Demir Kkaydn HDK zerine Yazlar Derlemesi

Yaynlar

HDK (Halklarn Demokratik Kongresi) Kurulu Kongresi Deerlendirmeleri Demir Kkaydn

Dijital Yaynlar ndir Oku Okut - oalt Dat

Bu kitap Kxz sitesinin dijital yayndr. Kar amac olmadan, okumak ve okutmak iin, indirmek, dijital olarak basmak ve datmak serbesttir. Alntlarda kaynak g sterilmesi dilenir.

Yaynlar

HDK zerine Yazlar

indekiler
Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (1)............................................................... 4 Trk Sosyalistleri Kendi Cenazelerini Kaldrrken ................................................................ 4 Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (2)............................................................... 9 Kongreyi (HDK) Bekleyen Tehlikeler .................................................................................. 9 Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (3)............................................................. 18 Hafzaszlk ve Aufhebung ................................................................................................ 18 Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (4)............................................................. 23 Kongre Divan ve Demokrasi ............................................................................................... 23 Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (5)............................................................. 38 Tzk Eletirisi Yuvarlarn Yaamas in Brokratik ve Hantal Bir Tzk ................... 38 Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (6) HDK Tzne Kenar Notlar ........... 63 HDK 1. Genel Kurul Delegelerine ve Tm yelerine Ak Mektup Hatalar Bizden Hzl Koarlar! ............................................................................................................................... 92 HDK Kongresi ve lm Orular ........................................................................................ 95 rgtsel Olarak Acil yaplmas Gerekenler ................................................................... 100 Taktik Olarak Acil yaplmas Gerekenler ...................................................................... 101 Programatik ve Stratejik Olarak Yaplmas Gerekenler ................................................. 101

Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (1) Trk Sosyalistleri Kendi Cenazelerini Kaldrrken
Roj TVde seim gecesi, gece yarsndan sonra ktmz programda moderatr, seimlerden sonra Bloun ne olacan ve sosyalistlerle bir birlik olup olmayacan sormutu. Yanl hatrlamyorsam, aa yukar yle demitim: Trk sosyalistleri hayatiyetini yitirmi bir ceset gibidir. Bu bakmdan Krt zgrlk Hareketi, Trk sosyalistlerine pek fazla bel balamamal. Ama bundan Trk sosyalistleriyle bir araya gelmemeli gibi sonu karmamal. zgrlk Hareketi, Trkiyedeki demokratik muhalefeti, Trk sosyalistlerine havale etmeyi brakmal, bunu kendi rgtlemeye ve birletirmeye almal. Trk sosyalistleri bunu balatmak iin bir ilev grebilir. Eskiden tulumbalar vard su ekmek iin. Ama su ekebilmek iin, bu tulumbalara bir ka marapa su dkmeniz gerekirdi. Elinizde bir tulumba, kuyuda su olsa da, pis de olsa bir marapa suyunuz yoksa, suya ulaamaz onu yukar ekemezdiniz. te zgrlk Hareketi sosyalistleri byle, Trkiyenin demokratik glerine ulamak ve onlar rgtlemek iin, bir marapa su gibi deerlendirmelidir. Sosyalistlerin bir hayatiyeti yoktur. Sadece fiziki olarak gsz deiller; entelektel olarak, teorik olarak da tkenmi durumdalar. 15-16 Ekimde Ankarada toplanan, Kongre Giriimi kurdunun Halklarn Demokratik Kongresi kelebeine dnt bir koza ilevi gren toplant, znde seim akam ifade ettiimiz beklentinin bir gereklemesiydi. Krt zgrlk Hareketi Trkiyenin batsndaki muhalefeti rgtlemeyi bir grev olarak nne koymu; Sabahat Tuncel ve Gltan Kanak gibi nitelikleri niceliklerinin ok stndeki iki vekilini bu ile grevlendirmi ve bunun ilk meyvesi de bu Kongre olmutu. Trk sosyalistleri bu Kongrenin toplanmasnda bir marapa su olmu ve ilevlerini yitirmilerdi. Ama henz bunun bilincinde deillerdi ve alklayarak selamladklarnn, uurladklar kendi cenazeleri olduunu bilmiyorlard. Evet, Krt zgrlk Hareketi gerekten, Trkiyedeki demokratik muhalefeti birletirmeye ve rgtlemeye karar vermi ve bu greve dorudan kendisi soyunmu bulunuyor. Trk Sosyalistlerinin oluturduu yuvarlar ve bir ksm genel olarak Yeni Sosyal Hareketler balamnda tanmlanabilecek giriim ve rgtler, bu yeni ktaya ayak basmay salayacak kk kprbalar oluturuyorlar. Yllardr calan tarafndan hep bir ama olarak ortaya koyulmasna ve gndemde tutulmasna ramen, Krt hareketi bunu acil bir grev olarak benimsemeyi ok bilinli de yapmad. Bu ynde younlama ve giriim biraz da olaylarn zorlamasyla oldu. Yoksa nceki at Partisi ve Demokrasi in Birlik Hareketi gibi dostlar alverite grsn trnden yaplan ruhsuz ve heyecansz bir giriim olarak kalabilirdi. 4

htiyalar yaratc yapar diye bir sz vardr. KCK ve dier tutuklamalar balamnda neredeyse legal siyasat yapacak kimsenin kalmamas; Hkmetin yeniden sava ve saldry balatmas karsnda, bu saldrlar olabildiince geni glerle karlamak ve tecrit olmamak zorunluluu, Krt zgrlk Hareketini Trkiyeli Sosyalistlerle ve dier demokratik glerle bir an nce bir araya gelmeye zorlad. Bu zorunluluk, uzun yllar politik mcadelenin kazandrd tecrbe ve esneklikle de birleince, balangta at Partisi giriiminin yeni bir basks olarak balayan sre; temaslar srasnda Trk sosyalistlerinin gettosu dna kldnda, Kongre gibi daha geni, esnek ve sosyalistlerin dndaki glere daha ok hitap edecek bir biim ald. Bu esneklik ve yeni biimin kendisi de yepyeni glere, e vrelere, rgtlere ulama ve onlarn da katlmas olanan ortaya kard. Balang noktasnda 17 bileenden oluan ve Kongrenin kkeninde bulunan Blok, toplatya gelindiinde 21i siyasi yaplar (sosyalist yuvarlar da denebilir, diplomatik deil de sosyolojik olarak tanmlandnda) olmak zere 38 bileene ulamt. Yani yzde yz akn bir art. Ve bu ykseliin neredeyse tamam da siyasi yaplar, yani sosyalist yuvarlar dndan. Saldry bir an nce, yapayalnz ve plak olarak deil de daha geni glerle karlama gerei ve saldrnn iddeti bu srecin adeta ydrm hzyla ve aceleye getirilerek yrmesine neden oldu. Ama baka yol da yoktu. Hele bir yola klsn, kervan yolda dzlrd elbette. zellikle aydnlarn katlmnn pek grlmemesi, onlar zerindeki liberal etki; tevkifatlarn rktml ve uzak durma ihtiyac kadar, bu sratin de bir sonucuydu 1. Ancak, btn bu aceleye gelmiliine ramen, bu sre 2008 sonunda, Bilgi niversitesi Kutepe Kampusunda yaplan at Partisi toplantsnda olduu gibi bir fiyaskoyla veya daha sonra 2009 Hazirannda Ankara toplantsndaki Demokrasi in Birlik Hareketi gibi l domu bir bebekle sonulanmadysa, bunun nedeni ortaya kan yepyeni koullar ve eilimlerdi. Bunlarn balcalar yle sralanabilir. Birincisi, Trk sosyalist yuvarlarn Krt zgrlk Hareketine eskisi gibi naz yapacak, koul ne srecek zerrece gleri kalmamasdr. Krt zgrlk hareketinin adeta ikili iktidar denebilecek trden rgt ve mcadele biimlerini ( Sivil Cumalar rnein) baaryla kullanmas ve zellikle de seimlerde kazand baar Trk sosyalistlerini iyice silahszlandrmt, gzler artk hayranlkla Krt zgrlk Hareketine dikiliyordu. kincisi, ehir orta snflar ve Alevilerdeki byk bir tektonik kaymann balamasdr. Onlar artk bu ordu bizi koruyamaz, Kldarolu da fos kt, bunlarla etse etse Krtler ba eder deyip, yava yava Krt hareketine gzlerini dikiyordu. Aslnda kendileri de byk lde bu kesimlerde derin kkleri bulunan ve onlarn daha politize bir kesimini temsil eden Trk sosyalistlerinin Krt hareketine yaknlamas tam da bu derinden ileyen srecin bir

Aydnlarn fiziki katlm dzeyinde bir darlk, grnmezlik var. Fakat burada olmayanlarn byk bir ounluu hareketle zaten irtibatllar. Her eyin aceleye gelmesinden, kanlmaz protokol ilerinin biraz savsaklanmasndan doan bir sorun var ortada. Dzenlemede bir beceriksizlik ve telatan kaynaklanyor. Ben, fikri ve manevi katlmn ok daha yksek olduunu biliyorum. E. Krk, yimserlik, Cesaret ve htiyat, Ekmek ve zgrlk, sylei

grnmyd2. ncs, askeri brokratik oligarinin, egemenilini yeniden kurmak iin ok uzun vadeli bir strateji deiimine gitmesiydi. Bu balamda giderek Krt hareketine kimi kanallar ayor ve yaknlayordu. ehir Orta snflar ve Alevilerdeki kay, bizzat buradan alan kanallardan da besleniyordu 3. Drdncs, Krt zgrlk Hareketinin bizzat kendisi, kendisiyle yakn bir ibirliine giren sosyalist ve demokratlar hzla dntryordu. Bu dnm, sadece sosyalistlerle de snrl deildi, birok demokratik ve liberal eilimleri yanstan gazeteci bile (Nuray Mert, Hasan Cemal, Cengiz andar vs.) Krt zgrlk Hareketini yakndan tandka tutum ve konumlarn epeyce deitiriyordu 4. Keza bu deiim de yine o tektonik kaymann bir ifadesi olarak da grlebilirdi. Sosyalistelerin Krt harektine en yakn duranlar ve Krt hareketiyle bir nedenle yakn ilikiye geenleri de hzla deiiyordu. Bu deiim, en dramatik biimde, bizzat Kongrede ok gzel bir a konumas yapan ve konumas esnasnda bizzat bu deimi srecini de ifade eden Erturul Krkde grlebilir. 2008 sonunda Bilgi niversitesindeki toplantda, burada snfsal, emekten yana, sosyalist talepler yok, biz buna imza atmayz diyerek toplantnn bir fiyaskoyla sonulanmasna yol aan; Krt hareketine koullarmz kabul ettirdik diye o toplanty yorumlayan 5; Krt hareketini etnik temelli siyaset yapmakla eletiren; o toplantya, imdi DPnin geldii noktada, aktif gzlemci olarak katlan; esas k perspektifini dier sosyalist yuvarlarla kuraca veya TKPden hi bir programatik ayrlk gerekesi gstermeden ayrlm Haluk Yurtsever adna bal evre ile birliklerde gren Erturul Krk 6, zellikle Mersindeki
2

zellikle DP, EDP, TKP, EMEP ve hatta Halk Evlerinde grlen Krt hareketine yaknlama eilimleri, rnein DPnin imde SEH (Sosyalist Emek hareketi) ve Krknn 2008 sonunda bulunduu aktif gzlemcilik noktasna gelmesi; TKPnin son bildirilerinde aklad Krt hareketine sempati glckleri datan tavrlar; eskiden EDPnin aman Alevileri ve tabanmz olan orta snflar rktmeyelim diyerek zellikle Krt hareketinden uzak durutan en sadk ve tutarl bir partner haline gelmesi vs. bu kta kaymasnn habercisi nc sarsantlar olarak grlebilirler
3

Bu destek en ak biimde seimlerde televizyon kanallarnda Blok vekillerine, zellikle Trk kkenlilere (yani sosyalistlere) bolca yer verilmesinde ve haberlerin tonunda vs. grlmektedir.
4

Nuray Mert, henz at Partisinden Kongre hareketine dnmn ilk aamalarnda, Trk sosyalist yuvarlarnn konumalarnn saatleri ald bir toplanty izlemi ve sonunda sz alp, sosyalistlere aa yukar unlar sylemiti. Elbet u zor zamanda Krt hareketinin yannda yer almak, onlar yalnz brakmamak nemli. Ama daha da nemlisi, bu hareketle yan yana duru, beni deitirdii gibi, sizleri de deitirecektir.
5

"Krt emekilerini kimlik taleplerinin tesine tayan snf mcadelesi dinamiklerini hesaba katan aadaki sonu bildirgesi, dieri masadan kaldrlmadan yazlamazd. Bunun gereklemesine katkda bulunmu olmamz nemli." Erturul Krk
6

O yzden ben Krt sosyalistlerinin, Krt devrimcilerinin bu meselenin tamamen farknda olarak, imdi vurguyu giderek artan bir ekilde emein haklar, emein mcadelesi, emein kurtuluu, Trk ve Krt emekilerinin ortak mcadelesi eksenine yerletirmeye gayret etmelerinden, bunu kavramsallatrmalarndan tr son derece memnunum.

seim almalarnda Krt hareketiyle yakndan ilikiye getike, hzla ve ok olumlu bir deiim geirmeye balad. yle ki, alt ay sonra Kongre Giriiminin Halklarn Demokratik Kongresine dnt toplantsnn a konumasn yapyordu. Ve bu konumada, Krt zgrlk Hareketine, bizleri deitirip dntrd iin teekkr ediyordu. Deitiini artk inkar etmiyor ve bundan utanmyor, yetmiimizde de reneceiz, deieceiz diyordu. Konumasndaki vurgular artk demokrasiyeydi. Hatta ok dikkatli gzlemcilerin dikkatinden kamayaca gibi, sadece kapitalizmden de deil, kapitalist uygarlktan sz ediyor, bir paradigma deiiminin iaretlerini de veriyordu. nceki toplant ve kongrelerde Krt hareketine Emek ve Snf diyerek Trk sosyalistlerinin demokratik grevlerden kamak olan tavrnn daha rafine bir rneini srdren Krk; imdi sosyalistlere demokratik grevlerini hatrlatyor: "Krdn, Arabn, Rumun, Ermeninin haklar iin savamayana sosyalist denmez."; Teki hakimiyet rejiminin topran altna ittii her ey yerinden kyor. Bu dinamiklerle buluuyoruz. Diyordu. Ve en arpc olarak; iki yl nce Krtler ve Trkler in Ortak Bir Dil: Emein Dili diyerek Krt hareketine Emein dilini retmeye kalkan Krk, imdi sosyalistlere bir sosyalist olarak, demokrasinin dilini renmeleri arsn yapyor; sembolik olarak da Krte, Arapa yapt selamdan sonra, imdilik bunlar renebildim; dierlerini daha reneceiz diyordu. Leninin Ne Yapmalda anlatt ve unutulmu olanlar tekrar hatrlanyordu: Sosyalistin grevi, emekten, iiden sz etmek demokratlar emek ve iiler iin mcadeleye armak deil; iileri tm gayr memnunlar toplayacak demokratik haklar iin mcadeleye armaktr. Ama tarihin en ilgin ironisi uydu ki, 2009da etnik siyasete kar snf eksenli, emek eksenli siyaset gibi szleri dilinden drmeyen, o toplantlarn ve Trk sosyalistlerinin genel eilimlerini yanstan Erturul Krk, Trkiye tarihinin grd, en etnik temelli siyaset yaplan Kongrenin hazrlayclarndan biriydi, a konumasn yapyordu ve formlasyonlaryla bu kongrenin yldzyd. Ykselen Krt hareketi ile iliki iinde deimi olan yeni Erturul Krk orada eski, iki yl nceki Erturul Krky gmyordu. Erturul Krknn konumas, yeni Erturul Krknn eski Erturul Krknn ardndan yapt bir cenaze syleviydi. Evet Erturul deiti ve yeniden dodu; seimlerden nce yazdmz yazda da belirttiimiz umutlarmza uygun olarak, gericilik dneminde krelmi btn yetenekleri tekrar gn yzne kyor.

Bu balamdan da dorusu honutum, nk demokrasi tartmasn bir toplumsal balamda, toplumsal eitsizliklerin kendisini ifade ettii ve sonuca baland bir genel politik ereve olarak alglayan ve bunu emein, ezilenlerin, yoksullarn, dlananlarn, olduu yerden yorumlayan bir yaklamn giderek genel geer yaklamn yerini aldn grmekten tr son derece mutluyum. Bunda kck de olsa bir paym olduunu dnyorum. Kimilerine gre bu "ortal datmak"t. Ben ise bu mdahalelerin ne kadar derl i toplu dnmemize yardmc olduunu grdke, daha ok seviniyorum. Erturul Krk

Ama o Siyasi Yaplar denen sosyalist yuvarlarn nemli bir blmnn byle bir deiim; ya da en azndan lmden sonraki dirili (reenkarnasyon, basbadelmevt) yaayacana dair pek az ipucu var. Bu belirtileri, bu Kongre deerlendirmesinin dier hazrlklar, tzk ve program blmlerinde ele alacaz. Aslnda bu toplantda, Trk sosyalistleri kendi cenazelerini kaldrdlar. Erturul, eski Erturulun cenazesindeki sylevini yaparken, aslnda Trk sosyalist yuvarlarnn cenazesini kaldryordu. Kongrenin mesaj, Krknn Teki hakimiyet rejiminin topran altna ittii her ey yerinden kyor. Bu dinamiklerle buluuyoruz. diye selamlad ama Sosyalistlerin imdiye kadar snf ya da emek eksenli deil; etnik veya mikro milliyeti diye damgaladklarnn kendi alfabelerinde ve dillerinde yaptklar selamlard znde. Ve o sosyalistler, dn reddedip aa grdklerinin damgasn vurduu bu kongrede, burada Etnik temelli siyaset yaplyor, bizim burada yerimiz yok diyecek tutarllk ve cesaretten bile yoksun bir ekilde; yanl da olsa kendi i tutarll iinde saygyla anlmay hak edecek bir ekilde bile lmeyi baaramadlar. Seslerini bile karamadlar. Ve iin kts, aslnda gerekten Kongrede etnik temelli siyaset yaplyordu, bildiim kadaryla da Trkiyede ilk defa. Tarih gnlk gelimelerin peinde koanlarla, derin bir teorik analiz sonucu ulat sonulara uygun olarak, tecrit olma pahasna salamca durmay beceremeyenlerle byle alay eder ve onlardan onurlu ve yiite bir lm bile esirger. Maalesef Trk sosyalist yuvarlar onurlaryla ve yiite lmeyi bile beceremediler. Evet Trk sosyalistleri kendi cenazelerini kaldrd. Ama ylesine kavray glerini yitirmi bulunuyorlar ki, zafer diye kutladklarnn bir cenaze merasimi olduunu ve bu cenazenin de kendi cenazeleri olduu bile grmyorlard. Kongreyi bir baar olarak olumlayan ve selamlayan sosyalistler aslnda kendi lmlerini kutluyor ve selamlyorlard. Vurulan bir hayvann daha bir sre komaya devam etmesini anlatrken Afrikallar daha ldn anlamad derlermi. Trk sosyalist yuvarlar da daha ldn anlamad.

Demir Kkaydn 20 Ekim 2011 Perembe demiraltona@gmail.com http://www.demirden-kapilar.net/anasayfa

Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (2) Kongreyi (HDK) Bekleyen Tehlikeler
Trk sosyalistleri Kendi Cenazelerini Kaldrrken balkl ilk yazy okuyan kimi okurlar, burada kastedilenin mantksal anlamda; soyut anlamda bir cenaze kaldrma olduunu anlamayarak, Trk sosyalist yuvarlarnn hi de yle yazda sylendii gibi lmedii itirazn yapyorlar. Bu arkadalar bir dnce ve davrann tarihsel ve toplumsal anlam ve bunun mantki sonularyla; bu mantki srecin tarihsel srete gereklemesinin (hatta gereklememesi durumunda tersinden dorulanmasnn) farkl eyler olduunu grmyorlar. Bu fark grp ayramay, biraz da Marksist gelenekleri ve dnce sistemini bilmemek ve unutmu olmakla ilgili. Marksizm'de, mantksal ve tarihsel hareket diye bir ayrm vardr. Mantksal hareket, tarihsel hareketin gerek tarihteki arplmalarndan arnm hareketidir, soyut harekettir. rnein Marks, Kapitalde sermayenin hareketini mantksal olarak, soyut olarak, gerek tarihteki arplmalarndan soyutlanm olarak inceler. Ve tem de bu nedenle, kapitalizm gelitike, kapitalizm Marksn Kapital'de ele ald kapitalizme daha ok benzer. Eserin tkenme z tazelii de bundandr. Kapitalizm yok olmasa bile o kitaptaki ngrleri tersinden dorular. Bir baka rnek. Ulusal devletler, en azndan yirminci yzyln balarndan beri mrn doldurmutur. rnein emperyalist savalar retici glerin gelime dzeyine artk uluslarn ve ulusal devletlerin bir engel olmasnn bir sonucudur. Ama bu uluslarn gerekte hala var olduu; hatta grnte daha da glendii gereiyle elimez. Hatta tersi bir sonu bile dorular mantki sreci. rnein eer dnyada sosyalizm kurulmaz ve insanlk bir ABC sava veya ekolojik katastrof sonucu yok olursa, ulusal devletlerin mrn doldurmuluu gereiyle elimez, hatta onun tersinden dorulanmas olur. Biz de cenazeden bu mantksal anlamyla sz ediyorduk, yani somut tariht eki arplmalarndan soyutlanm anlamda. Yoksa elbette biliyoruz, Trk sosyalist yuvarlarn var olmaya devam ettiini ve varlklarn dileriyle trnaklaryla savunacaklarn. Zaten Kongreye ilikin analizimizin bundan sonraki blmleri tam da bu direnii ele alacaktr. Ve onlarn kendi cenazelerini kaldrdndan sz etmemiz ayn zamanda onlarn bu direnilerine kar somut bir mcadeledir de. * Bu mantksal ve tarihsel ilikisi, doa bilimlerindeki, matematiksel ve mantksal olann, yani mmkn olann bir gn yeni keiflerle muhtemelen fiziksel gerek olarak karmza 9

kmasna benzer. Ne demek istiyoruz? Bir genin alar toplam 180 derecedir nermesi bir postulattr. Postulat, yani kantlanamaz kabul, olduuna gre pek ala bu postulat kabul etmeyen bir geometri de kurulabilir teorik olarak. Kurulmutur da, Riemann ve Lobaevski geometrileri, bir genin i alar toplamnn 180 dereceden byk ya da kk olduu aksiyomuna dayanrlar. lk bakta sama gibidir. Ama iler arazi lmlerinden kp da astronomik boyutlara geldiinde, ok daha doru olarak ortaya karlar. Einstein'n ekim gcyle erilen uzaylarnda ancak bu geometriyle uygun hesaplar yapabilirsiniz. Ama bizim yaadmz evrende, bir karl olmasayd da doruluundan bir ey kaybetmezdi bu geometriler. Bir baka rnek. Bir ey ne ise odur, bir ey ayn anda hem orada hem burada olamaz gibi en temel saylan aksiyomlar vardr, saduyunun dayatt. Ama bunlar n tam tersi aksiyomlar kabul edilerek te bir matematik ve fizik de kurulabilir. Ve mantksal olan gerek olmutur, kurulmutur da. Quantum fizii bir bakma, tam da bu trden aksiyomlar sorgulayan bir dnyann bizlerin alglad dnyadan ok daha doru ve gerek olduunu; hatta bizlerin alglad dnyann byle bir dnyann varl zerinde ykseldiini de gstermitir. Belirsizlik ilkesi bir bakma saduyunun dayatt bu aksiyomlar sorgular. Bir baka rnek. Matematik olarak tpk veya drt boyutlu uzaylar gibi, ok daha fazla, rnein 12 boyutlu uzaylar da kurulabilir, hatta bu boyutlarn bazlar, tpk bir boruda olduu gibi kendi zerine kapanm bile kabul edilebilir ve bu uzaylarn davranlar zerine hesaplar yaplabilir. lk bata matematik bir fantezi gibi grlebilir btn bunlar. Ama bu matematik olaslk, bugn fiziksel alemi aklayabilecek en gl teorileri sunar grnmektedir. Bugn fizik 12 veya daha fazla boyutlu, bazlar kendi zerine kvrlm uzaylardan sz ediyor. Drt temel gc bir tek formlde birletirmeyi deneyen teoriler byle bir matematiin geerli olduu bir evreni var sayyor. Toplum bilimde (Yani Marksizmde) de byledir. Bir gidiin zn kavramlarla ayrtrp onu tarihsel gerek hareketinden soyutlayp incelediinizde, sonular hi de gerekte grlene benzemez, hatta sama gibi grnebilir. Ama er veya ge o tarihsel srete mantki olann gerek karln da bulursunuz. Toplum ve tarihten bir baka rnek. Troki, btnyle Marks ve Engelsin gelitirdii kavramlara dayanarak, (hukukun ekonomiden daha ileri olamayaca, yoksulluk temelinde sosyalizm kurulamayaca ve kurulmaya kalkldnda btn pisliklerin geri dnecei nermesinden) Sovyetler de bir kar devrim yaandndan; iktidarn bir brokrasinin eli nde olduundan; tek lkede sosyalizm olamayacandan; bu brokrasinin bir gn kapitalizmi geri getirip bir burjuva snfna dneceinden sz ediyordu, hem de Sovyetler in adeta be yllk planlarla kriz iinde bocalayan kapitalist dnyaya meydan okuduu , baardan baarya koar grnd otuzlu yllarda. Trokinin nermelerinin gerek hayatta hi bir karl yok gibi grnyordu. Ama bugn baktmzda, aslnda dorulanann bu nermeler, dolaysyla 10

Marksizm olduunu gryoruz. * Elbet Trk sosyalist hareketinin yuvarlar hala olduu yerde duruyorlar ve hala belli bir gleri de var bu halkn rgtsz ve darma dank olduu bu lkede. Ve bu g Kongrede sanldndan ok daha gl olarak ifadesini de buldu, Kongre zerine yazan bir ok yazarn da aka ifade ettii gibi7. Hatta kendi cenazesini kaldrdn sylediimiz Trk sosyalist yuvarlar, onlar ldrecek, srnmelerine son verip bir an nce yok olmalar iin bir merhamet vuruu yapacak bir g ortaya kmazsa, Zombiler gibi yaamaya devam edebilir. Ama o zaman bu varln srdrme, Krt zgrlk hareketinin bulunduu amazlar aamamas, tecrit olmas ve yenilgisi; dolaysyla Trkiyedeki demokratik hareketin ve ykseliin gerilemesi ve yenilgisi; buna bal olarak gericiliin ve rmenin egemenliin i srdrmesi; hatta askeri brokratik oligarinin yeniden eski gc ve gvenini kazanmas anlamna gelir. Ve bu durumda, Trkiyenin arkll (gerilii ve gericilii, demokrasiye uzakl, gl devlet) daha da pekiir. Yani bu znel geliimin sonular nesnel koullar haline gelebilir. Bylece kendini besleyen bir sre balayabilir, bir tr fasit dairenin iine de debilir lke. Ve bizzat arklln bu zaferi, o gericilik ortam tpk doksanl yllard ve iki binlerin ilk on ylnda olduu gibi o Trk sosyalist yuvarlarnn beslenecei yeni bir dnemi balatabilir. Kimi bakteriler oksijensiz ortamlarda yaayabilirler. Trk sosyalist hareketinin yuvarlar da geriliin ve gericiliin egemen olduu bir atmosferde soluk alabilirler. Aslnda bunun rnekleri de var Trk sosyalist hareketlerinin tarihinde. Trk sosyalistleri, 1980lerin ortasndan sonra, ykselen Krt, kadn ve ii hareketinin etkisi ile, olduka verimli ve temeldeki hatalara ynelik teorik bir tartmalar ve aratrmalar dnemine

Birka rnek verelim.

Kongre divan, arc milletvekillerinin nergesi ile seildi. Divana nerilenler esas olarak merkezden nerilmi ve merkez blgeden(stanbul) Kongre bileeni farkl siyasetlerin temsilcilerinden olumut u. Adeta az nceki farkl kltr ve inanlardan oluan toplum gerei gsterilip geri ekilmi, yerel ve blgesel temsiliyet adna siyasal yaplar divana oturtulmutu. Altaki yeni arzulanan toplum anlay geleneksel eski toplant anlayna kurban edilmiti. Kongre divannn ok nemli olan Toplumsal olan siyasallatrma, siyasal olan toplumsallatrma vurgusu uygulanan bu pratikle rtmyordu. (Tayfun i, Halklarn Demokratik Kongresinin Dndrdkleri) Ancak tzk ve program oluumlarnda da eski geleneksel yanllar peimizi brakmyordu. Tzk ve komisyon oluumu yine merkezden ve yine merkez blgeden ve yine farkllklar gzetmeyen bir anlayla olutu. Szler ok yeni ve ok gzeldi. Fakat pratik ve yaam eski yanllardan kurtulmuyordu. (Tayfun i, agy) (...) delegelerin ve Meclisin bileiminin konsenssle belirlenmesinde ortaya kan rtk rekabetin srtr derecede kendini da vurmu olmas ve adeta delege kapma yarna dnm olmasdr. (Gnay Kubilay, Yeni Gne Merhaba)

11

girmilerdi8. En iyiler rgtlerin talam yaps iinde bir zm bulunamayacan grdkleri iin rgtleri terk ediyorlar ve daha zgrce okumaya, yazmaya ve mcadele olanaklar aramaya yneliyorlard. Btn rgtler muazzam bir kan ve g kayb iindeydiler. Bu araylar Kurueme denen srecin ortaya kmasna neden olmutu. Ama o Kurueme, var olan rgtlerin salhanesi olabilecekken, Mahir Sayn gibi ok ince politikalar, taktikleri bilen ve gereki sosyalist arkadalarn, hem ideolojik bir egemenlik kuramadklar, hem de Dev-Yol iin iinde deil diye torpillemeleriyle, boyunlarn vurdurmak zere Kurueme salhanesine gelmi sosyalist yuvarlarn ve rgtlerin yeniden g ve hayat bulduklar bir restorasyon yeri oldu. Devrimi yapacak, (o yuvarlar yok edecek), kararllk cesaretiniz olmazsa, 1848 devriminin Frankfurt Parlamenterleri gibi korkaka davranrsanz, her zaman eski rejim (burada Sosyalist Yuvarlar) kendini yeniden daha gl olarak toparlar. Olan buydu, Kurueme ve sonrasnda. Hele Sovyetlerin kmesi ve bu kten de beslenen 90l yllardaki zel Sava Rejiminin gericilii, bu tarihsel olarak mrn oktan doldurmu ve Kurueme salhanesinde varlklarna son verilebilecek yuvarlarn varlklarn srdrebilmeleri iin elverili koullar oluturdu. Oksijende yaayamayan bakteriler gibi, bir devrimci kabar dneminde yaama ans olmayan bu gericilemi sosyalist yuvarlar da ancak byle gericiliin uzun sren gecesinde varlklarn srdrebildiler ve bugn hala Kongrede belirleyici arlklar varsa bu nedenledir. Bunun ikinci basks, yine Mahir Saynn bata gelen katklaryla DPde grld. Kurueme Dev-Yol yok diye torpillenmiti; DP ise Dev-Yolu katmak ve hazmetmek iin kuruldu. Peki ne oldu? Aslnda fiilen bitmi, kendini beenmiliiyle dier soldan tecrit olmu bulunan, tam da bu nedenle eskiden hor grdklerine yanama yollar arayan Dev -Yol DPde yeniden canland ve ilk yapt da kendisini canlandranlar yemek oldu. Kurueme, mrn doldurmu sosyalist rgtleri; DP de mrn doldurmu Dev-Yolu yeniden canlandrd. Bu Kongrenin akbetti de byle olabilir pek ala. Kendi cenaze merasimlerini yapan Trk sosyalist yuvarlar, kendilerine kar kararllkla durulmaz ve mcadele edilmezse, pek ala buradan glenerek kabilirler. Hatta bu Krt hareketinde yol aaca zafiyetle (yani Trkiyenin Batsnda bir demokratik ve devrimci rgtlenme ve kabar engelleyerek, dolaysyla sonuta Krt Hareketi iinde burjuvazinin arln arttrarak bylece tecridi daha da pekitirerek) bir gerileme ve yenilgiye. Bu yenilginin ve gerilemenin ideolojik ve sosyal iklimi de bu yuvarlarn varlklarn srdrebilmeleri iin ok elverili koullara yol aabilir. Bu nedenle, u Kongrenin anlam ve oradaki somut olaylarn analizi hayati nem

Seksenli yllarn ikinci yarsnda kan teorik dergiler ve tartma konularna bir bakmak bile yeter bu gnle aradaki uurumu grmek iin. Tipik rnek Kurtulutur. Daha radikal araylar engellemek iin bile olsa, Sosyalist demokrasi ve Kadn sorunu tartmalarna balamt. O zamandan beri en kk bir teorik tartma yoktur. imdi bir tkeniin belgesi olan taciz tartmalar vardr artk. Kurtulu sadece bir rnek. Daha onlarca rnek saylabilir. O dnemden beri Trkiye sosyalistlerinde teorik tartma diye bir ey yok artk.

12

tamaktadr. Bu Kongre (HDK, Halklarn Demokratik Kongresi) ya bu yuvarlarn bir salhanesine dnecektir, ya da bu yuvarlar henz yeni yeni emeklemeye balayan bu demokratik hareketi kardklar toksinlerle zehirleyeceklerdir. Bu tehlike bizzat Kongrenin ikinci gnnde tm plaklyla ortaya kt. Kongrenin ilk gnk, selamlamalar ve konumalar blm ve sahnelenii bir bakma yeni olann ban kaldrmasyd. Ama ondan tesi, gerek Kongrenin hazrl, gerek divann ynetimi, gerek tz, gerek program ve bunlar hazrlayan komusyonlar ile bu hareketi boacak olanlarn glerinden hi bir ey kaybetmediklerinin bir gstergesiydi. Bunlarn her admnn, yle diplomatik ve ancak insider bilgisine sahip olanlarn anlayaca bir dille deil, en ak ekilde ve en acmasz bir dille tehir edilmesi gerekiyor. Aksi takdirde zehirlerini imdiye kadar akttklar gibi aktmaya devam edeceklerdir. Bu yaz serisinin bundan sonra bir bakma tam da bunu yapmaya alacaktr. * Ama ondan nce ilk gn yaptm konumay burada zetleyeyim. Zaten konumamda bir baka balamda tam da bu sorunlara deiniyordum. Ayrca buna undan dolay da gerek var, nk Kongreye ilikin haber ve yorumlarn hi birinde, konumamn ierii bir yana bir konuma yaptma dair bir bilgiye bile rastlamadm. Konumak iin sz almamn bir nedeni de, o kritik noktada tarihe bir not dmekti ayn zamanda. Aslnda Kongreye delege olarak katlmamtm. Delege olarak katlabilmemin bir ok yolu da olmasna ramen, sosyalist yuvarlarn, daha ok delege elde etmek iin yaptklarn grnce (rnein zaten bir sosyalist rgt olduklarndan kontenjanlar ve delegeleri var. Sonra etkilerindeki rgtler araclyla, kitle rgtleri kontenjanndan giriyor lar, bir de bamsz diyerek bamszlar kontenjanndan.) delegelik peindeymi durumuna dmemek iin, bamsz bir izleyici olarak Kongreye gitmeyi yeledim. Nasl olsa yazlarmla elimden gelen katky yapmaya alyordum. Buna bal olarak Kongrede her hangi bir ekilde sz almay da dnmyordum balangta. Ancak nce eitli dillerdeki selamlamalarn ve arkadaki eitli diller ve alfabelerdeki birleiyoruzlar; bu birleiyoruzlarn, o diller veya halklarn, politik birimleri ifade etmeleri durumunda fiilen bir blnyoruza dneceini ve kimsenin bunun bilincinde olmadn grnce; Erturul Krknn esas olarak oraya gelenlerin ruh haline tercman olan konumasn da dinledikten sonra en azndan Erturulu ve o sahneleri destekleyen bir konuma yapmann ve Kongre'yi bekleyen tehlikeye dikkati ekmenin sonraki gidi zerinde kk de olsa olumlu bir etki yapabileceini dnerek sz aldm ve yanl hatrlamyorsam altaki en son konumay yaptm. zetle aadakileri syledim, ya da sylemeye altm. (Kt bir konumac olduumdan 13

neyi ne kadar anlatabildiimi bilmiyorum.) Engelsin de dikkati ektii gibi, tarihteki en devrimci hareketler en ktmser, gelecek beklentisi olmayan, kaderci tarikatlar tarafndan yrtlmtr. nk umut bile kaybedecek bir eydir. Ve kaybedecek bir eyiniz varsa, yeterince radikal olamazsnz. Walter Benjaminin dedii gibi Umut bize umutsuzlar iin verilmitir. Bir byk devrimci, ktmserlik devrimci bir erdemdir der. Ktmser ve umutsuzsanz, hayal krklklar yaamaz ve oradan oraya savrulmazsnz. Ktmser tahminler yaptnzda, tahminleriniz genellikle gerek olur. Ama burada sizlere devrimci erdemi yitirmeyi ve yanlmay gze alarak iyi eyler sylemek istiyorum. Bu kongre giriimi, muhtemelen baarya ulaacaktr. Ama bu baary hazrlklar mkemmel olduu iin deil; tz, program doru ve iyi olduu iin deil; hazrlklar, tzk ve program nerileri berbat olmasna ramen yakalayacaktr. Neden? nk her eyden nce sosyalistler, artk Krt zgrlk Hareketinden uzak durmann deil, ona yaklamann artk varlklarn srdrmeye yarayacan gryorlar. Ama ne oldu da byle bir deiim ortaya kt. Bunda elbette Krt zgrlk Hareketinin baarlar belirleyici bir nemde. Ama buna bal olarak aslnda toplumdaki glerin bir zemin kaymas gerekleiyor. ncelikle, Askeri Brokratik Oligari, stratejik bir dn yapyor. Nasl 28 ubat, Selamet, Nizam, Saadet, Refah gibi partilerde ifadesini bulan eski politik slamn sonunu getirip, t am bir paradigma deiimini zorlayarak ve buna yol aarak AKPnin iktidarna yol atysa, imdi de Ergenekon tevkifatlar, Askeri Brokratik Oligarinin inkarc, talam ve rm kesimlerini tasfiye ederek, onun iindeki reformcu; stratejik bir dnten yana glerin nn amaktadr. Cepheler 180 derece dnmektedir. Bu en iyi CHPdeki deiimlerde grlebilir. Bu gler, imdi AKPye kar Krt hareketiyle ittifaka ynelmektedirler. Bunu en iyi ve ak biimde seimlerde grdk. Bu glerin etkisindeki medyann Blok adaylarna, zellikle Srr Sreyya ve Erturul Krkye at kanallar bunun bir kantdr. Ayrca bu gler, imdiye kadar kendi destekisi olan glerde de benzer bir dn de salamaya almaktadrlar. Hem bu abalarla balantl hem de bundan bamsz olarak, imdiye kadar, kltrel bakmdan daha demokratik geleneklere bal ama zellikle son yirmi ylda politik olarak askeri Brokratik Oligarinin destei olmu tutucu politikalar desteklemi ehir orta snflar ve Aleviler, bu ordu artk bizi koruyamaz, Kldarolu da fos kt diyerek yava yava Krt hareketine gzlerini dikiyorlar ve onunla birlikte hareket etmezsek bu AKP bizi silindir gibi ezer geer diye dnmeye balyorlar. Bu aslnda ok derinden ve yava ileyen bir sre. Ama tpk tektonik kta kaymalar gibi kar durulamaz bir gc de var. Bir bakma sosyalist yuvarlarn Krt hareketine yaklamas; 14

hatta bizzat bu Kongrenin toplanmas, bu kaymann semptomlar olarak da grlebilir. Bu kayma, Krt hareketini tek ayakllktan kurtarp, Trkiyenin batsnda ikinci bir ayaa sahip olmasna yol aar. Ve Krt zgrlk Hareketi batda Demokratik zlemlerin ifadesi bir hareketin desteini grdke, demokratik zlemlerini daha net ve ak olarak ifade etmeye; Krt burjuvazisi ve milliyetilerine kar daha net bir tavr alr. Bu da tekrar batdaki demokratik glere ulamay destekler ve kolaylatrr. Bylece olumlu ynde, demokratik gleri glendiren ve kendini besleyen bir sre balam olur. Bu da sadece Trkiyede deil, Orta Douda bir demokratik ve devrimci hareketin ykseliine yol aabilir. te bylesine sosyal bir temeli olduu iin bu Kongre Giriimi, ncekilerden farkl olarak baarya ulaabilir. te bu noktada bu Kongrenin ve bu giriimi balatan sosyalist rgt ve glerin tarihsel ilevi ortaya kyor. Eskiden tulumbalar vard. Bunlarla su ekmek iin, nce ilerine bir marapa su koymak gerekirdi. Bu bir marapa suyunuz yoksa, kuyuda su da olsa, tulumba da olsa suyu ekemez, o sreci balatamazdnz. Aada su var, yani toplumun nemli bir kesiminde tektonik bir kayma var. Tulumba da var. te burada Trk sosyalistlerine ve bu kongre bileenlerine den tarihsel grev, kirlenmi de olsa bir marapa su olabilmektir. Evet yllardr kirlenmi, dibinde toprak paralar birikmi, stnde saman tanecikleri yzen bir su gibiyiz. Ama kirli de olsa bu su, temiz sular ekmenin arac olabilir ve o billur gibi sular ekilmeye balandnda bizlerin kirini de alp gtrecektir. O halde grevimiz bir marapa bu olabilmektir. Elbette bu yaplacaklara bir balang olabilir. Bundan sonra karmzda iki yol vardr. Aydnlanmann yolu ya da birlemi Milletlerin yolu. Bu peygamber topraklarnn diliyle sylersek, Muhammetin yolu veya Nuhun yolu. Hazreti Nuhun gemisi sanlann aksine, bir gemi deil, bir Smer Zigurratdr. Nuh, ilk Panteonu, ilk Kabe'yi kuran devrimcidir. Kabe de balangta, tanrlarn (putlarn, totemlerin) topland yerdi (Panteon). O totemler, komnleri, airetleri ve onlarn ilikilerini ifade ediyordu. Nuhun gemisine toplad hayvan ve bitkiler, aslnda o panteon veya zuhuratta bir araya gelen airetler, komnlerdi. retici gler ve ticaret gelimi, nceleri insanlarn var oluunun arac olmu totemler ve airet ilikileri yeni toplumsal ilikilerin nnde bir engel haline gelmiti. Bunlarn bir panteonda birlemesi, bir dinde birlemesi, yeni duruma uygun toplumsal ilikilerin kurulmas anlamna geliyordu. Nuhun yapt zamanna gre ok byk bir devrimdi ve bu nedenle en by k devrimcilerden biri olarak peygamberler arasnda en nemlilerinden biri oldu. Ama bu putlarn bir araya getirilmesi, Hindistanda ve Hinduizmde olduu gibi, o bir araya gelenlerin blnmesini ve giderek talap kastlamasn engelleyemedi. Ya da o bilg i tekelini 15

elinde tutan rahiplerin, randa olduu gibi Mecusi rahipleri kast haline gelmesini engelleyemedi. (Bugnk mollalar, Ayetullahlar bu Mecusi rahipler kastnn slam biiminde srmesinden baka bir ey deildir.) Hatta bunun arac oldu. Bu amaz, hazreti Muhammet, bir yandan "Oku"yu Kurann ilk emri yaparak, yani okuma yazmay, bilgiyi rahipler kastnn tekelinden alarak, demokratikletirmeyi deneyerek; dier yandan bir kastlamann ve eitsizliin arac olan btn o putlar kurarak ve bir tek Allah tanyarak amaya alt. te iki yol budur. Ulusun, Trklkle veya her hangi bir dil, din etni, tarih vs. ile tanmlanmasna son verilerek; ulus byle tanmlamalara kar m tanmlanacaktr? Yani Muhammetin zm gibi bir zme gelinecektir? Yoksa, Nuhunki gibi, her biri dille, dinle, tarihle, soyla tanmlanm politik birimlerin bir araya gelmesi mi? Tarih bu yolun nasl kanl sonulara yol atn Balkanlarda, Sovyetler'de ve her yerde gsterdi. Gnmzde bu Panteonlarn karl, Birlemi Milletlerdir. Onun Mekkenin putlarla dola Kbe'si kadar bile bar getirmedii ve birletirmedii ortadadr. Muhammetin yaptn daha sonra, Aydnlanma, btn uygarlk ve komn dinlerini kiilerin zel sorunu yaparak, bunun iin de zel ve politik diye bir ayrm yaparak, yani eski dinleri, toplamsal ilikileri dzenlemekten kararak yapmay denedi. Ulusuluk ise bu deneyi daha doarken boan bir kar devrim oldu. zel ve politik ayrm balangta ve Aydnlanmada eski dinleri toplumsal rgtlenmeden dlamann, eitlemenin aracyken; ulusuluk bu ayrma dayanarak ve politik olan bir toprak parasnda yaayanlarla, dille, dinle, etniyle tanmlayarak, insanl blmenin ve eitsizlikleri gelitirmenin aracna dntrd. Sorun bu balamda da yle formle edilebilir. Ulusuluun emri vakisi kabul mu edilecektir, yoksa, ceza suun cinsinden olacaktr denip; uluslar ve ulusuluk da kiilerin zel bir sorunu olarak tanmlanp; ulusulua kar erbetli ve kendini yenilemi bir Aydnlanmaya m dnlecektir? Bu somut olarak, bugnn Trkiyesinde, ulusun bir dille, dinle, etniyle, soyla tanmlanmasna kar olmak demektir. Yani Krtln de bir kolektif kimlik olarak tannmas, bir politik birim olmas deil, Trkln de kolektif bir kimlik olmaktan kmas; politik bir anlam olmamas; bireysel bir hak olmas, yani Trkln de tannmamasdr. Bu yaplmad takdirde kanl boazlamalar kanlmazdr. Demokratik ulusuluk znde budur. Demokratik zerklik de ancak bir demokratik ulusulukla blmez ve birletirebilir. En geni otonomi, otonom olanlarn, ayn demokratik ulusulukta birlemeleriyle birletirebilir. Yani Demokratik Ulus ve Demokratik zerklik birbirinden ayrlmaz. Ama demokratik bir ulus ve ulusuluk iin mcadelede Trklere, yani bu bloun bileenlerine nemli bir grev dyor: Trkln politik bir anlam olmasna kar mcadele. Ulusun bir 16

dil, din. etni, soy, sop, tarih ile tanmlanmasna kar duru. Bunu Trkler balatmal ve ancak onlar balatabilir. Trk sosyalistleri, sosyalistlikten nce Trk olmay ve Trklerin iinden Trk olarak Trkln politik olarak tanmlanmasna kar; yani ulusun Trklkle tanmlanmasna kar mcadeleyi balatmaldrlar. Bu yapld takdirde Krt zgrlk Hareketi bu davete derhal gelecektir. Ve ite o zaman, Fransz Devrimi'nin idealleri iki yzyl sonra, tarihsel deneylerden kard sonularla ve ulusulua kar erbetlenmi olarak, yeniden bu Orta Douya ayak basabilecek ve belki de buradan hareketle yer yzndeki uluslara kar bir sefere dnebilecektir. Kongre'yi byle bir tarihsel balam iinde grmek gerekir. Yanl hatrlamyorsam, aa yukar byle bir eyler syledim ya da kafamda bunlar vard sylemek istediim, ne kadarn nasl sylediimi bilmesem ve tam olarak hatrlayamasam da. Ama esas olarak bu mesaj verebildiimi sanyorum. Kongre bu konumada dikkati ekilen tehlikelerin ne kadar byk ve yaknda olduunu gsterdi. Bunlar da dier yazlarda ele alalm. 23 Ekim 2011 Pazar Demir Kkaydn demiraltona@gmail.com http://www.demirden-kapilar.net/anasayfa

17

Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (3) Hafzaszlk ve Aufhebung

Hafzalar yle ksaca bir tazelemek gerekiyor nce, bu hafzasn yitirmi ve gazetecilerin fikri takip dedii ekilde, bir konudaki tm gidii gz nne almay bilmeyen bu lkede ve bu lkenin sosyalistlerinde. Ve bu nedenle, her yeni adm, Amerikay bir yeniden keif denemesi, dolaysyla bir g ve zaman kaybndan baka bir anlama gelmemektedir. Gemi yok saylarak, unutularak, eletirel bir ekilde deerlendirilmeden alamaz. Ama eletirel bir deerlendirilmesinin de yaplabilmesinin ok banal, ok basit ve kaba gibi grnen, fakat barut yoktu gibi ok temel baz koullar vardr: en azndan olgular hakknda asgari lde doru bir bilgi. Bu bilgi olmadan, bu bilginin kaynaklarna herkes eriebilir olmadan; bu bilgi yazl olmayan hafzaya bir ekilde ilemeden, brakalm gemii amay ve dersler karmay bir yana; o gemiin ulat noktalara bile ulalamaz. Bir rnek verelim. Kongrede Programn sunumunu yapan arkada, 150 yllk i hareketinin tecrbelerine, bunlarn sistemletirilmesi abalarna meydan okurca, Program taslann yaplacak ileri kararlara braktn, ilkeler zerinde durduunu sylyordu 9. Halbuki , btn modern tarih, ii hareketinin deneyleri ve btn sosyal hareketlerin deneyleri, ilkelerle, ilke bildirimleriyle sadece tarikatler kurulabilec eini; modern toplumda ancak somut yaplacak ilere dayanan programlarla en geni birlikler kurulabileceine ilikin en basit, en sradan, en alfabetik dersi iniyor ve sanki byle bir ders yokmu gibi Amerikay yeniden kefetmeye kyordu.

Program komisyonu adna sz alan Alp Altnrs, ncelikle program taslann en ok tartlan metin olduuna dikkat ekti. Mkemmel bir program olmadn, somut talepleri deil, genel ve ilkesel yaklamlar ifade etmeye altklarn syledi. Somut talepler karar nergelerinin iidir ve bunlar koullara gre deiir. Program ise daha stte durmaldr dedi. nerilerin genellikle somut taleplerle ilgili olduunu, fakat buraya geliin felsefe ve mantna uygun bir metin karmaya altklarn syledi. blmlerin mantna da deinen Altnrs, programn baarmak istedii eyi de yle aklad. Ezilenler iinde nyarglar var. Falancalar falanca soruna duyarl olmaz deniyor. Bunu krmak istiyoruz. Bu programda kapitalizm, emperyalizm, erkek egemenliinden sz var. Kongrenin btn bileenlerinin anlayn ortak gndem haline getirmeye altk. . (Devrimci Proletarya, Kongre Giriimi Toplants) Bu arkadalar hala bir programda Kapitalizm, Emperyalizm, Erkek egemenliinden sz etmenin yanlln, bunlar yerine bunlara kar somut teklif ve talepler getirmek gerektiini bilmiyorlar ya da hafza kaybna uramlar. Tabii Trkiye gibi bir lkede, Kapitalizm ve Emperyalizmden sz etmenin yanll da ayr bir sorun. nk erkek egemenliine kar mcadele kapitalizmle elimez rnein, aksine daha mkemmel ve saf bir kapitalizme yol ap, tabiri caiz ise Emperyalist bir Trkiye sonucuna yol aar. Tabii btn bunlar artk unutulmu bulunuyor.

18

Ama burada korkun olan udur: Byle farkl bir program anlay da savunulabilir elbette, yani programlarn yaplacak ileri deil, ilkeleri, soyut kavramlar iermesi gerektiine dair, ama bunu en azndan eski derslerin, yani programn bir ilkeler deklerasyornu dei l bir yaplacak iler plan olduu ve olmas gerektii konusundaki 150 yllk dersle bir atma iinde, onun eletirisi biiminde yaplmas yoktur ortada. Sanki ortada byle hi bir ey yokmu gibi, yok saylarak sylenmektedir btn bunlar. Tarihe ve darlarna kar bir eletiri deil, bir susu kumkumas vardr. O korkun, tarihi ve takvimi kendisiyle balatan ve yok sayd tarih yznden arplan ve arplmaya mahkum olan arkllk budur. Ve o yok saylan derslerin ve tecrbelerin intikam sanldndan daha abuk geldi. Programa ekler nerilmeye balaynca, bunun nasl bir samalkla sonulanaca (zellikle Ermeni Soykrm ile ilgili tartmalar hatrlansn) hemen grld. Bir baka rnek verelim yine programla ilgili. Biz ilk gn Program tasla ze rine genel olarak o programn batan aa yanl olduunu sylediimizde, Divanda bulunan bir kadn arkada, byle ifadelerin bunca emee saygszlk olduunu syledi. Bu mdahalenin her yeri batan aa yanlt. Birincisi, Divanda bulunmak ierik zerine tartmalara byle mdahale hakkn vermezdi. Bunu sylemek iin bir kongre katlmcs olarak sz almas gerekirdi. kincisi, politik bir eletiriye, ahlaki kriterlerle cevap vermek yanltr. Kimsenin emeine saygszlk falan sz konusu deildi. Tam da o emee sayg gsterildii iin boa gitmi bir emek olduu iin eletirilmekteydi. Ama eer bir emee saygszlk varsa, daha sunumunda bir ilkeler bildirisi olduu sylenen program, Gerek ii hareketinin 150 yllk emeine, gerek bizzat bu satrlarn yazarnn ta at Partisi tartmalarndan beri, neredeyse bir kitap oluturacak kadar ok yazd program zerine yazlara kar en byk saygszlkt. nk onlar var olarak bile grmyor, yokmu gibi davranyor ve tam bir susu kumkumasna getiriyo rdu. Ama bu konulara sonra program bahsinde ayrca geleceiz. En basitinde kalalm. Olgular dzeyinde, barut yoktuda imdi Trkiyedeki sosyalistlere, Trk sosyalistleri tarihlerinde ka kere birleme giriimlerinde bulundular, bunlarda kimler hangi tezleri savundu ve bu giriimler neden baarsz oldu diye sorulsa, buna az ok doyurucu bir cevap verecek veya bu konularda doru drst yaz yazm ka sosyalist vardr? Fiilen yoktur denebilir. Benzer ekilde, Trkiye sosyalistleri ve Krt zgrlk hareketi arasnda ne gibi bir araya gelme giriimleri olmutur ve bunlar nasl ve niin yle sonulanmtr diye sorulsa, buna brakalm doyurucu bir cevab, bunlar sadece sralayacak ka kii kar? Btn bu deneyler hakknda verileri, temel grleri, karlan sonular bulabileceiniz bir kaynak da bulamazsnz. 19

Peki bylesine bir hafzaszlk ortamnda, gemiin eletirel bir ekilde deerlendirilmedii bir ortamda bu gemii amak, yeni bir eyler yapmak mmkn mdr? Hayr. Peki bu durumda ne olur? Her yeni giriim, yok sayd ve atn syledii gemiin problemlerine taklr kalr, hatta onlardan geriye der. Alman felsefe geleneinin Aufhebung dedii, iinde tayarak ve eletirerek ama dedii trden bir inkar (Negation) olmadan, ama yaplamaz. Yok saymak, grmezden gelmek ise bu yaklamn inkar ve en byk dmandr. arkllk tam da budur. Ve maalesef btn kongre almalarna bu arkllk damgasn vurmutur. Marksizm, Aydnlanmann birikimini, eletirerek ama iinde de tayarak aar. Lenin, Troki, Kvlcml, Luxumburg, Frankfurt Okulu vs. Marks ve Engelsin temellerini attklar retiyi, ilerinde tayarak ve eletirerek gelitirirler. Bizim Marksizmin Marksist Eletirisi kitabmz, Marksizmi iinde tayarak ve eletirerek bir ama denemesidir rnein. Kimilerince ok garipsenen adnn tam da vurgulamak istedii bu Marksist gelenee ballktr. Ama arkta, her hanedann, her uygarln, her dinin tarihi ve takvimi kendisiyle balatmas gibi, gemiin birikimini iinde tayarak ve eletirerek ama pek grlmez. Ve tam da bu nedenle, her din, her uygarlk, her hanedan yok saydklarnn kaderini paylamaktan, yklmaktan ve sonra gelenler tarafndan yok saylmaktan kurtulamaz. Trkiye sosyalistlerinin birlik veya Krt Ulusal hareketiyle Trk sosyalistlerinin ittifak giriimlerinin tarihi, bir bakma yok sayma ve yok saylmalarn tarihidir. Dolaysyla, eer bu Kongre giriimi de kendinden ncekiler gibi, ncekileri yok sayarsa, yok saylmaktan kurtulamayacaktr denilebilir. * Olgular hakknda bilgi dedik. Asgari lde bilgi dedik. Olgularn iinde yaayanlar bile bu bilgileri vermezler ou kez. Herey bir resmi tarihin ve anlatmn ardna gizlenmitir. O nedenle o asgari bilgiye ulamak bile ciddi bir arkeolojik alma gerektirir. rnekleyelim. Daha nce 2008 sonunda Bilgi niversitesinde yaplan at Partisi ve daha sonra 27-28 Haziranda Ankarada Demokrasi in Birlik Hareketi ile ilgili haber ve yorumlar ile bugnk Kongre ile ilgili haber ve yorumlar karlatrrsanz hi bir fark gremezsiniz. Hepsi ayn resmilik, itenlikten yoksunluk ve gerekleri gizlemekle maluldurlar. Haberlerden birini alp dierinin adn koysanz hi bir ey deimez. rnein 20-21 Aralk 2008 bilgi niversitesi toplantsndan sonra verilen bir haberde unlar grlyor: at Partisi'nin oluumunun ve alt yapsnn tartld 20 -21 Aralk toplantlarnn sonu 20

bildirgesi akland. at bileiminin kriterlerinin aktarld bildirgede 'Aramza nce katlan ya da sonra katlan, bireysel ya da rgtsel katlan fark olmayacak. Btn katlmclar eit olacak. Program ve tz birlikte tartarak yazacaz. Demokrasiyi, zgrl, adaleti, eitlii, kardelii dayanmay ve bar zellikle bu ina srecinde hayata geireceiz' denildi. http://www.koxuz.org/anasayfa/node/2428 Bu ve bunun gibi haberlerin hi birinde, at Partisi toplantsnn bir fiyaskoyla sonuland, toplantnn sonunda zevahiri kurtarmak zere bir komisyon kurulduuna dair bir ipucu bulunabilir mi? Hayr!.. O zamanlar bu toplantnn bir fiyasko ile sonulandn sadece bu satrlarn yazar yaz yordu. Byle yazd iin de herkesin nefretini zerine ekiyordu. Bugn ise, o giriimin bir fiyasko olduunda herkes hemfikir. Benzer ekilde, 27-28 Haziranda Ankarada Ylmaz Gney Sahnesinde yaplan toplant iin da ayn durum sz konusudur. te hemen toplant sonrasnda bir haberden ksa bir giri blm: at Partisi giriimi bundan sonra 40 kiilik yeni koordinasyonu ile hareket olarak yoluna devam edecek. Koordinasyon btn illerde toplantlar yaparak, "Demokrasi iin birlik" fikrini yerellere indirgemek iin alma yrtecek ve katlmclarn kapsamn gelitirmeye alacak. Koordinasyon, Eyll ya da Ekim aylarnda bir almay somutlatrmay amalyor. at Partisi'nin toplantnn sonunda yaplan tartmalarda ise daha ok neriler dile getirildi. Aye Berktay, isimli katlmc, oluturulmak istenen hareketin kadnlarla buluturulmas gerektiini belirterek, kadn hareketiyle toplant yaplmas nerisinde bulundu. DTP MYK yesi amil Altan ise, balangtan beri nemli bir yol alndn ancak buna ramen "Nasl bir parti?" tartmasnn devam edeceini belirterek, "Buradan mutlaka bir koordinasyon karalm. Bunlar bir yanda alma yrtrken bir yandan gncel politik durumlara kar inisiyatif koyabilsinler. Koordinasyon oluumu nemlidir, nemli deneyimlerimiz var" dedi. Altan, isim iinde "Demokrasi in Birlik Hareketi" nerisinde bulundu. Daha sonra konuan Divan Bakan Celal Beiktepe, katlmclarn yerellere dner dnmez il meclisini kurmaya balamasn ve rgtlenme almalarn yrtmesi gerektiini belirterek, yaplacak almalarn da zveri, emek ve aba istediini belirtti. http://www.koxuz.org/anasayfa/node/3579 Grld gibi sanki herey yolundaym gibi anlatlyor bu hikayede. Demokrasi in Birlik Hareketinin bu toplantsn l domu bir bebek olarak tanmlayan sadece bu satrlarn yazaryd ve toplant esnasnda da yaplanlara eletiri ynelten tek kiiydi. Btn bunlardan dolay da herkesin dmanln ve nefretini zerine ekiyordu. Ama imdi, Demokrasi in Birlik Hareketinin aslnda l domu bir giriim olduunu yi ne

21

herkes kabul ediyor10. O halde, bu resmi haberlere baklarak Kongre toplantnn ne olduu anlalamaz. tenlik yoktur bunlarda her eyden nce. Bunun iin ise, eletiri ve merak duygusunu yitirmemi, en azndan kendine kar drst olmaya alan bir devrimci olmak gerekir. Bu i rgtlerin brokratlam kadrolarnn, apparatikilerin yapabilecei bir i deildir. O resmi haberlerin o grnen yznn ardndakini grmek ve anlamak gerekir. Ve haberler ne kadar yukardakiler gibiyse gerek o lde farkldr. Durum bu Kongrede de ayndr. Ortada resmi gr olarak anlatlm bir Kongre vardr. Ama gerek Kongre bu deildir. Gerek Kongre aslnda iki blmden olumaktadr. Birinci blm. eitli dillerde selamlar, pankart, Erturulun ve dierlerinin konumasndan oluan, ilk blmdr, yeni olan, olmas gerekeni anlatmaktadr. kinci blm, tam da bu blmn ardndan balar. Terk edilmesi, yok edilmesi gereken dnyay, aparatikilerin dnyasn ve etkisini gsterir. Bu balk altnda ele alnacaktr. 1) Kongre Divan ve Kongre Ynetimi 2) Program Komisyonu ve Program 3) Kzk komisyonu ve Tzk Muhtemelen bunlarn her biri ayr bir yaz oluturacaktr. 29 Ekim 2011 Cumartesi Demir Kkaydn demiraltona@gmail.com http://www.demirden-kapilar.net/anasayfa

10

Ama bu kabuller hi bir bilince km bir zeletiri olmadan, hi bir ders karlmadan gerekleiyor .

22

Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (4) Kongre Divan ve Demokrasi

Kongrenin ilk gn Kongrenin aknda pek bir aksama grlmedi. nk henz herey nceden belirlenmi plana uygun gidiyordu. Tantmlar, vekillerin konulmalar, sonra misafirler. Salondan da bir ka kiiye ksaca sz verilmiti. Sonra Tzk ve Program Komisyonlar hazrlklarn anlatmlar ve deiiklik nerilerinin zaman kaybn nlemek iin yazl olarak yaplmas kararlatrlmt . Artk sadece Programn btn zerine genel olarak konumak isteyenlere sz verilecekti. Ondan sonra da, program ve tzk komisyonlarnn gelen nerilere gre yapt deiikliklerin oylanp onaylanmas ve ondan sonra da seimlere geilmesi, bylece her eyin tkr tkr yrmesi planlanmt. Ne var ki, ikinci gn Kongre, hi de bu plana uygun yrmedi. rnein ikinci gn sabahn en deerli saatleri, dilekler ve temenniler blmnde yaplabilecek ve yaplmas gereken konumalarla ldrld. Sonra Program zerinde dzeltme nerileri birdenbire birleiyoruza nazire adeta blnyoruz denebilecek bir gerginlikte tartmalara dnt. Bu tehlikeli gidii gren divan tartmay, bir zm aranmak zere uzun bir arayla kesti. in ilginci Kongrenin bu tek canl, kendiliinden gelien, kontrol d tartmas ilgin bir ekilde mikrofonsuz yapld ve kimin ne dedii de tamamen anlalamad. Sonra bir programn kararlatrlmasn baka bir kongreye erteleyen, yani problemi zmeyen ve sadece erteleyen bir uzlamaya varld. Bundan sonra da alel acele tzk ve seimlere geildi? kinci gn, Divan bir yandan en deerli zamanlar bir mirasyedi gibi harcyor, dier yandan zamanszlk nedeniyle en nemli sorunlarn zmn baka kongrelere erteliyordu? Kongre zerine biraz dikkatlice dnen bu elikili durumu grmezden gelemez. Peki neden byle oldu? Kongre zerine hi bir haberde veya yorumda grlemeyecek, kimsenin de sormay akl edemedii veya sormak istemedii soru budur? Kongre zerine yazlm hi bir haber ve yazda kongrenin byle bir seyir izledii ve neden izledii zerine bir tek kelime bile bulunamaz. Aada neden byle olduunu aklayacaz. Bunun cevabn en batan syleyelim. Bu ak, dorudan doruya bizim program bir btn olarak eletirmemiz ve kar bir program 23

nermemizle, bu neriyi gndeme almamak iin, Kongre Divan veya Bakannn Kongre gidiinin manple etmesiyle ilgilidir. Yok olan ve olmas gereken, sosyalist yuvarlarn; apparatikilerin (bu yuvarlarn kadrolarnn) anti demokratik, teoriye zerrece deer vermeyen, manplatif davranlarnn en tipik tezahryd Divann btn yaptklar. Ne olmutu da divan byle davranyordu? Bu cevap, Demir Kkaydnn birinci gnn sonunda, bir btn olarak program konusunda yapt konuma ve bu konumaya bal sonulardadr. * Birinci gn, Tzkten sonra, Program konusunda Komisyonun raporu sunulup, nerilerin yazl yaplmas istendikten sonra, artk herkesin yorulduu, salonun yarsnn boald son saatinde, Divan, her kongrede normal olarak draha nce yaplmas gerekeni son anda yapt 11. Programn btn zerine eletirilere geti. Hem de herkesin artk iyice yorulduu, bir an nce bitsin de gidelim diye dnd ve buna salonun yarsndan fazlasnn ayaklaryla oy verdii saatte12. Tam hatrlamyorum ama drt be kii sz ald. nsanlarn btn zerine sz alp ayrntlar zerine konuacaklarn tahmin ettiimden, daha kimse sz almadan elimi kaldrmama ramen nedense en son sz bana verildi. Tam da tahmin ettiim gibi, nceki konumaclar, btn zerine sz alp ayrntlara ilikin konutular ve aslnda btn zerine bir tartmay fiilen engellemi de oldular. Ben sz alnca, kelimesi kelimesine hatrlamyorum ama en azndan unlar syledim ve sylemeye altm. Bu Kongrede elbette ileriye doru atlm bir adm bir dzine programdan nemlidir ama yanl bir program ilerde, tarih nmze bir frsat kardnda, onu skalamamza yol aar. Bu bakmdan, bir yandan alr mcadele ederken, program konusunda bir ilerleme ve netl ik salamak hayati nemdedir. Buna burada imdi balanabilir ve balanmaldr. nceki konumaclar btn zerine konacaklarn syleyip aslnda ayrntlar zerine konutular. Ben gerekten btn zerine konuacam. Bence programn btn, batan aa hem biimce hem ierike yanltr. Bu program Franszlarn dedii gibi hereyi ve hi bir eyi anlatyor. Byle program olmaz.
11

Aslnda program komisyonunun raporunun okunmasndan nce ortada komisyonun hazrlad bir program tasars bulunduu, buna bir btn olarak alternatif kar bir program bulunup bulunmad sorulmalyd. Biimsel eitlik ilkesi en azndan bunu gerektirirdi. O zaman komisyonun hazrlad Program da dier programlarla eit koullarda ounluu kazanmak iin yar durumunda olabilirdi. Bu da yaplmad.
12

Zaten bu da bir ayr garabettir. Bir Kongrenin, hele Kurulu Kongresinin en nemli maddesidir ve yle olmas gerekir programn btn zerine tartma. Biim olarak bunun araya ve neredeyse boalm ve yorgunluktan bitmi bir salona sunulmasnn kendisi bile, bir gayr ciddilik olduu kadar, ayn zamanda tam brokratik kafalara uygun bir davrantr.

24

Bundan sonra, biimsel bakmdan eletirileri dile getirdim. Programn Program komisyonu szcs tarafndan sunuluunda program ye rine bir ilkeler deklerasyonu yazldnn belirtildiini; ilkeler deklerasyonlar ile modern toplumda bir birleme salanamayacan; program denen eyin ok net ve sade olmas gerektiini; tamamen somut talep ve teklifler iermesi gerektiini; inlilerin dedii gibi sadelie ancak gelimenin ok yksek bir aamasnda ulalabileceini; programn bu sadelikten uzaklnn bizzat bu geriliinin de bir ifadesi olduunu; esas olarak, ne dnyadaki sosyalist hareketin ne de Trkiyedeki demokratik hareketin, henz sadelie ulamlk bir yana, doru drst bir programnn bile olmadn; programn komisyonlarda deil, strateji zerine tartmalarla ekillenebileceini; dolaysyla metodolojik bir tartma olduunu ve olacan; gerek teorik ve siyasi eitimin ancak byle tartmalar iinde edinilebileceini; bylesine ekillenmi bir anlayn programa dkmnde belki komisyonlarn bir ilevi olabileceini belirttim. Sonra ierik eletirimi ksaca yle ifade ettim. Bu programdaki btn hedeflere ulalsa, demokratiklemi bir lkeye ulalm olmaz, belki bunun iin mcadelede, daha elverili koullara ulalabilir. Kald ki, ierik de yanltr ve muhtemelen daha elverili koullara da ulalmaz. nk, dilleri, dinleri, etnileri politik olarak tanmlyor sunulan taslak, bunlarn politik olarak tanmlanmasn reddetmiyor 13. Bundan sonra, at Partisi tartmalarnda bu konuda bir sr yaz ve somut program nerileri yaptm; ayrca bu Kongrenin program komisyonuna da dorudan katlamasam da dolayl olarak kendi Program nerilerimi ilettiimi; ama hi kaale ve gndeme bile alnmadn; dolaysyla benim iin dorudan Kongrenin kendisine sunmaktan baka yol kalmadn; sunduum programn dayand program anlaynnve ieriinin Komisyonun sunduu programla hi bir bakmdan uyumadn ve uyuamayacan; sunduum programn iki sayfalk bir metin olduunu; ama u an elimde olmad iin okuyamayacam; yarn toplant kald yerden devam edecein egre, yarn sabah bu metni sunacam ve kar program nerisi olarak tartlmas ve oylanmas gerektiini syledim. Bu konuma Divanda, bu da nereden kt imdi der gibi bir havann olumasna yol at. Bu havay en ak biimde divann bir kadn yesi da vurdu.
13

te kongreye sunulan taslaktaki gerici maddelerin en nemlilerinden biri:

Kongremiz, Anadolu ve Mezopotamyann tarihsel ve toplumsal dokusunun inkrna dayal, teki ve asimilasyoncu ulusal egemenlik anlayna kar, Trkiyede yaayan tm halklarn kltrlerinin ve kimliklerinin tannmasn demokrasinin vazgeilmez unsuru olarak grr. Kongremiz, halklarn, bata anadilinde eitim hakk olmak zere eitim ve kltr politikalarnn hazrlanmasna ve uygulanmasna katlmnn hayata geirilmesi iin mcadele eder. Bu maddenin, Alevileri veya ateistleri diyanetin tanmsn istemekten fark yoktur. Trkiyede yaayan tm halklarn kltrlerinin ve kimliklerinin tannmas demokrasinin deil, gerici milliyetiliin vazgeilmez bir unsurudur. Demokrasi, Trkln de tannmamasn, btn dierleri gibi bireysel bir hak olmasn savunur. Tabii bunun sonucu, Halklarn yani aslnda politik olarak tannm ve tanmlanm dillerden insanlarn, yani uluslarn, kltr politikalarnn hazrlanmasna katlmas. Gerici milliyetiliin eline brakmaktan baka bir anlama gelmez. Btn bu satrlar bir de defalarca bu konuda konumu olmama ramen yazlyor.

25

Divanda bulunan adn bilmediim bu kadn ye, aslnda bir divan yesi olarak hi de byle bir gr bildirmeye hakk ve yetkisi olmamasna ramen, tipik rgt brokratlarna has bir davranla, sanki bir divana seilmenin neyin ne olduu hakknda doru yarglara ulama yetenei ve dncelerini sradan bir Kongre yesi olarak sz almadan syleme hakk kazandrrm gibi, benim, Komisyonun hazrlad Program batan aa yanl olarak nitelememi ve eletirmemi, Komisyonun emeine saygszlk olarak niteledi14. Kimse bu divan yesine, divan yesi olmann kendisine byle bir hak vermedii zerine on a en kk bir uyarda bile bulunmad ve Kongrenin ilk gn esas olarak bylece bitti. te ikinci gnn bouna harcanan saatlerinin ve sonraki sktrmalarnn srr bu konumadadr. nk hi hesapta olmayan bir durum ortaya kmt. Bir kongre katlmcs, imdi kyor; programn tamamn reddettiini belirtiyor ve kar program nerisinde bu lunuyordu. * Aslnda bu hi kimse iin bir srpriz olmamalyd. 2008 yl sonunda, 20-21 Aralkta, Bilgi niversitesinde yaplan, bu gne kadar en yksek profilden katlmlarla yaplm toplantda, imdi ertesi gn Kongreye sunacam belirttiim bir buuk sayfalk programn, Marks-Engelsin yazd, Komnist Manifestoya yknerek, onlar bugn Ortadouda yaasalard nasl bir Manifesto yazarlard diye dnlerek yazlm, edebi olmaya da zel bir zen gsterilmi versiyonu olan, Ortadou in Demokrasi Manifestosu adl program ieren Byk Ortadou Projesi ve Sosyalist Strateji adl kitab en az 250 adet datm, o toplantdaki konumamda bunun bir program nerisi olduunu sylemitim. Daha sonra zevahiri kurtarmak zere seilmi Program Komisyonuna, yine Program konusunda bir yn ve geni bir teorik arka plan sunan yaz yazm, literatr sunmu ve bunlar Demokrasi in Birlik Hareketinin Mail Grubuna iletmitim. Btn bunlara ne komisyonda ne kongrede en kk bir gnderme bile yaplmamt. Aslnda program konusunda tek yazan da bendim tek yazn da (litaretr de) bunlard. Daha sonra, 27-28 Hazirandaki toplantda, yine sunduum program orada sunulan programa bir kar program oarak nermi, yine o zamanki, artk temsili demokrasiyi atklarn, dorudan demokrasiye getiklerini; artk yle burjuva demokrasisinin oylamalar gibi yanl ilerle uramadklarn syleyen divan tarafndan, mthi bir keyfilikle (tpk bu kongrede olaca gibi) bir kar program olarak bile oylamaya sunulmayan, imdiki gibi bir ksa veriyonunu sunmutum.

14

Aslnda bu kadn arkadan szleri ve Komisyonun byle bir programla gelmesi, gerek sosyalist ve ii hareketinin gerek bu satrlarn yazarnn yneredeyse yarm yzyllk emeine saygszlkt. Trkiyede bir para Program zerine kafa yoram, Demir Kkaydnn bu konuda en ok yaz yazm, kafa yormu kimse olduunu grr. Btn bu emek yokmu gibi davranmak saygszlk olmuyor da bunca emek harcayann ierie ynelik eletirisi mi saygszlk oluyor?

26

Daha sonraki tartmalarda, yine bu program aklayan bir sr yaz yazmtm. Ve en son olarak, stanbuldaki hazrlk toplantlarnn ouna katlm, sz alm, ve appartikilerin alayl baklar altnda bkmadan, temel programatik zellikleri defalarca anlatmaya almtm: Ulusun veya politik olann, bir dille, dinle, etniyle, soyla, sopla, tarihle tanmlanmasn reddetmek; ulusu byle tanmlamaya kar tanmlamak. Ve her dzeyde tm iktidarn tam bir fikir ve rgtlenme zgrl ortamnda seilmi organlarda olmas; asayi ve emniyet glerinin her dzeyde bu seilmi organlarn emrinde olmas. Yine Program Komisyonuna dolayl olarak, baz komisyon yeleri araclyla, btn literatr ve kongreye sunduum program metnini de iletmitim. Ama srarla, btn bunlar yok saylyordu. Bu durumda, benim iin dorudan Kongreye ba vurmaktan baka, orada insanlarn byle bir alternatifin varlna dikkatini ekmekten ve bunu tartma gndemine getirmekten baka hi bir yol bulunmuyordu. Trkiyede bir para sosyalist veya devrimci politika yapan insann btn bunlar bilmemesi mmkn deildir. Ancak, apparatikiler, nam dier kadrolar, o yuvarlarn brokratlam kafalar, ancak bu gericiliin ahikasna ulat son yirmi yln ne kanlar, bunlar bilmez, nemsemez veya grmezden gelebilirdi. Btn bu eilimler imdi Kongre Divannn davranlarnda ortaya kyordu. * Ertesi gn sabah erkenden bir internet kafeye gittim, defalarca gruplara ve kiilere yolladm dolaysyla yolladm mailler arasnda bir ok rnei bulunan bu bir buuk sayfalk program nerisini indirip on nsha kadar bastm. Ve ikinci gn Kongre balamadan, erkenden Kongrenin yaplaca yere geldim. Divan henz fuayede otururken, bizzat elimle Akn Birdala,verdim. Ve bir gn nce, kendi kar program nerimi vereceimi sylediimi, ite imdi szm tutup sunduumu belirttim. Akn Birdaln yznde, bu da nereden kt, herey normal aknda giderken bu ne oluyor gibilerden bir yz ifadesi olutu ama sesini karmad. Daha nceki kongrelerden biliyordum ki, Divan nasl olsa bunu gndeme koymamann yolunu arayacakt. nk bunlarn, bu aparatikilerin esas ii, ileri kapal kaplar ardnda rgtlemektir. Kongreler, konferanslar, bu nceden ayarlanm mizansenin bir tiyatro sahnesindeymiesine oynanmasdr. Bu oyunu bozabilecek unsarlara kar Divann otoritesi; Divan yetmezse Milletvekillerinin veya nde gelenlerin otoritesi; insanlarn aman imidi de bu nereden kt, programn ne nemi var, i yapmak nemli, bizler bir an nce kararlar alp blgelerimize gitmek istiyoruz diyen dar kafal ve iyi niyetli ama politik bakmdan zerrece uzak grl olmayan yaklamlar ve daha bir ok ara vardr nasl olsa. imdi biri kp yazl olarak, dn programn tamam zerine tartma amtnz; ben programn tamamn biimden ve esastan yanl buluyorum ve kar programm neriyorum, 27

ite buyrun metin de burada deyince, kaacak bir delik kalmam gibi grnyordu. Bir ka arkadam, senin program nerini okutmaz, tarttrmaz ve oylatmazlar dediler. Peki kendi koyduklar kurallar ayaklar altna almadan bunu nasl yapabilirler? dediimde, yaparlar, bir yolunu bulurlar dediler. Ve de hakl ktlar. * Kongrenin ikinci gn baladnda, aslnda nceki gn Programn tamam zerine tartmada kalndna ve bir konumac da kp tmn reddettii, kar bir program nerisi olduunu syledii ve bunu da yazl olarak sunduuna gre, yaplmas gereken: Sunulan kar program okumak veya sunucuya okutmak; (ki bir buuk sayfa bir metindir, yani okunmas be dakika bile srmez. Dier metin zaten yazl olarak herkese sunulduundan ve bizzat komisyon tarafndan da sunumu yapldndan, bunu tekrar okumak da gerekmezdi) bu iki farkl programn lehine ve aleyhine konumak zere en azndan belli bir zaman veya konumac says kadar snrl da olsa bir tartma amak; sonra da birbirine kar bu iki programdan hangisinin temel alnacana dair kongreye bir oylama yaptrmak olabilirdi. Ve bu yapldnda, ilk kez z zerine ciddi bir tartma balayabilirdi. lk kez, yllardr, srarla varl grmezden gelinen, gerek ii hareketinin 150 yllk deneyle rine dayanan, gerek son yz yln Trkiyedeki mcadeleler tarihine dayanan, bu ksa ve sade demokratik program tartma gndemine gelirdi. Bunun tartlmas, varlnn bilinmesi bile bal bana bir aama; yuvarlar ve aparatikiler iin bir yenilgi olurdu. te yandan, ikinci gnn byle bir mecraya girmesi, her eyden nce, Kongrenin nceden planlanm gidiinin aslnda nasl bir mizansen olduunun kant da olur ve bu mizanseni bozard. nk, programa temelden itiraz olup olmad, alternatif program nerisi olup olmad sorulmadan; hangi programn temel alnaca gibi bir oylama yaplmadan , sanki Komisyonun sunaca programn seilecei nceden biliniyormucasna, sanki hazrladklar bu program kabul edilecekmiesine Kongre salonu dnda Program Komisyonu toplant yaparken, iki farkl program oylamak, bir anlamda bu yanln fiilen kabul anlamna gelirdi. Bu durumda, btn bu normal olarak yaplmas gerekenleri yapmamak iin ne yapabilirdi Kongre Divan? Zaman geirmek, sanki byle bir neri yokmuasna manplasyon yapmak ve kar program gndeme getirmemek iin bir yol aramak. Bylece, sabahn en deerli saatleri, sanki dn Programn tamam zerine tartma bitmiesine, dilekler ve temenniler blmnde sylenebilecek szleri eden bir sr konumacnn krsye davet edilmesi ile geirildi. lerin bu noktaya gideceini grnce, sunduum metnin Kongreye sunulmayacan hissedince, hemen elimdeki program nerisi kopyalarndan birini daha alp, sahneye ktm, Divana yaklatm ve Akn Birdala, tekrar metni sunup, bunun oylanmas veya en azndan 28

okunmas gerektiini; eer okuyup oylamayacaklarsa en azndan bunu Kongreye bildirmeleri gerektiini syledim. Akn Birdal, her eyi alt st ediyorsun, bak bu metni verelim program komisyonuna onlar sunduklar metne yedirirler dedi. Ben de bunlarn iki farkl anlay ve manta dayandklarn ; birbirileriyle elitiklerini ve ayr sunulmas gerektiini syledim. Bu sizin greviniz dedim. Azn buruturdu. ktm yerime oturdum. Tesadfen yanmda oturan Haluk Aabeyoluna durumu anlattm. Ama yine de isterse Program Komisyonuna benim metnimi de gtrmesini syledim. Haluk Aabeyolu ald gitti ve bir sre sonra geldiinde, bu bizim program temelden reddediyor, bu bizim almamzla uyumaz deyip, hakl olarak almadklarn aktard . Saatler geti, divan, ikinci bir kar program nerisi bulunduundan sz etmedi. Acaba dedim, bekledim, komisyon geldiinde, son biimini alm biimde onlarinkiyle birlikte mi sunacak diye dndm. yiye yormaya altm. Ama byle bir ey olmayacan grnce, sz aldm. Yine sz tam ara veriecekken verildi bana ve mikrofona geldim. Konumaya balayp da, program nerimi sunduumu bunlarn tartlmas ve oylanmas gerektiini, bunu yapmayacaklarsasa, yapmayacaklarn sylemeleri gerektiini syledim. Ama herkes protokol konumalarndan yorumlmu ve bir an nce dar kmak iin kalkmkan bu sefer de mikrofonun sesini kestiler. Sylediklerimi kimseye duyuramadm bile. Ne oluyor niye, sesini kestiniz? diye Divana baknca, Suavi, aradan sonra ilk sz sana vereceim, sz anlamnda bir eyler syledi. Mikrofonun sesini kesmekle kalmad giriimler, darda kulis basks uygulayarak da bu yola girdiler. Erturul Krk, Gene ortal kartryormusun? diye taklarak, salona hi yansmayan ve yanstlmayan ama gerekte btn gidii belirleyen, Divandaki skntlarn varln bir ekilde ifade etmi oluyordu. Fuayede, hep byle toplantlarda ortalkta dolatn grdm, galiba EMEPten olduunu daha sonra rendiim, adn hala bilmediim, biri yanma yanat ve konumak istediini syledi. Belli ki Kongre Divan adna konumak istiyordu ve onlarca grevlendirilmiti. Bana Kongreyi mahvettiimi, her eyi alt st ettiimi syledi. Niye? dedim. Yaplacak ey ok basit. Benim programm okunur ve kar program olarak oylanr. Bu yaplmyorsa en azndan bunu yapmadnz sylersiniz en byk organ olan Kongreye. Bu kii bana senin metnin program deil, program yle olmaz dedi, bir kongrenin aparat iinde olmak sanki kendisine bir eyin program olup olmad hakknda karar verme yetkisi verirmi gibi. 29

Ben de, asl dier metin program deildir, ama onun program olup olmadna, kendisinin veya bakalarnn deil, Konrenin karar verebileceini ve bunun iin de okunup oylanmas gerektiini; zaten ksack bir metin olduunu syledim. Okunsayd imdi oktan herey bitmi olurdu. Sunduum programn onaylanmasn da beklemiyorum ayrca, ama bilinmesini istiyorum, byle bir kar program da vard diye. Bunun zerine, ayn kii, sen hastaymsn, yle duydum, rahatszlklarn varm tedavi oluyormussun, bu ilerle niye urayorsun, git artk dinlen, gibi szler etmeye balad. Bu saygszla na denebilirdi ki? Birey diyemedim. Dilim tutuldu sadece. Bu kiiye kzamam bile, ama beni ta 68lerden beri tanyp da byle kiileri bana ltimatom vermeye yollayanlara gerekten kzyorum. Bir buuk sayfalk bir program nerisini okumamak, oylatmamak iin gnn en verimli saatlerini bou bouna harcayan Divan, konumamn duyulmamas iin mikrofonu kapatyor, btn bunlar yetmezmi gibi, aparatikileri zerime yollayarak, saygszca nerimi geri ekmemi istiyordu. Bunlarla m Trkiyede insanlarda sabrn derinliklerini cokunun zirvelerini harekete geirecek bir hareket kurulabilirdi? Bunlar yok olmadan, yataanla kaznmadan hi bir ilerleme kaydedilmesi mmkn de ildir. * Kongrenin ikinci blm balad. Suavi sz verdiinden, bana sz verilmesini beklerken, sanki hi byle bir ey yokmu gibi, ben sanki o itiraz yapmamam gibi, Bakan Akn Birdal, Kongreyi eski minval zere srdrmeye devam etti, fiilen ayrntlardaki dzeltme nerileri zerine bir tartma at. Genel olarak program ve program nerim yine atland. Bir kada, Hani bana sz vermitiniz? lk konumac olacaktm diye not yazp, grevliler araclyla Suaviye yolladm. Hi bir edime olmad davranlarda. Tabii nceki oturumun sonunda benim konumamda mikrofonu kapattklar iin, bir de bir komik durum olumutu kimsenin farkna varmad. Normal olarak o zamana kadar btn konumaclar ve sz alanlar gelip krsnn yanndaki mikrofondan konuuyorlard. Programn ayrntlar zerine tartmalarda ise, ki kongrenin tek gerek sorunlarn gsteren tartmayd, herkes mikrofonsuz konuuyor, akustik olarak kimsenin ne dedii tm salonca anlalmyordu. Neden byle olmutu? Bu garabetin nedeni de, benim nceki oturumun sonunda konumamn, mikrofon kslarak engellenmi olmas, muhtemelen mikrofon ald takdirde tekrar oraya kmamdan ekinilmesiydi. Mikrofon btn program tartmalar bitip de konu tekrar tzge geldiinde tekrar alacakt. Yani sadece manplasyon ve bask yok, teknik olanaklar da snrlanyordu. Srf konumayaym diye nasl saatler bouna harcanyorduysa, ayn ekilde, tartmalarn duyulmas bile engellenmi oluyordu. zetle, toplantnn ikinci gn, ta tzk tartmasna kadar olan byk blm, aslnda 30

btnyle benim Program nerimi gndeme getirmemek ve tarttrmamak zere mahvedildi. Kimilerine bu iddia ar gelebilir. nk Kongrede olup btn bu durumdan byk bir ounluun haberi yoktu. Divann btn hedefi ve baars da zaten bu durumun gizlenmesindeydi. Ve bunda yle baarlydlar ki, Kongre hakknda en ayrntl haberi yazm olan, Devrimci Proletaryann Kongreye ilikin yazdklarnda btn bu olan biten hakknda en kk bir iz bile bulunamaz. Ama gerek Kongre, bunada anlatlan, ama kimsenin alglamasna da imkan tannmayan Kongreydi. Divan gerekten ok baarlyd. Ama katilin cinayet yerine gelmesi gibi, sonunda aslnda suunu itiraf da etti, grmesini bilen ve gren gzler iin. * Program nerimde sylediim ve tam da tartlmas engellenen, ey tam da yleden sonrann temel sorunu oldu. Siz programda olmamas gereken eyleri programa koymaya balarsanz; halklar tanmaktan sz ederseniz; tek tek halklar saymaya balarsanz; somut iler yerine ilkelerden sz ederseniz; bakalar da baka ilkeleri saymaya balar; bizim admz niye yok demeye; unu da tanmal, bunu da tanmal demeye balar. Herkese istedii dili anadil seme ve ana dilinde eitim hakk (Anadil eitimi deil, anadilinde eitim) demezseniz; ulusun Trklkle veya her hangi bir dille, dinle, etniyle, soyla, tarihle tanmlanmasn reddetmezseniz; tarih kitaplarnn tm diller, dinler, etnilerden temsilcilerin ortak katlmyla yazlacan belirtmezseniz. O tarih kitaplarn yazacaklarn veya yazamayacaklarn tartmalarn Kongreye tam olursunuz. Olan tam tamna buydu. Aslnda pekala demokratik bir ulusuluun balang aamas olacak bir kongre, birden bire gerici ulusuluklarn birbiriyle yart, kimin daha ok ac ektiine dair bir yara dnt. in iyice rndan ktn gren Divan, bu durumda bir zm olarak, program tartmasn kapad ve alt ay sonra baka bir kongreye erteledi. Program tartmas gndemden dmt. Bir an nce Tzk tartmasna ve seimlere geilmesi bekleniyordu. te tam bu noktada kendisinin o ana kadar neyi yapmadn da itiraf etti Kongre Divan bakan. Artk herkes yorulmutu. Divan sabahtan beri, benim nerimi oylatmamak ve tarttrmamak iin btn gn tketmemiesine, Akn Birdal, Demir Arkadan da bir kar program nerisi var. sterse okuyalm, isterse kendisi okusun, ama Program konusunu imdi alt ay sonraki Kongreye erteledik, kendisi karar versin dedi. Yani tam bir tuzak. Artk herkes yorulmu ve oh nihayet bitti demiken, nerimin okunmasn istemem, pimi aa su katmak olurdu. Lanet olsun dedim iimden. Ve dmdan, yle olsun bakalm, okunmasn, bu durumda zaten okunamaz ve okunsa da anlam olmaz 31

anlamnda bir eyler syledim. Dorusu iyi dnlm bir hamleydi. Artk kimsa Divan benim nerimi gndeme almamakla sulayamazd. stne stlk, ben kendim okunmasn istememitim artk. Ama, gren gz iin, analitik zeka iin, bizzat bu davran bile, aslnda btn gnn yle akmasnn btn nedeninin benim program nerimi gndeme almamak olduunu gsteriyordu. Zaten bunu daha sonra dolayl olarak Savinin davran da dorulayacakt. Arada yanma gelip Vallaha ftk oldum, mahfoldum. Neyse senin nerin bylece kayda geti demesi yaplann yanllnn bilincinde olduunu ve bundan duyduu rahatszl gsteriyordu. * Gerek kongre, burada anlatland. Ama btn bunlar neyi gsteriyor? Ortada demokrasiyi atk, artk temsili demokrasi deil, dorudan demokrasi var diye vnmelerin, (Daha nce de Demokrasi in Birlik Hareketinin haziran toplantsnda da Divan bakan olan Celal ayn szlerle ayn trden manplasyonlar yapmt) gerekte, en sradan burjuva kongre adabnn ve usulnn salayaca kadar bile bir demokrasi ve sz hakkn engellemenin rts olduunu gsteriyor. Aparatikilerin, Dorudan demokrasi palavralarn bir yana atmak gerekiyor. nce en sradan, normal bir dernein kongresinde izlenen usule uygun davranlsn yeter. Yani nce gndem nerileri alnr. Konular nce esastan sonra ayrntda grlr. Bir gidite yanl varsa, usul hakkndaki itirazlara sz verilir. tirazlarda lehte aleyhte konumalar dinlenir. Her durumda oylama yaplr. En azndan biimsel eitlik ilkelerine riayet edelir. Kongre divan bakan bile, bir ynetici olarak deil, tartlan bir konuda konumak istiyorsa, nce sz alr. Hatta bu durumun tarafszln glgeleyecei dncesiyle sz b ile almaktan sarf nazar eder. Bunlar brakalm sosyalistlii ve demokratl bir yana, sadece hukuka uymakla, bir para adalet duygusuna sahip olmakla ilgili sradan zelliklerdir. Demokrasiyi atn syleyenlerde bu kadar bile bulunmamaktadr. Bu kadar basit, sradan dernekler kanununa uygun, derneklerin kongrelerinin uyduu kurallara uygun davranlsayd bile, ikinci gn, nce kar program nerisinin sahibi olarak benim arlmam veya program nerimin okunmas, sonra da lehte ve aleyte konumalarla bu iki program arasnda hangisinin temel alnacana dair bir tartma ve karar olurdu. Bu da Kongrenin ok daha verimli ve ilerletici, ierie, program anlayna ilikin bir tartma yaamasn salar, btn o leden nceki ve sonraki samalklar olmayabilir; deerli vakitler ylesine mirasyedi gibi harcanmazd. Brokratik dar kafallk, kongre yapmay nceden senaryosu izilmi bir gidiin sahnelenmesi olarak gren anlay btn bunlar engelledi. Brakalm dorudan demokrasi zerine palavralar skmay; sradan, olaan, en azndan 32

biimsel eitlik ilkelerine ve manta uygun bir Kongre ve alma biimi bile bizler iin ok byk ilerlemedir. Bunun iin yine unutulmu tarihten bir rnek verelim. Devrimden sonra Rusyada bir takm aydn ve kk burjuvalar Proleter kltr yaratmaktan sz ediyorlard15 imdi bizimkilerin demokrasiyi amaktan, dorudan demokrasiye ulamaktan sz ettikleri gibi. Kk burjuva aydnlar, Proleter Kltrden, onu kurmak ina etmekten sz ederlerken, Lenin ve Trokiler, brakalm bunlar baylar diyorlar; bu palavralara zerrece deer vermiyorlar ve bu anlayla mcadele ediyorlard. Lenin Proleter kltr palavralar skanlara kar, nce kltrl tccarlar olmalyz diyordu. Yani nce burjuvazinin kltrn renmeli ve hazmetmeliyiz diyordu. Troki, Gnlk Hayatn Sorunlar adl derlemede, btnyle bu konular yazyordu. Paralellik kurarsak, brakalkm beyler dorudan demokrasi zerine, burjuva daemokrasisini amak zerine palavralar skmay ve bu palavralarn ardnda en anti demokratik uygulamalar allayp pullamay. Ltfen, u burjuva demokrasisinin asgari geleneklerini renelim ve uygulayalm, bu bile ok iyi bir balang olur. Aparatikilerin elinde burjuva demokrasisini ama, dorudan demokrasiye geme palavralar bir tr plebisit rejimini rtmenin al olmaktadr. Gerekten dorudan demokrasi mi baylar? O zaman Program Komisyonlar lavedilmeli nce. Program tartmalar, btn tartma ve yazmalarn herkese ulat ve herkesin bu tartmalara katlabildii, mail gruplarnda yaplr, program tartmalarda billurlaan programlar ve anlaylar kendilerini en mkemmel ifade yollar arar ve ittifaklar kurup uzlamalar yapar. Bylece her netlemi program kongrenin ounluunu kazanmak iin eit biimsel koullarda mcadele eder. Dorudan demokrasi byle olur. Byle bir program hazrl gerekten ilerletir. Byle bir program tartmas manple edilemez: Ve bylece belki ta 60l yllardan beri ilk defa tekrar ilerletici ve eitici bir program ve strateji tartmas balar. Bu internetin sunduu en sradan dorudan demokrasi olanan bile deerlendirmeyenler; deerlendirmek istemeyenler; gruplar sadece duyurularn yapld yerler olarak grenler, hangi dorudan demokrasiden sz ediyorlar? Dorudan demokrasi en sradan yenin bile, kendi grlerine ounluu kazanabilmek iin dorudan tm yelere ulaabilmesi hakkndan baka nedir ki?

15

Sank proletaryann kltr yaratlrm gibi. Proletaryann bir kltr olmaz. nk proletarya, btn enerjisini politikaya vermek zorundadr. Sosyalizm yolunda ileri admlar atmaya baladnda ise, burjuvazi gibi kendisini de yok eder., Dolaysyla Proletaryann bir kltr olamaz kelimenin gerek analmda. Sosyalist bir kltr olar. Ama srnfl bir toplumda da sosyalist bir kltr insa etmek olanakszdr. Sosyalist retim ilikileri olmadan, byle bir kltr ekillenemez.

33

* Alt ay sonra Program kongresi toplanacak. Tekrar ayn eyler olacak. te burada tekrar neriyoruz. Bizim program nerimiz budur. Program iin nerdiimiz usul de budur. Kahrolsun komisyonlar! Kahrolsun Program ve Tzk gibi en can alc konular komisyonlara hava le edenler! Tm Kongre hareketinin yeleri, Aada sunduumuz program Komisyonunkinden bambaka bir anlaya dayanmaktadr Bunun karsnda susarak, yok sayarak bir adm bile ileriye gidilemez. O kendisini yok sayanlar, bizzat Kongrede de grld gibi arpar. Program nerisi ortada duruyor ve burada tekrar onu gelecek kongre iin alternatif program olarak neriyorum. Komisyonlara brakmayalum. Tartalm eletirelim. * Aada bu kongrede bir trl okunmasn bile salayamadm program yer alyor . Esas olarak byle bir program benimsemedike, Trkiyede ne bir demokratik hareket, ne de haklarn birlii gerekleebilir. Halklarn birliinin gerekletirmenin ilk yolu, devletin ve politik olann her hangi bir veya bir ka halka gre tanmlanmasna son verilmesi; politik olann halklarla tanmlanmaya kar tanmlanmasdr. Ancak bu koulda, en geni otonomi birletirici olur. Aksi takdirde, otonomi, her biri kendini bir dil, soy, tarih, din ile tanmlam devletiklere blnme ve bu yolda kanl kap malarla sonulanr. Bu program, tm demokratik zlemleri gerekletirmek iin en ideal koullar salar. Eskilerin deyiiyle size para vermez, ama para kazanacak bir zanaat retir. Var olan pahal, baskc, brokratik, devlet cihaznn yerine, halkn zerinde ykselmeyecek, ona hizmet edecek bir cihaz kurar. Yani paris komn tipi bir devlet rgtlenmesi yapar. Ulusu, dille, dinle, etniyle, soyla, rkla tanmlamaya kar tanmlayarak, gerek bir biimsel eitliin temellerini atar. Bylece aralarndaki blnmelerden kurtulmu, kendi iradelerine itaat edebilecek bir devlet cihaznn bulunduu koullarda, iiler ve emekilerin neye karar vereceklerini onlara brakr Eer sosyalizme karar verilse, bunun barl bir biimde gereklemesinin nende bir enge l 34

brakmaz. Marks, Engels, Lenin, Trokilerin Demokratik Cumhuriyet Programndan, sadece ulusun tanm ksmyla ve de medyaya ilikin ksmyla ayrlmaktadr. En nemli teorik katklar ulus ve medya alannda yaplmtr nk son yarm yzylda. te Kongrede bir trl okunamayan ve oylanmayan, son derece sade, basit, btnyle yaplacak ilerden ve somut tekliflerden ibaret program nerisi:

1. Gerek bir eitlik iin, ulusun tanmndan her trl, dil din, tarih, "etni", soy, kltr, "rk" belirlemesi kalkmal, ulus bunlarla tanmlanmaya kar tanmlanmaldr. Bu somut olarak u tedbirlerle gerekleebilir. Herkese istedii dili anadil olarak seme ve anadilinde eitim hakk olmaldr. (Ana dilini renme hakk deil. Bu farkldr dillerden birine stnlk salayp eitsizlii arttrr.) Ortak bir konuma ve yazma dili gerekip gerekmediine; gerekiyorsa bunun hangi dil olacana demokratik ulusun yurttalar tartarak ve oylayarak karar verirler. Okullarda herkes ana dilinde ama ayn ortak tarihi okumaldr. Bu tarihi, lkedeki ve komularndaki btn dillerden, etnilerden, dinlerden, kltrlerden, cinslerden eit miktardaki temsilciler ortaklaa yazmaldrlar. Eer olmasna karar verilirse, din ve ahlak dersleri, yeryzndeki tm byk din ve inanlardan ve inanszlardan eit sayda temsilciler tarafndan ortaklaa yazlmaldr. Devletin tm inanlar karsnda eit ve tarafsz olmas iin, Diyanet lavedilmeli, imam hatipler normal okullara evrilmelidir. Diyanet gibi kurumlarda imdiye kadar alanlarn madur olmamas iin geimleri gnll olarak cemaatler tarafndan karlanmayanlar devletin baka ilerine yerletirilmelidir. Devlet sadece inanlar arasnda eitlii salamak ve aznlk inanta olanlar aleyhine oluacak fiili eitsizlikleri gidermekle ykml olmaldr.

2. Yurttalarn en geni ekilde rgtlenebilmesi, hakkn koruyabilmesi, hakszlklara ve eitsizliklere kar mcadele edebilmesi iin. Snrsz bir dnce, ifade ve rgtlenme zgrl derhal uygulamaya gemeli, bunlar snrlayan tm yasalar derhal ve otomatik olarak geersiz olmaldr. Devletin, firmalarn, rgtlerin, partilerin ve bunlarn btn organlarnn btn kararlar, btn tartmalar tm yurttalarn bilgisine ak olmaldr. 35

3. Demokrasinin gerekleebilmesi, yurttalarn doru kararlar verebilmesi iin her eyden nce doru bilgilenme gerekir. Doru bilgilenme iin ise, medyann devlet ve sermayenin tekelinden ve egemenliinden kurtulmas gerekir. Bunun iin de Tm medya ve yayn faaliyeti, matbaalar, frekanslar, kanallar, katlar toplumsallatrlmal, devletin ve sermayenin elinden alnmal ve yurttalarn ve rgtlerinin emrine verilmelidir. Medya olanaklar, tm rgtler, partiler, inanlar, fikirler, akmlar, meslekler, cinsler, yalar, blgeler vs. arasnda ye saylarna ya da nfus iindeki oranlarna gre datlmaldr. Bu dalmn gerek oranlar yanstmalar iin sk sk ayarlanmaldr

4. Yurttalarn zerinde ykselmeyen, onlardan bamszlamayan ama onlara itaat ve hizmet eden bir devlet cihaz iin: Tm dzeylerde yetki ve sorumluluk seilmi organlarda olmaldr. Osmanl art, Firavun ve Nemutlar zamanndan kalma valilik, kaymakamlk gibi merkezi olarak atanan ve belirlenen tm makam ve organlar lavedilmedi r. Tm emniyet, asayi ve savunma kuvvetleri bu seilmi organlarn emrinde ve kontrolnde olmaldr. Tm seilmi yneticiler ve organlar kendilerini seenlerin bete birinin oyuyla geri alnabilmeli ve seim yenilenmelidir. Tm seilenler seildikleri sre iinde ve almalar esasnda ortalama bir alann gelir dzeyinde cret almaldr. Memurlarn tayin, terfi, seim ve emeklilik ilemlerinde bamsz memur sendikalarnn tuttuklar siciller esas alnmaldr. Asker sivil adalet ikilii ve memurlar hakknda dava iin izinler kalkmal. Kanun ve yasalar karsnda mutlak eitlik olmaldr. Mahkemelere Jri usul gelmelidir.

5. Bu biimsel eitlii ve demokrasiyi salayan tedbirlerin yan sra, asgari lde ekonomik ve sosyal eitsizlikleri kaldrmak iin Devlet her yurttaa i bulmak, bulamyorsa, sendikalarn ve bamsz tketici teekkllerinin tespit edecei, asgari geim endeksine uygun gelir salamakla ykml olmaldr. Tm yurttalar iin genel salk ve emeklilik sigortas olmadr. Sigorta, dorudan sigortal yurttalarn seilmi temsilcileri tarafndan ynetilmeli ve denetlenmelidir. Gelecek nesiller arasnda kltr, eitim ve iktisadi farklardan doan eitsizlikleri asgariye indirmek iin, her ocuk iin parasz kre ve anaokulu salanmaldr. 36

Tm eitim ve aralar parasz olmal, dk gelirli ailelerin ocuklar ekstra desteklenmelidir. Tm aznlklarn gerek hayatta fiilen ortaya kacak bizzat matematik bir aznlk olmaktan doan dezavantajlarn bir lde ortadan kaldrabilmek iin kotalar ve pozitif ayrmclk uygulanmaldr.

30 Ekim 2011 Pazar Demir Kkaydn demiraltona@gmail.com http://www.demirden-kapilar.net/anasayfa

37

Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (5) Tzk Eletirisi Yuvarlarn Yaamas in Brokratik ve Hantal Bir Tzk
nce bu tz son haliyle madde madde ele alalm. Sonra da genel bir eletirisini yapalm.

HDK Tznn Son Hali 6.Ekim.2011

Madde 1: Kongrenin ad ve ksaltmas Kongrenin ad Halklarn Demokratik Kongresi, ksaltmas HDKdr. Madde 2: Kongrenin Tanm Kongre, tm ezilenlerin ve smrlenlerin; dlanan ve yok saylan btn halklarn ve inan topluluklarnn, kadnlarn, iilerin, emekilerin, kyllerin, genlerin, isizlerin, emeklilerin, engellilerin, LGBT (Lezbiyen, Gey, Biseksel, Trans) bireylerin, gmenlerin, yaam alanlar tahrip edilenlerin; aydn, yazar, sanat ve bilim insanlar ile btn bu kesimlerle mcadele yrten glerin her trden bask, smr ve ayrmcl ortadan kaldrmak ve insan onuruna yarar bir yaam kurmak zere bir araya geldii ortak bir dayanma ve mcadele zeminidir. Maddeye likin Eletirel Notlar: ncelikle, maddenin bal ile ierii elimektedir. Maddede Kongrenin Tanmndan sz edilmektedir. Ama Kongrenin bir tanm yaplmamaktadr. Bir tanm her eyden nce bir eyi ayn kategoriden eylerle fark asndan tanmlamaldr. rnein nsan konuan hayvandr gibi bir tanm, nsann hayvan kategorisi iinde o kategorideki dier varlklardan ayran zelliini belirtir. Kongrenin tanmndan sz ediliyorsa o da byle olmaldr. Kongre her eyden nce toplumsal alanda siyasi mcadele yapmay hedefleyen bir yap m olmay hedefliyo r. O halde benzer ilevi olan dier yaplarla olan fark aklanmas gerekir bu maddede. Neden Kongre de nrein Parti, Dernek, Liga (Birlik), Meclis vs. deil? Dierlerinden ne gibi ilev ve yap farkllklar vardr. Bunlarn aklanmas gerekir maddenin balna gre. Balkta maddenin konusu byle belirlenmi olmasna ramen ieriinde bu konuda en kk bir sz bile yok. Bu en azndan ciddiyetsizliktir. Bu ts hazrlayanlarn bizzat mendilerinin tzn yazdklar birlii ciddiye almadklarn gsterir. Ayn zamanda eklektisizmdir, i tutarllktan yoksunluktur da. Ama bunun tesinde, gerek sorunlardan bir katr, yazanlarn kendilerinin kafa 38

karklklarnn bir da vurumudur da. nk gerekte ihtiya olan, tam da bu bir araya gelie neden Kongre dendii, onun dier biimlerle ilevsel ve yapsal farknn ne olduu en ok sorulan ve aslnda kafalarn en ok kark olduu konudur. Bylesine ciddiyesiz bir metin nasl olup da komisyonlardan kp oylanp onaylanabiliyor? nk en temel sorun Komisyona Havale edilmesinde. Komisyonlar, zerinde tartlm ve az ok grlerin berraklat, hetletii konulardaki grleri bir derli toplu sunma, formle etmenin organlar olabilirler. Btn bu abalarda her eyden nce bu n hazrlk ve tartma yoktur. Hedeflenen birliin ne amalar (yani Program) ne de bu programa en iyi nasl bir yapyla ulalabilecei (yaps, tz) zerine bir tartma yaplm deildir hem tm yelere, hem de kamuoyuna ak. Kongre hazrlnn, Krt hareketinin, yaklaan saldry yanl karlamama kaygsnn basks altnda aceleye gelmesi bir neden gibi grlebilir. Hayr neden bu deildir. En azndan bu zorunluluk bir fazilet gibi grlmeyerek, ayn zamanda bu artma yrtlebilir ve bu tartmann eksiklii giderilmeye allabilirdi. Ama aslnda bu bile doyurucu bir cevap olmaz ve tarihsel deney tam aksini gsterir. Aslnda en kritik zamanlarda, en byk basklar altanda yaplan tartmalar araclyla en geni kesimler harekete geirilebilmitir. Burada esas olarak bu acelenin, esas konulardan ve tartmalardan kaabilmek iin bir nimet olarak grlmesi sz konusudur. yi bir bahane sunmaktadr ii komisyonlara ve dolaysyla bu komisyonlar da genellikle rgtlerin temsilcilerinden olutuundan, rgtlerin in isiyatifine brakmak. Bu mrn doldurmu rgtlerin hepsi birbiriyle rekabet iindedirler ama ayn zamanda bu tr tartmalara kar tam bir domuz topu olurlar kendi var olu koullarn ortadan kaldraca iin. Bu rgtlerin tm yelerinin Partiler, kongreler, bunlarn demokratik iyleyiinin nasl olabilecei vs. zerine bir tartmann iine girdiklerini dnn. lk sorgulyacaklar ayn zamanda zaten kafalarnda bir k soru iaretiyle dolu olduklar kendi rgtlri olacaktr. Ama sadece bu kadar da deil. Bu biraz Krt hareetinin de iine gelmektedir. Karsnda ner biri birbiriyle rekabet halinde bir ka dzine kk, gsz rgt bunlunmaktadr. Artk, bunlarn hepsi de Krt hareketi ile bir ekilde iyi ilikiye girmeden varln bile srdremeyeceini sezmitir. Eski marklklar yoktur en azndan Krt hareketi ktarsnda. Krt hareketi o muazzam gcyle bunlara istediini dikte edebilmekte bunlarn en kk bir itiraz etme ans bile bulunmamaktadr. imdi byle bir olanak varken, tartmalar dallanp budaklandrmann, herkesi bunlar iine ekmenin ne anlam olabilir? Krt hareketinin davrannn zn bu oluturmaktadr. Bylece grnte Krt Hareketi ile Trk Sosyalistleri bir araya gelmektedir. Aslnda Krt zgrlk Hareketi, hem gcyle, hem kendisi ortada grnmeyip, kendisinin alabileceklerini Trk solcularna brakarak, yani biraz rvet vererek tabiri caiz ise, her istediini dikte edebilmektedir. Bylece alan memnun, satan memnun bir ortamda, en sradan insann aklna bile gelebilecek 39

sorular bile bu alverii yapanlarn iine gelmemekte ve bylece tm toplantlar brer mizansene dnmektedir. Oralarda tesadgen bizim gibi hesapta olmayan zpktlar knca da bunlarn iini bitirmek kolay olmaktadr. Halbuki, bu maddenin balnda sylenenin ierii zerine, yani neden Kongre de Parti deil? nceden at Partisi deniyor ve ihtiyacn bir parti olduu belirtiliyordu. Yeni bir ihtiya m kt? kt ise bu nedir? Yoksa bu sadece bir iim deiiklii midir? Konrenin Partiden gark ne olacaktr. Ne gibi ilevleri ve yap farklar olacaktr? Eer yeni ilevler sz konrusuysa, bu ilevler iin en uygun yap ne olabilir? gibi sorular soran ve bunlara cevap arayan bir tartma yaplm olsayd, bu hem Trk sosyalistlerini, hem de Krt ha reketini eitmi olurdu. Bir netleme salard. Belli sistematik grlerin billurlamasn ve bu billurlamalar etrafonda younlamalar salard. Byle bir tartma ileri bir atl iin gereken gleri toplard. Maddenin ieriinde balnda sylenen yaplmad gibi bu da metodolojik olarak yanl yaplyor. Bir tasvir var orada. Amalarn ve glerin tasfiri. Tasvirler zerinden hi bir eyin z anlalamaz. imdi gelelim bu balkla ilgisiz tasvire. Birincisi, btn o ezilenleri, dlananlar vs. saymak yanltr. Siz yapacaklarnzla byle olup olmadnz gsterebilirsiniz. Bu kendi kendini vmek gibidir. Brakn da bakalar ve tarih yle olup olmadnza karar versin. te yandan bizzat kendinden byle bahsetmek bile byle olunamayacann bir kant bile olabilir. Bu bal yemek ve bal demek arasndaki fark gibidir. Bal denmektedir ama bal demenin kendisi bal yemek deildir. kincisi amalar da yanltr. Bu birlik sosyalizm iin bir birlik deildir. Her trden smr, bask ve ayrmcl ortadan kaldrmak sosyalizmi ifade eder. Bugn sosyalizmi ne bir hedef olarak koymak, Trkiyedeki geni demokrasi cephesi kurma gereinden kamak, ana halkay doru yerden tutmamak anlamna gelir. Ayrca bu birlii oluturanlarn, meta retimini ordadan kaldrmak, retim aralar zerindeki zel mlkiyete son vermek, planl ekonomiye gemek, btn dnyada bir tek cumhuriyet kurmak gibi, (ki bunlar sosyalizmin yani her trden smr, bask ve ayrmcl ortadan kaldrmann olmazsa olmazlardr) bir amalar yoktur bu birlie gelirken. Saylan gler ne sosyolojik olarak byle bir program iin mcadele etmeye eilimlidirler, ne de kendileri politik olarak byle bir program benimsemektedirler. Bylesine apak bir durum varken, bu sosyalizm amacn, byle olmazsa olmaz n koullarn saymadan, her trden smr, bask ve ayrmclk diye tanmlamak, o glerin siyasi bakmdan tecrbesizliklerinden yararlanp, onlar farkna varmadan sosyalizm iin bir programa imza attrmak, tuzaa drmek anlamna gelir. Bir sosyaliste den, bakn arkadalar byle eyler yazyorsunuz ama bunlar u anlama gelir: retim araclar zerinde zel mlkileti ortadan kaldrmaktan yana msnz? Byle bir ifadeye sizlerin almalarnzda ve programlarnzda rastlanmyor. Yanl bir i yapmayn, gerekte yapmayacaklarnz ve yapamayacaklarnz ve 40

yapmak istemeyeceklerinizi byle programa yazmayn demektir, onlar uyarmaktr. Kald ki onlarn byle amalar da olabilir ve yaplmas gereken yine deimez. Bu birlik her eyden nce Trkiyede demokrasi iin kurulmaktadr. Onun ayrc izgisi bu olmaldr. O zaman da sosyalizm anlamna gelen formllerin bu metinde yeri olmamas gerekir. ncs burada saylan zneler esas olarak lkenin demokratik olmamas nedeniyle, yani biimsel veya hukuki eitlik iinde yaamadklar iin muhalif bir g olarak vardrlar. Bu biimsel eitlii salamak ise sosyalizm deildir; en ideal kapitalizm koullarn salamaktr (elbet bu sosyalist mcadele iin de daha elverili koullar anlamna da gelir am a sosyalizm deildir.). Yani ocuklar, kadnlar, LGBTler, halklar, inan topluluklar vs. tamamen teoride ve uygulamada eit olsa, her hangi bir ekilde bask altnda olmasa, bu kapitalizmin varlyla elimez ve onun iin en uygun koullar oluturur. Bunun da ok basit bir nedeni vardr. Kapitalizmde, btn art deerin kayna olan igcnn, maddi ve manevi zellikleri onun kullanm deerinin zn oluturan art deer retme zellii zerinde hi bir etkide bulunmaz. Yani sekiz saat alan bir Krt veya Trk; kadn veya erkek; siyan veya beyaz, gen veya yal; ecinsel veya heteroseksel ve hatta solucanlar gibi erselik (yani hem erkek hem dii) de olsa ortaya kacak art deer zerinde bunun bir etkisi olmaz. Zaten bu nedenle, demokrasi ayn zamanda kapitalizm iin en ideal koullard anlamna gelir. Ayn ekilde, organik veya hidrokltrde domates retsin, retilen nesnelerin niteliinin veay tekniklerinin deimesi kapitalizmin zyle ilgili deildir. Ekolojik r nler kar getiriyorsa, kapitalizm ekolojik te olur. (Almanya, Ekolojik rn ve standartlar nedeniyle bun dnya pazarnda rakipsiz olmutur mesela.Yani Yeiller Partisi, aslnda Alman sermayesine bir stnlk salamtr, Almanyadaki rnlere ekolojik standartlar getirerek. Tm dnya apnda neyin ne kadar retileceine tm insanlarn ortaklaa karar vermesi uzun vadede insanln yaamas iin arttr ama bu planl ekonomi, yani ktapitalizmin tasfiyesi demektir ve bu birlikte bir araya gelenlerin byle bir sorunu henz yoktur. Bu da ayrca uluslara ve ulusal devletlere kar bir mcadele ve devrim gerektirir. Ayr bir konudur.) zetle bu Kongreden amalananla (Yan Trkiyedeki demokratik mcadeleyi toparlamak bakmndan) elimektedir sralanan znelerin karakterleri. Dayanlan ve bu ama iin mcadele edecei sylenip sralanan glerin hem nesnel konumlar ve karlar hem de kendilerinin deklare edilmi amalar ile yazlan her trl smr, bask ve ayrmcla son verme amac eliki iindedir. Ancak, sosyalizmin byle verbal olarak ne karlmasnn nesnel bir anlam vardr. Bu ayn zamanda demokratik mcadele ve grevleri ne karmaktan kamaktr. Kacma sadece geriye doru olmaz. leriye de kalr. Trk sosyalistleri yllardr Snf, Emek, Neo Liberalezm, Enternasyonalizm vs. diyerek ileriye kayorlar. Bu mddeye yansyan bu eski alkanln, zamana uyup imdi de btn Yeni Sosyal Hareketleri ve Sosyalizm anlamna gelen hedefleri sralayp demokrasi mcadelesi gndemden drlmektedir. Trkiyede esas osrun, bu pahal, baskc, askercil, merkezi, brokratik devlet cihasn tasfiye etmek; ulusun Trklkle tanmlanmasna son vermek; tam bir fikir ve rgtlenme zgrldur. Bunlarn ise 41

sosyalizmle ilgisi yoktur. Bunlar gerekletiinde kapitalizmin gelimesi iin ideal koullar gereklemi olur. Biz istemesek de byledir bu. Biz sosyalistlere den bunu aka sylemektir. Btn bunmadan sz etmeden smr ve basky ortadan kaldrmaktan sz etmek, aslnda brakalm sosyalizm iin mcadeleyi bir yana demokratik grevlerden bile kamaktr. Kongre tzgnn ikinci maddesine gre demokratik grevlerden kamaktadr. Ve son olarak, btn bu yazlanlar programa ilikindir. Bunlarn yeri programdr. Tzkte sadece programa gnderme yapmak yeter. Yani o program kabul edenler bu tzkte tanmlanan yapyla birleip mcadele edeceklerdir gibi bir cmle yeter.

Madde 3: Kongrenin Amalar Kongre, mevcut anti-demokratik siyasal sisteme kar, halklardan, ezilenlerden, yok saylanlardan, doadan, emekten, zgrlkten, eitlikten, bartan ve adaletten yana olanlarn demokratik bir toplum ve insanca bir yaam iin ortak mcadeleyi rgtlemeleri gerektiinin bilinciyle; a) Trkiyede yaayan tm halklarn demokratik temelli siyasal hak taleplerinin tannmas; bata anadilinde eitim hakknn salanmas gelmek zere kimlik ve kltrlerinin korunmas ve gelitirilmesi ynnde gerekli mcadeleyi yrtmeyi; b) Dlanan ve ayrmcla mruz kalan tm inan topluluklarnn ve inanmayanlarn dnce, ifade, vicdan ve ibadet zgrlklerinin eit vatandalk haklar temelinde zme kavuturulmas iin mcadele etmeyi; c) Kapitalizme ve emek smrsne kar tm iilerin, emekilerin, yoksul kyller ile tm alanlarn onurlu, adil, gvenceli, gvenli ve salkl alma koullarna ve sosyal gvenlie sahip olma hakkn savunmak; siyaset yapma, siyasal ve sendikal rgtlenme zgrl nndeki tm yasal ve fiili engelleri kaldrmak iin mcadele gelitirmeyi; ) Yoksullua itilen kyller, emekliler, yallar ve isizler gibi toplumsal kesimlerin ortak mcadelesini gelitirmeyi; d) Emperyalizmin dnya halklar zerindeki egemenlik politikalarna; ekonomik, siyasi ve askeri anlamalarna, kurumlarna; smrgecilie ve igallere, askeri slerine kar mcadele etmeyi; blge ve dnya halklaryla enternasyonalist dayanmay gelitirmeyi; e) Siyasal, ekonomik ve toplumsal yaamn her alannda cinsiyetler aras eitsizlie kar karak, erkek egemen sistemin ve kadnlara ynelik iddetin ortadan kaldrlmas iin mcadele etmeyi; f) Genlii, teki, milliyeti, ayrmc, cinsiyeti eitim sistemine ve eitsizlii derinletiren snav sistemine terk eden; isizlie ve ucuz igc smrsne mahkm klan politikalara kar, siyasete aktif katlmlarnn ve temsiliyetlerinin nndeki tm engellerin kaldrlmas, herkese parasz, eit, demokratik, bilimsel ve anadilde eitimin salanmas konusunda mcadele etmeyi; 42

g) ocuklar ilgilendiren btn ilem ve faaliyetlerde, ocuun haklar ve yararnn temel alnmas gerektii yaklamyla ocuklarn iddet, ihmal, suistimal, her trl istismar, kt muamele ve ayrmclktan korunmas, bata eitim ve salk olmak zere tm kamu hizmetlerinden eit ve parasz bir biimde yararlanmas iin mcadele vermeyi; h) Lezbiyen, gey, biseksel ve trans bireylerin heteroseksizmden kaynaklanan kamusal ve toplumsal yaamda mruz kaldklar iddet, dlanma, ayrmclk, nefret suu ve sylemlerine kar mcadele gelitirmeyi; ) Engellilerin kamusal ve toplumsal yaama eit koullarda katlm salayabilmeleri iin, ayrmc uygulamalara ve engellerinden kaynaklanan sorunlarna kar zm retilmesi ynnde mcadele gelitirmeyi; i) zmszle terk edilen Krt sorununda kalc bir barn salanmas ve Krt halknn tm sorunlarnn demokratik zme kavuturulmas iin mcadele vermeyi; j) Uluslarn kendi kaderlerini tayin hakk, zgr ve demokratik birliktelii ilkesi erevesinde, demokratik zerklik de dahil olmak zere halklarn ihtiya duyduu eitli ynetim biimlerinin tartlmas ve hayata geirilmesi iin mcadele gelitirmeyi; k) Militarizme ve siyasi iktidarlarn bu dorultudaki politikalarna kar, bar ve halklarn kardelii temelinde politikalar savunmay, zorunlu askerliin kaldrlmas ve vicdani ret hakknn tannmas iin mcadele vermeyi; l) Kapitalizmin doay, doal varlklar ve yaam metalatrarak smrmesine, yaam alanlarn yok etmesine kar, doann, insann, hayvanlarn ve tm canllarn yaam haklarnn gvence altna alnmas iin mcadele yrtmeyi amalar. Maddeye likin Eletirel Notlar: Bu madde de batan aa yanl ve gereksizdir. Birincisi, buradaki maddeler zaten programda vardr. Gereksiz bir tekrar olmaktadr. Gereksiz ve brokratik tekrarlardan oluan byle maddeler de zaten ancak komisyonlardan kabilir. te yandan bir nceki maddede, yanl bir balamda olmakla ve ierii de yanl olmakla birlikte, zaten ama ve gler belirtilmeti, bu maddede yine belirtilmi olmaktadr. Yani gereksiz bir tekrardr; hem Programa gre gereksiz bir tekrardr h em de ikinci maddenin iiriine gre gereksiz bir tekrardr. Herhalde bu Kongrenin program farkl boyutta sunma gibi bir merak var. nveki maddedeki bir tr mini-program oluyor; esas program olarak kabul edilen metin maksiprogram oluyor bir de bu nc maddedeki metin de midi-program oluyor. Ama bu programlar de nedense hem genel ve kategorik olarak program denen eyin kendisiyle hem de birbirleriyle eliiyorlar. Ve sadece bu kadar da deil, cmleler ve nermeler de ayn madde hatta ayn paragraf iinde birbirleriyle eliiyorlar. rnein ikinci maddede bir btn olardak sosyalizm formle edilirken imdi nc maddede bir btn 43

olarak demokrasi erevesine sokulabilecek talepler ifade edilmektedir. Eklektisim bu kadar olabilir. Eer eklektisizim veya samalk zerine bir ders vermek gerekirse bu program ve tzkler harika bir rnek sunarlar. Ama biz bu samalklar ve elikiler labirentinde ipin ucunu karmamak iin btn bunlar yokmu gibi davranp esasta kalp onu gzden geirmemeye alalm. Program bir yaplacak iler plandr; bir ilkeler deklerasyonu deil. Bu program denen metinler byle olmaldr anlamna gelir. Programlar, hi bir yuvarlak ve genel sz iermemeli somut ileri somut tedbirler ve rgt biimleriyle ifade e tmelidir. Her eyden nce bu mini, midi ve maksi programn bu temel yanl bulunmaktadr. Dolaysyla bu metin de bir program adn almaya layk deildirler. Ama sadece bu kadar deil, bu hedefler de en soyut biimde ifade edilmi olmalarna ramen yanl ve elikilidirler yukarda grdmz gibi. Yani nedefler asndan yanltrlar (Sosyalizm hedefi), hedeflerle o hedeflere ulaacak gler asndan yanltrlar (Yeni Sosyal Hareketler). Ama sadece bu kadar da deil, bu proram sadece sosyalizmi demokrasinin nne geirip ikisini eklektik bir biimde kartrd iin deil, formle ettii kadaryla demokratik de deildir. imdi bunu gsterelim. Demokrasi nedir? Her eyden nce, bur ulusun, dille, dinle, rkla, soyla, tarihle vs. tanmlanmasn rdeddetmek, ulusu bunlarla tanmlamaya kar tanmlamaktr. Yani devletin, tpk ideal laik bir lkede btn dinler karsnda kr olmas gerektii, hi bir dini tanmamas gerektii gibi, btn bu zellikler karsnda da kr olmas; bunlarn hi birini tanmamas, bu zelliklerin politik anlamnn olmamas gerekir. Bu somutta nedir? Yani ulusun Trklkle tanmlanmasna son vermek ama Trklk ve Krtlkle de tanmlamamak; Trklkle, Krtlkle veya daha bakalaryla tanmlamay da reddetmek. (Buna belisiz biimde hukuki bir tanmla Anayasal Vatandalk diyenler de var. Bu tanm da yanltr. Anayasa Trkl ulus olarak tanmlyorsa, anayasal vatandalk Trklkle tanmlanm olur.) Peki bir programn somut olmas gerektiine gre, bu somut olarak nasl formle edilebilir? Bunun somut ifadesi unlar olabilir: Herkesin istedii dili anadil olarak seme ve anadilinde eitim ve retim hakk, ulusu tanmlayan, politik bir anlam olan resmi bir dilin olmamas. (Bu anadilde eitim, anadil eitimi ile kartrlmamaldr. Anadil eitimi resmi ve ulusu tanyan bir dili kabul eder, eitim bunla yaplr, ama bunun yan sra insanlara devletin maan verdii retmenler ana dili dersi verirler. Bu demokratik bir talep deildir, Avrupa Birlii standard denendir ve fiilen Avrupa Birlii lkelerinde bulunmaktadr. Bu, bir dille tanmlanm bir ulusu reddetmez, ona dayanr ama onu esnetir. Trk Devletinin ve Btn byk partilerinin azami kabul edecei program da budur. Bireysel bir hak olarak Krtln ve Krt dilinin kabul, ama ulusun Trklkle tanmlanmaya devam edilmesi. Biz radikal ve demokrat bir parti 44

olarak, ii hareketinin ta evelki yzyldan beri savunduu bu demokratik program savunmalyz. Resmi bir dil ile pratik bir sorun olarak ortak bir konuma dili (li ngua Franz) ayr bir sorundur ve buna vatandalar gerek var m var sa hengi dil olmal ayrca karar verirler.) Bu radikal demokratik talebi savunmak bugnk hukuk sistemi iinde bile mmkndr aslnda. nk, resmi gr, Trkln hukuki bir tanm olduu her hangi bir etnik, dini, rki bir anlam bulunmad (Aslnda grn aksine bunlarn hepsi de vardr) iddiasndadr. Bu iddiann fiili uygulamas olan talepler. rnein Resmi Dil olarak trke olur ama, fiilen onu resmi dil olmaktan karacak tm talepler koyulabilir. Yani yukarda ve aada sylediklerimiz. Bu Kitabna uydurma sorunu ayr bir sorundur. Yeter ki i oralara kalsn. nemli olan nce ulusun ne ile tanmlanacanda anlamak ve onu savunmaktr. Bir dil, din, etni, tarih vs. ile mi tanmlanacaktr, yoksa bunlarla tanmlanmaya kar m tanmlanacaktr. Tarih kitaplarnda Trk, Krt, Arap, Fars, erkez uluslarnn tarihleri deil, uluslarn tarihleri olmadna dair bir tarih okunmas. Yani Demokratik bir lkede, herkes ana dilinde ama uluslarn tarihi olmadna dair ayn tarihi okur . Tpk gerek laik bir lkede, herkesin okullarda Darvin yasalarn, DNAlar renmesi gibi ama, okul dnda isteyenin Hindular gibi insann defalarca yaayacana; Mslmanlar gibi lp te dnyaya gidecein e ve cenneten geldiine dair tarihleri de zel hayatnda okumas gibi olur. Okul dnda isteyen istedii erkez ulusunun tarihini okur veya savunur. steyen Trkyerin tarihi olduunu savunur, isteyen bunu Orta Asyadan, steyen, Anadoludaki Neolitik devrimden balatr isteyen btn bunlar deli samas olduunu syler. steyen Zaza dilinin Krtenin bir lehesi, isteyen Zazacann ayr bir dil olduunu savunur, bunu savunmak iin dernekler kurar, yaynlar yapar. Btn bunlarn Fenerbahe veya Beikta taraftarlndan veya bir spor kulb kurmaktan fark olmaz ve olmamaldr. Bu insanlarn bireysel zgrlkleri sorunu olur. Elbet, uluslarn tarihi olmadna dair bir tarih yazlmas imdilik gerici ulus anlaynn egemen olduu bir lkede zordur ama olanaksz deildir. Bu tarihi, lkede ve komularndaki btn dil, din, etni, soy, cinsten insanlarn eit temsilcilerinden oluacak bir tarihiler kurulunun yazmas pratik bir zm sunar. yle bir Tarihte hi bir ulus kendi tarihini dierlerine dayatamayacak ve ounluu salayamayacaktr. Bu da fiilen uluslarn tarihi olmadna dair bir tarih olur. O halde, bu talep fiilen somut rgt biimiyle yle formle edilebilir: Herkesin anadilinde okuyaca ayn tarih kitaplar lkedeki ve komularndaki tm dillerden, dinlerden, rklardan, aznlklardan, uluslardan, cinslerden, cinsel tercihi farkl olanlardan eit sayda tarihiler tarafndan ortaklaa yazlacaktr. te btn o paragraflar dolusu sorunu Krt, Trk, erkas, Ermeni, Pontus vs. sorunlarn zecek, son derece somut iki madde budur. Bunlar ok aktr, somuttur ve kaytarma ihtimali yoktur bunlar yapacan sz verenin. Bu da, yani kaytarma yollarn bizzat tkamak da ok nemlidir nk programda. imdi bu Kongrenin programna bakalm. Var m byle bir aklk ve netlek ve somutluk. 45

Yok. rnein a) Trkiyede yaayan tm halklarn demokratik temelli siyasal hak taleplerinin tannmas; bata anadilinde eitim hakknn salanmas gelmek zere kimlik ve kltrlerinin korunmas ve gelitirilmesi ynnde gerekli mcadeleyi yrtmeyi diye yazlyor bu konu. Yani bir yn laf kalabal, bo laf. Yarn br gn pek ala vaz geilebilecek ve baka trl yorumlanabilecek szler. Yanl keke bu kadarla kalsa, sadece bu kadar da deil, Konrenin program gerici milliyetiliin millet anlayn savunmaktadr bu anlaya dayanmaktadr ve bunu yeniden retmektedir. Yani demokratik de deildir. Bu gericilik bizzat u yukarda aktarlan a kknda bile srtmaktadr. Ne demektir tm halklarn demokatik temelli siyasal hak talepleri? Yani politik olann halklara gre tanmlanmas demektir. Demokratik bir lkede, halklarn siyasal talepleri olmaz, Fenerbahelilerin veya Beiktallarn siyasal talepleri olamayaca gibi. Demokratik bir lkede halklar da tpk gerek laik bir lkedeki dinler gibi olur. Gerekten laik bir lkede nasl, dinlerin demokratik siyasal talepleri olamaz ise yle. Dinlerin bir siyasal talebi olamaz, nk dinler siyasal birimler deildir, olamaz ve olmamaldr. Ayn ekilde halklar siyasal birimler deildir, olamaz ve olmamaldr demokratik bir lkede. Bu gerici milliyetilik, en somut biimde J kknda formle edilmektedir: j) Uluslarn kendi kaderlerini tayin hakk, zgr ve demokratik birliktelii ilkesi erevesinde, demokratik zerklik de dahil olmak zere halklarn ihtiya duyduu eitli ynetim biimlerinin tartlmas ve hayata geirilmesi iin mcadele gelitirmeyi Ne demektir uluslarn kendi kaderini tayin hakk znde, politik olan, bir dille, dinle, tarihle tanmlama ve byle bir devlet kurma hakk demektir. Demokratik bir ulusuluk ise, ulusu bir dille, dinle, tarihle, halkla tanmlama hakkn reddeder; kendisini byle tanmlamaya kar tanmlar. Yani burada savunulan ulusuluk, ulusun, Trkln yan sra Krtlk, Eremenilik, Pontusluk, Rumluk, Sryanilik vs. ile tanmlanmasn da savunmaktadr, bunlarn devleti tanmlayan politik birimler olmasn talep etmektedir. Demokratik bir ulusuluk ise, ulusun btn bunlarn ve dierlerinin yan sra Trklkle tanmlanmasn da reddeder. Bu adan baktmzda, Kongrenin program gerici ulusulua dayanan, gerici bir programdr ve demokratik bir ulusuluu savunmamaktad r. Kuraca rejim de gerici ulusularn ve uluslarn birlii olabilir. te tam da bu noktada ortaya kmaktadr Programn neden komisyonlarda yazlamayaca. Bu demokratik ve gereci ulusuluklardanr hangisinin seilecei ve savunulaca ynnde bir tartma olmadan; bu konuda bir netlik ve siyasi eitim olmadan; demokratik ulusular gerici ulusulardan progrdamatik ve siyasi olarak kopumadan ve ayrlmadan yazlan ve yazlacak 46

programlar gerici milliyetiliin programlar olmaya mahkumdurlar. Bizzat bu tartma iinde gerici milliyetiliin z ortaya karlp demokratik bir milliyetiliin temellerini atabilir. Ancak ondan sonra demokratik milliyeti hedeflerde birleenler, bu demokratik milliyetilii nasl ve hengi biimde formle etmenin amalara en ok hizmet edebileceini tartp bu tartmay aa yukar tkettikten sonra bir uzlama forml iin komisyona havale edebilirler. Btn bunlar olmadan, fiilen fosillemi yuvarlarn temsilcilerinden oluan komisyonlara ii havale etmek, gerici milliyetilii egemen klmann bir aracndan baka bir ey deildir. Ama bunda Krt burjuvazisinin de gizli bir su ortakl bulunmaktadr. Onlar tam da byle bir iliki araclyla, bir tata iki ku vurmaktadrlar. Bir yandan Trk solcularnn apszlklarnn ve gszlklerinin tekrar ve tekrar sergilenmesine yol ap, Krz hareketi iindeki demokrat ve plebiyen kanadn Trkiyeli ezilenlere ulama abalarnn beyhudeliinin propagandasn yapmakta, kendi pozisyonlarn glendirmektedirler; dier yandan, Krt Hareketinin gerekten demokratik bir harekete dnmesinin yollarn tkamaktadrl ar. Yani aslnda Krt burjuvazisi veya gerici milliyetileri ile, artk fosillemi Trk sosyalistleri, birbirlerinin varlndan g alarak ve birbirlerinin varlna hakllk kazandrarak bir simbiyoz yaam srdrmektedirler. Burada imdilik sadece ulusun tanmlanmas ile yetindik. nk bu demokratik olmann zdr. Tm yurttalarn dili,. Etnisi, soyu, halk vs nedeniyle bir ayrmcla uramamasnn, en azndan biimsel ve hukuki bir eitlie kavumasnn en asgari kouludur. Bu olmadan herey bir yn palavra olur. Ayn durum din iin de geerli olmaldr. Yani politik olann her hangi bir din ya da dinsizlikle tanmlanmamas gerekmektedir. Bunun da trkiyede somut anlam, devletin Din alanndan btnyle elini eteini ekmesidir. Bu da somut olarak , din derslerinin, diyanetin, hviyetlerden din hanesinin kaldrlmasdr. Peki bu midi-program ne diyor? Hereyi ve hi bireyi: b) Dlanan ve ayrmcla mruz kalan tm inan topluluklarnn ve inanmayanlarn dnce, ifade, vicdan ve ibadet zgrlklerinin eit vatandalk haklar temelinde zme kavuturulmas iin mcadele etmeyi Burada bir tek somut sz veya placak i var m? Yok. Bir yn bo laf. Bu somut talep olarak her eyden Diyanetin, mam Hatiplerin, Din derslerinin, Dine ilikin ifade ve ritellerin (Nfusta din hanesi, Askerlikte yemek dualar vs.) kaldrlmasdr. Sen bunlmarn hi birisini syleme, dlananlarn eit vatandalk haklar temelinde zme kavuturulacan syle. Bu fiilen gerek bir laiklik deil; btn dinleri n ve dinsizlerin de devlete tannmas ve btn bu ilere devlektin bakmas gibi gericinin gericisi bir sonu dourur. Aac tohumundan tanmyorsanz meyvesinden tanyn derler. Bu szlerin ilerde nasl zehirli 47

meyveler vercekleri, aslnda Kongrenin ikinci gn ortaya tohum olarak kt. Programa zel olarak Biz zikredilmemiiz diye bir yn halklar ve ininlardan gelen itirazlar, bir sre sonra kimin daha ok ezilip katliama uradna dair bir yar ald ve birden bire son derece gerici ve milliyeti ifadeler zikredilmeye baland. Durumun vehametini gren divan da konuyu tartmaya son verip komuisyona oradan da gelecek kongreye havale etti. Buraya kadar sadece Tzn bir ka maddesini ele aldk ve elimizden geldiince ksa tutmaya altk, bir ok elikiyi de grmezden gedik. Durum ortada. ler tutar yeri olmayan, ne dedii belirsiz, soyut, bir yn bo laftan ibaret, o bo laflarn anlam zerine dnldnde de gerici ve demokratik olmayan bir ze sahip olduklar aka grlen maddeler. Bunlar bir program eleytirisi olarak da okunabilir. nk buraya kadar ele aldmz tzk maddeleri, bir tr mini ve midi programdlar. Burada tzn esas ileyie ilikin blmleri balyor. Bu maddeler de, byle programa byle tzk uyar zaten denecek ekilde. Ama artk bunlar da tek tek ele almayacaz. Bu skntya daha gazla dayanamayacaz. Programdaki eklektisizim, elikiler, gereksiz tekrarlar vs. hepsi aynen tzkte de var. Program bir btn olarak, Trk Sosyalislerinin, hem metodolojik, teorik ve programatik olarak nasl gerici bir pozisyonda bulunduklarn, bildiklerini bile unuttuklarn gsteriyor. Tzk ise bu hafza kaybna uram gruplarn varlklarn srdrebilme abalarnn bir ant. Bu program ve Tzge kar bir sava amadan, bu program ve tzk; hazrlan, z ve biimiyle yenilmeden, demokratik hareketin bir toparlanma yaamas olanakszdr. Bunlarn sat zehirler, Kongrenin ilk gnn demokratik atmosferinin yok olmasna yol aar. Program her eyde nce demokratik bir ulusuluu ve buna bal dier demokratik talepleri somut olarak, en kk bir ka noktas brakmadan ksa ve zl biimde ifade etmelidir. Byle bir programa temel olacak metin bizim bir trl ne kongrelerin, ne Komisyonlarn gndeme almad ve srarla yokmu gibi davrand iki sayfalk bir metinden ibaret kar programmzdr. Tzk ise, var olan, her eyden nce, ilk kurulu kongresi iin zorunlu ve kanlmaz olan, parti ve yuvarlarn tannmasna son vermek; Kongre iindeki farkl grlerin ounluu kazanma ve kazanabilmek iin faaliyetlerini rgtleyebilmelerini, her yenin haklar erevesine yerletirmekle ykmldr. Yani lk kongre iin rgtlerle grlmtr ve onlarla toplanlmtr ama ilk kongre ve tzn grevi, bu rgtlerin, Kongre iindeki tannmalarna ve haklarna son vermek olabilir ve olmaldr. Kongre iin bir tek birim olmaldr. Tek tek bireyler, bunlarn eitlii ve haklar. Kabul edilen btn tzk ise, aslnda bu ilk kurucu gruplarn varln ve etkilerini srdrmelerinin bir arac olarak yazlmtr. Bu en nemli ve temel koul bulunmamaktadr. in ilginci, ilk Kongre, balangta Trk Sosyalist yuvarlar ile olan ilikisini, imdi btn Halkmara da yaym bulunmaktadr. 48

Yaplmas gerekeni Halklardan giderek, yle aklamaya alalm. Trkiyede devlet ve ulus trklkle ve snni slamla tanmland iin, fiilen btn dier halklar ve inanlar bask altndadr. Bu baskya kar demokratik zlemler btn sosyalist ve demokratik hareketin zn oluturmaktadr. 60l ve 70li yllarda sosyalist hareket, humanizmi ve demokrasi talepleriyle bu demokratik zlemlerin ifadesi olabildii lde btn bu demokrtik zlemler sosyalist bir hareket erevesinde kendilerini ifade ediyorlard. Yani Trkiyedeki sosyalist hareket aslnda ve znde demokratik bir harektti ama demokratik oldruunu bilmeyen, kendini sosyalist sanan bir hareketti. Ancak, Sosyalist hareket, ideolojik olarak, Stalinizm felaketi nedeniyle, demokrasiyi ve demokratik idealleri terk edip, gerici milliyeti bir hareket olduu iin, Sosyalist hareket, szm ona sosyalistletike, demokratik karakterini yitirmi ve milliyetilemiti. Bylec ortada demokratik zlemlerin iine akaca bir demokratik hareket kalmaynca, bu demokratik zlemler, en saf biimlerinde, umusun Trklk ve Snni islamlkla tnmlanmasna direni biiminde ortaya kmaya bayladlar. Yani en bata Krt hareketi sonra Alevi hareketi byle ortaya kt. Ve sadece yeni kuaklar kendilerini byle Krtlk veya Alevilik vs. temelinde ifade etmediler; ama ayn zamanda bizzat dn demokratik zlemlerini Sosyalizm iinde gerekletirebileceklerini umanlar, bu zlemlerine Sosyalist hareketin snf diyerekten (aslnda bu snf deme, fiilen egemen ulus milliyetilii ve demokratik zlemlere kapallk analman geliyordu) hi bir ilgi gstermediini grdke, sosyalizmin dnya apnda itibarszlnn da etkisiyle, sosyalist hareketten uzaklap, Krt, Alevi, erkes, Pomak, Ezidi hatta ateist vs. olduklarn kefetmeye baladlar. Aslnda demokratik zlemlerin i fadesi olan bir hareket, sosyalizmden uzaklama biiminde ifadesini bulan hareket, aslnda sosyalizmin temelindeki demokratik zlemlere tekrar bir geri dn ifade diyordu. Sosyalizmden uzaklama, aslnda sosyalist harekete egemen milliyeti ve anti demok ratik sosyalizmden, yani brokratik stalinizmden bir uzaklamyd. z ve grnm btnyle kendine zt biimlerde ortaya kyordu. imdi, artk sosyalist yuvarlar biimide deil de, halklarn temsilcileri olarak gelenler, aslnda yzde doksanyla byle eski Sosyalistlerdir. imdi ortada iki zm vardr. Birincisi, bu halklar, bir politik birim olarak tannmalar iin mcadele ederler. kincisi, bu halklar Trklerin de kendileri gibi bir halk olmas, yani hi bir halkn politik olan tanmlamamas iin mcadele ederler. Yani Halklarn politik bir anlam olmamas, halklarn politik bir birim olmamas iin mcadele ederler. Halklarn temsilcilerinin ilk balang noktasnda, tulumbaya koyulacak bir tas su olabilmek iin, halk olarak bu kongreye gelmeleri anlamldr. Ama bu kongrede, halkalrn bir politik birim olmamas iin, karar vermelidirler, ancak o zaman btn halklar demokratik bir birlik oluturabilirler. Ama bu karar ayn zamanda, bir lm parendesi atmak demektir. Gnll olarak, salhaneye gidip, orada boazlanmay gze almak demektir ve byle olmaldr. O zaman programda, btn halkalrn isimlerini sralamak gibi sorunlar olmaz. kinci gn 49

olduu gibi kim daha ok baski ve zulm grd yarlar olmaz. nk btn bunlar yaratann, ulusu bir dille, dinle, etniyle, tarihle tanmlamak olduu noktasndan hareket edilmekte ve btn halklar, halklarn tannmasna kar demokratik bir ulusuluk iin mcadeleye giriyorlar demektir. Programatik olarak bu en temel sorunu tartmad ve zme balamad; gerici ulusuluun formlasyonlarn kabul ettii iin, bu Kongre, bir sre sonra paralanmaya mahkumdur. O halde, kongre, Halklar yok etmek zere Halklarn demokratik kongresi olabilir. (Bu anlamda ad da olmas gereken amac ifade etmemektedir. Halklarn Demokratik Kongresi, halklar tanmama kongresi olabilir ancak. Demokrasinin z, hi bir halkn tanmamamsdr. Halklar tanmayan bir halk oluturmaktr. Elbet zel bir sorun olarak herkes istedii halktan olabilir. Yukarda da belirtildii gibi, bu ayr bir sorundur. Byle bir program savunacak bir Kongrede de halklar kongrenin bileeni olan birimler olmazlar. Halklardan bireyler, bu kogrenin programn benimsedikleri lyde bununm iinde yer alrlar. (Kald ki Halklar da politik olaraszk paralanm birimlerdir ve Kongrenhin programn kabul edenlerin esas grevi kendi halk iinde, halklmarn politik birim olmasn savunanlara kar aksini, yani demokratik bir program savunmaktr. (Burada, matematik aznlk (ecinseller, zrller, yallar, genler, aznlklar ve fiili devzavantajl olmaktan (kadnlar) te Tzk de Sosyalist Yuvarlara kar ayn ilevi grmelidir. Yani sosyalist yuarlar da bir birim olmaktan karlmaldr. Oraya Kongre iinde bir birim olmaktan kmak zere i lk ve son defa bir birim olarak gelmelidirler ve gelmeliydiler. Tzk ise, tam tersine onlarn kongre iinde bir bileen olarak haklarn garantiye almaya yneliktir. Btn o muazzam broktatin, tutarszlklarla dolu tzn z budur. Drdnc maddedeki d kk, Kongre bileenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini koruyarak katlabilir diyerek bu hakk ve bileimi garanti altna almaktadr. Bu hem de bir ilke olarak belirlenmi durumdadr. Bir kere rgtl gruplar bileen olarak tanmlanca bundan sonra bir yanda atomlarna ayrlm bireyler ve kitle rgtlerinin temsilcileri vs. (Kald ki bunlar da muhtemelen o rgtl bileenlerin, o rgt veya birey olarak katlm taraftar veya yeleri olacaklardr. Bizzat kongre bunu gsterdi. Byle olduu herkesin dilindeydi.) var olacaktr. O zaman bu rgtl kk gruplar, bizzat resmen tannm oylamalarn da verdii gle her eyi belirleyecekler, tm yaratc inisiyatifi boacaklardr. Bu koca tzgn btn ilevi de budur. O halde, tzk her eyden nce, iter siyasi rgtlerden, ister halklardan, ister yeni sosyal hareketlerden olsun, bireysel katlm zerinden olumaldr. Bunun harecinde hi bir katlmc birim olamaz ve olmamaldr. zellikle Haklar ve Yeni Sosyal Haraketler veya Sivil Toplum rgtleri veay kitle rgtleri denenler zateh politik olarak bir btn deildirler. O rgt ve hareketlmerin iinde 50

bir ok farkl eilim bulunmaktadr. Kohngreye katlanlar, bu hareket ve rgtlerin iinde, tutarl ve radikel bir demokratik program savununlar olabilir ve yle olmaldr. Bunlar bu programn o rgtlerin iinde arlk kazanmas iin mcadele etmelidirler. Ayn durum Siyasi rgtler ve Kongre iin de geerlidir ve geerli olmaldr. Siyasi rgtler de birer bileen olarak deil, bireyleriyle katlmalar lsnde bu ibireylerin nicel ve nitel arlklar lsnde kongrenin iinde etkilerini arttrabilirler ve arttrmaldrlar. Elbette Kongre iinde programatik, taktik, stratejik, rgtsel konularda bir yn ayrlk kacaktr. Bu ayrlklarda arkada rgtl bir g olmasa bile ayn tarihi paylam olamnnn, ayn politik kltr edinmi, ayn ideolojik ve metodolojik kaynaklardan beslenmi olmann bile bir ok eilimin ekillenmesini belirleyecei aktr. Elbette, rgtlerin, Kongrenin ynetimi ve politikasnda etkili olma yollar aramalr son derece merudur ve hakldr. Ama bunu rgtler olarak deil, Kongre iindeki ye ve taraftarlarnn says ve almalar, nicel ve nitel arlktlar lsnde ve btnyle Kongre yasall iinde yapmaldrlar. Bu u demektir. Eer onlar gerekten samimi iseler, btn rgtlerinin ve btn yelerinin Kongre almalarna katlmas demektir. nkt ancak ne kadar ok katlr ne ktadar akttif alrlarsa o kadar etkili olabilirler ve Kongrenin politik hatt veya ynetimini o kadar etkileyebilirler demektir. Ve ancak o zaman Kongre gerekter btn demokratik toplumsal muhalefetin toqpland, rgtler aras rekabetin almalar ve kitlesellemeyi tevik ettii bir ikinci demokratik meclis, hatta bir ikili iktidar ekirdei haline dnebilir. Tzk esas olarak tam da bunu formle etmeliydi. Bu biim iinde bireylerin ve eiyimlerin ounlua grlerini anlatma ve kazanma hnakkn ve usullerini garanti altna almaya ynelik olmalyd. Halybuki, Tzk, tpk Trkilye Cumbhuriyeti kanunlar ve Yasalar gibidir. Onlar ilke olarak hep demokrasiden., laiklikten sz ederler ama fiili maddeler olarak bunu yok ederler. Bu tzk de ylledir. Bol bol yelerin haklarndan, demokrasiden sz etmektedir a ma, fiilen bunu yok etmektedir. Hep st orgnlrn yetki ve heklerinden sz etmektedir mesela. Tpk Trkiye cumhuriyletinin vatandalarn haklarndan deil, devlmetin hnaklarndan ve vatandalarn grev ve zorunluluklarndan sz etmesi gibi. Kongreler her trl birliin en st organrlrdrlar. Demokrasilerde Meclisler ne ise, rgtlerde de Kongreler odur. O her eyi yapabilir. Peki Anayasalara, tzklere ne gerek vardr o zaman? Tzkler ve anayasalar, o her eye kadir Kongrelerin, meclisylerin, yani ounluklarn, yapamayacaklarn, karar alamayaca noktalar yazarlar. rnein fikir ve rgtlenme hakk m diyorlar. Bu konuda kstlayc bir karar alamaz ounluk veya meclis demektir bu. Ya da baz durumlarda bu kararn ncak belli bir yksek oran ve uzlamalarla alnabilecei ylolurdoa kurallar getirirler. Yaniu Tzkyler ve programlar aszlnda genel ktongrelerin, snrlarn belirtirler. Ancak trk Devltinin anayasas rnein, tam tersinedir, yapabileceklerini yazar. Yapamayacaklar da aslnda, anayasann deitirilemez maddeleri gibi, en anti demokratik maddelerdir. 51

te Kongrenin tzg de byledir. Hpep yapabileceklerini yazmaktadr. Halbuki yaplmas gereken yapamyacaklarn yazmaktr. Yani onun yetkilerini kstlamaldr. Ama tzge bakn, hep yapabileceklerini yazmaktadr. ok uzaa gitmeye gerek yok, i ileyie ilikin maddeler yle balamaktadr rnein, ilk iki cmle: Kongre delege says Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek grds takdirde Genel Meclisi grevlendirebilir. Bir tzgn yapmas gereken ise, tam da bunu, delege saylarn, (nk bunlar ounluun manplasyonuna uygun sorunlardr, Tzkler ounlua gvensizlik temelinde yazlmaldrlar) yani Kongre delege saysn, Genel kurul7a brakmamak olabilir ve olmaldr. En kk birim ve en az ka kiinin bir delege seebilecei belirlenir. Bunlar ile, il ve blge seimi oranlaryla verilir. Diyelim ki her kii bir Demokrasi Oca Kurabilmeli. Her kii bir delege seebilmeli ile iin. Her ilede delegeye bir il delegesi seilebilmeli; her il delegesine bir blge delegesi; her blge deleesine de bir genel kurul delegesi seilebilimeli. Ancak bylece gerek gleri ve eilimleri yanstan bir temsil salanabilir. Ama zaten bileenlerin pazarlkla yoluyla her yelerin belirlendii, sonra da rgtsz kitleye bir plebisitlme sunulduu imdiki biim en gerici diktatrlklerdenr garkl deildir. Kesa bir ongre en yetkili organ olarak, aksi belirtilmedike her aeyi yapabileceine gre, her hangi bir konuda ner-kesi grevlendirebilir. Bu hakk tekrar genel kongreye vermek gereksiz bir tekrardr. Ama demokratik bir tzgn yapmas gereken, nhe delege saysn ne de bunu belirleme hnakkna- baykasna vermeyi snrlamak olmaldr. Bu kiiyi kk grmemeli. Bir kongre delegesi, blge delegesini temsil ettiine gre 9 il delegesini, 27 ile delegesini, 81 Demokrasi oca delegesini, en az kii de bir demokrasi ca oluturabildinine gre, 243 yeyi temsil eder. Yani bin kiilik bir kongre de 243.000 kiilik bir rgt demektir ve Trkiyeyi yerinden ynotr byle bir rgtl g. Bylece 10 ila 500 arasnda yesi bulunan siyasi rgtler, bu gnk gibi oransz lde deil; gerek almalara katldklmar oranlardda b.u kongre delegeleri arasnda yer alabilirler. zetle, tzgn temel felsefesi yanltr, rgtlerin temel bir birim veya bileen olarak tannmasna son verilmesi gerekir. Her rgtn taraftarlar Kongreye bireyler olarak katlr. Bu katklmlar lsnde bu bireysel katlmlar dolayyla bir etkile ri olur veya olabilir. Bunun bir mantk sonucu daha bulunmaktadr. Kongre bir parti rgtleyemez, bu he hakkdr ne de grevidir. Ama Kongreye katlan insanlardan bwyk bir blm, bir araya gelip bayka bir parti kurablr. Bu elbet mmkndr. Ama o parti de tpk varn olan partiler gibi bireyleri ile katlm lsnde kohngrenin ynetimi ve izgisi serinde etkili olbilir ve olmaldr. Bu tn bir tzk ve Kongre yaplanmas, demokratik bir programla birlikte Trkiyenin olmazsa olmazdr. Bu yapld takdirde, bizzat o kk sosyalist gruplarn bu rgt ele geirmeye aan elemanlar bile fiili alma iinde o rgtlerinin duvarlarnn tesini grmeye ve gelyimeye, kendilerini yenilemeye balayabilirler. Bu ayn zamanda o rgtlerde 52

bir sre sonra atlamalar yaratr: bu Kongrenin almalarna aktif olarak katlanlar, eski bu rokratik aygtlar ve yuvarlarla bird sre sonra ayrlmak zorunda kalrlar ve ileride gerektten devrimci ve zdemokrat hedefleri savunacak bir baka birliin gerek militenle ri haline gelebilirler. Ama byle bir alma tarz ve tzgn en byk faydas, Krt zgrlk hareketine olacaktr. O zaman, Krt zgrlk hareketinin bu Kohngre hareketini ve Triye7nin batsnda rgtlenme abalar, bir ka grevli DTPlinin iyi olmaktan kabilir. O zaman Krt zgrlk hareketi bu Kongrede etkili olmak istiyorsa olabildiince ok yesini Kongrenin fiili yesi yapmak, bu yelerinin nicel ve nitely arlyla Kongre zerinde etkili olmayla alacaktr. Ama o zaman ilk defa Krtlerv eTrkler, tabii herkes, bir araya gelip birbirleriyle atalarak ve alarak birlirlerini etkilemeye balmayabilecekler; o zaman ilk kezs Krt Direnii d dnyalarn dorudan klytrel etkisi aracyla da bu gn kendisini kakrdatan izolasyonuna son verebilecetir. Bu tzk ne programyla ne ileyiiyle demokrat deildir. nce sosyalistlerin demokrat olmmas gerekmektedir. Brakalm kendimie demokrat demeyi. nce demokratik bir program ve demokratik bir tzk. Bunu kiilerin demokrat olmalarna balamayan, en anti demokratlar bile demokratik deavranmaya zorlayacak, byle davranmadklar takdirde onlar Kongre yasallnn dana drecek bir tzk ve program gerekiyor. Ama bunun iin de nce, bu program ve tzg-e kary bir mcadele. 09 Kasm 2011 aramba Demir kkaydn

* Madde 4: Kongrenin lkeleri a) Kongre, tm demokratik muhalefet glerinin zgl mcadele alanlarn ortak mcadele alan olarak kabul eder; b) Devletten, sermayeden, hkmetlerden ve onlarn kurumlarndan bamszdr; c) Halklarn kendi gelecekleri ile ilgili her konuda demokratik temelli hak taleplerini ve kararlarn esas alr; ) Demokratik muhalefet glerinin irade ve insiyatifinden hareketle bileenlerin, ifade, dnce ve inan zgrln tanr; demokratik, katlmc ve effaf bir ileyii benimser; d) Kongre bileenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini koruyarak katlabilir; e) Delegelerin insanla, halka, doaya ve mensubu olduu tm kongre kurullarna kar 53

sorumluluunu esas alr; f) Tm karar alma srelerinde aznlk grlerin ifade haklarn korur; g) Tm karar alma mekanizmalarnda cinsiyet eitliini esas alr ve uygular; h) Tm karar alma mekanizmalarnda genlerin temsiliyetini esas alr ve uygular. ) Tm karar alma mekanizmalarndan bireylerin temsiliyetini gvence altna alr ve uygular. i) Aday olduu takdirde engellilerin karar alma mekanizmalarnda temsiliyetini gvence atna alr. Madde 5: Kongre ve Organlar Kongre delege says Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek grds takdirde Genel Meclisi grevlendirebilir. Genel Kurulu iinden seilen 101 kiilik yrtme organ olarak Genel Meclis ve onun almalarn koordine edecek olan 25 kiilik bir Yrtme Kurulu, ayn meclisin yelerinin iinde yer ald ve muhtelif alanlarda ve konularda grev yapacak olan srekli komisyonlar, gerek bu dzeyde ve gerekse yerel dzeyde ortaya kabilecek dorudan politik olmayan kimi sorunlarn zmne karlkl grmeler yoluyla yardmc olmas hedeflenen etik kurullaryla, kamuoyu nnde ve TBMMde bu yaplanma adna szclk yapan temsilcileri, blgedeki il temsilcisi delegelerin bir araya gelmesiyle oluan ve corafi olarak yirmi blgede oluturulan Blge Meclisleri, il meclisleri ve ile meclisleri, programn ortaya koyduu bak ve bu tzgn belirledii ileyi dorultusunda faaliyet gstermek zere merkezi ve yerel dzeyde faaliyet srdren delegeleri ve kendilerini bu yaplanmann yaratt mcadele mecranda gren ve ona muhtelif ekillerde (geici komisyon, yayn, blten, internet destei, etkinliklere katlma, vb) emek veren birey ve toplum kesimlerinin, faaliyetlerin, rgtlenmelerin oluturduu ortak mcadele ve direni odana, bu btn ifade eden bir kavram olarak KONGRE denir. Kongre aada sralanan organlardan ve bu organlarda yer alp, belirlenen rgtsel birim ve mcadele alanlarndan seilerek gelen delegelerden oluan ve demokratik bir ileyie sahip bir mcadele platformudur: Madde 6: Genel Kurul a) Kongrenin en yksek karar organdr. b) Kongre programnda yer alan konulardan hareketle ve mevcut siyasal gelimeleri dikkate alarak ihtiya duyulan btn kararlar almak ve Genel Meclis ile komisyonlar bu kararlarn gereini yerine getirmek zere grevlendirmekle yetkilidir. c) Bir yllna genel kurulun belirledii yerel birimlerden seilen delegelerden oluur. Genel kurul delege saysn kendisi belirler. ) Kongre, toplumsal gereklii ve mcadelenin ihtiyalarn dikkate alarak, program ve tzn kabul eden kurumlarn ve bireylerin genel kurulda dengeli temsilini salar. d) ki toplant aras dnemde, program ve tz kabul ederek Kongreye katlma iradelerini ifade eden kurum ve rgtl evreler ile bireylere dair Genel Meclis tarafndan iletilen 54

teklifleri karara balar ve genel ilkeler nda genel kurulda temsilini salar. f) Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye bakanlar ve eski milletvekilleri kurulun doal delegeleridir. g) Genel kurul oluumunda kadnlara %50 kota uygulanr ve kadn bavurularyla doldurulur. Dolmayan kota bo braklr. h) Genel kurul oluumunda 27 ya ve altnda olanlar iin en az %10 genlik kotas uygulanr. ) Ylda iki kez, Mart ve Ekim aylarnda toplanr. Delege tam saysnn yardan bir fazlasnn katlmyla toplanr. Toplanma yeri Ankaradr. Gndemini komisyonlarn ve yerel meclislerin taleplerini de dikkate alarak Genel Meclis hazrlar. Delegelerin 1/15unun istei zerine gndeme yeni konular nerebilir ve buna Genel kurul karar verir. i) Olaanst toplantlar Genel Meclisin kararyla veya genel kurul delegelerinin 1/5 inin imzal arsyla gerekleir. Toplant, aranlarn belirledii gndemle ve bir ay iinde yaplr. j) Genel Kurul toplantlar kotalarn dikkate alnd be kiilik bir heyet tarafndan ynetilir. Bu heyet delegelerin 1/10un nerisiyle genel kurul tarafndan belirlenir. k) Genel Kurul kongre programda ve tzkte ngrlen ama ve hedefler dorultusunda gerekli grlen kararlar alr ve yrtme iin Genel Meclisi grevlendirir. l) Program ve tze ilikin deiiklik ve kararlar toplam ye saysnn en az 2/3nn olumlu oyuyla alr. Dier kararlarn genel kurula katldklarn imzalaryla belirten delegelerin 2/3nn olumlu oyuyla alr. Alnan kararn yeniden grmeye alabilmesi iin toplam delegenin 1/3nn istemi gerekir. m) Yrtme faaliyetini gerekletirmek zere kendi iinden 101 delegeden oluan Genel Meclisi seer. Kadn ve genlik kotas uygulamas bu seim iin de geerlidir. n) Gerekli grd konularda ynetmelikler karr. o) Komisyon konularn ve buralarda alma yapacak delegeleri belirler. ) Dayanma amal olarak delegelerden mali destek talep edilmesine karar verir. p) ki toplant aras dnemde, program ve tz benimseyerek Kongreye katlma iradelerini ifade eden kurum ve rgtl evreler ile bireylere dair Genel Meclis tarafndan iletilen teklifleri karara balar ve ilkeler nda genel kurulda yer almalarn salar. Madde 7: Genel Meclis : a) Kongre genel kurulunun seimli iki toplants arasndaki dnemde, bu kurulun alm olduu kararlarn onun adna yrrle konulmas ynnde, program ve tzkte ifade edilen ama ve hedefler iin almalar yapar. b) Olaan olarak 45 gnde bir toplanr ve toplanma yeter says ye saysnn 2/3dr. c) Genel Meclisin almalarn yrtmek zere, ilerinde milletvek illeri de bulunan en az 3 kadn 6 yeden oluan, Genel Meclis ve Yrtme Kurulunun verecei temsiliyet ve 55

szclk grevini yrtmek zere Divan Heyeti ile 19 yeden oluan Yrtme Kurulunu seer. ) htiya duyulan konularda alma yapmak zere geici komisyonlar oluturur ve genel kurul bnyesinde oluturulan daimi komisyonlarla koordinasyon iinde alr. d) Toplantlarn en az biri kadn olmak zere en az kiilik bir heyeti ynetir. Bu heyette Divan Heyeti ve Yrtme Kurulundan yeler de yer alr. e) Genel Kurulun olaan ve olaan st toplantlarn hazrlamakla ykmldr. f) Kararlarn ye tam saysnn en az 2/3nn olumlu oyuyla alr. g)Genel Meclis, Genel Kurulun alma ilkeleri erevesinde faaliyet yrtr. h) Genel Meclis delegelerinin 1/5nin istemi veya Yrtme Kurulunun gerekli grd hallerde olaanst toplanr. Olaanst toplant gndeminde arya neden olan konu yer alr. En ge bir ay iinde toplanr. ) Milletvekilleri istedikleri takdirde Genel Meclis toplantlarna sz haklaryla katlabilirler. i) Genel meclis ihtiya duyduu durumlarda danma amal geniletilmi toplant yapabilir. j) alan istihdam ve mekan kiralama gibi hususlarda karar alr ve uygular. k) almalarnn giderlerini delegelerin dayanma ve destekleriyle karlar. l) Kongre program ve tzn kabul ederek katlma iradelerini ifade eden kurumlar, rgtl evreler ve bireylere dair nerileri Genel Kurulun ilk toplantsna gtrr. Madde 8: Daimi Komisyonlar a) Programda deinilen ve Genel Kurulda belirlenen konular kapsamnda genel kurulda kurulur. almak iin bavuran delegelerin ve konunun uzmanlarnn katlmyla almalarn yrtr. Komisyonlarda grev yapan delegelerin sreleri genel kurulun sresiyle snrldr. b) Genel Kurul ve Genel Meclisin ihtiya duyduu konularda srekli alma yapar. Bu ynde rapor, dosya, karar tasars, ynetmelik, proje, konferans, seminer, eitim, toplant, kampanya, etkinlik, bildiri, bror, afi, kitap, vb. hakknda almalar yaplmas iin Ge nel Kurula ve/veya Genel Meclise neriler sunar. c) Komisyonlara delege olmayan uzmanlar srekli veya geici olarak katlp katk sunabilirler. ) almalarnda Genel Kurul ve Genel Meclisin alma esaslar geerlidir. Bu konuda ynetmelik karlr. Konularla ilgili kararlar salt ounluk zerinden gerekleir. Kararlara erh konulabilir ama erh kararn gerekesinden uzun olamaz. d) Genel Meclisle ilikilerini Yrtme Kurulu zerinden srdrrler. e) Komisyonlar alma yer ve koullarn kendileri belirler. f) Komisyonlarn almalar iin belirledikleri ihtiyalar Genel Meclis tarafndan karlanr. 56

g) Komisyonlara katlm gnll bavuru esasna dayanr. h) Genel Kurul, Genel Meclis ile blge, il ve ile meclisleri ihtiya duyduklar durumlarda geici komisyonlar da kurabilirler. Ald grevi teslim ettiinde bu komisyonlar dalr. alma ilkeleri Daimi Komisyonlarn ilkeleriyle ayndr. ) Komisyonlar ihtiya duyduklar durumda yerel meclisler ve yerel komisyonlarla dorudan iletiim kurabilir, yazma yapabilir, dosya alveriinde bulunabilirler. i) Komisyonlarn yaptklar almalar, ilgili meclisin gerekli grmesi halinde grevlendirilen kurul ve kiiler tarafndan kamuoyuna ve basna aklanr. j) Genel Kurul toplandnda aadaki konularda daimi komisyonlar kurulur: Kadn, Genlik, Hukuk, Ekonomi, Uluslararas ve Blgesel Sorunlar, Antiemperyalizm ve Enternasyonel Dayanma, Emek, Eitim, Salk, i Sal ve Gvenlii, Engelliler, nsan Haklar, ocuk Haklar, Kltr ve Sanat, Bilim ve Teknoloji, Krt Sorunu ve Bar, nan, Yerel Ynetimler, Enerji, Ekoloji, Ayrmcla kar mcadele, LGBT bireylerin sorunlar, Hayvan haklar, rgtlenme, Halklar ve Kimlikler, Vicdani ret ve antimilitarizm, Tecrit ve hapishaneler, Salkl evrede yaam ve konut hakk, Hakikatleri aratrma, Arkeoloji ve kltrel varlklar koruma, ifti, Alternatif kentsel planlama. Ayrca Genel Kurul ihtiya duyulan dier komisyonlar kurar. Madde 9: Genel Meclis Divan Heyeti ve Yrtme Kurulu a) Genel Meclisin almalarn yrtmek zere onun iinden seilen, ilerinde milletvekilleri de bulunan en az 3 kadn 6 yeden oluan, Genel Meclis ve Yrtme Kurulunun verecei temsiliyet ve szclk grevini yrtmek zere Divan Heyeti ile 19 yeden oluan Yrtme Kurulundan meydana gelir. Divan Heyeti ve Yrtme Kurulu birlikte alr. b) Grev sresi Genel Meclisin grev sresiyle snrldr. Genel Meclis gerekli grd takdirde uygun deiiklikleri yapar. c) Genel Kurulda belirlenen daimi komisyonlar ile Genel Meclisin faaliyetleri iin ihtiya duyularak oluturulan geici komisyonlarn almalarnn gerektirdii dzenlemeleri yapar ve koordinasyonu salar. ) Faaliyetlerin yrtlmesi srasnda ihtiya duyulan kararlar ye tam saysnn 3/5 ounluuyla alr. Gerekli hallerde, programn ngrd dorultuda, Genel Kurul ve Genel Meclis kararlar erevesinde ve gncel gelimelere dair tutum ve tavr belirler, arlarda bulunur, basna ve kamuoyuna aklama yapar. Grmelerde bulunur ve Genel Meclis ve Kongrenin temsilini salar. alma usulleri Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkeleri esasna bal olup, karlacak ynetmelikle belirlenir. d) Her hafta olaan bir ekilde ve en az 2/3 ounlukla toplanarak gndemindeki konular grr. Olaan st toplanmas Divan heyeti ve Yrtme Kurulunn karar veya meclis yelerinin 1/5inin istemi zerine gerekleir. e) blmn Genel Kurulun ve Genel Meclisin belirledii alanlara gre ve daimi komisyonlarn almalarn dikkate alarak yapar. 57

f) Genel Meclisin olaan ve olaan st toplantlarn ve gndemini hazrlamakla ykmldr. g) Genel Meclis adna yerel meclislerle iliki srdrr. Madde 10: Blge Meclisleri a) Genel Kurulun belirledii illerin kongre delegelerinin bir araya gelmesinden oluur . Blge Meclisi saysn ve illerin hangi blgelere dahil olacaklar hususunu Genel Kurul kararlatrr. b) Kongre program, Genel Kurul ve Genel Meclis kararlarnn blge gerekleri balamnda yrrle sokulmas iin gerekli almalar yapar. c) Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkelerine uygun olarak faaliyet yrtr. Bu konuda ynetmelik karlr. ) almalar er aylk dnemlerde deimek zere, kotalar gzetilerek blge bnyesindeki her ilden bir delegenin iinde yer ald bir yrtme heyeti tarafndan dzenlenir. Toplant yeri, tarihi, gndeminin belirlenmesi ve gerekli belgelerin temini bu heyet tarafndan yaplr. Toplantlarn iinde yrtme heyeti mensuplarnn da bulunduu kiilik bir divan ynetir. d) Blge Meclisleri ayda bir toplanr ve gndemindeki konular grp gerekli karar alr. Genel Meclis ve Genel Kurula dair nerileri yrtme heyeti, illere dair kararlar il meclisi mensubu delegeler iletir. e) Blge meclisi yrtmesinin, blgedeki il meclislerinden 1/5'in istemi veya Blge Meclisi bnyesinde bulunan delegelerini 1/5inin istemesi halinde olaanst toplanr. ncelikli gndem maddesi, toplanmasn isteyen delegelerin nerdii madde olur. f) Blge Meclislerinde 2/3 oyla karar alnr. Alnan kararn yeniden grlmesi iin 1/3 yenin istemi gerekir. Oylamalar ak iaret yoluyla yaplr. 1/3 ye isterse gizli oy ak saym yaplr. g) Blge Meclisi gerekli grrse blgeyle ilgili geici komisyon kurar. Bu komisyonlar genel esaslar dahilinde alr. h) almalarnn gerektirdii giderler meclis delegeleri ve bnyesinde bulunan il meclislerinin dayanmasyla karlanr. Madde 11: l Meclisi a) lin, seilmi delegelerinin ve ilelerden gelen seilmi delegelerin bir araya gelmesinden oluur. l Meclisi mcadele alanlarndan gelen yeni katlmlarla genileyebilir. Delege niteliklerini tayan bavurucularn l Meclisine katlm, l Meclisinin 2/3 oyuyla belirlenir. b) aylk dnemler iin, en az biri kadn olmak zere en az 3, en ok 7 kiiden oluan bir yrtme heyeti belirler. Toplantlar, gndemi, toplanma yeri ve tarihi bu heyet tarafndan belirlenir. c) Ayda bir toplanr. Kongre program, Genel Kurul, Genel Meclis ve Blge Meclisinin kararlar ve ilin sorunlar balamnda gerekli almalarn yaplmas iin kararlar alr ve 58

yrrle sokar. )Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye bakan ve il eski milletvekilleri il meclisinin doal yesidir. ) Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkelerine uygun olarak faaliyet yrtr. d) Blge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel Kurulla yrtme ve grevli delegeler araclyla iliki kurar, karar ve nerilerini iletir e) Yrtme arsyla veya l Meclisi bnyesinde bulunan delegelerini 1/5inin istemesi halinde olaanst toplanr. ncelikle olaanst toplanmaya yol aan konu grlr. f) l Meclislerinde kararlar, meclis tam saysnn salt ounluuyla alnr. Alnan kararn yeniden grlmesi iin 1/3 yenin istemi gerekir. Oylamalar ak iaret yoluyla yaplr. 1/3 ye isterse gizli oy ak saym yaplr. g) l Meclisi, Genel Meclisin yrrle koyduu almalarn yerel izdm iin gerekli grd yerel etkinlik kararlarn alr ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili il meclisinde alnan kararlar nda kamuoyuna ve basna aklama yapabilir; toplant, miting, seminer, eitim, kampanya, enlik, festival, gece, vb. dzenleyebilir; bildiri, bror, afi, kitap, rapor, dosya, vb. il meclisi olarak yaynlayabilir, ihtiya duyduu komisyonlar kurabilir. h) l Meclisinin almalarnn giderleri delegelerin dayanma amal destek ve katklaryla karlanr. Madde 12: le Meclisi a) le delegeleri ile kongrenin amac ve ilkeleri dorultusunda almalara katlmak isteyen ve o ilede oturan ve/veya alan ve bu yerel meclisin mensubu olan bireylerden oluur. b) Alt aylk dnemler iin, kadn kotasna uyulmak kaydyla en az 3, en ok 7 kiiden oluan bir yrtme heyeti belirler. Toplantlar, gndemi, toplanma yeri ve tarihini bu heyet tarafndan belirlenir. c) Kongre program, Genel Kurul, Genel Meclis, Blge Meclisi ve l Meclisinin kararlar ile ile sorunlar balamnda gerekli almalarn yaplmas iin kararlar alr ve yrrle koyar. Kararlar toplantya katlanlarn 2/3 ounluuyla alnr. Toplantya katlanlarn1/3nn istemesi halinde kararlar gzden geirilir. Oylamalar ak iaret yoluyla yaplr. 1/3 nn istemesi halinde gizli oy ak saym ilkesi uygulanr. )le belediye bakan ile meclisinin doal yesidir. d) le Meclisi ihtiya duyduu hallerde kalc ve geici komisyonlar kurar. Komisyonlar genel esaslar dahilinde alma yrtr. Komisyonlara katlm gnlldr. e) le Meclisleri ayda bir toplanr ve gndemindeki konular grp gerekli kararlar alr. Karar ve nerileri l Meclisi, Blge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel Kurula yrtme heyeti ve grevli delegeleri araclyla iletilir. Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkelerine uygun olarak faaliyet yrtr. f) Yrtmenin ve le Meclisi bnyesinde bulunan delegelerini 1/5inin i stemesi halinde 59

olaanst toplanr. ncelikle toplanma gerekesi olan konu grlr. g) le Meclisi, hem Genel Meclisi ve l Meclisinin yrrle koyduu almalarn yerel izdm iin gerekli grd yerel etkinlik kararlarn alr ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili kararlar nda kamuoyuna ve basna aklama yapabilir; toplant, miting, seminer, eitim, kampanya, enlik, festival, gece, vb dzenleyebilir; bildiri, bror, afi, kitap, rapor, dosya, vb. ile meclisi olarak yaynlayabilir, ihtiya duyduu komisyonlar kurabilir. retim ve yerleim esaslarna gre meclisler kurmak iin alr. h) le Meclisinin almalarnn giderleri delegelerin ve katlmclarn dayanma amal destek ve katklaryla karlanr. Madde 13: Delegelik a) Program ve tz benimseyip, belirlenen esaslar dahilinde, yaam veya alma alanna en yakn birimden seilerek kongrenin kurullarnda grev alan kiiye delege denir. b) Delege her trl greve aday olma, kurullar iinde ve dnda grlerini aklama hakkna sahiptir. c) Delege yerel meclis esas alnarak genel kurul tarafndan karlan ynetmelik esaslarna gre seimle belirlenir. Grev sresi bir yldr. Bir delege en fazla iki yrtme heyetinde grev alabilir. Delegeliin drlmesi iin, seimin yapld birim meclisinde 2/3 oy gerekir. Oylama gizli oy, ak saym esasna gre yaplr. lemin yrrle girmesi iin l Meclisi ve Genel Mecliste de ayn usullerle oylamas ve 2/3 oy oranyla kabul gerekir. Sz konusu delege her dzeyde ilgili kurullar nezdinde gerekli aklamalar yapma hakkn kullanr. tiraz iin Genel Kurula bavurabilir. Genel Kurul bu ynde alnan kararlar grme yapmakszn gizli oy ak saym esasyla ve 2/3 oyla kaldrma yetkisine sahiptir ) Delege yer ald meclis ve/veya komisyonlarda hem yerel ve blgesel sorunlara, hem de genel sorunlara dair kararlarn alnmas ve ilgili kurullar vastasyla yrrle konulmas iin alma yrtr. d) Delege, mensubu olduu yerel mecliste alnan yerel ve dier sorunlara dair kararlar gerektii takdirde il, blge ve genel meclise ve genel kurula tar. Ayrca farkl bir dnceye sahipse bunu aklamakta zgrdr. e) kez st ste mazeretsiz olarak ile, il ve blge meclisi ile Genel Meclis toplantlarna katlmayann delegelii der. Yerine gelecek delegenin nasl belirlenecei genel kurulun karaca ynetmelikte belirlenir. f) Delege mensubu olduu meclislerin ve genel kurulun giderlerini karlamak zere belirledii dayanma ve destek taahhtlerini kabul eder. g) Delegelerle ilgili dorudan politik olmayan sorunlar Genel Kurul ve il Meclisleri dzeyinde oluturulan Etik Kurullarda taraflarn katlmyla grlerek sonuca ulatrlr. Madde 14: Fahri Delegelik Fahri delege program ve tz kabul eden, kongre yerel meclislerinin henz olumad ya 60

da delege belirleme yeterliliine sahip olmayan birimlerde, sz konusu meclislerin kurulmas, yeterli hale getirilmesi iin, st kurulun bilgisi dahilinde alma yapan kongre mensubudur. l meclisi toplantlarna sz ve oy hakkna sahip olarak katlr. Fahri delegeler blge meclisi ve genel kurula katlmazlar. Madde 15: Milletvekilleri ve Belediye Bakanlar a)Emek Demokrasi ve zgrlk Bloku almalar kapsamnda 12 Haziran 2011 itibariyle seilen partili ve bamsz milletvekilleri Kongrenin TBMMdeki temsilcileri olup, Kongre Genel Kurulunun doal delegeleridir. b)Kongreyi destekleyen partilerin milletvekilleri ve bamsz milletvekilleri genel kurulun doal delegeleridir. c)Kongreyi destekleyen eski milletvekilleri genel kurulun do al delegeleridir. )Kongreyi destekleyen il belediye bakanlar genel kurulun doal delegeleridir. Madde 16: Etik Kurul a) Delegeler ve delege gruplar ile kongre kurullar arasnda doan ve dorudan politik olmayan sorunlarn karlkl grmeler yoluyla zmne katk sunulmas amacyla Genel Kurul ve l Meclisleri dzeyinde, kota ilkeleri dikkate alnarak, en az en fazla yedi delegeden oluan heyete Etik Kurul denir. b) Etik Kurul hakemlik ya da i hukuk uygulayan bir kurul olmayp, karlkl diyal ogla sorunlarn almas iin uygun zeminin yaratlmasna katkda bulunur. c) alma usul ve ilkeleri Genel Kurul tarafndan karlacak ynetmelikle belirlenir. Madde 17: Delegenin Grevleri ve Seim Sistemi a) Delegeler seimle belirlenir. Seim esas ve usulleri genel Kurul tarafndan hazrlanan ynetmelikte belirtilir. b) Delege seimleri her yln 1-30 Eyll tarihleri arasnda yerel birimlerde yaplr. c) Seimlerde tzkte yer alan kadn ve genlik kotalar uygulanr. ) Seim sreci Genel Meclis tarafndan grevlendirilen bir heyet tarafndan yrtlr. d) llerde seim sreci l Meclisi tarafndan grevlendirilen bir heyet tarafndan dzenlenir. e) Seme ve seilme hakkn kullanmak iin program ve tz kabul etmek yeterlidir. Madde 18-Kayt Tutma Sistemi: a) Kongre bnyesindeki almalar saydamlk ve eit bilgilenme esas zerinden yaplr. Her kurul bnyesindeki delegelerin ve hesap vermekle ykml olduu kurullarn mensuplarnn dorudan ulaabilecei iletiim ve bilgiye ulam sistemlerini kurmak ve kaytlarn byle bir sistematik iinde tutmak zorundadr. b) Genel kurul iletiim, eit ve saydam bilgilenme hakk iin gerekli tedbirleri alr. Madde 19: Dayanma 61

Kongre, faaliyetlerini her dzeydeki kurullarnda yer alan delegelerin ve yerel mecl is mensuplarnn dayanma ve katklaryla yrtr. Madde 20: Geici Maddeler Kongrenin kurulu dneminde, genel kurul delegelerinin belirlenmesinde aadaki ilke ve yntemler uygulanmtr: a)Kurulu dnemi delegelerinin belirlenme usul yalnzca bu dnem geerlidir. b) Kurumlar ve rgtl yaplar, en az biri kadn olmak zere iki delege ile genlik rgtlenmeleri bir delege ile Genel Kurulda temsil edilirler. c) llerde belirlenecek toplam delege says 692 olup, bu saynn illere paylamnda bata milletvekili oran olmak zere baz kriterlerin dikkate alnmas benimsenmitir. ) Delegelerin genel olarak il dzeyinde, karlkl grmeler ve mutabakatlar yoluyla belirlenmesi, yeterli artlarn olmamas nedeniyle seim ilkesinden uzak durulmas benimsenmitir. d) llerde yaplacak delege belirleme almalarnda kurumlar ve rgtl yaplar iin %60, bireyler iin %40 delege dengesinin uygulanmas benimsenmitir. e) Byk illerde ve ulam gl bulanan illerin ileleriyle delege dengesinin salanmasnda ilgili kurullarn katklaryla ve grmeler yoluyla zm bulunmas benimsenmitir. f) llerde yaplan toplantlarda delege aday olarak belirlenenlerin liste olarak genel bir onaya sunulmas yoluna gidilmesi benimsenmitir. Madde 21: Yrrlk Bu tzk Kongre Genel Kurulu tarafndan kabul edildii tarihte yrrle girer .

62

Halklarn Demokratik Kongresi zerine Notlar (6) HDK Tzne Kenar Notlar
Aslnda tze eletirimiz temeldendir. Ve bunu bir nceki yazda akladk. Gruplar yok etmek deil, onlarn varln ve gcn korumak zere ayarlanm, brokratik, hantal ve anti demokratik bir tzktr. Ancak bu genel eletiri kimilerini tatmin etmeyebilir. Bu genel yanln fiilen nasl sorunlara yol at anlalamayabilir diyerek, en azndan tzn balang ksmlarndaki maddelere kenar notlar eklinde eletirilerimizi yazdk. Tzn balang ksmlar ayn zamanda programn bir tekrar olduundan bu ayn zamanda bir program eletirisi gibi de grlebilir. Tzn tamamn byle madde madde eletirmeye gerek de yok mmkn de deil. Ayn yanllarn efalarca tekrarlanndan ve bu yanllarn birbirleriyle de elimelerinden baka bir ey yok. Merakls hem genel eletirimizden, hem de buradaki maddelere ilikin eletirilerden hareketle bunu rahatlkla yapabilir. Aada bu kenar notlar biiminde eletiriler yer alyor. Tzk maddeleri italik olarak, eletirilerimiz ise normal herflerle ekllendirildi.

HDK Tznn Son Hali 6.Ekim.2011

Madde 1: Kongrenin ad ve ksaltmas Kongrenin ad Halklarn Demokratik Kongresi, ksaltmas HDKdr. Madde 2: Kongrenin Tanm Kongre, tm ezilenlerin ve smrlenlerin; dlanan ve yok saylan btn halklarn ve inan topluluklarnn, kadnlarn, iilerin, emekilerin, kyllerin, genlerin, isizlerin, emeklilerin, engellilerin, LGBT (Lezbiyen, Gey, Biseksel, Trans) bireylerin, gmenlerin, yaam alanlar tahrip edilenlerin; aydn, yazar, sanat ve bilim insanlar ile btn bu kesimlerle mcadele yrten glerin her trden bask, smr ve ayrmcl ortadan kaldrmak ve insan onuruna yarar bir yaam kurmak zere bir araya geldii ortak bir dayanma ve mcadele zeminidir. Maddeye likin Eletirel Notlar: ncelikle, maddenin bal ile ierii elimektedir. Maddede Kongrenin Tanmndan sz edilmektedir. Ama Kongrenin bir tanm deil, bir tasviri yaplmaktadr. Bir tanm her eyden nce bir eyi ayn kategoriden eylerden onu ayran zellik zerinden yaplr. Yani nce o eyin ait olduu kme belirlenir, sonra o kme iinde onu o kmedeki 63

dier eylerden ayran zellik koyulur. rnein i nsan konuan hayvandr gibi bir tanm, nsann hayvan kategorisi (kmesi) iinde tanmlar ve sonra o kategorideki (kmedeki) dier varlklardan ayran zelliini belirtir. Kongrenin tanmndan sz ediliyorsa o da byle olmaldr. Ya da kendine ve insanlara saygs olan, byle davranr ve davranmaldr. Kongre her eyden nce sosyal alanda siyasi mcadele yapmay hedefleyen bir yap m olmay hedefliyor? (Srr Sreyyann Kongrede syledii, sosyal siyasala siyasal sosyala tayacaz szleri gz nne getirilsin.) O halde benzer ilevi olan dier yaplarla olan farknn koyulmas gerekir bu maddede. Neden Kongre de nrein Parti, Dernek, Liga (Birlik), Meclis vs. deil? Dierlerinden ne gibi ilev ve yap farkllklar vardr? Maddenin balna gre bunlarn aklanmas gerekir. Balkta maddenin konusu byle belirlenmi olmasna ramen ieriinde bu konuda en kk bir sz bile yok. Bu en azndan ciddiyetsizliktir. Bu tz hazrlayanlarn bizzat kendilerinin, tzn yazdklar birlii, trkiyedeki insanlar hatta kendilerini ciddiye almadklarn gsterir. Ayn zamanda eklektisizmdir, i tutarllktan yoksunluktur da. Ama bunun tesinde, gerek sorunlardan bir katr, yazanlarn kendilerinin kafa karklklarnn bir da vurumudur da. nk gerekte, tam da bu bir araya gelie neden Kongre dendii, onun dier biimlerle ilevsel ve yapsal farknn ne olduu en ok sorulan ve aslnda kafalarn en ok kark olduu konudur. Bu konuda hi bir yerde doru drt bir aklama bulunmamaktadr. Sadece Kongre denmektedir. Bir eylerin ad deimi olmakla kendi deimi olmaz. Ya da bir birlik hukuken bir ey oabilir ama politik olarak baka bir ey olabilir (Tabii sosyolojik olarak hukuki ve politik tanmlarndan tamamen farkl bir ey de olabilir. rnein KCK, ) Bu aklamann yaplacann madde balnda haber verildii tek maddede de bu aklama yok. Bylesine ciddiyesiz bir metin nasl olup da komisyonlardan kp bir de Kongrelerde oylanp onaylanabiliyor? Buna tam da byle olduu iin diye cevap da verilebilir ve verilmelidir. nk en temel sorun program gibi tzn de Komisyona Havale edilmesinde. Komisyonlar, zerinde tartlm ve az ok grlerin berraklat, netletii konulardaki grleri bir derli toplu sunma, formle etmenin veya bir uzlama forml aramann organlar olabilirler. Programda olduu gibi Tzkte de her eyden nce bu n hazrlk ve tartma yoktur. Hedeflenen birliin ne amalar (yani Program) ne de bu programa en iyi nasl bir yapyla ulalabilecei (yaps, tz) zerine bir tartma yaplm deildir hem tm yelere, hem de kamuoyuna ak. Kongre hazrlnn, Krt hareketinin, yaklaan saldry yanlz karlamama kaygsnn basks altnda, aceleye gelmesi, bir neden gibi grlebilir. Ama asl neden bu deildir. Tarih en kkl ve ciddi tartmalarn en ciddi, en kritik durumlarda yaplabildiinive de esas o zamanlar yapldn gsterir. Uzaa gitmeye gerek yok. 1968lerde Dev-Genliler, neredeyse her Allahn gn bir miting, yry, forum, nbet, iiler veya kyllerle dayanma iindeydiler, bunun yan sra 64

faistlerin ve polislerin canlarna kast etmi, derin devlete desteklenen lmcl saldrlar altndaydlar. Ama tam da bu koullarda Trkiyede ayn zamanda en temel tartmalar yaplyor, byk bir alkla okunuyordu. Okuma, tartma ve eylem birbirini engellemiyor, byle grlmyor, aksine birbirini besliyorlard. 1970 yl yaz, bugnk btn politik temel akmlarn ekillendii ve Trkiyede gerek nicelik gerek nitelike ennemli teorik ve politik eserlerin verildii ve en canl tartymalarn yapld dnemdir. 1970 yaznda Hazirandaki ii direnileri nedeniyle skynetim vard. Bir ok kadro cezaevindeydi. Bunlar sadece iki rnek. rnekler tm dnyadaki ii hareketleri ve sosyal hareketler tarihinden de getirilebilir. Bu kadar yeter. imdi ise nce u saldry savuturalm imdi tartmanrn zaman deil argman kimilerini ok ikna edici olabilmektedir. Ama bu aslnda programatik, stratejik ve rgtsel sorunlar tartmaktan kamann, var olan statkoyu srdrmenin basit bir aracdr. Burada bu koullarn, esas konulardan ve tartmalardan kaabilmek iin bir nimet olarak grlmesidir sz konusu olan. yi bir bahane sunmaktadr ii komisyonlara ve dolaysyla bu komisyonlar da genellikle rgtlerin temsilcilerinden olutuundan, rgtlerin inisiyatifine brakmak iin. Bu mrn doldurmu, son kullanm tarihi oktan bitmi rgtlerin hepsi birbiriyle rekabet iindedirler ama ayn zamanda bu tr tartmalara kar tam bir domuz topu olurlar kendi var olu koullarn tehdit edecei iin. Bu rgtlerin tm yelerinin Partiler, Kongreler, Meclisler ve bunlarn birbirinden farklar; bunlarn demokratik ileyiinin nasl olabilecei vs. zerine bir tartmann iine girdiklerini dnn. Bu yelerin ounun ilk sorgulayacaklar, ayn zamanda zaten kafalarnn bir ok soru iaretiyle dolu olduu, kendi rgtleri olacaktr. Ama btn gnah bu yuvarlarda da deil. Bu durum biraz Krt hareketinin de iine gelmektedir. Kolaya kamaktadr. Karsnda her biri birbiriyle rekabet halinde bir ka dzine kk, gsz rgt bulunmaktadr. Artk, bunlarn hepsi de Krt hareketi ile bir ekild e iyi ilikiye girmeden varln bile srdremeyeceini sezmitir. Eski marklklar yoktur en azndan Krt hareketi karsnda. Bu durumda, Krt hareketi o muazzam gcyle bunlara istediini dikte edebilmekte bunlarn en kk bir itiraz etme ans bile bulunmamaktadr. nce hi mdalale etmeden brakmaktadr. Beklemektedir iyice birbirleriyle urap kmaza girsinler diye. Artk tam bir kszlk belirginletiinde, btn istediklerini dikte etmek iin bir ka temsilci ve vekilini yollamas yetip de artmaktadr. Durum biraz Fellininin Orkestra filmine benzemektedir. u sosyalist gruplar olmasa, BDP dair herkesin bireyler olarak gc orannda katld bir birlik oluturulmaya allm olsa,o zaman binerce yesini buralarda grevlendirerek, onlar araclyla ounluu kazanmak zorunda olacaktr. Ama o yeler, bu tartmalarda Trk sosyalistlerini etkilerken (ki bu ok hayrl olurdu) ayn zamanda farkl bir politik kltrden de etkilenirler (bu da ok hayrl olurdu) ve Krt hareketi iinde bulunduu teorik, kltrel ve entelektel gettonun snrlar dna kard. 65

imdi byle bir olanak, kolay bir yol, ileri tepeden bitirmek varken; tartmalar dallanp budaklandrmann, herkesi bunlar iine ekmenin ne anlam olabilir? Krt hareketinin davrannn bir yann bu kolaya kama ve bana eni sorunlar amama kaygs oluturmaktadr. Bylece grnte Krt Hareketi ile Trk Sosyalistleri bir araya gelmektedir. Aslnda Krt zgrlk Hareketi, hem gcyle, hem kendisi ortada grnmeyip, kendisinin alabileceklerini Trk solcularna brakarak, (yani delegeliklerden vekillere kadar bir ok alanda Krt hareketi geri ekilmekte ve vermektedir) yani bir anlamda biraz rvet vererek tabiri caiz ise, her istediini dikte edebilmektedir. Bylece alan memnun, satan memnun bir ortamda, en sradan insann aklna bile gelebilecek sorular bile bu alverii yapanlarn iine gelmemekte ve bylece tm toplantlar birer mizansene, bir medyatik sahneye koyua dnmektedir. Oralarda tesadfen bizim gibi hesapta olmayan zpktlar knca da bunlarn gndemi belirlemesi engellemek kolay olmaktadr. Halbuki, bu maddenin balnda sylenenin ierii zerine yazlsa, yani neden Kongre de Parti deil? sorusunun cevab aklansa, bu bir yn soruyu ve yeni tartmalar bera berinde getirir. rnein nceden at Partisi deniyor ve ihtiyacn bir parti olduu belirtiliyordu. Yeni bir ihtiya m kt? kt ise bu nedir? Yoksa bu sadece bir isim deiiklii midir? Konrenin Partiden fark ne olacaktr? Ne gibi ilev ve yap farklar olacaktr? Eer yeni ilevler sz konusuysa, bu ilevler iin en uygun yap ne olabilir? gibi sorular soran ve bunlara cevap arayan bir tartma yaplm olsayd, bu hem Trk sosyalistlerini, hem de Krt hareketini eitmi olurdu. Bir netleme salard. Belli sistematik grlerin billurlamasn ve bu billurlamalar etrafnda younlamalar salard. Byle bir tartma ileri bir atl iin gereken gleri toplard. Maddenin ieriinde balnda sylenen yaplmad gibi, yapld kadar yapla n da metodolojik olarak yanl yaplyor. Bir tasvir var orada, tanm deil. Amalarn ve glerin tasfiri. Tasvirler zerinden hi bir eyin z anlalamaz. imdi gelelim bu balkla ilgisiz tasvire. Birincisi, btn o ezilenleri, dlananlar vs. saymak yanltr. Siz yapacaklarnzla byle olup olmadnz gsterebilirsiniz. Bu kendi kendini vmek gibidir. Brakn da bakalar ve tarih yle olup olmadnza karar versin. te yandan bizzat kendinden byle bahsetmek bile byle olunamayacann bir kant bile olabilir. Bu bal yemek ve bal demek arasndaki fark gibidir. Bal denmektedir ama bal demenin kendisi bal yemek deildir ve ou kez bal demek bal yememek iin bir engeldir. kincisi amalar da yanltr. Bu birlik sosyalizm iin bir birlik deildir. Her trden smr, bask ve ayrmcl ortadan kaldrmak sosyalizmi ifade eder. Bugn sosyalizmi ne bir hedef olarak koymak, Trkiyedeki geni demokrasi cephesi kurma gereinden kamak, ana halkay doru yerden tutmamak anlamna gelir. Ayrca bu birlii oluturanlarn, meta retimini ordadan kaldrmak, retim aralar zerindeki zel mlkiyete son vermek, planl ekonomiye gemek, btn dnyada bir tek cumhuriyet 66

kurmak gibi, (ki bunlar sosyalizmin yani her trden smr, bask ve ayrmcl ortadan kaldrmann olmazsa olmazlardr) bir amalar yoktur bu birlie gelirken. Saylan gler ne sosyolojik olarak byle bir program iin mcadele etmeye eilimlidirler, ne de kendileri politik olarak byle bir program benimsemektedirler. Bylesine apak bir durum varken, bu sosyalizm amacn, byle olmazsa olmaz n koullarn saymadan, her trden smr, bask ve ayrmclk diye tanmlamak, o glerin siyasi bakmdan tecrbesizliklerinden yararlanp, onlar farkna varmadan sosyalizm iin bir programa imza attrmak, tuzaa drmek anlamna gelir. Bir sosyaliste den grev, bakn arkadalar byle eyler yazyorsunuz ama bunlar sosyalizm anlamna gelir: retim araclar zerinde zel mlkiyeti ortadan kaldrmaktan yana msnz? Byle bir ifadeye sizlerin almalarnzda ve programlarnzda rastlanmyor. Yanl bir i yapmayn, gerekte yapmayacaklarnz ve yapamayacaklarnz ve yapmak istemeyeceklerinizi byle programa yazmayn demektir, onlar uyarmaktr. Kald ki onlarn byle amalar da olabilir ve yaplmas gereken yine deimez. Bu birlik her eyden nce Trkiyede demokrasi iin kurulmaktadr. Onun ayrc izgisi bu olmaldr. Sosyalistler en tutarl ve en radikal demokratlar oluklar iin veay olmalar gerektii iin buraya gelirler ve gelmelidirler. O zaman da sosyalizm anlamna gelen formllerin bu metinde yeri olmamas gerekir. ncs burada saylan zneler esas olarak lkenin demokratik olmamas nedeniyle, yani biimsel veya hukuki eitlik iinde yaamadklar iin muhalif bir g olarak vardrlar. Bu biimsel eitlii salamak ise sosyalizm deildir ; en ideal kapitalizm koullarn salamaktr. (Elbet bu sosyalist mcadele iin de daha elverili koullar anlamna da gelir ama sosyalizm deildir.) Yani ocuklar, kadnlar, LGBTler, halklar, inan topluluklar vs. tamamen teoride ve uygulamada eit olsa, her hangi bir ekilde bask altnda olmasa, bu kapitalizmle elimez ve aksine kapitalizm iin en uygun koullar oluturur. Bunun da ok basit bir nedeni vardr. Kapitalizmde, btn art deerin kayna olan igcnn, maddi ve manevi zellikleri onun kullanm deerinin zn oluturan art deer retme zellii zerinde hi bir etkide bulunmaz . Yani sekiz saat alan bir Krt veya Trk; kadn veya erkek; siyah veya beyaz, gen veya yal; ecinsel veya heteroseksel ve hatta solucanlar gibi erselik insanlar da(yani hem erkek hem dii) olsa, ortaya kacak art deer zerinde bunun bir etkisi olmaz. Zaten bu nedenle, demokrasi ayn zamanda kapitalizm iin en ideal koullar anlamna gelir. Ayn ekilde, organik veya hidrokltrde domates retilsin, retilen nesnelerin niteliinin veya tekniklerinin deimesi kapitalizmin zyle ilgili deildir. Ekolojik rnler kar getiriyorsa, kapitalizm ekolojik te olur. (Almanya, Ekolojik rn ve standartlar nedeniyle bugn dnya pazarnda rakipsiz olmutur mesela.Yani Yeiller Partisi, aslnda Alman sermayesine bir stnlk salamtr, Almanyadaki rnlere ekolojik standartlar getirerek. Tm dnya apnda neyin ne kadar retileceine tm insanlarn ortaklaa karar vermesi uzun vadede insanln yaamas iin 67

arttr ama bu planl ekonomi, yani kapitalizmin tasfiyesi demektir ve bu birlikte bir araya gelenlerin byle bir sorunu henz yoktur. Bu da ayrca uluslara ve ulusal devletlere kar bir mcadele ve devrim gerektirir. Ayr bir konudur.) zetle dayanlan ve bu ama iin mcadele edecei sylenip sralanan glerin hem nesnel konumlar ve karlar, hem de kendilerinin deklare edilmi amalar ile yazlan her trl smr, bask ve ayrmcla son verme amac eliki iindedir. Ancak, sosyalizmin byle verbal olarak ne karlmasnn nesnel bir anlam vardr . Bu ayn zamanda demokratik mcadele ve grevleri ne karmaktan kamaktr . Kama sadece geriye doru olmaz; ileriye de kalr. Trk sosyalistleri yllardr Snf, Emek, Neo Liberalizm, Enternasyonalizm vs. diyerek ileriye kayorlar. Bu maddeye yansyan bu eski alkanln yeni biimde grnmesidir. Zamana uyup imdi de btn Yeni Sosyal Hareketleri ve Sosyalizm anlamna gelen hedefleri sralanp, demokrasi mcadelesi gndemden drlmektedir. Trkiyede esas sorun, bu pahal, baskc, askercil, merkezi, brokratik devlet cihasn tasfiye etmek; ulusun Trklkle tanmlanmasna son vermek; tam bir fikir ve rgtlenme zgrldur. Bunlarn ise sosyalizmle ilgisi yoktur. Bunlar gerekletiinde kapitalizmin gelimesi iin ideal koullar gereklemi olur. Biz istemesek de byledir bu. Biz sosyalistlere den bunu aka sylemektir. (Tabii bu ayn zamanda sosyalist mcadele iin, eziler snflarn birlemesi iin en uygun koullarnr da ortaya kmas demektir.) Btn bunlardan sz etmeden smr ve basky ortadan kaldrmaktan sz etmek, aslnda brakalm sosyalizm iin mcadeleyi bir yana, demokratik grevlerden bile kamaktr. Ve son olarak, btn bu yazlanlar programa ilikindir. Bunlarn yeri programdr. Tzkte sadece programa gnderme yapmak yeter. Yani o program kabul edenler bu tzkte tanmlanan yapyla birleip mcadele edeceklerdir gibi bir cmle yeter. * Madde 3: Kongrenin Amalar Kongre, mevcut anti-demokratik siyasal sisteme kar, halklardan, ezilenlerden, yok saylanlardan, doadan, emekten, zgrlkten, eitlikten, bartan ve adaletten yana olanlarn demokratik bir toplum ve insanca bir yaam iin ortak mcadeleyi rgtlemeleri gerektiinin bilinciyle; a) Trkiyede yaayan tm halklarn demokratik temelli siyasal hak taleplerinin tannmas; bata anadilinde eitim hakknn salanmas gelmek zere kimlik ve kltrlerinin korunmas ve gelitirilmesi ynnde gerekli mcadeleyi yrtmeyi; b) Dlanan ve ayrmcla mruz kalan tm inan topluluklarnn ve inanmayanlarn dnce, ifade, vicdan ve ibadet zgrlklerinin eit vatandalk haklar temelinde zme kavuturulmas iin mcadele etmeyi; c) Kapitalizme ve emek smrsne kar tm iilerin, emekilerin, yoksul kyller ile tm alanlarn onurlu, adil, gvenceli, gvenli ve salkl alma koullarna ve sosyal 68

gvenlie sahip olma hakkn savunmak; siyaset yapma, siyasal ve sendikal rgtlenme zgrl nndeki tm yasal ve fiili engelleri kaldrmak iin mcadele gelitirmeyi; ) Yoksullua itilen kyller, emekliler, yallar ve isizler gibi toplumsal kesimlerin ortak mcadelesini gelitirmeyi; d) Emperyalizmin dnya halklar zerindeki egemenlik politikalarna; ekonomik, siyasi ve askeri anlamalarna, kurumlarna; smrgecilie ve igallere, askeri slerine kar mcadele etmeyi; blge ve dnya halklaryla enternasyonalist dayanmay gelitirmeyi; e) Siyasal, ekonomik ve toplumsal yaamn her alannda cinsiyetler aras eitsizlie kar karak, erkek egemen sistemin ve kadnlara ynelik iddetin ortadan kaldrlmas iin mcadele etmeyi; f) Genlii, teki, milliyeti, ayrmc, cinsiyeti eitim sistemine ve eitsizlii derinletiren snav sistemine terk eden; isizlie ve ucuz igc smrsne mahkm klan politikalara kar, siyasete aktif katlmlarnn ve temsiliyetlerinin nndeki tm engellerin kaldrlmas, herkese parasz, eit, demokratik, bilimsel ve anadilde eitimin salanmas konusu nda mcadele etmeyi; g) ocuklar ilgilendiren btn ilem ve faaliyetlerde, ocuun haklar ve yararnn temel alnmas gerektii yaklamyla ocuklarn iddet, ihmal, suistimal, her trl istismar, kt muamele ve ayrmclktan korunmas, bata eitim ve salk olmak zere tm kamu hizmetlerinden eit ve parasz bir biimde yararlanmas iin mcadele vermeyi; h) Lezbiyen, gey, biseksel ve trans bireylerin heteroseksizmden kaynaklanan kamusal ve toplumsal yaamda mruz kaldklar iddet, dlanma, ayrmclk, nefret suu ve sylemlerine kar mcadele gelitirmeyi; ) Engellilerin kamusal ve toplumsal yaama eit koullarda katlm salayabilmeleri iin, ayrmc uygulamalara ve engellerinden kaynaklanan sorunlarna kar zm retilmesi ynnde mcadele gelitirmeyi; i) zmszle terk edilen Krt sorununda kalc bir barn salanmas ve Krt halknn tm sorunlarnn demokratik zme kavuturulmas iin mcadele vermeyi; j) Uluslarn kendi kaderlerini tayin hakk, zgr ve demokratik birliktelii ilkesi erevesinde, demokratik zerklik de dahil olmak zere halklarn ihtiya duyduu eitli ynetim biimlerinin tartlmas ve hayata geirilmesi iin mcadele gelitirmeyi; k) Militarizme ve siyasi iktidarlarn bu dorultudaki politikalarna kar, bar ve halklarn kardelii temelinde politikalar savunmay, zorunlu askerliin kaldrlmas ve vicdani ret hakknn tannmas iin mcadele vermeyi; l) Kapitalizmin doay, doal varlklar ve yaam metalatrarak smrmesine, yaam alanlarn yok etmesine kar, doann, insann, hayvanlarn ve tm canllarn yaam haklarnn gvence altna alnmas iin mcadele yrtmeyi amalar.

69

Maddeye likin Ayrntl Eletirel Notlar: Bu madde de batan aa yanl ve gereksizdir. Birincisi, buradaki maddeler zaten programda vardr. Gereksiz bir tekrar olmaktadr. te yandan bir nceki maddede, yanl bir balamda olmakla ve ierii de yanl olmakla birlikte, zaten ama ve gler belirtilmiti, bu maddede yine belirtilmi olmaktad r. Yani sadece Programa gre gereksiz bir tekrar deildir; ayn zamanda ikinci maddenin ieriine gre de gereksiz bir tekrardr. Herhalde bu Kongrenin program farkl boyutta sunma gibi bir merak var. nceki maddedeki bir tr mini-program; esas program olarak kabul edilen metin maksiprogram; bir de bu nc maddedeki metin de midi-program olsa gerek. Ama bu programlar de nedense hem genel ve kategorik olarak program denen eyin kendisiyle hem de birbirleriyle eliiyorlar. Ve sadece bu kadar da deil, cmleler ve nermeler de ayn madde, hatta ayn paragraf iinde birbirleriyle eliiyorlar. rnein ikinci maddede bir btn olardak sosyalizm formle edilirken imdi nc maddede bir btn olarak demokrasi erevesine sokulabilecek talepler if ade edilmektedir. Eklektisim bu kadar olabilir. Eer eklektisizim veya samalk zerine bir ders vermek gerekirse bu Kongrenin program ve tzkleri harika bir rnek sunarlar. Ama biz bu samalklar ve elikiler labirentinde ipin ucunu karmamak iin btn bunlar yokmu gibi davranp esasta kalp onu gzden yitirmemeye alalm. Program bir yaplacak iler plandr; bir ilkeler deklerasyonu deil . Bu program denen metinler byle olmaldr anlamna gelir. Programlar, hi bir yuvarlak ve genel sz iermemeli somut ileri somut tedbirler ve rgt biimleriyle ifade etmelidir. Her eyden nce bu mini, midi ve maksi programn bu temel yanl bulunmaktadr. Dolaysyla bu metin de bir program adn almaya layk deildirler. Ama sadece bu kadar deil, bu hedefler de en soyut biimde ifade edilmi olmalarna ramen yanl ve elikilidirler yukarda grdmz gibi. Yani hedefler asndan yanltrlar (Sosyalizm hedefi), hedeflerle o hedeflere ulaacak gler asndan yanltrlar (Yeni Sosyal Hareketler ve Kongreye adn veren Halklar). Ama sadece bu kadar da deil, bu program sadece sosyalizmi demokrasinin nne geirip ikisini eklektik bir biimde kartrd iin deil, formle ettii kadaryla demokratik de deildir. imdi bunu gsterelim. Demokrasi nedir? Her eyden nce, bir ulusun, dille, dinle, rkla, soyla, tarihle vs. tanmlanmasn rdeddetmek, ulusu bunlarla tanmlamaya kar tanmlamaktr. Yani devletin, tpk ideal laik bir lkede btn dinler karsnda kr olmas gerektii, hi bir dini tanmamas gerektii gibi, btn halklar, etniler, diller, tarihler, rklar, gelenekler, kltrler vs. karsnda da kr olmas; bunlarn hi birini tanmamas, bu zelliklerin politik anlamnn olmamas gerekir. 70

Bu somutta nedir? Yani ulusun Trklkle tanmlanmasna son vermek ama Trklk ve Krtlkle de tanmlamamak; Trklkle, Krtlkle veya daha bakalaryla tanmlamay da reddetmek. (Buna belisiz biimde hukuki bir tanmla Anayasal Vatandalk diyenler de var. Bu tanm da yanltr. Anayasa Trkl ulus olarak tanmlyorsa, anayasal vatandalk Trklkle tanmlanm olur.) Peki bir programn somut olmas gerektiine gre, bu somut olarak nasl formle edilebilir? Bunun somut ifadesi unlar olabilir: ncelikle, herkesin istedii dili anadil olarak seme ve anadilinde eitim ve retim hakk, ulusu tanmlayan, politik bir anlam olan resmi bir dilin olmamas . (Bu anadilde eitim, anadil eitimi ile kartrlmamaldr. Anadil eitimi resmi ve ulusu tanyan bir dili kabul eder, eitim bunla yaplr, ama bunun yan sra insanlara devletin maan verdii retmenler ana dili dersi verirler. Bu demokratik bir talep deildir, laik bir lkede her dinden olanlara devletin okullarnda o dine ilikin ders vermesi gibidir. Bu Avrupa Birlii standard denendir ve fiilen Avrupa Birlii lkelerinde bulunmaktadr. Bu anadil eitimi, bir dille tanmlanm bir ulusu reddetmez, ona dayanr ama onu esnetir. Trk Devletinin ve btn byk partilerinin azami kabul edecei program da budur. Bireysel bir hak olarak Krtln ve Krt dilinin kabul (tabii zorda kalnrsa btn dier dillerin de), ama ulusun Trklkle tanmlanmaya devam edilmesi (Yani Trkenin resmi dil olmas, ulusu tanmlayan dil olmas ve okullarda Trk Tarihi okutulmas). Biz radikal ve demokrat bir parti olarak, ii hareketinin ta evelki yzyldan beri savunduu bu demokratik program savunmalyz. Resmi bir dil ile pratik bir sorun olarak ortak bir konuma dili (lingua Franz) ayr bir sorundur ve buna vatandalar gerek var m varsa hangi dil olmal ayrca karar verirler. Bu radikal demokratik talebi savunmak bugnk hukuk sistemi iinde bile mmkndr aslnda. nk, resmi gr, Trkln hukuki bir tanm olduu her hangi bir etnik, dini, rki bir anlam bulunmad (Aslnda grn aksine bunlarn hepsi de vardr) iddiasndadr. Bu iddiann fiili uygulamas olan talepler. rnein resmi dil olarak Trke olur ama, fiilen onu resmi dil olmaktan karacak tm talepler koyulabilir. Yani yukarda ve aada sylediklerimiz. Bu Kitabna uydurma sorunu ayr bir sorundur. Yeter ki i oralara kalsn. nemli olan nce ulusun ne ile tanmlanacanda anlamak ve onu savunmaktr. Bir dil, din, etni, tarih vs. ile mi tanmlanacaktr, yoksa bunlarla tanmlanmaya kar m tanmlanacaktr?) Tarih kitaplarnda Trk, Krt, Arap, Fars, erkez uluslarnn tarihleri deil, uluslarn tarihleri olmadna dair bir tarih okunmas. Yani Demokratik bir lkede, herkes ana dilinde ama uluslarn tarihi olmadna dair ayn tarihi okur . Tpk gerek laik bir lkede, herkesin okullarda Darvin yasalarn, DNAlar renmesi gibi ama, okul dnda isteyenin Hindular gibi insann defalarca yaayacana; Mslmanlar gibi lp te dnyaya gideceine ve cenneten geldiine dair tarihleri de zel hayatnda okumas gibi olur. Okul dnda isteyen istedii erkez ulusunun tarihini okur veya savunur. steyen Trkerin tarihi olduunu 71

savunur, isteyen bunu Orta Asyadan, steyen, Anadoludaki Neolitik devrimden balatr isteyen btn bunlar deli samas olduunu syler. steyen Zaza dilinin Krtenin bir lehesi, isteyen Zazacann ayr bir dil olduunu savunur, bunu savunmak iin dernekler kurar, yaynlar yapar. Btn bunlarn Fenerbahe veya Beikta taraftarlndan veya bir spor kulb kurmaktan fark olmaz ve olmamaldr. Bu insanlarn bireysel zgrlkleri sorunu olur. Elbet, uluslarn tarihi olmadna dair bir tarih yazlmas imdilik gerici ulus anlaynn egemen olduu bir lkede zordur ama olanaksz deildir. Bu tarihi, lkede ve komularndaki btn dil, din, etni, soy, cinsten insanlarn eit temsilcilerinden oluacak bir tarihiler kurulunun yazmas pratik bir zm sunar. yle bir Tarihte hi bir ulus kendi tarihini dierlerine dayatamayacak ve ounluu salayamayacaktr. Bu da fiilen uluslarn tarihi olmadna dair bir tarih olur. O halde, bu talep fiilen somut rgt biimiyle yle formle edilebilir: Herkesin anadilinde okuyaca ayn tarih kitaplar lkedeki ve komularndaki tm dillerden, dinlerden, rklardan, aznlklardan, uluslardan, cinslerden, cinsel tercihi farkl olanlardan eit sayda tarihiler tarafndan ortaklaa yazlacaktr. te btn o paragraflar dolusu sorunu Krt, Trk, erkas, Ermeni, Pontus vs. sorunlarn zecek, son derece somut iki madde budur. Bunlar ok aktr, somuttur ve kaytarma ihtimali yoktur bunlar yapacan sz verenin. Bu da, yani kaytarma yollarn bizzat tkamak da ok nemlidir nk programda. imdi bu Kongrenin programna bakalm. Var m byle bir aklk ve netlik ve somutluk? Yok. rnein a) Trkiyede yaayan tm halklarn demokratik temelli siyasal hak taleplerinin tannmas; bata anadilinde eitim hakknn salanmas gelmek zere kimlik ve kltrlerinin korunmas ve gelitirilmesi ynnde gerekli mcadeleyi yrtmeyi diye yazlyor bu konu. Yani bir yn laf kalabal, bo laf. Yarn br gn pek ala vaz geilebilecek ve baka trl yorumlanabilecek szler. Yanl keke bu kadarla kalsa, sadece bu kadar da deil, Konrenin program gerici milliyetiliin millet anlayn savunmaktadr bu anlaya dayanmaktadr ve bunu yeniden retmektedir. Yani demokratik de deildir. Bu gericilik bizzat u yukarda aktarlan a kknda bile srtmaktadr. Ne demektir tm halklarn demokatik temelli siyasal hak talepleri? Yani politik olann halklara gre tanmlanmas demektir. Demokratik bir lkede, halklarn siyasal talepleri olmaz, Fenerbahelilerin veya Beiktallarn siyasal talepleri olamayaca gibi. Demokratik bir lkede halklar da tpk gerek laik bir lkedeki dinler gibi olur. Onlarn demokratik siyesi talepleri ancak bugn, Trklkle ulusun tanmland bir lkede olabilir. Gerekten laik bir lkede nasl, dinlerin demokratik siyasal talepleri olamaz ise yle. Dinlerin bir siyasal talebi olamaz, nk dinler siyasal birimler deildir, olamaz ve olmamaldr. Ama bugn, Trkiye gibi Diyanet, imim hatipler gibi oluumlarn olduu, 72

ulusun fiilen snni Mslmanlkla tanmland bir lkede farkl inanlardakilerin demokratik siyasi talepleri olur. Ayn ekilde halklar siyasal birimler deildir, olamaz ve olmamaldr demokratik bir lkede. Halklarn demokratik siyasi taleplerinin olduu bir lke fiilen demokratik bir lke olamayacandan, bunu istemek, gerici milliyetilie dayanan bu dzeni srdrmek istemekten bake bir ey deildir. Bu gerici milliyetilik, en somut biimde J kknda formle edilmektedir: j) Uluslarn kendi kaderlerini tayin hakk, zgr ve demokratik birliktelii ilkesi erevesinde, demokratik zerklik de dahil olmak zere halklarn ihtiya duyduu eitli ynetim biimlerinin tartlmas ve hayata geirilmesi iin mcadele gelitirmeyi Ne demektir uluslarn kendi kaderini tayin hakk? znde, politik olan, yani ulusu, bir dille, dinle, tarihle tanmlama ve byle bir devlet kurma hakk demektir. Demokratik bir ulusuluk ise, ulusu bir dille, dinle, tarihle, halkla tanmlama hakkn reddeder; kendisini byle tanmlamaya kar tanmlar. Yani demokratik bir ykede, bir tek kyn bile, kendi kaderini tayin hakk olur ama halklarn veya uluslarn kendi kaderini tayin hakk olmaz. Bir tek ky bile, politik olan bir dile, dine, tarihe, soya gre tanmlamay reddediyor, ayrlaca demokratik lkenin zelliklerini koruyorsa ayrlabilir. Ama o ayrlan ky, rneni, kyn resmi dili, abazacadr dedii anda, o demokratik lkenin ordular, bu kyn zerine yrmek ve orada o resmi dilden olmayanlarn hakkn savunmak demokrasiyi tekrar geerli klmakla ykmldr. Bunu bizzat i savata Kuzey Eyaletleri Gneye kar yapmtr. O zaman hi bir Marksist veya Demokrat kp, uluslarn kendi kaderini tayin hakkndan konumamtr. Dolaysyla, delmokratik bir cumhuriyet, ayn zamanda, demokratik olarak ulusu tanmlamayan btn uluslara kar potansiyel bir sava hali demektir. Yukarda aynt yaplan maddede savunulan ulusuluk, ulusun, Trkln yan sra Krtlk, Eremenilik, Pontusluk, Rumluk, Sryanilik vs. ile tanmlanmasn da savunmaktadr, bunlarn devleti tanmlayan politik birimler olmasn talep etmektedir. Demokratik bir ulusuluk ise, ulusun btn bunlarn ve dierlerinin yan sra Trklkle tanmlanmasn da reddeder. Bu adan baktmzda, Kongrenin program gerici ulusulua dayanan, gerici bir programdr ve demokratik bir ulusulua kardr. Kuraca rejim de gerici ulusularn ve uluslarn birlii olabilir. te tam da bu noktada ortaya kmaktadr Programn neden komisyonlarda yazlamayaca. Bu demokratik ve gerici ulusuluklardan hangisinin seilecei ve savunulaca ynnde bir tartma olmadan; bu konuda bir netlik ve siyasi eitim olmadan; demokratik ulusular gerici ulusulardan programatik ve siyasi olarak kopumadan ve ayrlmadan yazlan ve yazlacak programlar gerici milliyetiliin programlar olmaya mahkumdurlar. Bizzat bu tartma iinde gerici milliyetiliin z ortaya karlp demokratik b ir 73

milliyetiliin temellerini atabilir. Ancak ondan sonra demokratik milliyeti hedeflerde birleenler, bu demokratik milliyetilii nasl ve hangi biimde formle etmenin amalara en ok hizmet edebileceini tartp bu tartmay aa yukar tkettikten sonra bir uzlama forml iin komisyona havale edebilirler. Btn bunlar olmadan, fiilen fosillemi yuvarlarn temsilcilerinden oluan komisyonlara ii havale etmek, gerici milliyetilii egemen klmann bir aracndan baka bir ey deildir. Ama bunda Krt burjuvazisinin de gizli bir su ortakl bulunmaktadr. Onlar tam da byle bir iliki araclyla, bir tata iki ku vurmaktadrlar. Bir yandan Trk solcularnn apszlklarnn ve gszlklerinin tekrar ve tekrar sergilenmesine yol ap, Krt hare keti iindeki demokrat ve plebiyen kanadn Trkiyeli ezilenlere ulama abalarnn beyhudeliinin propagandasn yapmakta, kendi pozisyonlarn glendirmektedirler; dier yandan, Krt Hareketinin gerekten demokratik bir harekete dnmesinin yollarn tkamaktadrlar. Yani aslnda Krt burjuvazisi veya gerici milliyetileri ile fosillemi Trk sosyalistleri ki onlar da ayn gerici milliyetilikle mamuldurlar, birbirlerinin varlndan g alarak ve birbirlerinin varlna hakllk kazandrarak bir simbiyoz yaam srdrmektedirler. Burada imdilik sadece ulusun tanmlanmas ile yetindik. nk bu demokratik olmann zdr. Tm yurttalarn dili, etnisi, soyu, halk vs. nedeniyle bir ayrmcla uramamasnn, en azndan biimsel ve hukuki bir eitlie kavumasnn en asgari kouludur. Bu olmadan herey bir yn palavra olur. Ayn durum din iin de geerli olmaldr. Yani politik olann her hangi bir din ya da dinsizlikle tanmlanmamas gerekmektedir. Bunun da Trkiyede somut anlam, devletin Din alanndan btnyle elini eteini ekmesidir. Bu da somut olarak, mam Hatiplerin, din derslerinin, Diyanetin, hviyetlerden din hanesinin vs. kaldrlmasdr. Peki bu midi-program ne diyor? Hereyi ve hi bireyi: b) Dlanan ve ayrmcla mruz kalan tm inan topluluklarnn ve inanmayanlarn dnce, ifade, vicdan ve ibadet zgrlklerinin eit vatandalk haklar temelinde zme kavuturulmas iin mcadele etmeyi Burada bir tek somut sz veya placak i var m? Yok. Bir yn bo laf. Bu somut talep olarak her eyden Diyanetin, mam Hatiplerin, Din derslerinin, Dine ilikin ifade ve ritellerin (Nfusta din hanesi, Askerlikte yemek dualar vs.) kaldrlmasdr. Sen bunlarn hi birisini syleme, dlananlarn eit vatandalk haklar temelinde zme kavuturulacan syle. Bu fiilen gerek bir laiklik deil; btn dinlerin ve dinsizlerin de devlete tannmas ve btn bu ilere devletin bakmas gibi gericinin gericisi bir sonu dourur. Aac tohumundan tanmyorsanz meyvesinden tanyn derler. Bu szlerin ilerde nasl zehirli meyveler vercekleri, aslnda Kongrenin ikinci gn ortaya tohum olarak kt. Siz Haklar politik olmaktan karmak hedefini yazmazsanz ve bu haklar tek tek sralamaya balarsanz, 74

programa zel olarak biz zikredilmemiiz diye bir yn halklar ve inanlardan gelen itirazlar kmaya balar. Tam da bu oldu Kongrede. Ve bu itirazlar knca da hangi halkn daha ok ezildii yolunda bir yar ta balar. yle de oldu. Bir sre sonra kimin daha ok ezilip katliama uradna dair bir yar balad ve birden bire son derece gerici ve milliyeti ifadeler duyulmaya baland. Durumun vehametini gren divan da konuyu tartmaya son verip komisyona oradan da gelecek kongreye havale etti. Buraya kadar sadece Tzn bir ka maddesini ele aldk ve elimizden geldiince ksa tutmaya altk, bir ok elikiyi de grmezden gedik. Durum ortada. ler tutar yeri olmayan, ne dedii belirsiz, soyut, bir yn bo laftan ibaret, o bo laflarn anlam zerine dnldnde de gerici ve demokratik olmayan bir ze sahip olduklar aka grlen maddeler. Bunlar bir program eletirisi olarak da okunabilir. nk buraya kadar ele aldmz tzk maddeleri, bir tr mini ve midi programdlar. Burada tzn esas ileyie ilikin blmleri balyor. Bu maddeler de, herkes layn bulur, byle programa byle tzk denecek ekilde. Ama artk bunlar da tek tek ele almayacaz. Bu skntya daha fazla dayanamayacaz. Programdaki eklektisizim, elikiler, gereksiz tekrarlar vs. hepsi aynen tz kte de var. Program bir btn olarak, Trk Sosyalislerinin, hem metodolojik, teorik ve programatik olarak nasl gerici bir pozisyonda bulunduklarn, bildiklerini bile unuttuklarn gsteriyor. Tzk ise bu hafza kaybna uram gruplarn varlklarn srdrebilme abalarnn bir ant. Bu program ve Tzge kar bir sava amadan, bu program ve tzk; hazrlan, z ve biimiyle yenilmeden, demokratik hareketin bir toparlanma yaamas olanakszdr. Bunlarn sat zehirler, Kongrenin ilk gnn demokratik atmosferinin yok olmasna yol aar. Program her eyde nce demokratik bir ulusuluu ve buna bal dier demokratik talepleri somut olarak, en kk bir ka noktas brakmadan ksa ve zl biimde ifade etmelidir. Byle bir programa temel olacak metin bizim bir trl ne kongrelerin, ne komisyonlarn gndeme almad ve srarla yokmu gibi davrand iki sayfalk bir metinden ibaret kar programmzdr. Tzk ise, var olan, her eyden nce, ilk kurulu kongresi iin zorunlu ve kanlmaz olan, parti ve yuvarlarn tannmasna son vermek; Kongre iindeki farkl grlerin ounluu kazanma ve kazanabilmek iin faaliyetlerini rgtleyebilmelerini, her yenin haklar erevesine yerletirmekle ykmldr. Yani ilk kongre iin rgtlerle grlmtr ve onlar rgt olarak tannm ve yle toplanlmtr ama ilk kongre ve tzn grevi, bu rgtlerin, Kongre iindeki tannmalarna ve haklarna son vermek olabilir ve olmaldr. Kongre iin bir tek birim olmaldr. Tek tek bireyler, bunlarn eitlii ve haklar. rgtler, bireyler olarak katklar ve katlmlar lsnde belirleyici olabilirler ve olmaldrlar. Kabul edilen btn tzk ise, aslnda bu ilk kurucu gruplarn varln ve etkilerini srdrmelerinin bir arac olarak yazlmtr. Bu en nemli ve temel koul bulunmamaktadr. 75

in ilginci, ilk Kongre, balangta Trk Sosyalist yuvarlar ile olan ilikisini, imdi btn Halklara da yaym bulunmaktadr. Buhu yle aklayalm. Ulusu trklkle tanmlanm olduu bir lkede, Halklarn zerlerindeki baskya halklar olarak rgtlenerek direnmeleri demokratik bir karakter tar, baskya kar bir direnitir. Ama bu demokratik ve esilen direnii karateri olan halklar, programatik olarak Halklarn hic bir politik anlam olmamas iin mcadele etmiyor larsa, yani aslnda kendilerini ve dier halklar, politik olarak yok etmek iinmcadele etmiyorlarsa; halklarn politik birimler olduu bir dzen iin mcadele ediyorlarsa, bu gericilii programlatrmak olur, baylangta halklar olarak bir araya gelmenin demokratik z yok olur. Kongre tam da bu tehlikeyi canl olarak da yaad. Kongre, programyla, halklara, ey halklar, buraya halklar yok etmek zere gelin, bizim programmz budur demeli. rgtl hlklarn mcadelesi o zaman gerekten zyle de demokratik bir anlam kazanr ve gerekten baarya ular ve de bayarya ulatnda btn blgeyi kurtarma potansiyeli tar. Ama bu yaplmad an, hedef demokratik olmad an, o halklar, politik birimler olmak iin mcadele edip bir araya geldiklerinde, bu bir araya geli bir halklar boazlamasyla son bulur eninde sonunda. (Bunun ip ular da Kongrede yaand.) te Sosyalist yuvarlarla olan durum da ayndr. Kongre, yuvarlara, kendinizi yok etmek zere buraya gelin diyebilmeli ve demelidir. Elbette tpk gerek demokratik bir lkede Halklarn en geni zgrlklerle rgtlenmeleri gibi, bu rgtler veya yuvarlar da Kongre iinde rgtlenmeye alabilirler. Yani kendi grlerini yayarak, kongrenin yasall iinde kendi grlerini ounuluu kazanmak yoluyla gerek politikada gerek ynetimde egemen klmaya alabilirler. Ama bunlar Kongrenin bileenleri, zel haklar, kotalar olan bileenleri olamazlar. Bunu ancak eiut hakyl yeler ve bireyler araclyla yapabilirler ve ypabilmeyidirler. Kongre, tznde Gruplar ebediletirmekte, programnda halklar. Birinci gn bu birlemenin demokratik potansiyellerinin bir gsterisiydi, ikinci gn ise, bu gerici tehlikelerin somutlamasyd. Birinci gnn demokratik potansiyelleri ikinci gnn gerici tzk, program ve ileyilerini yenmeden, buna kar bir mcadeleye girmeden bu Kongre demokratik muhalefeti toplayan ve gelitiren bir merkez olamaz. Bu haklar meselesinin zerinde ne kadar durulsa azdr. Ksaca baz hatrlatmalar yapalm yeri gelmikin. Bu ayn zamanda o sosyalist yuvarlarn varl ile halklarn varl arasndaki derin ilikiyi de gzler nne serer. Trkiyede devlet ve ulus Trklkle ve Snni slamla tanmland iin, fiilen btn dier halklar ve inanlar bask altndadr. Bu baskya kar demokratik zlemler btn sosyalist ve demokratik hareketin zn oluturmaktadr. 60l ve 70li yllarda sosyalist hareket, humanizmi ve demokrasi talepleriyle btn bu bask altndaki halk ve inanlarn, kendilerini ifade edebilecekleri ve d emokratik bir kanal sunuyor bylece btn demokratik zlemler, sosyalist bir hareket erevesinde kendilerini 76

ifade ediyorlard. Yani Trkiyedeki sosyalist hareket aslnda ve znde demokratik bir hareketti ama demokratik olduunu bilmeyen, kendini sosya list sanan bir demokratik hareketti. 60lardaki hzl ykseliini biraz da buna borludur. Sosyalizmi bilmedii srece demokratik z ar bast. Ancak sosyalistlii rendike de demokratiklikten uzaklap ulusulamaya balad. Stalinizmin ii ve sosyalist harekete yapt zararlardan ok sz edilir. Ama stalinizmin, esa zarar demokratik hareketedir. nk demokratik taleplerin terki ve gerici bir milliyetilie gei anlamna gelmektedir ayn zamanda Stalinizm. Tek lkede sosyalizm gerici milliyetilie geiti demokratik bir milliyetilikten: brokrasi ise demokratik hedef ve geleneklerin terki anlamna geldi. Trkiyeli sosyalistler Marksizm ve Ssoyalizm diye stalinizmle tanp onu rendike, altmlardaki naifliini yitirdike, demokratik karakterini yitirip milliyeti ve sosyalist hale gelmeye balad. Bylece, sosyalistler sosyalistletike, yani anti demokratik milliyetiler haline geldike, ortada demokratik zlemlerin iine akaca bir demokratik hareket kalmaynca, bu demokratik zlemler, en saf biimlerinde, ulusun Trklk ve Snni slamlkla tanlanmasna direni biiminde ortaya kmaya baladlar. Yani en bata Krt hareketi sonra Alevi hareketi byle ortaya kt. Ve sadece yeni kuaklar kendilerini byle Krtlk veya Alevilik vs. teme linde ifade etmediler; ama ayn zamanda bizzat dn demokratik zlemlerini Sosyalizm iinde gerekletirebileceklerini umanlar, bu zlemlerine Sosyalist hareketin snf diyerekten (aslnda bu snf deme, fiilen egemen ulus milliyetilii ve demokratik zlemlere kapallk anlamna geliyordu) hi bir ilgi gstermediini grdke, sosyalizmin dnya apnda itibarszlnn da etkisiyle, sosyalist hareketten uzaklap, Krt, Alevi, erkes, Pomak, Ezidi hatta ateist vs. olduklarn kefetmeye baladlar. Sosyalizmden uzaklama, aslnda sosyalist harekete egemen milliyeti ve anti demokratik sosyalizmden, yani brokratik stalinizmden bir uzaklamyd. z ve grnm btnyle kendine zt biimlerde ortaya kyordu. imdi, artk sosyalist yuvarlar biimide deil de, halklarn temsilcileri olarak gelenler, aslnda yzde doksanyla byle eski Sosyalistlerdir. Ama bunlar ayn zamanda, Stalinizmin gerici milliyeti ve anti demokratik eitiminden de gemi sosyalistlerdir. Bu nedenle, tepkileri demokratik karakterli, programlar ise anti demokratik ve gericidir ou kez. Ama Alevi ve Krtler, sosyalist hareketin esas taze insan kaynan oluturuyorlard, bunlarn demokratik zlemleini, artk sosyalist harekette deil, Alevi ve Krt olarak ifade etmeleri ve rgtlenmeleri, sosyalist hareketin btn kklerinin kurumas anlamna geldi. Ortada hayatiyetini yitirmi, kk ve etkisiz yuvarlar kald. Bu rgt veya yuvarlar iin biricik insan kayna, Trk ve Snni kkenli, ehir orta snflar kalmt. Bunlar ise, bugnk sistem iinde, Trklkleri ve Snnilikleri nedeniyle (Ateist de olabilirler fark etmez, kltrel olarak Snnidirler ve o ortamda yaarlar.) zel bir ezilme 77

ilikisi iinde olmadklarndan, hatta egemen ve st kesime ait olduklarndan, demokratik zlemlere uzak durdular. Bunu da zellikle daha ok Sosyalizm, Snf, emek diyerek ifade ettiler. Bu toplumu saran oven milliyetiliin ve demkratik zlemler karsndaki brokratik duyarszln, sosyalist bir versiyonundan baka bir ey deildi. O halde, bu gnk yuvarlar ve halklar ve inanlar aslnda bir yanyla ayn madalyonun iki yzdrler de. imdi, AKP iktidar ehir orta snflarnn ve Alevilerin de karsnda bir tehlike oluturduu iin, bunlar Krtlere yaklamaktadrlar. te sosyalist yuvarlarn, artk direnmemeleri ve Krt hareketiyle bir araya gelmeleri, son durumada, bu eilimin bir yansmasndan baka bir ey de deildir. imdi ortada iki zm vardr. Programatik olarak: Birincisi, bu halklar, bir politik birim olarak tannmalar iin mcadele ederler. kincisi, bu halklar Trklerin de kendileri gibi bir halk olmas, yani hi bir halkn politik olan tanmlamamas iin mcadele ederler. Yani Halklarn politik bir anlam olmamas, halklarn politik bir birim olmamas iin mcad ele ederler. (Tzksel olarak da ayn durum sz konusudur: Birincisi, bu rgtler, yuvarlar yani bileenler ya birer birim olarak tzke tannp var olmaya devam ederler. kincisi, bu bileenler, Krt hareketi dahil hi bir bileenin, rgtsel olarak tannmayp, bireysel katlmlarla birlemesini; yani rgtlerin, rgt ileyii asndan hi bir politik ve rgtsel anlam olmamasn kabul eder ve rgt iinde varlklarna son verirler. Birinci yollar ykm ve yenilgiler, hayam krklklar demektir. kinci yollar, yepyeni bir dinemizm. Bu yollardan hangisinin kazanaca Kongre hareketini, Krt hareketini ve Demokratik mcadelenin geleceini belirleyecektir.) Halklarn temsilcilerinin ilk balang noktasnda, tulumbaya koyulacak bir tas su olabilmek iin, halk olarak bu kongreye gelmeleri anlamldr. Ama bu kongrede, halklarrn bir politik birim olmamas iin, karar vermelidirler, ancak o zaman btn halklar demokratik bir birlik oluturabilirler. Ama bu karar ayn zamanda, bir lm parendesi atmak demektir. Gnll olarak, salhaneye gidip, orada boazlanmay gze almak demektir ve byle olmaldr. Programatik olarak bu en temel sorunu tartmad ve zme balamad; gerici ulusuluun formlasyonlarn kabul ettii iin, bu Kongre, bir sre sonra paralanmaya mahkumdur. Bizim tn bu eletirilerimiz ve mcadelemiz bunu engellemek iindir. O halde, kongre, Halklar yok etmek zere Halklarn demokratik kongresi olabilir. (Bu anlamda ad da olmas gereken amac ifade etmemektedir. Halklarn Demokratik Kongresi, halklar tanmama kongresi olabilir ancak. Demokrasinin z, hi bir halkn tanmamamsdr. Halklar tanmayan bir halk oluturmaktr. Elbet zel bir sorun olarak herkes istedii halktan 78

olabilir. Yukarda da belirtildii gibi, bu ayr bir sorundur.) Byle bir program savunacak bir Kongrede de halklar kongrenin bileeni olan birimler olmazlar. Halklardan bireyler, bu kogrenin programn benimsedikleri lde bunun iinde yer alrlar. (Kald ki Halklar da politik olarak paralanm birimlerdir ve Kongrenin programn kabul edenlerin esas grevi kendi halk iinde, halklarn politik birim olmasn savunanlara kar, aksini, yani halklarn politik birimler olmayaca bir dzeni, demokratik bir program savunmaktr. te Tzk de Sosyalist Yuvarlara kar ayn ilevi grmelidir. Yani sosyalist yuarlar da bir birim olmaktan karlmaldr. Oraya Kongre iinde bir birim olmaktan kmak zere ilk ve son defa bir birim olarak gelmelidirler ve gelmeliydiler. Tzk ise, tam tersine onlarn kongre iinde bir bileen olarak haklarn garantiye almaya yneliktir. Btn o muazzam broktatin, tutarszlklarla dolu tzn z budur. Drdnc maddedeki d kk, Kongre bileenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini koruyarak katlabilir diyerek bu hakk ve bileimi garanti altna almaktadr. Bu hem de bir ilke olarak belirlenmi durumdadr. Bir kere rgtl gruplar bileen olarak tanmlanca bundan sonra bir yanda atomlarna ayrlm bireyler ve kitle rgtlerinin temsilcileri vs. (Kald ki bunlar da muhtemelen o rgtl bileenlerin, o rgt veya birey olarak katlm taraftar veya yeleri olacaklardr. Bizzat kongre bunu gsterdi. Byle olduu herkesin dilindeydi.) var olacaktr. O zaman bu rgtl kk gruplar, bizzat resmen tannm olamalarn da verdii gle her eyi belirleyecekler, tm yaratc inisiyatifi boacaklardr. Bu koca tzgn btn ilevi de budur. O halde, tzk her eyden nce, ister siyasi rgtlerden, ister halklardan, ister yeni s osyal hareketlerden olsun, bireysel katlm zerinden olumaldr. Bunun haricinde hi bir katlmc birim olamaz ve olmamaldr. Ayrca, Halklar ve Yeni Sosyal Haraketler veya Sivil Toplum rgtleri veya kitle rgtleri denenler zaten politik olarak bir btn deildirler. O rgt ve hareketlmerin iinde bir ok farkl eilim bulunmaktadr. Kongreye katlanlar, bu hareket ve rgtlerin iinde, tutarl ve radikal bir demokratik program savununlar olabilir ve yle olmaldr. Bunlar bu programn o rgtlerin iinde arlk kazanmas iin mcadele etmelidirler. Ayn durum Siyasi rgtler ve Kongre iin de geerlidir ve geerli olmaldr. Siyasi rgtler de birer bileen olarak deil, bireyleriyle katlmalar lsnde bu ibireylerin nicel ve nitel arlklar lsnde Kongrenin iinde etkilerini arttrabilirler ve arttrmaldrlar. Elbette Kongre iinde programatik, taktik, stratejik, rgtsel konularda bir yn ayrlk kacaktr. Bu ayrlklarda arkada rgtl bir g olmasa bile ayn tarihi paylam olmannn, ayn politik kltr edinmi, ayn ideolojik ve metodolojik kaynaklardan beslenmi olmann bile bir ok eilimin ekillenmesini belirleyecei aktr. Elbette, rgtlerin, Kongrenin ynetimi ve politikasnda etkili olma yollar aramalar son derece merudur ve hakldr. Ama bunu rgtler olarak deil, Kongre iindeki ye ve taraftarlarnn says ve almalar, nicel ve nitel 79

arlklar lsnde ve btnyle Kongre yasall iinde yapmaldrlar. Bu u demektir: eer onlar gerekten samimi iseler, btn rgtlerinin ve btn yelerinin Kongre almalarna katlmas demektir. nk ancak ne kadar ok katlr ne ktadar akttif alrlarsa o kadar etkili olabilirler ve Kongrenin politik hatt veya ynetimini o kadar etkileyebilirler demektir. Ve ancak o zaman Kongre gerekten btn demokratik toplumsal muhalefetin topland, rgtler aras rekabetin almalar ve kitlesellemeyi tevik ettii bir ikinci demokratik meclis, hatta bir ikili iktidar ekirdei haline dnebilir. Tzk esas olarak tam da bunu formle etmeliydi. Bu biim iinde bireylerin ve eilimlerin ounlua grlerini anlatma ve kazanma hakkn ve usullerini garanti altna almaya ynelik olmalyd. Halbuki, Tzk, tpk Trkilye Cumbhuriyeti Yasalar gibidir. Onlar ilke ol arak hep demokrasiden, laiklikten sz ederler ama fiili maddeler olarak bunu yok ederler. Bu tzk de ylledir. Bol bol yelerin haklarndan, demokrasiden sz etmektedir ama, fiilen bunu yok etmektedir. Hep st orgnlrn yetki ve haklerinden sz etmektedir mesela. Tpk Trkiye Cumhuriyetinin vatandalarn haklarndan deil, devletin haklarndan ve vatandalarn grev ve zorunluluklarndan sz etmesi gibi. Kongreler her trl birliin en st organrlrdrlar. Demokrasilerde Meclisler ne ise, rgtlerde de Kongreler odur. O her eyi yapabilir. Peki Anayasalara, tzklere ne gerek vardr o zaman? Tzkler ve anayasalar, o her eye kadir Kongrelerin, Meclislerin, yani ounluklarn, yapamayacaklarn, karar alamayaca noktalar yazarlar. rnein fikir ve rgtlenme hakk m diyorlar. Bu konuda kstlayc bir karar alamaz ounluk veya meclis demektir bu. Ya da baz durumlarda bu kararn ancak belli bir yksek oran ve uzlamalarla alnabilecei yolunda kurallar getirirler. Yaniu Tzkler ve programlar aslnda genel kongrelerin, snrlarn belirtirler. Ancak trk Devltinin anayasas rnein, tam tersinedir, yapabileceklerini yazar. Yapamayacaklarn yzdnda da aslnda, anayasann deitirilemez maddeleri gibi, en anti demokratik maddelerdir. te Kongrenin tzg de byledir. Hep Kohgrenin kongresinin yapabileceklerini yazmaktadr. Halbuki yaplmas gereken yapamyacaklarn yazmaktr. Yani onun yetkilerini kstlamaldr. Ama tzge bakn, hep yapabileceklerini yazmaktadr. ok uzaa gitmeye gerek yok, i ileyie ilikin maddeler yle balamaktadr rnein, ilk iki cmle: Kongre delege says Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek grds takdirde Genel Meclisi grevlendirebilir. Bir tzgn yapmas gereken ise, tam da bunu, delege saylarn, (nk bunlar ounluun manplasyonuna uygun sorunlardr, Tzkler ounlua gvensizlik temelinde yazlmaldrlar) yani Kongre delege saysn, Genel Kurula brakmamak olabilir ve olmaldr. En kk birim ve en az ka kiinin bir delege seebilecei belirlenir. Bunlar ile, il ve blge seimi oranlaryla verilir. Diyelim ki her kii bir Demokrasi Oca kurabilmeli. Her kii bir delege seebilmeli ile iin. Her ilede delegeye bir il delegesi seilebilmeli; her il 80

delegesine bir blge delegesi; her blge deleesine de bir genel kurul delegesi seilebilimeli. Ancak bylece gerek gleri ve eilimleri yanstan bir temsil salanabilir. Ama zaten bileenlerin pazarlklar yoluyla hereyin belirlendii, sonra da rgtsz kitleye bir plebisitle sunulduu imdiki biim en gerici diktatrlklerden farkl deildir. (Bu kiiyi kk grmemeli. Bir kongre delegesi, blge delegesini temsil ettiine gre 9 il delegesini, 27 ile delegesini, 81 Demokrasi oca delegesini, en az kii de bir demo krasi oca oluturabildinine gre, 243 yeyi temsil eder. Yani bin kiilik bir kongre de 243.000 kiilik bir rgt demektir ve Trkiyeyi yerinden oynatr byle bir rgtl g.) Keza bir kongre en yetkili organ olarak, aksi belirtilmedike her eyi yapabileceine gre, her hangi bir konuda hekesi de grevlendirebilir. Bu hakk tekrar genel kongreye vermek gereksiz bir tekrardr. Ama demokratik bir tzgn yapmas gereken, ne delege saysn ne de bunu belirleme hakkn bakasna vermeyi snrlamak olmaldr. Bylece 10 ila 500 arasnda yesi bulunan siyasi rgtler, bu gnk gibi oransz lde deil; gerek almalara katldklar oranlarda bu kongre delegeleri arasnda yer alabilirler. zetle, tzgn temel felsefesi yanltr, rgtlerin temel bir birim veya bileen olarak tannmasna son verilmesi gerekir. Her rgtn taraftarlar Kongreye bireyler olarak katlr. Bu katklmlar lsnde bu bireysel katlmlar dolaymyla bir etkileri olur veya olabilir. Bunun bir mantk sonucu daha bulunmaktadr. Kongre bir parti rgtleyemez, bu he hakkdr ne de grevidir. Ama Kongreye katlan insanlardan byk bir blm, bir araya gelip baka bir parti kurabilir. Bu elbet mmkndr. Ama o parti de tpk var olan partiler gibi bireyleri ile katlm lsnde Kongrenin ynetimi ve izgisi serinde etkili olabilir ve olmaldr. Bu tr bir tzk ve Kongre yaplanmas, demokratik bir programla birlikte Trkiyenin olmazsa olmazdr. Bu yapld takdirde, bizzat o kk sosyalist gruplarn bu rgt ele geirmeye alan elemanlar bile fiili alma iinde o rgtlerinin duvarlarnn tesini grmeye ve gelimeye, kendilerini yenilemeye balayabilirler. Bu ayn zamanda o rgtlerde bir sre sonra atlamalar yaratr: bu Kongrenin almalarna aktif olarak katl anlar, eski brokratik aygtlar ve yuvarlarla bir sre sonra ayrlmak zorunda kalrlar ve ileride gerekten devrimci ve demokrat hedefleri savunacak bir baka birliin gerek militanlar haline gelebilirler. Ama byle bir alma tarz ve tzgn en byk faydas, Krt zgrlk Hareketine olacaktr. O zaman, Krt zgrlk Hareketinin bu Kongre hareketini rgtleme ve Triyenin batsnda rgtlenme abalar, bir ka grevli DTPlinin ii olmaktan kabilir. O zaman Krt zgrlk Hareketi, bu Kongrede etkili olmak istiyorsa olabildiince ok yesini Kongrenin fiili yesi yapmak, bu yelerinin nicel ve nitel arlyla Kongre zerinde etkili olmayla alacaktr. Ama o zaman ilk defa Krtler ve Trkler, tabii herkes, bir araya gelip birbirleriyle atarak ve alarak birlirlerini etkilemeye balayabilecekler; o zaman ilk kez Krt Direnii d dnyalarn dorudan etkisi aracyla da bu gn kendisini kakrdatan izolasyonuna son verebilecetir. 81

zetle, brakalm nce demokrasi zerine byk laflar etmeyi. Somut olarak demokrat olalm. Bu ise somutun somutunda, nce demokratik bir program ve demokratik bir tzk demektir. Bunlarn hazrlanmasnda en byk vei geni katlm ve demokrasi demektir. Demokrasiyi, kiilerin demokrat olmalarna balamayan, en anti demokratlar bile demokratik deavranmaya zorlayacak, byle davranmadklar takdirde onlar Kongre yasallnn dna drecek bir tzk ve program gerekiyor. Ama bunun iin de nce, bu program ve tze kar bir mcadele. 09 Kasm 2011 aramba Demir kkaydn Tzn gerisi aada. Bundan sonhrasnda eletirel notlar yok. Bu okuyucularn ev devidir. Madde 4: Kongrenin lkeleri a) Kongre, tm demokratik muhalefet glerinin zgl mcadele alanlarn ortak mcadele alan olarak kabul eder; b) Devletten, sermayeden, hkmetlerden ve onlarn kurumlarndan bamszdr; c) Halklarn kendi gelecekleri ile ilgili her konuda demokratik temelli hak taleplerini ve kararlarn esas alr; ) Demokratik muhalefet glerinin irade ve insiyatifinden hareketle bileenlerin, ifade, dnce ve inan zgrln tanr; demokratik, katlmc ve effaf bir ileyii benimser; d) Kongre bileenleri, kongreye kurumsal ve bireysel kimliklerini koruyarak katlabilir; e) Delegelerin insanla, halka, doaya ve mensubu olduu tm kongre kurullarna kar sorumluluunu esas alr; f) Tm karar alma srelerinde aznlk grlerin ifade haklarn korur; g) Tm karar alma mekanizmalarnda cinsiyet eitliini esas alr ve uygular; h) Tm karar alma mekanizmalarnda genlerin temsiliyetini esas alr ve uygular. ) Tm karar alma mekanizmalarndan bireylerin temsiliyetini gvence altna alr ve uygular. i) Aday olduu takdirde engellilerin karar alma mekanizmalarnda temsiliyetini gvence atna alr. Madde 5: Kongre ve Organlar Kongre delege says Genel Kurulca belirlenir. Bu konuda gerek grds takdirde Genel Meclisi grevlendirebilir. Genel Kurulu iinden seilen 101 kiilik yrtme organ olarak Genel Meclis ve onun almalarn koordine edecek olan 25 kiilik bir Yrtme Kurulu, ayn meclisin yelerinin iinde yer ald ve muhtelif alanlarda ve konularda grev yapacak olan srekli komisyonlar, gerek bu dzeyde ve gerekse yerel dzeyde ortaya kabilecek dorudan politik olmayan kimi sorunlarn zmne karlkl grmeler yoluyla yardmc olmas 82

hedeflenen etik kurullaryla, kamuoyu nnde ve TBMMde bu yaplanma adna szclk yapan temsilcileri, blgedeki il temsilcisi delegelerin bir araya gelmesiyle oluan ve corafi olarak yirmi blgede oluturulan Blge Meclisleri, il meclisleri ve ile meclisleri, programn ortaya koyduu bak ve bu tzgn belirledii ileyi dorultusunda faaliyet gstermek zere merkezi ve yerel dzeyde faaliyet srdren delegeleri ve kendilerini bu yaplanmann yaratt mcadele mecranda gren ve ona muhtelif ekillerde (geici komisyon, yayn, blten, internet destei, etkinliklere katlma, vb) emek veren birey ve toplum kesimlerinin, faaliyetlerin, rgtlenmelerin oluturduu ortak mcadele ve direni odana, bu btn ifade eden bir kavram olarak KONGRE denir. Kongre aada sralanan organlardan ve bu organlarda yer alp, belirlenen rgtsel birim ve mcadele alanlarndan seilerek gelen delegelerden oluan ve demokratik bir ileyie sahip bir mcadele platformudur: Madde 6: Genel Kurul a) Kongrenin en yksek karar organdr. b) Kongre programnda yer alan konulardan hareketle ve mevcut siyasal gelimeleri dikkate alarak ihtiya duyulan btn kararlar almak ve Genel Meclis ile komisyonlar bu kararlarn gereini yerine getirmek zere grevlendirmekle yetkilidir. c) Bir yllna genel kurulun belirledii yerel birimlerden seilen delegelerden oluur. Genel kurul delege saysn kendisi belirler. ) Kongre, toplumsal gereklii ve mcadelenin ihtiyalarn dikkate alarak, program ve tzn kabul eden kurumlarn ve bireylerin genel kurulda dengeli temsilini salar. d) ki toplant aras dnemde, program ve tz kabul ederek Kongreye katlma iradelerini ifade eden kurum ve rgtl evreler ile bireylere dair Genel Meclis tarafndan iletilen teklifleri karara balar ve genel ilkeler nda genel kurulda temsilini salar. f) Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye bakanlar ve eski milletvekilleri kurulun doal delegeleridir. g) Genel kurul oluumunda kadnlara %50 kota uygulanr ve kadn bavurularyla doldurulur. Dolmayan kota bo braklr. h) Genel kurul oluumunda 27 ya ve altnda olanlar iin en az %10 genlik kotas uygulanr. ) Ylda iki kez, Mart ve Ekim aylarnda toplanr. Delege tam saysnn yardan bir fazlasnn katlmyla toplanr. Toplanma yeri Ankaradr. Gndemini komisyonlarn ve yerel meclislerin taleplerini de dikkate alarak Genel Meclis hazrlar. Delegelerin 1/15unun istei zerine gndeme yeni konular nerebilir ve buna Genel kurul karar verir. i) Olaanst toplantlar Genel Meclisin kararyla veya genel kurul delegelerinin 1/5 inin imzal arsyla gerekleir. Toplant, aranlarn belirledii gndemle ve bir ay iinde yaplr. j) Genel Kurul toplantlar kotalarn dikkate alnd be kiilik bir heyet tarafndan ynetilir. 83

Bu heyet delegelerin 1/10un nerisiyle genel kurul tarafndan belirlenir. k) Genel Kurul kongre programda ve tzkte ngrlen ama ve hedefler dorultusunda gerekli grlen kararlar alr ve yrtme iin Genel Meclisi grevlendirir. l) Program ve tze ilikin deiiklik ve kararlar toplam ye saysnn en az 2/3nn olumlu oyuyla alr. Dier kararlarn genel kurula katldklarn imzalaryla belirten delegelerin 2/3nn olumlu oyuyla alr. Alnan kararn yeniden grmeye alabilmesi iin toplam delegenin 1/3nn istemi gerekir. m) Yrtme faaliyetini gerekletirmek zere kendi iinden 101 delegeden oluan Genel Meclisi seer. Kadn ve genlik kotas uygulamas bu seim iin de geerlid ir. n) Gerekli grd konularda ynetmelikler karr. o) Komisyon konularn ve buralarda alma yapacak delegeleri belirler. ) Dayanma amal olarak delegelerden mali destek talep edilmesine karar verir. p) ki toplant aras dnemde, program ve tz benimseyerek Kongreye katlma iradelerini ifade eden kurum ve rgtl evreler ile bireylere dair Genel Meclis tarafndan iletilen teklifleri karara balar ve ilkeler nda genel kurulda yer almalarn salar. Madde 7: Genel Meclis : a) Kongre genel kurulunun seimli iki toplants arasndaki dnemde, bu kurulun alm olduu kararlarn onun adna yrrle konulmas ynnde, program ve tzkte ifade edilen ama ve hedefler iin almalar yapar. b) Olaan olarak 45 gnde bir toplanr ve toplanma yeter says ye saysnn 2/3dr. c) Genel Meclisin almalarn yrtmek zere, ilerinde milletvekilleri de bulunan en az 3 kadn 6 yeden oluan, Genel Meclis ve Yrtme Kurulunun verecei temsiliyet ve szclk grevini yrtmek zere Divan Heyeti ile 19 yeden oluan Yrtme Kurulunu seer. ) htiya duyulan konularda alma yapmak zere geici komisyonlar oluturur ve genel kurul bnyesinde oluturulan daimi komisyonlarla koordinasyon iinde alr. d) Toplantlarn en az biri kadn olmak zere en az kiilik bir heyeti ynetir. Bu heyette Divan Heyeti ve Yrtme Kurulundan yeler de yer alr. e) Genel Kurulun olaan ve olaan st toplantlarn hazrlamakla ykmldr. f) Kararlarn ye tam saysnn en az 2/3nn olumlu oyuyla alr. g)Genel Meclis, Genel Kurulun alma ilkeleri erevesinde faaliyet yrtr. h) Genel Meclis delegelerinin 1/5nin istemi veya Yrtme Kurulunun gerekli grd hallerde olaanst toplanr. Olaanst toplant gndeminde arya neden olan konu yer alr. En ge bir ay iinde toplanr. ) Milletvekilleri istedikleri takdirde Genel Meclis toplantlarna sz haklaryla katlabilirler. 84

i) Genel meclis ihtiya duyduu durumlarda danma amal geniletilmi toplant yapabilir. j) alan istihdam ve mekan kiralama gibi hususlarda karar alr ve uygular. k) almalarnn giderlerini delegelerin dayanma ve destekleriyle karlar. l) Kongre program ve tzn kabul ederek katlma iradelerini ifade eden kurumlar, rgtl evreler ve bireylere dair nerileri Genel Kurulun ilk toplantsna gtrr. Madde 8: Daimi Komisyonlar a) Programda deinilen ve Genel Kurulda belirlenen konular kapsamnda genel kurulda kurulur. almak iin bavuran delegelerin ve konunun uzmanlarnn katlmyla almalarn yrtr. Komisyonlarda grev yapan delegelerin sreleri genel kurulun sresiyle snrldr. b) Genel Kurul ve Genel Meclisin ihtiya duyduu konularda srekli alma yapar. Bu ynde rapor, dosya, karar tasars, ynetmelik, proje, konferans, seminer, eitim, toplant, kampanya, etkinlik, bildiri, bror, afi, kitap, vb. hakknda almalar yaplmas iin Genel Kurula ve/veya Genel Meclise neriler sunar. c) Komisyonlara delege olmayan uzmanlar srekli veya geici olarak katlp katk sunabilirler. ) almalarnda Genel Kurul ve Genel Meclisin alma esaslar geerlidir. Bu konuda ynetmelik karlr. Konularla ilgili kararlar salt ounluk zerinden gerekleir. Kararlara erh konulabilir ama erh kararn gerekesinden uzun olamaz. d) Genel Meclisle ilikilerini Yrtme Kurulu zerinden srdrrler. e) Komisyonlar alma yer ve koullarn kendileri belirler. f) Komisyonlarn almalar iin belirledikleri ihtiyalar Genel Meclis tarafndan karlanr. g) Komisyonlara katlm gnll bavuru esasna dayanr. h) Genel Kurul, Genel Meclis ile blge, il ve ile meclisleri ihtiya duyduklar durumlarda geici komisyonlar da kurabilirler. Ald grevi teslim ettiinde bu komisyonlar dalr. alma ilkeleri Daimi Komisyonlarn ilkeleriyle ayndr. ) Komisyonlar ihtiya duyduklar durumda yerel meclisler ve yerel komisyonlarla dorudan iletiim kurabilir, yazma yapabilir, dosya alveriinde bulunabilirler. i) Komisyonlarn yaptklar almalar, ilgili meclisin gerekli grmesi halinde grevlendirilen kurul ve kiiler tarafndan kamuoyuna ve basna aklanr. j) Genel Kurul toplandnda aadaki konularda daimi komisyonlar kurulur: Kadn, Genlik, Hukuk, Ekonomi, Uluslararas ve Blgesel Sorunlar, Antiemperyalizm ve Enternasyonel Dayanma, Emek, Eitim, Salk, i Sal ve Gvenlii, Engelliler, nsan Haklar, ocuk Haklar, Kltr ve Sanat, Bilim ve Teknoloji, Krt Sorunu ve Bar, nan, Yerel Ynetimler, Enerji, Ekoloji, Ayrmcla kar mcadele, LGBT bireylerin sorunlar, Hayvan haklar, rgtlenme, Halklar ve Kimlikler, Vicdani ret ve antimilitarizm, Tecrit ve 85

hapishaneler, Salkl evrede yaam ve konut hakk, Hakikatleri aratrma, Arkeoloji ve kltrel varlklar koruma, ifti, Alternatif kentsel planlama. Ayrca Genel Kurul ihtiya duyulan dier komisyonlar kurar. Madde 9: Genel Meclis Divan Heyeti ve Yrtme Kurulu a) Genel Meclisin almalarn yrtmek zere onun iinden seilen, ilerinde milletvekilleri de bulunan en az 3 kadn 6 yeden oluan, Genel Meclis ve Yrtme Kurulunun verecei temsiliyet ve szclk grevini yrtmek zere Divan Heyeti ile 19 yeden oluan Yrtme Kurulundan meydana gelir. Divan Heyeti ve Yrtme Kurulu birlikte alr. b) Grev sresi Genel Meclisin grev sresiyle snrldr. Genel Meclis gerekli grd takdirde uygun deiiklikleri yapar. c) Genel Kurulda belirlenen daimi komisyonlar ile Genel Meclisin faaliyetleri iin ihtiya duyularak oluturulan geici komisyonlarn almalarnn gerektirdii dzenlemeleri yapar ve koordinasyonu salar. ) Faaliyetlerin yrtlmesi srasnda ihtiya duyulan kararlar ye tam saysnn 3/5 ounluuyla alr. Gerekli hallerde, programn ngrd dorultuda, Genel Kurul ve Genel Meclis kararlar erevesinde ve gncel gelimelere dair tutum ve tavr belirler, arlarda bulunur, basna ve kamuoyuna aklama yapar. Grmelerde bulunur ve Genel Meclis ve Kongrenin temsilini salar. alma usulleri Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkeleri esasna bal olup, karlacak ynetmelikle belirlenir. d) Her hafta olaan bir ekilde ve en az 2/3 ounlukla toplanarak gndemindeki konular grr. Olaan st toplanmas Divan heyeti ve Yrtme Kurulunn karar veya meclis yelerinin 1/5inin istemi zerine gerekleir. e) blmn Genel Kurulun ve Genel Meclisin belirledii alanlara gre ve daimi komisyonlarn almalarn dikkate alarak yapar. f) Genel Meclisin olaan ve olaan st toplantlarn ve gndemini hazrlamakla ykmldr. g) Genel Meclis adna yerel meclislerle iliki srdrr. Madde 10: Blge Meclisleri a) Genel Kurulun belirledii illerin kongre delegelerinin bir araya gelmesinden oluur. Blge Meclisi saysn ve illerin hangi blgelere dahil olacaklar hususunu Genel Kurul kararlatrr. b) Kongre program, Genel Kurul ve Genel Meclis kararlarnn blge gerekleri balamnda yrrle sokulmas iin gerekli almalar yapar. c) Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkelerine uygun olarak faaliyet yrtr. Bu konuda ynetmelik karlr. ) almalar er aylk dnemlerde deimek zere, kotalar gzetilerek blge bnyesindeki her ilden bir delegenin iinde yer ald bir yrtme heyeti tarafndan dzenlenir. Toplant 86

yeri, tarihi, gndeminin belirlenmesi ve gerekli belgelerin temini bu heyet tarafndan yaplr. Toplantlarn iinde yrtme heyeti mensuplarnn da bulunduu kiilik bir divan ynetir. d) Blge Meclisleri ayda bir toplanr ve gndemindeki konular grp gerekli karar alr. Genel Meclis ve Genel Kurula dair nerileri yrtme heyeti, illere dair kararlar il meclisi mensubu delegeler iletir. e) Blge meclisi yrtmesinin, blgedeki il meclislerinden 1/5'in istemi veya Blge Meclisi bnyesinde bulunan delegelerini 1/5inin istemesi halinde olaanst toplanr. ncelikli gndem maddesi, toplanmasn isteyen delegelerin nerdii madde olur. f) Blge Meclislerinde 2/3 oyla karar alnr. Alnan kararn yeniden grlmesi iin 1/3 yenin istemi gerekir. Oylamalar ak iaret yoluyla yaplr. 1/3 ye isterse gizli oy ak saym yaplr. g) Blge Meclisi gerekli grrse blgeyle ilgili geici komisyon kurar. Bu komisyonlar genel esaslar dahilinde alr. h) almalarnn gerektirdii giderler meclis delegeleri ve bnyesinde bulunan il meclislerinin dayanmasyla karlanr. Madde 11: l Meclisi a) lin, seilmi delegelerinin ve ilelerden gelen seilmi delegelerin bir araya gelmesinden oluur. l Meclisi mcadele alanlarndan gelen yeni katlmlarla genileyebilir. Delege niteliklerini tayan bavurucularn l Meclisine katlm, l Meclisinin 2/3 oyuyla belirlenir. b) aylk dnemler iin, en az biri kadn olmak zere en az 3, en ok 7 kiiden oluan bir yrtme heyeti belirler. Toplantlar, gndemi, toplanma yeri ve tarihi bu heyet tarafndan belirlenir. c) Ayda bir toplanr. Kongre program, Genel Kurul, Genel Meclis ve Blge Meclisinin kararlar ve ilin sorunlar balamnda gerekli almalarn yaplmas iin kararlar alr ve yrrle sokar. )Kongreyi destekleyen milletvekilleri, il belediye bakan ve il eski milletvekilleri il meclisinin doal yesidir. ) Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkelerine uygun olarak faaliyet yrtr. d) Blge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel Kurulla yrtme ve grevli delegeler araclyla iliki kurar, karar ve nerilerini iletir e) Yrtme arsyla veya l Meclisi bnyesinde bulunan delegelerini 1/5inin istemesi halinde olaanst toplanr. ncelikle olaanst toplanmaya yol aan konu grlr. f) l Meclislerinde kararlar, meclis tam saysnn salt ounluuyla alnr. Alnan kararn yeniden grlmesi iin 1/3 yenin istemi gerekir. Oylamalar ak iaret yoluyla yaplr. 1/3 ye isterse gizli oy ak saym yaplr. g) l Meclisi, Genel Meclisin yrrle koyduu almalarn yerel izdm iin gerekli grd yerel etkinlik kararlarn alr ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili il meclisinde alnan 87

kararlar nda kamuoyuna ve basna aklama yapabilir; toplant, miting, seminer, eitim, kampanya, enlik, festival, gece, vb. dzenleyebilir; bildiri, bror, afi, kitap, rapor, dosya, vb. il meclisi olarak yaynlayabilir, ihtiya duyduu komisyonlar kurabilir. h) l Meclisinin almalarnn giderleri delegelerin dayanma amal destek ve katklaryla karlanr. Madde 12: le Meclisi a) le delegeleri ile kongrenin amac ve ilkeleri dorultusunda almalara katlmak isteyen ve o ilede oturan ve/veya alan ve bu yerel meclisin mensubu olan bireylerden oluur. b) Alt aylk dnemler iin, kadn kotasna uyulmak kaydyla en az 3, en ok 7 kiiden oluan bir yrtme heyeti belirler. Toplantlar, gndemi, toplanma yeri ve tarihini bu heyet tarafndan belirlenir. c) Kongre program, Genel Kurul, Genel Meclis, Blge Meclisi ve l Meclisinin kararlar ile ile sorunlar balamnda gerekli almalarn yaplmas iin kararlar alr ve yrrle koyar. Kararlar toplantya katlanlarn 2/3 ounluuyla alnr. Toplantya katlanlarn1/3nn istemesi halinde kararlar gzden geirilir. Oylamalar ak iaret yoluyla yaplr. 1/3 nn istemesi halinde gizli oy ak saym ilkesi uygulanr. )le belediye bakan ile meclisinin doal yesidir. d) le Meclisi ihtiya duyduu hallerde kalc ve geici komisyonlar kurar. Komisyonlar genel esaslar dahilinde alma yrtr. Komisyonlara katlm gnlldr. e) le Meclisleri ayda bir toplanr ve gndemindeki konular grp gerekli kararlar alr. Karar ve nerileri l Meclisi, Blge Meclisi, Genel Meclis, Daimi Komisyonlar ve Genel Kurula yrtme heyeti ve grevli delegeleri araclyla iletilir. Genel Kurul ve Genel Meclisin alma ilkelerine uygun olarak faaliyet yrtr. f) Yrtmenin ve le Meclisi bnyesinde bulunan delegelerini 1/5inin istemesi halinde olaanst toplanr. ncelikle toplanma gerekesi olan konu grlr. g) le Meclisi, hem Genel Meclisi ve l Meclisinin yrrle koyduu almalarn yerel izdm iin gerekli grd yerel etkinlik kararlarn alr ve uygular. Yerel sorunlarla ilgili kararlar nda kamuoyuna ve basna aklama yapabilir; toplant, miting, seminer, eitim, kampanya, enlik, festival, gece, vb dzenleyebilir; bildiri, bror, afi, kitap, rapor, dosya, vb. ile meclisi olarak yaynlayabilir, ihtiya duyduu komisyonlar kurabilir. retim ve yerleim esaslarna gre meclisler kurmak iin alr. h) le Meclisinin almalarnn giderleri delegelerin ve katlmclarn dayanma amal destek ve katklaryla karlanr. Madde 13: Delegelik a) Program ve tz benimseyip, belirlenen esaslar dahilinde, yaam veya alma alanna en yakn birimden seilerek kongrenin kurullarnda grev alan kiiye delege denir. b) Delege her trl greve aday olma, kurullar iinde ve dnda grlerini aklama 88

hakkna sahiptir. c) Delege yerel meclis esas alnarak genel kurul tarafndan karlan ynetmelik esaslarna gre seimle belirlenir. Grev sresi bir yldr. Bir delege en fazla iki yrtme heyetinde grev alabilir. Delegeliin drlmesi iin, seimin yapld birim meclisinde 2/3 oy gerekir. Oylama gizli oy, ak saym esasna gre yaplr. lemin yrrle girmesi iin l Meclisi ve Genel Mecliste de ayn usullerle oylamas ve 2/3 oy oranyla kabul gerekir. Sz konusu delege her dzeyde ilgili kurullar nezdinde gerekli aklamalar yapma hakkn kullanr. tiraz iin Genel Kurula bavurabilir. Genel Kurul bu ynde alnan kararlar grme yapmakszn gizli oy ak saym esasyla ve 2/3 oyla kaldrma yetkisine sahiptir ) Delege yer ald meclis ve/veya komisyonlarda hem yerel ve blgesel sorunlara, hem de genel sorunlara dair kararlarn alnmas ve ilgili kurullar vastasyla yrrle konulmas iin alma yrtr. d) Delege, mensubu olduu yerel mecliste alnan yerel ve dier sorunlara dair kararlar gerektii takdirde il, blge ve genel meclise ve genel kurula tar. Ayrca farkl bir dnceye sahipse bunu aklamakta zgrdr. e) kez st ste mazeretsiz olarak ile, il ve blge meclisi ile Genel Meclis toplantlarna katlmayann delegelii der. Yerine gelecek delegenin nasl belirlenecei genel kurulun karaca ynetmelikte belirlenir. f) Delege mensubu olduu meclislerin ve genel kurulun giderlerini karlamak zere belirledii dayanma ve destek taahhtlerini kabul eder. g) Delegelerle ilgili dorudan politik olmayan sorunlar Genel Kurul ve il Meclisleri dzeyinde oluturulan Etik Kurullarda taraflarn katlmyla grlerek sonuca ulatrlr. Madde 14: Fahri Delegelik Fahri delege program ve tz kabul eden, kongre yerel meclislerinin henz olumad ya da delege belirleme yeterliliine sahip olmayan birimlerde, sz konusu meclislerin kurulmas, yeterli hale getirilmesi iin, st kurulun bilgisi dahilinde alma yapan kongre mensubudur. l meclisi toplantlarna sz ve oy hakkna sahip olarak katlr. Fahri delegeler blge meclisi ve genel kurula katlmazlar. Madde 15: Milletvekilleri ve Belediye Bakanlar a)Emek Demokrasi ve zgrlk Bloku almalar kapsamnda 12 Haziran 2011 itibariyle seilen partili ve bamsz milletvekilleri Kongrenin TBMMdeki temsilcileri olup, Kongre Genel Kurulunun doal delegeleridir. b)Kongreyi destekleyen partilerin milletvekilleri ve bamsz m illetvekilleri genel kurulun doal delegeleridir. c)Kongreyi destekleyen eski milletvekilleri genel kurulun doal delegeleridir. )Kongreyi destekleyen il belediye bakanlar genel kurulun doal delegeleridir. Madde 16: Etik Kurul 89

a) Delegeler ve delege gruplar ile kongre kurullar arasnda doan ve dorudan politik olmayan sorunlarn karlkl grmeler yoluyla zmne katk sunulmas amacyla Genel Kurul ve l Meclisleri dzeyinde, kota ilkeleri dikkate alnarak, en az en fazla yedi delegeden oluan heyete Etik Kurul denir. b) Etik Kurul hakemlik ya da i hukuk uygulayan bir kurul olmayp, karlkl diyalogla sorunlarn almas iin uygun zeminin yaratlmasna katkda bulunur. c) alma usul ve ilkeleri Genel Kurul tarafndan karlacak ynetmel ikle belirlenir. Madde 17: Delegenin Grevleri ve Seim Sistemi a) Delegeler seimle belirlenir. Seim esas ve usulleri genel Kurul tarafndan hazrlanan ynetmelikte belirtilir. b) Delege seimleri her yln 1-30 Eyll tarihleri arasnda yerel birimlerde yaplr. c) Seimlerde tzkte yer alan kadn ve genlik kotalar uygulanr. ) Seim sreci Genel Meclis tarafndan grevlendirilen bir heyet tarafndan yrtlr. d) llerde seim sreci l Meclisi tarafndan grevlendirilen bir heyet tarafndan dzenleni r. e) Seme ve seilme hakkn kullanmak iin program ve tz kabul etmek yeterlidir. Madde 18-Kayt Tutma Sistemi: a) Kongre bnyesindeki almalar saydamlk ve eit bilgilenme esas zerinden yaplr. Her kurul bnyesindeki delegelerin ve hesap vermekle ykml olduu kurullarn mensuplarnn dorudan ulaabilecei iletiim ve bilgiye ulam sistemlerini kurmak ve kaytlarn byle bir sistematik iinde tutmak zorundadr. b) Genel kurul iletiim, eit ve saydam bilgilenme hakk iin gerekli tedbirleri alr. Madde 19: Dayanma Kongre, faaliyetlerini her dzeydeki kurullarnda yer alan delegelerin ve yerel meclis mensuplarnn dayanma ve katklaryla yrtr. Madde 20: Geici Maddeler Kongrenin kurulu dneminde, genel kurul delegelerinin belirlenmesinde aadaki ilke ve yntemler uygulanmtr: a)Kurulu dnemi delegelerinin belirlenme usul yalnzca bu dnem geerlidir. b) Kurumlar ve rgtl yaplar, en az biri kadn olmak zere iki delege ile genlik rgtlenmeleri bir delege ile Genel Kurulda temsil edilirler. c) llerde belirlenecek toplam delege says 692 olup, bu saynn illere paylamnda bata milletvekili oran olmak zere baz kriterlerin dikkate alnmas benimsenmitir. ) Delegelerin genel olarak il dzeyinde, karlkl grmele r ve mutabakatlar yoluyla belirlenmesi, yeterli artlarn olmamas nedeniyle seim ilkesinden uzak durulmas benimsenmitir. 90

d) llerde yaplacak delege belirleme almalarnda kurumlar ve rgtl yaplar iin %60, bireyler iin %40 delege dengesinin uygulanmas benimsenmitir. e) Byk illerde ve ulam gl bulanan illerin ileleriyle delege dengesinin salanmasnda ilgili kurullarn katklaryla ve grmeler yoluyla zm bulunmas benimsenmitir. f) llerde yaplan toplantlarda delege aday olarak belirlenenlerin liste olarak genel bir onaya sunulmas yoluna gidilmesi benimsenmitir. Madde 21: Yrrlk Bu tzk Kongre Genel Kurulu tarafndan kabul edildii tarihte yrrle girer .

91

HDK 1. Genel Kurul Delegelerine ve Tm yelerine Ak Mektup Hatalar Bizden Hzl Koarlar!
12 ve 13 Mays tarihlerinde HDK 1. Genel Kurulu toplanyor. Bu Genel Kurulun hazrlan biimi, gndeminin belirlenii, karar tasarlar, tzk nerileri vs. ne nceki at Partisi, Demokrasi in Birlik Hareketi ne de HDKnn ilk kurulu Kongresinde olanlardan zerrece ders karlmadn gstermektedir. Ta ilk at Partisi Giriiminden bugne kadar, at Partisi, Demokrasi in Birlik Hareketi ve Halklarn Demokratik Kongresi giriimlerinin her nemli aamasnda ve aralardaki hazrlk dnemlerinde, salm elverdiince, program, strateji, taktikler, rgt konularnda yazl olarak eletiri ve nerilerde bulundum. Bu eletiri ve nerilerin hepsi de olaylarn ak iinde doruluu kantlanm olmasna ramen, bunlar her hangi bir ekilde gndeme aldrp tarttrmak ve oylatmak mmkn olmad. nk Kongreleri hazrlayan ve ynetenler bunu bilinli olarak engellediler. nk eletirilerim gndeme gelip tartld takdirde, eletirilerin doru ve hakl olduu, yaplan ve savunulanlarn btn yanll grlebilirdi. Bunu engellemek iin, idari yetkilerle, bizzat en sradan rgt ii demokrasi ilkelerini ve bizzat kendi koyduklar tzkleri ayaklar altna alarak gndeme almamay baardlar. En son HDKnn kurulu kongresinde, alternatif program nerimizi okutmak bile mmkn olmad. Sadece okunmasn bile engellemek iin ikinci gn bou bouna harcand. Btn bu yaplan manplasyonlar ayrntlaryla yazdm ve yaynladm. Bir tek kii kp bu yazlanlar yalandr veya yanltr demedi ve diyemedi. nk anlatlan gerein ta kendisiydi. Ama buna ramen, arada geen zamanda bu doutan gnah temizlemek, bu lekeyi karmak iin en kk bir giriimde bulunulmad. Sanki hibir ey olmam gibi, Kongrede oynanan oyuna devam edildi. Ve yle grlyor ki, bu birinci Genel kurul da ayn ekilde devam edecek. Sanlyor ki, hatlardan kalabilir. Sanlyor ki, hatalar yokmu gibi davranp unutturularak veya unutarak alabilir. Hayr arkadalar. Hatalar sizden hzl koarlar, onlardan ka mmkn deildir. Onlarn takibinden tam kurtulduunuzu sandnz anda, onlar unuttuunuz ve unutturduunuzu sandnz anda, tpk ykdeki tavandan hzl koan kaplumbaa gibi, karnza karlar. Bunun nasl olduunun somut bir rneini grmek istiyorsanz, ltfen u Ermeni Katliamna bakn. 1960lara gelindiinde neredeyse tamamen unutulmutu. 1960 ve 70lerde, Trkiye Sosyalist Hareketinin en verimli ve en etkili olduu zamanlarda, bugnk btn siyasi izgileri belirleyen toplumsal yap ve strateji tartmalarnn yapld zamanlarda, bu katliamlarn ve 92

mbadelelerin toplumsal yap ve devrim stratejisindeki sonular hibir zaman konu bile edilmemiti. Sadece bu olgu bile unutmann ap ve baars hakknda bir fikir verir. Daha sonra stne stlk, 12 Eyll rejimi de gelmiti bu eksik ve unutkanlkla malul ilerici hafzay bile kazmak zere. Sanki hatalardan kalm, kurtulunmu gibi grlyordu. Bir de bu gne bakn, o unutuldu sanlan Ermeni Katliam, almaz bir duvar olarak ortada ve her zamankinden taptaze kanayan bir yara olarak duruyor. Ermeni Katliamn zmed en Trkiyedeki brakalm sosyalizmi demokrasi mcadelesinin bile bir adm dahi ileri gitmesi mmkn deildir. Bu gerici, keyfi, brokratik Trk devletinin varl, Ermeniliin yokluu ile ile mmkn olabilmitir. Ermenilik tekrar ortaya ktnda bu gerici, brokratik, keyfi Trk devleti var olmaya devam edemez. Hi olmazsa bu rnei gz nne alarak, hatalar dzeltmeyi deneyin. Bu satrlarn yazarnn eletirileri ve HDKnn bu gnk yapsyla varl arasndaki iliki de ayndr. Benim durumum katliama uram ve unutulmu Ermeniler gibidir. Bugnk HDK da bu katliam ve unutma zerinde var olan Trk devleti gibidir. Unutmaynz, bugnk HDKnn bugnk biimiyle var oluu, batan aa yanl program; batan aa yanl rgt anlay ve tz; batan aa yanl politikas, taktikleri ve rgtlenme almalar, bu satrlarn yazarnn yazdklarnn, eletiri ve nerilerinin manplasyonlarla, bunlar yetmediinde alaylarla ve yalan yanl arkadan yaylan dedikodularla gndemden ve bilinlerden uzak tutulmasyla mmkn olabilmektedir. Susarak hibir yere varamayacanz, bu eletiri ve neriler karsnda susarak, yokmu gibi yaparak girdiiniz su ortaklklarnn sizleri lnceye kadar hatta ldkten sonra bile izleyeceini, sizin karnza kacan unutmaynz. Tekrar ediyorum. Ltfen bu gne kadar izlenen izgiyi terk ediniz. Bu izgiyi izleyenleri eletiriniz ve ak tavr alnz. Hatalarn zerine gidiniz. Aksi takdirde sizler de sua ortak olacaksnz. Bunun iin ncelikle, geen Kongrede, Kongre Bakanlk Divannn yapt tm Kongreyi ve iradesini ayaklar altna alan ve program nerimi okutmayan ve oylamaya sunmayan uygulamann stnn rtlmesine hibir ekilde msaade etmemeniz gerekir. Aksi takdirde HDK douundaki bu gnahn lanetini yaad srece zerinde tayacaktr. Bu gnaha ortak olmaynz ve bu gnahtan arnmas iin aba gsteriniz. Bunu bir kiisel kapris olarak grmeyiniz, Bu Trkiyedeki demokrasi mcadelesinin hayat memat sorunudur. Bunun iindir bunca aba. * Bu genel kurul hazrlanyla ayn manplatif karakterin devam ettiini ve edeceini gstermektedir. 1) Bylesine farkl mcadele alanlarndaki tm rgt ve kiileri birletirme iddiasnda olan bir rgt, her tek yenin, tm yelere dorudan ulap, onlar kendi grle rine 93

kazanabilmek veya onlardan anlaabildikleriyle platformlar, eilimler kurup ounluu kazanabilmeleri iin olanaklar ve organlar yaratmalyd. Bunun bilinen yollar. Her yenin grlerini hibir kstlama olmadan tm yelere aktarabilecei rgt ii tartma bltenleri veya e -mail grubu olabilirdi. Byle bir organ yaratlmamtr. 2) Bu demokrasiyi fiilen olanakszlatrmaktadr. Bu fiilen rgtn ynetim organlarna her eyi istedii gibi ynlendirme ve manple etme imkan vermektedir. 3) Bunlarn ilk elde dzeltilmesi gerekir. Bu olmadka ileri bir tek adm atlamaz. (Bu yaz yarm kalm)

94

HDK Kongresi ve lm Orular

Stratejik yanllar taktik manevralarla ve baarlarla dzeltilemez diye bir sz vardr. Halkmz askeri kavramlar balamnda deil ama gnlk hayatn deneyleri balamnda ayn sorunu Aklsz ban cezasn elle ve ayaklar eker eklinde ifade eder. Bugn HDK Kongresi toplanyor; ayn zamanda lm orular kritik, geri dnlmez (irreversibl) noktalar epeydir am bulunuyor. Bu yaznn bal bunlarn zamandalna deil; baln altndaki zl szlerde dile gelen balanty ifade etmeye ve vurgulamaya yneliktir. Bu benzetmede Stratejik yanllar ya da Aklsz Ba: Halklarn Demokratik Kongresidir. Taktik manevralar ve baarlar ya da eller ve ayaklar: lm Orulardr. Neden byledir? HDK ve lm orular arasnda ne gibi bir balant vardr? Ama bunu anlamak iin, nce politik ve toplumsal olaylar anlamak ve yorumlamak iin, son derece nemli bir metodolojik bir sorunu ele almak ve bunu tarihten bir rnekle aklamak gerekiyor. Gerein z ve akl dl, sadece geree bakarak anlalamaz . O ancak hayallerin ve olas baka gereklerin aynasnda anlalabilir. Egemen snflar; brokratlam dar kafalar, sadece var olan gerein ufku iinde sorunlar tartrlar ve zmler ararlar; iinde yaadklar dnyann dnda baka bir dnyay tasavvur edemezler ve edilmesinden de rahatsz olurlar. Devrimciler ise, her zaman geree hayallerin aynasndan bakarlar. Hayaller ise, gemite veya mmkn olan baka imdilerdir. Tarihi ileriye bir gidi olarak gren pozitivist ve ilerlemeci bak, gemite bu gnn akl dln ve samaln anlamay salayacak ltler grmez. Btn byk Marksistler ise, gemiin komnnde ve onun kalntlarnda bu gnn eletirisinin anahtarn bulurlar. Bu nedenle bni Haldundan Marksa; Engelsten Kvlcmlya; Luxemburgtan Benjamine btn byk devrimciler gnmze gemiin aynasndan da bakmlardr ve o keskin eletirilerini biraz da buna borludurlar. Ve sadece gemi deil; olas baka tarihler de ayn ilevi grebilir. nk, yaanan tarih yaanmas zorunlu ve mmkn tek tarih deildir. Sosyalist hareketin tarihinden bir rnek verelim. Sk sk yle dendiini iitiriz: Stalin hatalar yapm olabilir ama Alman Faizmini yendi. Faizm karsndaki zaferi Staline borluyuz. Bu akl yrtmede, Faizmin ortaya k ve zaferinden sonraki koullar bir balang noktas olarak alnmakta ve sonras o tarihe gre deerlendirilmektedir. Ancak, faizmin o zaferinin bizzat Stalinizmin bir sonucu olduu; bu sonularn birer nesnel koul haline dnt unutulmaktadr. Aslnda zafer gibi grnenin, Stalinizmin egemen olmad bir tarihe gre bir 95

yenilgi olduu atlanmaktadr. Ne 20 milyon Sovyet yurttann ne de 50 milyon insann lm olmadan da ok daha ileri ve elverili bir noktada bulunuyor olabilirdi tarih 1945 ylnn yaznda. Bir an iin, bir brokratik kar devrimin yaanmadn var sayalm. Birbiri ardnca yaplm hatalardan oluan 1927 in devrimi, 1926 ngiliz Grevleri; retici glerin korkun bir tahribatna yol aan 1929 Kolektifletirmesi gibi hatalar bir yana brakalm. Sadece 1929 buhran ve sonrasnda; dnyann en rgtl ve bilinli iilerinin bulunduu Almanyada akl almaz Snfa Kar Snf stratejisi denen, Sosyal demokratlar Sosyal Faist olarak niteleyen ve faistlere kar iilerin birleik bir cephesini kurmay baltalayan politikalar izlenmeseydi , Almanyada faizm iktidar olamazd. Hatta Kapit alizmin tarihindeki en byk kriz btn ileri kapitalist lkelerde gerekleecek bir sosyalist devrimin balangc bile olabilirdi. Hadi bu olanan hovardaca harcanp, dnyann en rgtl ve kltive iilerinin bir tek doru drst direni gstermeden faizme teslim ediliini bir yana brakalm. 1936da spanya Devrimi olduunda, bu devrim brokratik Sovyet devletinin karlarna feda edilmese; Ulusal sorun ve Toprak sorunu; burjuvaziyi rktmemek iin Zaferden sonrasna ertelenmese; bizzat zaferin bunlarn gereklemesine bal olduu grlse; spanyol devrimcileri kuruna dizilmese, spanyada kurulacak demokratik bir cumhuriyet bile, Hitlerin soluunu keser ve Demokratik ve Sosyalist Hareketin ykseliine yeni bir g verirdi. Haydi hepsini bir yana brakalm. Sadece gelen istihbaratlar deerlendirilse; Birlikler biraz daha akllca mevzilendirilse ve alarma geirilseydi ve kaz gibi avlanmasayd bile Alman ordular o kadar ksa zamanda yle byk kazanlar salayamazlard. Bunu o zamann neredeyse btn askerlerinin ve istihbaratlarnn anlar kantlyor. O halde, bu verilen rnekte, Stalinin zaferi gibi grnen ey, aslnda bir yenilgide zaferdir. Eer bu mantkla gidilirse, bu gnn kii bana den gelir durumuna vs. barak Merutiyetten beri byk iler yapldndan sz edilebilir. Ama Ermenilerin ve Rumlarn kesilip srlmedii bir Anadoluda bugn nasl bir zenginlik ve demokrasi olaca gz nne alnrsa, bugn lerleme ve zafer gibi grnen her eyin, aslnda olas bir tarihe gre nasl bir yenilgi ve gerileme olduu daha iyi anlalabilir. Ya da daha yakn tarihten bir rnek verelim. Diyelim ki, zaln kytrk Krt sorununu zme plan gerekleseydi bile, bugn bu topraklarda yaayan insanlarn bugn bulunaca demokrasi ve refah seviyesi karsnda bugnk durum aslnda koca bir kayp ve gerilemeden baka bir ey ifade etmez. O halde gnmz anlamak iin, ona hayallerin aynasndan; olas baka tarihlerin aynasndan bakmalyz ki onlarn nasl bir gerilemeyi; zafer gibi grnenlerin aslnda nasl bir yenilginin sonular olduu daha iyi anlalabilsin. te bugnk lm Orularnda durum tam da budur. lm Orular, stratejik yanllar ve onlarn sonularn ortadan kaldrmaya ynelik korkun byk fedakrlklardr. lm Orular, kinci Dnya Savanda len 20 milyon Sovyet yurtta; 50 milyon insandr. Ayn noktaya hatta ok daha ilerisine btn bu korkun aclar 96

olmadan da ulalabilirdi. Bunu mmkn grmeyen bir tarih, gerek olan aklidir diyerek gerein karsnda klece bir boyun ei ve onu merulatrmadr. Ama Akli olan da gerektir ve devrimciler akli olann gerek oluunu ve bu potansiyeli temsil ederler. Diyelim ki lm Orular bir zaferle sonuland. Onlarca, yzlerce lm AKP iktidarn keye sktrd ve geri adm atmaya zorlad. Bu durumda bile, bu zafer Stalinin Hitler karsndaki zaferine benzer. Hlbuki ayn noktaya hatta ondan ok daha elverili bir noktaya, ok daha az ac ve fedakrlklarla da; akllca bir strateji ve programla da gelinebilirdi ve gelinebilir. * Krt hareketi iinde calan yllardr Trkleri de kapsayacak bir demokratik hareket yaratmak iin proje stne proje retir. Bu projeler bir yandan Krt Burjuvazisi tarafndan; dier yandan Trk sosyalist rgtleri tarafndan pe pee sabote edilir; edilemezse ii boaltlr. Krt burjuvazisi, Krt hareketi iinde, sanldndan ok gldr ve zellikle legal alandaki rgtlerde hareket iindeki gerek gcne gre ok daha gl ve etkili temsil edilir. Bunlarn Trkiyede Demokratik bir hareket yaratma gibi bir sorunlar yoktur. Bunlarn elbette kendi amalar asndan mttefik olarak kullanabilecekleri demokrat Trk glerinin olmasndan rahatsz olmazlar. Ama bunlar Krtlerin dnda ve desteki olarak varsalar iyidirler. calann aksine, bunlar iin, demokratik bir cumhuriyet, sadece Trkiye iin deil, btn Orta Dou iin, bircik zm deil; uzun vadede kesin bir ayrlma ile sonulanacak tabii bina giderken de ok kanl atmalara yol aacak bir ayrlma programnn bir alternatifidir. Bunlarn alternatif olarak grp, olmazsa ayrlrz ha diye bir tehdit unsuru olarak kullanlan demokratik Cumhuriyet; calanda biricik k yoludur. Bu ok temel bir farktr: calann temel tezi veya calann temsil ettii, Krt hareketindeki pleplerin ve kadnlarn program, Bunlarn alternatif olarak sunduunun hibir zaman bir alternatifinin olamad ve olamayacadr . Bu nedenle calan, durmakszn, Trkiyenin demokratik glerini rgtlemek, bir demokratik hareket yaratmak iin projeler stne projeler retir. lk gidebilecekleri de Trkiyenin sosyalistlerinden bakas deildir. Buna karlk Krt Burjuvazisi, esas mttefiklerini liberallerde grr. calann nerileri, at Partisi, Blok, HDK vs., onlar iin dostlar alverite grsn trnden ilerdir ve bunlar srekli olarak her dzeyde olmama evirirler iini boaltrlar. Byle dnmeyenler de, bu davranlar karsnda, Trkiyede bir demokratik hareket olmad iin direnemez; ya da direncini ancak ok dolayl biimlerde aa vurur. Bylece Krt Hareketine, bir yanda calan ve KCKnn damgasn vurduu demokratik bir program egemen gibi grnr; sylem dzeyinde hep bu grnr; ama fiiliyatta Krt burjuvazisinin iini boaltt bir uygulama ve taktikler btn vardr. Bunu grmek iin, IMC TVnin ya da zgr Gndem veya zgr Politikann programlarna ve sayfalarna bakmak yeter. Bir yn liberal hatta ulusalc oralarda ba keleri doldururken 97

doru drst bir demokrat yok denecek kadar azdr. Oralarda sadece Trk demokratlarn deil; Krtlerin iindeki demokratlarn da sesi soluu kmaz. Ama Krt burjuvazisinin bu muazzam etkisinin en byk msebbibi Trk sosyalist rgtleridir. Onlar aslnda Krt burjuvazisiyle ayn gerici milliyetilik anlayndadrlar. Programlarn ulusun Trklkle tanmlanmasna kar deil; Krtln tannmas noktasndan olutururlar ve Krt burjuvazisiyle ayn gerici milliyetilie dayanrlar calann demokratik bir ulus oluturma deneme ve giriimleri karsnda. Ama sorun sadece bu ideolojik ve programatik ortaklk deildir. Onlarn kk birer rgt olarak varlklarn srdrmeleri de bugnk ilikilerin ve blnmelerin olduu gibi srmesine baldr. Trkiyede oluabilecek gerek bir demokratik hareket hem bu kk rgtlerin sonunu getirir. Bu nedenle, demokratik bir kitle hareketinin olumasndan lm grmesine korkarlar. Krt burjuvazisi de Trkiyede bir demokratik hareket olutuu takdirde, Krt hareketinin plebiyen kanadnn daha gl bir pozisyon alp kendisine kar daha aktan kar durup kendisinin etkisini iyice srlayacan bildiinden, byle bir demokratik hareketten ve onun oluumundan lm rmesine korkar. Bylece Krt burjuvazisinin snfsal eilim ve karlaryla; kk veya byk Trk sosyalist rgtlerinin bir rgt olarak varlklarn koruma ve srdrme eilimleri tencere ve kapa gibi birbirine uyar. Bylece Krt hareketi ile ittifak yapan sol ve sosyalist rgtleri ile Krt Burjuvazisi arasnda, aslnda kayk dvnden baka bir ey olmayan ama birbirlerinin varlna hakllk kazandran zmni bir ibirlii vardr. Bu zmni ibirlii ve amaz krlmadka, Trkiyede bir demokratik hareketin yaratlmas ve Krt hareketinin Plebiyen ve demokratik kanadnn da Krt Burjuvazisinin elinde rehine olmaktan kurtulmas mmkn deildir. Olaylara bu snf ilikileri ve mcadelesi asndan bakmadka olan bitenin ne olduunu anlamnn hibir olana yoktur. Ve Trk sosyalist rgtlerinin ve Krt burjuvazisinin btn derdi de byle bir bak asnn ve problem koyuunun varln bile gzlerden ve gnllerden uzak tutmak; tmyle tartma ve gndem d brakmaktr. te HDK, Trk sosyalistleri ve Krt burjuvazisi arasndaki bu zmni ibirliinin ve demokratik bir program ve bak gzlerden uzak tutmann; demokratik bir hareketi n olumasna kar mcadelenin bir aracndan baka bir ey deildir. calann nerisi olan Kongre fikri, calann stratejisine kar bir Krt burjuvazisi ve Trk sosyalist rgtlerinin ortaklaa kulland bir silaha dnmtr. Burada okuyucuya unu belirtmek durumundayz. Abdullah calann savunduu programn Trkler arasnda karl olabilecek program, stratejiyi ve taktikleri yllardr sadece biz savunmaktayz Trkiye Sosyalistleri arasnda ve o sosyalistlere kar Bu program, bu stratejiyi her admda ortaya koyduk ve savunduk. Trk sosyalistleri ve Krt burjuvazisi, psikolojik sava yntemleri dahil (kiisel dzeyde hakkmzda sylenenler, deli olduumuzdan, mzmin muhalifliimize kadar bin bir biimde szler rnein) brokratik ve 98

idari aralarla engellediler ve sesimizi her durumda ksp; gndemden, gzlerden ve bilinlerden uzak tutmay baardlar. Sadece bir ikisini hatrlatalm. 2008 Ylnda Bilgi niversitesinde o zamanlar at Partisi iin bir araya gelinmiti, yine Abdullah calann bastrmasyla. Orada o zamanlar bugnknden ok farkl bir izgide bulunan dier Trk sosyalist rgtlerinden bir fark bulunmayan ve onlarla ilikilerine gre davranan Erturul Krk Krt burjuvazisinin gkte aradn yerde sunmutu. (O zamanlar Krk, Krtlere Emein dili retmekten sz ediyordu; imdi Krtlerden Demokrasinin dilini reniyor; o zamanlar etnik temelli siyasete kar kp Snf temelli siyaset diyordu; imdi her konumasna eitli etnilerin dillerinde selamlamakla balyor. Aslnda imdi szde deil ama gerekte snf temelli siyaset yapm oluyor. Sadece bunlar bile Erturul Krkdeki olumlu ve byk dnm gsterir. Biz bunu selamlyoruz.) Biz o Kongrede tm Kongre delegelerine, Ortadou in Demokrasi Manifestosunu Byk Ortadou Projesi ve Sosyalist Strateji adl kitapla birlikte dattk. Ne Trk sosyalist rgtleri, ne de Krt burjuvazisi bu demokratik ulusuluu savunan gerek bir Demokratik Cumhuriyet iin i ve Sosyalist hareketin 150 yllk mcadelesinin derslerinden szlm bu programn adn bile anmadlar. Demokratik bir hareket oluturma denemesi daha ilk admda havaya utu Bilgi niversitesinde. Fiyaskoyla biten o toplantdan sonra bu l domu bebei yaatma abalarnn ad Demokrasi in Birlik Hareketi gibi kallavi adlar alan giriimlere dnt. Program ileri komisyonlara havale edildi. Program nerimizin, byle bir neri de vardr diye olsun ad bile anlmad. Btn yaplanlar byle bir program nerisinin varln gizlemek, gndeme almamak ve tarttrmama zerinden yapld. DBHnn Ankarada yaplan kongresinde resmen zorla gndem nermemiz bile engellendi. En son HDK 1. Kongresinde yazdmz yazlarda uzun uzun anlattmz gibi yine engellendi. Btn bu rezaletleri de hi olmam, yokmu ve yazlmam gibi grmezden geldiler. unu anlamyorlar, bize yaplan bunlar atlanamaz; hatalar sizden hzl koarlar; imerde karnza karlar. Ermeni katliam sanki unutulmu gibiydi. Ne oldu. imdi almaz bir engel; ve yaplmazsa ileriye bir adm gidilemeyecek bir devasa hesaplama olarak ortada duruyor. Bize yaplanlar tpk Ermenilerin katledilmesi gibidir. Onlardan kalamaz. Oralara dnp hesaplamaya girilmeden bir adm bile atlamaz. Ve ite hala Trk sosyalistleri ile Krt burjuvazisi oyun oynam aya devam ediyorlar. Trkiyede bir demokratik hareket olumasn i ve g birliiyle engelliyorlar. Btn bamsz gelenleri kardlar; kalanlar, hasbel kader, gidecek baka yer yok diye oradalar. Yaplanlar apak yazdmz halde bir tek kii bile bunu HDKnn gndemine alp tartlmasn istemi deil. Daha ilk kurulu kongresinde bylesine bir hakszl kedi pislii rterce rten bir rgtten hibir hayr kmaz ve kmayacaktr. HDK da, dostlar alverite grsn rgtdr. HDP adl bir Seim partisi olmay ve kurmay bile kabullenerek zaten filen kendisi de bu ilevini zmnen onaylam bulunmaktadr. Trkiyede demokratik bir kitle 99

hareketi rgtlemek gibi bir amac olan bir birlik byle bir seim partisi kiiliksizliine batan kar kad. Geri l gznden ya beklemektir, ne Krt burjuvazisinin ne de Trk sosyalist rgtlerinin aadaki nerilerimizi gndeme alp gerekletirmeleri ve kendi iplerini ekmeleri beklenemez ama, biz bir kere daha HDKnn canlanmas iin nerilerimizi sunalm.

rgtsel Olarak Acil yaplmas Gerekenler

1) Balangta, tulumbaya koyulacak bir marapa su olarak Trk sosyalist rgtleriyle , rgtler olarak bir araya gelmek anlalabilirdi belki. Ama ilk kongreden sonra, rgtsel tm temsillerin ortadan kaldrlmas, katlmn sadece birey baznda olmas gerekmekteydi ve gerekmektedir. rgt denen urlar kesilip atlmadan HDK bamsz ve salkl bir organizmaya dnemez. rgtler varlklarn elbette koruyabilirlier; elbette HDK politikas ve ynetiminde daha byk arlkla temsil edilmek iin mcadele edebilirler. Ama buna rgtsel temsiller aracyla deil; yelerini birey olarak HDKya ye yaparak onlarn nicelikleri ve almalar lsnde olabilir ve olmaldr. Bu aynen BDP iin de geerli olmaldr. BDP de HDK iinde, HDKya ye olan bireylerinin arl ve etkisi lsnde belirleyici olabilir ve olmaldr. 2) Bu ilk adm atldnda, Trklerin ve Krtlerin ayrlmlnn yerini, Krt veya Trk, ayn rgtteki insanlarn baka programatik, stratejik taktik kriterlere gre; rnein demokratik bir program savunmak veya savunmamaya gre ayrlmalarnn yolu alm olur. Yani bugnk blnmelerle blnlm olur. Bu demokratik bir hareketin olmazsa olmaz kouludur. 3) Sadece bireysel yeliin mmkn olmas, katlm ve demokratik bir yarmacl besler. Bylece talam rgtlerden uzak duran ve aslnda en salkl olan unsurlarn tekrar aktiflemesi ve rgtsel hayata damgalarn vurmas gerekleir. Ayrca bunun bir yan rn de, rgtlerin kabuklarnn krlmas, baka rgtlerden veya bamszlarla bir arada i yapmaya balayan rgt militanlarnn kabzlklarnn azalmas, kendi dar kafal rgtlerini de sorgulamaya balamas gibi bir yan etkisi de olur 4) HDKnn tm Trkiyedeki btn birimleri ve bir btn olarak tm, nternette, tartma ve haberlemelerini tm yelerinin dahil olduu bir tek mail gruplarnda yapmal ve bu grup rgt yesi olmayan herkes tarafndan izlenebilmeli ve okunabilmelidir. Bylece her ye tm rgtn btnne ulama ve onlar grne kazanma olanana sahip olur. Ayrca bu sayede her ye, rgtn btnnn gc faaliyeti, yaptklar ve yamadklar hakknda dorudan bilgi sahibi olur. Bizzat bu tr bir aklk ve demokratik ortam yepyeni enerjilerin harekete gemesine; btn brokratik yaplarn yklmasna da yol aar. Trkiyede yepyeni bir demokrasi kltrnn gelimesine vesile olur. (Bu ynde Almanyadaki Korsanlar Partisi rnektir ve onun kulland bilgisayar program da kullanlabilir.)

100

Taktik Olarak Acil yaplmas Gerekenler

1) Atekes, snrsz bir fikir ve rgtlenme zgrlne bal olarak savunulmaldr. Bir tek kanun maddesiyle, fikir, rgtlenme ve gsteri zgrlklerini kstlayan btn yasalar, ynetmelikler iptal edilmelidir. Bylesine tam bir zgrlk, zaten btn siyasi hkmllerin ve davalarn dar kmas anlamna gelir. Herkesin her eyi savunabildii ve bunun iin birlikler kurabildii bir lkede, silaha bavurmak anlamsz olacandan, PKKnn derhal ate kesip snr dna kmas buna bal olarak savunulur. Bylece Atekes ve bar, demokrasiye balanr.

Programatik ve Stratejik Olarak Yaplmas Gerekenler

1) Bugnk program derhal kaldrlmaldr. Krtln ya da Aleviliin veya ba ka dinsel, etnik, dilsel kimliklerin tannmas yerine; bugnk ulusu belirleyen dinsel, etnik, dilsel vs. tanmlarn kaldrlmas temel program olmaldr. Yani ulusun Trklkle ve Snni slamla tannmasna son verilmesi. Bunun iin son derece net ak ve somut tedbirler. Herkese anadilinde eitim hakk. Ama herkesin ana dilinde, ayn Tarih kitabn okumas. Bu kitabn tm dillerden, dinlerden, etnilerden bir kurulca yazlmas. Bu tarih kitab fiiliyatta uluslarn tarihi olmadna dair bir tarih kitab olur. 2) Buna bal olarak, tm dzeylerde her trl idari birimin seimle gelmi organ ve yneticilerde olmas; merkezi idarenin atad memurlara son verilmesi. 3) Btn dikkat ve vuru bu iki maddelik acil programa yneltilmelidir. Bu Trk ve Krtleri birletirebilecek; demokratlar ve demokrat olmayanlar ayrtrabilecek biricik programdr Bir demokratik hareket oluturulmas iin, ilk planda ve acil olarak yaplmas gerekenler bunlardr. Eer bunlar 2008deki at Partisi Toplantsnda yaplsalard Haydi o zaman olmad diyelim, daha sonraki Demokrasi in Birlik Hareketinin Ankara Kongresinde yaplsalard Haydi o zaman olmad diyelim, geen seneki HDK kongresinde yaplsalard, bugn Trkiyede Trkler arasnda da hzla gelien kitlesel bir demokratik hareket yaratlm olurdu. Bylesine gl bir hareketin olduu bir lkede, imdilerde lm orularnda geri dn snrlarn aan mahkumlar ierde olmazd; ierde olsalar bile Krt burjuvazinin etkisini krmak iin alk grevine girip, bu stratejik yanllar taktik manevralar ve byk fedakarlklarla gidermeyi denemek zorunda kalmazlard. Bu lm orular ayn zamanda, Krt zgrlk hareket iindeki snf mcadelesinin bir grnmdr ve pleplerin, AKPnin kendilerini tutuklayarak nn at Krt Burjuvazisinin etkisini snrlama; mcadelenin ncln onlardan tekrar geri alma giriimidir. Trk sosyalistleri ve Krt burjuvazisi, dayanma gsterileriyle, aslnda stratejik bir yanl taktik manevralarla dzeltme abalarndan baka bir ey yapmamaktadr. 101

Alk grevleriyle dayanma; HDKya bu program, strateji, taktik ve rgt biimlerini kabul ettirmekle olur. Bunlar karsnda susup, bunlar gndeme almayp urada veya burada yaplacak dayanma giriim ve gsterilerinden baka gndem bilmemek, aslnda dostlar alverite grsn kurnazlndan baka bir ey deildir. Elbet bunlar yaplacaktr. Ama bunlar taktik abalardr, stratejik bir yanl gideremezler. Yaplmas gereken stratejik yanla son vermek; aklsz ba kesmektir. Her kim ki, bunu grev olarak ortaya koymadan, urada veya burada yaplacak dayanma giriimlerini buna alternatif bir pratik militanlk olarak sergilemektedir, aslnda dayanr gibi yaparak yeni lmlerin yolunu amaktadr. Bakn bugnk HDK kongresinin gndemine. Program akn gndem diye yutturan, szde gnn acil sorunu olan lm orularn tartan, ama gerek sorunlardan kasn ve onlarn rts olan dostlar alverite grsn toplantsndan baka bir ey deildir. Bu yukarda nerdiimiz konular gndeme alp tartmayan ve bu deiiklikleri yapmayan bir HDK bir dostlar alverite grsn rgt olmaktan baka bir ey olamaz ve deildir. 10 Kasm 2012 Cumartesi Demir Kkaydn demiraltona@gmail.com

102

103