BRODSKI MOTORI I

Nain polaganja: - 2 kolokvijuma - Zavrni ispit - Seminarski rad - Prisustvo nastavi (max 25 bodova/kol) (max 30 bodova) (max 15 bodova) (max 5 bodova)

DEFINICIJE I VRSTE MOTORA

Motor je pogonska maina koja neki vid energije pretvara u mehaniki rad

M OTORI
ElektroM otori
M otori SSS
Parna Klipna M a{ina Parna Turbina Strujni M otori Gasna Turbina

Toplotni M otori

H idrauli~ni M otori
M otori SU S

Pneumatski M otori

M otori Promjenjljive Z apremine Rotacioni M otori Klipni M otori

Podjela i vrste pogonskih maina

MOTORI SA UNUTRANJIM SAGORIJEVANJEM (SUS)

Motor sa unutranjim sagorijevanjem (SUS) je toplotna maina koja pretvara hemijsku energiju goriva u mehaniki rad.

Istorijat motora SUS: 1700 1860 1867 1876 1880 1892 1957 Parna maina Lenoarov gasni motor ( = 5%) Otto-Langen motor ( = 11%, 90 o/min max.) Otto 4-taktni motor sa prinudnim paljenjem smjee ( = 14%, 160 o/min max.) 2-taktni motor, kotski ininjer Dugald Clerk Diesel etvorotaktni motor sa samopaljenjem smjee Wenkel-ov rotacioni motor

BRODSKI POGON ISTORIJAT

Brodski pogon
Jedrenje potpomognuto ljudskom snagom veslanje

Brodovi na jedra (< 1800.god.)

Brodovi na parni pogon (1800-1910)

Brodovi na motorni pogon (1910 do danas)

Brodski dizel pogon

1898 1899: 1902: 1903: 1904: 1910: 1912: 1914: Dizel prodaje licencu Branobel-u, ruskoj naftnoj kompaniji. Ininjeri ove kompanije su potroili 4 godine konstruiui dizel motor za pogon broda . Dizel prodaje licencu proizvoaima Krupp i Sulzer, koji postaju ubrzo glavni proizvoai. do 1910 MAN proizvodi 82 kopije prvih stacionarnih dizel motora. Sormovo Brodogradilite porinulo "Vandal" naftni tanker prvi brod pogonjen dizel motorom. Francuzi napravili prvu dizel podmornicu , Z. Norveki istraivaki brod Fram je prvi brod na svijetu sa dizel pogonom . Do 1960.god. dizel pogon je u potpunosti istisnuo parne turbine . Danci napravili prvi trgovaki prekookeanski brod na dizel pogon Selandia. Prva lokomotiva sa dizel pogonom. Njemaki U-Boat pogonjeni MAN dizelima.

Performanse prvih brodova na dizel pogon

OSNOVNI PRINCIPI MOTORA SUS

Osnovni principi rada klipnih motora SUS

Unutra{ nja hemijska energija goriva Toplotna energija Potencijalna energija Mehani~ki rad

Sagorijevanje

Pove} anje piT

ematski prikaz transformacije energije u klipnim motorima

Uporedne karakteristike motora SUS

a) Prednosti motora SUS : 1. Visok efektivni stepen iskoritenja: dizel-motori e = 0,3-0,45 oto-motori e = 0,25-0,38 2. Mala specifina masa: dizel-motori 4-8 kg/kW oto-motori 2-5 kg/kW avionski motori 0.5-1 kg/kW 3. Kompaktnost konstrukcije. 4. Mala mogunost nastanka poara, ili eksplozivnog razaranja u toku eksploatacije. 6. Brzo startovanje i mogunost prihvatanja optereenja. b) 1. 2. 3. 4. Nedostaci motora SUS : Upotreba kvalitetnih goriva. Relativno visoko zagaenje okoline otrovnim supstancama iz izduvnih gasova. Potreban poseban izvor energije za poetak rada motora (startovanje). Relativno sloena konstrukcija.

Klasifikacija motora SUS

Po namjeni motora SUS
1. Motori za transportna sredstva (saobraajna sredstva): -za putnika i privredna vozila, -za traktore i poljoprivredne maine, -za brodove, -za eljeznike i druge lokomotive, -za transportna sredstva i mehanizacije u graevinarstvu i rudarstvu. 2. Stacionarni motori: -manje elektrane, -pumpne i kompresorske stanice, -razni pogonski agregati, specijalne namjene. 3. Motori za sportska vozila, motocikle i sl.

- podjela prema upotrebi na brodu 1. glavne motore, koji pogone brodski propeler neposredno ili preko reduktora, 2. pomone motore, koji pokreu elektrogeneratore, pumpe, kompresore i druge brodske ureaje.

Klasifikacija motora SUS

Po nainu ostvarivanja radnog ciklusa
1. etvorotaktni motori. 2. Dvotaktni motori.

Prema vrsti idealnog termodinamikog procesa

1. u motore s OTTO procesom; 2. u motore s DIZEL procesom; 3. u motore sa SABATHE procesom,

Po vrsti koritenog goriva

1. Motori sa lakim tenim gorivima. 2. Motori sa tekim tenim gorivima. 3. Motori sa gasovitim gorivima. 4. Motori sa mjeavinom gasovitih i tenih goriva.

Po nainu stvaranja smjee

1. Motori sa spoljanjom pripremom smjee, 2. Motori sa unutranjom pripremom smjee,

Po nainu paljenja gorive smjee

1. Motori sa prinudnim paljenjem smjee 2. Motori sa samopaljenjem smjee,

Po nainu punjenja cilindra

1. Usisni motori, 2. Prehranjivani motori

Po srednjoj brzini klipa, tj. brzohodnosti 1. Sporohodni motori, cm < 8 m/s, 2. Srednje brzohodni motori, cm = 8 - 10 m/s, 3. Brzohodni motori, cm > 10 m/s. Po srednjem broju obrtaja koljenastog vratila, tj. brzohodnosti 1. Sporohodni motori, n < 250 o/min 2. Srednjehodni motori, n = 250 950 o/min 3. Brzohodni motori, n > 950 o/min

Primjer 1. Hod klipa 0.2m Srednja brzina klipa 10 m/s Cm 2 x S x n n 1500 o/min Brzohodi 4-taktni namijenjen za propulziju manjih plovila ili za proizvodnju el. energije

Po konstruktivnom izvoenju 1. Prema broju cilindara. 2. Prema meusobnom poloaju cilindara, jednoredni motori, dvoredni motori (Vmotori i bokser-motori), vieredni (W; H; zvjezdasti , delta, etvorougaoni motori). 3. Prema poloaju cilindara razlikuju se, vertikalni (stojei) motori , horizontalni (leei) motori, kosi motori (pod nagibom) 4. Prema nainu transformacije kretanja, motori sa krivajnim mehanizmom i bez ukrsne glave - to su obino motori do 1500 kW po cilindru i prenika cilindra do 0,6 m, motori sa krivajnim mehanizmom i ukrsnom glavom kod kojih ukrsna glava preuzima bone sile klipa;

Linijski motor (1), V motor (2), zvjezdasti motor (3), bokser motor (4), U motor (5) i motor sa klipovima suprotnog smjera i dvije radilice (6)

Klasifikacija motora za upotrebu na brodovima

Brzina motora u o/min

Snaga u kW

Poreenje linijskih i V motora

Linijski motori. Kod ovih motora ose cilindara su u ravni. Maksimalni broj cilindara kod velikih 2-taktnih motora sa ukrsnom glavom je obino 12. Sa porastom veliine broda mogu se proizvoditi i sa 14-16 cilindara u liniji. Ukupna duina ovih motora tada naraste od 25 do ak 35 metara ! Broj cilindara standardnog linijskog srednjehodnog brodskog motora obino ne prelazi 10-12. V motori. Kod ovih motora ose cilindara su pod uglom od 45 do 120 jedan u odnosu na drugi. Veliki brodski V motori obino imaju 16-18 cilindara a rijetko do 20. Poto je hod klipa S krai moe se ovom motoru poveati broj obrtaja n a da ostane ista brzina klipa Cm motora kao kod linijskog.

Dvotaktni brodski motori

etvorotaktni brodski motori

4-taktni motor

Glavne komponente motora

Klip prenosi kretanje klipnjai Klipnjaa prenosi kretanje na koljenasto vratilo Koljenasto vratilo transformie pravolinijsko u obrtno kretanje

Osnovni djelovi motora SUS 1. elo klipa 2. Cilindar 3. Osovinica klipa 4. Klipnjaa 5. Krivaja 6. Koljenasto vratilo 7. Glava cilindra 8. Usisni ventil 9. Izduvni ventil 10. Usisna cijev 11. Izduvna cijev 12. Kuica motora 13. Karter Zamajac

Vani termini i definicije

Hod klipa motora, S Klip se kree od UMT do SMT opisujui hod klipa. Prenik cilindra motora, D Kree se od 40 mm kod malih industrijskih motora do 640 mm kod 4-taktnih srednjehodnih brodskih motora do 1080 mm kod dvotaktnih motora sa ukrsnom glavom. Odnos S/D Ovaj odnos varira od cca 0.8 do 1.5 kod 4taktnih motora, i od 2 do 4 kod 2-taktnih sa ukrsnom glavom.
UMT SMT
Usisni ventil Izduvni ventil

Prenik cilindra

Hod klipa

Vani termini i definicije

Hodna zapremina, Vh Zapremina motora izmedju SMT i UMT, jedinica cm3 ili u litrama.

D2 Vh s 4
Kompresiona zapremina, Vc Zapremina motora izmedju SMT i glave cilindra. Stepen kompresije,

SMT

UMT

V max V h V c V V min c

Hodna zapremina

Kompresiona zapremina

Svjeica kod Oto motora Brizga kod Dizel motora Ventili Kompresiona zapremina Zid Cilindra

Spoljna Mrtva Taka (SMT) Hod Unutr. Mrtva Taka (UMT) Koljenasto vratilo

Klip

SMT 0o q 270o

90o

180o UMT

Kod 4-taktnog motora radni ciklus se odvija za vrijeme dva okretaja koljenastog vratila, odnosno 4 hoda klipa ili 4 takta

 Radni ciklus 4-taktnog motora se obavi za etiri takta (etiri hoda klipa izmeu SMT i UMT), ili za dva puna obrtaja koljenastog vratila. Ti taktovi su : punjenje, ili usisavanje, sabijanja, ili kompresija, irenje, ili ekspanzija, pranjenje, ili izduvavanje. Za obavljanje svih faza radnog ciklusa motora potrebno je da koljeno koljenastog vratila opie ugao od 720 KV (KV ugao koljenastog vratila). Ugao 0KV definie poloaj kada je klip u spoljnoj mrtvoj taki (SMT) i na poetku takta usisavanja. Punjenje cilindra poinje neto prije SMT, a zavrava se neto iza UMT. Pranjenje cilindra poinje prije UMT i zavrava se neto poslije SMT. Proces sagorijevanja poinje prije SMT (kad se kod oto motora elektrinom varnicom pali komprimovana smjea, a kod dizel motora ubrizgava gorivo u komprimirani vazduh), a zavrava se neto iza SMT, tj. u dijelu ekspanzije produkata sagorijevanja. Takt irenja je jedini takt u kome se potencijalna energija gasova pretvara u korisnu mehaniku energiju.

Taktovi 4-taktnog Dizel motora

Takt 1: Usisavanje. Vazduh se uvodi u cilindar kroz usisni ventil. Pritisak na kraju usisavanja je 0,850,95 bar dok je temperatura 310350K. Takt 2: Kompresija. Vazduh se komprimira. Pritisak 3050 bar a temperatura 800 900 K. Takt 3: Ekspanzija. Sagorijevanje (pri konstantnom pritisku) se odigrava i produkti sagorijevanja ekspandiraju odajui rad. Prit 48 bar, a temp 12001500 K Takt 4: Izduvavanje. Gasoviti produkti se izbacuju van cilindra kroz izduvni ventil. Pritisak 1.15 bar, temp 900K.

Taktovi 4-taktnog Oto motora

Takt 1: Punjenje ili usisavanje. Smjea vazduh-gorivo se ubacuje u cilindar kroz usisni ventil. Na kraju takta usisavanja, pritisak usisane smjee kree se od 0,75 do 0,95 bar, a temperatura 340400 K. Takt 2: Sabijanje ili kompresija. Smjea vazduh-gorivo se sabija . Na kraju takta sabijanja smjea ima pritisak 1014 bar i temperaturu 430700 K. Prije nego to klip dospije u SMT, tj. pri uglu pretpaljenja dolazi do paljenja smjee eletrinom varnicom i poinje proces sagorijevanja. Takt 3: irenje ili ekspanzija. Sagorijevanje (pri skoro konstantnoj zapremini) se odigrava dok se produkti sagorijevanja ire odajui rad . Maksimalni pritisak sagorijevanja dostie se neposredno poto je klip krenuo od SMT ka UMT, 5090 bar , temp. gasova 19002500 K. Takt 4: Pranjenje ili izduvavanje. Produkti sagorijevanja izlaze iz cilindra kroz izduvni ventil. Izduvni gasovi na kraju takta imaju pritisak 1,05 do 1,25 bar, a temp 700800K.

Lijevo: indikatorski dijagram 4T-motora. Oznake: UO, UZ usisni ventil otvara / zatvara; IO, IZ izduvni ventil otvara / zatvara; IP, IK sagorijevanje poetak / kraj. Desno: razvijeni indikatorski dijagram (gore) i podizaj ventila (dolje).

Obrtni (torzioni) momenat motora

Stvorena energija po jednom obrtaju motora kao posljedica sagorijevanja goriva. Jedinica [N m] Obrtni moment se definie kao sila koja stvara (ili tei da to uradi) obrtnu silu na objektu. To moe biti klip koji obre koljenasto vratilo. Dalje, ovaj momenat obre propeler na brodu, toak na vozilu i sl.

Momenat = F x b

Snaga motora
Stvorena energija po jedinici vremena [W ili J/s]. 1kW = 1,36 KS 1 KS = 0,736 kW

Snaga = Obrtni Momenat x Ugaona Brzina

P = M = M2n

 Dizel motor ima vei obrtni moment, ali i manju brzinu. Vei hod klipa dizel motora kako bi se ostvarila vea kompresija. Dizel gorivo ima veu energiju po jedinici zapremine. Dizel ciklus je efikasniji pa takt ekspanzije due traje. Zbog teih pokretnih djelova dizel motor ima manju brzinu od oto motora.

DIZEL vs. OTTO

Dizel Usisna smjesa Sagorijevanje Gorivo Stepen kompresije Efikasnost Turbo punjenje Specifina snaga
Vazduh Samopaljenje, usljed visokih pritisaka i temperatura unutar cilindra Mora da lako ispari i da se samozapali (visoki cetanski broj) Najvei mogui (15 do 24) Vea, ~35% Kadgod je mogue. Poveava efikasnost i poboljava sagorijevanje Manja

Otto
Vazduh i gorivo Paljenje svjeicom Mora biti otporno na samopaljenje (visok oktanski broj) Ogranien karakteristikama goriva (9 do 12) Manja, < 30% Nije uobiajeno, ali postaje popularnije Vea

DIZEL vs. OTTO

Dizel Potronja goriva Cijena goriva Teina Vibracija i buka Brzina motora Obrtni moment Cijena motora Emisija
Nia Obino nia, ali zavisi od veliine taksi koje su na snazi u pojedinim zemljama Tee Visoka Ograniena karakteristikama ciklusa i goriva Vei Via NOx, SOx, a

Otto
Via Via Lake i kompaktnije Niska Visoka Manji Nia CO2, CO, HC

DIZEL vs. OTTO

Dizel
Propulzija broda Stacionarni motori Poljoprivredne maine Rune maine Auto industrija Vanbrodski motori Manji avioni

Otto

Upotreba

Generatori Mehanizacija Vojna vozila Auto industrija

Brzohodi 4-taktni brodski dizel motor

Ovi motori za upotrebu na brodu imaju brzinu od oko 950 o/min pa navie. Industrijski motori imaju brzinu motora uglavnom oko 2000 o/min. Prenik cilindra varira od 40mm do oko 200-300 mm. Snaga motora varira u irokim granicama i kree se do oko 5000 kW.

Srednjehodi 4-taktni brodski dizel motor

Ovi motori za upotrebu na brodu imaju brzinu izmeu 250 i 950 o/min. Prenik cilindra varira od 200 mm do oko 640 mm. Snaga motora varira u irokim granicama i kree se do oko 30,000 kW. Ovi motori se koriste kao glavni brodski motori i pomoni brodski motori. Koriste se na brodovima gdje je iskoritenje prostora vaan aspekt, npr. trajekti, RoRo brodovi i dr. Uglavnom se kod velikih brodova ovi motori koriste kao pomoni brodski motori.

Wartsila 4-taktni brodski dizel motori

Grupe motora 20, 20, 26, 32, 34, 38, 46, 50, 64 Wrtsil 16V34DF 16 broj cilindara V Konfiguracija cilindara: V-motor = V, linijski motor = L 34 Grupa motora, 34 = 340mm prenik cilindra DF Tehnologija (ako se primjenjuje)

MAN 4-taktni brodski dizel motori

2-taktni motori

Kod dvotaktnog motora cijeli ciklus se odvija za vrijeme jednog punog okreta koljenastog vratila, tj. dva hoda klipa ili dva takta. To su: 1. 2. Takt Kompresije (ispiranje, kompresija, paljenje). Radni takt (sagorijevanje, ekspanzija, izduvavanje i poetak ispiranja).

Taktovi 2-taktnog Oto motora

Takt 1: gorivo/vazduh se ubacuje u cilindar i nakon toga sabija, sagorijevanje zapoinje pri kraju takta Takt 2: Produkti sagorijevanja ekspandiraju ostvarujui rad

Izlazni kanal Sabijanje Smje{e Gorivo/vaz. Ventil Koljenasto vratilo Ekspanzija Izduvavanje Usisavanje (Ispiranje)

Smje{a Gorivo/vazduh Kompresija Paljenje

ema dvotaktnog oto motora sa predsabijanjem u karteru

Taktovi 2-taktnog Dizel motora

Takt 1: Vazduh se ubacuje u cilindar i nakon toga sabija, ubrizgavanje goriva i sagorijevanje zapoinje pri kraju takta Takt 2: Produkti sagorijevanja ekspandiraju ostvarujui rad

Na kraju takta sabijanja pritisak vazduha u cilindru dostie do 50bar, a temperatura 900 1000K. Maksimalni pritisak je oko 70 100bar, a temperatura oko 2300K. Na poetku izduvavanja sagorjelih gasova, pritisak u cilindru pada na 1,05 1,2bar, a temperatura na oko 900K.

Naini ispiranja kod dvotaktnih motora

Popre~no

Povratno

Jednosmjerno

ema dvotaktnog dizel motora sa poprenim ispiranjem

Sporohodi 2-taktni brodski dizel motor

Ovi motori imaju brzinu do 250 o/min. Primjenjuju se uglavnom za pogon velikih brodova npr. tankera, kontejnerskih brodova i sl. Prenik cilindra varira od 260 mm do 1080 mm. S/D se kree od 3.0 do 4.2. Snaga motora ide do 97,300 kW za najvei prenik cilindra, 14 cilindara i sa hodom klipa od 2660 mm. Najvei motor tei 2300 tona, 28 m je dugaak a 14 m visok. Srednji efektivni pritisak je oko 20 bar kod prehranjivanih motora. U procesu sagorijevanja max pritisci su sa nekih 50 narasli na 160 bar. Jednosmjerno ispiranje sa izduvnim ventilom se primjenjuje kod ovih motora. Specifina potronja goriva se sputa i do 156 g/kWh. Efikasnost ciklusa ovih motora je najvea i iznosi 55%. Ovi motori koriste goriva najloijeg kvaliteta.

Moderne konstrukcije sporohodnih 2 taktnih motora sa jednosmjernim ispiranjem: MAN B&W: S90MC-C (D = 900 mm); Mitsubishi: UEC85LsII (D = 850 mm); Wartsila RT-flex82C (D =820 mm)

Wrtsil 2-taktni brodski dizel motori

RTA i RT-flex serije motora, snaga do 80.080 kW. RTA-serija motora: RT-flex serija motora: Ovi motori se koriste za pogon velikih brodova. Motori se proizvode irom svijeta pod licencom Wrtsil Switzerland.

Wrtsil 2-taktni brodski dizel motori

Mape snage i brzina za Wartsila program 2-taktnih dizel motora

MAN B&W 2-taktni brodski dizel motori

MAN B&W 2-taktni brodski dizel motori

ME Program GI Dual Fuel Engines MC Program

4-taktni vs. 2-taktni

4 taktni Konstrukcija Izmjena radne materije Snaga Sloenija Bolja Manja 2 taktni Jednostavnija
Loija zbog manje raspoloivog vremena Dvotaktni motor s istim brojem cilindara teorijski daje dvostruku snagu od etvorotaktnog. Praktiki se poveanje snage postie samo 1,7 do 1,8 puta, jer se kod dvotaktnog motora troi 5-10% snage za ispiranje. Zbog vee snage po cilindru kod istog broja okretaja dvotaktni je motor laki i zauzima manje prostora od jednako snanog etverotaktnog. Vea. Specifina potronja goriva je vea uglavnom zbog loeg ispiranja cilindara takvih dvotaktnih motora, i gubitka svjee smjese odnosno vazduha. Zbog gubitka svjee smjese pri ispiranju dvotaktni Otto motori imaju posebno veliku specifinu potronju goriva. Ovo vai za brzohodne i srednjehodne motore. Kod sporohodnih motora razlika je mala. Vie, zbog veeg broja radnih taktova u jedinici vremena, ako su istih brzina motori

Teina

Potronja

Manja

Termiko optereenje

Manje

Brodski 4-taktni vs. 2-taktni

4 taktni Cijena Visina motora Period do generalnog remonta Reduktor brzine Gorivo Stepen iskorienja Skuplji Manja, bolje iskoritenje prostora Krai Obavezan, ire mogunosti osiguranja optimalne brzine okretanja propelera MDO/HFO Manji 2 taktni Jeftiniji Vea Dui Nije HFO Vei

Brodski 4-taktni vs. 2-taktni

Poreenje u veliini motora 4 taktnog i 2 taktnog istih snaga

Brodski 4-taktni vs. 2-taktni

Specifina potronja goriva za oto motore kod pune snage Vrsta oto motora etvorotaktni dvotaktni Vrsta dizel motora brzohodni i srednjehodni sporohodni etvorotaktni usisni normalno prehranjivani dvotaktni prehranjivani etvorotakni s najveim prehranjivanjem dvotaktni i etvorotaktni g/kWh 273 - 338 338 - 435 g/kWh 216 - 273,6 239,4 298,8 183,6 oko 205

4-taktni Dizel motori se lake rade kao brzohodni, jer kod njih ima vie vremena na raspolaganju za izmjenu radne materije nego kod dvotaktnih motora, i manje su termiki optereeni od dvotaktnih motora. S primjenom 2 takta dobiva se prema tome vie kod onih motora kod kojih brzina obrtanja mora biti mala, kao to je to sluaj kod brodskih glavnih motora. Mali i srednji motori za pogon brodskih elektrogeneratora su 4-taktni, jer je za njih mogue upotrijebiti vei broj obrtaja.

Efikasnost Dizel Motora

Efikasnost Dizel Motora

Efikasnost , %

Brzina motora, o/min

Srednja brzina klipa dizel motora

Brzina klipa, m/s

Brzina motora, o/min

Srednji efektivni pritisak dizel motora

pm , bar

Brzina motora, o/min

Snaga cilindra dizel motora

Pcil , kW

Brzina motora, o/min

Brodske gasne turbine

Prednosti gasnih turbina
Vei odnos snaga/teina u poreenju sa motorima SUS (gustina snage); Manji u odnosu na motore SUS istih snaga. Pokree se samo u jednom smjeru, sa manje vibracija od motora SUS. Manje pokretnih djelova od motora SUS. Niski radni pritisci. Visoke radne brzine. Manji trokovi i potronja ulja za podmazivanje. Jednostavan rad i lako odravanje.

Mane gasnih turbina

Cijena je mnogo vea od motora SUS za istu veliinu s obzirom da materijali moraju biti vri i otporniji na toplotu. Obrada materijala je kompleksnija; Manje efikasan od motora SUS, posebno pri praznom hodu. Odgoen odziv na promjenu optereenja.

Sistemi Brodskog Pogona

Kombinacijom razliitih propulzivnih pogona i goriva mogu se zadovoljiti zahtjevi tereta koji brodovi prevoze. Svaki od moguih pogonskih ureaja ima svoje prednosti i svoje nedostatke. Najvei broj plovnih jedinica izveden je s jednim pogonskim ureajem, a od toga najvei dio s motornim pogonom. Za neke se brodove moraju, prema namjeni, koristiti i kombinacije pogonskih ureaja. Sistem propulzivnih ureaja najee je izveden kao: Sistem sa jednim propulzivnim ureajem Sistem sa dvojnim propulzivnim ureajem Sistem sa unakrsno spojenim propulzivnim ureajima

 U pravilu se gasne turbine koriste za vee snage, brze brodove i za vee putnike brodove, a elektropropulzija se koristi veinom za putnike brodove. Sve se ee ugraduju i IPS-pogoni (Integrated Power System) u kojima se viak proizvedene elektrine energije koristi za propulziju (generator/motor kombinacija).

CO kombinacija D L G A O X dizel (motorni) pogon elektropogon gasno-turbinski pogon i (and) ili (or) unakrsni spoj

Sistemi sa jednim propulzivnim ureajem

CODAD

COGAG

COGOG

Sistemi sa dva propulzivna ureaja

CODOG

CODAG

CODLAG

CODAG (kombinacija dizel motora i gasne turbine).

Sistemi sa unakrsno spojenim propulzivnim ureajima

CODOX & CODAX

COGAGX

CODAGX CODADX
COGAGX-DX

Ostale tehnologije brodskih motora

Wrtsil

Wrtsil DF Dual Fuel Sistem Motori (Prirodni Gas Dizel gorivo)

Gasna faza: Oto ciklus Ulazak gasa pod niskim pritiskom Pilot dizel ubrizgavanje

Dizel faza: Dizel ciklus Dizel ubrizgavanje

Wrtsil Gas-Diesel Motori

Gas ciklus: Dizel ciklus: Fuel Sharing ciklus: Odnos koliine tenog i gasovitog goriva se moe kontrolisati tokom rada. Odnos gas/tenost varira od 80/20 do 15/85 zavisno od optereenja.

Wrtsil Gas Motori

Spark Gas SG su motori sa prinudnim paljenjem siromane smjee.

MAN B&W Gas engine

Oto ciklus Uvoenje gasa pod niskim pritiskom Gas se pali ili svjeicom ili pilot dizel gorivom
In.

SI-Koncept
Ex.

In.

* * * * * * * * * * * * * * * ** *

Ex. In.

Ex.

Paljenje smjee svjeicom

MP-Koncept
In. Ex.

** *** * * *
Kompresij vazduha i gasa

Usisavanje vazduha i gasa

Paljenje smjee pilot dizel gorivom

MAN B&W W34SG Gas engine SI Koncept

MAN B&W 32/40 PGI engine

PGI - Performance Gas Injection Oto ciklus Uvoenje gasa pri niskom pritisku Mikro-Pilot ubrizgavanje gasa, cca 1% Paljenje pilot gasovitog goriva na vreloj povrini unutar pretkomore Nema svjeice !
In. Ex. In. Ex.

PGI - element

PGI - Koncept
In. Ex.

* * * * * * ** * ** * * * * * * *

** ** * * * *
Kompresija vazduha i gasa Paljenje pilot gasa

Usisavanje vazduha i gasa

MAN B&W Dual Fuel High Pressure Gas Injection Engine S70ME-GI

Prirodni Gas (LNG, CNG)

Veoma niske vrijednosti izduvne emisije:
isto gori Uglavnom ne sadri primjese Metan sadri najvei sadraj vodonika po jedinici energije od svih fosilnih goriva manja emisija CO2 Oto proces sa siromanom smjeom omoguava niske emisije NOx

Prirodni gas u poreenju sa dizelom:

Smanjenje CO emisija cca 75% Smanjenje CO2 emisija cca 20% Smanjenje NOx emisija cca 80% Bez SOx emisija Znatno manja emisija estica Bez vidljivog dima