HOI HP TAC TRUYEN GIAO QUOC TE TRNG CAO ANG THANH KINH

Chng 1 SACH LEVI KY

Nhieu ngi khi oc Kinh Thanh cho rang Levi Ky la mot sach kho hieu. Khi oc, ngi ta cam thay nham chan ve nhng chi tiet ky thuat cua en tam trong ong vang, c chep khoang mot phan ba cuoi sach Xuat E-dp-to ky. Khi oc en sach Levi Ky ho khong con muon oc het quyen Kinh Thanh. T Levi Ky theo ngha en la lien quan en ngi Levi. Ngi Levi la nhng thay te le cua dan Do Thai. e hieu sach Levi Ky, nhat thiet ban phai co mot chuoi khai niem ve en tam trong ong vang, la ni nhng thay te le co trach nhiem ai dien dang sinh te va nhng cua le khac. en th Salomon sau o rat huy hoang c xay dng theo cung kieu mau vi en tam ma Moise dng len tai ong vang. Mot trong nhng ieu co y ngha nhat cua en tam la c at gia trai quan cua mi hai chi phai, khi dan Ysraen lang thang trong ong vang suot 40 nam. Viec en tam c at chnh gia trai quan minh hoa mot vai ieu. ieu ran th nhat oi hoi chung ta phai at c Chua Tri len hang au. Kinh Thanh day chung ta phai at c Chua Tri la trung tam cua i song mnh. ieu nay c minh hoa qua hnh anh en tam c at chnh gia trai quan. Co le ieu quan trong nhat trong en tam la s hien dien song ong cua c Chua Tri. Chung ta biet rang khi Moise hoan tat viec xay dng en tam th s vinh hien cua c Chua Tri giang xuong va ay day ni ch thanh. ay la hnh bong cua c Thanh Linh ay day trong i song tn o ngay hom nay. Khi dan Ysraen di chuyen trong ong vang, mot am may xuat hien tren en tam hng dan ho. Khi am may di chuyen hoac dng lai, th dan Ysraen cung di chuyen hoac dng lai. Bang cach nay, am may a dan dat ho. Dan s co the en en tam e nhan s tha th, e th phng, hoac nhan s hng dan t ni c Chua Tri.
2

QUYEN 2

Levi Ky, Dan so Ky, Phuc truyen Luat le Ky va Giosue

DICK WOODWARD

Cau Truc Cua en Tam. Khi hieu c y ngha cua en tam, chung ta hay xem xet ky cau truc cua no. en tam co mot hang rao chung quanh, lam bang vai gai mn. Khu vc ben trong hang rao bao quanh en tam goi la hanh lang. Hanh lang cua en th Salomon xay sau o kha rong (tren 5,5 hecta), nhng hanh lang cua en tam th nho hn. en Tam. Co vai vat dung co tay nam trong en tam mang y ngha quan trong va tat ca eu c xo khoen. ieu nay la can thiet v tat ca phai c khieng i khi di chuyen trong ong vang. Vat dung co tay nam au tien trong hanh lang, ngay trc canh cong la ban th bang ong. Ban th nay giong nh mot cai noi ln. Mot ngon la c ot lien tuc di ban th bang ong. Khi ke pham toi en en tam tm kiem s tha toi, anh ta se gap mot thay te le trc canh cong i vao hanh lang. Sau o con thu ma anh ta mang en se b giet theo nh s hng dan trong sach Levi Ky. Cuoi cung, con thu c thay te le at len ban th bang ong. Ke pham toi ch i tai cong hanh lang en tam va khong c phep bc vao ben trong. Khi thay te le at con sinh te len ban th bang ong va mui thm c dang len cho c Chua Tri th ong ta bc en vat dung th hai trong hanh lang goi la chau ra, giong nh bon tam cho tre s sinh. ay la ni thay te le t lam nghi le tay ue v c toi nhan, la ke van con ang tai cong hanh lang. en tam la mot cai leu ac biet c chia lam hai phan. Phan ngoai goi la ni thanh, c ngan cach vi phan trong la ni ch thanh bang mot bc man mong. c Chua Tri ng tai ni ch thanh. Bc man lam bang mot vat lieu vo cung ben chac. Josephus cho biet vai cap nga keo bc man o theo nhng hng ngc nhau nhng van khong the lam rach no. Mot bc man cua en th Salomon van con s dung trong thi Chua Jesus, co kch thc rong ln nh bc man cua mot nha hat ln. Cac sach Phuc Am ky thuat rang khi Chua Jesus chu chet tren thap t gia th bc man phan cach ni thanh va ni ch thanh b xe rach t tren xuong di (Mac 15:38). o la mot trong nhng phep la trong Kinh Thanh nhng t ngi biet en.
3

Co bon vat dung c xo khoen trong en tam. Lam xong nghi thc ra tay tai bon ra ni san hanh lang, thay te le ben tien en phan th nhat ben trong ngoi en, o la ni thanh. Ben trai thay te le la chan en. Chan en mang y ngha rat sau nhiem. ay la hnh bong ve Li c Chua Tri ban cho dan s va s mac khai nay hng dan cho ho con ng en gan c Chua Tri. Thay te le se th lay c Chua Tri trc chan en va cam ta ve s bay to ma Ngai a ban cho dan s. Khi o ke pham toi van con ngoai hanh lang en th. Ben phai la ban e banh tran thiet. Muc ch cua no la e nhac nh thay te le ve bieu tng cua mana, rang c Chua Tri ban cho chung ta lng thc hang ngay. Thang en pha trc, ngay chnh gia loi i dan en ni ch thanh la ban th xong hng. Thay te le ng tai ay va dang len li cau thay cho ke pham toi ang con ben ngoai. en ay thay te le se quay lai va dang cua le chuoc toi, cau thay cho ke pham toi. Ch mot lan trong nam, toan the dan s nhom hop lai chung quanh en tam. Khi o thay te le thng pham se i xuyen qua bc man e vao ni ch thanh va dang huyet con sinh v c toi loi cua het thay dan s. Khi nhn ky vao en tam, chung ta can nhan biet moi vat dung trong o la hnh bong sau nhiem ve Chua Jesus. Nh o chung ta co cai nhn thau suot hn ve moi vat dung cach rieng biet. Vat Dung Trong en Tam. Ban th bang ong thc s lien he vi Phuc Am thi Tan c. S chet cua Chua Jesus tren thap t gia a hoan tat viec dang sinh te tren ban th bang ong. Ban th bang ong noi len rang: Ngi khong the en gan c Chua Tri neu khong dang sinh te, Khong o huyet th khong co s tha th (Hebr 9:22). Chau ra tay cua thay te le trc khi bc vao ni thanh, bay to ieu ma Kinh Thanh luon nhan manh: Ai se c len nui c Giehova? Ai se c ng noi trong ni thanh cua Ngai? Ay la ngi co tay trong sach va long thanh khiet (Thi thien 24:4).
4

Tng giao vi c Chua Tri la muc ch quan trong nhat khi en en tam. Moi s eu hng ve muc ch nay. Theo Kinh Thanh, tng giao vi c Chua Tri thng c v nh mot ba an. Chau nc noi len ieu ma me thng nhac nh chung ta khi con be: Nh ra tay trc khi an. Hay ra tay trc khi an toi. Trc khi tng giao vi c Chua Tri, ban can c ra sach, can c tinh sach. o la ieu ma chau ra muon bay to. Khi thay te le ng trc chan en bang vang cung la luc nhan thc rang: c Chua Tri la nguon cua moi s, va Li Ngai la anh sang dan dat cho moi ke tin cay Ngai. Thay te le th lay va cam ta c Chua Tri a ban cho toi nhan ben ngoai, biet phng cach e c tha th va en gan c Chua Tri thanh khiet trong s th phng. Nh toi a trnh bay t trc, ban e banh tran thiet bieu tng cho c Chua Tri la nguon sc lc cua dan s Ngai va la ang thoa man nhng nhu cau cua ho. Mot cach hien nhien, c Chua Tri khong muon chung ta quen i mot s that: Ngai la nguon sc lc cua chnh mnh. Ngai muon chung ta nh cay Ngai trong moi nhu cau t tam linh cho en the xac. Ke en chung ta hay xem xet ban th xong hng. Khi ng trc ban th nay, thay te le se cau thay cho ke pham toi ang ngoai cong hanh lang. Qua ieu nay, ong ta la hnh bong cua Chua Jesus, thay te le cao trong cua chung ta, la ang cau thay cho chung ta trc mat Cha tren tri. Ket Luan. Moi vat trong en tam eu ch ve Chua Jesus. Ngai la anh sang cua the gian, la banh cua s song, la sinh te toan hao. Ngai la ang tay sach chung ta tai chau ra. Phuc Am cua Chua Cu The Jesus that s c the hien cho chung ta qua en tam, mot ngoi en tam nho be. Ban co the hieu sach Levi Ky qua hnh anh en tam bi v sach nay hng dan thay te le cach thi hanh chc vu. Ban co biet rang chnh Chua Jesus la ang a c mo ta qua chiec leu thanh khiet nho be nay khong?

Chng 2 EN TAM NGAY NAY

Sang the Ky cho biet khi con ngi pham toi a en hau qua nghiem trong nhat la s phan re gia c Chua Tri va loai ngi. Giai phap can ban cho nan e nay la s giai hoa ma Kinh Thanh lan en tam trong ong vang eu e cap en. Vay th tai sao ngay nay chung ta khong dang sinh te bang nhng con thu? V yeu cau cua c Chua Tri a thay oi. Khi oc sach Hebr chung ta se hieu them ve ieu nay. Hebr 9 trnh bay rang en tam ch la hnh bong cua en tam khac tren tri. en tam tren tri khong phai lam bang vat lieu do con ngi che tao nhng hoan toan mang tnh thuoc linh. Hay nh rang khi Chua Jesus chu chet tren thap t gia, bc man trong en th Salomon b xe ra t tren ch di. Cung nen biet rang thay te le thng pham moi nam ch c phep vao ni ch thanh mot lan e dang huyet con sinh tay sach toi loi cua ca dan s. Cung mot the ay, khi Chua Jesus chet tren thap t gia, Ngai tr nen thay te le thng pham tren tri va ng vao ni thanh trong en th tren tri. Tai ban th bang ong ni en th tren tri, Ngai dang chnh mang song mnh nh la mot sinh te toan hao cuoi cung cua moi sinh te thi Cu c. Ngai en ni chau ra va tay sach moi toi cho con ngi. Trc khi Chua Jesus chu chet, toi nhan khong the en gan c Chua Tri. Ch thay te le mi c phep en gan Ngai va cau thay cho toi nhan. Nhng khi Chua Jesus chet tren thap t gia, ban va toi c t do bc vao s hien dien cua c Chua Tri. ieu quan trong can nhan manh na la than the chung ta nay la en th cua c Chua Tri. S o Phaolo day rang: Anh em ha chang biet mnh la en th cua c Chua Tri, va Thanh Linh cua c Chua Tri trong anh em sao? V neu co ai pha huy en th cua c Chua Tri, th c Chua Tri se pha huy ho; v en th cua c Chua Tri la thanh, va
6

chnh anh em la en th (I Corinhto 3:16,17). Phaolo co gang bay to le that nay cho ngi Corinhto, la nhng ke dung tung toi loi ve tnh duc va viet rang: Than the anh em chang phai v s dam duc au, ben la v Chua. Anh em ha chang biet than the mnh la en th cua c Chua Tri va Ngai ng trong anh em sao? (I Corinhto 6:16-20). Trong Colose 1:27, ong viet rang: V c Chua Tri muon khien ho biet s giau co vinh hien cua s mau nhiem o gia dan ngoai la the nao, ngha la ang Christ trong anh em, la s trong cay ve vinh hien. Chua Jesus trong ban la mot phep la, ngha la c Chua Tri hien dien trong ban va ieu o cung co ngha la ban c trang b moi s can thiet e song theo y muon cua Ngai. Bay gi chung ta hay em ieu ky dieu cua ngoi en tam vao chnh i song mnh. Khi thc giac buoi sang, toi c mong ban danh th gi tnh nguyen e th phng trong s hien dien cua c Chua Tri, trc khi bc vao hoat ong trong ngay. Khi o ban hay th tng tung rang mnh ang bc vao en tam. Ban en ben ban th bang ong va tin vao ieu phc hanh: Chua Jesus la chien con cua c Chua Tri, a chet tren thap t gia v toi loi mnh. Neu ban cha he tin cay Chua Jesus la ang tha th toi loi mnh th ban hay tin cay Ngai ngay bay gi. Sau o, ban hay cam ta c Chua Tri v s tha th trong c Chua Jesus va xac quyet rang Ngai la sinh te toan hao oi vi nhng toi loi mnh. Bay gi hay tng tng ban en ben chau ra ni ban ra tay chan, ni ban can s tay sach lien tuc. Co ieu g trong i song ban con o ue, khong lam ep long Chua? Hay xng ra vi Chua, t bo chung e c tay sach. Ke o hay bc vao ni thanh va ng trc chan en. Hay cam ta Chua v s bay to cua Ngai, v Ngai la ang cu roi cuoc i mnh, v Ngai a ban Li Ngai cho chnh mnh. Tiep theo hay hnh dung ban ang ng trc ban e banh tran thiet va cam ta Chua v s tiep tr cua Ngai. Hay nhan biet c Chua Tri la ang ban cho ban moi ieu can dung vi long xac quyet. Roi khi en vi ban th xong hng, ban hay ngh en quyen nang cua s cau nguyen, hay danh th gi cau nguyen cach chi tiet cho tng nhu cau va nan e ma ban ang oi dien trong ngay.
7

Sau cung khi hng long vao ni ch thanh, ban hay nh rang mnh ang trong s hien dien cua c Chua Tri. Thanh Linh cua c Chua Tri ang ng trong long chung ta va ang cung, dan dat chung ta. Chung ta khong can thay te le e a mnh vao s hien dien cua c Chua Tri nh tai ni en tam. Trai lai, nh s chet cua Chua Jesus tren thap t gia, chung ta c phep trc tiep bc vao s hien dien cua c Chua Tri. Co nhieu s sau nhiem thuoc linh qua hnh anh ngoi en tam trong ong vang, nhng ieu quan trong nhat la: Mot ngi nam hoac n ay toi loi van c quyen en vi c Chua Tri ch thanh trong s hien dien cua Ngai nh Jesus Christ, Chua chung ta. Ban co bao gi bc vao s hien dien cua c Chua Tri ch thanh? Chua Jesus tuyen bo: Ta la ng i, le that va s song; chang bi Ta th khong ai c en cung Cha (Giang 14:6). Chung ta thay rang cau Kinh Thanh ay phc hanh nay lien quan en hnh anh en tam. c Chua Tri muon cung ban va khien i song ban tr nen en th cua Ngai.

Chng 3 Y NGHA VE NHNG CUA LE

Sau khi a co mot so khai niem ve en tam, bay gi chung ta hay cung nhau nghien cu sach Levi Ky. That ra, ay la quyen sach nam long cua cac thay te le, trong o hng dan chi tiet ve cach giet mot con vat, cach x ly bo long va moi th khac. ieu nay khong lam cho chung ta b thu hut nh Thi thien 23 hoac I Corinhto 13 nhng cung xin ng quen rang trong Levi Ky co nhng le that, ng dung that sau nhiem cho chung ta ngay nay. Va tai ay, toi muon trnh bay cho ban ve mot vai ieu trong so nhng ieu o. Nhng Chng oan. Ban can hieu ro la s hng dan nay cho cac thay te le c chia thanh nhieu phan. Trong bay chng au cua sach co e cap en nhng cua le, day cach t m khi thay te le chuan b con sinh, cung nh y ngha ben trong cua nhng sinh te o. T chng 8-10 tap trung vao ngi phuc vu, tc la cac thay te le. Tai ay at ra nhng phep tac va luat le ma cac thay te le phai tuan gi. Trong nhng chng nay co nhieu chan ly thuoc linh that sau nhiem. T chng 11-22 la trung tam cua sach. Toi xin goi phan nay la: S thanh hoa. en tam va nhng thay te le phuc vu tai ay la bieu tng cho nhng ngi c chon e phuc vu c Chua Tri thanh khiet. T thanh co ngha biet rieng cho c Chua Tri. Cac thay te le nay phai song nh nhng ngi thuoc ve c Chua Tri. T chng 23-25 toi xin c goi la: Nhng ngay le. Co nhieu ngay can biet rieng trong Do Thai giao va ban thay chung c noi en trong cac sach Ngu kinh, v vay, cac thay te le chu trach nhiem phuc vu trong suot nhng ngay thanh le nay va phai lam theo nhng g a c hng dan. Khi oc en phan nay cua sach Levi Ky, xin ban hay t hoi rang: c Chua Tri muon cac thay te le nh ieu g khi Ngai at ra ngay le,
9

chang han nh le Vt Qua? va Tai sao c Chua Tri muon nhng thay te le phai ghi nh nhng ieu nay? ng Dung. Toi xin at ten cho hai chng cuoi cua Levi Ky la Ke au phuc. Levi Ky, Phuc truyen Luat le Ky va Giosue co nhng bai hoc ng dung tng t nhau. Tat ca eu nham thuc ay dan s cua c Chua Tri vang theo luat phap cua Ngai e la dan thanh nh ho a c goi. Ho a c giai cu e song thanh khiet. Nhng li keu goi nay khien cho hai chng cuoi cua Levi Ky em en s thuc ay manh me cho ngi oc. Moise cho rang ong b tat noi lap va khong the noi lu loat, nhng tai ay chung ta thay ong rat co tai hung bien. ng Dung Ve S Dang Hien, Nep Song Ca Nhan Va i Song Thc Te. Chung ta hay cung xem xet ve nhng phc hanh trong s dang hien ma ban co the oc c trong Levi Ky. Bay chng au cua sach cha ng mot vai chan ly qu bau hng dan thay te le khi dang cua le len cho c Chua Tri. Chang han nh khi co ke pham toi en en tam va muon c tha th, anh ta gap thay te le ngay tai cong va thay te le se giup anh ta hieu ve y ngha cua sinh te phai dang. Theo mot phng dien khac, nhng thay te le co trach nhiem day do dan s cua c Chua Tri. Khi ke co toi dang sinh te, thay te le bao anh ta at tay len au con vat. Khi lam ieu o, con thu tr nen vat thay the. Moi toi loi cua toi nhan a c chuyen cho con vat va no a chu oan phat thay cho ke pham toi. Con de b uoi la mot hnh anh tng t noi len y ngha cua viec dang sinh te. Cac nha than hoc goi hanh ong nay la cua le giai hoa. ay chnh la hnh bong s chet cua Chua Jesus tren thap t gia v c toi loi chung ta. Mat khac, khi oc sach nay, chung ta nhan thay nhieu lan ca nc Ysraen pham toi va a an nan. Khi nhan biet toi loi mnh, ho phai dang mot con bo t e lam cua le chuoc toi. Con vat c dan en en tam, tai ay nhng ngi lanh ao dan s at tay len au no va giet no trc mat c Giehova. Tiep theo, ho tien hanh dang cua le chuoc toi nh thng le. Bang cach nay, thay te le chuoc toi cho het thay dan s. ieu
10

ky dieu nay khong la kinh nghiem cho mot quoc gia ngay nay sao? S an nan cua toan the quoc gia la mot s kien tuyet vi trong bat ky quoc gia nao. S kien nay a c mo ta trong Levi Ky. Nhng thay te le can c xc dau e c c Thanh Linh dan dat va kiem soat, c minh hoa qua viec huyet con sinh c boi len hai lo tai, hai tay va ngon cai ban chan phai cua thay te le. ieu o noi len rang: Ngi la ngi thanh. Hay dan dat dan s trong s thanh khiet. Moi ieu ngi nghe, tiep xuc hoac lam, moi ni ngi en, can phai c s xc dau va kiem soat cua c Thanh Linh. Trong Levi Ky, chung ta cung se nhan ra ieu thu v, khi Moise viet sach luat phap cung la luc ong viet ve Chua Jesus. Trong Tan c, luc Chua Jesus cha lanh cho ngi b phung, Ngai tuyen phan vi ngi o rang: Hay i va to mnh cho thay te le. Tai sao Ngai phan vay? Bi v qua Levi Ky, chung ta biet cac thay te le a c hng dan phai lam g. Trong cac chng cuoi cua Levi Ky, Moise a tuyen bo nhng li ha cua c Chua Tri vi dan Ysraen rat la manh me. V du nh ong a trch dan li cua c Chua Tri: Neu cac ngi tuan theo luat phap Ta, th ta se giang ma thuan th, at se sanh hoa li va cac cay ngoai ong se ket bong trai. Cac ngi se an no, bnh yen trong x mnh. Ta se giang s bnh tnh trong nc, cac ngi ngu se khong he s hai. Cac ngi uoi theo quan nghch, ho se b gm sa nga trc mat cac ngi. Nam ngi trong cac ngi se uoi theo mot tram, va mot tram trong cac ngi se uoi theo mi ngan va quan nghch se b gm sa nga trc mat cac ngi. Ta se lam c Chua Tri cac ngi va cac ngi se lam dan Ta (Levi Ky 16:3-12). Trong Levi Ky co nhng toi loi b cam oan nghiem khac, nh ong tnh luyen ai. ay la ieu trai vi ke hoach cua c Chua Tri phoi hiep con ngi thanh v chong va cha me e lu truyen dong giong loai ngi. ong tnh luyen ai b cam v nhng chuoi hau qua cua no. Moise a len an cach manh me, trc tiep oi vi toi nay. Trong Levi Ky, Moise cung len an toi phu phep, boi toan, ong bong va nhieu ieu khac. Luat Moise rat nghiem khac bi v Ysraen la mot dan toc thanh. Thanh khiet la ieu toi hau ma c Chua Tri muon day cho dan s cua Ngai trong Levi Ky.
11

Toi c mong sach Levi Ky se em en nhng bai hoc hu ch va ban se nhan c nhng phc hanh ln lao khi vang gi Li Chua. Xin nh rang Levi Ky la quyen sach hng dan cac thay te le lam the nao e c n c Chua Tri, tr nen nhng ngi thanh e day do dan s bc i trong s thanh khiet. Hay nen thanh v Ta la thanh, c Giehova phan vay. ay chnh la s iep cua sach Levi Ky danh cho cac ban va toi.

12

SACH DAN SO KY Chng 4 IEM QUYET NH

Dan so Ky tiep tuc cau chuyen a bat au trong Sang the Ky, m rong ra en Xuat E-dp-to ky va b gian oan ot ngot khi c Chua Tri phan bao Moise cach chi tiet ve viec dng en tam trong ong vang. Khi dan Ysraen c giai phong cach ky dieu ra khoi ach no le tai Aicap, ho phai bang qua ong vang e vao at ha Canaan. Sach Dan so Ky cho biet ho khong t Aicap thang tien vao Canaan. Ho a i loanh quanh trong ong vang 40 nam! Co the hnh dung rang nhieu tn o ngay hom nay cung giong nh vay. Ho a c cu khoi hnh phat toi loi nh huyet Chua Jesus, nhng ho khong song nh cach c Chua Tri muon ho song. i song ho van that vong, chan nan, khong thoa long va kem thieu. Ho khong bc vao at ha, ieu ma Kinh Thanh Tan c goi la s song i i (Giang 3-5). Chua Jesus phan rang: Ta a en hau cho chien c s song, va c s song d dat (Giang 10:10). at ha Canaan la hnh bong ve s song thien thng ma tn o a c cu can phai kinh nghiem. Neu khong ho se quanh quan trong s vo tn, toi tam va boi roi. Sach Dan so Ky nhac en lch s dan Ysraen nh la bai hoc cho chung ta ngay nay. Mot The He Qua i. Ten cua quyen sach nay bat nguon t s kien dan Ysraen c tu bo hai lan. Lan th nhat trong ba chng au va lan th hai trong chng 26. Gia hai lan tu bo, chung ta chng kien s chet cua ca mot the he. Do dan Ysraen vo tn nen c Chua Tri a phan rang: Cac ngi se nga chet tai ni ong vang, chang co ke nao tren hai mi tuoi, la
13

nhng ke lam bam nghch cung Ta c vao at ha ngoai tr Giosue va Calep. Nhng Ta se em vao x nhng con tre cua cac ngi ma cac ngi co noi rang: Chung no se b lam mieng moi, roi chung no se biet x ma cac ngi a che bai. Con thay cac ngi se nga nam trong ong vang nay. Cac ngi se loanh quanh 40 nam trong ong vang nay. Cac ngi se ganh lay toi ac mnh cho en ke cuoi cung trong cac ngi nga chet trong ong vang v a xay bo Ta (Dan so Ky 14:34-36). Khi dan Ysraen lang thang trong ong vang, c Chua Tri lai nhan nhuc bay to rang Ngai ang cung ho. Ngai a thi hanh phep la e khch le c tin ho, hau qua o ho co the dan d vt qua song Gioanh va tien chiem at Canaan. Sau khi ra khoi Aicap, dan Ysraen bang qua bien o, en nui Sinai tai Caebanea, va sau o i lang thang trong ong vang suot 40 nam. Sach Phuc truyen Luat le Ky cho biet t Aicap en Canaan ch mat 11 ngay ng (Phuc truyen 1:2). c Chua Tri a mi lan lam phep la trc s chng kien cua dan Ysraen ni ong vang e khch le c tin ho, nhng ho van i lang thang vo muc ch. Moise va la thay te le va la tien tri. Khi dan Ysraen pham toi, ong len nui Sinai lien tuc cau thay cho ho rang: Xin Chua hay tha th toi loi dan s Ngai. ieu nay a xay ra mi lan va c Chua Tri a mi lan tha th ho (Dan so Ky 14:22). Tren nui Sinai, Moise keu cau c Chua Tri nhan t tha th toi loi cho dan Ysraen. Ngai nham li cau nguyen cua Moise nhng phan rang: Ta se chu hoi chung hung d nay hay lam bam cung Ta cho en chng nao? Ta a nghe li lam bam cua dan Ysraen oan trach Ta. Hay noi vi dan chung: c Giehova noi rang: Ta ch s hang song ta ma the, Ta se ai cac ngi tuy theo li Ta a nghe cac ngi noi. Nhng thay cac ngi se nga nam trong ong vang nay. Cac ngi ma ngi ta a tu bo, het thay bao nhieu cung vay, t hai mi tuoi tr len la nhng ke a lam bam cung Ta (Dan so Ky 14:27-29). Moise thuat lai nhng li nay cho ca Ysraen, roi co mot s sau tham rat ln trong dan s. Ho thc day sm, e long hng ve at ha. Ho biet rang mnh a pham toi va muon tien ngay vao at ha, nhng Moise bao rang a qua muon v c Chua Tri a la bo ho.
14

Cau chuyen lch s nay day chung ta oi ieu trong moi tng giao cua chung ta vi Chua. Ngai tha th dan Ysraen, nhng toi loi ho van khien Ngai that au buon. Cung vay, cuoc song trong ang Christ co nhng ieu cao hn la c tha th. Chung ta a c tao dng va c tai tao qua s cu roi, e lam vinh hien Chua qua i song phuc vu Ngai va ang bc vao moi s ma Ngai a danh san cho mnh. Kinh Thanh goi ay la muc ch cua s cu roi. Hnh anh dan Ysraen lang thang trong ong vang nhng khong bc vao Canaan la ieu cung co the xay ra oi vi chung ta khi anh mat i muc ch cua s cu roi tren chnh i song mnh. iem Quyet nh. Khi phi cong ang ha canh mot chiec may bay khong lo nh chiec Concord co sc cha 747 hanh khach, anh ta oi dien vi tnh huong khong the chan ch nhng phai dt khoat. Ngi ta goi ieu nay la iem quyet nh, khong the thoi lui. c Chua Tri that nhan t va ay an ien. Trong Dan so Ky chng 14 cho chung ta biet au la iem quyet nh trong hanh trnh c tin cua mnh. Co mot iem quyet nh, mot bc ngoac trong cuoc i, la luc chung ta co bat au i theo y muon cua c Chua Tri hay khong. Dau vay, c Chua Tri se lam moi ieu can thiet e chung ta biet c y muon Ngai va lam theo. c Chua Tri se la bo khi chung ta cng long t choi y muon Ngai. ay la mat mat ln lao va chung ta anh mat muc ch cua s cu roi tren i song. Chung ta khong b mat i s cu roi, nhng anh mat c hoi e kinh nghiem s ay tron trong s cu roi cua c Chua Tri (Epheso 2:8-10). Mot trong nhng cau Kinh Thanh ang buon hn het c chep trong Dan so Ky chng 14 la li noi cua Moise vi dan s: Bay gi that la qua tre! Hay bo vu kh cac ngi xuong! Cac ngi a la bo c Chua Tri va bay gi Ngai la bo cac ngi! Co mot y muon tot lanh, ep long va tron ven cua c Chua Tri cho moi mot chung ta (Roma 12:2). Sach Le vi ky noi ve viec lam theo y muon c Chua Tri danh cho moi i song chung ta. Khi ban oc Dan so ky chng mi bon, hay nhn canh trang o e quyet nh chon lam theo hoac khong lam theo y muon cua c Chua Tri tren
15

i song mnh. Khong bao gi la qua tre e chung ta quyet nh khong i long vong na ma se tien chiem va chinh phuc Canaan theo chng trnh c Chua Tri a hoach nh cho chung ta.

16

Chng 5 NHNG BIEU TNG SONG ONG

Sach Dan so ky ay day nhng hnh bong va an du. S o Phaolo cung cap cho chung ta b quyet e ap dung cach ca nhan nhng cau chuyen cua lch s khi ong viet: Nhng s ay co ngha hnh bong, va ho a lu truyen e khuyen bao chung ta - nhng ngi song vao thi ai cuoi cung (ICorinhto 10:11). ieu nay co ngha la chung ta nen tm kiem nhng v du va nhng li canh bao khi oc nhng cau chuyen lch s cua Kinh thanh. T ng ma Phaolo dung ay la gng, c dch la hnh bong hay nhng bai hoc khach quan hoac bieu tng. Khi noi sach nay ay day nhng bieu tng, chung ta khong co y noi nhng bien co nay khong phai la nhng bien co lch s co that. Bieu tng la mot cau chuyen hay mot bien co mang y ngha sau sac, day do chung ta ve phng dien ao c hay thuoc linh. am May Dan Dat Trong nhng cau cuoi cua sach Xuat Edpto ky chung ta biet c rang khi en tam hay Leu Th phng tai ong vang c lam xong va dng len, mot phep la ln lao a xay ra. Ve sau, en th cua vua Salomon cung c xay theo khuon mau ma c Chua Tri a ban cho Moise e xay en tam th phng nay tai ong vang. en th Salomon la mot en th kien co va c xay cach trang trong bang cac vat lieu quy. Khi dang hien en th, c Thanh Linh, mot am may, ng xuong va ay day en th cua Salomon cach manh me en noi cac thay te le khong the ng hau viec ni o c (ICac vua 8:10, 11). Khi Moise vang li Chua va xay en tam th phng tai ong vang, chung ta thay mot phep la ln lao a xay ra: Va, ngay ngi ta dng en tam, th tru may bao phu en tam va Trai chng c; ban chieu dng nh co mot vang la tren en tam cho en sang mai. Hang co
17

nh vay; ban ngay tru may bao phu en tam, va ban em giong nh co la. Moi khi tru may cat len khoi Trai, th dan Ysraen ra i; trong ni nao tru may dng lai, th san Ysraen c ong trai. Khi nao tru may ng lau tren en tam, th dan Ysraen vang theo mang lenh c Giehova, chang he ra i. Nhng khi nao tru may ng t ngay tren en tam, th dan Ysraen c vang theo mang c Giehova ma ha trai va ra i khi tru may ng tai o buoi chieu va sang mai, va khi en sang mai tru may cat len, th ra i; khong c ngay hay em tru may cat len, th ho ra i. Tru may ng tren en tam hoac hai ngay, hoac mot thang, hoac lau hn na, th dan Ysraen c ong trai, khong he ra i; nhng khi tru may cat len, th ho ra i. Dan Ysraen ha trai va ra i tuy theo mang lenh c Giehova; ho theo chng trnh cua c Giehova, tuy mang Ngai a cay Moi se ma truyen cho (Dan so ky 9:15-23). ay la cau chuyen thu v ve mot phep la mang hnh bong ve s dan dat cua c Chua Tri, viec lam la lung cua c Thanh Linh trong chung ta va s xc dau cua c Thanh Linh en tren chung ta. Sau nay, trong Tan c, en th th phng la hnh anh ve than the chung ta, la en th ma c Thanh Linh song trong va thc hien phep la bien oi chung ta. c Thanh Linh xc dau, ng tr va ay day chung ta nh Ngai a ay day tren en th th phng cua Salomon. Ban co the hoi: Neu am may nay dan dat dan Ysraen, va ho vang li bc theo, th tai sao am may khong dan ho bang qua ong vang, vt song Gioanh tien vao at ha? Lam sao co chuyen ho bc theo s dan dat cua c Chua Tri ma lai c i long vong? Co mot le that quan trong ay. c Chua Tri ban cho tao vat ma Ngai tao dng s t do chon la. ieu nay mo ta mot trong nhng cach quan trong nhat ma trong o, c Chua Tri tao dng con ngi theo anh tng cua ang Tao Hoa. Ngai khong xam pham quyen t do chon la cua chung ta. Neu chung ta co c tin e tin va cong bo tat ca nhng li ha ma c Chua Tri danh cho chung ta cung nh chap nhan y muon tot lanh va tron ven cua Ngai danh cho i song mnh, th Ngai co the dan chung ta vao at ha thuoc linh. Ngai co the ban phc va dan chung ta vao chnh trong iem cua y muon Ngai danh cho chung ta.
18

Nhng neu khong tin, chung ta se khong tm thay at ha thuoc linh cua chung ta. Ngai tao dng chung ta la nhng tao vat co y ch, co s chon la va theo y ngha o, chung ta khong b Ngai buoc phai lam bat c viec g. Ngai co the uon cong chung ta giong nh cai vom sat. Ngai co the a ra nhieu li e ngh ma chung ta khong the t choi. oi khi, chung ta can nhac nhng s chon la cua mnh, song ieu khon ngoan nhat la chung ta au phuc c Chua Tri va lam theo y muon Ngai. Trong Tan c, sach Hebr chng ba va bon, chung ta c biet rang dan Ysraen khong the vao at ha v ho vo tn. o la ieu chung ta hoc biet c t tru may va tru la la a khong dan dat dan s trc tiep vt qua sa mac e tien vao at ha. Cai g vay? Mot le that khac ma chung ta tm thay trong sach Dan so ky la cau chuyen ve tht va mana. c Chua Tri a dung mana nuoi dan s cach sieu nhien. Mana trong tieng Hebr ngha la Cai g vay? Ho khong the xac nh o la g nen ho goi no la cai g vay? c Chua Tri dung cai g vay nuoi ho trong vong bon mi nam. Chung ta c biet dan s lien tuc lam bam vi Moise. Bn dan tp trong dan Ysraen sinh long tham mun, en oi dan Ysraen lai khoc na ma rang: ai se cho chung toi an tht? (Dan so ky 11:4). Ngoai dan Ysraen ra, con co nhng giong dan khac i theo ra khoi Edpto. Co mot so ngi ngoai, nh nhng ngi Ethiopi va Edpto i cung vi dan Ysraen. Nhng ngi Edpto them muon nhng ieu tot lanh Edpto. Co mot bai hoc cho chung ta iem nay. Kinh thanh noi: Chung toi nh nhng con ca n nhng khong tai x Edpto, nhng da chuot, da gang, cu kieu, hanh va toi. Bay gi linh hon chung toi b kho heo, khong con chi het! Mat ch thay mana ma thoi (Dan so ky 11:5-6). Theo van mach nay, Edpto la bieu tng ve i song cu cua chung ta the gian. Khi mot ngi a c giai cu khoi Edpto quay lai noi rang Oi ch chi ve Edpto!, noi the la lam buon Chua vo cung. c Chua Tri phan vi Moise trong oan nay: Ngay mai phai don
19

mnh ra thanh, th cac ngi s n tht. V chng lo tai c Giehova co nghe cac ngi khoc ma rang: Ai se cho chung toi n tht? Van e la s tap trung, ch khong phai la tht. c Chua Tri phan Ngai se ban cho ho tht cho ti chng tht tran ra lo mui. c Chua Tri phan: Cac ngi a t choi Chua va khoc oi ve Edpto. iem nay that quan trong. Sau khi Ngai cho ho an tht Ngai cung sai benh dch en vi ho. Ngai a lam viec o bi v ho ham muon tht va ham muon ve Edpto. Kinh thanh noi rang Ngai se ban cho chung ta moi c ao cua long mnh. o la mot niem an ui that ang khch le ma cung la mot th thach ln. c ao cua long ban hng ve nhng ieu thuoc linh hay hng ve Edpto? c Chua Tri ban cho dan Ysraen ieu ho cau xin, nhng Ngai sai benh tat ton hai en vi linh hon ho (Thi 106:15). ieu nay co the ung cho nhieu ngi t nhan mnh la tn o. La tao vat co y ch chon la, chung ta co the co nhng g chung ta chon. Khi chung ta chon cu hanh va toi cua x Edpto, c Chua Tri ban cho chung ta ieu o, nhng Ngai cung sai benh tat ton hai linh hon chung ta. Bieu tng song ong nay thach thc chung ta bang mot cau hoi ma c Chua Tri m au trong cuoc oi thoai tai Vn Een: Ngi au? Ngi van con Edpto sao? Hay la ngi ang trong at ha? Ngi van con i long vong gia Edpto va Canaan sao? Co phai ngi ang Canaan ma lai ham muon nhng ieu cua Edpto chang? Cac Tham T (Chng 13) Co mot bien co xay ra trong cau chuyen ve viec dan Ysraen sai mi hai tham t en x Canaan. Cac tham t c truyen bao do tham x Canaan e xem th thanh quach c bao ve the nao. Cac tham t cung phai xem th dan x o the nao (nhieu hay t, manh hay yeu) e biet ho co the chinh phuc c khong. Khi mi hai tham t tr ve, ho noi nhieu ve bong trai cua at ha. Ho mang ve mot chum nho rat ln en noi phai mat hai ngi dung gay mi khieng noi. Ho cung cho biet dan x o la nhng ngi khong lo, nhng chien s c trang b manh me va thanh quach cua x Canaan

20

c cac bc tng to ln bao ve day ac nen dan chung xay nha ngay tren nh thanh. Mi trong so mi hai tham t la nhng chuyen gia ve khong lo hoc nh mot bai thanh ca trc ay dien ta: Nhng ngi khac nhn thay nhng ten khong lo, Calep thay Chua. Co ngi quan sat cho rang mi hai tham t ay giong nh mi hai trng lao, chap s, uy vien hay la cac thanh vien trong mot uy ban, hoac la nhng ngi lanh ao Hoi thanh. Hai tham t co c tin, san sang tinh than e chiem x; con mi tham t khong lo hoc ch chu tam vao nhng kho khan. Calep biet sc manh cua nhng thanh tr kien co tai x Canaan, nhng ong khong s. Calep khuyn khch dan s trc mt Moise: Chung ta hay i len va chim x i, v chung ta thang hn c (Dan so ky 13: 2-31). c Chua Tri nhn thay c tin cua hai tham t nay nen Ngai san sang oi lay ca nc Ysraen, khoang hai en ba trieu ngi, e lay Giosue va Calep. Ngai phan: Het thay cac ngi se chet trong ong vang nay, va Ta se em hai ngi nay, Giosue va Calep i vi Ta vao at ha bi v ho het long theo Ta va tin Ta. c Chua Tri anh gia cao c tin. oi vi Chua, hai ngi co c tin ang gia hn hang trieu ngi khong co c tin. Co mot phan ke tiep kha thu v theo sau cau chuyen nay, o la sau bon mi lam nam, cuoi cung dan Ysraen cung vao c at ha (Giosue 14), ho en thanh Hepron. Calep ngh thanh Hepron la mot thanh tr rat kien co. Ong tin c Chua Tri ban cho dan Ysraen sc manh e chien thang Hepron. Moise b thuyet phuc trc c tin cua Calep nen ong long trong ha rang khi nao chiem c thanh Hepron, thanh nay se thuoc ve Calep. Sau khi lang thang trong ong vang bon mi nam, Calep keo quan en trc mat Giosue, ngi ke v Moise va nhac lai li ha cua Moise. Calep luc o a 85 tuoi, nhng ong biet rang khi co Chua giup th ong se chinh phuc c Hepron. Giosue ban thanh Hepron cho Calep va ong a chiem c thanh nay. Khi dan Ysraen lam bam trong ong vang, Chua sai ran en can

ho; song Calep khong he thot len mot li phan nan, ong chu tam vao at ha va khong he anh mat khai tng. Nhng Ngi Lam Bam Va Viec Ran Can (Dan so ky 21) c Chua Tri ghet s than phien va lam bam. Ngai oan phat nhng ngi lam bam bang cach sai ran can, co nhieu ngi chet v viec o. c Chua Tri bao Moise lam con ran bang ong va dng mot cay sao gia trai. Sau o tin tc tot lanh c cong bo khap trai, ngi nao b ran can hay en gia trai va nhn con ran ong tren cay sao th eu c cha lanh. Nhieu ngi b ran can nghi ng c Chua Tri, thac mac khong biet tai sao ch nhn len con ran ong ma lai c cha lanh khoi benh ran can, nhng ngi nay b sng phu len va chet. Nhng nhng ngi khac th cho rang du ve phng dien y hoc th phi ly nhng tin cay Chua la hy vong duy nhat ma ho co. Ho bo let, c mang en gia trai va nhn len con ran ong, va the la ho c lanh. Chung ta co bai hoc ap dung cua Phuc Am qua bieu tng nay khi Chua Jesus noi chuyen vi mot Rabi ten la Nicoem trong mot buoi toi. Khi v giao s loi lac thanh Gierusalem nay noi vi Chua Jesus rang ong en nghe nhng g Ngai phan bi v ong than phuc nhng viec Chua lam, Chua Jesus nhac Nicoem ve phep la ln lao nay cua Cu c. Sau o Chua Jesus ap dung phep la cho chnh Ngai. Ngai noi vi Nicoem, nh con ran c treo len the nao th Ngai cung b treo len thap t gia the ay. Tat ca nhng ai co c tin nga trong thap t gia cua Ngai se thoat khoi nan e toi loi, nh cach ma nhng ngi lam bam b ran can c cu (Giang 3:13-14). Nhn va Song Ban co cai nhn c tin o khong? Ban co nhn Chua Jesus treo tren thap t gia khong? Ban co at c tin ni moi s Chua Jesus lam cho ban tai o khong? Ngai la giai phap duy nhat cho nan e toi loi cua ban bi v Ngai la Con oc sanh cua c Chua Tri khi Ngai chet tren thap t gia thay cho ban. ieu nay co ngha la Chua Cu The la Cu Chua

21

22

duy nhat Ngai la hy vong duy nhat, la giai phap va la Cu Chua cho nan e toi loi i i cua ban.

Chng Sau HON A VA CAY GAY (Chng 20)

Khi chung ta tiep tuc nhn i song cua Moise, that ang buon khi biet rang ong khong the vao c at ha. Cuoi cung, c Chua Tri khong oi toan bo dan s e lay Moise. Toi cua Moise la mot trong nhng ieu mau nhiem cua sach Dan so ky. Kinh thanh cho biet Chua phan bao Moise lay cay gay va nhom dan chung lai. c Chua Tri bao ong noi vi hon a va no se chay nc ra e dan chung va suc vat uong. Du Moise nghi ng, ong van nhom dan chung lai. Ong dung cay gay anh vao hon a hai lan va nc chay ra. Dan chung va suc vat uong. Sau o Chua phan vi Moise va Aron: Bi v hai ngi khong co tin en Ta, ang ton Ta nen thanh trc mat dan Ysraen, v c o hai ngi se khong em hoi chung nay vao x ma Ta a cho chung no au (Dan so ky 20:11-13). Co mot so ieu ma chung ta nen xem xet khi thay s hnh phat nghiem khac cua c Chua Tri. Trc het, chung ta la ai ma noi vi c Chua Tri ieu la g ung hay cong bang? c Chua Tri la ang duy nhat nh ngha ieu nao ung hay cong bang. Moise khong he than phien ve hnh phat cua ong. Sach Phuc truyen cho chung ta biet, co mot lan ong a tha vi Chua ve viec nay va c Chua Tri phan: ng noi vi Ta ve van e nay na, Moise khong bao gi nhac lai viec o. Th hai, c Chua Tri co mot tieu chuan cho cac nha lanh ao cao hn tieu chuan Ngai danh cho cac tn hu. Kinh thanh neu ra ro rang trc mat chung ta mot tieu chuan oi. Khi ban tr thanh mot thanh vien cua Hoi thanh, co nhng tieu chuan ma ban phai tuan thu. Nhng mot Hoi thanh, theo Kinh thanh, nen oi hoi nhng ngi lanh ao hn la t moi thong cong hay cac tn hu. c Chua Tri xem trong c tnh cua ngi lanh ao. Moise v tr lanh ao. ieu co the xem

23

24

la toi nho oi vi nhng ngi khac, th lai khong nho vi ngi ma c Chua Tri at e ho ng vao a v nao o. Ro rang toi cua Moise la toi trong. Trc het, c Chua Tri phan: Hay noi vi hon a, ong lai khong noi vi hon a, song lai dung gay ap vao hon a hai lan. o la s khong vang li. c Chua Tri quy cho Moise mot toi trong khac na. c Chua Tri a day ong rang Ngai luon cung ong, Ngai la ang se giai cu dan s va se khien ong thanh cong cu cua phep la ln lao o. Phep la ln lao ra khoi Edpto a xay ra bi v Moise a hoc biet rang c Chua Tri co the lam qua mot ngi khi ngi o nhan biet rang mnh khong la g ca. Moise a mat bon mi nam trong ong vang hoc biet b quyet thuoc linh nay: Toi khong phai la ngi giai cu, Ngai mi la ang o va Ngai vi toi. Toi khong the giai cu ai, nhng Ngai co the lam c va Ngai vi toi. Nhieu lan Ngai bay to nhng tieu chuan nay cho chung ta, nhng hay nh rang chnh c Chua Tri la ang day chung ta tr nen cong chnh, ch khong phai chung ta day c Chua Tri. Suy xet t tieu chuan cua c Chua Tri, hnh phat cua Moise la cong bang va ngay thang. Moise ro rang a ong y vi c Chua Tri. T phep la au tien en phep la ra khoi Edpto, cay gay Moise la hnh bong ve nhng b quyet thuoc linh ma Moise a hoc tai bui gai chay. Qua viec ap dung ca nhan, co mot le that sau sac e chung ta hoc hoi t toi loi cua Moise khi ong dung gay ap vao hon a. S Kiet Sc Cua Moise Trong chng mi mot cua Dan so ky co mot cau chuyen quan trong khac ve Moise. Ngay nay chung ta nghe rat nhieu ve chuyen b kiet sc, mot t ng c dung khi ngi ta can kiet ve the chat, tnh cam va tinh than. Ngay ca nhng ngi ay n cua c Chua Tri cung b met moi va oi khi ho cung ri vao tnh trang chan nan. Co s khac biet gia viec met moi va chan nan. Chang han, trong chng nay cua sach Dan so ky, chung ta nghe Moise tha vi Chua: Toi khong the mot mnh ganh het dan s nay, v that la rat nang ne cho toi qua! Neu Chua ai toi nh vay, va neu toi

c n truc mat Chua, xin tha giet toi i, toi khong thay s khon nan toi! (Dan so ky 23:9-11). Ban co bao gi cam nhan nh the cha? Toi thay rang Moise, Eli, avt, s o Giang, va nhieu ngi ay n cua Chua trong Kinh thanh a kiet sc hoan toan en noi ho noi vi Chua rang ho muon chet. S kiet sc xay ra cho nhng ngi tin knh. Kinh thanh cho chung ta biet no xay ra cho nhng con ngi v ai cua Chua a tng song nh Moise, Eli, Giona, Giop cung nhieu ngi khac. Nhng khi nhng ngi nay qua kiet sc, ho a cau xin Chua mot cach sai trat nh xin Ngai cat ho i c Chua Tri van e ho song v Ngai biet long ho. Moise biet rang ch c Chua Tri mi co the mang ganh nang to ln khi lam cong viec sieu nhien cua Ngai. Ong hoc mot bai hoc quan trong khac qua kinh nghiem b kiet sc. Bai hoc o la cong viec cua c Chua Tri la cong viec ong oi. Ong nhan biet rang du c Chua Tri lam cong viec qua ong, ong cung khong the ganh vac ganh nang phan x dan Ysraen mot mnh c. Khi s kiet sc cua Moise em ong en cho nhan biet nh the, c Chua Tri ban cho bay mi trng lao giup ong mang ganh nang. c Chua Tri xc dau bang c Thanh Linh cho bay mi ngi nay va ho xet x di quyen cua Moise. Khong phai cat quyen lanh ao khoi Moise, c Chua Tri phan chia cong viec ra lam nhng phan co the quan ly c va at bay mi trng lao coi soc nhng phan viec nay. Nhng ai ngay nay nhan c bang cao hoc ve quan tr kinh doanh se noi cho ban biet rang co nam bc e quan ly thanh cong: phan tch, to chc, phan bo, giam sat, va roi chu kho! Moise en vi Chua khi b kiet sc, c Chua Tri bao linh hon ong can c phuc hoi. Ngai bay to cho ong con ng cong chnh em lai s an ngh cho linh hon ong. Con ng nay chnh la e Chua lam phan cua Ngai, ch co Ngai lam va nh rang cong viec cua Chua qua dan s la cong viec ong oi. o la cach c Chua Tri phuc hoi dan s cua Ngai khi ho hoan toan b kiet sc. Chung ta song trong mot the gii thieu kien nhan va chung ta muon co moi th ngay lap tc. Thng th c Chua Tri khong ban ngay cho
26

25

chung ta moi th. S phuc hoi trong i song Moise la mot thc te. Thay v xoay chuyen tnh the tc th, c Chua Tri ch cho ong cach e to chc va phan bo nhng ngi khac cung ong mang ganh nang. That ngac nhien khi ngh rang mot ngi v ai nh Moise ma co the b kiet sc. Moise b kiet sc v ong cung la con ngi nh ban va toi. Nhieu ngi ngh rang khi ban tr thanh mot mon o c tai sanh cua Chua Cu The, th ban khong mang cam tnh con ngi na. Khi chung ta nhn cuoc i cua Moise, chung ta biet rang ieu o khong ung. Kinh thanh ay day nhng cau chuyen thc te ve nhng ngi tranh chien vi nhng u t va ap lc nh nhau, khien chung ta kham pha ra nhng gii han cua con ngi yeu uoi. Ho la nhng tam gng cho chung ta bi v ho lam nhng viec ln lao khi Thanh Linh cua c Chua Tri kiem soat con ngi cua ho. Ap Dung Chung ta co the them cau chuyen cua Moise vao danh sach cua nhng nhan vat Kinh thanh ma i song cua ho chng to phep la rang c Chua Tri thng lam nhng viec phi thng qua chnh nhng con ngi bnh thng bi v ho san sang. Kinh nghiem ma Moise a co ni Chua ch cho chung ta thay rang ngi ma Chua dung phai hoc biet rang kha nang ln lao nhat la kha nang san sang. Kha nang ln lao nhat la kha nang san sang cua chung ta oi vi Chua. Trong sach Dan so chung ta thay s v ai cua Moise, s kiet sc cua Moise, va toi loi cua Moise. c Chua Tri dung Moise bi v ong san sang. c Chua Tri muon dung ban va toi bi v chung ta san sang. Ban co at mnh san sang cho Chua cha? Ban co muon san sang cho Chua khong? Vay, hay gia nhap cau lac bo ac biet va tha vi Chua: Bat c ieu g, bat c ni nao va bat c khi nao, con se khong ban tam la ieu g se giup con, con khong ban tam ni nao tiep con, con khong ban tam tra gia, song con san sang.

PHUC TRUYEN LUAT LE KY Chng 7 NUOI DAY CON

T Phuc truyen ngha la thuat lai luat phap. Nhng sach Phuc truyen e cap en nhieu ieu hn la thuat lai luat phap. Sach luat c than cam nay ap dung luat phap cua c Chua Tri cho the he th hai cua tuyen dan Ngai. Sach Phuc truyen cung ghi lai nhng bai giang quan trong cua Moise giang cho dan Ysraen trc khi ho vt song Gioanh va chiem x Canaan. oan m au giup chung ta hieu y ngha cua sach Phuc truyen. Chung ta oc thay: Nay la li ca Moise noi cho ca Ysraen, ben kia song Gioanh, tai ong vang, trong ong bang, oi ngang Suph, gia khoang Pharan va Tophen, Laban, Haserot va ixahap. Nham nam bon mi, ngay mong mot thanh mi mot, Moise noi cung dan Ysraen moi ieu ma c Giehova a bieu ngi phai noi cung ho (Phuc truyen1:1,3). Nh chung ta a hoc trong sach Dan so, dan Ysraen a lang thang trong ong vang suot bon mi nam. Ho ra khoi Gosen x Edpto, i xuong nui Sinai va en Kae. Ke o, ho khong co c tin e chiem x Canaan nen ho phai i long vong ba mi tam nam. Ca the he o eu chet mat trong ong vang. Cuoi cung, con chau cua the he trc, cua nhng ngi nga chet trong ong vang a co c tin chiem lay x Canaan. Ho cam trai pha ong song Gioanh trc khi d nh vt song Gioanh va chiem x Canaan. Ngoai tr Giosue va Calep, toan bo the he a song khi luat phap c ban bo lan au eu chet. Trc khi ho chiem x Canaan, Moise cho rang dan Ysraen can nghe lai Li Chua a ban cho ho va
28

27

to phu cua ho qua ong tren nui Sinai. Ong cung thach thc ho long trong cam ket phai day luat phap cua c Chua Tri cho con cai cua ho. oi khi cac tn o i long vong nhieu nam. Song khi ho quyet nh chinh phuc x Canana thuoc linh va kinh nghiem s song trong Chua la ieu ma Chua a cu e ban cho ho, khi ho quyet nh nhan moi s c Chua Tri sam san, th ho se cam ket lam theo sach Phuc truyen. Sach nay cha ng nhng bai hoc cho nhng ngi quyet nh co mot cai nhn nghiem tuc ve i song mi cua ho trong Chua Cu The va dang mnh hoan toan cho Ngai. Neu o la cho ban ang ng th sach Phuc truyen la danh cho ban. Mot e tai khac trong sach Phuc truyen co lien he en Li c Chua Tri a tr nen thc te cho dan s cua Ngai. Trong mot trong nhng bai giang quan trong nhat cua Moise, ong thach thc con cai cua the he chet mat phai bao am la ho se chuyen giao Li Ngai cho con cai ho. Bai Giang Tuyet Vi Nhat Cua Moise Mot so ngi cho rang Phuc truyen 6:4-9 la bai giang hay nhat ma Moise tng giang. oan Kinh thanh nay la li tuyen xng c tin c ban cua Do Thai giao. ay la trong tam cua s iep o: "Hi Ysraen! Hay nghe: Giehova c Chua Tri chung ta la Giehova co mot khong hai. Ngi phai het long het y, het sc knh men Giehova c Chua Tri ngi. Cac li ma Ta truyen cho ngi ngay nay se tai trong long ngi; kha an can day do ieu o cho con cai ngi, va phai noi en hoac khi ngi ngoi trong nha, hoac khi ngi i ngoai ng, hoac luc ngi nam, hay la khi choi day. Kha buoc no tren tay mnh nh mot dau, va no se gia hai con mat ngi nh an ch; cung phai viet cac li o tren cot nha, va tren ca ngi (Phuc truyen 6:4-9). Co nhieu iem trong bai giang nay, nhng nhng cau Kinh thanh tren la trong tam cua sach Phuc truyen. ieu ma Moise that s noi vi dan chung ngay trc khi ho vt song Gioanh va tien chiem x
29

Canaan la c Chua Tri a keu goi ho tr thanh mot ngi yeu men Ngai vi ca tam long. e bay to tnh yeu vi Ngai, ho phai vang theo Li Ngai. Va e vang theo Li Ngai, ho phai biet Li Ngai. c Chua Tri muon con chau cua ho mot ngay nao o cung se thanh mot dan yeu men Chua vi ca tam long. Do o Moise truyen bao ho phai yeu men Chua vi ca tam long, biet va vang theo Li Ngai va chuyen giao nhng gia tr nay cho con chau cua ho. Bon Nen Tang Cho Cac Bac Cha Me ieu ma Moise that s noi vi ho la lam the nao day do con chau ho tr thanh dan s cua Chua. S day do Moise mo ta ay da tren bon nen tang. Nen tang th nhat la Li Chua. Neu muon con chau ho yeu men Chua, th nen tang trong viec hoc cua chung phai la Li Chua. Kinh thanh cung day: Hay day cho tre th con ng no phai theo; Dau khi no tr ve gia, cung khong he la khoi no (Cham Ngon 22:6). Nen tang th hai ma tien trnh giao duc phai at ra la trach nhiem. Ai chu trach nhiem nuoi dng con cai? Mot so ngi cho rang trach nhiem giao duc con cai la chnh quyen. Ho trong i vao cac trng cong lap va tng rang chnh phu se day do con cai ho nhng g chung can biet. Nhng ngi khac th noi rang trach nhiem thuoc ve Hoi thanh. Hang tuan ho em con en Trng Chua Nhat, ngh rang Hoi thanh se day chung yeu men Chua va Li Ngai. Moise at trach nhiem day do con cai hoan toan tren oi vai cua cha me. Ong truyen bao cac bac cha me phai e Li Chua ng trong long va roi day lai con chau ho. Moise c than cam va can nhac khi ong truyen bao bac cha me phai day Kinh thanh cho con chau ho. Kinh thanh nhat quan ung ho li day nay. Nen tang th ba ma tien trnh day do at c s la moi quan he. Moise giang: Kha an can day do ieu o cho con cai ngi, va phai noi en hoac khi ngi ngoi trong nha, hoac khi ngi i ngoai ng, hoac luc ngi nam, hay la khi choi day (Phuc truyen 6:7). Nhieu bac cha me ngh rang viec nay khong thc te bi v ho khong co nha khi con cai ho thc day hay i ngu.

30

ieu quan trong la phai giai thch nen van hoa cua ban theo anh sang cua Kinh thanh thay v giai thch Kinh thanh theo nen van hoa cua ban. Trong trng hp nay, ban khong nen giai thch Kinh thanh theo ke hoach lam viec cua ban. Ke hoach lam viec cua ban phai c dan dat theo anh sang cua cac cau Kinh thanh nay. Bai giang quan trong cua Moise day do moi lien he vi con cai se chuyen hoa ong lc van hoa cua gia nh ban. Khong co cach nao khac e lam theo li day cua Moise khi khong co moi quan he vi con cai. Moi quan he o la mot phan quan trong cua tien trnh giao duc. Nen tang th t ma trong tien trnh dng duc con cai la ieu ma toi goi la thc tai. Hay quan sat Moise noi: Hay e nhng li nay ng trong long cac ngi. Ngi hay yeu men Chua vi ca tam long va roi can than day no cho con cai ngi. ng anh mat thc tai quan trong o. Con cai chung ta hoc c t con ngi chung ta va t nhng g chung ta lam hn nhng g chung ta noi. Chua Jesus phan: Nhng phai cha cua bau tren tri, la ni chang co sau moi, ten ret lam h, cung chang co ke trom ao ngach khoet vach ma lay. V chng cua cai ngi au th long ngi o. Con mat la en cua than the. Neu mat ngi sang sua th ca than the ngi se c sang lang (Mathi 6:20-22). Noi ro hn, ieu o co ngha la ch cho Ta cho nao va cach nao cac ngi tieu tien, cach cac ngi x dung th gi va sc lc va cac ngi se ch cho Ta thay tam long cua cac ngi au. Con cai chung ta hoc c t viec quan sat chung ta song hn hn la lang nghe nhng g chung ta day ve gia tr gia nh. Nhng g chung ta day cho con cai khong nam bai thuyet giang ve nhng gia tr ma gia tr cua chung ta that s la g. Bon nen tang trong ban phat thao cua Moise ve viec dng duc con cai c at tren c s la: Li c Chua Tri, trach nhiem, moi quan he va thc tai.

Chng 8 NHNG KY NIEM VE PHEP LA

Co mot s nhan manh ro rang trong suot sach Phuc truyen ve tam quan trong cua viec vang theo Li Chua. Khi dan Ysraen vang theo luat phap Chua, Ngai chuc phc cho ho. Khi dan Ysraen khong vang theo luat phap cua Chua, ho khong hng c cac phc lanh cua Ngai. Moise a ra iem nay rat thuyet phuc va roi rao giang rang ho phai vang theo Li Chua. Mot trong nhng t ng quan trong cua sach nay la t vang theo. Muc ch chnh cua bai giang Moise trong sach Phuc truyen la giup nhng ngi Hebr nh lai the nao c Chua Tri a hanh ong trong i song cua cha me ho va nh lai cac phep la ma c Chua Tri a thc hien cho dan Ysraen. Moise hy vong cac phep la ma Chua a thc hien cho cha me ho suot cuoc hanh trnh trong ong vang se co mot anh hng sau xa va lau dai tren i song cua the he nay, va ho se ke lai cac phep la nay cho con chau cua ho. Moise cung giang cach xac quyet rang ho khong bao gi c phep vi pham giao c gia ho vi c Chua Tri. Giao c giong nh la mot hp ong gia c Chua Tri va dan s cua Ngai. Nhng ieu kien cua giao c c giai thch cu the. Neu dan chung khong gi nhng ieu kien cua giao c, th giao c se khong con gia tr. c Chua Tri khong chu trach ban phc cho ho neu ho khong vang li. Chng nam la s lap lai Mi ieu Ran. Khi can than so sanh cac ieu ran trong sach Edpto ky (chng 20) vi cac ieu ran trong sach Phuc truyen, ban se co cai nhn mi ve luat phap cua c Chua Tri. Trong phan lap lai cac ieu ran nay, Moise bao dan Ysraen phai hng long ve Chua va phai vang theo cac ieu ran cua Ngai. Neu ho lam vay, moi phc hanh se en vi ho trong tng lai va vi con chau ho nhieu the he.
32

31

Trong sach Phuc truyen, Moise giang cho dan chung: Moise va nhng thay te le ve dong Levi noi cung ca Ysraen rang: Hi Ysraen hay nn va nghe! Ngay nay ngi a tr nen dan cua Giehova c Chua Tri, vay phai nghe theo tieng phan cua Giehova c Chua Tri ngi va gi theo nhng ieu ran va luat le cua Ngai, ma Ta truyen cho ngi ngay nay (Phuc truyen 27:9-10). S iep quan trong cua Moise trong chng 6 tr thanh li tuyen xng c tin can ban cua Do Thai giao c goi la Shema (ngha la hay nghe trong tieng Hebr), bi v bai giang nay bat au bang nhng ch Hi Ysraen, hay nghe. Muc ch cua bai giang nay la e thach thc the he th hai cua dan s Chua chuyen giao Li c Chua Tri cho con chau ho, the he th ba cua dan Ysraen sau khi ra khoi Edpto. Chung ta tn thay ban phac thao ve viec dng duc con cai trong bai giang tuyet vi nay cua Moise. Chng tam cua sach Phuc truyen cung cap cho chung ta mot bai giang sau sac va hung bien khac cua Moise. ay la bai giang noi ve tam quan trong cua viec vang theo Li Chua. ay Moise cung ch cho chung ta cach hoc Li c Chua Tri. Bai giang quan trong nay cho chung ta biet muc ch cua Li c Chua Tri, c Chua Tri ban cho chung ta Li cua Ngai bi v Ngai muon chung ta biet cach song. c Chua Tri tao dng chung ta va Ngai biet lam the nao chung ta co the song mot cuoc i man nguyen. Chua Jesus en phan: Ta a en e chien c s song va s song sung man (Giang 10:10). Trong bai giang quan trong nay, Moise cho chung ta biet cach thc co the bc vao mot i song sung man (Phuc truyen 8:1-14). Moise giang rang Li c Chua Tri noi toan ve cuoc song. Neu chung ta muon hieu Li c Chua Tri, co t nhat hai cach e nghien cu. Ban co the hoc trng ai hoc, chung vien hay trng Kinh thanh; ban cung co the t hoc Li Chua e m mang hieu biet va kien thc. The nhng, theo Moise, o khong phai la cach duy nhat e hoc Li Chua. Neu Li Chua noi toan ve cuoc song, th mot cach khac e hoc Li Chua la hoc ngay trong cuoc song. Li Chua ban cho chung ta

cai nhn ve cuoc song va cuoc song cung cap cho chung ta cai nhn ve Li Chua. Khi Ngai at chung ta trong hoan canh oi khat va chu nhng cn bao to cua cuoc i, chung ta co the quay tr lai cung Ngai va nhan biet rang Ngai la nguon cua s song va cua moi s chung ta can e song mot cuoc song nh Ngai phat thao khi tao dng nen chung ta. Ay la qua nhng kinh nghiem ong vang, qua nhng kinh nghiem kho khan cua cuoc song, ma c Chua Tri khien chung ta biet rang con ngi song khong ch nh banh ma thoi. Con ngi song nh vang theo moi li ma c Chua Tri a ban cho con ngi. Dan Ysraen khong hoc Li Chua tai chung vien hay tai nha hoi. Ho hoc Li Chua trong boi canh cua kinh nghiem song that. Mot bai hoc khac chung ta nen hoc t chng tam cua sach Phuc truyen la gi mnh khoi nguy hiem ve s thnh vng. Ban co bao gi nhan biet rang c phc bi s thnh vng co the la mot thach thc khong? Tuyen dan cua c Chua Tri a hoc Li Ngai trong s ky luat. Khi ho b hnh phat v khong vang li, ho hoc biet rang Li c Chua Tri la cha khoa m cuoc song. Bay gi Moise canh cao ho rang ho phai ap dung trong i song nhng g a hoc c trong nhng luc kho khan, cung nh khi c Chua Tri ban phc cho ho cach d dat. ng bao gi quen nhng bai hoc ma ban a hoc trong nhng luc gap th thach va hoan nan. Khi ban at en s thnh vng, o la luc phai canh chng. Kinh thanh Tan c cung cung mot y tng t: Ai tng mnh ng, hay gi keo nga (ICorinhto 10:12). Moise tiep tuc bai giang quan trong ve Li Chua bang mot bai giang quan trong khac ve an ien cua c Chua Tri. Ong lap i lap lai vi dan chung bon lan nhan manh rang ho a c c Chua Tri chon khong phai bi v ho tot hay co c an hue cua Chua: Vay, kha biet rang chang phai v c s cong bnh ngi ma Giehova c Chua Tri ngi cho ngi nhan lay x tot ti nay au; bi v ngi van la mot dan cng c (Phuc 9: 6). ay la bc tranh tuyet vi ve an ien cua c Chua Tri. S thng xot cua c Chua Tri gi lai nhng g ma chung ta ang phai
34

33

ganh chu. An ien cua c Chua Tri o tren chung ta an hue va phc lanh cua Ngai ma chung ta khong xng ang. c Chua Tri ban phc khong phai v chung ta tot. c Chua Tri ban phc v Ngai tot lanh va v Ngai yeu thng chung ta. o la y ngha t an ien . Moise mo ta rat ro cho chung ta biet ve an ien cua c Chua Tri trong mot bai giang quan trong chng chn cua sach Phuc truyen. Ban se thay an ien c nhan manh xuyen suot Kinh thanh, an ien la mot thuoc tnh song ong cua c Chua Tri, la nguon goc em lai s cu roi cho chung ta. Chung ta khong the nhan c an ien cua Chua nh sc rieng cua mnh.

Chng 9 NHNG BAI GIANG QUAN TRONG KHAC CUA MOISE

Chung ta a xem xet bai giang quan trong cua Moise ve an ien cua Chua trong chng chn, va bay gi chung ta hay san sang suy gam bai giang nay ve phan ng cua chung ta vi an ien c Chua Tri trong chng mi. Vay, hi Ysraen, bay gi Giehova c Chua Tri ngi oi ngi ieu chi? Ha chang phai oi ngi knh s Giehova, c Chua Tri ngi, i theo cac ao Ngai, nhey long het y knh men va phuc s Giehova, c Chua Tri ngi, gi cac ieu ran va luat le cua c Giehova, ma ta truyen cho ngi ngay nay, ngi c phc? Ka, at va cac tng tri cao hn tri, at va moi vat tren at eu thuoc ve Giehova c Chua Tri ngi. Ch c Giehova a ep va cac to phu ngi va yeu men, roi trong muon dan, Ngai a chon dong doi ho, tc la cac ngi y nh ngi thay ngay nay. Vay hay tr s o ue cua long mnh i, ch cng co na . S nhan manh ay la cach chung ta ap ng vi an ien c Chua Tri. c Chua Tri yeu thng chung ta ngay ca khi chung ta that bai. Chung ta khong the lam ieu g co c tnh thng cua c Chua Tri, bi v tnh thng cua Ngai khong the co c hay mat i do cong c cua chung ta. Khong viec g chung ta lam lai khien c Chua Tri khong con yeu thng chung ta na. Tnh thng cua Ngai khong co ieu kien. Tnh thng vo ieu kien cua Ngai si am long thng xot va an ien cua c Chua Tri. o la y ngha cua t an ien. An ien la gm hai li. No cat hai mat. Trc het, an ien tuyen bo rang tnh thng cua Chua va phc lanh cua Ngai khong da tren cach chung ta hanh x tot. Khi ban hieu c nhng t ng an ien, tnh thng, va long

35

36

thng xot la bay to ban tnh va than v cua c Chua Tri, ban se nhan biet rang ban khong can phai lo lang nhan c tnh thng cua Ngai. Du g chang na Ngai van yeu thng ban do bi chnh long thng xot, tnh thng, va an ien cua Ngai. Ban khong the anh mat long thng xot, tnh thng va an ien khi ban hanh x tieu cc. c Chua Tri van yeu thng ban, khong phai v ban tot ep va Ngai se khong ngng yeu thng ban neu ban xau xa. c Chua Tri yeu thng ban. Chua Jesus yeu thng ban khi ban tot, khi ban lam nhng ieu ban nen lam. Chua Jesus yeu thng ban khi ban xau, du ieu o khien Ngai rat buon. The nhng Chua Jesus van yeu thng ban. o la s iep cua toan bo Kinh thanh, o cung la s iep cua sach Phuc truyen. Ban ap ng vi long thng xot, an ien va tnh thng cua c Chua Tri nh the nao? Hoi mot cach khac la Ban yeu Chua ti mc nao? Mot phu n tin knh song the ky trc a noi: Toi tha xuong a nguc hn la lam buon c Thanh Linh mot lan na. Chung ta phai co c muon lam ep long Chua, ang luon yeu thng chung ta, va chung ta ng bao gi lam ton thng Chua, v chung ta yeu thng Ngai. o phai la ong c thuc ay chung ta loai bo khoi i song nhng ieu ma Chua khong ep long va sau o phuc vu Ngai va bay to s ap ng cua chung ta vi tnh thng cua Ngai trong s th phng ay long biet n va men yeu. Sau khi e cap nhieu ve an ien c Chua Tri va s cu roi cua chung ta, s o Phaolo noi vi chung ta: Toi xin anh em ng nhan an ien cua c Chua Tri cach vo ch (ICorinhto 6:1). Giong nh noi danh Chua cach vo ch (lay Danh Chua ma lam chi) la toi th nhan an ien cua Chua cach vo ch cung la toi. Neu c Chua Tri yeu thng chung ta va o phc lanh tren chung ta qua an ien cua Ngai, neu chung ta khong s dung an ien o, chung ta ang pham toi la dung danh Chua cach vo ch. Bai giang quan trong cua Moise trong chng mi canh cao chung ta ng bao gi nhan an ien cua Chua cach vo ch.

Bai giang nay theo sau bai giang ve e tai boi ao (chng 13). S boi ao ngha la xa khoi hay nga khoi v tr ma ban a tng co ni c Chua Tri. Moise bao tuyen dan rang neu mot ngi con trai, con gai, ngi v, hay ngi ban than tm cach keo chung ta khoi c Chua Tri, th dan Ysraen phai giet chet ngi o va khong thng tiec g ngi o. Ong bao ho rang neu ho tan cong mot thanh pho boi ao, nen nen huy diet thanh pho o. ieu nay nghe co ve nhan tam, nhng neu ban nghien cu ky ve hau qua cua s boi ao b phu tu cho ngi Babylon, b phu tu cho ngi Asiri ban se thay ly do c Chua Tri rat nghiem khac khi Ngai to cho Moise cach e x ly nan e boi ao. Moise cung giang bai giang ve mot phan mi (14:22-28). T phan mi trong tieng Hebr ngha la mi, chung ta c truyen bao phai dang cho Chua mot phan trong moi vat chung ta co. Phan mi day chung ta phai luon luon at Chua au tien trong i song chung ta. c Chua Tri khong can mot phan mi thu nhap cua chung ta, song Ngai truyen bao dang mot phan mi v phan mi la cach o lng long tan hien cua chung ta vi Ngai. Chung ta hoc c le that quan trong c Chua Tri day chung ta qua phan mi khi chung ta hieu rang phan mi la phan mi au tien cua moi vat ma dan Ysraen a nhan khi c Chua Tri cung ng cho nhu cau cua ho. c Chua Tri muon biet chung ta can co Ngai la au tien trong i song chung ta hay khong, nhng oi khi chung ta th khong biet. o la ly do c Chua Tri truyen bao chung ta phai bay to Ngai la au tien trong nhng u tien cua chung ta qua viec dang phan mi au tien trong moi s chung ta nhan. c Chua Tri muon phan mi au tien. Khi nhng ngi Hebr tien vao x Canaan, thanh pho au tien ho chinh phuc la Gierico. Tat ca chien li pham cua thanh o phai quy ve cho Chua bi v o la thanh au tien ho a chinh phuc. Co nam t dien ta tnh chat cua cac sach, cac chng va cac cau cua Kinh thanh. Nam t o la c Chua Tri Trc Tien! at c Chua Tri trc tien khong phai la de, nhng at c Chua Tri trc tien cung khong phai la qua phc tap. c Chua Tri lam phc tap cai n gian con c Chua Tri lam n gian cai phc tap. c Chua Tri lam phc tap cai viec at Chua trc tien
38

37

bi v chung ta khong muon at Chua trc tien. Phan mi giup chung ta thanh that vi chnh mnh va o lng viec c Chua Tri trc tien trong i song chung ta ti mc o nao. Trong chng 15 cua sach Phuc truyen, Moise a ra cho chung ta mot bai giang ve tam quan trong cua viec thng xot ngi ngheo. Luat phap Moise va Cu c thng nhan manh ve viec lam t thien. Moise truyen bao cach x dung khoan phan mi cua dan Ysraen. Phan mi phai dang cho ngi Levi c s cua Kinh thanh tra li cho nhng ngi hau viec Chua. Phan mi cung giup nhng khach ngoai bang trong x khi ho ri vao canh tung ngat. Dan Ysraen cung c truyen bao giup cho nhng ngi goa bua va mo coi song gia vong ho. Khi noi en viec t thien, Moise noi: Cac ngi la mot dan cng au cng co. ong canh cao ho ch co than phien ve viec chia se vi nhng ngi thieu thon (15:1-11). Ong giang rang luon luon co nhng ngi ngheo gia vong ho va o la ly do can thiet co mang lenh nay. La mot tien tri, Moise giai bay Li Chua nh mot nha truyen giang ay n. Ong cung noi trc la khi ong rao giang Li Chua. Dan Ysraen luc o khong co vua va cung khong se khong co vua trong vong 500 nam. Chung ta cung se oc nhng chi tiet ve cach ma mot v vua c ang quang khi khao cu sach Samuen th nhat. Nhng Moise bao dan Ysraen rang mot ngay nao o c Chua Tri se ban cho ho ieu c ao va ban cho ho mot v vua. Roi ong viet ra mot mang lenh co tnh tien tri trong sach luat phap c than cam rang khi ho co vua, vua phai sao chep sach luat phap t sach thanh ma nhng thay te le ngi Levi va oc no moi ngay e vua co the hoc knh trong Chua va vang theo mang lenh cua Ngai. Viec oc Li Chua eu an se ngan ngi o khoi cam nhan rang mnh tai gioi hn ngi khac. lam the cung gi vua khoi la bo luat phap cua Chua va khien vua cai tr lau dai. Trong Thi thien th nhat cua avt, ong phac hoa ngi c phc la ngi suy gam luat phap ngay va em. Roi ong liet ke tat ca nhng
39

phc lanh ma mot ngi co the nhan c v thoa thch ni Li c Chua Tri va bc theo li khuyen ma ngi o tm thay trong Li Chua. Bi v avt la v vua th hai cua dan Ysraen, ong phai tuan theo mang lenh tien tri cua Moise. Cac phc lanh cua ngi c phc ma avt phac hoa trong Thi thien th nhat giong nh mot bai tieu s thuoc linh ve cuoc i cua ong. Trong chng mi tam cua sach Phuc truyen, Moise co mot bai giang manh me chong lai ta ao. Moise dung ngon ng rat manh e lam sang to rang c Chua Tri khong dung tha nhng ke ong bong va boi toan. Bai giang nay noi: Khi ngi c vao trong x ma Giehova c Chua Tri ngi ban cho, ch tap bat chc nhng s gm ghiec cua cac dan toc tai o. gia cac ngi chang nen co ai em con trai hay con gai mnh qua la, ch nen co thay boi hay ke hay xem sao ma boi, thay phu thuy, thay phap, ke hay dung em chu, ngi i hoi ong cot, ke thuat so, hay la ke i hoi cau vong; v c Giehova lay lam gm ghiec ke lam viec ay, va v cac s gm ghiec ay, nen Giehova c Chua Tri ngi uoi cac dan toc o khoi trc mat ngi. V nhng dan toc ma ngi se uoi i, nghe theo ta thuat va boi khoa; song ve phan ngi, Giehova c Chua Tri ngi khong cho phep ngi lam nh vay (Phuc truyen 18:9-14). Co ngi noi rang co nhieu ieu xay ra gia tri va at ma con ngi co the tng tng ra. Hay quan sat rang Kinh thanh khong noi nhng ieu nay la khong co. Kinh thanh bao chung ta hay lanh xa. Co nhng linh trong the gii than linh khong thanh thien va khong thuoc ve c Chua Tri. Khi ban lien he en viec boi toan, phu phep va nhieu th khac, ban ang tiep xuc vi cac linh khong thuoc c Chua Tri. Do o, qua Moise, c Chua Tri manh me nghiem cam dan s cua Ngai lien he en the gii than linh ma khong thuoc c Chua Tri. c Chua Tri cho biet Thanh Linh se dan chung ta vao lnh vc cua cac than linh tren tri. Do o viec chung ta cau hoi nhng ngi thuoc ve the gii ta linh hng dan va ban sc manh cho chung ta la mot toi loi.

40

Co mot bai giang quan trong trong sach Phuc truyen tien tri ve Chua Cu The. Moise noi: T gia anh em ngi, Giehova c Chua Tri ngi se lap len mot ang tien tri nh ta; cac ngi kha nghe theo ang ay! o la ieu chanh cac ngi a cau Giehova c Chua Tri ngi, tai Horep, trong ngay nhom hiep ma rang: Cau xin toi ch nghe tieng Giehova c Chua Tri toi na, ch thay am la hng nay na, e toi chet chang (Phuc truyen 18:15-17). Moise bao dan Ysraen rang c Chua Tri nghe li cau nguyen cua ho va sai en the gian mot tien tri ma Ngai se phan day. c Chua Tri a ban cho ho li thanh van cach la lung, nhng Ngai muon phan vi ho vt qua li a chep. Trong s thng xot va tnh thng danh cho ho, c Chua Tri se phan vi ho qua chnh v Tien Tri at biet nay. V tien tri o la: ang Cu The tr thanh Tien Tri, Thay Te Le va Vua cua ho. Co mot so bai giang trong chng 19 noi ve hnh phat x t. Trong tam cua oan nay khong phai nham ve toi pham va viec cam thay ho then khi giet chet mot ngi. Trong cau noi c than cam cua Moise ve hnh phat x t. Cau Kinh thanh nay cho chung ta biet hnh phat x t se tay sach toi ac khoi dan Ysraen. Mot bai giang quan trong ve c tin c tm thay trong chng 20. Ghieon ap dung oan Kinh thanh nay khi ong lanh ao ao binh chong lai ngi Maian, ang thong tr dan Ysraen (Quan xet 7:1-7). Luc gan khai chien, thay te le se bc ti, noi cung dan s ma rang: Hi Ysraen, hay nghe! Ngay nay cac ngi i giao chien cung thu nghch mnh, long cac ngi ch nhat, ch s, ch run ray, va ch kinh khiep v chung no, bi Giehova c Chua Tri cac ngi la ang cung i vi cac ngi, ang v cac ngi anh ke thu nghch va giai cu cho (Phuc 20:2-4). Chung ta thay y niem an ien thng c bay to trong sach Phuc truyen. Chung ta cung se gap y niem ve s cu chuoc. Luat mua chuoc ngi ho hang gan trong chng 25 la mot bc tranh ep ve Cu Chua cua chung ta la Chua Cu The Jesus. Lan au ban gap t ngi
41

mua chuoc hay s cu chuoc la nhng t lien quan en thuat ng phap ly. Nhng neu ban hieu y ngha phap ly cua s cu chuoc, ban se hieu s cu chuoc khi Cu c va Tan c ap dung y niem nay vao s chet cua Chua Jesus tren thap t gia. oan nay trong chng 25, trnh bay cho chung ta biet luat ngi mua chuoc ho hang, la cha khoa m ta y ngha va ap dung sach Ru t. Cuoi sach Phuc truyen, va sach Leviky, sach Giosue, ban se thay mot mang lenh quan trong phai vang theo Li Chua. Mot lan na ay la iem chnh cua sach Phuc truyen, mot trong nhng li giang hay nhat ma the gii a tng nghe en nam nhng chng cuoi cua sach Phuc truyen, Moise cong bo phc lanh cua c Chua Tri se en tren dan Ysraen neu ho vang gi Li Chua, va ho se b rua sa neu khong vang li. Moise ket thuc bai giang song ong nay bang li giang: Ngay nay, ta bat tri va at lam chng cho cac ngi rang ta a at trc mat ngi s song va s chet, s phc lanh va rua sa. Vay, hay chon s song, hau cho ngi va dong doi ngi c song (Phuc truyen 30:19).

42

SACH GIOSUE Chng 10 CHIEM HU TAI SAN CUA BAN

Ve mot so phng dien th sach Giosue trai ngc han vi sach Dan so ky. Dan so ky la mot cau chuyen ve s vo tn, dan Ysraen b chet mat do hau qua cua viec thieu c tin cua ho; sach Giosue e cap ve c tin, loai c tin chinh phuc va chiem hu moi s c Chua Tri danh cho ho. Khi chung ta khao cu sach Xuat Edpo ky, chung ta hoc biet t xuat hanh ngha la ra khoi ach no le cua ngi Edpto. Sach lch s au tien co the c goi bc vao bi v no cung noi ve viec bc vao at ha Canaan. (ex = ra khoi, eis = bc vao). e tai cua sach Giosue la Chiem Hu Tai San. Ten Giosue ong ngha vi ten Jesus. Ngai la con ng, trong tieng Hy lap la Joshua hay Yashua cung la con ng trong tieng Hy ba. Ten o ngha la ang Cu Roi hay Giehova cu roi. Trong ten cua ong, v lanh ao tai ba nay la hnh anh ve Chua Cu The bi v Ngai dan dat dan s Ngai vao at ha cua phc lanh thuoc linh. T quan trong trong n cu roi khoi Edpto thuoc linh cua chung ta la t tin. T quan trong e bc vao at ha cua phc lanh thuoc linh la t vang li Chung ta noi ve c tin khi chung ta noi ve s vang li. T c tin ngha la pho thac, pho thac trong s vang li. Giosue c 40 tuoi khi ra khoi Edpto. Hay nh rang Giosue va Calep la hai ngi song sot duy nhat trong so nhng ngi lang thang trong ong vang bi v ho co nhng li bao cao tch cc khi c sai i lam do tham x Canaan. c Chua Tri thay c tin cua ho, va o la
43

ieu ang c ban thng. Giosue 80 tuoi khi ong nhan mang lenh lanh ao dan s tien vao x Cananan va chinh phuc bay nc hung manh ang c phong thu vng chac. Ong khong nhan manh lenh nay trc tiep t Chua, ma t Moise, mot ngi cua c Chua Tri biet ro Chua va biet ro Giosue. Moi quan he gia Moise va Giosue la mot khuon mau ve moi quan he gia Phaolo va Timothe, ay la khuon mau quan trong trong viec trang b cac lanh ao cho dan s va cho cong viec cua c Chua Tri (IITimothe 2:2). Giosue qua i luc ong 110 tuoi. Ong la mot ngi manh me, trung thanh, va co c tin ln. Khi chung ta quan sat c Chua Tri hanh ong qua cac v lanh ao, tien tri, thay te le th chung ta thay mot s thay oi quan trong khi hoc en quyen lanh ao cua Giosue. Moise nhan Li Chua trc tiep t c Chua Tri tren nui Sinai, cung nh ong nhan mang lenh trc tiep t Chua trong bui gai chay. Nhng khi oc Giosue, chung ta thay ong c truyen la hay suy gam Li thanh van Li Chua ma c Chua Tri a ban cho Moise. Giong nh cac v vua cua dan Ysraen theo sau ong, Giosue c truyen bao hay suy gam ve Li Chua ngay va em va ong phai vang theo cac mang lenh cua Chua. Khi nhng ngi Hebr sap vt qua song Gioanh va tien chiem Canaan, ay la ieu Chua truyen bao ho: Pham ni nao ban chan cac ngi ap en, th Ta ban cho cac ngi, y nh ta a phan cung Moise (Giosue 1:3). Ca x a c ban cho ho, va ve phng dien s hu chu ho co moi s roi, nhng ve phng dien chiem hu th cha. Luat chiem hu la moi tat at cua x Canaan nao ma cac ngi at chan en o la phan Ta a ban cho cac ngi khong hn khong kem. ay cung la cach nhan cac phc lanh thuoc linh cua chung ta. Co nhieu phc lanh thuoc linh co san cho chung ta ngay nay: s cau nguyen, Kinh thanh, s thong cong, s th phng c Chua Tri ban het thay cho moi ke tin. Nhng mot so tin o chiem hu mot so phc lanh va mot so khac th khong. Cha khoa th rat thc te - Ban phai at chan len o. Ban chiem hu s cau nguyen qua s cau nguyen, ban chiem hu s th phng qua s th phng, ban chiem hu Kinh
44

thanh khi oc Kinh thanh, hieu Kinh thanh va ap dung Kinh thanh. Ban chiem hu nhng tai san thuoc linh theo tng bc vao tng luc. Nhieu hoc gia cho rang sach Epheso cua Tan c chnh la sach Giosue cua Cu c. Sach Epheso cho chung ta biet ve moi phc lanh thuoc linh chung ta co trong Chua Cu The va chung ta co the bc vao Chua Cu The chiem hu moi phc lanh thuoc linh nay. Cau cha khoa cua sach Giosue la 1:3. Cau cha khoa cua sach Epheso 1:3 cung tng t cau cha khoa cua Giosue 1:3: Ngi khen c Chua Tri, Cha c Chua Jesus Christ chung ta, Ngai a xuong phc cho chung ta trong ang Christ u moi th phc thieng lieng cac ni tren tri c Chua Tri ban cho chung ta chng t e nhan moi phc lanh ma Ngai a ban cho chung ta, nhng chung ta phai bc vao o va chiem hu no. Trong sach Giosue, nhng phc lanh nay nam trong at ha. Trong sach Epheso nhng phc lanh nay trong Chua Cu The. Neu chung ta muon chiem hu nhng phc lanh nay, chung ta phai tm thay no qua viec trong Chua Cu The. Chung ta phai bc vao cac ni tren tri, bi v o la ni co moi phc lanh. Sach Giosue day chung ta rang chung ta co the bc vao at ha cua phc lanh c Chua Tri bi c tin. Phaolo noi vi chung ta ieu tng t khi ong viet th tn c than cam cho nhng ngi Epheso. Cac tac gia Tan c khac cung viet ve at ha thuoc linh. Hay lang nghe th tn cua Phier noi ve ni nao va cach nao chung ta chiem hu cac tai san thuoc linh cua chung ta: Quyen phep c Chua Tri a ban cho chung ta moi ieu thuoc ve s song va s tin knh, khien chung ta biet ang lay vinh hien va nhn c ma goi chung ta (IIPhier 1:3). Phier khong the oc hay viet (IIPhier 5:12, Cong vu 4:13). Song ong nhan manh viec nhan biet c Chua Tri. Phier khong phai la mot hoc gia, nhng ong la mot ngi thuoc linh khong lo, ong biet ro c Chua Tri. Va ong noi cho chung ta biet rang nguon goc cua moi phc lanh thuoc linh ma c Chua Tri ban cho chung ta chnh la moi quan he vi c Chua Tri (IIPhier 1:3). Theo Phier, c Chua Tri
45

a ban cho chung ta moi s chung ta can e song mot i song tin knh. Nhng e chiem hu tai san thuoc linh, chung ta phai cong bo nhng phc lanh nay trong s nhan biet ve c Chua Tri. Hai v lanh ao v ai cua Hoi thanh Tan c a ong y nhau, va ong y vi Giosue rang chung ta ang gi mot chng t ghi rang chung ta s hu moi phc lanh thuoc linh ma chung ta can. Nhng chung ta phai chiem hu cac phc lanh thuoc linh nay tng bc mot, trong moi quan he vi c Chua Tri va vi Chua Cu The. Giosue noi chung ta co moi phc lanh. Phier noi chung ta co moi phc lanh. Phaolo cung noi la chung ta co moi phc lanh. Vay th tai sao chung ta khong chiem hu moi phc lanh nay? Ba con ngi v ai nay cua c Chua Tri eu ong y ieu nay, bi v chung ta khong hieu cai cau c tin noi lien khoang cach gia moi s ma c Chua Tri a ban cho chung ta va kha nang cua chung ta e chiem hu nhng g c Chua Tri a ban cho chung ta. o la ly do c Chua Tri ban cho chung ta sach Giosue. Trong sach Giosue co mi sau v du minh hoa ve c tin. Khi c Chua Tri muon chung ta biet ve c tin trong sach Sang The, Ngai ban cho chung ta mi hai chng ve con ngi Apraham. c tin rat quan trong oi vi c Chua Tri bi v muc ch cua toan bo sach Giosue la ch cho chung ta cach e song bi c tin va bc i bi c tin vao moi phc lanh ma Ngai a ban cho chung ta. Sach Giosue noi ve x Canaan. Dan Ysraen phai bc vao Canaan, phai chinh phuc tng thanh mot, tng nc mot. Nhng s iep thuoc linh cua sach Giosue khong ch la noi ve v tr a ly, ma ve viec chiem hu tai san thuoc linh bi c tin. Sach Giosue phac hoa muc ch cua s cu roi cua quoc gia at biet nay. Bi v t s cu roi ngha la s giai cu S cu roi ho khoi Edpto la mot bieu tng ve s cu roi cua chung ta. S cu roi cua chung ta en t viec tin rang Chua Cu The Jesus la Con oc nhat cua c Chua Tri va la Cu Chua cua chung ta. Khi chung ta at c tin ni Ngai, Ngai giai cu chung ta khoi toi loi hay khoi Edpto thuoc linh. S xam chiem va chinh phuc Canaan phac hoa pham chat ve mot
46

i song ma c Chua Tri a hoach nh cho nhng ai a c cu khoi gong kem Edpto tren i song ho. S o Phaolo noi cho chung ta biet rang c Chua Tri cu chung ta bi an ien qua c tin. Theo Phaolo, s cu roi khong bi bat ky co gang nao t ban than chung ta. No la mot ac an cua c Chua Tri, khong phai la ket qua cua cong c chung ta. Tuy nhien, Phaolo cung viet rang chung ta c cu e lam nhng viec lanh, ma c Chua Tri a nh trc cho chung ta bc theo. c Chua Tri muon chung ta bc i trong nhng cong viec lanh nay. Nhng cong viec lanh nay la muc ch cua s cu roi chung ta i nay va no la mot phan cua at ha thuoc linh ma Cha yeu thng cua chung ta muon chung ta chiem hu tng tat at mot. S cu roi khong ch la chiec ve len thien ang, ma con co mot muc ch hien tai khac trong s cu roi cua chung ta: Canaan thuoc linh ngay tren at nay. Ly do chung ta khong chiem hu nhng tai san thuoc linh co the la do chung ta khong biet cach chiem hu no. o la ly do c Chua Tri ban cho chung ta sach Giosue. c Chua Tri ban cho chung ta sach lch s au tien cua Cu c e gii thieu cho chung ta pham chat cua mot i song ma qua o chung ta co the chiem hu nhng tai san thuoc linh cua chung ta.

Chng 11 TOAN CANH CUA C TIN

Sach Giosue ghi lai cuoc chinh phuc x Canaan. Khi chung ta nghien cu sach nay, chung ta se thay toan canh cua c tin. Khi oc sach Giosue, chung ta se co mot khai niem hay ve cach chiem hu cac phc lanh thuoc linh. Tng chng mot se cung cap cho chung ta nhng v du va li canh cao ch cho chung ta thay c tin la g va ieu g khong phai la c tin. Cac chng nay c xen vao nhng li canh cao ve nhng moi nguy cua xac tht, the gian va ma quy. ieu au tien chung ta thay trong sach Giosue co the goi la s chuyen tiep c tin Chung ta thay s chuyen tiep quyen lanh ao t Moise en Giosue qua cac cau Kinh thanh: Hay vng long ben ch, v ngi se dan dan nay i nhan lay x ma Ta a the cung to phu ban cho chung no. Ch hay vng long ben ch, va can than lam theo het thay luat phap ma Moise, toi t Ta a truyen cho ngi; ch xay qua ben hu hoac ben ta, he ngi i au cung eu c thanh vng. Quyen sach luat phap nay ch xa mieng ngi, hay suy gam ngay va em, hau cho can than lam theo moi ieu a chep trong; v nh vay ngi mi c may man trong con ng mnh, va mi c phcGio sue 1:6-9). Trong cac chng au cua sach Giosue, chung ta thay ieu goi la Nhng rac roi cua c tin. Khi chung ta tang trng trong s hieu biet ve c tin, chung ta khong c phep lo lang khi i qua nhng nan e nay sinh nhng thac mac thach thc c tin cua chung ta. Neu chung ta co the loai tr tat ca nhng nan e va ngan tr khien nay sinh nhng thac mac ve c tin, chung ta se loai tr chnh nhu cau e co c tin. Nhan vat Ra hap trong chng hai sach Giosue nay sinh ra cau hoi va nan e ve c tin oi vi nhieu ngi. Hai tham t ngi Do thai en nha cua ba va ba giau ho. Khi nhng ngi cua vua Gierico en

47

48

tm nhng ngi Do thai nay, ba ch cho ho i hng khac. c Chua Tri ban phc cho ba ve viec nay. Chung ta oc thay trong chng c tin quan trong cua Kinh thanh rang Ra hap la n anh hung c tin bi v ba noi doi. Song neu ban oc ky cau chuyen nay, ban se thay rang Ra hap khong c phac hoa nh mot tam gng anh hung v ba noi doi. Trong chng c tin chung ta oc: Bi c tin, k n Ra hap khong chet chung vi nhng ke chang tin. Khi nhng tham t Do thai en nha, Ra hap noi: Toi biet rang c Giehova a ban cho cac ong x nay, s kinh khung v c cac ong a bat lay chung toi, va cua dan ca x eu sn long trc mat cac ong (Giosue 2:9). Cac tham t Do thai a lap giao c vi ba va ha tha mang song cho ba. Tai sao ba c cu? c tin cua ba cu ba. Ba tin rang nhng ngi Hebr nay la dan cua Chua va c Chua Tri cua ho la c Chua Tri chan that va hang song. Ra hap tr thanh dan s cua Chua bi v ba co c tin. Trong chng 3, chung ta thay c S xac quyet cua c tin. Khi c Chua Tri ban cho chung ta c tin e bc vao Canaan thuoc linh, Ngai thng th nghiem c tin nham khch le chung ta. Chung ta thay ieu nay qua i song cua Gheeon, ngi a th lot chien c Chua Tri c vinh hien. avt noi cho chung ta biet: Chua nh lieu cac bc cua ngi cong bnh (Thi thien 37:23). ieu o co ngha la khi chung ta bc i bang c tin, c Chua Tri chuc phc va lam cho vng chac nhng bc c tin nay. Trong chng nay, c Chua Tri bay to chnh Ngai cho Giosue va cho dan chung rang phc lanh cua Ngai o ay tren ngi lanh ao cua ho la Giosue, cung nh a tng tuon tran tren Moise. Ong cung thc hien cac phep la, e khch le c tin cua dan chung. Muc ch cua cac phep la nay ch cho ho thay rang c Chua Tri cung ho va khi ho tan cong nhng thanh quach kien co cua x Canaan, nh thanh Gierico, Ngai se ban cho ho s chien thang. Trong chng 4, dan Ysraen xay en th c tin khi vt song Gioanh, cho du luc o thuy trieu ang dang, song nc song van re ra
49

va ho i nh tren at kho. Khi ho bang qua, ho c truyen bao phai xay mot ban th bang a, mot en ky niem ve phep la ln lao nay e con cai ho khong bao gi quen nhng g c Chua Tri a lam khi ho co c tin bang qua song Gioanh. Trong chng 5 chung ta thay Nhng ieu kien tien quyet cua c tin. Bc khi dan Ysraen xam chiem Canaan, ho c truyen bao phai cat b moi nam inh gia vong ho. The he nam nhi th hai cha he chu cat b. Ban nh the he th nhat a chet trong ong vang, cau chuyen nay la mot v du ve nhng ieu kien cua c tin that. Trc khi ban co the bc vao at ha cua phc lanh c Chua Tri, ban phai hoi chnh mnh la con co toi loi nao trong i song ban khong? Co toi loi nao trong i song ma ban can phan re khong? Khi khao cu sach Sang The ky, chung ta thay co nhieu ngi t nhan mnh la C oc nhan, song lai pht l ban th an nan ma Apraham a xay khi i song ong la mot nh ngha song ong ve c tin cho chung ta. Ho khong he e cho c Chua Tri x ly toi loi trong i song ho. Chung ta phai an nan toi loi trong i song cua chung ta trc khi chung ta mong i phc lanh cua Chua tren c tin cua chung ta. o la y ngha cua mang lenh lam phep cat b moi nam inh. o la mot bieu hien ben ngoai ma thay s cam ket c tin trong tam long chung ta. Y ngha cua phep cat b ma chung ta tm thay trong Cu c rat giong y ngha cua pheo bap trong Tan c. Trong Giosue chng 5, ban cung se thay Mot s mang cua c tin ieu nay c tm thay cuoi chng 5. Giosue ra lenh rang khong mot ngi lnh nao rut gm. Mot ao quan cam trai pha ong song Gioanh trong bong em rat de b phat hien va b ke thu tan cong. V the, ho a ra mang lenh ng tuot gm. Neu ho thay ai tuot gm ra, ho se biet rang ngi o la ke thu va co the phan ng nhanh. Giosue i tuan luc na em trc khi anh thanh Gierico. Ong thay mot ngi tuot gm tran. Giosue lai gan va hoi ngi nay: Ngi la ngi cua chung ta hay la ngi cua ke thu nghch chung ta? Cau tra li: Ta en lam tng cua ao binh c Giehova. Chung ta oc thay Giosue sap mnh xuong at trc mat v nay va th phng roi noi:
50

Chua truyen cho toi t Chua ieu g? V Tong T Lenh noi: Hay lot giay khoi chan, v ni ngi ng la thanh. Giosue ben lam nh vay (Gio 5:14-16). Theo chng 6 cua sach Giosue, Giosue a nhan ke hoach chien tran t Chua vao em trc khi cuoc chien xay ra, noi dung ke hoach la toan bo dan Ysraen phai ra khoi trai, dan tran va i vong quanh thanh Gierico. Ho i nh the moi ngay mot lan trong suot sau ngay. Vao ngay th bay ho c lenh phai i vong quanh thanh bay lan. Ho c truyen bao i vong quanh thanh tong cong mi ba lan. Thanh nay c bao ve bi mot bc tng rat day, en noi co nhieu nha ca c xay ngay tren b tng. Dan c bao ve thanh at cac phu n va nhng ngi om yeu khong the cam vu kh ng tren nh thanh, cam nhng cuc than o va bat ky vat g co the nem xuong au nhng ke tan cong. Mot v tng gioi ten la Abimelec b mot ngi an ba nem tht coi ngay tren au khi ong i sat thanh trong luc tan cong. B v so, ong noi vi ngi vac binh kh: Hay rut gm ngi ra giet ta i, keo ngi ta noi: mot ngi an ba a giet ngi (Quan xet 9:52-54). Chuyen nay tr thanh mot li canh bao cho ao quan Ysraen. ng bao gi i sat tng thanh. Hay nh en Abimelec. Tuy nhien c Chua Tri truyen bao Giosue em ca ao quan i vong quanh thanh Gierico tat ca mi ba vong. ay la chien dch quan s au tien cua Giosue, va co le ong rat mong muon chng to tai nang quan s cua mnh nh la mot nha hoach nh chien lc. Giosue sm chng to ong la mot nha hoach nh chien lc tai ba. Ke hoach anh tran lan nay that buon ci va lam cho Giosue trong ro dai. Giosue thc thi tng chi tiet theo ke hoach nay, v ong ch can biet mot ieu duy nhat ve ke hoach nay: o la ke hoach cua c Chua Tri! Suot thi gian ho i vong quanh thanh Gierico, ho c can dan la khong noi mot li. Dan thanh Gierico chac han a qua kinh s nen khong nem vat g tren au dan Ysraen. Sau khi i vong quanh bay lan vao ngay th bay. Giosue quay sang dan chung va truyen lenh: Hay la len!
51

Sach Hebr noi rang bi c tin cac tng thanh Gierico sup o. Giosue ang dan au ca mot oan quan Ysraen i quanh thanh Gierico. o la c tin. Ong can co c tin e a oan dan nay trai qua moi nguy c co the e doa t tren tng thanh o o, mot lan moi ngay trong suot sau ngay, va ngay th bay th en bay lan nh vay. Cuoc chien tai Gierico cho chung ta thay loai c tin khien cho chung ta co the bc vao at ha va song i song tin knh. Loai c tin nay rat thc tien, o la c tin bc i. c tin cua Giosue bc i quanh thanh Gierico mi ba lan khong phai la mot ieu mau nhiem. Pham chat cua c tin ch n gian la s vang li. c tin bc i la mot c tin mang lai ket qua hu hieu. c tin o bc i va hanh ong trong ngay o la mot c tin mang lai s chien thang thanh Gierico cho Giosue va dan Ysraen. Pham chat c tin co the mang lai ket qua tot ep va mang lai chien thang cho nhng cuoc chien trong i song ban. Co phai c tin ban la c tin loai o khong? Mot so ngi ngh rang c tin khong nen hanh ong cho ti khi ho hieu c moi viec bang ly tr. Nhng Chua Jesus day cac mon o Ngai phai cam ket hanh ong trc roi Ngai ha s xac nhan bang ly tr se theo sau. Ngai phan: Neu ai muon lam, ngi o se biet (Giang 7:17). Trc het (ve nguyen tac) hay bc quanh thanh Gierico mi ba lan, va roi ban se kham pha mot c tin mang lai ket qua tot ep va chien thang. Vua a vt a viet trong Thi thien 27: Oi neu toi khong tin chac rang toi se thay n cua c Giehova tren at ke song toi han a nga long roi. Mot so ngi ngh rang: thay la tin hoac thay se dan ti tin. Nhng Li c Chua Tri day chung ta rang tin dan ti thay. Chung ta thay cuoc chien thanh Gierico la hnh bong ve khuon mau c tin. c Chua Tri van uy thac ke hoach cua Ngai cho i song chung ta. oi khi, s uy thac cua Ngai se th nghiem c tin cua chung ta, nh ke hoach chien au cua Ngai cho thanh Gierico th nghiem c tin cua Giosue. Neu ban biet ro c Chua Tri, th ban can biet rang nhiem vu Ngai giao cho chung ta se khong co ieu g vt qua kha nang ma an ien Ngai co the ban cho chung ta. Neu ban biet c Chua
52

Tri ang dan dat ban lam mot viec g o, hay lam i (Giang 2:5). Sach Giosue day chung ta ve c tin thc tien. Khi bc i bi c tin, th se hanh ong bi c tin, va khi hanh ong bi c tin, th c tin mang lai chien thang cho i song.

Chng 12 NHNG KE THU CUA C TIN

Sau khi that bai tai Ahi, chung ta thay Giosue sap mnh xuong at trong s cau nguyen sot sang. c Chua Tri ap lai li cau nguyen cua Giosue bang cach hoi Giosue: Tai sao ngi keu cau Ta? Dan Ysraen a pham toi! Khi chung ta thay nhng bang c cua thc tai vinh hien rang c Chua Tri cung chung ta, va bang c o ban cho chung ta s khch le e tiep tuc va c tin tang trng khi chung ta tiep tuc. Nhng, khi thay ro la c Chua Tri khong cung chung ta, chung ta nen sap mat xuong cho en khi chung ta hieu c tai sao c Chua Tri khong cung chung ta. Tai sao c Chua Tri ap lai li cau nguyen cua Giosue bang cau hoi o? Trong sach Xuat Edpto, chung ta thay dan Ysraen quay lng ve hng Bien o va ao quan Edpto ang tan cong ho. Moise sap mat xuong trc mat c Chua Tri va cau nguyen tha thiet. c Chua Tri hoi Moise cung mot cau hoi nh Ngai hoi Giosue khi ong sap mat xuong cau nguyen. c Chua Tri hoi Moise tai sao ong cau nguyen khi ma ro rang la ong nen noi vi dan chung tien bc tien ve pha bien. Thanh Gierico la thanh au tien ho chiem c tai Canaan, nen luat phan mi oi hoi nhng chien li pham cua thanh phai thuoc ve Chua. Binh lnh Ysraen khong c gi mot chien li pham nao cua cuoc chien nay. Ro rang co mot ngi nao o a lay cho mnh mot vat tai Gierico. c Chua Tri bao Giosue truyen 12 chi phai cua dan Ysraen ra trnh dien. c Chua Tri ch ra cho Giosue biet chi phai pham toi, sau o Ngai truyen bao tng chi toc thuoc chi phai o trnh dien. Moi gia nh thuoc chi toc o trnh dien tng ngi mot, cho en khi mot ngi ten la Acan c phat hien. Ong thu nhan la a lay vang, bac, va ao xong thanh Gierico, hien ong ang chon giau trong trai. Cuoi cung ong b x t.

53

54

Trong cac sach lch s nay, chung ta c day do phai nhn xem nhng tam gng va li canh cao (ICorinhto 10:11). c tin cua Giosue la tam gng e chung ta noi theo, song s bat tuan cua Acan la li canh cao ma chung ta phai e y. Khi c Chua Tri ch ngon tay Ngai vao toi loi trong i song chung ta, chung ta phai lam chet toi loi e phc lanh cua Chua tr lai tren i song chung ta (Colose 3:5-6; Roma 8:13). Chung ta thay s ky luat thuoc linh nay c minh hoa trong li canh cao qua i song Acan. The gian, xac tht va ma quy V chung ta c day la khong c yeu men the gian hay nhng ieu thuoc ve the gian, nen qua nhieu the ky, nhng ngi tin knh a nhan biet bieu tng ve the gian qua kinh nghiem cua Acan tai Gierico. S that bai cua ho tai Ahi c xem la hnh bong cua xac tht. Chua Jesus day: Tam than th muon, ma xac tht th yeu uoi (Mathi 26:41). Xac tht la ban chat cua con ngi ma khong c c Chua Tri giup . Bi v xac tht khien chung ta that bai ve thuoc linh, nen s that bai tai Ahi c xem la hnh bong ve xac tht. Kinh nghiem ke tiep cua dan Ysraen c ghi lai trong sach Giosue la mot bieu tng tieu bieu cho ke thu th ba cua c tin, la ma quy. Dan Ysraen bay gi gap mot dan goi la dan Gabaon. Giong Ra hap, dan Gabaon nhan thay rang dan Ysraen se di chuyen qua x Canaan, diet het moi dan. Ho biet ho se chet nen ho la dan Ysraen. Ho ap giay dep tren a cho en khi no trong co ve cu mon va lam ao xong cua ho trong sn rach. Du ho la dan ang song trong x se b chiem lay, nhng ho gia v t mot x xa xoi en. Dan Ysraen lap giao c vi dan nay ma khong cau hoi y Chua. Nhng ngi Gabaon nai n: Xin hay ket c vi chung toi. Chung toi en t mot x rat xa. Ho lap giao c vi dan Gabaon. Sau khi lap giao c, dan Ysraen phat hien ra rang nhng ngi Gabaon nay khong phai t x xa xoi nao ma la t Canaan. V a lap c vi dan Gabaon, v tuyen dan phai co s thanh liem tuyet oi, nen ho khong the giet dan nay. Ho bat dan a la ho phai phuc dch cho mnh.

Nhng ngi Gabaon nay lam bieu tng ve moi ke thu cua c tin trong sach Giosue. Ke thu trc tien cua c tin la the gian, c hnh bong qua thanh Gierico. Cau chuyen Acan la bieu tng ve long tham muon the gian cua chung ta. Giong nh Acan, ham muon ao xong, bac va vang, chung ta ham muon nhng ieu cua the gian khien chung ta xao lang khoi Chua. S that bai tai Ahi tieu bieu cho xac tht. Chua Jesus phan: Tam than th muon, ma xac tht th yeu uoi (Mat 26:40-42). V dan Ysraen xem thng thanh Ahi, nen ho that bai. Cho en khi ho khong con khinh de Ahi, th ho mi co kha nang chinh phuc ke thu. Tng t, chung ta thng anh gia thap ieu ma Kinh thanh goi la xac tht. Thanh Linh co the chien thang xac tht, khi chung ta nhan biet ban chat con ngi khong c c Chua Tri ho tr, la moi e doa cho c tin cua chung ta. ng bao gi anh gia thap anh hng cua xac tht tren hanh trnh c tin cua ban. Nhng ngi Gabaon lap giao c qua viec la gat dan Ysraen. Ma quy cung hanh ong tng t. Trong mot bai thanh ca rat hay, Martin Luther viet ve satan: Mu chc va quyen lc cua no that ln. Ma quy la thien s sang lang (IICo 11:14). No khong lam chung ta sa nga bang cach khien chung ta lam nhng viec khung khiep. No thng en vi chung ta trong hnh thc cua mot ieu g o rat de men. Neu ban la mot bac s, c c Chua Tri keu goi lam giao s, ma quy se khong cam do ban i ra cp ngan hang, nhng cam do ban muon lam mot bac s gioi tai que nha. Neu c Chua Tri muon chung ta lam mot giao s, o la chng trnh tot nhat cua Ngai danh cho chung ta. Satan lam viec e khien chung ta lam ieu tot thay v ieu tot nhat. o la ly do co ngi noi ke thu cua ieu tot nhat chnh la ieu tot. Giosue chng 6 en chng 9 cho chung ta hnh anh ve ba ke thu cua c tin: the gian, xac tht va ma quy. Trong phan con lai cua sach Giosue, ban se thay them mot bieu tng phac hoa ve c tin. i song cua Giosue, va mot con ngi khac c e cap cung vi Giosue, cho chung ta Mot Tieu S Tch Cc Ve c tin. Mot trong nhng ngi co c tin v ai trong Kinh
56

55

thanh la Calep. Ong la mot tham t mang ve li bao cao tch cc cung vi Giosue. Calep khong bao gi mat khai tng. Suot thi gian lang thang trong ong vang, khi dan Ysraen than van va chet khat, th Calep c ngh en nhng trai nho ma ong a thay khi cung Giosue do tham thanh Hepron. Mi tham t khac la nhng chuyen gia ve khong lo hoc chu tam ve nhng kho khan hay nhng ten khong lo, nh chung ta a noi en khi hoc sach Dan so ky. Calep co thay nhng ten khong lo, nhng ong biet c Chua Tri ln hn nhng ten khong lo. Khi dan Ysraen vao at ha, Calep chinh phuc va chiem lay thanh Hep ron, thanh ma Moise ha vi ong. Cung con co mot Tieu S Tieu Cc ve c tin trong sach Giosue. Ngoai mi tham t thieu c tin, th dan Ysraen cung a that bai trong viec chinh phuc cac dan con lai tai x Canaan nh c Chua Tri a truyen bao, tieu bieu cho mot hnh anh tieu cc ve c tin. Neu ho a thc thi ke hoach cua Chua, chung ta chac a khong oc trong sach ke tiep cua Kinh thanh rang ho b bat lam no le bay lan do chnh nhng dan ma khong chinh phuc. Bc tranh cuoi cung ve c tin ma chung ta tm thay trong sach Giosue co the c goi la Mot Phan Quyet Ve c tin. Giosue thach thc dan s hay ong an c tin bang cach lap giao c vi Chua. Neu mot tam gng, ong noi: Ve phan ta, ta va nha ta se hau viec Chua (Giosue 24:15). Giosue ong an c tin bang mot giao c. Ong tiet lo rang ong va nha ong se at Chua lam au va phuc vu Chua. Khi Giosue thach thc dan s hp vi ong trong viec lap ket c o, ho a lam, va noi rang: Vay bay gi, hay knh s c Giehova, va phuc s Ngai cach thanh tam va trung tn; hay bo xa cac than ma to phu cac ngi hau viec ben kia song, va tai x Edpto; phai phuc s c Giehova. Neu chang thch cho cac ngi phuc s c Giehova, th ngay nay hay chon ai ma mnh muon phuc s, hoac cac than ma to phu cac ngi a hau viec ben kia song, hoac cac than Amort trong x ma cac ngi ; nhng ta va nha ta se phuc s c Giehova. Dan s ben ap

rang: chung toi quyet han khong la bo c Giehova ma hau viec cac than khac (Gio 24:14-16). Sach Giosue ket thuc vi viec Giosue truyen lenh cho dan chung nh Moise a lam vao cuoi sach Phuc truyen va sach Levi ky. Moise va Giosue thach thc chung ta em nhng van e c tin en mot quyet nh cam ket at Chua tren het trong i song chung ta. Ban co bao gi em nhng van e c tin en mot quyet nh va thc hien mot cam ket nghiem tuc vi Chua cha? Ban co bao gi quyet nh trong long rang ban va gia nh ban se at Chua lam au va hau viec ch mot mnh Ngai ma thoi cha? Hay cung nhau them vao nhieu tieu s c tin trong sach lch s c than cam cua Cu c. Hay can than suy gam ve cach ma sach noi ve c tin nay ket thuc. Ke en, hay e c Thanh Linh cam ong ban dang mnh va lap mot giao c ve pham chat c tin c tom tat trong sach Giosue.

57

58