Professional Documents
Culture Documents
Pháön I: Giaïo TRÇNH Tin Hoüc Càn Baín
Pháön I: Giaïo TRÇNH Tin Hoüc Càn Baín
I. Phn cng:
1. n v x ly trung tm: (Central Processing Unit - CPU):
- CPU c v nh b nao cua may tnh. CPU co hai chc nng chnh:
+ iu khin.
+ Tnh toan.
* B iu khin nhp xut: Nhm giai ma lnh va tao ra cac tn hiu iu khin cac b
phn cua may tnh. iu phi cac hoat ng cua cac thit b nhp xut, nhn d kin
va x ly d kin, hin th thng tin va lu tr thng tin.
* B s hoc va Logic: Thc hin cac phep toan s hoc va logic cua b iu khin
chuyn sang.
2. B nh:
a. B nh ROM (Read Only Memory):
La b nh do cac hang san xut tao ra, ta ch s dung ma khng th thm hay xoa,
ROM con goi la b nh cht. ROM co tac dung dung khi ng may, kim tra cu
hnh may, tao s giao tip ban u gia phn cng va mm cua h thng (H iu
hanh).
b. B nh RAM (Random Access Memory):
Thng tin trn RAM c hnh thanh trong qua trnh truy cp cua ngi dung i
vi may tnh, tc la cha d liu ang lam vic. Khi tt may, RAM khac ROM la
thng tin trn no se mt i tt ca. Co th ghi, oc hay xoa trn RAM trong qua trnh
lam vic.
3. Cac thit b ngoai vi :
a. Thit b nhp:
+ Ban phm (Key Board).
+ May quet (Scaner).
+ Chut (Mouse).
b. Thit b xut:
+ Man hnh (Monitor).
+ May in (Printer).
c. Thit b lu tr : Thit b lu tr thng dung hin nay la a t, a t c lam t
cht deo (a mm), hay kim loai (a cng) ma trn o co phu mt lp vt liu co kha
nng nhim t. a t cha thng tin trn cac ng tron ng tm goi la Track, mt
track c chia thanh nhiu Sector (cung).
Trang1
Bytes / Sector
512
512
512
512
Sector / Track
9
15
9
18
Track
40
80
80
80
Head
2
2
2
2
Dung lng
360 KB
1.2 MB
720 KB
1.44 MB
Trang3
I. Tp tin (File):
1. Khai nim:
La tp hp nhng thng tin v mt loai i tng dung cho may tnh va c lu tr
trn b nh thanh mt n v c lp. Co hai loai tp tin la tp tin d liu va tp tin
chng trnh.
2. Tn tp tin:
Tn tp tin gm co hai phn, phn tn chnh va m rng. Tn tp tin khng c co
khoang cach gia cac ky t, ky t u khng c cha ky t trng.
- Phn tn (File Name): Bt buc phai co, tn chnh ti a co 8 ky t.
- Phn m rng (Extension): Phn m rng co th co hoc khng, dung nh loai
tp tin. V du: File vn ban thng co phn m rng la .DOC, .TXT, ...Phn m rng
co ti a 3 ky t va c tach vi tn chnh bng du . . V du: GiayMoi.DOC. Ngoai
ra, h iu hanh co mt s tp tin co phn m rng ch cac thit b ngoai vi ma ta
khng c t trung tn la PRN, COM, LPT, CON, AUX, SYS,...
II. Th muc (Directory):
tao s d dang va thun tin trong vic quan ly va truy xut nhanh n cac tp
tin, MS - DOS cho phep t chc cac tp tin trn a thanh tng nhom, cach t chc nay
goi la th muc.
Mi a trn may tng ng vi mt th muc va c goi la th muc gc. Trn
th muc gc co th cha cac tp tin va cac th muc con (Subdirectory). Trong mi th
muc con o lai co th cha cac tp tin va cac th muc con khac, cu truc nh vy c
goi la cy th muc.
Th muc hin hanh (Working Directory), la th muc ma tai o chung ta ang lam
vic, tc la v tr nhp nhay cua con tro.
Th muc rng (Empty Directory) la th muc ma bn trong no khng co cha tp tin
hay th muc nao.
@ V du: hnh thc logic cua mt cy th muc:
C:\>
GIAOTRINH
TOAN
HINH . DOC
DAISO . DOC
GIAITICH . DOC
...
...
VANHOC . DOC
SUHOC . DOC
Trang4
III. ng dn:
truy cp n mt th muc con hay tp tin, ta cn phai co cac thng tin sau:
Tn a - tn th muc - tn tp tin i tng
Cac thng tin trn c trnh bay theo cac quy c nht nh va c goi la ng dn
(Path).
@ V du: C:\ GIAOTRINH \ TOAN \ HINH .DOC
Theo nh v du trn:
- C:\ la tn a.
- GIAOTRINH la th muc con cua a C.
- TOAN la th muc con cua GIAOTRINH.
- HINH .DOC la tp tin thuc th muc TOAN.
Vy ng dn n tp tin HINH.DOC la C:\GIAOTRINH\TOAN\HINH .DOC
IV. Cac ky t ai din:
Ky t * : ai din cho nhiu ky t k t v tr no ng.
Ky t ? : ai din cho mt ky t tai v tr no ng.
@ V du: Trong may co cac tp tin sau
1 vanban1.txt
2 baitap1.doc
3 baitap2.doc
Vy:
Khi ta tm theo iu kin *.txt th may se lit k tp tin 1
Khi ta tm theo iu kin *.doc th may se lit k tp tin 2 va 3
Khi ta tm theo iu kin b*.* th may se lit k tp tin 2 va 3
Khi ta tm theo iu kin baitap?.doc th may se lit k tp tin 2 va 3
V. Gii thiu H iu hanh:
1. Khai nim:
La h thng cac phn mm c s iu khin moi hoat ng cua may tnh va cac
thit b ngoai vi.
Hin tai, co nhiu h iu hanh cho nhiu h may tnh khac nhau nh h iu hanh
mang Novell, Unix, Windows NT, i vi may tnh ca nhn (Personal Computer PC) th h iu hanh thng dung nht la h iu hanh cua hang Microsoft (MS - DOS,
Windows) va hang IBM (PC DOS).
H iu hanh thng c lu tr trn a cng hoc a CD v h iu hanh thng
co dung lng ln. Tuy nhin, khi ng (Boot) may tnh ta cung co th dung mt
a mm co cha cac tp tin h thng khi ng.
Cac tp tin h thng nay gm :
- MSDOS.SYS
- IO.SYS
- COMMAND.COM
Trang5
2. Chc nng:
H iu hanh thng co cac chc nng c ban sau:
- iu khin cac thit b bao gm ca vic a may tnh vao hoat ng tc khi ng
may.
- Quan ly va phn phi b nh.
- iu khin vic thc thi chng trnh.
- Quan ly thng tin va vic xut nhp thng tin.
3. Khi ng may tnh:
a. Khai nim:
Khi ng may tc la a may vao hoat ng, kim tra cac thit b (b nh trong,
cac thit b ngoai vi) va nap h iu hanh vao b nh trong.
b. Cac phng phap khi ng may tnh:
* Khi ng ngui: Khi ng ngui tc la khi ng t trang thai may ang ngh.
+ Khi ng t a cng: tc la trn a cng cua may a co sn h iu hanh, ta
m cng tc in man hnh va k tip m cng tc Power may chnh (CPU).
+ Khi ng t a mm: khi ng t a mm, ta phai a a mm co
cha chng trnh khi ng vao a mm, cac thao tac k tip tng t nh khi
ng t a cng.
* Khi ng nong: tc la ta khi ng lai may khi may b treo hay gp li.
+ Khi ng t a cng: Ta n t hp phm Ctrl - Alt - Del hoc n nut Reset
trn may.
+ Khi ng t a mm: a a mm vao a mm va n t hp phm Ctrl Alt - Del hoc n nut Reset trn may.
Y Chu y: Sau khi n nut Power may bt u tm cac tp tin h thng trn a, nu
khng tm thy may se thng bao nh sau : Non - System disk or disk error , Replace
and strike any key when ready.. Trng hp nay, nu co a A trong a th ban
kim tra xem a A hong hoc thiu cac tp tin h thng nao. Nu khng co a A
trong a, kim tra dy ni a cng va mainboard.
IV. Cac n v tnh trong tin hoc:
n v Byte: Cha mt ky t s t 0 .. 9, hoc mt ky t t A ..Z hoc nhng ky t
c bit nh: %, @, ?, !, $, ... th goi la mt byte.
@ V du: Chao cac ban ! = 14 bytes (ky t trng cung la mt loai ky t).
Ngoai byte, con co cac n v khac:
- Kilo byte (KB):
1KB = 1024 Bytes.
- Mega byte (MB):
1MB = 1024 KB.
- Gigabyte (GB):
1GB = 1024 MB.
Trang6
Trang 7
Trang8
@ V du:
C:\>MD TINHOC < Enter > " tao th muc TINHOC trong a C
C:\>MD TINHOC\CANBAN " tao th muc CANBAN trong th muc TINHOC.
Y Chu y: Nu may bao Unable to create directory th ta kim tra lnh sai quy cach
u sa lai cho ung.
g. Lnh CD (Change Directory): Dung chuyn i th muc.
Cu phap: CD [ a] [ ng dn ] < Tn th muc > < Enter >
- [ a ]: Tn a cha th muc cn chuyn n.
- [ ng dn ]: ng dn n th muc cha cha th muc cn chuyn n.
- < Tn th muc >: Tn th muc cn chuyn n.
@ V du: Trong a C a co th muc Tinhoc, nu ban go lnh:
C:\> CD Tinhoc < Enter >
Luc nay, du nhc tr thanh C:\ Tinhoc >_ , tc th muc hin hanh la Tinhoc.
Ngoai ra con co cac lnh:
CD\< Enter >: Dung thoat v a gc tai bt ky th muc nao.
CD..< Enter >: Dung chuyn v th muc cha.
h. Lnh RD (Remove Directory): Dung xoa th muc rng. Th muc rng la th
muc khng cha tp tin va th muc bn trong no.
Cu phap: RD [ a ][ ng dn ] < Tn TM > < Enter >
- [ a ]: Tn a cha th muc cn xoa.
Trang9
Trang10
Trang11
Trang14
Trang16
Man hnh NC gm 2 ca s: Left (Trai), Right (Phai). Ta co th xem man hnh trai la
ngun th man hnh bn phai la ch va ngc lai.
III. Cac phm chc nng cua Norton Commander:
1. Cac phm iu khin:
F1: Goi tr giup (Help).
F2: Goi Menu ngi s dung.
F3: oc ni dung tp tin.
F4: oc va sa ni dung tp tin.
Trang1 7
Trang20
- 32 Mb RAM.
- a cng (HDD) 2,1 Gb.
- 1 - 2 Mb RAM VGA Card.
d. Sp xp cac ca s:
sp xp cac ca s ang m trn desktop, right click tai vung trng bt ky trn
thanh TaskBar, chon:
- Cascade Windows: Xp kiu mai ngoi.
- Undo Cascade: thi xp theo mai ngoi.
- Tile Windows Horizontally: xp ngang.
- Tile Windows Vertically: xp doc.
- Undo Tile Windows: thi sp xp.
Trang23
Trang25
Thanh Taskbar
4. Documents menu:
15 tp tin khi ta m sau cung c
hin th trong Documents menu.
m lai cac tp tin nay, ch cn chon
Trang26
xoa cac Shotcut trong Documents Menu, click Start / Settings / Taskbar & Start
Menu va chon tab Start Menu Programs, click Clear.
II. Nn man hnh (Background):
1. Thay i nn man hnh:
thay i nn man hnh, right click trn vung trng man hnh chon Properties.
Trong tab Background, click trong danh muc hin th bn di chon hnh anh.
Ngoai ra, co th chon tp tin anh khac lam man hnh nn bng cach click Browse va
dn n tp tin anh.
i vi Windows 98, ban co th tao nn cho man hnh la mt trang Web bt ky va
cac cach ng s tng t nh mt trang Web bnh thng. tao nn cho man hnh la
mt trang Web, thc hin nh sau:
- Right click trn Desktop, chon Properties.
- Trong tab Background, click nut Browse va dn n mt trang Web bt ky. Lu y:
Cac tp tin thuc loai Web thng co phn m rng la htm hoc html.
Ngoai ra, trong khi ang duyt cac trang Web, nu thy thch ta right click tai vung
trng trn trang Web va chon Set as wallpaper va trang Web se c nap thanh nn
man hnh.
2. Man hnh tam ngh (Screen saver):
bao v man hnh, h thng se t kch hoat va chay mt chng trnh tam ngh
nao o nu ta a co thit lp trong muc Screen saver. Phng phap thit lp man hnh
tam ngh nh sau:
- Right click trn vung trng man hnh chon Properties.
- Click chon tab Screen saver.
- Trong danh muc Screen saver, chon mt muc.
- Trong muc Wait, chon s phut ma Windows se kch hoat va chay chng trnh
Screen saver sau khi ngi dung khng cham vao chut hay ban phm.
- click Apply hoc OK.
Ngoai ra, Windows 98 con co chc nng t tt man hnh sau khoan thi gian ma
ngi dung thit lp khi ngi dung khng ng n may. Thit lp nh sau:
- click Start / Settings / Control Panel. Chon Power Management.
- Trong tab Power Schemes, tai muc Turn off monitor chon mt trong cac khoan
thi gian va click Aplly hoc OK. Nu khng mun s dung chc nng nay, tai muc
Turn off monitor, chon Never.
3. phn giai (Resolution) man hnh:
phn giai cang cao th anh hin th cang sc net, ro rang. thay i phn
giai man hnh, thc hin nh sau:
Trang2 7
4. Ch hin th cac ca s:
Ch hin th mc nh cua cac ca s la nn trng, khung xam, Font MS Sans
Serif (western). Tuy nhin, ta co th thay i hnh thc hin th cua cac ca s, cach
thc hin nh sau:
- Right click trn vung trng Desktop, chon Properties / Appearance.
- Trong danh muc Schemes, chon mt trong cac hnh thc hin th va click Apply
hoc OK.
5. S dung ca s theo chu (Desktop Themes):
Ta co th thit lp nn man hnh, ch man hnh tam ngh va mt s hnh thc
hin th i kem theo chu co sn cua Windows 98. Cach thit lp nh sau:
- Click Start / Setting / Control Panel.
- Trong ca s Control Panel, chon Desktop Theme.
- Trong danh muc Themes, chon mt chu hin th nao o va click Apply hoc
OK.
- Nu mun tr v ch mc nh, chon Windows Default.
6. Quan ly cac biu tng trn Desktop:
a. Tao biu tng (Shotcut) trn Desktop:
Cac biu tng trn man hnh u la nhng li tt (Shotcut) dn n cac tp tin
chng trnh tin s dung ch khng phai la tp tin nn ta co th tao xoa ma khng
anh hng n cac tp tin trn a.
tao mt Shotcut trn Desktop, thc hin cac bc sau:
- Right click trn Desktop va chon New / Shotcut.
- Tip theo, click Browse va dn n tp tin chng trnh cn tao li tt.
- Chon ung tp tin, click Open / Next.
- Tip theo, i tn cho Shotcut nu cn va click Finish.
a. Sp xp cac biu tng trn Desktop:
Right click trn Desktop, chon Arrange Icon va chon mt trong cac cach sp xp
sau:
- by Name: sp xp theo tn (tng dn).
- by Type: sp xp theo kiu tp tin.
- by Size: sp xp theo ln tp tin (tng dn).
Trang28
Trang29
b. Chc nng cac nut lnh trn thanh Toolbar cua ca s Windows Explorer:
Trang30
Back
Forward
Up
Tr v th muc cha.
Cut
Copy
Past
Undo
Delete
Properties
View
xem hoc thit lp thuc tnh cho th muc hoc tp tin, right click tai i tng
va chon Properties. Hp thoai Properties hin th nh sau:
Trang34
2. Sp xp d liu trn a:
Trong qua trnh truy cp, ghi va xoa, thng tin trn a se b phn tan khng theo
th t, chng trnh sp xp a (Disk Defragmenter) se giup sp xp lai d liu trn
a may truy xut thng tin nhanh hn.
Khi ng Disk Defragmenter nh sau:
- Click Click Start / Program / Accessories / System Tools / Disk Defragmenter.
- Trong hp thoai Select Drive, chon a hoc tt ca a (All Hard Drives) va
click OK bt u sp xp.
- Trong hp thoai Defragmenting Drive ..., co 3 tuy chon:
+ Stop: Dng va khng tip tuc sp xp.
+ Pause: Dng sp xp tam thi.
+ Show Details: Hin th chi tit sp xp.
Y Ghi chu: Trong khi sp xp a, ta nn ong tt ca cac chng trnh ang chay.
Trang35
TINHOC
CANBAN
VANPHONG
KETOAN
KTOANTIN
KTOANDN
KTOANTC
HOP
NOIBO
GIAOBAN
LUONG
N1999
N2000
N2001
Trang3 7
Trang38
TINHOC
CANBAN
VANPHONG
KETOAN
KTOANTIN
KTOANDN
KTOANTC
23. Gan thuc tnh n (Hidden) cho tp tin DS.doc. Chuyn v th muc TINHOC, sau
o lai vao th muc CANBAN.
24. Thit lp man hnh n tt ca cac tp tin co thuc tnh n.
25. ong tt ca cac ca s ang m. Chay chng trnh Scandisk quet li cho a C,
t ng sa lun cac li nay.
26. Sp xp lai d liu cho a C.
============= ovo =============
Trang40
MUC LUC
LY THUYT
Phn I: M u
Bai 1: Khai quat v may tnh in t .................................................................. 1
I. Phn cng. ................................................................................................... 1
1. n v x ly trung tm: (Central Processing Unit - CPU)........................ 1
2. B nh. ................................................................................................... 1
3. Cac thit b ngoai vi................................................................................ 1
II. Phn mm .................................................................................................. 2
1. Ngn ng may ........................................................................................ 2
2. Ngn ng Assembler .............................................................................. 2
3. Ngn ng bc cao ................................................................................... 2
4. Cac chng trnh ng dung ..................................................................... 2
Bai 2: Nhng khai nim c ban & H iu hanh MS - DOS ................................ 3
I. Tp tin (File) ............................................................................................... 3
1. Khai nim ............................................................................................... 3
2. Tn tp tin .............................................................................................. 3
II. Th muc (Directory)................................................................................... 3
III. ng dn ................................................................................................ 4
IV. Cac ky t ai din ..................................................................................... 4
V. Gii thiu H iu hanh ............................................................................. 4
1. Khai nim ............................................................................................... 4
2. Chc nng............................................................................................... 4
3. Khi ng may tnh ................................................................................ 5
IV. Cac n v tnh trong tin hoc ..................................................................... 5
Bai 3. Cac lnh cua h iu hanh MS - DOS ....................................................... 6
I. Cac quy c chung ...................................................................................... 6
II. Lnh ni tru va lnh ngoai tru..................................................................... 6
1. Lnh ni tru ............................................................................................ 6
2. Lnh ngoai tru ........................................................................................ 9
III. Tp tin lnh............................................................................................. 11
Phn II: Trnh tin ch NC (Norton Commander)
I. Gii thiu................................................................................................... 13
Trang41
Phn II:
Tin ch NC ..................................................................................... 32
Trang43