primary partition (14) p Partition number (14): 1 First cylinder (123361, default 1): <RETURN> Using default value 1 Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (122800, default 22800): 13032 Command (m for help): w

2. dumpe2fsi ilk disk blmnde al trarak blok saysn bulun. s rnek:

% dumpe2fs /dev/sda1 | grep "Block count:" Block count: 41270953

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

19 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Eger bu degerden emin degilseniz, 1. Adm daha byk bir disk boyutu iin tekrarlayn. Eger blok says degi tiyse, asl disk blm blok saysn iyi tahmin edememi siniz demektir. 1. Adm kararl bir blok say s s bulana kadar srdrn. 3. Yeni olu turdugunuz disk blmn silin. s
Command (m for help): d Partition number (14): 1

4. Elde ettiginiz blok saysna bakarak yeni bir disk blm olu turun. fdiske blok says giremediginizden, s ste formul: ka tane silindir istendigini hesaplamanz gerekmektedir. I
(gerekli silindir says) = (blok says) / (blok bykl) g (blok bykl) = (birim bykl) / 1024 g g (birim bykl) = (kafa says) * (sektr/silindir says) * (bayt/sektr says) g

1, 2, 4 ve 8 silindirlik 4 birincil disk blmne ayrlm a agdaki disk blmleme rnegine baknz. s s
disk /dev/sda: 16 heads, 63 sectors, 23361 cylinders Units = cylinders of 1008 * 512 bytes Device Boot /dev/sda1 /dev/sda2 /dev/sda3 /dev/sda4 Start 1 3 6 11 End 2 5 10 19 Blocks 976+ 1512 2520 4536 Id 83 83 83 83 System Linux Linux Linux Linux

fdisk kt ba langcnda ihtiyacm olan ayar bilgisini de sunmaktadr. s

Birim bykl 516096 g = 16 disk kafas * 63 sektr/silindir * 512 bayt/sektr Blok bykl 504 g = 516096 / 1024

Dolasiyle ikinci disk blm iin gerekli silindir says 3tr (1512 blok / 504). Disk blmleme tablosu da bunun gerekten de byle oldugunu sylyor: ilk silindir 3, ikincisi 4 ve en sonuncu da 5, toplam 3 silindir. nc disk blm iin gerekli silindir says da benzer sekilde hesaplanr: 2520 blok / 504 = 5, bunlar da bloklara kar gelecek sekilde 6,7,8,9,10dur. Bu hesaplamann ilk disk blmnde s al mayacagna dikkat edin (1008 yerine 976). Art i areti tm bloklarn fdisk uygulamasna katldklarn s s gsterir. Hesaplamay denediginiz zaman (976 / 504 ) 1.937 elde edersiniz. Silindir saysnn tam say olmas gerektigini bilerek bunu yuvarlayabilirsiniz. 5. e2fscki al trarak yeni disk blmnnn okunup okunamayagna bakn. s 6. 1den 5e kadar admlar kalan diger disk blmleri iin de tekrarlayn. Disk blmnz tekrar baglayn. Sa rtc bir sekilde bilgilerinizi orada oldugunu greceksiniz. s

jedi sistem yneticisi ve MGHnin en iyisi olan Mike Veveaa, bu ipularn verdigi iin te ekkrler. s

9. Takas Alann Ayarlamak

9.1. Takas Dosyalar
http://belgeler.org
Linux Kitaplg 20 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Bir takas alan olu turmann, ayarlamann ve bunu /etc/fstab dosyasna eklemenin iki adm vardr. /dev/hda6 s olarak ayarlanm bir takas alannn fstab dosyasndaki grnts su sekildedir: s
/dev/hda6 swap swap defaults 0 0

Sistemi yeniden ba lattgnzda yazlan bu takas alan otomatik olarak etkin olacaktr. s Fakat, takas alann hemen kullanmak isterseniz bunu elle yapmalsnz. root olarak sunlar yazn:
mkswap f /dev/hda6 swapon /dev/hda6

9.2. Takas Dosyalar

Takas alannn yetersiz kaldg durumlar olabilir, bylesi durumlarda yeniden disk blmlendirmek ya da yeni bir tane eklemek pek pratik degildir. Tek yapmanz gereken istediginiz byklkte bir dosya olu turmak s

ddif=/dev/zero of=/var/my_swap bs=1024 count=131072

ve etkin klmaktr
mkswap f /var/my_swap swapon /var/my_swap

Bu sekilde /var altnda my_swap isimli bir dosya olu turulur. Boyutu ba langta 128 Mbtir (128 x 1024= s s lklendirme srasnda sfrlar ile doldurulur. mkswap bu dosyay takas alan kullanlmas iin i aretler s 131072). I ve swapon da ekirdegin bunu takas alan olarak kallanmaya ba lamasn syler. siniz bittikten sonra, s I
swapoff /var/my_swap rm /var/my_swap

komutlarn al trr. s

9.3. oklu Takas Alanlar

Tek bir sistem zerinde birden fazla takas alan kullanlabilir. Tek bir takas alannn oldugu bir fstab rnegine bakalm:
/dev/hda5 /dev/hda1 none none /dev/hda7 /dev/hda6 / /boot /dev/pts /proc /usr swap ext3 ext2 devpts proc ext3 swap defaults defaults gid=5,mode=620 defaults defaults defaults 1 1 0 0 1 0 1 2 0 0 2 0

Takas alan girdileri su sekilde degi tirdigimiz d nelim: s s

/dev/hda6 /dev/hdb2 /dev/hdc2 none none none swap swap swap sw,pri=3 sw,pri=2 sw,pri=1 0 0 0 0 0 0

Bu ayarlama ile en yksek ncelige sahip olan (pri=3) /dev/hda6 ekirdek tarafndan ilk olarak kullanlacaktr. En yksek ncelik degeri 32767 en d g ise 0dr. Eger ilk kullanlan yetersiz kalrsa srasyla nce /dev/hdb2 ve s sonra da /dev/hdc2 kullanlacaktr. En yeni (en hzl) srclere en byk ncelik degerinin verildigini d nn. s Bu durum takas alannn a r kullanmnda hz kaybn en aza indirir. s Her blme de ayn anda yazmak mmkndr. ekirdek bir RAID aygta yazar gibi her disk blmne ayn anda yazacaktr.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

21 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

/dev/hda6 /dev/hdb2 /dev/hdc2

none none none

swap swap swap

sw,pri=3 sw,pri=3 sw,pri=3

0 0 0

0 0 0

Bu disk blmlerinin farkl srclerde oldugunu ve bunun da hz art iin yapldgn d nebilirsiniz. s s

10. Son Sz
10.1. Disk Blmlerinin Biimlendirilmesi
Komut satrnda disk blmlerim zerindeki dosya sistemlerini cil ve mantksal disk blmleri kar k (sayfa: 15) rnegini takiben: s
# mke2fs /dev/sda1

olu turmaya s

ba lyorum. s

Birin-

Bunu /dev/sda4 (ek disk blm) d ndakilerin hepsi iin yapmalym. s Linux ext2 d ndaki dosya sistemlerini de destekler. /usr/src/linux/include/linux/fs.h s dosyasnn ierigine bakarak ekirdeginizin hangi dosya sistemi trlerini destekledigini grenebilirsiniz. Yaygn dosya sistemleri /sbin ierisindeki mk ile ba layan mkfs.msdos ve mke2fs gibi programlarla s yaplabilir.

10.2. Takas Alannnn Etkinlestirilmesi

Bir takas alann yaplandrmak iin:
# mkswap f /dev/hda5

Takas alann etkinle tirmek iin: s

# swapon /dev/hda5

Normalde, takas alan nykleme srasnda ilklendirme betikleri tarafndan etkinle tirilir. s

10.3. Disk Blmlerinin Baglanmas

Disk blmlerini baglamak onlar linux dosya sistemi ile ili kilendirmek demektir. Bir linux disk blmn s baglamak iin:
# mount t ext2 /dev/sda1 /opt

t ext2
Dosya sistemi tr. Kullanmak isteyebileceginiz diger dosya sistemi trleri:

ext3 (ext2 tabal gnlklemeli (journaling) dosya sistemi) msdos (DOS) hfs (mac) iso9660 (CDROM) nfs (ag dosya sistemi)

/dev/sda1
Aygt ad. Kullanmak isteyebiledeginiz diger aygt dosyas adlar:

/dev/hdb2 (ikinci IDE srcsndeki ikinci disk blm)

Linux Kitaplg 22 / 24

http://belgeler.org

Linux Disk Blmleme NASIL

/opt

/dev/fd0 (oppy disk A) /dev/cdrom (CDROM)

Baglama noktas. Buras ls /opt yazdgnz zaman "grmek" istediginiz yerdir, bylece /dev/sda1 ierisinde ne varm diye grebilirsiniz. Eger /opt altnda halihazrda dizinler ve/veya dosyalar varsa s baglama i leminden sonra bunlar grnmez olacaklardr. s

10.4. Salm ve Dosya sistemleri hakknda baz gerekler

Disk alan i letim sistemi tarafndan bloklar ve blok kaytlar olarak ynetilir. ext2de, bloklar ve blok kaytlar ayn s byklkte olmaldr, bylece aklamamz bloklarla snrlandrabiliriz. Dosyalar herhangi bir byklkte olabilir. Blok snrlaryla sonlanmazlar. Dolaysiyle her bir dosya iin blogun bir ksm bo a harcanr. Dosya boylarnn rasgele oldugunu varsayarsak, her bir dosya iin diskinizde yakla k s s yarm blok bo a harcanmaktadr. Tanenbaum "sletim Sistemleri" ("Operating Systems") isimli kitabnda buna s I "dahili salm" ("internal fragmentation") demektedir. Ka dosyanz oldugunu dosya dgm (inode) saysna bakarak tahmin edebilirsiniz. Benim diskimde
# df i Dosyasistemi /dev/hda3 /dev/hda5 Dosyaindeksi Dolu 64256 12234 96000 43058 Bo s 52022 52942 Kull% Balanlan yer g 19% / 45% /var

/ zerinde yakla k 12000, /var zerinde ise yakla k 44000 dosya var. 1 kBlk blok byklg iin, yakla k s s s
6+22= 28 MBlk disk alan dosyalarn blok sonlarndaki ksmlarnda kaybedilir. 4 KBlk blok byklg semi s olsaydm, bu byklgn 4 kat kadarn kaybetmi olacaktm. s Veri aktarm tek ve kesintisiz bir veri tomarnda daha hzl gerekle ir. Bu da, dosyalar bydke ext2nin s ard k 8 blokluk birimler tahsis etmesinin sebebidir. Dosya kapatldgnda ayrldg halde kullanlmayan bloklar s serbest braklr ve bylece bo a alan harcanmaz. s Dosyalarn ard k olmayan bloklardan olu mas performans asndan ktdr, nk genelde dosyalara s s eri imde sral eri imle kullanlr. Bu durum da i letim sisteminin diske eri imini blmeye zorlamakta ve de s s s s disk kafalarn hareketine sebep olmaktadr. Buna da harici salm ("external fragmentation") veya basite salm ("fragmentation") denir ki MSDOS dosya yaplarndaki temel sorundur. MSDOSun kullandg berbat nbellegin birle imi ile dosya salmalarnn etkileri dikkat ekici boyutlardadr. DOS kullanclar disklerini s birle tirmeyi bir ka haftada bir yaptklar mutad i ler arasna alm lardr hatta bazlar disk birle tirmeyle ils s s s gili trensel kirler geli tirmi tir. s s Bu al kanlklarnn hi birisinin Linux ve ext2 zerinde i i yoktur. Linux dosya yaps normal kullanmda ve s s azndan %5lik bir disk alannn bo olmas durumunda hibir ko ulda disk birle tirmeye gerek duymaz. ext2de s s s disk birle tirmek iin defrag isimli bir ara vardr, fakat kullanclar dikkatsiz kullanm konusunda uyarlmaktadr. s Bylesi bir i lem srasndaki g kesintisi sisteminizi kertebilir. Verilerinizi yedeklemeniz gerekeceginden, s kopyasndan yazmak i grecektir. s MSDOS dosya yaps ayn zamanda dahili salmdan dolay byk miktarda alan kaybetmesiyle bilinir. 256 MBdan byk disk ksmlar iin, DOS blok boyutu kullanlamayacak kadar byr (Bu durum belli llerde FAT32 iin de geerlidir). Ext2, 0.5 TB (terabayt, 1 TB= 1024 GBtr) ve st byklkler d nda, sizi byk dosya s yaplar iin byk bloklar semeye zorlamaz. Bu durumlarda kk blok byklkleri verimsiz hale gelmektedir. Dolaysiyle, DOStakinin aksine byk diskleri blok byklgn kk tutmak iin bir ka blme ayrmann geregi yoktur. Eger pek ok kk dosyanz varsa 1 kBlk blok byklkleri kullann. Byk disk blmleri iin 4 kB yeterlidir.

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

23 / 24

Linux Disk Blmleme NASIL

Notlar
a) Belge iinde dipnotlar ve d baglantlar varsa, bunlarla ilgili bilgiler bulunduklar sayfann sonunda dipnot s olarak verilmeyip, hepsi toplu olarak burada listelenmi olacaktr. s Konsol grntsn temsil eden sar zeminli alanlarda metin geni ligine sgmayan satrlarn sgmayan s ksm karakteri kullanlarak bir alt satra indirilmi tir. Sar zeminli alanlarda karakteri ile ba layan s s satrlar bir nceki satrn devam olarak ele alnmaldr.

b)

(B3)

http://www.gnu.org/software/parted/parted.html http://www.powerquest.com/partitionmagic/index.html http://www.linux- mandrake.com/diskdrake http://www.tldp.org/HOWTO/Install- Strategies http://www.nyx.net/~sgjoen/disk.html http://metalab.unc.edu/mdw/HOWTO/Large- Disk- HOWTO.html http://metalab.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Quota.html http://www.linuxdocs.org/HOWTOs/mini/Partition- Rescue.html http://www.tldp.org/HOWTO/ADSM- Backup.html http://www.ibiblio.org/pub/Linux/docs/HOWTO/other- formats/html_ single/Backup- With- MSDOS.html http://tldp.org/HOWTO/LILO.html http://www.tldp.org/HOWTO/Large- Disk- HOWTO.html mkswap klavuz sayfasnda belirtilmese de 2.4 srm ekirdek ile takas alan says her biri en byk
64Gb olan 64 taneye kadar km tr. 2.6 ekirdek zerinde al an 64 bitlik opteronda her biri 16 Tb olan s s 128 takas alan olu turmak mmkndr (Peter Chubba hesaplamas iin te ekkrler). s s

(B4)

(B5)

(B6)

(B7)

(B8)

(B9)

(B10)

(B11)

(B12)

(B23)

(B24)

(1)

(2)

.N.: Linux Sistem Yneticisinin Klavuzu kitabnn Disk Blmleri(B46) blmnde gereki bir rnek bulabilirsiniz.

(B46)

../sag/sag.pdf#sag_disks- partiton http://www.stud.uni- hannover.de/user/76201/gpart http://www.cgsecurity.org/index.html?testdisk.html

Bu dosya (partitionhowto.pdf), belgenin XML biiminin TEXLive ve belgeler-xsl paketlerindeki aralar kullanlarak PDF biimine dntrlmesiyle elde edilmitir. s s

(B47)

(B48)

11 Subat 2007

http://belgeler.org

Linux Kitaplg

24 / 24