Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

MC LC
MC LC................................................................................................................. 1 CHNG I N YASUKUNI....................................................................................................... 5 Lch s hnh thnh v i nt v n Yasukuni...................................................5 ngha tn gio ca n Yasukuni i vi ngi Nht........................................8 ngha chnh tr ca n Yasukuni......................................................................9 CHNG II N YASUKUNI V QUAN H NHT BN- TRUNG QUC- HN QUC....................14 Vi nt v quan h Nht- Trung- Hn trong thi k chin tranh Lnh (1947-1991) .......................................................................................................................... 14 Bi cnh cc nc t sau Chin tranh Lnh ti nay...........................................17 Trung Quc.................................................................................................... 17 Hn Quc....................................................................................................... 19 Nht Bn........................................................................................................ 19 Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn...................................20 Nhng chuyn ving thm y tranh ci.......................................................20 Phn ng ca Trung Quc v Hn Quc v cc nc xung quanh.................23 Nhng tranh ci trong lng nc Nht...........................................................32 S tht l nh th no?..................................................................................38 KT LUN.............................................................................................................. 42 DANH MC TI LIU THAM KHO.........................................................................43

Phm Ngc Anh

Page 1

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

LI M U
Khu vc ng Bc l mt khu vc chin lc chu - Thi Bnh Dng. Nhng mi quan h trong khu vc chu s chi phi v tc ng mnh m cng nh c nh hng rt ln ti cc quan h li ch v mu thun gia cc cng quc bc nht trn th gii v kinh t- chnh tr nh: M, Nga, Nht Bn v Trung Quc. An ninh v chnh tr trong khu vc khng ch c nh hng ni b m nh hng cn lan to ra cc khu vc xung quanh v ti cc mi quan h quc t khc. Hin ti, quan h gia 3 nc ng Bc : Nht Bn, Hn Quc v Trung Quc vn cn c nhiu iu tn ti khng th gii quyt c. Nhng vn ny xut pht t nhng mu thun tranh chp trong lch s ko di ti tn ngy nay. c bit, trong sut nhim k ca Th tng Nht Koizumi t 2001 n 2006, Th tng Nht lin tc ving n Yasukuni gy ra mi him khch, lm quan h gia 3 nc Nht- Hn- Trung lun trong tnh trng cng thng. Vy n Yasukuni mang ngha nh th no? V sao vic Th tng Nht ti ving n li b hai nc Hn Quc v Trung Quc phn i d di nh vy? Vic ving n ca Th tng Koizumi lm nh hng th no ti mi quan h gia 3 nc trong khu vc ng Bc ? Vic ving n Yasukuni ca Th tng Nht Bn, c bic l Th tng Junichiro Koizumi c mt s ngi cho l vic ring ca nc Nht, hoc mt s ngi khc ch nhn thy s lch pha trong cch nhn nhn lch s ca 2 bn, mt bn l k gy ti c trong chin tranh v mt bn l nhng nn nhn ca ti c . Tuy nhin vn khng hn l n gin nh th. Trong nin lun ny, chng ti s tm hiu v gii thch lch s hnh thnh cng nh l gii v sao n Yasukuni li tr thnh mt vn mang tnh chnh tr v v sao vic ving n ca Th tng Nht li tr thnh mt im nng trong quan h gia 3 nc Nht Bn- Trung Quc- Hn Quc. Nghin cu l gii v hin tng n Yasukuni s cho chng ta ci nhn su hn v quan h quc t khu vc ng Bc . Nin lun ny ngoi vic cung cp
Phm Ngc Anh Page 2

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn cc kin thc v n Yasukuni cn l gii mi lin h gia s kin ngi n ny vi quan h ngoi giao gia 3 nc Nht- Trung- Hn. T ta hiu r hn nhng g tim n pha sau vn Yasukuni cng nh lm r nhng g ang din ra trong quan h quc t gia 3 nc c lin quan ti vn ny. i tng nghin cu l vn n Yasukuni v mi quan h gia ba nc Nht Bn- Trung Quc- Hn Quc. Phm vi nghin cu c la chn l t sau chin tranh Lnh (1991) ti nay. Nghin cu ti ny, chng ti s dng phng php lun mang tnh khoa hc, khch quan v bin chng ca ch ngha Mc-Lenin kt hp vi tnh dn tc v tnh thi i. ng thi chng ti cng s dng phng php thng nht logic v lch s, nghin cu tng hp, so snh i chiu v thng k lm sng t vn . Trn th gii c nhiu nghin cu v quan h quc t v chnh sch i ngoi ca Nht Bn t sau Chin tranh th gii th hai c th k vi cng trnh tiu biu sau1:
_

Japan's Foreign Policy Since 1945 ca Kevin J. Cooney, NXB M.E. Sharpe, 2006. Japanese Foreign Policy in Asia and the Pacific: Domestic Interests, American Pressure, and Regional Integration ca Akitoshi Miyashita v Yoichiro Sato, NXB Palgrave Macmillan, 2001. Nghin cu v vn n Yasukuni th c cc nghin cu tiu biu sau2

Japan's Yasukuni Shrine: Place of Peace or Place of Conflict? Regional Politics of History and Memory in East Asia ca William Daniel Sturgeon, NXB Dissertation.Com, 2006. Yasukuni, the War Dead and the Struggle for Japan's Past ca John Breen, NXB Columbia University, 2008.

11+2

Ngun: www.Amazon.com

Phm Ngc Anh

Page 3

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Class-A War Criminals: Enshrined at Yasukuni Shrine ca Vin lch s hin i Trung Quc, NXB China Intercontinental, 2005. Trong nc c cng trnh nghin cu Chnh Sch i Ngoi Ca Nht Bn Thi K Sau Chin Tranh Lnh ca TS Ng Xun Bnh, NXB Khoa hc x hi 2001. Ngoi ra cn c mt s bi ng trn Tp ch Nghin cu ng Bc c cp n vn ny:
_

n Yasukuni v quan h Nht- Trung trong thp nin u th k XXI- Minh Cao, Nghin cu ng Bc , s 9-2007.

V vn n Yasukuni- c Minh Hoi Phng, Nghin cu ng Bc s 2-2009.

Vn n Yasukuni cng c phn tch trong chng 2 ca lun vn tt nghip Nhng vn trong quan h ngoi giao Hn- Nht nhng nm gn y ca sinh vin V Th Vn Anh, c nhn khoa ng Phng hc trng HKHXH&NV TPHCM v rt nhiu bi bo, bi nghin cu v quan h quc t khu vc ng Bc . Nin lun gm 2 chng, trong , chng 1 chng ti s tm hiu lch s hnh thnh cng nh ngha tn gio v chnh tr ca n Yasukuni. Chng 2 l nhng l gii v vn Yasukuni v s lin h gia vn ny vi chnh sch i ngoi gia 3 nc Nht Bn- Trung Quc- Hn Quc t sau chin tranh Lnh (1991). Ngoi ra cn c phn M u v Kt lun.

Phm Ngc Anh

Page 4

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

CHNG I N YASUKUNI
Lch s hnh thnh v i nt v n Yasukuni n Yasukuni nm Kudan- qun Chiyoda- th Tokyo, c xy nm Minh Tr th hai (6/1869) theo lnh ca Nht Hong. Lc u n c tn l Tokyo Shokonsha (ng Kinh Chiu hn x), l ni tng nh nhng ngi hy sinh trong trn chin Boshin3. Lc , khp Nht Bn c rt nhiu ngi n chiu hn kiu ny. y l mt loi n th theo tn ngng Thn o ca ngi Nht. Nm 1879, n c i tn thnh Yasukuni (- Tnh quc) vi ngha mong c cho t nc lun c bo v bnh yn. n tr thnh ni tng nim v vinh danh nhng ngi lnh hi sinh trong cc cuc chin tranh ca nc Nht t nm 1853 ti ht nm 1945 khi Chin tranh th gii th hai kt thc. iu c bit l trong s nhng ngi c th, khng ch c binh lnh ngi Nht m cn c c nhng ngi dn thng (ph n v cc n sinh) hi sinh khi lm cng tc cu t trong chin tranh v c c nhng ngi i Loan v Triu Tin b bt i lnh cho Nht thi Chin tranh th gii th hai4. Theo thng k hin ti c khong hn 2,466,000 ngi ang c th cng ti y. c vinh danh ti n Yasukuni, i tng c vinh danh phi nm trong s cc trng hp sau (v theo qui nh nhng ngi ny phi hi sinh trong lc ang thi hnh nhim v nn nhng ngi cht n thun do chin tranh s khng c k vo).

Ni chin Boshin: cuc chin gia phe Mc ph v phe bo hong (gm Thin Hong Meiji, lnh cha Satsuma, lnh cha Choshu, lnh cha Tosa) t thng 1/1868 n 5/1869. Cui cng, thng li thuc v phe bo hong, v Thin hong Meiji chnh thc tuyn b chm dt 250 nm cm quyn ca Mc ph Tokugawa, m ra thi i mi, thi i Minh Tr duy tn.
4

Theo website chnh thc ca n Yasukuni: http://www.yasukuni.or.jp/

Phm Ngc Anh

Page 5

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

iu kin c vinh danh 1. Cc qun nhn, hay cng dn c tuyn m cho qun i m:
o

Hi sinh trong lc thi hnh nhim v, hay do b thng nng bn ngoi Nht Bn (v trn t Nht k t sau thng 9/1931).

Mt tch hay b xem nh mt trong lc b thng hay bnh tt khi lm nhim v.

B t hnh do quyt nh ca ta n chin tranh c k kt trong Hip nh ha bnh San Francisco (San Francisco Peace Treaty).

2. Cng dn tham gia vo cc trn nh di s xp t ca qun i v hi sinh trong khi b thng nng.
3. Cng dn c xem nh cht trong cc tri ci to ca Lin X sau chin

tranh. 4. Cng dn xung phong vo cc nhim v dn s (cng nhn nh my, y t cho cc t chc nh Hng thp t quc t) b cht trong khi lm nhim v. 5. Thy th hi sinh trn cc tu bun trong chin tranh v thi bnh. 6. Thy th hi sinh khi tham gia vo cc ngha v quc t (Awa Maru). 7. Hc sinh Okanawa mt trong lc di tn (v m tu Tsushima Maru). 8. Quan chc chnh ph ca tnh Karafuto v khu vc Kwangtung thuc Bn o Liu ng (thuc quyn kim sot ca Nht t 1905-1944), c mnh ton quyn Triu Tin, c mnh ton quyn i Loan. Mc d hng nm s ngi vinh danh ti y mi tng ln nhng ch c tnh vi mc thi gian 1951 tc nm k kt Hip nh ha bnh San Francisco. Cho nn khng h c c nhn no c a vo n k t 1951, k c nhng qun nhn hi sinh trong khi lm nhim v Cc phng v Nht Bn (Self-Defence Forces).

Phm Ngc Anh

Page 6

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Trong khun vin ngi n cn c 1 vin bo tng tn l Yushukan, l ni lu gi v trng by cc k vt ca nhng ngi hi sinh v c th ti y. Bo tng c lp nm 1882 (Minh Tr th 15). C hn 100,000 hin vt chin tranh c lu gi bao gm nhng bc v, cc sn phm ngh thut, o gip v v kh trong c c phi c Zero Fighter v ng li Kaiten dnh cho cc cm t qun. Hng nm c khong 5 triu ngi ti ving n. H coi y l trung tm tng nim linh hn ca nhng ngi cht trong chin tranh.

n Yasukuni nm 18935

Ngun http://www.ndl.go.jp/scenery/e/data/257/index.html

Phm Ngc Anh

Page 7

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

Ngi n hin nay6 ngha tn gio ca n Yasukuni i vi ngi Nht Theo tn ngng Thn o th khi cht, con ngi tr thnh nhng nhng linh hn. ao nay cho rng nhng linh hn (kami) vn khng h bit g v s hn th hay tr on nhng h c th s tr nn nh vy nu khng c mt ni yn bnh h an ngh. Do vy cn phai co ni th cng va an ui nhng linh hn nay. Theo thng k, 1945 c nc Nht c 148 ngi n th nhng ngi t trn ging n Yasukuni. Tuy nhin, Yasukuni li tr thnh ngi n trng yu nht, ngi n trung tm ca h thng ny. Nhng n khc ch th lnh cht trn v dn a phng cn n Yasukuni c coi nh mt trung tm, tp trung ton b nhng ngi lnh t trn trong c nc. Nhng ngi ny c tn vinh vi y tn tui, chc v, phin hiu v n v lc h cn sng. Thng thng hng nm n u t chc 2 k t chiu hn vo tit xun v tit thu. K t vo ma xun ly mc ngy 30/4, k ma thu ly mc ngy 18/10, mi k t ko di 3 ngy lin. Vic th cng ny nhm tng nim nhng ngi

Ngun: http://www.dcine.com/asia2006/

Phm Ngc Anh

Page 8

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn cht, cm t s ph h tt p m h lm cho trn th. Cc nghi l hng nm c cc o s t t trong n m nhn v thc hin theo nghi thc Thn o. Lc u, n Yasukuni ch l mt ngi n nh, gin d nm khim tn qun Chiyoda. Dn dn, do c Nht hong bo tr, s ngng m ca ngi dn vi ngi n ngy cng tng. Cui cng n tr thnh ngi n Thn o ln nht c nc, snh vai vi n th ca gia tc Nht Hong (Meiji Jingu) v v mt tn knh ch ng sau n Ise, th n thn Amaterasu, v n thn sinh ra dn tc Nht Bn. tnh n ngy 18/9/1931 khi Thin Hong ban chiu v S bin Mn Chu th n Yasukuni th 14 vn ngi, cho ti lc cuc chin ny kt thc th s ngi c th ln ti 140 vn, v hin nay l khong 2,47 triu7. ngha chnh tr ca n Yasukuni Tuy nhin trong thi k Chin tranh th gii th hai, ngi n ny b cc th lc qun phit cm u li dng vo cc mc ch chnh tr. Khng ging nh 147 n chin hn cn li, Yasukuni khng ngm trong s gim st v qun l ca Thn k quan8 m n thuc quyn qun l ca lc qun v hi qun. Ngi ta cho rng vi vic qun l nh vy cc th lc qun phit thi dng uy tn ca n tng cng nh hng ca mnh trong qun i, kch ng tinh thn sn sng cht v Nht hong ca cc binh lnh Nht. Yasukuni c s dng nh mt liu thuc c bit cng hiu v mt tinh thn i vi binh s. Cc binh lnh Nht tin tng rng cht v c tng nim ti n Yasukuni l mt vinh hnh. V th, trc khi ra trn h thng ni cu: Hn gp li ti n Yasukuni, vi hm h sn sng hi sinh nhng s c vinh danh nh nhng v thn bt t v c th ti ngi n Yasukuni linh thing. n Yasukuni to ra mt mi lin h gn kt gia Thin hong, binh lnh v gia nh ca ngi lnh . Vic vinh danh nhng ngi lnh t trn mt
7

Nhng vn trong quan h ngoi giao Hn- Nht trong nhng nm gn y- V Th Vn Anh

Thn k quan ( Jingi-kan), mt c quan lo vic tn gio, khuyn khch Thn o pht trin. Trc y do s xm nhp v pht trin ca Pht gio v Nht, Thn o tuy cng tn ti nhng b lp v v gn nh b loi b. Ti thi Minh Tr c xc lp, ngy 13 thng 3 nm 1868, chnh ph Nht Bn cng b "Thn Pht phn ly lnh", tch Thn o ra khi Pht gio v Thn k quan c khi phc li.
8

Phm Ngc Anh

Page 9

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn cch long trng ngi n mang li mt hiu qu tn l chnh tr rt cao. Trc ht, i vi nhng ngi ra trn, n khuyn khch tinh thn tn tu, sn sng hin dng, hi sinh bn thn mnh phng s cho Thin hong. Hi sinh hon thnh bn phn l mt vinh quang. Th hai, nhng ngi thn ca ngi lnh, khi thy con em mnh hi sinh v t nc, v c c ch thn Thin hong tn vinh nh th th ni au v mt ngi thn s gim i rt nhiu. H s cm thy c an i v ni au tr thnh mt nim vui sng, nim vinh d, t ho. Hn th na, n s lm ny sinh tnh cm trung thnh tuyt i vi Thin hong v ngi ta cng ham mun tn tu phc v, thi hnh nhng s mnh m Thin hong trao cho. Chnh v l do m n Yasukuni c coi l biu tng ca ch ngha qun phit bnh trng. Ngi ta cho rng chnh qun phit Nht li dng tinh thn Yasukuni ng vin chin tranh, v chnh vi tinh thn nhiu tn ti phm chin tranh gy rt nhiu ti c vi nhn dn cc nc b Nht Bn xm chim. Sau khi Chin tranh th gii th hai kt thc, ngi M vo Nht Bn mun xo b ngi n. Nhng xt ti yu t vn ho v nguyn vng chnh ng ca ngi thn ca nhng ngi lnh cht trn mun c mt ni tng nim con em mnh, chnh quyn chim ng Nht lc do M nm quyn, a ra 2 la chn:
1. Yasukuni phi tr thnh b phn thuc chnh ph, nhng khng

c lin quan n tn gio.

2. Yasukuni vn l ni th cng, nhng phi c c lp t chnh

ph. Pha Nht chn phng n 2. V k t mi ng gp cho Yasukuni u do pha cc c nhn m nhim.

Phm Ngc Anh

Page 10

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Danh sch s ngi ang c th trong Yasukuni Cc cuc chin Cuc chin Boshin v Thi k ci cch Minh Tr Khi ngha Satsuma9 Cuc vin chinh i Loan10 Cuc chin Nht- Thanh11 Ni dy Ngha Ho on12 Chin tranh Nga- Nht13 Th chin th nht14 S c T Nam S c Thm Dng Nm 1868-1869 1877 1874 1894-1895 1901 1904-1905 1914-1918 1928 1931 S ngi 7,751 6,971 1,130 13,619 1,256 88,429 4,850 185 17,176

Hay cn gi l Chin tranh Ty Nam ( Seinan Senso), l mt cuc ni lon ca cc cu samurai phin Satsuma chng li chnh ph Minh Tr t 29 /1/1877 n 24/9/1877, nm th 11 thi Minh Tr. y l cuc ni lon c v trang cui cng v cng l nghim trng nht chng li chnh quyn mi.
9 10

S c 54 thy th Ryukyuan b git bi cc b lc i Loan sau vic 69 ngi b gp nn trong mt v m tu ti y, xy ra sau khi chnh quyn nh Thanh ti Trung Quc t chi li xin li n Nht Bn vi l do i Loan l: "Vng t cha c nh sng vn minh!"
11

Din ra t 1/8/1894 n 17/ 4/1895. Cuc chin tranh ny tr thnh biu tng v s suy yu ca nh Thanh v chng t s thnh cng ca qu trnh hin i ha do cng cuc Minh Tr duy tn. Kt qu l s chuyn dch chi phi khu vc chu t Trung Quc sang Nht Bn. y l mt n ch mng vo nh Thanh v truyn thng c truyn Trung Quc. Cc xu hng ny sau dn n cuc Cch mng Tn Hi nm 1911.
12

Khi ngha Ngha Ha on l mt cuc khi ngha ca Trung Quc din ra t 11/1899 n 7/9/1901) chng li nhng th lc nc ngoi trong cc lnh vc giao thng, chnh tr, vn ha v cng ngh. Nhiu ngi nc ngoi v nhng ngi theo C c gio Trung Quc b git. Chnh quyn nh Thanh bt lc nh phi nh lin qun 8 nc gi 20 000 qun n chi vin. Trong s ny c qun ca Nht Bn
13

Cuc chin ginh quyn kim sot Mn Chu v Triu Tin gia hai nc quc. Ni din ra cuc chin l Nam Mn Chu thuc Trung Quc, c bit l khu vc xung quanh bn o Liu ng v Phng Thin, v cc khu vc bin quanh Triu Tin, Hong Hi v Nht Bn.
14

i u vi ch c (Lin minh Trung tm) Sn ng

Phm Ngc Anh

Page 11

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Chin tranh Trung Nht ln th hai15 Th chin th hai16

1937-1941 1941-1945 Tng cng

191,243 2,133,885 2,466,532

Tuy nhin, iu khin ngi ta tranh ci nhiu nht v b cc nc lng ging Trung Quc, Hn Quc phn i mnh m l vic 1068 ti phm chin tranh trong c 14 ngi thuc hng ti phm loi A c b mt a vo th trong ngi n ny. Danh sch nhng ngi ny bao gm:

Nhng ngi b treo c :

Hideki Tojo, Itagaki Seishiro, Heitaro Kimura, Kenji Doihara, Iwane Matsui, Akira Muto, Koki Hirota

Nhng ngi b t chung thn :

Yoshijiro Umezu, Kuniaki Koiso, Kiichiro Hiranuma, Toshio Shiratori

T kh sai 20 nm :

Shigenori Togo

Cht trc khi tuyn n (do bnh tt) :

Osami Nagano, Yosuke Matsuoka Nhng thng tin v nhng ti phm chin tranh ny c a vo trong n, chnh thc c loan bo vo ngy 19/4/1979. Sng gi bt u n ra t nm 1985 khi Th tng Nht Bn lc , ng Nakasone Yasuhiro, ti thm n vi t cch Th tng nhn k nim ln th 40 ngy nc Nht bi trn cho n ngy nay.

15

i u vi Trung Hoa Quc dn ng i u vi qun ng minh trn chin trng Thi Bnh Dng

16

Phm Ngc Anh

Page 12

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn 29/3/2007, cc t bo ln ti Nht cho ng ti liu do Th vin ca Quc hi cng b. Mt ti liu thng 1/1969 cho thy ngi n hi kin chnh ph v cc k hoch ghi danh cc ti phm chin tranh hng u hay loi A m khng cng khai vic lm ny. Theo t Yomiuri Shimbun, n Yasukuni kn o thm tn ca 14 ti phm chin tranh loi A, k c Th tng thi chin b treo c Hideki Tojo, vo thng 10/1978. Mt ti liu khc thng 4/1958 cho bit, B Phc li hi thc n Yasukuni ghi danh ca hng trm ti phm chin tranh hng thp hn (loi B v loi C). Th cn vic th cc ti phm chin tranh theo mt cch kh pht hin th sao?, mt ti liu trch dn li mt quan chc giu tn.17 Cc ti liu ny cho thy chnh ph Nht Bn tham gia tch cc vo quyt nh th cc ti phm chin tranh ti ngi n ny.

17

Theo http://vietbao.vn/

Phm Ngc Anh

Page 13

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

CHNG II N YASUKUNI V QUAN H NHT BNTRUNG QUC- HN QUC

Vi nt v quan h Nht- Trung- Hn trong thi k chin tranh Lnh (1947-1991) Chin tranh Lnh l mt cuc i u v thc h, kinh t v a chnh tr gia 2 phe X hi ch ngha v T bn ch ngha sau Th chin th hai. Thut ng ny c s dng ln u tin vo nm 1947 khi Bernard Baruch, mt nh ti chnh v l c vn tng thng Hoa K, c bi pht biu ti Nam Carolina ni rng Hy chng ta khng b la gt: chng ta hin gia mt cuc chin tranh lnh. V sau, thut ng ny c ph bin rng ri nh cun sch Cold War ca nh bo ngi M Walter Lippmann18. c im ca thi k ny l th gii b phn thnh 2 cc: mt bn l Lin X v cc ng minh phe X hi ch ngha, bn cn li l M v cc ng minh T bn ch ngha. Trong bi cnh , khu vc ng Bc cng b cun vo s phn cc ny. Trung Quc chnh thc tr thnh ng minh ca Lin X sau Hip c hu ngh, ng minh v tng tr gia Lin X v Cng ho nhn dn Trung Hoa (2/1950) , trong khi , vi Hip c an ninh Nht- M (1951) Nht Bn l ng minh c M bo tr. Mc d vy, gia Nht Bn v Trung Quc khng c s i u qun s trc tip no. Hai bn ch ngm i u nhau thng qua h thng ng minh nh ni trn. C hai c gng khng gy xch mch, n trnh nhng i u qun s. Tuy nhin, n nhng nm 1960, bt u c nhng cng thng. Vo nm 1960, Nht Bn v M sa i li Hip c an ninh Nht- M, mt s iu trong c lin quan ti o i Loan khin quan h Nht Trung tr nn cng thng. cng trong giai on ny, Trung Quc bt u th nghim v pht trin
18

Walter Lippmann (23/9/1889- 14/12/1974) l mt tc gi, phng vin, nh bnh lun chnh tr ngi M, sinh ra trong mt gia nh ngi M gc Do Thi New York. ng ny 2 ln c nhn gii Pulitzer cho mc Hm nay v Ngy mai

Phm Ngc Anh

Page 14

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn hng lot cc loi v kh ht nhn. 1964, h cn cho n th v n ht nhn u tin. iu ny b pha Nht Bn ln n gay gt. Tuy nhin pha Trung Quc vi n lc kim ch khng s vic i xa hn. T nm 1972, quan h hai nc tin ti mt bc pht trin mi nh vai tr ca M. 2/1972 tng thng M n thm Trung Quc. hai bn k kt "Thng co chung Thng Hi". Quan h Trung - M sau Th chin th hai l "i th" th nay bt tay tm n nhau vi nhng tha hip: M cng nhn mt nc Trung Quc, i li Trung Quc tha nhn s c mt ca qun i M mt s nc ca ng Nam . Quan h M - Nht lc ny gn b ti mc nhiu nh phn tch cho rng: Nu M "ht hi" th Nht Bn cng "s mi" nn khi quan h Trung - M i chiu th quan h Trung - Nht khng th khng thay i. 9/1972 ti i l ng nhn dn Bc Kinh, Nht Bn v Trung Quc k kt "Tuyn b chung Nht - Trung" tuyn b bnh thng ho quan h gia hai nc. Trong tuyn b c on: Khng mt bn th lc no s tm kim s b quyn khu vc chu - Thi Bnh Dng v mi bn s phn i trc mi n lc ca bt k mt nc no khc hay mt nhm cc nc tm kim nhng s b ch nh vy19. Nh vy ta thy, cc bn hng ti mt trt t mi trong khu vc, c s n nh, cn bng quyn lc gia 3 bn M- Nht- Trung. n nm 1978, Trung Quc v Nht Bn k kt "Hip c ho bnh hu ngh Trung - Nht". Sau hip c ny, quan h kinh t gia Nht Bn v Trung Quc c thc y nhanh. Ngun vn ODA v FDI ca Nht Bn vo Trung Quc ngy cng nhiu, n nm 1988 c t 2.01 t USD vn FDI v 1.24 t USD vn ODA. Khc vi quan h Nht- Trung 2 pha i ch, Nht v Hn u l ng minh ca M khu vc ng Bc nn quan h i ngoi c v xui cho mt mi hn. M vi vai tr l cu ni gia 2 ng minh, lun khuyn khch 2 bn tm gc li nhng vn trong lch s c c mi quan h hu ngh, hp tc. Nh , Nht v Hn bnh thng ho quan h vo nm 1965. Thi gian ny,
19

Chnh Sch i Ngoi Ca Nht Bn Thi K Sau Chin Tranh Lnh- Ng Xun Bnh

Phm Ngc Anh

Page 15

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn nhiu chng trnh tng cng trao i du lch song phng, trao i hng ha gia hai nc gp phn tng cng hiu bit v quan h hp tc gia 2 bn. Lnh o hai nc Hn Quc v Nht Bn thng xuyn gp g ln nhau. Th tng Nht Bn Nakasone Yasuhiro sang thm Seoul thng 1 nm 1983, Tng thng Hn Quc Chun Doo-hwan cng ti thm Nht Bn thng 9 nm 1984, nh du bc khi u cho cc hi ngh thng nh din ra gn nh hng nm gia hai nc, vi cc chuyn thm Nht ca Tng thng Roh Tae-woo, Kim Youngsam v Kim Dae-jung. Mc d cng ng trn mt chin tuyn nhng khng phi gia hai nc khng c vn . V ni bt nht trong cc vn l vic tranh chp qun o m pha Hn Quc gi l Dokdo, cn pha Nht Bn gi l Takeshima. Tranh chp ny din ra rt lu. V c hai bn cng a ra nhiu chng c tranh ci. Nhm o ny nm vng bin gia Nht Bn v Hn Quc, gm 2 o nh v mt s di ngm rng khong 0.23km2. Nm 1905, Nht Bn st nhp nhm o ny vo lnh th ca mnh. Sau Chin tranh th gii th hai, lc lng chim ng ca M Nht (SCAP) quy nh nhm o ny v mt s o khc khng c t trong phm vi lnh th ca Nht Bn. Sut thi gian , Nht c gng khi phc li ch quyn vi nhm o ny nhng tht bi. Tranh chp gia Nht v Hn Quc v nhm o Dokdo/ Takeshima chnh thc bt u vo 18/1/1952, khi tng thng Hn Quc Syngman Rhee n phng tuyn b ch quyn i vi thm lc a bao quanh bn o Triu Tin m rng n 200 hi l m theo Dokdo thuc phm vi kim sot ca Hn Quc. chnh ph Nht lin bc b, sau cho thanh tra v yu cu 6 ngi Hn Quc ri khi o ng thi dng ct mc lnh th. n 1954, Hn Quc cho xy dng mt ngn hi ng, thp pht sng v ng bng cho my bay phn lc trn o khin pha Nht rt bt bnh, cho rng y l s chim ng v yu cu a vn tranh chp ny ra ta n quc t gii quyt nhng pha Hn Quc khng chp nhn. Vn c tip din cho n nm 1965 khi hai nc bnh thng ha quan h th mi tm lng nhng vn cha c gii quyt ng ng. Bn cnh , nhng ni m nh v qu kh b Nht xm lc vn khin quan h 2 bn b cn tr.
Phm Ngc Anh Page 16

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Ngoi ra, trong thi k chin tranh Lnh, Hn Quc v mt kinh t ph thuc rt nhiu vo M v Nht Bn. Hn Quc lun phi nhp cc loi hng ho tiu dng cng nh mt s nguyn liu t Nht. V v th, kinh t Hn Quc lun phi chu tnh cnh thm ht ngoi thng vi Nht Bn. Nhn thc c vn ny, Hn Quc lun c gng n lc thot khi s ph thuc . Tuy nhin kt qu vn cha c g kh quan. Bi cnh cc nc t sau Chin tranh Lnh ti nay Trung Quc Hai trm nm trc, Napoleong gi Trung Quc l ngi khng l ang ng say v cho rng khi Trung Quc tnh dy th s lm chn ng c th gii. ngy nay, sau 20 nm ci cch m ca v pht trin kinh t, Trung Quc t c nhng thnh tu to ln. D phi tri qua nhiu kh khn, nhiu bc thng trm nhng Trung Quc ang ngy cng ln mnh, dn tr thnh mt cng quc v kinh t, qun s, c vai tr ln trong khu vc v trn th gii. T sau ngy ci cch m ca, nhiu tim nng kinh t i ni, i ngoi c pht huy, nht l sau nhiu nm chuyn sang kinh t th trng, Trung Quc t c mt tc tng trng kinh t cao, lin tc ng u th gii. Trong 20 nm, Trung Quc t c k lc v tc tng trng kinh t. t 19801995, GDP ca Trung Quc tng bnh qun hng nm 10.2%. Nm 1995, GDP tng gp 4 ln so vi nm 1980. Trung Quc cn ra mc tiu phn u n nm 2020 s tng GDP gp i so vi nm 2000. Cc nh lnh o kinh t Trung Quc cng nh cc c quan WB, IMF, Ngn hng chu u nhn nh rng Trung Quc rt c kh nng gi c tc pht trin kinh t trn 9%. Nhiu d bo lc quan cn cho rng n nm 2010, GDP ca Trung Quc s ui kp Nht Bn, sau ti nm 2020 s vt qua Nht Bn v M ng u th gii. Vi mt sc mnh kinh t nh th, ng nhin Trung Quc cng phi tnh ton cho mnh nhng tham vng chnh tr. Trung Quc c li th l tnh hnh chnh tr trong nc vn gi c trng thi n nh. Mc d vn cn tn ti nhiu vn
Phm Ngc Anh Page 17

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn nh bo lon Tn Cng, Ty Tng hay vn i Loan, song nhn chung, khng c bin ng ln xy ra. ng Cng sn vn gi v tr c tn trong vai tr lnh o nh nc. T sau Chin tranh Lnh, chnh sch i ngoi ca Trung Quc ch yu tp trung vo 2 nhim v trung tm: Hin i ho t nc Thng nht t nc hon thnh 2 nhim v ny, h hng vo 3 mc tiu chnh sau: Va hp tc, va cnh tranh v kinh t nhm thu ht vn, k thut, kinh nghim qun l tin tin v xut khu hng ho ra th trng quc t duy tr tc tng trng cao lin tc v hin i ho nn kinh t. Tranh th s ng tnh ca quc t, hn ch s can thip ca M, Nht Bn thc hin vic thu hi i Loan. Ch trng vn ch quyn i vi cc vng lnh th v vng bin, hi o ang c tranh chp vi cc nc xung quanh. Phc v cho ng li i ngoi l mt chnh sch ngoi giao linh hot, va mm va cng, mt khc, tng cng thc lc qun s lm hu thun cho chnh sch ngoi giao. Nh vy, y ta c th thy sau chin tranh Lnh, Trung Quc t mt nc c sc mnh qun s v v th ngoi giao ng k ang tng bc nng cao sc mnh kinh t. Tham vng ca Trung Quc l mun tr thnh mt siu cng cnh tranh tm nh hng vi Nht khu vc ng , v vi M tm th gii.

Phm Ngc Anh

Page 18

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Hn Quc T nhng nm 60, Hn Quc bt u thc hin cng nghip ho vi s tr gip kinh t ca M v Nht Bn. Nh c chnh sch hp l, pht trin ti u c ngun lc trong nc v khai thc hiu qu cc ngun lc bn ngoi, Hn Quc thnh cng. T mt nc chm pht trin, h tr thnh mt nc cng nghip pht trin ng th 12 trn th gii. 1997, Hn Quc chu nh hng nng n ca cuc khng hong ti chnh tin t. iu ny t ra thch thc mi cho cc nh hoch nh chnh sch kinh t ca Hn Quc. Hin ti, sau khi tr thnh mt nc cng nghip, Hn Quc mun tin ti l mt nc cng nghip pht trin cao, pht trin ngun nhn lc, nng cao ci thin i sng dn chng. S pht trin v kinh t nng cao v th ca Hn Quc trn trng quc t. Th gii bit n Hn Quc nh mt quc gia pht trin tng i hin i. Nhiu nc mun hc hi kinh nghim ca Hn Quc. Hn Quc thc hin chnh sch i ngoi a phng rng m vi tt c cc quc gia. Nu trong chin tranh Lnh, Hn Quc ch ch trng quan h vi phng Ty th hin nay, cc nc ng u v ASEAN tr thnh mc tiu hng ti ca Hn Quc. Bn cnh , Hn Quc vn l mt ng minh thn cn ca M t kinh t, chnh tr n ngoi giao, quc phng. V quan h vi Nht, mc d l cng l ng minh vi M nhng Hn Quc lun trong trng thi d chng v cnh gic vi Nht. Hai nc ang tr thnh nhng i th cnh tranh gay gt v bun bn v u t quc t. Hn Quc ang m rng tm nh hng ca h khu vc ng Nam nhng v tr ca h vn xp sau Nht Bn khu vc ny. D bo sp ti cuc cnh tranh ny s tip din v cng thng hn. Nht Bn Tri vi s pht trin nhanh chng ca hai nc Trung Quc v Hn Quc, sau chin tranh Lnh, Nht Bn phi i u vi nhiu vn v kinh t, chnh tr v x hi. S pht trin thn k ca Nht Bn dng nh i vo giai on thoi tro. Nn kinh t bong bng sp khin kinh t Nht ri vo tnh trng tr tr ko di nht trong lch s v cho ti nay vn cha th vc dy c. Cc vn x hi (s gi i ca dn s, tnh trng tht nghip ca thanh nin, cc khuynh hng
Phm Ngc Anh Page 19

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn tm l x hi tiu cc) v nn chnh tr bt n l nhng bt li ca Nht Bn trong qu trnh nh hnh mt ng li pht trin mi. V vn an ninh v chnh tr, hin ti, Nht vn ch trng nht ti quan h vi M, nhng h cng m rng chnh sch ngoi giao a dng hn. Nht chn Lin hp quc thc hin chin lc ngoi giao a phng v khu vc ng Nam l ni thc hin chin lc . Ngoi vic tch cc u t vo khu vc ng Nam , Nht Bn cng mun a ngi ca mnh vo cc t chc Lin hp quc nh WHO, Cao u LHQ v ngi t nn Ngoi ra, Nht cng mun ng vai tr cu ni gia cc nc ang pht trin vi G7 v gia Trung Quc vi cc nc phng Ty. Nht cng tng cng cc hot ng qun s nh tng chi ngn sch cho quc phng (ng hng th ba th gii), pht trin tim lc cng ngh hin i c th chuyn thnh cng nghip quc phng hng mnh, vn ng sa i iu 9 trong Hin php Nh vy, vi s cnh tranh mnh m ca Trung Quc v chnh tr, v ca Hn Quc v mt kinh t, Nht Bn hin ang khng cn hi lng vi v tr l mt siu cng v kinh t na, h mun tin n mt nc c v th v chnh tr v tr thnh mt cng quc qun s. Vic tng cng cc hot ng quc t v thay i chnh sch qun s chnh l minh chng r rng cho vic . Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Nhng chuyn ving thm y tranh ci Vic cc nh lnh o Nht Bn n ving n Yasukuni hng nm khng c g l mi l. T khi n c thnh lp, mi nm u c Thin hong hoc thnh vin ca gia nh hong tc ti d cc bui l cu hn ca ngi n ny. Tc l ny chm dt vo nm 1978 khi Nht hong Hirohito quyt nh khng n ving n Yasukuni na. K t , Nht hong khng ch thn n ving n m ch c ngi n. Cc v Th tng cng nh cc ngh s hoc b trng hoc cc lnh o cao cp khc ca Nht vn thng xuyn ving thm n vo cc dp l hng nm.
Phm Ngc Anh Page 20

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Chnh ph Nht hang nm vn t chc L tng nim chin tranh ti ta nh Budokan20 gn Yasukuni, sau nhng ngi tham gia li c th n thm Yasukuni c. Cho n nay c nhiu i Th tng Nht n thm ngi n ny k t sau khi chin tranh Th tranh th gii th hai kt thc. Tuy nhin c 3 v Th tng to ra nhng cuc tranh ci y gay gt khi i thm n Yasukuni. l cc ng: Miki Takeo, Nakasone Yasuhiro v Koizumi Junichiro.

Budokan gn n Yasukuni (ngun: http://www.sight-seeing-japan.com/4-kanto/tokyo/budokan1.jpg)

15/8/1975, Th tng Nht lc l ng Miki Takeo n thm n Yasukuni nhn dp k nim kt thc chin tranh. S d c chuyn thm ny l do t nm 1952, sau Hip c ho bnh San Francisco, Nht Bn c phc hi c lp, trong nc Nht lc by gi dy ln mt phong tro phc hng v tr c bit ca n Yasukuni nhm bin ngi n thnh biu tng mang tnh nhn dn v quan h mt thit vi nh nc. V th, 11/1952, Lin on Nht Bn v phc li

Budokan (- V o qun) c xy dng nm 1964 phc v cho Olympic ma h Tokyo. y l ni t chc cc cuc thi u Judo. Sau ny c dng t chc cc l ln hoc cc liveshow ca nhc.
20

Phm Ngc Anh

Page 21

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn ca cc gia nh b mt mt trong chin tranh (Nihon Izoku Renmei)21 yu cu c mt ngn qu nh nc cho vic tng nim nhng ngi c th trong n Yasukuni. 1956, t chc Nihon Izokukai22 i nh nc phi ng h ngi n ny. Sau , ng Dn ch T do lp tiu ban V s h tr ca nh nc cho n Yasukuni trong Hi ng Nghin cu chnh tr ca Ni cc. Chuyn thm ny ca ng Takeo khi ln cuc tranh lun c phi l mt hnh vi tn gio m Hin php Nht cm hay khng v nn nh gi v cuc chin va qua nh th no. Chuyn thm ny c ngha c bit quan trng v n m ng cho cc cuc thm chnh thc v sau.

Sau ng Takeo, n lt Th tng Nakasone Yasuhiro b d lun ch trch v ln n v cc cuc n ving n. Trong sut nhim k Th tng ca mnh, ng ny 10 ln n ving n Yasukuni, lin tc trong cc nm 1983, 1984,198523. c bit trong chuyn ving thm ngy 15/8/1985, ng cn k vo s lu nim vi dng ch Th tng ni cc v ng h 30000 Yen ly t qu cng. D lun quc t cho rng vic Th tng Nht n thm n l ng h cho vic phc hi ch ngha qun phit.

Gn y nht l ng Junichiro Koizumi, vi 6 ln ving n trong 6 nm lm Th tng Nht, trong ln b phn ng mnh nht l ln cui cng vo ngy 15/8/2006. Hai nc Trung Quc v Hn Quc li tip tc ln ting phn i mnh m, cho rng ng Koizumi xc phm ti tnh cm dn tc v c tnh l i cc s tht lch s. Vic ng Koizumi lin tip i thm n khin quan h ngoi giao gia Nht Bn vi Trung Quc v Hn Quc lin tc b cng thng.

21

Thnh lp nm 1947 Thc ra t chc ny chnh l Nihon Izoku Renmei i tn thnh vo nm 1953 V vn n Yasukuni- c Minh Hoi Phng, Nghin cu ng Bc s 2/2009

22

23

Phm Ngc Anh

Page 22

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Phn ng ca Trung Quc v Hn Quc v cc nc xung quanh Trung Quc, Hn Quc, CHDCND Triu Tin, i Loan, v nhng quc gia khc b Nht xm chim trong Chin tranh th gii th hai, cng vi mt s ngi Nht phn i vic th phng n Yasukuni, c bit l nhng chuyn n Yasukuni ca nhng chnh tr gia Nht Bn. Cc cuc ving thm n ca cc v Th tng Nht khin hai nc lng ging Trung Quc v Hn Quc ni gin. Hai nc ny lin tc a ra cc tuyn b ch trch, phn i mi khi Th tng Nht ti Yasukuni. L do chnh yu hai nc ny a ra l: Vic n thm n v tn vinh binh lnh Nht Bn trong chin tranh trong bao gm c 14 ti phm chin tranh loi A l hnh ng lm sng li ch ngha qun phit Nht Bn, c v cho qu kh chin tranh ca Nht Bn- y l vic lm xc phm cc nn nhn chin tranh chu , ni trc y cc lnh Nht gy ti c. Cc nh lnh o Nht Bn coi thng v xuyn tc s tht lch s, coi thng cc nc lng ging. V c v nh nhng ngi phn i cng c l. Mt t ri phat cho khach n thm tai Yasukuni c ghi: Chin tranh l mt thm ha, nhng y l iu cn thit bo v s c lp ca Nht v nhng nc chu lng ging. Ngoi ra, t ri ny cn cho rng ta n chin tranh ca qun ng Minh l: ng xu h, v nhng ti phm chin tranh Nht b: i x tn t v khng cng bng. Trang web bng ting Anh ca Yasukuni cn bo v s chim ng ca Nht trong Chin tranh th gii th hai vi cc nc chu , cho rng: chin tranh l iu ng tic, nhng l iu cn thit bo v ha bnh v c lp ca Nht v chu . Website ting Nht ca Yasukuni nhn mnh: Nhng ph n gip vui khng b p buc phc v bi quc Nht. Ngi Triu Tin khng b p buc thay i h tn theo ting Nht (iu ny thc t khng ng). Bo tng Yushukan nm gn ca ngi nhng ngi lnh hy sinh cho t nc v dn tc. Ni y trng by nhng iu m b nhiu ni trong v ngoi Nht phn i. Chng hn
Phm Ngc Anh Page 23

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn nh c mt phim video ti liu trnh chiu cho khch tham quan miu t s xm chim ca Nht n nhng nc ng trong i chin th gii 2 l s bo v khu vc ny khi s xm chim ca nhng th lc phng Ty. Phim video ny khng cp n nhng s kin nh v thm st Nam Kinh 1937 (Trung Quc), v cho rng Nht cng l mt nn nhn ca p lc ngoi quc, c bit l p lc phng Ty. Ngoi ra, h cng nhc n nhiu cuc thm st ca lc lng ng minh chng hn lm m tu hng ho Tsushima Maru khin hn 1.500 ngi b cht trong c 700 tr em tiu hc. Trung Quc l ni phn ng mnh nht trc vn lin quan ti Yasukuni. H phn i bt c cuc thm ving no ca Th tng Nht Bn ti n Yasukuni. Vic phn i ny c thc hin mi ni trn t nc Trung Quc cng nh trong cc t chc quc t, t cp thp nht l cc t chc qun chng cho ti cc cp cao ca ng v Nh nc nh cc quan chc cp cao v ngoi giao, Th tng, Ch tch nc Mc phn i i t mm mng ti gay gt, t vic t chc biu tnh ca qun chng ti vic t chi tip n cc lnh o ca Nht Bn c d nh thm Trung Quc hay t chi khng n thm Nht Bn theo li mi ca nc ny. Trung Quc cho rng nhng chuyn thm n Yasukuni ca cc nh lnh o Nht Bn l hnh ng sai lm, lm tn thng n tnh cm ca nhn dn Trung Quc, gy tn hi n quan h Trung- Nht. 24 C th k ra vi s vic tiu biu sau:

T 9/2004, Trung Quc dng tng la ngn khng cho nhng ngi s dng dch v internet ca nc h truy cp vo website ca n Yasukuni. Hn th na, website ny cng nhiu ln b cc hacker Trung Quc tn cng.

24

Din n Trung Quc, 20/9/2002, TTXVN, Ti liu tham kho c bit 3/10/2002

Phm Ngc Anh

Page 24

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

Hnh nh website ca n Yasukuni b hacker tn cng ngy 24/12/2008. Nhng ai truy cp vo website ny u ch nhn c kt qu nh hnh trn. (ngun: http://www.chinasmack.com/stories/)

4/2005, hng lot cc cuc biu tnh chng Nht n ra Trung Quc. Ngy 10/4/2005 10.000 ngi Trung Quc bao vy siu th ca Nht ti Thm Quyn, ht ln khu hiu ty chay hng Nht. Trong khi , 3.000 ngi diu hnh v Tng lnh s Nht Qung Chu, phn i vic Tokyo yu cu Bc Kinh xin li v hnh ng ca ngi biu tnh. Theo pht ngn vin ca s qun Nht Ide Keiji, 10.000 ngi biu tnh nm nhng chai nha cha nc khong vo ca s ca siu th Jasco Thm Quyn. on ngi "biu tnh t pht" trong ho bnh ti Tng lnh s qun Nht Qung ng cng nm trng vo cc ca hng Nht m h i qua. i s Nht ti Trung Quc Anami Koreshige ku gi Bc Kinh bo v cng dn v doanh nhn cng nh s qun, lnh s qun ca Nht ti Trung Quc. Ngoi trng Nht Nobutaka Machimura cn triu

Phm Ngc Anh

Page 25

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn i s Trung Quc ti Tokyo bn v vn biu tnh v yu cu bi thng cho nhng thit hi trn. Khong 1 tun sau, cc cuc biu tnh cn lan rng hn. 16/4/2205 khong 20.000 ngi tun hnh v lnh s qun Nht Bn Thng Hi, m mn ln sng biu tnh mi phn i Nht khp Trung Quc. Ti hai thnh ph khc l Hng Chu v Thin Tn cng c tun hnh tng t nhng quy m nh hn. Cuc tun hnh thnh ph ln nht Trung Quc bt u ti 3 a im khc nhau, trong c qung trng Nhn Dn v bo tng Thng Hi. Nhng ngi biu tnh i dc con ng mang tn Yanan v hng v lnh s qun Nht Bn. H h vang cc khu hiu " o Nht Bn" hay "Ty chay hng ho Nht". Cc phng vin cho bit, c s hin din ca rt nhiu cnh st trn ng nhng h khng can thip vo on tun hnh. Mt sinh vin tt nghip c tn Su cho bit: "Ti y v tnh yu vi t nc ti v ti ngh rng, bng cch phn i Nht Bn ti c th by t tnh yu ny. Nht Bn cha bao gi xin li mt cch chn thnh v nhng sai lm ca h". Mt ph n trung nin cng tham gia biu tnh th by t: "Chng ti y ng h t nc. Ngi Nht Bn rt xu xa". Mt s sinh vin mc o phng ng thanh h vang cu i rng, bn c th tha th cho lch s nhng khng th bp mo lch s. Mt tm banner ca on ngi ghi dng ch: "Hy tr li qun o Diaoyu", m ch n nhm o ang tranh chp gia Trung Quc v Nht Bn trn bin Hoa ng. Lc lng cnh st chng bo ng c trin khai ngn khng cho ngi biu tnh tin st lnh s qun Nht ti Thng Hi. Nhng nhiu ngi vn nm v trng v pha to nh ny. Mt s thanh nin p v knh ca mt chic xe hiu Nissan gn v p mnh ln nc xe. Trn cc con ph khc,
Phm Ngc Anh Page 26

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn ngi biu tnh ph v ca knh ca hng chc ca hng v qun bar mang phong cch Nht. Ti Hng Chu, pha ty nam Thng Hi c khong 2.000 ngi tham gia tun hnh phn i Nht. Cn thnh ph Thin Tn ch c vi trm ngi tham gia hot ng ny. Khong 400 cnh st tht cht an ninh ti qung trng Thin An Mn Bc Kinh v 200 thnh vin lc lng chng bo ng c trin khai ti s qun Nht Bn. Do , cuc biu tnh theo k hoch ti Bc Kinh khng thc hin c. Ngoi ra, cnh st cn ngn mt cuc tun hnh khc thnh ph min nam Qung Chu. Cc website v din n trn mng Trung Quc nhng ngy qua lin tc ku gi tin hnh ln sng biu tnh th hai phn i Nht Bn vo cui tun ny. Cui tun trc, cc cuc biu tnh i km c bo lc vi s tham gia ca khong 10.000 nghn ngi tng din ra ti cc thnh ph Bc Kinh, Qung Chu v Thm Quyn. Theo nhng website chng Nht, tun hnh c k hoch s din ra vo nhng ngy tip theo ti nhng thnh ph nh Thm Dng, Thnh v V Hn.

Phm Ngc Anh

Page 27

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Sinh vin i hc Bc Kinh biu tnh phn i Nht (ngun: http://www.chinasmack.com/stories/) Lc u, chnh quyn Trung Quc ch ku gi dn chng bnh tnh kim ch, trnh gy hu qu nghim trng v huy ng lc lng cnh st nhm m bo cc cuc biu tnh din ra n ho. Tuy nhin, tnh hnh tr nn ng lo ngi khi ln sng biu tnh lan rng. Nhng ngi biu tnh dng Internet ku gi khin cng c nhiu ngi tham gia biu tnh hn. Cui cng, chnh quyn phi dng cc bin php kin quyt hn vn hi tnh hnh. Gii chc Trung Quc tm cch hn ch k hoch biu tnh chng Nht quy m ln ti cc thnh ph. Trong khi cc website v din n chng Nht trn mng tip tc ku gi t chc mt ln sng biu tnh th hai sau nhng v bo ng ngy 10/4/2005, nhng ngi biu tnh d kin t chc cc hot ng chng Nht Bn ti Bc Kinh, Qung Chu, Thm Dng, Hng Chu, Thin Tn v V Hn, trong hai ngy th by v ch nht (16,17/4/2005). n chiu 15/4/2005, thm 5 thnh ph khc cng ln k hoch tun hnh. Chnh ph bt u e ngi rng tnh hnh vt qu mc c th kim sot, 15/4/2005 cnh st Thng Hi thng bo yu cu dn chng khng tham gia nhng cuc biu tnh cha c php. "Khng tham gia bt k hot ng tun hnh khng c php no, khng lm g gy nh hng n trt t x hi, khng tin vo tin n, khng lan truyn tin n", li ngh ca cng an Bc Kinh trn website ca h vit. "Khi by t thi , cn bnh tnh v khn ngoan, theo cch thc trt t". Cng an cng ku gi dn chng tin vo kh nng ca ng Cng sn trong vic "x l thch ng mi quan h Trung - Nht".

Phm Ngc Anh

Page 28

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn C quan cng an Thng Hi cng ra thng bo tng t. Mt s trang web c thng tin chi tit v k hoch biu tnh cui tun ny b ng ca. Tnh hnh cng thng khin cc c quan ngoi giao Nht ra cnh bo yu cu cng dn mnh Trung Quc ht sc thn trng, trnh l din v phi kho lo trong c x vi ngi bn a. S qun M cng nhc nh cng dn cnh gic, phng ni tc gin vi ngi Nht chuyn sang ngi nc ngoi ni chung. Bin php cng rn hn na ca chnh quyn Trung Quc l ng ca cc website ku gi biu tnh. Nhiu trang web c ni dung ku gi biu tnh quy m ln chng Nht vo dp 1/5/2005 Thng Hi, Nam Kinh, n Chu, Triu Chu, b ng. Din bin ny c cho l nhm ngn chn ngi dn ku gi tun hnh qua Internet. Nhng li ku gi biu tnh ny c a ra trc khi chnh ph tuyn b cm cc cuc tun hnh c t chc qua Internet hoc in thoi di ng m khng c s cho php ca cnh st. Cc cuc biu tnh chng Nht ti Trung Quc trong my tun trc ch yu bt ngun t nhng li ku gi trn cc chatroom v qua tin nhn in thoi di ng. Nhng website b ng bao gm www.gd918.org; www.cfdd.org.cn v www.china918.cn/forum.asp. "Din n tm thi ng ca. Chng ti vn duy tr d liu", mt trong nhng website k trn thng bo. Cc trang cn li khng gii thch g. Lnh s qun Nht Thng Hi cho ng khuyn co trn trang web ca h i vi cng dn Nht v kh nng cc cuc biu tnh mi s din ra.
Phm Ngc Anh Page 29

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn "Mc d khng th xc nhn c nhng li ku gi biu tnh v n c ng ti trn Internet nhng hy cn trng trc hnh ng ca h v khng nn n gn cc im biu tnh", mt quan chc lnh s ni. C quan ny cng t chc gp i din cc hi on v doanh nghip Nht ti Thng Hi khuyn co. Vic biu tnh ny lm nh hng ti cc hot ng kinh doanh cng nh giao lu gia hai nc Nht- Trung. Mt s khch du lch v doanh nhn Nht hon ti Trung Quc v hai hi ch Nht, theo k hoch s din ra vo gia thng 5/2005 ti Thng Hi v Dng Chu, cng b hon.

Thng 5/2005, Ph th tng Trung Quc, Ng Nghi t ngt b v nc, hy chuyn lm vic ti Tokyo, sau khi th tng Koizumi ti thm Yasukuni. y l chuyn cng du u tin ca mt quan chc cao cp Trung Quc ti Nht trong vng hn 1 nm trc . "Tht ng tic, trong sut chuyn cng du ca Ph th tng Ng Nghi ti Nht, lnh o nc ny lin tc a ra cc bnh lun v chuyn ti thm n Yasukuni, trong , i ngc li mong mun tng cng quan h Nht - Trung", pht ngn vin ca B Ngoi giao Trung Quc Khng Tuyn ni. "Trung Quc rt khng hi lng vi nhng bnh lun trn".

Ngay 15/11/2005, B Trng Ngoai giao Trung Quc Ly Triu Tinh a khuy ln tranh cai trong cuc gp mt thng inh APEC tai Pusan, Han Quc bng mt cu hoi nhng ngi chu u se nghi th nao nu nhng lanh ao cua c n nhng ni tng nim Hitler va chu nghia Phat xit? ng mun so snh vic ng Koizumi ti n Yasukuni l tng nim v phc hi ch ngha pht xt.

Phn ng ca Hn Quc c v t d di hn nhng cng rt kin quyt. D lin tc a ra cc thng ip phn i mi khi Th tng Nht ti Yasukuni nhng quan h gia hai bn vn lin tc c xoa du bng nhng li ha hn
Phm Ngc Anh Page 30

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn mang tnh ngoi giao ca Th tng Nht v tng thng Hn Quc trong cc cuc gp mt. Mc d vy, dn Triu Tin vn cha qun Nht Bn buc h n cng l cc n th Thn o, bt h i lnh trong Chin tranh th gii th hai khin nhiu ngi b mng. Khong 40,000 ngi Triu Tin cht khi phc v cho Nht Bn trong cuc chin ny. H cng c th trong Yasukuni. Nhng mt quan chc Hn Quc c ln pht biu, tht v ngha khi th binh lnh ngi Triu Tin trong mt ngi n tn vinh ti phm chin tranh loi A, v ngi Triu Tin ch l nn nhn ca ch ngha quc Nht Bn. V th m cc cuc ving thm Yasukuni ca th tng Nht khin nhn dn Triu Tin tc gin, chnh ph Hn Quc phn khng, bo ch Hn Quc ln n, cng c nhiu cuc biu tnh n ra. c bit, nhng chuyn thm n vo ngy 15/8, trng vi ngy bn o Triu Tin c gii phng khi s chim ng ca Nht Bn cng l ngy quc khnh Hn Quc (15/8/1945) lun gy nhiu phn ng nht. C th l trong nhim k ca mnh, Koizumi 2 ln thm Yasukuni vo dp 15/8. Ln u vo ngy 13/8/2001. l ln u tin chnh ph Hn Quc phn i cuc thm n Yasukuni ca Th tng Nht. Mc d Koizumi nhng b bng cch i sm hn 2 ngy, ng vn b cc phng tin thng tin i chng Hn Quc ch trch gay gt. Nhiu cuc biu tnh chng Nht n ra Seoul. B Ngoi giao v Thng mi Hn Quc t tic khi Koizumi n thm n. 15/8/2006, trc khi kt thc nhim k ca mnh, ng Koizumi li n thm Yasukuni. Trong ln u tin n thm Nht trc khi ri nhim s vo thng 2/2003, cu tng thng Hn Quc Kim Dae Jung cng cng khai ch trch nhng chnh tr gia ca Nht n thm ngi n ny. Nm 2001, chnh ph Hn Quc chnh thc yu cu cc quan chc Nht b tn ca nhng ngi Triu Tin b buc hp tc vi lc lng qun i Nht trong chin tranh khi danh sch lu tn trong n Yasukuni, nhng h b t chi. 14/2/2007, Vin Nghin cu Hot ng ca nhng ngi b p phc v cho qun i Nht Hong cho bit h s n kin ln To n Tokyo vo ngy 26/2.
Phm Ngc Anh Page 31

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Cc nguyn n s yu cu n Yasukuni b tn ca 10 ngi Triu Tin khi danh sch chin binh trong ngi n ny. y l ln u tin ngi dn Hn Quc kin n Yasukuni. "Khng th chp nhn c khi n Yasukuni lit k tn ca ngi Hn Quc vo danh sch m chng ti cho rng y l ti phm chin tranh Loi A" - Vin ny ni trong mt tuyn b. Cui nm 2007, nhng ngi Hn Quc ng n kin cn nh ra nc ngoi t chc cc cuc hi tho v s kin vn ha xc tin vic kin co ca h. 6/2005, mt nhm ngi thiu s i Loan di s ch huy ca chnh khch Kao-Chin Su-mei nh vo Yasukuni (vi s gip ca Hi ng Thin Cha gio v cng l v ha bnh Nht Bn). i din cho 9 b tc thiu s i Loan m t tin h c th ti Yasukuni, mong mun c ly li hi ct ngi thn a v c quc. Tuy nhin, nhiu ngi Nht ln cnh st ngn h vo n. Cuc biu tnh ca hn 100 ngi siu i quc Nht chn ng nhm ngi i Loan, ngn khng cho h xung khi xe but.... v sau mt ting ri cng thng, nhm ngi i Loan phi b cuc.25 7/6/2005, CHDCND Triu Tin ln ting yu cu cc nh lnh o Nht Bn chm dt vic n thm ngi n Yasukuni. Hng thng tn trung ng Triu Tin (KCNA) dn li bo "Rodong Shimun", c quan trung ng ca ng Lao ng Triu Tin, ni rng Nht Bn cn a ra mt quyt nh chnh tr sng sut gii quyt nhng vn do qu kh li.26 Nhng tranh ci trong lng nc Nht Yasukuni khng ch gy ra sng gi cc nc lng ging Hn Quc v Trung Quc, ngay trong lng nc Nht cng n ra nhng tranh ci xung quanh vn ny.
25

Theo Vietbao 24/10/2005 TTXVN 8/6/2005

26

Phm Ngc Anh

Page 32

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Phe ng h vic th tng thm n Yasukuni phn ln l nhng ngi bo th cnh hu. Mt s ngi trong phi ny c xu hng ca ngi, luyn tic qu kh qun phit ca nc Nht vi s bnh trng v v tr c tn chu . H khng coi l mt qu kh ti li bi nu nh th th s phi cng nhn cha anh h l nhng ti phm chin tranh. H ni rng hnh ng tn c ca binh lnh Nht b thi phng. H phn i nhng ngi m mu lm hoen hnh nh nn vn ha v lch s Nht Bn. V th, vic th tng i thm n Yasukuni i vi nhng ngi phi hu l ng n, ng khch l. H vin dn s t do tn gio tai Nht c php lut bo v, v theo h nhng chnh tr gia c quyn n by t s tn knh vi nhng ngi ng xung trong chin tranh. Mt s tr thc cnh hu cn ngh dng Yasukuni nh mt n by khch l tinh thn yu nc ca gii tr. H lo ngi cuc sng hin i ang bo mn lng yu nc v tinh thn dn tc ca gii tr, c bit l sau tht bi t hi Chin tranh th gii th hai, x hi Nht b coi l thiu tinh thn yu nc. Thng 12/2001, cu gio s Kobori Keiichiro ca trng i hc Tokyo tuyn b, cn phi tm ra cch gii quyt vic chnh ph khng bo tr cho n Yasukuni. ng ta ngh rng nu gii quyt c vic ny, thi ca thanh nin i vi t nc s bin i. ng ta chc chn rng h (thanh nin) s tin dn tc Nht l mt dn tc ng t ho, ngi Nht c mt ci g ng hnh din Trong bn tin pht hnh thng 6/2003, ngi pht ngn ca n Yasukuni nhn mnh: Hnh nh th tng thm n s truyn cho thanh nin tnh yu nc v lng bit n binh s t nn. Ngoi ra, mt s ngi ng h khc cho rng nhng chuyn thm n ngi n nay cua Thu tng hay Nht hoang, la vn ni b cua nc Nht, ma Trung Quc va Han Quc khng co quyn can thip vao. Mt s thi cho rng, Yasukuni l mt ia im quan tronng cua Thn o, la mt biu tng cua Nht t lu trc khi Chin tranh th gii th hai xay ra, va cn c tn trong. Nhng lun iu b phe cnh t, phi phn i th tng n thm n Yasukuni, ch trch. Tng t nh quan im ca Hn Quc v Trung Quc, nhng ngi phi t cho rng n Yasukuni l tn tch ca ch ngha qun phit v ch phong kin vn cn tn ti trong x hi Nht ng i. Theo h, Yasukuni l
Phm Ngc Anh Page 33

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn tng trng cho nc Nht phong kin v quc cht hi 8/1945. Ngi n chng c quan h g vi bn sc nc Nht. Mc d h cng c s cm thng cho thn nhn gia quyn ca nhng ngi binh s t nn trong chin tranh. Cng theo nhng ngi phn i, vic ngi ng u chnh ph i ving n Yasukuni l vi phm Hin php bi Hip php Nht quy nh nh nc v tn gio tch ri nhau. Nhng nm 50-70 ca th k XX, phi hu tm cch chnh ph quc hu ha n Yasukuni, tuy nhin n lc ny b phi t ngn chn v khng thnh cng. V th sau ny, nhng ngi phi hu tm cch p cc th tng n thm n. Cc t chc cng nh c nhn thuc cnh t lin phn ng. Cc c quan phi chnh ph kin chnh ph, v h lin kt vi cc nghip on, t chc biu tnh cng khai phn i. Cc bo cnh t cng ln ting ch trch cc cuc ving thm n Yasukuni, cnh bo v nhng hu qu c th gy ra trong quan h vi cc nc lng ging, c bit l Trung Quc v Hn Quc. Thng 10/2005, nhiu t bo ca Nht yu cu th tng Junichiro Koizumi c gng gim thiu tn hi v quan h ngoi giao m chuyn thm n Yasukuni ca ng gy ra. "Quan h vi Trung Quc v Hn Quc l quan trng nht i vi Nht ch sau M v s i xung ca mi quan h s nh hng xu n li ch ca Nht", t Nihon Keizai Shimbun vit trong phn x lun. "Trch nhim ca th tng l gim thiu nhng tn hi v ngoi giao m chuyn thm Yasukuni gy ra", nht bo kinh t ny bnh lun. "Chng ta t lu phn i vic th tng i thm n Yasukuni bi n s nh hng xu n li ch quc gia v c th vi phm hin php, theo chnh tr v tn gio l tch ri", x lun ca t Mainichi Shimbun vit. "Lm sao th tng c th nhn trch nhim xy dng li nn ngoi giao chu ".

Phm Ngc Anh

Page 34

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn T Asahi Shimbun vit trong phn x lun: "Nhim v ca cc chnh tr gia cc bn l xy dng mi quan h da trn lng tin c kim sot v trnh va chm". "Trong tng lai, chnh ph nh tng nim nhng ngi thit mng trong chin tranh nh th no y?", Yomiuri Shimbun vit. "Trch nhim ca th tng l tm cu tr li r rng v hp l cho cu hi ny". Trong khi hu ht cc nht bo ln by t s phn i hoc thi trung dung i vi chuyn thm ca Koizumi th t Sankei Shimbun mang t tng bo th li khen ngi hnh ng . "Chng ta hoan nghnh vic th tng tip tc i thm n nh ng ha vi ngi dn. Cho d ai c bu lm th tng tip theo th chng ta vn mun ngi i thm n Yasukuni", Sankei vit. Trong cc cuc thm d ca bo ch, s ngi ng h cng nh phn i vic thm n ca cc Th tng Nht l gn nh ngang bng nhau. Vo 7/2006, khong 54% ngi tham gia thm d ca bo Mainichi khng nh th tng tip theo khng nn ti thm ngi n gy tranh ci ny. Kt qu cuc iu tra ca t Nihon Keizai cho thy 53% s ngi phn i cc cuc ving thm. Trong cuc gp chiu 7/6/2005, Ch tch H ngh vin Nht Yoheikono ngh Th tng Nht Junichiro Koizumi khng nn n thm n Yasukuni trnh lm tn hi thm ti quan h Trung - Nht. y l mt trng hp him gp trong chnh trng Nht Bn. Mt trong nhng tranh cai khac la nhng chuyn i thm n Yasukuni cua Thu tng Nht co vi hin hay khng. Trong hin phap Nht, gia tn giao va chinh phu c tach bach ro rang. Co nhiu cu hoi a c t ra cho cac Thu tng Nht khi ho n thm n rng n vi t cach ca nhn hay vi t cach la Thu tng Nht?. Thm na, khi cac Thu tng Nht ky tn vao quyn s tai n, thi ho ky vi tn ring, hay ky ch shush (Thu tng). Nhng iu nay lun c gii thng tin quan sat rt ky cang. Mc du cho n nay, moi Thu tng Nht khi n thm n u tuyn b y la nhng chuyn ving thm vi t cach ca nhn,
Phm Ngc Anh Page 35

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn nhng khi ky tn vao quyn s tai n, mt vai ngi thi trng, hoc ky tn ring, mt s ngi thi ky vi chc danh Thu tng. Ring Koizumi thi tuyn b rng ng n thm vi t cach la mt Thu tng Nht. Mt s ngi Nht thi cho rng nhng chuyn thm n n cua quan chc chinh phu, cn phai c cng nhn mt cach chinh thc, ch khng phai la ca nhn. Mt s thi cho rng t cach chinh phu hoc ca nhn trong iu nay u la v nghia. Tuy nhin, n thi im hin tai, hu ht y kin cua ngi Nht va phia cac cng t vin tai Nht u cho rng, khng co s vi hin cua cac quan chc chinh phu khi n thm Yasukuni. Nm 2004 Ta n qun Fukuoka tng quyt nh rng mt trong bn chuyn ving n Yasukuni k t khi nhm chc ca ng Koizumi l vi hin nhng quyt nh ny khng sc mnh php l buc th tng Nht ngng nhng chuyn ving n ca mnh v ta n ny khng phi l mt ta n ti cao. nhiu ln cc ta n bc n kin ca nhng ngi phn i cc chuyn thm Yasukuni ca cc th tng. 4/2005, Mt ta n Nht Bn bc n kin chng li cc chnh tr gia cp cao ca Nht ti thm n Yasukuni. Nguyn n gm 1.047 ngi gm cc cng dn Nht Bn v thn nhn ca nhng ngi cht trong chin tranh Hn Quc. H cho rng cc chuyn ving thm hng nm ti n t s Yasakuni ca Th tng Koizumi v tnh trng Tokyo Shintaro Ishihara l vi phm hin php Nht Bn. Mi mt ngi ng kin i 30.000 yen (tng ng 284 USD) tin bi thng thit hi t ng Koizumi v Ishihara. Tuy nhin, cc nh lm lut trong chnh ph Nht Bn li khng nh, v bn cht, cc chuyn ving thm ny hon ton mang tnh c nhn nn khng h vi phm lut php quc gia. 27/7/2005, Ta thng thm ti Osaka cng bc n ca 338 nguyn co ni rng h b tn v Th tng Koizumi n thm n th Yasukuni. n kin cng ni rng hnh ng ca nh lnh o Nht vi phm iu khon phi tch ri tn gio vi cc vn quc gia ghi trong hin php. Quyt nh ca ta thng thm gi nguyn quyt nh ca ta cp di ni rng cc nguyn n khng chng minh c s tn thng ca h.
Phm Ngc Anh Page 36

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Nhng n thng 9 nm th Ta ti cao Osaka ca Nht li ra phn quyt rng nhng chuyn ving n Yasukuni ca Th tng Junichiro Koizumi l "mang tnh chnh thc" v to thnh "nhng hot ng tn gio" khng ph hp vi hin php Nht, vn tch bch cc hot ng nh nc vi hot ng tn gio. Theo Ta Osaka, Th tng Koizumi s dng mt chic xe cng khi i ving n, cng cha bao gi t chi ving n mt cch chnh thc, v mc ch ca nhng chuyn ving thm ny mang tnh chnh tr. y l ln u tin mt ta ti cao ca Nht phn quyt nhng chuyn ving n Yasukuni ca ng Koizumi l vi hin. Nhiu gii php cng c ra gii quyt vn ny, trong ni bt nht l yu cu ca pha Hn Quc v Trung Quc i loi b 14 ti phm chin tranh loi A ra khi ngi n. tuy nhin cc gio s Yasukuni khng chp nhn vic ny. H ni rng "Khi nhng linh hn c a vo trong n, nhng linh hn s c ngu trong v khng th tch ri ra c na". Trong ln u tin n thm Nht trc khi ri nhim s vo thng 2/2003, cu tng thng Hn Quc Kim Dae Jung ch trch nhng chnh tr gia ca Nht n thm ngi n ny, v xut kin rng 14 ti phm chin tranh hng A cn thit phi c rt khi ngi n. ng ni: Nu xut ny c chp nhn, th ti s khng bao gi phn i nhng chuyn thm n Yasukuni ca Koizumi v nhng lnh o khc ca Nht. ng Kim cn cho bit ng Koizumi ha trong mt bui gp ti Thng Hi nm 2001 rng s suy ngh v vic xy dng mt ni tng nim ring thay th Yasukuni, v ai cng c th n th cng ti y. tng xy mt i tng nim, khng lin quan n tn gio, l ni tng nh nhng ngi cht trong chin tranh, m khng cn phi n Yasukuni na c a ra nhng khng c chp thun. Ngi n ny phn i mnh vic xy dng nhng nh tng nim khng lin quan g n tn gio, cho rng: Yasukuni phi l ni duy nht tng nim nhng chin binh Nht.

Phm Ngc Anh

Page 37

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn S tht l nh th no? Nhiu nh nghin cu cho rng vn n Yasukuni l do bt ng quan im v lch s gia cc bn. Hn Quc v Trung Quc lun i Nht Bn phi tha nhn qu kh ti c v buc chnh ph Nht phi cng khai xin li ng thi khc phc cc hu qu chin tranh. Trong khi , chnh quyn Nht lun l i v coi Yasukuni nh mt vn ni b ca nc Nht, coi vic th cng nhng ngi hi sinh trong chin tranh l biu hin ca lng tic thng v tng nh nhng ngi anh hng. Nhng thc cht l nh th no? Trc tin ta cn phi t cu hi, ti sao th tng Nht phi i ving n Yasukuni. Hy nghe nhng li phn trn ca th tng Koizumi, ngi nhiu ln gy sng gi trong d lun v i ving n Yasukuni. Koizumi ni ng tin cn phai tng nh ngi a cht trong chin tranh vi ho a co nhng "hy sinh quy gia." "Ti nghi vic tng nim chn thanh ngi cht trong chin tranh, du theo cach nao, cung la vn t do ca nhn," ng vit trong ban tin thng ky mi tun. Koizumi ni rng vic n thm n l tng nim nhng ngi hi sinh trong chin tranh, cng l cch by t lng bit n vi nhng ngi v h hi sinh c mt nc Nht phn vinh nh by gi, v n thm n l ghi nh nhng tn tht m chin tranh gy ra, t khng bao gi lp li sai lm c trong qu kh. l nhng g Koizumi ni. Nhng trc ng ta ni g? Nm 2001, Koizumi ha rng nu c bu lm th tng, ng ta s n thm n Yasukuni. Nh ta bit, ng sau n Yasukuni chnh l Izokukai, hip hi gia quyn nhng ngi hi sinh trong chin tranh. Hi ny tp trung nhng ngi c t tng bo th t trung hu n cc hu, bao gm c nhng k theo ch ngha dn tc cc oan. Ch tch ca Lin minh ny thng xuyn l nhng thnh vin nm trong chnh ph ca ng Dn ch T do ang cm quyn ti Nht (LDP). Hip hi ny c coi l mi quan h mt thit nhng khng chnh thc gia Yasukuni v LDP. Nh vy, khi ha hn s n thm n Yasukuni, phi chng l ng Koizumi ang mun tranh th s ng h ca nhng ngi bo th cnh hu vn vn l mt lc
Phm Ngc Anh Page 38

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn lng ln trong ng LDP? ng Koizumi tng bn khon i l a ngc, nhng khng i cng l a ngc v bn thn ng cng ch mun gi mnh bn b ca a ngc27 Nh vy phi chng l Koizumi ang gp phi sc p gia mt bn l d lun quc t, v mt bn l nhng ngi bo th trong ng LDP, mt bn l s ng h ca cc phe phi bo th trong LDP v mt bn l nguy c ngoi giao vi cc nc lng ging? Cu hi th hai t ra l, ngoi s ng h ca gii bo th, th tng Nht i ving Yasukuni cn c mc ch g khc? Vn ny khng ch l c nhn th tng m ta cn c mt ci nhn ton cc. khu vc chu - Thi Bnh Dng, Nht Bn, Hn Quc v Trung Quc ni ln nh nhng ngi anh c, ng u khu vc. S tranh ginh tm nh hng vi cc nc khc l iu kh trnh khi. Ta cng thy t tin tc, dng nh khi hai nc Trung Quc v Hn Quc cng phn i th th tng Nht v cc quan chc cp cao khc li cng nng lui ti Yasukuni. c khc g mt s thch thc d lun, mt s khng nh v th nc ln ca Nht Bn vi hai nc Trung Quc v Hn Quc. Nht Bn chng c g phi e ngi trc s ch trch v phn i ca nc kia. y l vn ni b ca nc Nht, v cc nc khc khng c quyn can thip. V nh phn tch trn, cc th lc bo th cc hu vn cn tn ti v c th lc ln Nht. Vic th tng Nht ti thm Yasukuni, ni chu chi phi ca cc th lc ny phi chng l th hin mt s ng h h, v nhm rn e cc nc khc rng nn bit kim ch ng s c ng tic no khin lch s lp li? Cu hi cui cng t ra l nu vy th ti sao hai nc Trung Quc v Hn Quc vn c phn i mt cch quyt lit v to ra nhng d lun ht sc gay gt, cng vi nhng p lc ngoi giao v vn Yasukuni? Th nht, ta phi thy rng nh c Yasukuni v vi s kin khc nh sch gio khoa lch s hay tranh chp lnh th m tinh thn yu nc ca dn chng hai nc Trung Quc v Hn Quc c dp th hin mt cch mnh m cha tng
27

n Yasukuni v quan h Nht- Trung trong thp nin u th k XXI- Minh Cao

Phm Ngc Anh

Page 39

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn thy. Hng lot cc cuc biu tnh chng Nht n ra hai nc ny. Dng nh y tr thnh mt mt trn ca cuc chin gia hai bn, mt bn l ton th dn tc Trung Quc/ Hn Quc v mt bn l nhng k m mu phc hi ch ngha pht xt Nht. Trong thi bui m ngi ta ngy cng th vi chnh tr, mt lng tin vo gii cm quyn, tinh thn dn tc b bo mn bi i sng thc dng th Yasukuni qu l mt c hi him c hng chc triu con ngi cng ng li bn nhau, tng nh ha lm mt v mt mc tiu cao c. V gii cm quyn ca hai nc Trung- Hn tht kho lo tn dng trit c hi . Th hai, gia Nht Bn, Trung Quc v Hn Quc ang c nhng vn tranh chp v lnh th, thng mi, ngoi giao Chung quy li cng l nhng vn li ch gia cc bn. Nh ni trn, Nht Bn hin ang khng cn hi lng vi vai tr mt cng quc v kinh t m mun vn ra th gii, i cho mnh mt a v chnh tr v qun s, m c th ca a v l h mun c mt gh thng trc trong Hi ng Bo an LHQ. Nhng iu ny li ph thuc vo Trung Quc, rt nhiu bi Trung Quc l mt nc trong Hi ng, ch cn 1 phiu khng thun ca Trung Quc thi th Nht Bn s tht bi. Bn cnh l vn iu Ng/ Senkaku v bin Hoa ng. Trung Quc v Nht Bn u l nhng nc ang gp vn v nng lng. Nht vn ngho ti nguyn, ngun nng lng ch yu phi nhp khu t nc ngoi. Trung Quc l nc c nhiu khong sn nhng vi tc tng trng kinh t chng mt th ngun nhin liu trong nc khng cn p ng . T nm 2002, Trung Quc tr thnh nc nhp khu du m ng th hai th gii sau M. theo kho st a cht th khu vc bin Hoa ng c ngun du m v kh thin nhin khng l, c on l 25 t tn du v 6000 t m3 kh t. Nh vy thc cht vic tranh chp lnh th chng qua cng l v vn tranh ginh ngun ti nguyn ny. Ngoi ra, gia Nht v Trung cn nhiu mi quan h kinh t. Nht Bn ang l nc u t ln vo Trung Quc. Nhiu d n Nht phi u thu c c. Vic quyt nh c thng thu hay khng cng ph thuc vo Trung Quc.
Phm Ngc Anh Page 40

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Vi nhng tranh chp nh vy, Trung Quc cn c mt con bi c th mc c vi Nht Bn, m bo cho li th ca mnh trong cc cuc m phn. V khng g khc hn, Yasukuni c s dng nh mt phng tin hu hiu. Bo Straits Times ngy 19/2/2004 a tin chnh quyn Trung Quc thng bo vi Nht rng Nht s rt thu trong d n xy dng tuyn ng st cao tc ni Bc Kinh vi Thng Hi v chuyn thm n Yasukuni ca Th tng Nht Koizumi hi u nm. S tr a ca Trung Quc cng bao gm vic khng ng h Nht trong d n quc t nhit ht nhn tr gi 10 t la, m mt th trn ca Php hoc ca Nht s c chn lm th im. 9/4/2005 Vit bo a tin: Cho ti nay, Trung Quc vn cha t r kin liu h c phn i vic Nht Bn gia nhp Hi ng bo an Lin Hp Quc hay khng. Trung Quc l mt trong 5 nc thnh vin thng trc ca HBA, qua gi mt phiu chnh thc nu HBA biu quyt vn ny. Nht Bn nhiu nm nay vn ang ht sc n lc c mt gh trong HBA, v vi mt phiu "veto", Trung Quc lc no cng c th ph v gic m ca h. Tuy nhin, B Ngoi giao Trung Quc mi ch ra thng co rng "Nht Bn, vi hnh ng trn, ang u c chnh th h tr ca mnh". Hin mt nhm hot ng Trung Quc cho bit h ang d nh thu thp hng triu ch k trnh ln chnh ph kin quyt ph quyt, khng cho Tokyo gia nhp vo HBA d nm nay, nm sau hay nhiu nm ti, nu Nht Bn vn tip tc c nhng hnh ng khng tha nhn cc ti c chin tranh thi nh th chin. Th ba, vic Hn Quc v Trung Quc lin tc phn i cc chuyn thm Yasukuni ca th tng Nht Bn nh l mt li nhc kho ngi Nht v nhng ti c trong qu kh ca h. Ngi Nht lun b phn xt v tr ca k gy ti c v phi n b cho nhng nn nhn ca ti c . Vic n b khng c g khc hn l vin tr kinh t, u t vn ODA cng nh FDI vo cc nc ny nh trc gi Nht Bn vn tng lm.

Phm Ngc Anh

Page 41

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

KT LUN
Nh vy, ta thy rng Yasukuni khng phi l mt ngi n Thn o nh hng trm ngi n Thn o khc Nht. N mang mt ngha chnh tr ht sc c bit trong i sng x hi Nht. ng ng sau Yasukuni l c mt th lc ca nhng ngi bo th vo c t tng hu khuynh. Chng no nhng ngi ny vn c vai tr ln trong i sng chnh tr Nht th cc chnh khch Nht vn cn ti thm n Yasukuni. Th na, vn Yasukuni khng ch lin quan ti qu kh, ti vic tng nim nhng ngi cht trn, ti ti c ca pht xt Nht. N c lin quan ti quan h quc t gia ba nc trong khu vc ng Bc trong thi im hin ti. Nht Bn, Trung Quc v Hn Quc, mi nc u ang c nhng tnh ton v tham vng cho ring mnh, v Yasukuni c dng nh mt con bi chnh tr phc v cho nhng toan tnh v li ch ny. Nh vy, c th thy, vn ny s kh c th c gii quyt trong thi gian mt sm mt chiu. Tuy nhin, thit ngh pha Nht Bn cng nn cn nhc trc khi a ra nhng phn ng cng rn v vn n Yasukuni. Bi Yasukuni s em li mt hnh nh tiu cc v Nht Bn khi b cc nc khc nhn nhn nh mt nc pht xt xm lc bnh trng v ang ng h cho khuynh hng ny. iu khng c li cho vic tng cng vai tr v nng cao v th ca Nht Bn trong cc vn quc t. Ngoi ra Yasukuni cng khin quan h gia ba nc Nht- Hn- Trung c nhng cng thng gay gt, gy mt n nh v an ninh cho khu vc.

Phm Ngc Anh

Page 42

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn

DANH MC TI LIU THAM KHO

Cc bi vit trong tp ch Nghin cu ng Bc
1. Minh Cao- n Yasukuni v quan h Nht Trung trong thp nin u th k

XXI- NCBA s 9/2007.

2. Trn Anh c- Mt s tr ngi trong quan h Nht- Trung t sau Chin tranh

Lnh n nay- NCBA s3, 3/2008.

3. Trng Quang- Tranh ci xung quanh ngi n Yasukuni Nht Bn-

NCBA s 3, 3/2007.
4. Nguyn Thanh Bnh- Mt s nt trong quan h ngoi thng Nht Bn- Hn

Quc- NCBA s1, 2/2006.

5. Hong Minh Hng- Tranh chp nhm o Takeshima/Tokdo trong quan h

Nht- Hn v nh hng ca n n mi trng an ninh ng - NCBA s5, 7/2006.

6. Minh Cao- Quan h Nht- Trung trong vn nng lng - NCBA s 4,

4/2007.
7. Thu Uyn- Vai tr ca M trong quan h Nht- Hn- NCBA s 7, 7/2007. 8. c Minh Hoi Phng- V vn n Yasukuni- NCBA s 2, 2/2009.

Sch
1.

ng Ty Nam Bc- Din bin chnh trong quan h quc t t 1945-

Hc vin ngoi giao, NXB Th gii 2009

2.

Cc din Chu Thi Bnh Dng- Dng Ph Hip, V Vn H, NXB

CTQG, HN 2007.
3.

Th gii trong hai thp nin u th k XXI- Nguyn Duy Qu, NXB

CTQG, HN 2002.
Phm Ngc Anh Page 43

Vn n Yasukuni v mi quan h Nht- Trung- Hn Chnh sch i ngoi ca Nht Bn thi k sau chin tranh Lnh - Ng

4.

Xun Bnh NXB Khoa hc x hi 2001. Kha lun tt nghip

1.

V Th Vn Anh- Nhng vn trong quan h ngoi giao Hn- Nht

trong nhng nm gn y.
2.

Nguyn Th Thu Nguyt- Tm hiu chnh sch i ngoi ca chnh

quyn Koizumi

Phm Ngc Anh

Page 44