OPINION

Nga nj turizm lokal spontan n nj zhvillim turistik t qndrueshm

27-06-2010 / Nga Kadri Gega

http://www.gazeta55.al/index.php?kat=opinion&artikulli=13720 N mnyr t prgjithshme vlersohet se produkti turistik ka nj prbrje komplekse dhe prfshin kto pjes kryesore t cilat duhen mbajtur parasysh: 1-udhtimin; 2-akomodimin; 3-burimet turistike (aktivitetet); 4-shrbimet. T shikojm se si jan t ndrlidhura kto element me pushtetin lokal 1-Udhtimi: Pr qllimin e ktij referimi, udhtimin mund ta ndajme n transport n linja internacionale, nacionale dhe transporti pr lvizjet e brendshme n njsine vendore. Lvizjet e brendshme jan t lidhura ngusht me pushtetin lokal n kto drejtime: -Hartimi dhe miratimi i sistemimit t sinjalistiks bazuar n planin e qarkullimit rrugor brenda njsis vendore. Rndsia qndron n disiplinimin e qarkullimit t mjeteve t transportit dhe sidomos t vendeve t parkimit brenda njsis vendore. -Investimi n prmirsimin e infrastrukturs s brendshme rrugore, riparimet apo rikonstruksionet e plota parsore e t rrugve dytsore. - Procedurat e licensimit t taksive furgonve dhe autobuzve pr udhtart e zakonshm.sht fakt q n Shqipri nj pjes e mir e turistve vijn pa u mbshtetur n nj ofert t nj pakete t organizuar turistike dhe si t till ata udhtojn pothuajse me t njjtat mjete q prdoren pr qytetart e tjer shqiptar. Ndrsa n ligjin aktual pr turizmin, kreu 11, neni 41, n rregullat pr transportin turistik, n pikn 1 prcaktohet se: - Me propozimin e strukturs prgjegjse n ministri, ministri miraton rregullat specifike pr kategorizimin e subjekteve q ofrojn transport turistik udhtarsh toksor, ajror e ujor, pasi t ken marr licencn prkatse nga ministria prgjegjse e transporteve, n prputhje me dispozitat ligjore n fuqi. 2-Akomodimi: Duke par kushtet klimatike t vendit ton si m t favorshme pr zhvillimin e turizmit bregdetar, pushimet buz detit jan forma m e prhapur e turizmit dhe prgjithsisht njerzit akomodohen n hotele duke mos prjashtuar dhe njsi t tjera akomoduese si shtpi t lshuara pr akomodim turistik. -Kompanit ndrtuese pajisen me lejen prkatse nga struktura t pushtetit vendor dhe sht detyr e ktij t fundit q n kt proces t plotsohen standardet e prcaktuara nga ministria e turizmit pr njsit akomoduese turistike. -Planet lokale urbane duhet t jen n prputhje me planet e zhvillimit social-ekonomik kombtar, dhe rajonal. do devijim nga elementt e siprprmendur do t rezultoj n nj zhvillim kaotik t ndrtimeve dhe si pasoj krijon nj dmtim shum t madh t turizmit. -Akomodimi sht i lidhur ngusht me cilsin e shrbimeve komunale si furnizimi me uj, me energji elektrike, lidhja me telefon/fax apo me shrbimin e internetit si dhe krijimin e kushteve pr t hequr e larguar mbeturinat. Sistemi i kanalizimeve t ujrave t zeza si dhe perpunimi i tyre pr t mos i derdhur ato direkt n det sht detyr imediate q vetm pushteti lokal nuk mund ta zgjidh. Regjistrimi i sakt i turistve n njsit akomoduese n nivel lokal shrben si baz pr t nxjerr numrin total t netfjetjeve n Shqipri. Si pik referuese mund t merret edhe sektori i taksave duke ju referuar takss s qndrimit n hotel. Fjetjet n hotele jan m t lehta pr ti llogaritur nse ofruesi i ktij shrbimi mban dokumentacionin e rregullt sipas ligjit. Ktu krkohet pun e specializuar nga strukturat e pushtetit vendor aq m tepr tani kur taksa e biznesit te vogl sht plotsisht e komanduar nga njsit vendore. 3-Burimet dhe aktivitetet turistike/Ky element i produktit turistik ofrohet si nj shrbim i drejtprdrejt dhe n ligjin pr turizmin prcaktohet se njsit vendore kan pr detyr t krijojn inventarin e burimeve kryesore turistike dhe inventarin e bizneseve turistike n territorin e tyre. Njkohsisht njsit vendore kan pr detyr t prcjellin, n mnyr periodike, dy her n vit, inventart e msiprm pran ministrit prgjegjs pr turizmin, pr krijimin e bazs s t dhnave n nivel kombtar. Struktura prkatse q merret me problemet e zhvillimeve turistike lokale ka pr detyr t krkoj dhe t regjistroj vendet e mundshme me potencial turistik, t vizitueshm nga publiku pr zbavitje, argtim, lodhje, apo me interes tjeter t veant dhe njkohesisht t trheq vizitor ditor apo turist. Kto vende mund t jen burime turistike natyrore dhe arkeologjike, q e kan t ngritur infrastrukturn e duhur, por mund t prfshijn edhe veprimtarit kulturore q zhvillohen n nj vend t caktuar. Pushteti lokal nxit dhe promovon kto aktivitete si dhe stimulon dhe inkurajon tregtimin e sendeve q futen ne grupin e suvenireve dhe t punve artizanale t prodhuara si artikuj pr shitje pr turistt dhe q prfshijne punime druri, punime argjendi, qndistari, kostumet popullore, gdhndje, punime guri, piktura, qeramik, shportari si dhe harta, fotografi, kartolina dhe mallra t tjera t ktij lloji, si prkujtues t vizits s tyre n Shqipri. N ligj prcaktohet se Ministria prgjegjse pr turizmin identifikon, inventarizon dhe promovon burimet turistike, nprmjet sigurimit t t dhnave q kan organet e caktuara publike t qeverisjes qendrore apo vendore. I gjith materiali i mbledhur duhet t jet i sakt i pasqyruar pr tu promovuar n faqe t caktuara t internetit. Ne ligj

shkruhet se personat juridik dhe fizik, organet publike qndrore dhe vendore apo personat privat, q zotrojn ose administrojn burime turistike, jan prgjegjs pr administrimin e tyre, n prputhje me kt ligj dhe aktet nnligjore t lidhura me t. Organet e qeverisjes vendore jan prgjegjse pr bashkrendimin e puns s bashkive, komunave dhe organeve publike, t angazhuara n zhvillimin e turizmit brnda territorit t tyre, pr mbrojtjen, rritjen dhe prdorimin e burimeve turistike pr maksimizimin e potencialit ekonomik t tyre, n prputhje me nenet e ktij ligji. Shrbimet - Jan elemente t konsumit turistik q nuk blihen direkt por jan pjes prbrse e nj pakete t plot. Pr arsyen se nj pjes e madhe nga komponentet e produktit total turistik jan me natyr shrbimi, turisti bie n kontakt me nj numr shum t madh punonjsish t shrbimeve n hotele dhe motele, kamarier n restorante, shitsa npr dyqane, shoqrues turistsh si dhe popull i thjesht n vendin ku turisti qndron. Kta t fundit jan kryesisht individ q jetojn n terren, atje ku konsumohet produti turistik dhe si t till jan t lidhur ngusht dhe ndikohen nga performanca e pushtetit vendor. Shrbimet e ndryshme, zakonisht nuk trheqin apo joshin n vetvete turistt por mangsia e tyre shkakton nj dmtim shum t madh; niveli i ult i shrbimeve krijon shmangien e turistit drejt nj destinacioni t caktuar. Peisazhi i vendit mund t jet shum trheqs, por nse turisti nuk ndjehet mir, pra nuk krijohet nj klim q ai t ndjej mikpritje nga njerzit e vendas, athere turisti do t largohet ose t paktn nuk do t kthehet her tjetr n kt destinacion, madje do t perhap dhe opinion negativ pr prshtypjet e tij. Duhet mbajtur parasysh fakti se prshtypjet q trasmetohen tek t afrmit e turistve jan element q ndikojn n rritjen apo uljen e numrit t turistve n nje destinacion t caktuar. Njkohsisht produkti turistik prmban dhe nj numr shrbimesh me t cilat turisti nuk merr m kontakte direkte por q n mnyr indirekte influencojn n shrbimin turistik. Ktu mund t prmendim sektorin e financs, sektorin e sigurimeve shndetsore, sektorin e shtypshkrimeve, sektorin e shitjes me shumic e pakic, sektorin e shrbimeve komunale,sektorin e siguris publike etj. Nga sa m sipr, del domosdoshmria pr monitorimin e performancs s njsive vendore n kt sektor, pr forcimin e marrdhnieve t bashkpunimit midis institucioneve qendrore e vendore t prfshira n kt proces, pr t krijuar bazn pr nj pun t qndrueshme dhe pr t rritur besimin se n Shqipri zhvillohet turizm masiv bashkkohor, nj dshir e kahershme e shqiptarve kudo q jan.

http://www.unescap.org/stat/meet/tsa/topic4.pdf

Research on Finnish Society Vol. 1 (2007), pp. 4358 RFS and The Authors ISSN 1796-8739 Tourism consumption revisited - an empirical study of Finnish consumers Antti Honkanen and Pekka Mustonen Business Economics and Tourism, VAMK, University of Applied Sciences

Economic Sociology, Turku School of Economics http://www.finnresearch.fi/rfs2008_01_a4_43_58_honkanen_mustonen.pdf