Mô Đun: Công Nghệ Chế Biến Khí Mã số: HD D Nghề: Sản Xuất Các Sản Phẩm Lọc Dầu

1
B LAO NG-THNG BINH V X HI

TNG CC DY NGH
D n gio dc k thut v dy ngh (VTEP)

Logo

Sch hng dn gio vin

M un: CNG NGH CH BIN KH
M s: HD D

Ngh: SN XUT CC SN PHM LC DU

Trnh (lnh ngh)

H Ni-2004
2

Tuyn b bn quyn:

Ti liu ny thuc loi sch gio
trnh.
Cho nn cc ngun thng tin c th
c php dng nguyn bn hoc
trch dng cho cc mc ch v o
to v tham kho.

Mi mc ch khc c lch lc
hoc s dng vi mc ch kinh
doanh thiu lnh mnh s b nghim
cm.
Tng cc Dy ngh s lm mi cch
bo v bn quyn ca mnh.

Tng cc Dy Ngh cm n v
hoan nghnh cc thng tin gip cho
chng tI sa cha,hiu nh v
hon thin tt hn tI liu ny.

a ch lin h:

D n gio dc k thut v ngh
nghip
Tiu ban Pht trin Chng trnh
Hc liu
................

M ti liu
M quc t ISBN:......

3
Li ta

(Vi nt gii thiu xut x ca chng trnh v ti liu)

Ti liu ny l mt trong cc kt qu ca D n GDKT-DN ..

(Tm tt ni dung ca D n)

(Vi nt gii thiu qu trnh hnh thnh ti liu v cc thnh phn tham gia)

(Li cm n cc c quan lin quan, cc n v v c nhn tham gia )

(Gii thiu ti liu v thc trng)

Sch hng dn gio vin l tI liu hng dn ging dy cho tng m
un/mn hc trong h thng m un v mn hc o to cho
ngh cp ..
Cc thng tin trong ti liu c gi tr hng dn gio vin thit k v t chc
cc bi dy cho m un/mn hc mt cch hp l. Gio vin vn c th thay
i hoc iu chnh cho ph hp vi iu kin v bi cnh thc t trong qu
trnh o to.
y l ti liu th nghim s c hon chnh tr thnh Sch hng dn
gio vin chnh thc trong h thng dy ngh.

H ni, ngy . thng. nm.
Gim c D n quc gia

4
MC LC

mc Trang

Li ta ............................................................................................................... 3
MC LC .......................................................................................................... 4
GII THIU V M UN .................................................................................. 5
V tr, ngha, vai tr mn hc ..................................................................... 5
Mc tiu ca mn hc ................................................................................. 5
Mc tiu thc hin ca mn hc ................................................................. 5
Ni dung chnh/cc bi ca m un ............................................................ 6
CC HNH THC HC TP CHNH TRONG M UN ................................... 7
LIT K CC NGUN LC CN THIT CHO M UN ................................. 8
GI CC NI DUNG CHO TNG BI ......................................................... 9
BI 1. KHI NIM C BN............................................................................... 9
BI 2. TRNG THI PHA ................................................................................ 16
BI 3. NG NG DN KH ....................................................................... 25
BI 4. LM SCH KH ..................................................................................... 33
BI 5. CH BIN KH BNG PHNG PHP NGNG T .......................... 43
BI 6. CH BIN KH BNG PHNG PHP CHNG CT ....................... 50
BI 7. CN BNG VT CHT, CN BNG NHIT LNG ......................... 56
BI 8. CHUYN HA KH T NHIN V KH DU M ................................ 65
NHNG GI V TI LIU PHT TAY ........................................................ 80
P N CC CU HI V BI KIM TRA .................................................... 81
BI KIM TRA MU ........................................................................................ 88
K HOCH V CCH THC NH GI KT QU HC TP M UN...... 94
TI LIU THAM KHO .................................................................................... 96

5
GII THIU V M UN

V tr, ngha, vai tr mn hc
Ti liu "Cng ngh ch bin kh" dng cho k thut vin, sinh vin v k
s thuc ngnh cng ngh ch bin kh thin nhin v kh ng hnh v cc
ngnh c lin quan. Tp sch c son lm gio trnh ging dy cao ng
v i hc cho ngnh cng ngh ch bin kh.
Ni dung ca gio trnh gii thiu cc kin thc c bn v kh thin nhin
v kh ng hnh, cc qu trnh cng ngh c bn trong ch bin kh v
chuyn ha kh, tn tr v vn chuyn kh. ng thi tc gi cng gii thiu
cho ngi c cch xc lp cc phng trnh cn bng vt cht v nhit
lng ca mt s qu trnh n gin. Hy vng rng sau khi c tp sch ny
bn c s c nhng khi nim c bn nht v kh v gp phn gii quyt cc
vn cng ngh ch bin kh.

Mc tiu ca mn hc
M un nhm o to cho hc vin c kin thc v k nng lm
vic trong lnh vc vn chuyn, tn tr kh, lm vic trong cc nh my ch
bin kh v c kh nng hiu cc ti liu k thut ca cc qu trnh ch bin
kh tip theo.
Hc xong M unny hc vin c trang b cc kin thc sau:
- Hiu c tt c cc qu trnh ch bin kh thin nhin v kh ng
hnh
- Thc hin cc qu trnh ch bin kh
- Vn hnh qui trnh sn xut LPG t kh du m
- Tnh tan cn bng vt cht, cn bng nhit lng.
- nh gi c cht lng kh.

Mc tiu thc hin ca mn hc
Khi hon thnh mdun ny, hc vin c kh nng:
- M t cc c trng ha l ca kh thin nhin v kh ng hnh.
- Thc hin cc phng php ch bin kh nh ngng t nhit thp,
hp th nhit thp, chng ct nhit thp, lm sch tp cht c hc.....
- Tnh tan cn bng vt cht (CBVC), cn bng nhit lng (CBNL)
trong qu trnh ch bin kh.
- Lm sch kh.
6
- Thc hin cc th nghim v kh nh ha lng kh, chuyn ha kh.
- Cc th nghim ca m un lm trong phng th nghim ha du ca
nh trng.

Ni dung chnh/cc bi ca m un

Danh mc cc bi hc
Thi lng
(tit)
Cc hot
ng
khc LT TH
Bi 1. Khi nim c bn
Bi 2. Trng thi pha
Bi 3. ng ng dn kh
Bi 4. Lm sch kh
Bi 5. Ch bin kh bng phng php ngng
t
Bi 6. Ch bin kh bng phng php chng
ct v hp th
Bi 7. Tnh cn bng vt cht, cn bng nhit
lng.
Bi 8. Chuyn ha kh t nhin v kh ng
hnh.
5
6
5
6

6

5

6

0
5
0
8

8

8

8

7
CC HNH THC HC TP CHNH TRONG M UN

1. Hc trn lp v:
- L thuyt c bn v tnh cht l ha v phn lai kh
- L thuyt c bn v cc qu trnh ch bin khi.
- Cc sn phm s cp v th cp t kh du m.
- Cc qu trnh ch bin kh: lm kh kh, lm ngt kh, tch phn an
kh bng cc phng php ngng t, hp th v chng ct.
- ng ng dn kh, tank cha kh v cc thit b vn chuyn, tn tr
kh.
- Phng php thit lp cn bng vt cht v cn bng nhit lng ca
mt s qu trnh cng ngh n gin.
Tnh cht v ng dng ca cc sn phm t kh
- Kim tra cht lng sn phm thu c.
2. T nghin cu ti liu lin quan n cc qu trnh ch bin kh do gio vin
hng dn.
3. Hc ti phng th nghim Ch bin kh:Xem trnh din v thc hnh phn
tch cc th nghim trong phng th nghim ha du v kim tra cht lng
sn phm.
4. c cc tp ch chuyn ngnh v ti liu v ch bin kh.
5. Quan st v thc hnh trong phng th nghim:
- Vn hnh ch bin kh trong qui m phng th nghim.
- Tnh tan cn bng vt cht (CBVC), cn bng nhit lng (CBNL)
trong qu trnh ch bin kh.
- Lm sch kh.
- Thc hin cc th nghim v kh nh ha lng kh, chuyn ha kh
6. Tham quan cc phng th nghim chuyn nghnh ch bin kh v cc c s
ch bin, tn tr v vn chuyn kh.

8
LIT K CC NGUN LC CN THIT CHO M UN

1. Dng c v trang thit b
- Cc dng c thng thng phng th nghim
S lm kh kh bng phng php c ch, hp th v hp ph
S ch bin kh: ngng t nhit thp, hp thu nhit thp v
chng ct nhit thp.
- Cc thit b v ha cht phc v cho phn tch kh bng phng php
ha hc.
- L nung, t sy
- Cc loi bm
- My sc k kh
2. Vt liu
- Cc ha cht v dng c phng th nghim c lit k c th trong
cc bi.
- Cc bnh kh thin nhin mu
- Cc mu sn phm t kh: metanol, cc loi polymer, cht do tng
hp, cao su tng hp, cht hot ng b mt
- Cc bnh kh v kh chun, dung mi
- Cc mu cht hp th

9
GI CC NI DUNG CHO TNG BI

BI 1. KHI NIM C BN
M bi: HD D1

1. GING GII V A RA CC V D MINH HA CC NI DUNG
1.1. Phn loi kh thin nhin
Cc cch phn loi kh thin nhin:
Kh ng hnh v khng ng hnh ( kh thin nhin).
Phn loi theo m kh.
Kh bo ( kh t) v kh gy ( kh kh). Phn loi theo hm lng C
3+
.
Kh ngt v kh chua.
1.1.1. Kh du m ( kh ng hnh)
c im thnh phn: hm lng metan, hm lng kh xng.
1.1.2. Kh t nhin ( kh khng ng hnh)
c im thnh phn: hm lng metan, hm lng kh xng
Cc khi nim:
Kh thin nhin ha lng (LNG)
Cht lng ca kh thin nhin (NGL).
Kh du ha lng (LPG)
Condensat hoc xng thin nhin.
1.2. Thnh phn ha hc v tnh cht ca kh t nhin v kh du m
1.2.1. Thnh phn kh thin nhin
Hm lng cc hydrocacbon,
Thnh phn phi hydrocacbon
Thnh phn v tnh cht cc hydrocacbon cha trong kh (bng 1)
Phn tch, so snh thnh phn ca kh Nam Cn Sn v kh Bch H
thng qua bng 2.
c im ca thnh phn phn tch i vi kh ng hnh.
1.2.2. Tnh cht vt l ca kh thin nhin
Nhit tr
nh ngha v phn bit cc i lng:
Nhit tr
Nhit lng tng
Nhit lng thc
Tnh th tch kh cn cung cp thng qua tc cung cp nhit.
10
Trng lng ring
c im trng lng ring ca kh thin nhin v LPG
nh hng ca t trng i nguy c chy n.
Tr s Wobbe ( Wobbe Number, Wobbe Index)
Tnh tr s Wobbe bng:
Nhit tr (2)
d
Gii hn chp chy
Lng khng kh cn cho s chy:
Chy t thc
Tha s khng kh (AF)
Gii thiu tnh cht chy ca cc kh (bng 3)

Bng 3. Tnh cht chy ca cc kh
Tnh cht ca kh Kh nh my Propan
1. Nhit tr tng, kcal/m
3

2. T trng (khng kh =1)
3. Tr s Wobbe, kcal/m
3
4. Tc chp chy cc i, m/s
5. Th tch khng kh cn cho s chy
Nm
3
/1000 kcal
6. Gii hn chp chy, %t.t. kh trong khng kh
7. Nhit ngn la cc i trong khng kh
4770
0,5
6750
1,0

4,7
0,98 5,35
1960
23600
1,52
19200
0,37

23,8
1,01 2,10
2000

Hiu ng Joule-Thomson v ng dng trong ch bin kh
1.3. Tr lng kh trn th gii v Vit Nam
1.3.1. Tr lng kh trn th gii
- Phn tch tr lng kh trn th gii qua bng 4
Ging v tr lng kh ca cc nc Chu thng qua hnh 1.
1.3.2. Tr lng kh Vit Nam
Phn bit tr lng tim nng v tr lng xc minh
Ging v tr lng tim nng v tr lng xc minh Vit Nam
Gii thiu cc m kh ln Vit Nam thng qua bng 5.

11
Bng 5. Phn vng tr lng kh Vit Nam
Bn trng
Kh ng
hnh
(t m
3
)
Kh khng
ng hnh (t
m
3
)
Tng tr lng
t m
3
%
Nam Cn Sn
Cu Long
Malay-Th Chu
Sng Hng
15
56
3
-
159
-
45
208
174
56
48
208
35,8
11,5
9,9
42,8
Cng 74 412 486 100

1.4. Th trng kh
1.4.1. Th gii
Gii thiu tnh hnh th phn kh th gii
1.4.2. Vit Nam
- Gii thiu tc tng trng th trng kh Vit Nam qua bng 6.
- S tng trng ca cc nhin liu khc nhau dng trong sn xut in.
Bng 6. Nhu cu tiu th kh v LPG Vit Nam
Lng
tiu th
1992 '93 '94 '95 '96 '97 '98 '99 2000
Kh kh
(Triu M
3
)

-

-

-

183,4

281,2

531,9

900,3

1.027

1.255
Kh
lngLPG
( Nghn tn)

0,4

5

16,3

50

90

120

170

221

320

- Nhu cu LPG (bng 7).
Bng 7. T l tiu th LPG trong c cu s dng (%)
Lnh vc Thi k 96-98 Nm 1999 Nm 2000
Dn dng (%) 75 73 66
Thng mi (%) 15 12 14
Cng nghip (%) 10 15 20

1.5. Cc ng dng ca kh
Lit k cc lnh vc ng dng kh trn th gii: sn xut in, dn dng,
cng nghip, nng nghip, giao thng vn ti v cng nghip ha cht.
12
1. S dng kh cho sn xut nng lng
- Tiu th kh cho sn xut nng lng trn th gii
- u im ca s dng kh trong sn xut in.
- c im s dng kh thin nhin v LPG trong sn xut in.
2. Lm nhin liu
- Gii thiu v so snh tnh cht ca tng loi nhin liu trong bng 8.
3.Nhin liu giao thng vn ti
- So snh gi CNG vi xng v nhin liu diesel
- u im s dng kh nn thin nhin (CNG) lm nhin liu: v mi
trng (thnh phn kh thi), t trng, im nh la ca tng loi nhin liu.
- Nhc im ca nhin liu kh thin nhin.
4.Nguyn liu ha hc
- Cc hng ch bin kh thnh nguyn liu ha hc
- Gii thch bn cht ca qu trnh Gas-to-Liquid (GTL)
- Ging s x l v ch bin kh ng hnh trnh by trong hnh v
phn tch vai tr, nhim v ca tng cm cng ngh
- Gii thiu cc loi sn phm v gi ca chng thng qua s , t
cho thy tnh kinh t trong ch bin kh thnh sn phm ha hc
Gi cc kha cnh v mc
- Phi lm cho hc vin nm vng cc cch phn lai kh thin nhin.
- Nm c thnh phn v tnh cht ca kh thin nhin v kh ng
hnh.
- Hc vin phi bit phn bit thnh phn hydrocacbon, phi hydrocacbon
ca kh v cc khi nim c bn.
- Ging cho hc vin v tr lng kh trn th gii v Vit Nam
- Hc vin bit c su hng pht trin ca th trng kh
- Ging dy v ng dng ca kh thin nhin.
Cch thc kim tra nh gi
nh gi s hiu bit ca hc vin bng cc cu hi c th nh:
- Cch phn lai kh, thc tp phn lai theo cc th d.
- Phn bit tnh cht ca cc kh thin nhin v kh ng hnh cng nh
condensat.
- Hc vin hiu v phn bit cc khi nim c bn trong lnh vc kh.
- Bit vai tr v ng dng quan trng ca cc sn phm t kh.
- Thc hnh phn tch tnh cht kh trong phng th nghim.

13
2. THO LUN C IM V NG DNG CA KH V CC SN PHM
KH
- T chc tho lun v c im ca tng loi kh.
- Tho lun v tnh cht ca tng loi kh v nh hng sn phm thu
t cc kh.
- Gii thiu v cc ng dng ca kh thin nhin, c im, u im v
cc hn ch.
- Tho lun v tnh hnh pht trin ca cng nghip kh trn th gii v
Vit Nam
Gi cc kha cnh v mc
- Phi lm cho hc vin nm vng c tnh ca tng loi kh, t phn
tch nh hng x l, ch bin v thu nhn sn phm.
- Phi lm cho hc vin phn bit c im v thnh phn, tnh cht ca
kh thin nhin v kh ng hnh, gia kh thin nhin v LPG
- Cc hc vin phi bit nh gi xu hng pht trin ca ngnh cng
nghip kh.
- Cho hc vin lit k, phn tch c im ca tng lai kh v xut
hng ch bin kh v s dng c hiu qu.
- Cho hc vin trnh by v vai tr ca kh thin nhin trong sn xut
in, lm nhin liu giao thng vn ti, nhin liu t v cc lnh vc kinh t
khc.
- Cho tng nhm ln trnh by vn va tho lun, cc nhm khc hi
li v cho im. Da vo kt qu trung bnh tnh im cho tng c nhn.
3. NH GI KT QU HC TP CA TON BI
Trong qu trnh o to c cc dng bi tp, kim tra nh gi sau:
- 1 bi kim tra: Phn lai kh v cc khi nim v kh
- 1 tiu lun v: Tnh hnh pht trin cng nghip kh trn th gii v
Vit Nam.
- Bi tho lun nhm theo ni dung bi hc, bo co, tr li cu hi v
cho im
- Tr bi l thuyt hoc vit bo co theo cc chuyn nh
Cn ch n trng im ca mi th loi v nhn bit c s c gng
ring bit ca mi hc vin t cho im c chnh xc.
i vi nhng bi c kt qu c th th lu kt qu im. Cn nhng bi
khc yu cu hc vin hon thin theo yu cu nhng khng ly im.
14
CC CU HI V P N (Bi mu kim tra 15)

Cu 1. Phn loi, cc khi nim v tnh cht l ha c bn ca kh.
p n:
Phn loi kh theo cc phng php sau (3 im):
+ Kh thin nhinkh ng hnh ( kh du): Kh ly t m ch c kh c
gi l kh t nhin (kh khng ng hnh). Kh khai thc t cc m trong n
ho tan trong du v c tch ra khi du trong thit b phn ring c gi
l kh ng hnh (kh du m) (0,75 im).
+ Phn loi theo dng m kh: kh thin nhin c chia thnh ba loi m:
m kh, m kh du v kh condensat. Trong cc m kh loi I, kh c to
thnh trong cc m kh, khng cha du. Cc m th II, gi l m kh-du,
trong kh cng tn ti vi du. Cc m th III l m kh condensat c
c trng l m c p sut ln (trn 3.10
7
Pa) v nhit cao (t 80 100
o
C
tr ln) (0,75 im)..
+ Theo bo ca kh: bo ca kh c nh gi bng hm lng
ca cc hydrocarbon C
3+
. Nu hm lng C
3+
thp hn 250 g/m
3
kh th kh
thuc loi kh gy, 250 350 g/m
3
kh bo thp; trn 350 400 g/m
3
bo cao
v trn 600 g/m
3
rt bo.(0,75 im).
+ Theo hm lng kh chua: Ph thuc vo hm lng kh chua, kh thin
nhin c th chia thnh kh ngt v kh chua. Theo tiu chun ca M kh ngt
l kh cha khng qu grain H
2
S trong mt feet khi kh, hay khong 4 ppm
th tch. (0,75 im).
Cc khi nim (2,0 im):
+ Kh thin nhin ha lng (LNG) l kh thin nhin cha ch yu l
metan, ha lng khi c lm lnh n 161,5
o
C p sut thng (0,5 im).
+ Cht lng ca kh thin nhin (NGL). Hn hp etan, propan v butan khi
c trch ra, c gi l cht lng ca kh thin nhin
+ Kh du ha lng (LPG) l hn hp propan v butan trng thi lng
hoc kh. (0,5 im)
+ Condensat hoc xng thin nhin Phn on C
5
v hydrocacbon nng
hn (C
5+
) trng thi lng p sut v nhit thng. (0,5 im).
Cc cht l ha c bn ca kh:(5 im).
+ Nhit tr: Nhit tr ca kh thin nhin l lng n v nhit kilocalor
(kcal), n v nhit ca Anh (Btu), Jun (J) sinh ra khi mt n v th tch kh
(m
3
, cubic foot) c t chy.(0,5 im)
15
Nhit lng tng l nhit lng sinh ra trong qu trnh t chy kh vi
lng khng kh l thuyt, trong qu trnh ny nc sinh ra c lm lnh n
nhit qui chiu v ngng t. (0,5 im)
Nhit lng thc l nhit lng sinh ra khi t chy kh m nc vn tn
ti th kh.(0,5 im)
+ T trng: T trng kh thin nhin so vi khng kh dao ng trong
khong t 0,540 n 0,650, kh ng hnh c t trng cao hn v t ti 1,0
hoc cao hn. Do nu r r khi ng dn, kh thin nhin c xu hng bay
ln cao v phn tn, cn LPG li chm xung t v tp trung li ti cc v tr
thp. Cc c tnh ny s quyt nh nguy c chy n v thit b thng gi
cng nh v tr cho php s dng kh thin nhin v LPG hoc cc kh
khc.(0,5 im)
+ Tr s Wobbe: Tr s Wobbe ca kh thin nhin c xc nh nh sau:
Nhit tr

Trong khi lng ring. (0,5 im)
+ Gii hn chy: Gii hn chp chy ca kh thin nhin trong khng kh
l 5 15% t.t. (0,5 im)
+ Lng khng kh cn cho s chy tng t nh i vi tt c cc kh,
l lng khng kh cn thit tnh bng m
3
/kcal. (0,5 im)
iu kin chy t thc l iu kin trong lng tng i ca nhin
liu v khng kh theo l thuyt l nh nht chy hon ton. chy t
thc ta c t l sau (th tch khng kh/th tch nhin liu): A
o
= 9,763 (0,5
im)
Tha s khng kh (AF) l t l khng kh c s dng thc t /th tch
nhin liu so vi nhu cu khng kh t thc (th tch/th tch nhin liu). (0,5
im)
+ Hiu ng JohnThomson: nu kh p sut cao c gin n xung p
sut thp, m khng sinh ra cng, v khng c trao i nhit vi bn ngoi, th
nhit kh s gim xung. Kt qu ny c bit n nh Hiu ng Joule
Thomson. (0,5 im)
16
BI 2. TRNG THI PHA
M bi: HD D2

1.1.im ti hn: p sut ti hn v nhit ti hn
Nu khi nim v im ti hn, gii thiu gi tr nhit v p sut ti
hn ca mt s cht kh nu trong bng 9.
Gii thch cch tnh p sut v nhit gi ti hn bng cc cng thc
sau:
T
pc
= Ey
j
T
cj
, P
pc
= Ey
j
P
cj
(3)
Cch tnh p sut v nhit gi ti hn da vo t trng hn hp kh
thng qua phng trnh Thomas.
1.2. S dng s trng thi pha
1. S trng thi pha ca n cht trong h trc p sutnhit
Da vo hnh ging s trng thi pha ca n cht trong h trc p
sut nhit : ch gii thch ngha cc dng Cc ng HD, HC v FH,
im ba pha(H), im im ti hn (C).
Lu cc c im ca gin pha ca n cht.
2. S trng thi pha ca h a cu t
V v gin gin pha.
Gii thch s khc bit ca gin pha h a cu t so vi n cht.
Gii thch cc k hiu trn hnh: im N, im M, vng thoi ha, ng
cht.
1.3. Qui tc pha
Khi nim v pha
Vit v gii thch phng trnh qui tc pha ca Gibb:
f + k = n + m (4)
Pht biu v gii thch qui tc pha.
1.4. Cc phng php xc nh cn bng pha
Trnh by cc phng php xc nh cn bng pha, gm:
1. Phng trnh ClapayronClaudiut
Vit v gii thch phng trnh ClapayronClaodiut:

V
dT
dP
T H
cb
A = A
(5)
2. Tnh h s cn bng pha theo phng php Neyrey
ng dng ca phng php Neyrey
17
Hng dn cch tnh h s cn bng pha xc nh theo ba gin .
+ Theo gin th nht tm i lng K
o
.
+ Theo gin th hai tm i lng S
+ Theo gin th ba xc nh hng s cn bng pha.
S trn ng cong l p sut hi t, fun/inch
2
1.5. Tnh cht nhit ng hc ca kh hydrocacbon
1. Tnh nhit v p sut ti hn
Hng dn xc nh nhit v p sut ti hn ca mt s cht nu ra
trong bng 9.
Hng dn xc nh nhit v p sut ti hn ca kh theo phn t
lng
Tnh nhit ti hn ca cc hydrocacbon n cht C
1
-C
15
theo
phng trnh (6):
T
c
=
| |
7 , 190
) 1 ( 645 , 2
) 1 ( 7 , 391
785 , 0
+
+

n
n
(6)
Xc nh th tch ti hn ca hydrocacbon C
3
C
16
theo phng trnh (7):
V
c
= 58,0 n + 22 (7)
Xc nh p sut ti hn ca cc hydrocacbon C
1
C
20
theo (8):
P
C
=
2 , 1
977 , 7
1 , 495
n +
(8)
Xc nh cc thng s ti hn ca cc phn on du v cc
hydrocacbon theo cc phng trnh (9), (10):
T
c
= 355,1 + 0,97 a 0,00049a
2
(9)
P
c
= K
M
T
C
(10)
Cch tnh nhit si ti hn (t
C
,
o
C) ca phn on du tnh theo theo
nhit si trung bnh khi lng (t
tr.b
):
t
C
= 1,05t
tr.b.
+ 160 (12)
2. Nhit si v p sut hi bo ha
Tnh nhit si cc parafin C
1
C
10
theo phng trnh:
T
s
= (193,30,05n)(n-1)
0,91
121n + 232,7 (13)
Xc nh p sut hi bo ha theo th.
Tnh p sut hi bo ha ca cc phn on du p sut thp theo
cng thc Asvort:
18
lgP = 2,68
(
) (
) (
1
o
T f
T f
(14)
3. Th tch mol, khi lng mol v t trng ca kh
Xc nh th tch mol ca mt s cht dn ra trong bng 10, phn t
lng v t trng kh theo bng 11.

19
Bng 10. Th tch mol ca cc cht
Nguyn t
Nhit ,
o
C
-140 -145 -150 -155 -160 -165 -170 -175 -180
CH
4

C
2
H
6
C
3
H
8

n-C
4
H
10
iso-C
4
H
10
n-C
5
H
12
iso-C
5
H
12
C
6
H
14
N
2
O
2

0,04126
0,04969
0,06440
0,07876
0,07928
0,09260
0,09330
0,10716
0,06496
-
0,04042
0,04925
0,06392
0,07826
0,07873
0,09206
0,09275
0,10659
0,05915
-
0,03964
0,04882
0,06344
0,07778
0,07818
0,09152
0,09221
0,10602
0,05428
0,03367
0,03890
0,04841
0,06298
0,07729
0,07764
0,09099
0,09167
0,10545
0,06021
0,03252
0,03822
0,04800
0,06252
0,07682
0,07711
0,09047
0,09113
0,10489
0,04683
0,03151
0,03757
0,04760
0,06208
0,07635
0,07659
0,08995
0,09060
0,10434
0,04407
0,03061
0,03696
0,04721
0,06164
0,07589
0,07608
0,08944
0,09008
0,10380
0,04181
0,02980
0,03636
0,04682
0,06122
0,07543
0,07557
0,08894
0,08957
0,10326
0,03996
-
0,03579
0,04645
0,06080
0,07498
0,07508
0,08844
0,08906
0,10273
0,03842
-

20
Bng 11. Phn t lng v t trng mt s kh hydrocacbon v cht lng
Nguyn t Phn t lng
Trng lng ring ( 760
mm Hg, 0
o
C), kg/m
3

Metan, CH
4
Etan, C
2
H
6
Propan, C
3
H
8
iso-Butan, C
4
H
10
n-Butan, C
4
H
10
iso-octan, C
8
H
18
Etylen, C
2
H
4
Propylen, C
3
H
6
nv iso-butylen, C
4
H
8
Acetylen, C
2
H
2
Benzen, C
6
H
6

Toluen, C
6
H
5
CH
3

16
30
44
58
58
114
28
42
56
26
78
92
0,717
1,356
2,017
2,598
2,590
0,703
1,250
1,880
2,500
1,177
0,879
0,866

Tnh khi lng mol (M, kg.mol/m
3
) theo cng thc(16), t trng ca kh
hoc hi so vi khng kh theo cng thc (18):
d =
9 , 28
M
(18)
Tnh khi lng ring ca kh v hi ( , g/cm
3
) 0
o
C v 760 mm Hg theo
cng thc (19):
=
4 , 22
M
(19)
nhit T (
o
K) v p sut H (atm) theo cng thc (20):

khi
= H
+ 273
273
t
(20)
4. Nhit dung
Tnh nhit dung C
p
cho cc hydrocacbon nh v hn hp ca chng p
sut kh quyn theo th.
Hng dn tnh nhit dung hn hp p sut thng theo biu thc
(23), (24).
1.6. Thu thp s liu t nh my ch bin kh
Phn tch ngha ca thnh phn kh Bch H v Nam Cn Sn theo
cc bng 13, 14.
21
Gi cc kha cnh v mc
Phi lm cho hc vin nm vng cc khi nim im ti hn, s trng
thi pha v qui tc pha.
Nm c thnh phn v tnh cht ca kh thin nhin v kh ng hnh.
Hc vin phi bit cch xc nh cn bng pha bng cc phng php
n gin.
Ging cho hc vin v cc tnh cht nhit ng c bn ca kh v cch
xc nh chng bng gin v bng s liu thc nghim
Hc vin bit cc tnh cht c bn ca mt s kh thin nhin ca Vit
Nam.
- c im gin pha ca n cht v hn hp.
- Cc khi nim v pha, hp phn v qui tc pha.
- Hc vin hiu v bit tnh cn bng pha
- Bit cch xc nh cc tnh cht nhit ng ca kh bng cc phng
php khc nhau
2. THO LUN C IM V NG DNG CA KH V CC SN PHM
KH
- T chc tho lun v c im ca gin pha n cht v hn hp.
- Tho lun v qui tc pha v thc tp xc nh cn bng pha thng qua
th d.
Tnh ton cc tnh cht nhit ng hc ca cc loi kh.
- Tp s dng gin pha, tnh cn bng pha.
- xut ng dng gin pha trong ch bin kh
- Thu thp s liu v thnh phn kh Vit Nam
Gi cc kha cnh v mc
- Phi lm cho hc vin nm vng cc khi nim v gin pha, im
ti hn v phn bit c c im gin pha ca n cht v hn hp.
- Phi lm cho hc vin nm vng qui tc pha v bit ng dng tnh
cn bng pha trong cc th d c th.
- Cc hc vin phi bit cch xc nh tnh cht ca kh
- Cho hc vin m t, phn tch c im ca gin pha i vi n
cht v hn hp.
- Cho hc vin trnh by v c im ca im ti hn.
22
- Cho hc vin tho lun theo nhm v phng php xc nh cn bng
pha v tnh cht ca hn hp kh.
2 bi kim tra:
+ M t qui tc pha, cch s dng s trng thi pha, phng php
tnh cn bng pha
+ Tnh ton p sut ti hn v nhit ti hn t cc s liu thu thp t
nh my ch bin kh
1 bi tiu lun v tnh tnh cht nhit ng ca kh Vit Nam
Bi tho lun nhm theo ni dung bi hc, bo co, tr li cu hi v cho
im
Tr bi l thuyt hoc vit bo co theo cc chuyn nh
4. CC CU HI V P N
Cu 1. Trnh by gin pha ca n cht v ca h a cu t
p n:
Gin pha ca n cht:
nh ngha ng cn bng, cc ng cn bng Rnlng, lng hi v
rnhi
im ba pha.
i vi n cht vic thay i pha din ra nhit v p sut c nh.
im ti hn, trng thi ng nht lng hi ( cht lng dy c ) ca vt
cht nhit , p sut cao hn ti hn.
H a cu t:
Thm mt tham s mi l thnh phn: bao pha ny c b dy, ng
im bong bng v ng im sng ca hn hp khng trng nhau,thay
i pha khng din ra mt nhit c nh m trong mt khong nhit .
Phn bit cc im ti hn, im Cricondenbar, Cricondentherm, Vng
thoi ha (ngng t ngc) v ng cht lng.
Cu 2. Cc phng php xc nh cn bng pha
23
p n:
Xc nh cn bng pha theo phng trnh Clayparon Claudiut
Tnh h s cn bng pha theo phng php Neyrey:
Xc nh h s cn bng pha theo ba gin :
- Theo hnh tm i lng K
o
ph thuc vo p sut h v p sut hi t.
- Theo hnh xc nh S
- Theo gin hnh xc nh hng s cn bng pha ng vi gi tr K
o

(tm c trong hnh, K
o
/10 v S (xc nh trong gin 8).
Cu 3. Thc hnh tnh nhit , p sut, th tch ti hn, nhit si v p
sut hi bo ha, khi lng mol v th tch mol, nhit dung ca mt kh
hydrocacbon.
p n:
Xc nh nhit , p sut, th tch ti hn theo cc gin 10, 11 v cc
cng thc 6-8
Xc nh nhit si ca cc hydrocarbon theo bng 9 v phng
trnh(13).
Xc nh p sut hi theo gin 12, 13
Bi mu kim tra 15:
Cu hi. Hy trnh by gin pha ca n cht.
p n:
V gin pha trong h trc ta P-T, nu c im gin pha ca
n cht:
Cc ng HD, HC v FH l cc ng cn bng, cha cc im c p
sut v nhit , ti cc pha tn ti cn bng. Trn ng cn bng trng
thi pha ca cht c th thay i nhit v p sut c nh bng cch
thm hoc bt nng lng ra khi h. (1 im)
FH ng thng hoa pha rn thnh kh. (0,75 im)
HD l ng cn bng gia hai pha rn v lng, lng thay i nng
lng dc theo ng HD gi l nhit nng chy. ng HD c gi l
ng bo ha rn lng hoc cn bng rn-lng. (1 im)
HC l ng bo ha hay cn bng hi lng, ng im bong bng,
ng im sng v ng p sut hi. i vi n cht tt c cc tn ny
c ngha nh nhau(0,75 im). p sut v nhit biu din trn ng
HC h c th hon ton lng bo ha, hi bo ha hoc l hn hp ca hi
v lng. Trng thi pha ca h ph thuc vo mc nng lng ti gi tr p
sut v nhit xc nh. (0,75 im)
24
im H, im ba pha, l im duy nht ti nhit v p sut ng
thi tn ti ba pha rn, lng, hi. (0,75 im)
C gi l im ti hn vi nhit ti hn (T
c
) v p sut ti hn (P
c
). Ti
im ny pha lng v hi ng nht. i vi n cht im ti hn xc nh
nh mt im, trn im pha lng v hi khng tn ti ring bit v khng
th tch ring ra. (1 im)
Ti f (cao hn im ti hn) h tn ti trng thi th t trng thi ng
nht, thng c gi l pha cht lng dy c. T cht lng ch cht c
th chy nh cht lng. Cht lng ny ti f ging nh kh nhng n m c
hn kh thng thng nhng li c kh nng nn cao hn cht lng thng.
(1 im)
C th i thng t b n d bng cch thm nng lng vo cht lng
v gi nguyn p sut. Ti im ny s xut hin bong bng hi. Tip tc tng
nng lng cho h th mc cht lng s gim cho n khi n bin mt. Khng
c s thay i nhit trong qu trnh i t b (cht lng bo ha) n d
(hi bo ha). (1 im)

25
BI 3. NG NG DN KH
M bi: HD D3

1.1.H thng ng dn n gin
Phn bit 3 nhm h thng ng ng chnh trong cng nghip kh: h
thng vn chuyn chnh, h thng vn chuyn khu vc v mng li phn
phi.
V v gii thiu s h thng thu gom v vn chuyn kh, ging v
chc nng ca tng b phn.
H thng vn chuyn chnh: chc nng, thng s k thut
H thng vn chuyn khu vc: chc nng, thng s k thut, phn bit
vi ng dn chnh
Mng li phn phi: thnh phn
ng dn kh n gin: khi nim
Hng dn tnh cng sut ng dn kh theo phng trnh (25):
5 , 0
5 2
2
2
1
) (
(
=
m m m
sc
sc
Z LT f
d P P
P
T
K q
(25)
Tnh p sut trung bnh theo cng thc (26):
( )
( )
( )
(
+
+ =
=
2 1
2 1
2 1
2
2
2
1
3
2
3
1
3
2
3
2
P P
P P
P P
P P
P P
P
m
(26)
Tnh nhit trung bnh theo cng thc (27):
g
g
g
m
T
T T
T T
T T
T +
(
(
=
2
1
2 1
ln
(27)
Xc nh ch chy thng qua tr s Renon (Re).
1.2. H thng ng dn phc tp
Khi nim ng dn phc tp, phn bit vi ng dn n gin
Tnh p sut y ct theo cng thc:
P
A
= P
B
e
s
(31)
trong :
m m
Z AT
H
s

= v e = 2,718
Hng dn th d tnh p sut y ct
Tnh ng knh ng ng lng ( d
e
) v chiu di ng lng (L
e
)
26
ca hai ng c ng knh khc nhau:
5 / 1 5 / 1
|
|
.
|
\
|
|
|
.
|
\
|
=
B
A
B
A
B e
f
f
L
L
d d (32)
|
|
.
|
\
|
|
|
.
|
\
|
=
B
A
B
A
B e
f
f
d
d
L L
5
(33)
Tnh tc v lu lng ca cht kh b nn:
+ i vi dng chy ri theo cng thc (34)
+ i vi dng chy ng nhit trong ng nm ngang theo phng trnh
(34a):
+ i vi ng dn c chiu di ln v gim p khng ng k theo
phng trnh (34b) v (34c)
+ i vi dng chy an nhit trong ng nm ngang theo cc cng thc
(35), (35a), (35b), (35c)
Tnh lu lng cho dng chy tng, ng nhit ng dng cc cng thc
(36), (36a), (36b), (36c) v (36d) cho cc loi ng khc nhau.
Xc nh ng knh ng dn khi bit lu lng v tc dng theo cng
thc (37):
d =
w
V
785 , 0
,m (37)
S dng bng 15 xc nh tc trung bnh ca cht lng v kh chy
trong ng dn.

1.3. H thng hai pha
Gii thiu 3 dng h thng dn c bn:
1. ng dn hai pha nm ngang
Gii thiu cc dng dng chy trong ng dn nm ngang, s dng hnh.
- Gii thiu c im ca tng dng trong hnh
- V v gii thiu dng ng dn trong thc t theo hnh
- Cc phng php tnh n nh hng ca dng lng.
- S dng phng trnh dng mt pha cho dng hai pha, c ng dng
h s nn Z
2. ng dn hai pha thng ng
V v gii thiu 4 dng c bn din ra trong dng chy thng ng.
iu kin to thnh cc dng dng hai pha khc nhau.
Gii thch v hng dn s dng th xc nh dng chy ca dng
27
hai pha trong ng thng ng.
1.4. Trng thi khng bn vng:
Ging cc trng hp to trng thi khng bn vng trong ng dn:
1. p sut dng khi ng van. Tnh lng tng p sut khi ng van:
A P = A( vL/t) (38)
2. Thay i nhit trong ng dn kh.
Hng dn s dng phng trnh (39) xc nh s phn b nhit
trong h thng ng dn kh theo
Q = (U) ( t d L)(AT
m
) (39)
Ging s ph thuc gia chiu di ca on ng v nhit gia cc
im
1.5. Vn chuyn v tn tr kh
Gii thiu cc phng tin vn chuyn kh: ng ng, tu chuyn dng
v xe.
1.5.1. Vn chuyn kh
1. Tu p sut, tu lnh
Cc loi tu chuyn ch LNG: cng sut, gii thiu hnh nh hc vin
hiu thc t.
Cc dng tank cha, c im cn lu khi vn chuyn LNG
2. H thng vn chuyn v phn phi LPG
Vn chuyn LPG bng h thng ng ng, c im v yu cu tnh
nng k thut
Vn chuyn LPG bng xe bn v tu chuyn bit (gii thiu hnh nh).
V v gii thiu s vn chuyn, phn phi LPG
1.5.2. Cc loi bn cha LNG v LPG
Cc tank trn mt t v trong lng t, bn p sut cao.
1. Tank cha LNG
Tank cha LNG trn mc t (v na chm na ni)
Cu to tank kim loi 2 lp, cng sut, u im
Tank LNG ngm
Cu trc ca tank, cng sut tank, thit b an tan
2. Tn tr LPG
Tank cha LPG
c im tn tr v s dng LPG,
Bn cha chuyn dng vi p sut cao
28
Cc kiu tn tr:
+ di t:
+ trn mt t
Vic vn chuyn LPG bng h thng ng ng hoc bng xe bn, cc
loi bn cha, bnh ng LPG (Cylinder).
Cng ngh tn tr LPG
Tn tr LPG p sut cao ti nhit mi trng
+ Cc loi bn tr LPG v cc thit b ph tr.
+ Bn lp t
Tn tr LPG p sut trung bnh
Tn tr LPG bng cch lm lnh hon ton ti p sut kh quyn.
Cylinder
1.6. Trm my nn kh
- Chc nng ca trm nn kh, gii thiu hnh nh minh ho
- Cc loi my nn kh
- Cc trang thit b ph tr
- V v ging phng thc vn hnh ca trm my nn kh
1.7. Cc loi van
Gii thiu cc loi van trong bng 16
Tnh kch thc van:
C
v
=
5 , 0
|
.
|
\
|
AP A
q
(40)
1.8. Cch pht hin s d r ca kh da vo cht ch th mi
S dng cht to mi Mercaptan
Cc h thng pht hin kh: u d xc tc v u d hng ngai.
Gii thiu c ch hat ng ca thit b MM0100
Ging nguyn l pht hin r r gas.
Gi cc kha cnh v mc :
Phi lm cho hc vin nm vng nguyn tc ca h thng dn kh v
cha kh.
Ging cho hc vin cc cng thc dng ca cc lai ng dn n gin,
phc tp v cc ng ng mt pha, hai pha.
Phi lm cho hc vin nm vng cc lai tu vn chuyn kh, cc lai bn
cha kh v LPG.
Nm c thnh phn v hat ng ca trm my nn v cc lai van
29
kh.
Hc vin bit cc phng php pht hin r r kh
- c im ca cc lai ng dn.
- Cc lai bn cha kh v LPG.
- Hc vin bit m t hat ng ca trm nn kh.
- Bit cch la chn van.
2. THO LUN C IM V NG DNG CA CC PHNG TIN VN
CHUYN, TN TR KH, LPG
- T chc tho lun v h thng ng dn n gin, h thng ng dn
phc tp, h thng hai pha.
- Tho lun v nguyn nhn sinh ra trng thi khng bn vng trong
ng ng dn kh
- Cc nhm tho lun v cc phng php vn chuyn v tn tr kh.
- Cc nhm tp m t hat ng ca gin nn kh.
- Tng nhm tp tnh v la chn van.
- Thc tp v pht hin kh bng khu gic v bng thit b
- Thu thp s liu v cc h thng ng dn kh Vit Nam.
Gi cc kha cnh v mc
- Phi lm cho hc vin nm vng cch phn lai cc lai ng dn.
- Phi lm cho hc vin nm vng vai tr ca trm nn kh v thnh phn
cng nh hat ng ca trm nn kh.
- Cc hc vin phi bit cc lai van c s dng trong vn chuyn v
cng ngh ch bin kh.
- Cho hc vin m t, phn tch c im v cc phng trnh c bn
ca tng loi ng dn kh.
- Cho hc vin trnh by v c im ca cc loi bn cha kh.
- Cho hc vin tho lun theo nhm v phng php xc nh cc thng
s k thut ca ng ng dn kh.
1 bi kim tra: Cc ng ng dn kh
30
1 bi tiu lun v cc h thng ng dn kh Vit Nam.
cho im

CC CU HI V P N:

Cu 1. Tnh cng sut, p sut, nhit trung bnh v tc dng kh cc i
v ch chy trong ng dn n gin nm ngang
p n:
Trong ng dn kh n gin cng sut ng dn kh (q
sc
) c tnh theo
phng trnh sau::
5 , 0
5 2
2
2
1
) (
(
=
m m m
sc
sc
Z LT f
d P P
P
T
K q
(25)

trong :
q
sc
cng sut kh iu kin T
sc
, p
sc
, m
3
/ngy
P
sc
p sut iu kin chun, kPa
P
m
p sut trung bnh ca ng dn kh, kPa
T
m
nhit trung bnh ca ng ng, K
T
sc
nhit iu kin chun, K
T
g
nhit xung quanh ng, K
d ng knh trong ca ng dn, m
L chiu di ng ng
t trng ca kh
Z
m
h s nn ca kh
f h s ma st
p sut trung bnh c tnh theo cng thc sau:

( )
( )
( )
(
+
+ =
=
2 1
2 1
2 1
2
2
2
1
3
2
3
1
3
2
3
2
P P
P P
P P
P P
P P
P
m
(26)
P
1
v P
2
l p sut tuyt i u vo v u ra khi ng ng, kPa
31
Nhit trung bnh c tnh theo cng thc (27):
g
g
g
m
T
T T
T T
T T
T +
(
(
=
2
1
2 1
ln
(27)
Tc dng kh cc i trong ng dn do n, gim p sut qui nh
v c tnh theo cng thc sau:
V =
5 , 0
A
(28)
V vn tc dng kh (m/giy),
khi lng ring ca kh ca kh (kg/m
3
);
A- hng s v bng 146.
p sut 7,0 MPa phng trnh (28) cho bit vn tc cho php cc i
ca dng kh bng khong 17-18 m/giy. p sut 14,0 vn tc cho php cc
i ca dng kh bng 2/3 gi tr trn.
Ch chy ca cht lng v kh u c xc nh bng tr s Renon
(Re), tnh theo cng thc sau:
Re =
v
wl l w
=
(29)
Trong : h s nht ng lc hc, N.s/m
2
; v h s nht ng
hc, m
2
/s; l kch thc hnh hc, m.
Theo Re xc nh ch chuyn ng ca dng chy trong ng thng:
+ Ch chy tng: Re < 2320
+ Ch chy qu : 2320 < Re < 10 000
+ Ch chy ri: Re > 10 000

Bi kim tra mu 15 pht:

Cu hi. Trnh by h thng ng dn n gin: h thng ng dn chnh, ng
dn khu vc v mng li phn phi v cng thc tnh p sut trong ng dn
n gin.
p n:
H thng ng dn kh, vai tr v c im ca ng dn chnh, ng dn
khu vc v mng li phn phi:
H thng ng ng c chia thnh 3 nhm chnh gm: h thng vn
chuyn chnh (hay ng ng thn), h thng vn chuyn khu vc v mng
32
li phn phi. (1 im)
+ H thng vn chuyn chnh. Chc nng ca h vn chuyn l m
bo cung cp kh lin tc vi vn tc dng v p sut mong mun t im sn
xut n im phn phi. im phn phi thng l ca dn vo h thng
vn chuyn khu vc, cng c th l h phn phi ln, nh nh my in, nh
my ha cht p sut ca ng ng l 1000 psi v ng knh t 60
120cm (24 48 inch) v ni chung khng qu 142 cm. (2 im)
+ Chc nng ca h thng vn chuyn khu vc l ly kh t im
phn phi ca h thng ng chnh v vn chuyn n n trm vn chuyn kh
a phng t trong hoc gn vi vng tiu th chnh. Ti trm kh c o
li ln na v gim tip p sut n mc mng phn phi chp nhn c.
Bnh thng, p sut vn chuyn khu vc trong khong 15 40 bar v ng
knh ng ng ti 60cm. (2 im)
+ Mng li phn phi l h thng phc tp gm ngun cung cp,
ngun np, phn phi v phc v (ng nh) phn phi kh t h thng chnh
n ng h ca h tiu th. (2 im)
Cng thc tnh cng sut ng dn kh, p sut, nhit , tc dng kh
cc i v tr s Renon trong ng dn kh n gin
sc
) c tnh theo
phng trnh sau::(3 im)
33
BI 4. LM SCH KH
M bi: HD D4

V v gii thch s qui trnh ch bin kh:
1.1.Lm kh kh
1.1.1. Khi nim chung
m bo ha
m tuyt
m tng i
im sng.
1.1.2.Cc phng php lm kh kh
1. Phng php c ch to thnh hidrat
Bn cht ca phng php c ch
Tnh lng gim nhit to hydrat do s dng cht c ch theo phng
trnh (42):
At = 0,556
W
W
M
K
100
(42)
Cc cht c ch c s dng: metanol v glicol.
Tnh cht ca metanol, gii thch tnh cht no l quan trng nht quyt
nh cng ngh khi s dng.
V v gii thch s cng ngh lm kh kh bng metanol
- V v gii thch s cng ngh lm kh kh bng glicol, so snh vi
s .
2. Phng php hp th.
Cc cht hp th c s dng: cc glicol, nhit im sng t
c.
V v gi thch s cng ngh qu trnh lm kh kh bng glicol, so
snh vi s .

- nh hng ca nng glicol n lng gim im sng ca kh.
- Cc phng php han nguyn glicol:
+ p sut kh quyn: hm lng glicol < 97-98% k.l.
+ Hon nguyn trong chn khng: hm lng glicol >99% k.l.
+ Hon nguyn glicol bng kh thi
3. Lm khan bng phng php hp ph
34
ng dng phng php hp ph: gim im sng > (100-120
o
C); im
sng t (-85) (-100
o
C)
Cc loi cht hp ph
Trnh by cc tnh cht ca mt s cht hp ph rn (bng 17)
- Hon nguyn cht hp ph sau s dng.
Cc s cng ngh lm kh kh bng phng php hp ph:
+ V cc s cng ngh lm kh vi chu k hon nguyn cht hp ph
h: gii thch th no l chu trnh h, phn tch u, nhc im ca tng s
.
+ V s cng ngh lm kh vi chu k hon nguyn cht hp ph kn:
gii thch th no l chu trnh kn, so snh vi cc s hon nguyn h
- Cc phng n ng dng phng php lm kh hn hp
Nu u im, nhc im ca phng php lm kh hp ph kh.
a) Chu trnh hon nguyn h (phng n th nht);
Chu trnh hon nguyn h ( phng n hai):
c)Chu trnh hon nguyn h (phng n th ba)
d) Chu trnh hon nguyn kn (phng n th t)
1.2. Lm sch ( lm ngt ) kh
1.2.1. Khi nim chung
- Cc kh chua cha trong kh du m v kh thin nhin
- Tiu chun v cht lng i vi kh thin nhin v kh du
- Lm sch H
2
S, CO
2
v cc hp cht ph cha lu hunh, oxy bng
phng php hp th.
Ging v bn cht ca qu trnh hp th ha hc kh chua, cht hp th
(cc amin), u v nhc im ca qu trnh.
Ging v bn cht ca qu trnh hp th vt l, cht hp th (cc dung
mi hu c), u v nhc im ca qu trnh, lnh vc ng dng ca chng.
Gii thch qu trnh lm sch kh bng dung mi hn hp, c im v
u, nhc im ca qu trnh.
1.2.2.Lm sch kh bng dung mi alcanamin
1. Qu trnh lm sch MEA
Dung mi, hm lng MEA. Lu gii thch yu t quyt nh vic la
chn nng cht hp th.
Phn tch khuyt im ca qu trnh, trong nhn mnh hn ch ng
dng i vi mt s kh chua COS v CS
2
v kh nng hp th km
35
mercaptan v cc hp cht lu hunh hu c;
V v trnh by hat ng ca s cng ngh lm sch hp th H
2
S v
CO
2
bng dung dch nc alcanamin.
2. Qu trnh lm sch DEA.
Dung mi s dng, nng DEA trong dung dch, mc bo ha kh chua.
u im ca qu trnh, nhn mnh s khc bit trong ng dng ca s
MEA v DEA.
3. Qu trnh ADIP
Dung mi s dng, nng DIPA trong dung dch,
Kh nng lm sch kh,
Lu hot ca dung dch DIPA i vi CO
2
, COS v RSR.
4. Qu trnh Econamin.
Dung mi s dng v nng
Kh nng lm sch tinh cc kh chua
c im tng tc vi CO
2
, COS, CS
2
v mercaptan
Mc bo ha kh chua.
1.2.3. Lm sch kh bng dung mi vt l v tng hp
Gii thch 3 loi dung mi hn hp trong hp th cc kh chua khc nhau.
1. Qu trnh FLUOR.
Cht hp th
c im hp th kh chua, n mn v ha tan hydrocacbon
Hm lng kh chua trong kh sau x l
Lnh vc ng dng.
2. Qu trnh SELEXOL
Cht hp th v tnh cht ca n.
Kh nng hp th la chn H
2
S trong mi trng c CO
2

Lnh vc ng dng
Ch cng ngh
V v gii thch hat ng ca h thng cng ngh qu trnh Selexol
Gii thch c im ca s .
3. Qu trnh Sunfinol.
Cht hp th
Tnh cht ca Sunsinol.
Lnh vc ng dng
So snh vi qu trnh MEA.
36
1.2.4. La chn dung mi cho qu trnh lm sch dihydrosunfur v
cacbonic trong kh
Hng dn s dng 4 hnh la chn s cng ngh lm sch kh.
+ lm sch CO
2
khi kh c cha H
2
S
+ lm sch H
2
S khi c CO
2

+ lm sch tng hp cc kh chua
+ lm sch la chn H
2
S khi c CO
2

1.3. Tch tp cht c hc
Ba nhm thit b tch tp cht c hc ng dng trong nh my ch bin
kh v cc thng s hat ng ca chng.
V v gii thch hat ng ca thit b tch kh loi soy loi bi cng
nghip ; h s tch tng v cc thng s khc.
- So snh thit b tch bi t vi thit b tch kh.
- V v gii thch hat ng ca thit b tch bi t dng yqun tnh.
Gii thiu tham s cng ngh ca n.
- Mng lc lc kh ng hnh.
1.4. Ngng t nhit thp
1.4.1. Khi nim chung.
- Bn cht ca qu trnh ngng t kh
- Hng dn s dng gin chn nhit v p sut t c
mc ngng t xc nh.
1.4.2. Phn loi s ngng t nhit thp
Cc phng php phn loi s ch bin kh theo phng php ngng
t nhit thp:
+ s giai on tch;
+ theo dng cht lm lnh;
+ theo sn phm chnh.
- Gii thch th no l mt giai an v cch xc nh s giai an trong
s .
Phn loi s ngng t nhit thp theo dng ngun lnh:
+ Gii thch th no l chu trnh lm lnh ngoi; chu trnh lm lnh ni;
chu trnh lm lnh hn hp;
+ Cc cht lm lnh trong chu trnh lm lnh ngoi: n cht v hn hp;
+ Cc nhm chu trnh lm lnh ni;
+ ng dng ca chu trnh lm lnh ni;
37
+ Cc phng php ch bin kh ng hnh.
Phn loi theo sn phm chnh: C
2+
v C
3+
.
1.5. Hp th nhit thp
1.5.1. Bn cht vt l v cc qui lut c bn
Ging v bn cht vt l ca cc qu trnh
Gii thch cch tnh cc i lng chnh:
+ Tha s hp ph ca cu t i trong ton thp:
+ h s thu hi:
nh hng ca lng hydrocacbon cn ln trong cht hp th (X
o
):
Tnh nhit cht hp th bo ha
Tnh nhit hp th trung bnh
Tnh gn ng.
1.5.2. S cng ngh nguyn tc ch bin kh bng phng php hp
th
V v nu c im ca s hp ph du (HTD), vai tr ca n.
Cc hn ch ca s .
Cc phng php ci tin h hp th nhit thp:
+ s dng cht lm lnh chuyn dng.
+ loi cc hydrocacbon nng
+ gim nhit v tng p sut trong thit b hp th
+ s dng cht hp th phn t nh
+ gii quyt cc vn cng ngh v thit k
1.6. Ch bin kh bng phng php chng ct nhit thp
c im nhit ng hc ca qu trnh chng ct.
Phn loi s CCNT theo thp chng ct:
+ thp chng ctbay hi
+ thp ngng t bay hi.
Nu cc yu t nh hng n kh nng lm vic ca thp CCNT:
+Tng p sut
+ iu kin cng nghnng lng ti u
+ T l chi ph thc ca tun hon
iu kin ti u.
1.7. Kim tra kh sau khi lm sch
Phng php sc k kh
Gii thiu v gii thch ph sc k kh.
Phn tch kh v tp cht trn sc k kh
38
Qui trnh phn tch phi hp v gii thch sc k .
Xc nh hydrosulfur trong kh
Phng php Cadmi.
+ Tnh lng H
2
S hp thu ( g)
+ Tnh hm lng H
2
S trong kh
Phng php ch.
+ Bn cht ca phng php v ng dng.
Xc nh CO
2
bng phng php ha hc:
Bn cht ca phng php, vit phng trnh phn ng.
Thit b phn tch kh nhanh.
Sensor hng ngai v h hng ngai (PIRS)
K thut in xc tc.
- Phi lm cho hc vin m t c cc bc x l kh t nhin v kh
du m.
- Hc vin nm c thnh phn cc tp cht cha trong kh v tc hi
ca nc v cc kh chua.
Hc vin hiu c cc phng php loi nc trong kh: phng php
c ch, hp th v hp ph.
Hc vin nm c cc phng php loi tp cht c hc
Hc vin hiu c cc phng php lm ngt kh: phng php hp th
ha hc, hp th vt l v phng php hn hp.
Ging cho hc vin cc phng php ch bin kh: phng php ngng
t, hp th v chng ct nhit thp.
Ging cc thit b v cc s cng ngh nguyn tc ca cc qu trnh
ch bin kh.
Ging v cc phng php kim tra kh.
Cch thc kim tra nh gi:
- Nhim v v c im ca cc phng php lm sch kh.
- La chn cng ngh lm ngt kh t th d.
- Phn bit cc phng php ch bin kh, lnh vc ng dng ca
chng v cc yu t quyt nh la chn cng ngh.
2. GII THIU CC S CNG NGH CH BIN KH
- Gii thiu cc thit b v cc cng ngh lm kh kh v lm ngt kh.
39
- Phn tch c im s cng ngh v ch lm vic ca s
cng ngh ch bin kh.
Gi cc kha cnh v mc
- Phi lm cho hc vin nm vng v cc phng php lm khan kh v
s cng ngh.
- Phn bit c im hot ng v cch la chn cc cng ngh lm
ngt kh.
- Hc vin phi nm vng c im ca cc s cng ngh ch bin
kh, cc khi nim v s giai on, lm lnh ni, lm lnh ngoi, lm lnh n
cht v lm lnh hn hp,
- Cc hc vin phi bit nguyn tc hot ng ca cc thit b lm lnh
bng amoniac, propan, etan...
- Hc vin nm c ch cng ngh ca tng s .
- Cc thit b v phng php tch bi trong kh
- Kim tra l thuyt
- Cho hc vin v v thuyt trnh cc s cng ngh.
- Cho hc vin so snh c im cng ngh, ch vn hnh ca tng
cng ngh v la chn chnh xc cng ngh.
3. THO LUN CC QU TRNH CH BIN KH.
- T chc tho lun v phng php loi nc trong kh.
- Tho lun v s cng ngh lm khan kh.
- Tho lun theo nhm v cc cng ngh lm ngt kh.
- So snh cc cng ngh ch bin kh, lnh vc ng dng ca tng
phng php ch bin kh.
- Trao i v cch vn hnh cc cm cng ngh.
- Phi lm cho hc vin nm vng c im ca cc phng php lm
khan kh, lm ngt v ch bin kh.
- Phi lm cho hc vin nm vng l thuyt v cc cng ngh ch bin
kh.
- Cc hc vin phi bit phn bit c im ca cc phng php lm
khan kh: c ch, hp th v hp ph.
- Cc hc vin phi bit phn bit c im ca cc phng php lm
ngt kh: hp th ha hc, hp th vt l v hp th hn hp.
- Cc hc vin phi bit phn bit c im ca cc phng php ch
40
bin kh: ngng t, hp th v hp ph nhit thp.
- Cho hc vin phn loi phng php lm khan kh, tch bi, lm ngt
v ch bin kh.
- Cho hc vin phn tch la chn cng ngh lm ngt v ch bin kh.
4. NH GI KT QU HC TP CA TON BI:
- 1 bi kim tra:
+ cc cng ngh lm kh
+ cng ngh lm ngt kh
- 1 tiu lun v: Cng ngh ch bin kh
cho im
- Tr bi l thuyt hoc vit bo co theo cc chuyn nh.

5. CC CU HI V P N:
Cu 1. c im ca phng php lm kh bng hp ph, cc cht hp ph
c s dng. Phn bit s hp ph theo chu trnh kn v chu trnh h.
p n:
Nh hp ph lm kh su kh (n im sng (-85) (-100
o
C)).
Bn cht ca phng php.
c im ca cc cht hp ph: boxit; nhm oxit hot ha; gel oxit silic
hoc gel nhm; ry phn t zeolit.
S hp ph theo chu trnh h: trong kh sau khi dng cho gii hp
c a ra ngoi v theo chu trnh kn: kh dng cho giai hp chuyn ng
trong chu trnh kn.
Cu 2. c im ca lm sch kh bng phng php hp th amin v hp
th vt l
p n:
Qu trnh hp th ha hc lm sch kh bng cc dung mi l dung dch
41
nc alcanamin l phn ng ha hc ca cc hp cht khng mong mun vi
alcanamin. Nu u v nhc im ca phng php
Bn cht ca qu trnh lm sch kh bng hp ph vt l, u nhc im
ca phng php
So snh c im ca s lm sch kh bng MEA v Selexol.
Cu 3. La chn v trnh by s cng ngh loi kh CO
2
v H
2
S c p sut
trong kh nguyn liu l 2 MPa, nhn sn phm l H
2
S

v CO
2
v hm
lng kh chua trong kh x l khng qu 4.10
3

MPa.
p n:
Theo th 29c chn vng I gm cc s Econamin hoc Selexol hoc
DEA.
Do yu cu ca bi l nhn c sn phm l H
2
S v CO
2
nn ch c
s Selexol l p ng yu cu.
V v trnh by s cng ngh Selexol
c im ca s :
+ Qu trnh Selexol c tnh linh ng cao
+ Chi ph cht hp th khong 1m
3
trn 1000m
3
kh nguyn liu.
+ Ch cng ngh: nhit dao ng trong khong t -15
o
C n 10

o
C, p sut gi trong khong 6,8 7 MPa.
+ Hon nguyn cht hp th khi lm sch su kh thc hin khng cn gia
nhit m nh gim tng bc p sut trong h.
+ Chi ph sn xut v u t ban u ca qu trnh Selexol thp hn so
vi qu trnh MEA: chi ph sn xut gim 30%, u t gim 70%.

Bi kim tra mu 15

Cu hi. V v m t s cng ngh lm khan kh bng cht hp th
metanol.
p n:
V v m t s cng ngh lm kh kh bng cht hp th metanol:

IV
42
(6 im)
S cng ngh lm kh kh bng metanol
1,2,3 Thp phn ring kh nguyn liu; 4,5,6,7thp hp ph; 8,9,l nung
kh hon nguyn: 10,11l nung kh nguyn liu; 12,13 tch bi; 14trao i
nhit; 15thp tch kh hon nguyn.
Ikh nguyn liu; IIkh kh; IIIkh lm lnh: IVkh kh t s ; Vnc
metanol.
(ghi ch hnh:(0,5 im)
Thuyt minh s :
+ Kh cng metanol i vo thit b phn ring 1, 2, 3, dung dch nc
metanol tch ra v i vo b cha thu hi metanol t dung dch nc. T
thit b phn ring 1, 2, 3 kh c chia vo hai thit b hp ph lm vic song
song 4 v 5 (hoc 6 v 7) v i qua lp hp ph t trn xung di, trong qu
trnh hi nc v metanol c tch ra. ng thi mt phn kh nguyn
liu ra khi thit b phn ring 1, 2, 3 i vo l nung 8 v 9 (hoc 8, 9, 10 v
11), c nung nng v vi nhit 300
o
C i vo phn di ca hai thp
hp ph khc 6 v 7 ang trong giai on hon nguyn zeolit. Kh c lm
kh v sch hi metanol t di thp hp ph, i qua thit b tch bi v trao
i nhit 14 v i vo ng dn chnh. (2 im)
+ Kh hon nguyn nng vi hm lng m cao v metanol ra t nh
thp hp ph v sau thit b lc bi 13 c lm lnh trong trao i nhit 14,
ti hi nc v metanol ngng t. Hn hp hai pha to thnh ti y i vo
thit b tch 15, trong metanol tch ra khi kh. T thit b tch 15 metanol
ngm nc c a vo b cha (cng vi sn phm tng t i t thit b
tch 1, 2, 3) sau a i hon nguyn metanol, cn kh sau thp hon
nguyn trn vi kh nguyn liu v i vo thp hp ph tng ng (4 v 5)
lm sch. Sau khi hon nguyn zeolit thp hp ph chuyn sang giai on lm
lnh bng dng kh kh (sau kh kh i vo ng dn kh chnh). (1,5 im)

43
BI 5. CH BIN KH BNG PHNG PHP NGNG T
M bi: HD D5

1.1. Ngng t nhit thp
V v ging v hat ng ca cc b phn trong s nguyn tc ch
bin kh bng phng php ngng t nhit thp.
Ging cc cch phn loi s cng ngh ngng t nhit thp
Gii thiu 2 nhm lm lnh v cht lm lnh n cht v hn hp.
1.2. Ngng t lm lnh ngoi
S ngng t mt giai on vi chu trnh lnh propan nhn c
C
3+

V v ging v hat ng ca s cng ngh NTNT
- V v gii thch s khi
+ Thng s cng ngh ca thp deetan ha
+ p sut ca thp deetan ha: t 4,0MPa tr ln.
Gii thch ti sao chn p sut bng 3,5 MPa, n nh hng ch
nhit v cng ngh th no.
S NTNT mt giai on nhn c C
3+
vi chu trnh lm lnh
cc cht lm lnh hn hp
Lu c im ca s , ngun lnh, nhit ,p su trong tng b
phn, h s thu hi propan.
S NTNT mt giai on vi chu trnh lm lnh propan v etan
nhn C
2+

Nu c im ca s : hai ngun lnh, c b phn loi metan v thp
etan.
Ch hat ng ca thp demetan
Yu cu v cht lng sn phm.
Ging ch hot ng ca thp deetan.
S NTNT hai giai on nhn c C
2+
vi chu trnh lm lnh
propan v etan
Nu c im ca s :
44
+ Hai giai on, ngun lnh trong tng giai an
+Gii thch ti sao chn p sut trong thp demetan l 3,5MPa, nhit
nh -95
o
C.
c im ca cc ngun lnh, nhit lnh t c.
1.3. Ngng t lm lnh trong ( ni)
Lnh vc ng dng ca lm lnh ni.
S nguyn tc ca thit b NTNT vi thit b gim p turbin ch
bin kh thin nhin
V v ging v hat ng ca s cng ngh NTNT lm lnh ni tiu
biu
Gii thiu cc b phn chnh ca s , chc nng ca chng.
S NTNT hai giai on nhn c C
3+
, lm lnh gin n turbin
v tit lu cc dng lng
V v ging v hat ng ca s cng ngh NTNT c s dng lm
lnh gin n turbin v tit lu cc dng lng.
Nu c im ca s .
1.4. Cc s cng ngh NTNT vi chu trnh lm lnh hn hp
S NTNT mt giai on nhn C
3+
vi chu trnh lnh hn hp
V v ging v hat ng ca s cng ngh NTNT vi chu trnh lnh
hn hp
Phn tch c im v u im ca h.
S thit b NTNT hai giai on sn xut C
3+
vi chu trnh lm
lnh hn hp ( propan ngoi v tit lu dng lng )
hn hp dng thu hi su propan
Nu c im ca s : hai ngun lnh
Tnh ton kinh tk thut v u im ca s .
S thit b NTNT hai giai on sn xut C
3+
vi chu trnh lm
lnh hn hp ( propan ngoi,tit lu dng lng v gim p turbin )
hn hp
Mc thu hi C
3
l 90%
Phn tch c m ca s .
S NTNT ba giai on thu hi C
2+
vi chu trnh lm lnh hn hp
( propan ngoi, tit lu dng lng v gim p turbin )
45
hn hp dng thu hi C
2+

c im tnh cht ca kh nguyn liu, mc thu hi etan, propan.
Phn tch c im ca s cng ngh.
ng dng cc cng ngh NTNT vi chu trnh lm lnh ngoi v ni
- Vng nhit ng dng thit b gim p turbin.
- ng dng kt hp lm lnh ni, ngoi.
- c im ca thit b gim p sut turbin: mc gim p, gim nhit ,
ha lng kh, nn kh kh, p sut ti ca vo thit b gim p sut
turbin.
1.5. Kim tra kh ha lng
Cc thng s ban u.
Xc nh s pha ca qu trnh
Tnh qu trnh ngng t (OC) hoc bay hi mt giai on (OV):
+ Tnh tng p sut ring phn ca cc cht trong hn hp kh theo cng
thc (58):

=
= + + + =
n
i
n n n n
x P x P x P x P
1
' ' '
2 2
'
1 1
.... t
(58)
+ S dng phng trnh (58) v (59) xc nh nhit si ca cht lng
p sut t.
+ Xc nh nhit hi bo ha theo phng trnh (60)
+ Xc nh trng thi pha ca h.
Phi lm cho hc vin nm c mc ch v vai tr ca qu trnh ngng
t nhit thp trong ch bin kh.
Hc vin nm c c s l thuyt v cng ngh ngng t nhit thp
v phn loi chng theo giai on, cch lm lnh v sn phm.
Hc vin bit hot ng ca cc s cng ngh.
Hc vin cn phn bit c cc s cng ngh v ch cng ngh
ca tng thit b v s
Vn hnh s ngng t nhit thp qui m PTN.
Kim tra cht lng sn phm.
- L thuyt v ngng t nhit thp.
46
- Phn loi cc s cng ngh ngng t nhit thp.
- S cng ngh, qui tc hat ng v ch cng ngh ca tng s
.
2. GII THIU, THO LUN CC S CNG NGH NGNG T NHIT
THP
Gii thiu cc m hnh cng ngh ngng t nhit thp.
- Hng dn hc vin bit c im v nguyn tc hat ng cc s
cng ngh.
- Phn tch ch cng ngh ca s cng ngh.
- Phi lm cho hc vin nm vng v cc lai cng ngh ngng t nhit
thp.
- Hc vin phi nm vng c im thit b, ch hat ng ca tng
s cng ngh.
- Cc hc vin phi bit phn bit s khc nhau v ch cng ngh
ca tng s cng ngh.
- Kim tra l thuyt
- Nu c iu kin cho hc vin vn hnh hat ng ca cc m hnh s
cng ngh v thuyt trnh.
- Cho hc vin so snh c im cng ngh, ch vn hnh ca cc
s cng ngh ngng t nhit thp.
- 2 bi kim tra: Phn loi cc s cng ngh ngng t nhit thp
S cng ngh ngng t nhit thp.
- 1 tiu lun v cng ngh ngng t nhit thp
- Bi tho lun nhm.
- Tr bi v thuyt trnh s cng ngh theo bn v hoc theo m hinh
th nghim.
47

4. CC CU HI V P N

Cu 1. Cc thnh phn ca s ch bin kh bng phng php ngng t
nhit thp, v v trnh by s ch bin kh 1 giai on, cht lm lnh
propan v sn phm thu l C
3+
.
p n:
Cc b phn chnh ca s nguyn tc ch bin kh bng phng php
ngng t nhit thp bao gm: nn kh n p sut cn thit; lm kh; lm
lnh kh n nhit to thnh hn hp hai pha; tch hn hp hai pha; cc
thp deetan ha hoc demetan ha.
V v trnh by s , phn tch c im ca s :
+ 1 giai on;
+ lm lnh bng propan ( nhit lm lnh khng thp hn -30 (-35)
o
C);
+ c im ca thp deetan ha, thng s cng ngh ca thp.

Cu 2. Hy phn tch c im ca s NTNT mt giai on vi chu trnh
lm lnh propan v etan nhn C
2+

p n:
c im ca s :
C hai ngun lnh ring r trn mt giai on: lm lnh trong cc thit b
lm lnh m khng tch pha lng, vi mc ch ho tan nhiu kh hn trong
hydrocacbon lng.
C thp demetan
Ch cng ngh ca thp demetan, thnh phn sn phm.
Cu 3. Trnh by s thit b NTNT hai giai on sn xut C
3+
vi chu
trnh lm lnh hn hp (propan ngoi, tit lu dng lng v gim p turbin v
phn tch c im ca n
p n:
c im ca s :
+ Ch vi cht lm lnh bng propan kt hp vi lm lnh ni ( tit lu v
48
gin n) c th lm lnh kh n -51
o
C;
+ mc thu hi C
3+
cao (
C3
= 90%)
V v trnh by s cng ngh.

Bi kim tra mu 15

Cu hi. Trnh by cc cch phn loi s ch bin kh bng phng php
ngng t nhit thp v lit k cc b phn chnh trong s nguyn tc
ch bin kh bng phng php nhit thp
p n:
S cng ngh ch bin kh theo phng php ngng t nhit thp
c phn loi theo (2 im):
+ s giai on tch;
+ theo dng cht lm lnh;
+ theo sn phm chnh.
Phn lai theo giai an (2 im):
+ 1 giai on tch gm cc thit lm lnh v 1 thit b tch. Trong mi giai
on u thu c cht lng ngng t.
+ Theo s ln tch cc s ch bin kh ngng t nhit thp chia
thnh mt, hai v ba giai on.
Phn theo ngun lnh:
+ Lm lnh ngoi:ngun lm lnh ngoi (1,5 im);
cc cht lm lnh n cht: etan, etylen, propan.. cc cht lm lnh hn
hp nh hn hp metan, etan, propan, butan... cht lm lnh hn hp chia
thnh 2 nhm: 1) cht lm lnh c thnh phn c nh c chun b sn
ngoi; 2) cht lm lnh nhn trc tip trong s .
+ Lm lnh ni: ngun lnh nhn c nh cc dng cng ngh ca
chnh qu trnh ch bin kh. Chu trnh lm lnh ni c chia thnh cc
nhm: (1 im)
c tit lu cc dng cng ngh lng; nhit thp c c nh vo qu
trnh gin n kh ng entropi.
+ Lm lnh hn hp, trong ngun lnh l c chu trnh ngoi v ni.
(0,75 im)
Theo dng sn phm chnh s ngng t nhit thp chia thnh s
sn sut C
2+
v C
3+
. (0,75 im)
S nguyn tc ch bin kh bng phng php ngng t nhit thp
49
bao gm cc b phn sau: nn kh n p sut cn thit; lm kh; lm lnh
kh n nhit to thnh hn hp hai pha; tch hn hp hai pha; thp
deetan ha hoc demetan ha (2 im).

50
BI 6. CH BIN KH BNG PHNG PHP CHNG CT
M bi: HD D6

Ch bin kh bng phng php chng ct nhit thp.
1.1. Mc ch ca phng php chng ct nhit thp
Nu c im v c s ca cc phng php ch bin kh:
+ phng php hp th,
+ hp ph
+ chng ct nhit thp
+ nn loi xng.
1.2. S cng ngh chng ct nhit thp
Gii thch v phn bit s chng ct nhit thp vi thp chng ct
bay hi v ngng t bay hi trong chng 4.
V v ging phng n s vi hai ca np, c im v u im ca
n.
V v ging s CCNT vi b phn lm lnh turbin, Nu c im v
so snh n vi s , s dng chu trnh lm lnh propan.

1.3. S cng ngh hp th nhit thp (HTN T)
Ch bin kh thin nhin bng phng php hp th nhit thp thu
hi C
3+
Gii thiu cc s HTNT ng dng trong cc nh my ch bin kh
tch hydrocacbon t kh thin nhin v kh ng hnh.
V v gii thch hat ng ca s thit b HTNT ca nh my ch
bin kh dng thu hi propan v cc hydrocacbon cao hn t kh thin
nhin (C
3+
). Mc thu hi propan (
C3
) l 84%
Nu cc c im ca s :
+ hai cht hp th, vai tr ca tng cht hp th,
+ c im ca thp hp th,
+ bo ha trc cht hp th bng kh kh,
+ tch xng trc kh nguyn liu.
Nhng gii php k thut nh hng g n hiu qu ca s cng
nh cc qu trnh din ra trong cc thp hp th v HTBH.
Ch bin kh thin nhin bng phng php hp th nhit thp thu
hi C
2+
51
V v gii thch hat ng ca s cng ngh thit b HTNT thu hi
etan v cc hydrocacbon nng hn (C
2+
) t kh thin nhin
Nu c im ca s cng ngh v gii thch ti sao c c im :
+ Lm kh kh nguyn liu bng dung dch etylenglicol.
+ Bo ha trc cht hp th.
+ Mt phn dng sn phm y ca thp hp th trn vi kh nguyn liu.
Ch bin kh ng hnh bng phng php hp th nhit thp thu
hi C
3+
V v gii thch hat ng ca s thit b HTNT ca nh my ch
bin kh dng tch propan v hydrocacbon nng hn t kh ng hnh.
Nu cc thng s c bn ca s :
+ Mc thu hi C
3+
l 90%.
+ Cht hp th c phn t lng 140.
+ iu kin hp th.
Nu c im ca s cng ngh:
+ Lm khan kh nguyn liu
+ Cht hp th c bo ha trc bng kh kh.
+ Lm lnh ni
Gii thch s khc bit ch hat ng gia hai s , ti sao.

V v trnh by s dng ca s HTNT
1.4. Cc yu t nh hng n qu trnh
Phn tch, so snh cc tham s c bn ca cc thit b NTNT v thit b
CCNT:
Nu u im ca s CCNT, so snh nhit ca cc qu trnh
nhn c mc thu hi nh nhau v chi ph nhit lng.
ng dng cc qu trnh ch bin kh khc nhau
Ging hc vin c kh nng ng dng cc kin thc hc c th la
chn c qui trnh ch bin kh ti u.
Gii thiu lnh vc ng dng ca hai qu trnh NTNT v HTNT ph
thuc vo bo ca kh.
Ging v cch tnh hai ch s kinh t ca cc qu trnh:
1) Ch s chi ph tng i:
P
o
= P/S (61)
Vi P = C + eK, (62)
2) Ch s li tng i D
t..
:
52
D
t.
= S-P.
- Ging cho hc vin bit cch chn cng ngh ch bin kh ph thuc
vo bo khc nhau:
+ Hm lng C
3+
< 250 g/m
3
+ Hm lng C
3
t 250 n 350-500 g/m
3
+ Hm lng C
3

> 350-400 g/m
3

+ Hm lng C
3
> 600 g/m
3

- Lu cc trng hp c bit
- Phn tch cc phng n lm lnh khc nhau trong NTNT:
Mc thu hi

C2

C3

C4+

Vi chu trnh lm lnh propan v lm lnh ni 0,4 0,9 0,97
Vi chu trnh lm lnh propan-etan 0,6-0,8 0,95 0,99
Vi chu trnh lm lnh propan v thit b gim n 0,6-0,8 0,95 0,99
Vi chu trnh lm lnh propan-etan ni tip
v thit b gin n 0,6-0,8 0,95 0,99

Nu c im sau ca phng php NTNT s dng ngun lnh hn
hp ni, ngoi.
1.5. Kim tra kh ha lng
Tnh s chng ct nhit thp (CCNT).
V s CCNT, gii thch c im ca n trc khi tnh ton
Gii thiu v thut ton.
Hng dn qui trnh tnh:
1. Xc nh lu lng cc dng kh nguyn liu 1, 3 v 4.
2. Tnh qu trnh deetan ha trong thp chng ct K-1.
3. Tnh qu trnh trao i nhit trong T-2,
4. Tnh qu trnh trao i nhit trong T-1.
5. Kim tra iu kin cn bng ca nhit
6. Kim tra s tng ng ca nhit tm c ca dng 4
7. Xc nh khi lng nhit lnh ly ra bng my lnh X-1.
Phn tch bng phng php sc k kh
Thnh phn kh ha lng c th c xc nh bng phng php sc k
kh nh trnh by trong phn 7 Bi 4.
Phn tch hydrocacbon bng phng php t chy
53
Vit phng trnh phn ng t chy kh hydrocacbon no:
C
n
H
2n+2
+ (3n+1) CuO (n+1)H
2
O + nCO
2
+ (3n+1)Cu
Nu iu kin phn ug.
Xc nh s phn t CO
2
to thnh v thnh phn kh no.
Lu kh phn tch cn c lai ht CO
2
, hydrocacbon khng no, oxi v
CO.
Phi lm cho hc vin nm c c im cng ngh v ng dng ca
qu trnh chng ct nhit thp trong ch bin kh.
Hc vin nm c cc s chng ct nhit thp.
Ging cho hc vin cc s hp th nhit thp, ch n cc bin
php tng hiu qu ca cng ngh.
Cn ch nhn mnh c im cng ca tng s v hiu qu ca cc
gii php cng ngh.
Hc vin bit hot ng ca cc s cng ngh.
Phn bit cc s hp th nhit thp v chng ct nhit thp,
phn tch c im ca chng.
- Phn tch nhim v thit k, phn tch thnh phn tnh cht ca kh v
la chn cng ngh ch bin kh
Bit cch tnh s chng ct nhit thp.
- Phn tch thnh phn tnh cht ca kh v nhim v cng ngh t
la chn ng cng ngh ch bin kh
- S cng ngh, qui tc hat ng v ch cng ngh ca tng s
.
2. GII THIU, THO LUN CC S CNG NGH CHNG CT V
HP TH NHIT THP
Gii thiu cc m hnh cng ngh chng ct v hp th nhit thp.
- Hng dn hc vin bit c im v nguyn tc hat ng cc s
cng ngh.
- Phn tch ch cng ngh ca s cng ngh.
- Phi lm cho hc vin nm vng v cc s cng ngh chng ct
nhit thp ( chng ct bay hi, ngng t bay hi, s np mt ca v hai
ca).
54
- Hc vin phi nm vng c im cng ngh v cht hp th, ch
hat ng ca tng s cng ngh hp th nhit thp.
- Cc hc vin phi bit phn bit s khc nhau v ch cng ngh
ca chng ct v hp thu nhit thp.
- Tin hnh th nghim trn cc m hnh trong phng th nghim.
- Kim tra l thuyt
s cng ngh chng ct v hp thu nhit thp.
2 bi kim tra: La chn cng ngh ch bin kh da vo thnh phn,
tnh cht kh v nhim v cng ngh
M t s cng ngh chng ct v hp th nhit thp.
1 tiu lun v lc chn cng ngh hp th nhit thp.
- Bi tho lun nhm.
- Tr bi v thuyt trnh s cng ngh theo bn v hoc theo m hnh
th nghim.

4. CC CU HI V P N:

Cu 1. Chn v trnh by s cng ngh ch bin kh c bo C
3+
= 300
g/m
3
, mc thu hi propan
C3
= 90% v ch ng dng cht lm lnh l
propan.
55
p n:
V bo C
3+
= 400 g/m
3
nn s ngng t nhit thp c hiu qu
cao nht. Tuy nhin, thu c thu hi propan
C3
= 95% v ch ng
dng cht lm lnh l propan th cn chn phng n hn hp kt hp lm
lnh ngoi bng propan v lm lnh ni vi thit b gin n n gin nht nn
chn s cng ngh.
V v trnh by s cng ngh ch bin kh bng phng php NTNT
lm lnh hn hp: Mc thu hi propan khong 95%.
Din gii s theo bi hc

Bi kim tra mu 15

Cu hi. V v trnh by s ch bin kh ng hnh bng phng php
hp th nhit thp thu hi C
3+
v c im ca s .
p n:
c im ca s (2 im):
+ Mc thu hi C
3+
: 90%.
+ Cht hp th: phn on 105 205
o
C vi phn t lng 140.
+ Hp th p sut 4 MPa v nhit dng nguyn liu -23
o
C.
V s (5 im)
Din gii s theo bi hc (2 im)
56
BI 7. CN BNG VT CHT, CN BNG NHIT LNG
M bi: HD D7

Cn bng vt cht
Cn bng nhit lng
1.1.Tnh cn bng vt cht
B phn phn chia
Nhim v ca modul phn chia,
Ging khi nim h s phn chia , s phn chia dng n thun.
Tnh ton:
+ Lit k cc thng tin ban u: h s phn chia v tham s ca dng
+ Ghi v tnh tan kt qu theo cc phng trnh:
B phn trn.
Thng tin ban u:
+ Chn tham s ca cc dng vo.
+Tnh ton kt qu (cc tham s ca dng ra) theo cc phng trnh
+ Xc nh p sut P
1v
v nhit dng ra T
r
.
Ngng t ( bay hi) mt giai on.
Xc nh thnh phn pha ca h da vo cc phng trnh (70) (73):
Gii h phng trnh bng phng php lp:
F
K L
K
c
L K L F
Fc
x
i
i
i
i
i
i
) 1 (
) (
' '
'
+
=
+
= (74)
F
K G
c K
G F GK
c FK
y
i
i i
i
i i
i
) 1 (
1
' '
'
+
=
+
= (75)
- Tnh cc thng s da vo cc hm:

Gii thch trnh t tnh qu trnh ngng t mt giai an v bay hi mt
giai an OC-OV theo qui trnh sau.
57

Php tnh ngng t (bay hi) mt giai on (OC-OV), nu bit nhit v
p sut qu trnh.

Cn bng vt cht ca thp chng ct
Th hin kt qu tnh cn bng vt cht ca thp chng ct trong bng
18.
Bng 18. Bng cn bng vt cht i vi thp chng ct
u vo Ra
Tc cht
o
C % k.l Kg/h Sn phm
o
C % k.l Kg/h
Nguyn liu

Sn phm trn
Sn phm bn
N
o
1
N
o
2
Sn phm di
Mt mt

Cng Cng

V s thp chng ct
Vit phng trnh cn bng vt cht ca thp:
Phng trnh cn bng vt cht theo cht i:
Tnh D, s dng hai phng trnh (81) v (82):
Thp hp th tch phn an
Tnh thp hp th tch phn an C
3+

V v gii thch cu to ca thp hp th: hai phn hp th v gii hp
vi ngun cp khc nhaukh v lng.
Xc nh cc s liu ban u.
Gii thch cc k hiu s dng trong tnh tan.
Lp bng v in kt qu tnh tan vo bng cn bng vt cht theo mu
( bng 19).
Tnh lng propan l
m3
(kmol/gi) ra khi y thp gii hp:
58
Xc nh h s thu hi tng ca propan Z
3
:
Tnh lng etan cho php trong sn phm lng:
Tnh tha s hp th:
Bng 19. Cn bng vt cht ca thp hp th tch phn an
S th t ca
cc nguyn t
Nguyn t Thnh phn pha
lng l
fi
, kmol/gi
Thnh phn pha
hi v
fi
, kmol/gi
1
2
3
4
5
6
7
8
CH
4
C
2
H
6
C
3
H
8
isoC
4
H
10
nC
4
H
10
isoC
5
H
12
nC
5
H
12
C
6
H
14
34,8
60,0
147,0
54,0
116,8
45,2
60,4
63,2
322,0
135,6
127,8
26,6
47,8
9,8
11,2
2,8
Cng 581,4 683,6

Tnh tha s gii hp:
in kt qu tnh A
i
v S
i
vo bng 20.
Xc nh h s thu hi tt c cc nguyn t, tr propan v etan, in vo
bng 20.

Bng 20. Bng tnh tha s hp th (A
i
) v tha s gii hp (S
i
) ca cc
nguyn t
Nguyn t Hp th T = 316K v
t = 1,37.10
6
Pa
Gii hp T = 366K v
t = 1,37.10
6
Pa
k
i
A
i
i

k
i
S
i
i

CH
4
C
2
H
6
C
3
H
8
isoC
4
H
10
nC
4
H
10
isoC
5
H
12
nC
5
H
12
C
6
H
14

13,20
3,00
1,02
0,50
0,37
0,16
0,14
0,05
0,0775
0,3400
1,0000
2,0400
2,7600
6,400
7,2900
20,0200
0,0775
0,3400
0,9050
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
1,0000
16,800
5,15
2,30
1,40
0,95
0,50
0,42
0,22
3,900
1,200
0,536
0,325
0,220
0,116
0,098
0,051
1,000
0,961
0,536
0,325
0,220
0,116
0,098
0,051

59
Tnh cn bng vt cht ca qu trnh hp th v gii hp:
+ Tnh lng kh a vo di mm di ca thp:
+ Tnh khi lng hydrocacbon gii hp:
Khi lng hydrocacbon c hp th (kmol/gi), ra khi thp hp th:
Khi lng tng hydrocacbon (kmol/gi) trong kh kh:
Khi lng hydrocacbon (kmol/gi), ri thp gii hp trong pha lng l
mi
:

1.2. Tnh cn bng nhit lng
Trao i nhit:
Tnh ti trng nhit ca thit b:
Tnh chnh lch nhit trung bnh logarit ( t
tr.b.
,
o
C):
Tnh chnh lch s hc nhit trung bnh:
Thit b lm lnh v lm lnh ngng t:
Tnh ti trng nhit.
Thit lp phng trnh cn bng nhit lng:
+ i vi thit b lm lnh ngng t:
Q = G
n
(
g
t
I
1
l
t
I
2
)+ G
h.n
[C
h.n
(t
1
t
3
)+ l
h.n
+

C
n
(t
3
t
2
)] = G
n
C
n
(t
5
t
4
)
(95)
+ i vi thit b lm lnh:
Q = G
H
(
g
t
I
1
l
t
I
2
) = G
n
C
n
(t
5
t
4
) (96)
Khi lng nc, cn thit cho lm lnh:
4 5
t t
Q
G
n
= (97)
3) Thit b lm lnh khng kh
Tnh lng nhit c ly ra:
Q = G
k.k
C
p,k.k
At
k.k
(98)
Tnh din tch b mt trao i nhit ngai ca ng
F =
b tr
K
Q
.
t

Ging qui trnh tnh ton thit b ngng t v lm lnh bng khng kh
theo gio trnh trong c s dng phng trnh (98) v (99):
G
H
(
l
t
I
1
l
t
I
2
) = G
k.k
(

C
p
t
3
C
p

t
4
) (99)
+ Tnh khi lng ring ca khng kh (
k.k.
, kg/m
3
):
273
273 . 293 , 1
3 3
.
+
= =
t T
T
o o
k k

60
+ Chn qut theo catalog;
+ Tnh chi ph in nng (N
, kW) cho qut theo cng thc:

4
10 72 , 36 q
P V
N
Quat
A
=

Thp chng ct:
V hnh v hng dn hc vin cch thit lp cc phng trnh nhit
Tnh nhit lng a vo thp theo hnh:
Q
vo
= Ge
g
to
I + G(1-e)
l
to
I +
n h
Q
.
Tng nhit lng ly ra khi thp:
Q
ra
= Q
D
+ Q
R
+ Q
h.l.
= D
g
tD
I + R
l
tR
I + Q
h.l.

Phng trnh cn bng nhit lng:
Q
C
+ Q
h.n.
= Q
D
+ Q
R
+ Q
h.l.
(101)
Thp hp th
Lp bng cn bng nhit lng thp hp th ( bng 21)
Bng 21. Cn bng nhit lng thp hp th
K hiu
dng

Khi
lng,
kmol/gi
Phn t
lng
Khi
lng,
kg/gi
Nhit
, K
Entanpy,
kJ/kg
K
hiu
dng
nhit
Lng
nhit, kW
Vo
v
ji

v
Ci

L
a
Cng
Ra
L
a
v
li
v
bi

Cng
Chnh lch
so vi vo

Tng cng

683,60

592,77

609,2
1885,37

609,2
583,92
692,50

-

1885,42

30,60

40,34

120,00
-

120,00
22,31
45,97
-

-

-

20920

23912

73080
117912

73080
13000
31835
-

-

117915

303
(chn)
323
303
(chn)
-

316
303
316
-

-

-

503

548

315
-

348
470
227
-

-

-

Q
vi

Q
vc

Q
La
-

Q
La
Q
vl
Q
lb

Q
o

-

2950

3650

6410
13010

7065
1700
2025
10790

2220

13010

Nhim v: xc nh nhit lng Q
o
cn phi ly ra khi cht hp th tun
61
han
Vit phng trnh cn bng nhit ca thp hp th da vo:
Q
vf
+ Q
vc
+ Q
La
= Q
vl
+ Q
lb
+ Q
La
+ Q
o
(103)
S dng th xc nh nhit ngng t ca cc hydrocacbon v a cc
gi tr vo bng 22.
Tnh nhit ngng t mol trung bnh khi bit t phn mol ca cc
hydrocacbon chuyn sang dung dch x
bi
(bng 23) v nhit ngng t ca
chng r
i
(bng 22),
Tnh lng nhit sinh ra trong hp th:
Tnh lng nhit cn ly ra.

Bng 22. Nhit ngng t ca cc hydrocacbon
Nguyn t CH
4
C
2
H
6
C
3
H
8
i-C
4
H
10
n-C
4
H
10
i-C
5
H
12
n-C
5
H
12
C
6
H
14
Nhit ngng
t, kJ/kg

419

362

295

244

257

232

232

204

Bng 23. T phn mol ca cc hydrocacbon chuyn sang dung dch x
bi
Nguyn t x
fi
x
ci
x
mi
x
bi
y
fi
y
ci
y
mi
y
bi

CH
4
C
2
H
6
C
3
H
8
isoC
4
H
10
nC
4
H
10
isoC
5
H
12
nC
5
H
12
C
6
H
14

Cht hp th

Cng
0,0599
0,1032
0,2530
0,0929
0,2010
0,0777
0,1040
0,1083
-

1,0000
0,0511
0,1241
0,4020
0,0943
0,1624
0,0490
0,623
0,0548
-

1,0000
0,0000
0,0048
0,1836
0,0628
0,1252
0,0425
0,0556
0,0515
0,4740

1,0000
0,0433
0,1409
0,5240
0,0944
0,1347
0,0245
0,0288
0,0094
-

1,0000
0,4712
0,1983
0,1870
0,0389
0,0699
0,0143
0,0164
0,0040
-

1,0000
0,6110
0,3243
0,0647
0,0000
0,0000
0,0000
0,0000
0,0000
-

1,0000
0,1090
0,2540
0,4630
0,0659
0,0769
0,0122
0,0130
0,0060
-

1,0000
0,3040
0,2240
0,3140
0,0513
0,0734
0,0134
0,0149
0,0050
-

1,0000

Thp gii hp th:
V thp hp th phn an
Hng dn thit lp phng trnh cn bng nhit lng theo phng trnh
(104):
Q
lc
+ Q
La
+ Q
d
= Q
vc
+ Q
lm
+ Q
La
(104)
Lp bng 24.
Cc i lng trong phng trnh (104) dn ra trong bng 24
62
Bng 24. cn bng nhit trong thp gii hp
K hiu
dng

Khi
lng,
kmol/gi
Phn
t
lng
Khi
lng,
kg/gi
Nhit
, K
Entanpy,
kJ/kg
K hiu
dng
nhit
Lng
nhit, kW
Vo
l
ci
L
a
Theo
chnh lch
vi dng
vo
Cng
Ra
v
ci
v
mi
L
a

Cng

1269,6
609,0

-

1877,6

592,77
675,83
609,0
877,6

49,59
120,00

-

-

40,34
58,1
120,00
-

62910
73080

-

135990

23912
39000
73080
135992

316
316

-

-

323
400
400
-

238
348

-

-

548
485
565
-

Q
lc
Q
La

Q
d

-

Q
vc
Q
lm
Q
La
-

4160
7065

083

20808

3640
5260
11408
20308
Tnh Q
d
a vo thp gii hp
Tnh khi lng hi V
d

Gi cc kha cnh v mc
Phi lm cho hc vin nm c cch thit lp phng trnh cn bng
vt cht cho mt s thit b v cm cng ngh n gin.
Phi lm cho hc vin nm c c im nhit ca cc thit b.
Ging cho hc vin cch thit lp phng trnh cn bng nhit lng cho
mt s thit b v cm cng ngh n gin.
Hc vin nm c khi nim, thng s c bn trong cc qu trnh.
Ging cho hc vin trnh t tnh.
Ging cho hc vin thc hin php tnh lp, vit phn mm phc v cho
vic tnh ton.
Thc hin lp phng trnh cn bng vt cht v nhit lng cho mt s
thit b v cm cng ngh n gin.
Gii cc phng trnh trn my tnh.
- Thit lp phng trnh cn bng vt cht cho mt s thit b v cm
cng ngh n gin.
- Thit lp phng trnh cn bng nhit lng cho mt s thit b v cm
cng ngh n gin.
63
2. GII THIU, THO LUN CCH THIT LP PHNG TRNH CN
BNG VT CHT V NHIT LNG
- Hng dn hc vin bit cc dng cng ngh trong cc thit b v cc
s cng ngh.
- Phn tch c im v dng vt cht v nhit ca thit b v s
cng ngh.
- Gii thiu nguyn tc thit lp phng trnh cn bng vt cht v nhit
lng cho tng trng hp.
- Phi lm cho hc vin nm vng v cch lp phng trnh cn bng
vt cht v nhit lng cho mt s thit b v cm cng ngh n gin.
Thc hin lp phng trnh cn bng vt cht v nhit lng cho mt s
thit b v cm cng ngh n gin.
Tho lun trnh t tnh.
Ging cho hc vin thc hin php tnh lp, vit phn mm phc v cho
vic tnh ton.
Gii cc phng trnh trn my tnh
- Kim tra l thuyt v thit lp cc phng trnh cn bng vt cht v
nhit lng.
- Kim tra xem hc vin nm vng cc cng thc cn thit ng dng
trong tnh ton cha.
- Cho hc vin thc hin cc th d c th.
- Cho hc vin so snh cc phng trnh cn bng vt cht v nhit
lng ca cc thit b v cm cng ngh khc nhau.
2 bi kim tra: Thit lp phng trnh cn bng vt cht.
Thit lp phng trnh cn bng nhit lng.
1 tiu lun: Thit lp phng trnh cn bng vt cht v nhit lng ca
mt cm cng ngh.
Bi tho lun nhm.
Tr bi l thuyt hoc vit bo co theo cc chuyn nh.
64

4. CU HI V P N

1) Thc hin cc v d tnh cn bng vt cht: B phn phn chia
2) B phn trn
3) Cn bng vt cht ca thp chng ct
4) Thp hp th tch phn an
2) Thc hin cc v d tnh cn bng nhit lng
1) Trao i nhit
2) Thit b lm lnh v lm lnh ngng t:
3) Thit b lm lnh khng kh
4) Thp chng ct
5) Thp hp th
6) Thp gii hp th

Gi : Thc hin v d theo hnh v v cc cng thc nh trong bi ging.

65
BI 8. CHUYN HA KH T NHIN V KH DU M
M bi: HD D7

1.1. Oxi ha ghp i metan: c s ha hc, xc tc, c ch phn ng
1.1.1. C s ha hc
Vit cc phng trnh phn ng oxi ha ghp i metan (105) v
oxidehydro ha etan thnh etylen (106):
2CH
4
+
2
1
O
2
= C
2
H
6
+

H
2
O (105)
C
2
H
6
+
2
1
O
2
= C
2
H
4
+

H
2
O (106)
Ging v nhit ng hc ca phn ng.
Vit phng trnh phn ng oxi ha ghp i metan vi cc cht oxi ha
khc:
2CH
4
+ CO
2
= C
2
H
6
+ CO +

H
2
O, AH = 16,7 kJ/mol (107)
2CH
4
+ H
2
*
O C
2
H
6
+ H
*
2
+

H
2
O,
2CH
4
+ 2H
2
*
O C
2
H
6
+ 2H
*
2
+2H
2
O (108)
2CH
4
= C
2
H
6
+ H
2
,

AH = 67 kJ/mol (109)
C
2
H
6
= C
2
H
4
+ H
2
,

AH = 175 kJ/mol (110)
1.1.2. Xc tc
1) Oxit kim lai nhm IV v V.
Oxit ch
Oxit kim lai nhm IV.
Oxit kim lai nhm V.
2) Oxit kim lai nhm III
Oxit t him.
Cc oxit kim lai nhm III khc.
3) Cc oxit kim lai nhm II
Cc oxit kim lai kim th.
Oxit Magh
Oxit Km
4) Cc oxit kim lai nhm I
Xc tc Liti
Oxit manh bin tnh bng ph gia kim
66
Cc xc tc kim lai
5) Oxit kim lai chuyn tip.
Oxit mangan
Cc oxit kim lai chuyn tip khc.
1.1.3. C ch oxi ha ghp i metan.
C ch ng d th oxi ha ghp i metan
+ Hnh thnh radical metyl
+ Phn ng tip ca radical CH
3
-

+ H thng c ch phn ng oxi ha ghp i metan
Tc to etan c dng:
R
C2H6
= K
2
[CH
3
-
]
2
Kh v ti oxi ha xc tc
+ to thnh l trng b mt [ ]
s
:
+ ti oxi ha bng cch lp y l trng b mt bng oxi.
1.2. Chuyn ha metan thnh kh tng hp
Ba phng php oxi ha metan thnh kh tng hp:
+ X l hi nc nhit cao (Steam reforming)
CH
4
+ H
2
O CO + 3H
2
AH = +226 kJ/mol (127)
+ Tng tc vi CO
2
(reforming kh)
CH
4
+ CO
2
2CO + 2H
2
AH = +261 kJ/mol (128)
+ Oxi ha khng han tan
CH
4
+ 1/2O
2
CO + 2H
2
AH = -44 kJ/mol (129)
1.2.1. X l hi nc nhit cao (Steam reforming)
Khi nim chung
Vit cc phn ng din ra trong qu trnh Steam reforming (127) v (130),
(131)
CO + H
2
O CO
2
+ H
2
AH = 41 kJ/mol (130)

CH
4
+ 2H
2
O CO
2
+ 4H
2
AH = 163 kJ/mol (131)
Gii thch s qu trnh cng nghip: M t cc qu trnh din ra trong

Xc tc
Xc tc steam reforming l cc kim lai nhm VIII.
Dy hat ca cc xc tc.
c im hat tnh ca cc xc tc.
1.2.2. Oxi ha mt phn metan bng oxi
67
Khi nim chung
Vit cc phn ng din ra trong qu trnh oxy ha mt phn metan:

iu kin phn ng, xc tc ng dng.
Oxy ha ng th khng xc tc metan thnh kh tng hp: iu kin
phn ng, sn phm to thnh.
Xc tc
Xc tc Niken v Coban.
+ Cc xc tc
+ Phn ng
Xc tc trn c s kim lai qu.
+ Cc xc tc kim loi qu
+ Xc tc perovskit dng La-M-O,
Xc tc oxit kim lai.
+ Hat
+ Phn ng
Xc tc Carbit.
1.2.3. Tng tc vi CO
2
(reforming kh)
1) Khi nim chung
Xc tc kim lai
Kim lai nhm st.
+ Phn ng ph, to cacbon
+ Hat ca cc xc tc
+ Cc ph gia.
Kim lai qu.
+ Hat ca cc xc tc khc nhau
Xc tc phi kim lai
Xc tc sulfua
1.3. Tng hp NH
3

1.3.1. Cc phng php sn xut amoniac
Nhit ng ca phn ng tng hp amoniac:

nh hng ca p sut.
68
Cc phng php tng hp amoniac:
- Phng php tng hp amoniac p sut cao:
- Phng php tng hp amoniac p sut thp:
- Phng php tng hp amoniac p sut trung bnh:
nh hng ca nhit . Gii thiu khong nhit hat ng ca xc
tc st (xem bng 25).
Bng 25. Hm lng amoniac trong hn hp cn bng (%) ph thuc vo
nhit v p sut
p sut, at
Hm lng amoniac trong hn hp cn bng (%t.t.)
400
o
C 500
o
C 600
o
C
1
10
100
300
500
1000
0,44
3,80
25,10
47,00
60,00
80,00
0,13
1,20
10,60
26,44
38,00
57,50
0,05
0,50
4,50
13,77
19,50
31,40

- Xc tc tng hp amniac s dng trong cng nghip
- T l ca H
2
/N
2
trong kh vo thp tng hp.
- Cc qu trnh din ra trong phn ng tng hp amoniac:
+ hp ph hot ha phn t hydro v nit
+ hydro ha:

+ Gii hp amoniac
iu kn phn ng trong cng nghip.
1.3.2. S cng ngh tng hp amoniac
Gii thch cc giai on trong qu trnh tng hp amoniac.
Gii thch hat ng ca s cng ngh tng hp amoniac p sut
trung bnh
1.4. Tng hp axetylen
iu kin phn ng nhit phn propan trong ch axetylen.
iu kin nhit phn butan
Yu cu v cht lng i vi axetylen
69
Bng 26. Yu cu v cht lng i vi axetylen sn xut mt s sn
phm
Nng , % t.t.
Sn phm chnh
Vinylacetat
Nitril ca axit
acrilic
Cao su clorua
pren
C
2
H
2
, khng thp hn
Tp cht, khng qu:
C
3
H
4
(propadien)

C
3
H
4
(metylaxetilen)
C
4
H
4

C
4
H
2

C
4
H
6

CO
2

N
2
99,85

0,003
0,005
0,003
0,003
-
0,1
0,15
99,2

0,3
0,25
-
0,01
0,01
0,1
0,13
99,6

0,05-0,2
0,05-0,2
0,01
0,03
-
0,1
0,15

1.4.1. Tng hp axetylen bng nhit phn oxi ha p sut thng v
p sut cao.
Cc yu t nh hng.
+ nhit
+ p sut
+ chi ph oxi
Gii thch s nhit phn oxi ha metan
1.4.2. Tng hp axetylen trong plasma
- Phng php ha-h quang (bng 27).
Bng 27. Qu trnh nhit phn metan trong dng plasma hydro
Nhit

trung
bnh,
o
K
T l
th
tch
CH
4
:H
2
Thnh phn kh phn ng, % Tn
g
th
tch
chuyn
ha, %
H
2
CH
4
C
2
H
4
C
2
H
2
C
3
H
4
(propan
-dien)
C
3
H
4
(metyl-
axetyle
n)
C
4
H
4
C
4
H
2

Tng

C
2
H
2

4110
4140
4450
4600
5400
1,54
1,34
1,72
1,72
2,15
79,3
81,5
76,0
76,1
76,0
4,8
2,2
5,8
6,0
7,2
0,4
0,3
0,5
0,4
0,6
13,1
13,7
15,5
15,5
13,8
-
-
0,01
0,02
0,02
0,20
0,10
0,16
0,10
0,20
0,20
0,30
0,09
0,70
0,10
0,60
0,50
0,36
0,27
0,52
1,52
1,54
1,54
1,54
1,56
88
94
86
86
84
66
73
76
76
63

70
1.4.3. Cc phng php phn tch axetylen m c
Hp th bng cht hp th lng.
Hp th axetylen bng dung mi la chn
Ra CO
2

Cc cht hp th
1.5. ng dng cc sn phm trn.
1.5.1. ng dng ca cc olefin
ng dng ca sn phm metan ha ghp i (Etylen)
Etylen: gii thiu ng dng ca etylen v mc tiu th etylen da vo
bng 28.
Bng 28. C cu sn phm tiu th etylen ca th gii nm 2000
Sn phm Nhu cu, triu tn T trng, %
Vinyl axetat 0,91 1
Cc lai khc 4,55 5
oolefin 2,73 3
Etylbenzen 6,37 7
Etylen diclorua 12,74 14
Etylen oxit 11,83 13
Polyetylen 51,87 57
Tng 91 100
Gii thiu cc qu trnh chuyn ha etylen v sn phm thu, nu tm
tt c im ca cc phn ng din ra.
ng dng ca cc hydrocacbon khng no khc
ng dng ca etylen v propylen
Gii thiu cc qu trnh trn c s butan
1.5.2. ng dng ca metanol
Cc sn phm thu t metanol
- Mc tiu th Metanol
Bng 29. Tiu th Metanol
S dng trong ngnh ha cht Tiu th (%)
Formol 45
MTBE 14
Dung mi 9
Axit axetic 10
Terephtalat metyl 5
Methacrylat metyl 4
Cc cht khc 13
71

1.5.3. ng dng ca kh tng hp
Cc ng dng ca kh tng hp.
Cc sn phm v bn sn phm t kh tng hp
M hnh chuyn ha kh tng hp trong mt t hp ha hc
L trnh chuyn ha kh tng hp thnh etylen
- Mc s dng c ch ca kh tng hp (bng 30).
Bng 30. H s s dng c ch ca kh tng hp trong ch bin thnh cc
sn phm
Sn phm T l
H
2
:CO
H s
s dng
c ch,
%
Sn phm T l
H
2
:CO
H s
s dng
c ch
Metanol
Etylenglicol
Axit axetic
Anhidrid axetic
2:1
1,5:1
1:1
1:1

100
100
100
85

Etylaxetat
Vinylaxetat
Etanol
Etylen
BTX
1,5:1
1,25:1
2:1
2:1
1,5:1
71
70
72
44
42

1.5.4. ng dng Amoniac
2 loi Amoniac:
+ loi Acho thit b lnh (99,9% NH
3
)
+ loi B iu ch kh amoniac, axit nitric, mui amoni
ng dng ca amoniac.
1.6. Kim tra cht lng ca cc sn phm thu c.
Phng php sc k kh
Phng php ha hc
Phng php hp thu ha hc:
Phng php t chy.
Phn tch hm lng amoniac to thnh
- Phi lm cho hc vin nm c cc ng dng ca kh thin nhin.
- Hc vin phn bit c cc sn phm s cp v th cp ca ch bin
kh.
Hc vin hiu c vai tr v c im ca phn ng v c ch oxi ha
ghp i metan, ng dng ca sn phm phn ng.
72
Ging cho hc vin bit c cc xc tc ng dng trong phn ng oxi
ha ghp i metan.
Ging cho hc vin bit ba phng php iu ch kh tng hp t kh
thin nhin.
Hc vin hiu c c ch ca cc qu trnh steam reforming, oxi ha
mt phn v reforming kh.
Ging cho hc vin bit c cc xc tc ng dng trong cc phn ng
tng hp kh tng hp.
Hc vin cn nm c s cng ngh sn xut kh tng hp t kh
thin nhin.
Hc vin hiu c c im phn ng v c ch phn ng to amoniac
t kh tng hp.
Ging cho hc vin bit c cc xc tc ng dng trong phn ng v s
cng ngh sn xut amoniac.
Ging cho hc vin cc cng ngh tng hp axetylen bng nhit phn oxi
ha
Hc vin cn nm c cc ng dng ca sn phm t kh.
- C ch phn ng ca phn ng oxi ha ghp i metan, ng dng
ca n.
- Phn bit qu trnh iu ch kh tng hp t kh thin nhin.
- Cc cng ngh tng hp amoniac t kh tng hp.
- c im cng ngh tng hp axetylen bng nhit phn oxi ha.
- Nm vng qui tc hat ng v ch cng ngh ca tng s .
2. GII THIU CC LAI XC TC V CC SN PHM THU CA CC
QU TRNH HA DU T KH
- Gii thiu cc mu xc tc tng hp trong cc c s nghin cu v
cc mu xc tc cng nghip cho cc qu trnh oxi ha ghp i metan, iu
ch kh tng hp, tng hp amoniac t kh tng hp v tng hp axetylen
bng nhit phn oxi ha
- Cc sn phm thu (nu c)
Gi cc kha cnh v mc
- Phi lm cho hc vin nm vng v vai tr, c im ca cc xc tc
trong cc qu trnh.
- Hc vin phi nm vng nhim v v mc ch sn phm ca cc qu
73
trnh v cc c tnh ca sn phm.
- Kim tra l thuyt
- Chia thnh tng nhm quan st, vit thu hach v thuyt trnh chung.

3. GII THIU, THO LUN CC QU TRNH CHYN HA KH
- Gii thiu cc m hnh cng ngh oxi ha ghp i metan, iu ch
kh tng hp, tng hp amoniac t kh tng hp v tng hp axetylen bng
nhit phn oxi ha
- Hng dn hc vin bit nguyn tc chuyn ng ca cc dng cng
ngh trong cc s cng ngh.
- Phn tch ch cng ngh ca cc thit b c bn v ca s cng
ngh.
Phn bit c im ca tng lai s cng ngh
- Phi lm cho hc vin nm vng v cc lai cng ngh.
- Hc vin phi nm vng c im thit b, ch hat ng ca tng
s cng ngh.
- Cc hc vin phi bit phn bit cc cng ngh v cc lai xc tc s
dng.
- Kim tra l thuyt
s cng ngh.
2 bi kim tra:
+ c im nhit ng v cng ngh oxi ha ghp i metan.
+ Cng ngh sn xut amoniac t kh tng hp
- 1 tiu lun v cng ngh chuyn ha kh thin nhin
74
- Bi tho lun nhm
- Tr bi v thuyt trnh s cng ngh theo bn v hoc theo m hinh
th nghim.

5. CU HI V P N

Cu 1. C s ha hc ca phn ng oxi ha ghp i metan
p n
Oxi ha ghp i metan l phn ng kt hp gia hai phn t CH
4
trong
mi trng c O
2
hoc cht oxi ha khc to thnh etylen hoc cc
hydrocacbon nng hn nh benzen.
Phn ng oxi ha ghp i metan v oxi dehydro ha etan thnh etylen
2CH
4
+
2
1
O
2
= C
2
H
6
+

H
2
O
C
2
H
6
+
2
1
O
2
= C
2
H
4
+

H
2
O
l cc phn ng ta nhit

Cu 2. Hy trnh by cc qu trnh chuyn ha metan thnh kh tng hp
p n:
C ba cch Chuyn ha oxi ha metan thnh kh tng hp:
1- X l hi nc nhit cao (Steam reforming)
CH
4
+ H
2
O CO + 3H
2
AH = +226 kJ/mol (1)
2- Tng tc vi CO
2
(reforming kh)
CH
4
+ CO
2
2CO + 2H
2
AH = +261 kJ/mol (2)
3- Oxi ha khng hon ton
CH
4
+ 1/2O
2
CO + 2H
2
AH = -44 kJ/mol (3)
X l bng hi nc nhit cao (Steam reforming)
+ Khi chuyn ha metan bng hi nc din ra cc phn ng (1) v:
CH
4
+ 2H
2
O CO
2
+ 4H
2
AH = 163 kJ/mol (4)
+ Khng c xc tc phn ng din ra nhit 1200
O
C v p sut cao
75
hn kh quyn.
+ C xc tc phn ng din ra nhit 700-870
O
C, xc tc c s
dng l Niken mang trn nhm oxit v hot ha bng ng
Oxi ha mt phn metan bng oxi theo phn ng (2)
Qu trnh din ra 850900
o
C, trn xc tc nikel mang trn oxit nhm v
cn oxy tinh khit
Tng tc vi CO
2
(reforming kh) ( phn ng 3)
+ Sn xut kh tng hp vi t l 1: 1
+ Qu trnh thc hin 915 945
o
C v 9 at.
+ Nhc im ca qu trnh ny l to thnh mt lng hydrocacbon C
2

khng mong mun.
Cu 3. ng dng Amoniac
p n:
Tng hp amoniac l qu trnh ln th hai trong ngnh cng nghip ha
cht, ch sau sn xut axit sulfuric. 80% NH
3
c s dng iu ch phn
bn. Hin nay amoniac cn c dng to ra cc ha cht c gi tr cao
nh nylon, polyamid, polyuretan (PU), cht n (Nitrogricerin, trinitro toluen)....
Amoniac c sn xut di 2 loi: A cho thit b lnh (99,9% NH
3
) v
loi B iu ch kh amoniac, axit nitric, mui amoni (khng thp hn
99,6% NH
3
).
Nc amoniac c hai loi: loi th nht cha khng t hn 25% amoniac,
v loi hai khng t hn 22%.
Sn xut sn xut ur [CO(NH
2
)
2
]
+ Amoniac l nguyn liu chnh sn xut ur.
+ C mt s loi phn nit:
Nitrat amoni (NH
4
NO
3
), cha hm lng nit cao (34,8%), phn r hon
ton.
Phn ure [CO(NH
2
)
2
] c gi tr s dng cao hn, cha 46,5% nit. Ur
s dng ch yu lm phn bn dng vin.

Bi kim tra mu 15

Cu hi. Hy trnh by cc giai on c bn trong qu trnh tng hp amoniac
p n:
V ng s (5 im).
Thuyt minh cc giai an trong s :
76
+ Nn nguyn liu v kh tun hon: s dng my nn loi piston, ti ca
ra ca mi my nn u c thit b tch du v ca vo c thit b tch
nc (1,5 im).
+ Trao i nhit v a kh tun hon vo thp tng hp: t p sut ca
thp tng hp, kh c gia nhit n nhit hot ha xc tc, ri a vo
tng xc tc (1 im)
+ Phn tch amoniac sn phm lng bng cc phng php phn tch
NH
3
lng sau: (1,5 im)
Dng nc cao p hp th amoniac lng.
Phng php lm lnh ngng t.
+ Tun hon kh: Sau khi phn tch amoniac lng hn hp kh cn li
c trn vi hn hp kh mi v tun hon li thp tng hp tip tc tham
gia vo phn ng. (1 im)

77
CC TI LIU I KM CHO M UN

1. Chng trnh hc ca chuyn ngnh cng ngh ch bin du:
Trong chng trnh Ha Du gm 10 mn sau y:
1) Ch bin v chng ct du th M s HD B
2) Cng ngh ch bin du M s HD C
3) Cng ngh ch bin kh M s HD D
4) Cc qu trnh x l M s HD H
5) Qu trnh cracking xc tc M s HD E
6) Qu trnh reforming xc tc M s HD F
7) ng hc xc tc M s HXT
8) Phn tch bng sc k kh M s HD D
9) Phn tch bng sc quang ph M s HD E
10) Phn tch bng in ha M s HD C

2. Tm tt ni dung m un
Gio trnh ch bin kh gm cc ni dung sau:
1. Cc c trng ha l ca kh thin nhin v kh ng hnh, gm:
Cc cch phn loi kh: kh t nhin v kh du m
Thnh phn ha hc v tnh cht ca kh t nhin v kh du m
Tr lng kh trn th gii v Vit Nam.
Th trng kh.
Cc ng dng ca kh.
2. Qui tc pha, cch s dng s trng thi pha, phng php tnh cn
bng pha, tnh ton p sut ti hn v nhit ti hn t cc s liu thu thp
t nh my ch bin kh.
3. M t nguyn tc ca cc h thng dn kh gm h thng ng dn n
gin, h thng ng dn phc tp, h thng hai pha, trng thi khng bn vng
trong ng dn kh
Trm my nn kh, cc loi van v cch pht hin s d r ca kh da
vo cht ch th mi
4. Cc qu trnh lm sch kh:
- Lm kh kh bng cc phng php c ch, hp th v hp ph
- Lm sch (lm ngt) kh bng cc phng php hp th ha hc bng
amin, hp th vt l v hp th hn hp
- Tch tp cht c hc.
78
5. Cc phng php ch bin kh:
- Ch bin kh bng phng php ngng t nhit thp: Ngng t
nhit thp lm lnh ngoi, ngng t lm lnh trong (ni), cc s
cng ngh.
- Ch bin kh bng phng php chng ct nhit thp gm mc
ch ca phng php chng ct nhit thp, s cng ngh
chng ct nhit thp,kim tra kh ha lng.
- Ch bin kh bng phng php hp th nhit thp: s cng
ngh hp th nhit thp, cc yu t nh hng n qu trnh
6. Tnh ton cn bng vt cht (CBVC), cn bng nhit lng (CBNL) trong
qu trnh ch bin kh.
7. M t tnh cht ha hc v cng ngh ca cc qu trnh chuyn ha kh,
gm:
- Oxi ha ghp i metan: c s ha hc, xc tc, c ch phn ng
- Chuyn ha metan thnh kh tng hp
- Tng hp NH
3

- Tng hp axetylen.
ng dng cc sn phm v kim tra cht lng ca cc sn phm thu
c.

Trong qu trnh hc sinh vin cn ch
- Son tm tt bi hc theo tng chuyn nh da vo cc ti liu
c cung cp v gi ca gio vin.
- Bit cch so snh c im yu cu tnh cht c bn ca tng loi kh
v sn phm t kh thin nhin v kh ng hnh.
- Hiu c c im ca tng s cng ngh trong cc qu trnh lm
kh kh, lm ngt kh v tch phn on kh bng cc phng php
ngng t, hp th v chng ct nhit thp.
- Nh v v li c cc s cng ngh. C kh nng thuyt trnh
c s cng ngh. Nm c cc thng s cng ngh ca ton
s v ca cc thit b chnhh.
- Bit vit tm tt bi hc, c b sung t ti liu tham kho v gi ca
gio vin.
- Bit cch c ti liu tham kho v vit chuyn .
- Tp thi quen s dng trang phc quy nh khi thc hnh
- Thc hnh thun thc cc k nng, thao tc trong cc bi th nghim.
79
- Bit vit bi bo co th nghim.
3. Tiu chun k nng ngh theo m un
- Nm c cc nguyn tc phn loi kh v cc tnh cht l ho c bn
ca kh thin nhin v kh ng hnh.
- M t qui tc pha, cch s dng s trng thi pha v cc phng
php khc nhau tnh cn bng pha, tnh ton p sut ti hn v
nhit ti hn t cc s liu thu thp t nh my ch bin kh.
- M t nguyn tc ca h thng dn kh v cha kh
- xut cch vn chuyn kh sao cho an ton, pht hin s d r ca
kh.
- M t cc bc x l kh t nhin v kh du m
- Vn hnh s lm kh kh bng phng php c ch, hp th v
hp ph
- Tch tp cht c hc t kh
- La chn chnh xc cc s lm ngt kh.
- M t cc qu trnh ch bin kh bng phng php ngng t nhit
thp (NTNT), vn hnh s ch bin kh bng phng php ngng
t nhit thp, kim tra cht lng kh ha lng
- M t cc qu trnh ch bin kh bng phng php chng ct nhit
thp (CCNT), vn hnh s ch bin kh bng phng php
chng ct nhit thp.
- M t cc qu trnh ch bin kh bng phng php hp th nhit
thp (CCNT), vn hnh s ch bin kh bng phng php hp
th nhit thp
- Thc hin cc th nghim v kh nh ha lng kh, chuyn ha kh
- Cc th nghim ca m un lm trong phng th nghim ha du ca
nh trng.
- Kim tra cht lng kh ha lng
- Hc xong m un ny hc vin c kh nng tnh cn bng vt cht,
cn bng nhit lng trong cc thit b n gin

80
NHNG GI V TI LIU PHT TAY

1. Cc bi kim tra. (gio vin t chun b)
2. Cc bi v d: la chn cng ngh lm khan kh, lm ngt kh v ch
bin kh da trn phn tch thnh phn, tnh cht kh nguyn liu v yu cu
ca nhim v.
3. Cc hng dn s dng thit b trong phng th nghim (gio vin t
chun b).
4. Cc qui trnh th nghim (gio vin t chun b).
5. Ti liu gii thiu v cc dng thit b, dng c ca cc nh cung cp
khc nhau (gio vin lin h vi cc nh cung cp c ti liu, hoc tra trn
mng internet cp nht cc ti liu mi)
6. Cc bng ni quy phng th nghim (gio vin lin h vi cc phng th
nghim c mu tham kho).
7. S b tr phng th nghim (gio vin t chun b).
8. S thit k phng th nghim: bn, h thng thot nc, h thng
in, (gio vin t chun b)
9. S phng chy, cha chy cho phng th nghim (gio vin t
chun b).

81
P N CC CU HI V BI KIM TRA

Cu 1. Phn loi v tnh cht l ha c bn ca kh.
p n: (nh trong bi 1)

Cu 2. Hy trnh by gin pha ca n cht v hn hp, qui tc pha ca
Gibb.
p n:
V gin pha trong h trc ta P-T, nu c im gin pha ca
n cht:
S trng thi pha ca n cht trong h trc p sut-nhit c th
hin trong s . Cc ng HD, HC v FH l cc ng cn bng, cha cc
im c p sut v nhit , ti cc pha tn ti cn bng. Trn ng cn
bng trng thi pha ca cht c th thay i nhit v p sut c nh
bng cch thm hoc bt nng lng ra khi h. im H, im ba pha, l
im duy nht ti nhit v p sut ng thi tn ti ba pha rn, lng,
hi.

S trng thi pha ca n cht trong h trc P T
FH ng thng hoa pha rn thnh kh.
HD l ng cn bng gia hai pha rn v lng, lng thay i nng
lng dc theo ng HD gi l nhit nng chy. ng HD c gi l
ng bo ha rn lng hoc cn bng rn-lng.
HC l ng bo ha hay cn bng hi lng.
82
im C gi l im ti hn vi nhit ti hn (T
c
) v p sut ti hn
(P
c
). Ti im ny pha lng v hi ng nht.
ng HC l ng cn bng, ng bo ha, ng im bong bng,
ng im sng v ng p sut hi. i vi n cht tt c cc tn ny
c ngha nh nhau. p sut v nhit biu din trn ng HC h c
th hon ton lng bo ha, hi bo ha hoc l hn hp ca hi v lng.
c im gin pha ca hn hp, so snh gin pha n cht v hn
hp

Gin pha in hnh cho h a cu t
i vi h a cu t thm i lng thnh phn. i vi n cht bao
pha l mt phng khng c chiu dy, song song vi trc nhit . i vi h
a cu t bao pha ny c b dy. Thnh phn l bin s phn nh b dy ca
bao pha. Gin pha ca hn hp trong h trc to P-T th hin trong
hnh.
Mt s k hiu c s dng:
Cricondenbar p sut cc i ti tn ti pha lng v hi (im N).
Cricondentherm nhit cc i ti pha lng v hi cng tn ti cn
bng (im M).
Vng thoi ha l vng nm trong bao pha, trong s ngng t cht
lng xy ra khi gim p sut hoc tng nhit (ngng t ngc).
ng cht lng l ng c % hi c nh ct ngang ti im ti hn
C v song song vi ng bong bng v ng im sng. ng to
bong bng biu th 0% hi v ng im sng 100% hi.
83
Khc vi gin pha ca n cht, trong hnh ng im bong bng v
ng im sng ca hn hp khng trng nhau m tch hai ng:
ICNng bong bng v JMN l ng im sng. ng thi hn hp
chuyn t trng thi lng (im a) sang trng thi hi (im b) khng c nh
mt nhit m trong mt khong nhit .
ng ABDE biu din qu trnh ngng t ngc ng nhit. im A
biu th pha n ca cht lng dy c nm ngoi bao pha. Khi gim p sut
v t ti im B, ti qu trnh ngng t bt u. Tip tc h p sut lng
cht lng to thnh tng. Qu trnh tip tc v thot ra khi vng thoi ha
(im D) th khi gim p sut lng cht lng s gim i cho n khi gp im
E. Di im E cht lng khng tn ti.
Qui tc pha ca Gibb: Pha l tng hp ca tt c cc phn t ng th
ca mt h ng nht ti mi im v thnh phn v tnh cht ha hc v vt
l (khng ph thuc vo khi lng) v cch bit vi cc phn t khc bng
b mt phn chia. Mi cht c th tch ra khi h v tn ti ngoi h c gi
l hp phn ca h. Hp phn ca h, m nng ca n xc nh thnh
phn pha ca h cn bng no c gi l hp phn c lp hay cu t
ca h.
H c n cu t v k pha th phng trnh qui tc pha ca Gibb c vit
di dng:
f + k = n + m (4)
trong fbc t do ca h, m s yu t bn ngoi nh hng n tn ti
h (nu yu t ny l p sut v nhit th n = 2 v nu mt trong hai yu t
trn c nh th n = 1).
Qui tc pha c pht biu nh sau: s bc t do ca h cn bng nhit
ng ch chu nh hng ca p sut v nhit , bng s cht thnh phn
ca h, tr s yu t bn ngoi v tr s pha.
Cu 3. Trnh by h thng ng dn n gin: h thng ng dn chnh, ng
dn khu vc v mng li phn phi. Cc cng thc trong ng dn n gin.
p n:
H thng ng dn kh, vai tr v c im ca ng dn chnh, ng dn
khu vc v mng li phn phi:
H thng ng ng c chia thnh 3 nhm chnh gm: h thng vn
chuyn chnh (hay ng ng thn), h thng vn chuyn khu vc v mng
li phn phi.
+ H thng vn chuyn chnh. Chc nng ca h vn chuyn l m
84
bo cung cp kh lin tc vi vn tc dng v p sut mong mun t im sn
xut n im phn phi. im phn phi thng l ca dn vo h thng
vn chuyn khu vc, cng c th l h phn phi ln, nh nh my in, nh
my ha cht p sut ca ng ng l 1000 psi v ng knh t 60
120cm (24 48 inch) v ni chung khng qu 142 cm.
+ Chc nng ca h thng vn chuyn khu vc l ly kh t im
phn phi ca h thng ng chnh v vn chuyn n n trm vn chuyn kh
a phng t trong hoc gn vi vng tiu th chnh. Ti trm kh c o
li ln na v gim tip p sut n mc mng phn phi chp nhn c.
Bnh thng, p sut vn chuyn khu vc trong khong 15 40 bar v ng
knh ng ng ti 60cm.
+ Mng li phn phi l h thng phc tp gm ngun cung cp,
ngun np, phn phi v phc v (ng nh) phn phi kh t h thng chnh
n ng h ca h tiu th.
Cng thc tnh cng sut ng dn kh, p sut, nhit , tc dng kh
cc i v tr s Renon trong ng dn kh n gin:
sc
) c tnh theo
phng trnh sau:
5 , 0
5 2
2
2
1
) (
(
=
m m m
sc
sc
Z LT f
d P P
P
T
K q
(25)

trong :
q
sc
cng sut kh iu kin T
sc
, p
sc
, m
3
/ngy
P
sc
p sut iu kin chun, kPa
P
m
p sut trung bnh ca ng dn kh, kPa
T
m
nhit trung bnh ca ng ng, K
T
sc
nhit iu kin chun, K
T
g
nhit xung quanh ng, K
d ng knh trong ca ng dn, m
L chiu di ng ng
t trng ca kh
Z
m
h s nn ca kh
f h s ma st
p sut trung bnh c tnh theo cng thc sau:
85

( )
( )
( )
(
+
+ =
=
2 1
2 1
2 1
2
2
2
1
3
2
3
1
3
2
3
2
P P
P P
P P
P P
P P
P
m
(26)

P
1
v P
2
l p sut tuyt i u vo v u ra khi ng ng, kPa
Nhit trung bnh c tnh theo cng thc (27):

g
g
g
m
T
T T
T T
T T
T +
(
(
=
2
1
2 1
ln
(27)
Tc dng kh cc i trong ng dn do n, gim p sut qui nh
v c tnh theo cng thc sau:
V =
5 , 0
A
(28)
V vn tc dng kh (m/giy),
khi lng ring ca kh ca kh (kg/m
3
);
B- hng s v bng 146.
p sut 7,0 MPa phng trnh (28) cho bit vn tc cho php cc i
ca dng kh bng khong 17-18 m/giy. p sut 14,0 vn tc cho php cc
i ca dng kh bng 2/3 gi tr trn.
Ch chy ca cht lng v kh u c xc nh bng tr s Renon
(Re), tnh theo cng thc sau:
Re =
v
wl l w
= (29)
Trong : h s nht ng lc hc, N.s/m
2
; v h s nht ng
hc, m
2
/s; l kch thc hnh hc, m.
Cu 4. Trnh by c im s cng ngh lm kh kh bng cht c ch
metanol v cht c ch glicol. V v m t s cng ngh lm khan kh
bng cht hp th glicol.
p n:
Tnh cht l ha ca metanol v glicol:
+ Metanol c p sut hi bo ha cao do kh thu hi t dng kh, kh
hon nguyn v dn n mt mt nhiu. V vy metanol ng dng ch yu
trong h dng ng khoan, ng nhnh v h thng ng dn kh chnh, nhm
ph hu cc nt hydrat. Ngi ta s dng zeolit NaA thu hi metanol.
+ Glicol (etylen glicol, dietylen glicol...) c p sut hi bo ha thp hn
v v vy c th hon nguyn hon ton bng cch loi nc nh cc qu
86
trnh vt l n thun nh un si chng ra khi dung dch nc glicol.
V v m t s cng ngh lm kh kh bng cht hp th glicol (hnh ):
-
S cng ngh qu trnh lm kh kh bng cht c ch glicol
1,3 Thp tch; 2trao i nhit; 4thp hon nguyn; 5my bm.

IKh nguyn liu; IIkh kh;IIIhydrocacbon ngng t;IVglicol bo ha;
Vhi nc;VIglicol hon nguyn;VIIcht ti nhit
Thuyt minh hat ng ca s
Nguyn liu i vo thp tch 1, cc git nc tch ra khi kh, sau
kh c trn vi glicol v lm lnh trong trao i nhit 2 n nhit thp
hn nhit hidrat ha. T trao i nhit 2 hn hp kh, glicol ngm nc v
condensat c dn vo thp tch 3, t nh thp tch kh kh i ra, t pha
di c 2 dng glicol ngm nc v condensat. Phn di thp 3 c trao i
nhit dng ng rut g cho hi nc i qua. Thit b ny gi nhit sn
phm y ca thp tch cao hn nhit to thnh nh tng bn vng
"glicol-hydrocacbon". Do vy to iu kin tch glicol ngm nc ra khi
condensat. Condensat hydrocacbon ra khi thp tch 3 dng lm nguyn liu
sn xut cc sn phm tng ng, cn glicol ngm nc c a vo
thp hon nguyn 4, ti nc c bay hi, sau glicol c lm khan
n m xc nh v li c phun vo dng kh nguyn liu trc khi vo
trao i nhit 2.
2
v H
2
S c p sut
trong kh nguyn liu l 2 MPa, nhn sn phm l H
2
S

v CO
2
v hm
3

MPa.
Cu 6. Hy trnh by s cng ngh v s khi qu trnh ch bin kh
87
bng phng php ngng t mt giai on vi chu trnh lnh propan nhn
c C
3+.
p n:
V v trnh by s cng ngh ch bin kh bng phng php
NTNT v trnh by s cng ngh NTNT:
S c mt ngun lnh ngoi chu trnh lnh propan v mt b phn
phn ring hn hp hai pha.

S NTNT mt giai on
1, 7 thp tch; 2my nn; 3 my lnh khng kh; 4, 5 trao i nhit; 6,10
thp bay hi propan; 8 thp deetan; 9 b cha;11-ni si li.
I kh nguyn liu; II kh kh; III phn on hidrocacon (C
3+
)
.

Kh nguyn liu t ng dn c a vo thit b tch 1, ti n c
loi sch cc bi rn v cht lng git (du, condensat, nc...). Sau khi lm
sch trong thit b tch 1 kh nguyn liu c nn trong my nn kh 2 ti p
sut 3,0 4,0 MPa hoc cao hn. Sau khi lm lnh trong my lnh khng kh
2, trao i nhit 4 (vi kh kh) v 5 nh ngun lnh ca condensat t thit b
phn ring 7, kh c nhit t -20 n -35
o
C. Tip theo, trong thit b lm
lnh bng propan 6 kh ngng t mt phn v i vo thit b phn ring 7,
hydrocacbon ngng t c tch ra. T nh thp phn ring 7 kh kh
thot ra sau khi i qua trao i nhit 4 c dn vo ng dn kh chnh. T
y thp 7 condensat c dn ra v sau khi trao i nhit vi kh nguyn liu
trong trao i nhit 5 nhit ca n tng n 20 30
o
C v kh tip tc c
np vo gia thp deetan ha 8. Sn phm trn ca thp deetan ha l hn
hp metan (20 70% t.t), etan (30 75%t.t.) v propan (khng qu 5%t.t) trn
vi kh kh ca thp phn ring 7 v i vo ng dn kh. Sn phm y ca
88
thp deetan ha phn on hydrocacbon l hn hp propan v cc
hidrocacbon cao hn (C
3+
) s dng sn xut propan, butan, pentan v kh
xng (C
5+
) hoc kh dn dng.
V s khi ca qu trnh:

S cn bng dng ca phn xng NTNT mt giai on vi chu
trnh lnh propan
c im thng s cng ngh ca s :
+ Deetan ha l thp chng ct c 10 12 mm l thuyt. Thi gian sau
ny thit b tip xc trong thp deetan ha c ng dng l mm supap,
thng l 30 mm;
+ p sut trong thp gi 3,0 3,5 Mpa:
Trong iu kin ch bin kh bng phng php NTNT vi p sut t
4,0Mpa tr ln th vic duy tr p sut trong thp deetan ha khng i hi chi
ph thm nng lng;
Vi p sut nh vy vic s dng propan lm cht lm lnh p ng ch
nhit cho vng nh thp deetan ha.
p sut cao hn khng c li v s lm xu iu kin phn tch pha. 3,5
Mpa bng khong 0,8 gi tr p sut ti hn cho sn phm y ca thp
deetan ha.
+ p sut nhit trong thp deetan nh sau: nhit trn thp t
0 n -30
o
C, nhit di thp 90 120
o
C.
3+
= 300
g/m
3
, mc thu hi propan
C3
propan.
BI KIM TRA MU
89
Thi gian: 90 pht

Cu 1. Phn loi v tnh cht l ha c bn ca kh (3 im).
p n:
Phn loi kh theo cc phng php sau (1,2 im):
+ Kh thin nhinkh ng hnh ( kh du): Kh ly t m ch c kh c
gi l kh t nhin (kh khng ng hnh). Kh khai thc t cc m trong n
ho tan trong du v c tch ra khi du trong thit b phn ring c gi
l kh ng hnh (kh du m) (0,3 im).
+ Phn loi theo dng m kh: kh thin nhin c chia thnh ba loi m:
m kh, m kh du v kh condensat. Trong cc m kh loi I, kh c to
thnh trong cc m kh, khng cha du. Cc m th II, gi l m kh-du,
trong kh cng tn ti vi du. Cc m th III l m kh condensat c
c trng l m c p sut ln (trn 3.10
7
Pa) v nhit cao (t 80 100
o
C
tr ln). (0,3 im).
+ Theo bo ca kh: bo ca kh c nh gi bng hm lng
ca cc hydrocacbon C
3+
. Nu hm lng C
3+
thp hn 250 g/m
3
kh th kh
thuc loi kh gy, 250 350 g/m
3
kh bo thp; trn 350 400 g/m
3
bo cao
v trn 600 g/m
3
rt bo. (0,3 im).
+ Theo hm lng kh chua: Ph thuc vo hm lng kh chua, kh thin
nhin c th chia thnh kh ngt v kh chua. Theo tiu chun ca M kh ngt
l kh cha khng qu grain H
2
S trong mt feet khi kh, hay khong 4 ppm
th tch. (0,3 im).
Cc cht l ha c bn ca kh (1,8 im):
+ Nhit tr: Nhit tr ca kh thin nhin l lng n v nhit kilocalor
(kcal), n v nhit ca Anh (Btu), Jun (J) sinh ra khi mt n v th tch kh
(m
3
, cubic foot) c t chy.
Nhit lng tng l nhit lng sinh ra trong qu trnh t chy kh vi
lng khng kh l thuyt, trong qu trnh ny nc sinh ra c lm lnh n
nhit qui chiu v ngng t.
Nhit lng thc l nhit lng sinh ra khi t chy kh m nc vn tn
ti th kh. (0,3 im).
+ T trng: T trng kh thin nhin so vi khng kh dao ng trong
khong t 0,540 n 0,650, kh ng hnh c t trng cao hn v t ti 1,0
hoc cao hn. Do nu r r khi ng dn, kh thin nhin c xu hng bay
ln cao v phn tn, cn LPG li chm xung t v tp trung li ti cc v tr
90
thp. Cc c tnh ny s quyt nh nguy c chy n v thit b thng gi
cng nh v tr cho php s dng kh thin nhin v LPG hoc cc kh khc.
(0,3 im).
+ Tr s Wobbe: Tr s Wobbe ca kh thin nhin c xc nh nh sau:
Nhit tr

Trong khi lng ring.
(0,3 im).
+ Gii hn chy: Gii hn chp chy ca kh thin nhin trong khng kh
l 5 15% t.t. (0,3 im).
+ Lng khng kh cn cho s chy tng t nh i vi tt c cc kh,
l lng khng kh cn thit tnh bng m
3
/kcal.
iu kin chy t thc l iu kin trong lng tng i ca nhin
liu v khng kh theo l thuyt l nh nht chy hon ton. chy t
thc ta c t l sau (th tch khng kh/th tch nhin liu): A
o
= 9,763
Tha s khng kh (AF) l t l khng kh c s dng thc t /th tch
nhin liu so vi nhu cu khng kh t thc (th tch/th tch nhin liu). (0,3
im).
+ Hiu ng JohnThomson: nu kh p sut cao c gin n xung p
sut thp, m khng sinh ra cng, v khng c trao i nhit vi bn ngoi, th
nhit kh s gim xung. Kt qu ny c bit n nh Hiu ng Joule
Thomson. (0,3 im).
2
v H
2
S c p sut
trong kh nguyn liu l 2 Mpa, nhn sn phm l H
2
S

v CO
2
v hm
3

Mpa. (3 im)
p n:
Theo th 29c chn vng I gm cc s Econamin hoc Selexol hoc
DEA. (0,25 im).
Do yu cu ca bi l nhn c sn phm l H
2
S v CO
2
nn ch c
s Selexol l p ng yu cu. (0,25 im)
V v trnh by s cng ngh Selexol: (1 im)

91

S cng ngh qu trnh Selexol.
1-Thp hp th; 2thp hon nguyn giai on I; 3thp hon nguyn giai
on II; 4trao i nhit; 5nung nng bng hi nc; 6, 7my nn kh.
IKh nguyn liu; IIkh sch; IIIcht hp th bo ha; IVcht hp th hon
nguyn mt phn; Vhi nc; VIcht hp th hon nguyn; VIIkh chua v cc
kh khc cho sn xut lu hunh; VIIIkh hon nguyn lm nhin liu.
Ghi ch hnh v (0,25 im).
Cht hp th c ng dng l dimetyl eter polyetylenglycol (DMEPEG).
Dung mi ny khng c, bn ha hc trong iu kin lm vic, khng c hot
tnh n mn, d phn hu trong lm sch sinh hc nc thi, c la chn
cao v lm sch la chn H
2
S trong mi trng c CO
2
. (0,25 im)
Dung mi DMEPEG c la chn cao v lm sch la chn H
2
S trong
mi trng c CO
2
, c th ng dng qu trnh lm sch hai bc thu
c nguyn liu tt cho sn xut lu hunh trong bc I (kh chua c nng
H
2
S cao) v trong bc hai nhn c nguyn liu tt sn xut CO
2

thng phm. V vy qu trnh Selexol l qu trnh c hiu qu cao nu c
ng dng sn xut ng thi c hai sn phm. (0,25 im)
Qu trnh Selexol c tnh mm do cao. Ch cng ngh ca qu trnh
hp th trong thit b Selexol nh sau: nhit i vi tng i tng dao
ng trong khong t -15
o
C n 10
o
C, p sut gi trong khong 6,8 7
MPa. (0,25 im)
c im: (0,5 im).
+ Qu trnh Selexol c tnh mm do cao
+ Chi ph cht hp th khong 1m
3
trn 1000m
3
kh nguyn liu.
+ Ch cng ngh: nhit dao ng trong khong t -15
o
C n 10

92
o
C, p sut gi trong khong 6,8 7 MPa.
+ Hon nguyn cht hp th khi lm sch su kh thc hin khng cn gia
nhit m nh gim tng bc p sut trong h.
+ Chi ph sn xut v u t ban u ca qu trnh Selexol thp hn so
vi qu trnh MEA: chi ph sn xut gim 30%, u t gim 70%.
3+
= 300
g/m
3
, mc thu hi propan
C3
propan. (4 im)
p n:
V bo C
3+
= 400 g/m
3
nn s ngng t nhit thp c hiu qu
cao nht. Tuy nhin, thu c thu hi propan
C3
= 95% v ch ng
dng cht lm lnh l propan th cn chn phng n hn hp kt hp lm
lnh ngoi bng propan v lm lnh ni vi thit b gin n n gin nht nn
chn s cng ngh (0,5 im)
V v trnh by s cng ngh ch bin kh bng phng php NTNT
lm lnh hn: Mc thu hi propan khong 95%.

(1,75 im)

S NTNT ba giai on thu hi C
2+
, s dng chu trnh lm lnh
hn hp (propan ngoi, tit lu dng lng v gim p turbin )
93
1Thp tch lc; 2 thp hp ph; 3 my lnh propan; 4,7,10 thp phn
ring; 5,6 trao i nhit; 8thp phong ha; 9thit b gim p turbin; 11 thp
demetan; 12 ni si li; 13 my nn kh lm vic bng nng lng t thit b
gim p turbin 9; 14 my nn kh; 15 my lm lnh khng kh.
IKh nguyn liu; IIphn on hidrocacbon C
2+
; IIIkh kh.
(0,25 im)
+ c im ca nh my l hon ton khng c lm lnh bng nc.
Din tch xy dng nh my nh hn 2 ln so vi nh my tng t lm vic
theo ch hp th nhit thp. (0,25 im)
+ Trong s ny b phn gim p c ng dng thay cho chu trnh
lnh etan (hoc etylen). (0,25 im)
Thuyt minh s (1 im):
+ T trao i nhit 5 v 6 hn hp hilng vi p sut 5,84 MPa v nhit
-62
o
C c a vo thp phn ring p sut cao 7. Cht lng t thp 7
bay hi on nhit trong thp phong ha nhit thp 8 -92,2
o
C v p sut
2,0MPa (gn vi p sut trong thp demetan 11). Thp phong ha c s
dng gim ti trng hi i vi thp demetan. (0,25 im)
+ T thp phn ring 7 kh c a vo thit b gim p turbin 9,
n gim p on nhit n p sut xp x 2,0MPa. Trong qu trnh ny nhit
ca kh h xung n -98
o
C. Nng lng gin n kh c s dng trong
my nn kh 13. T thit b gim p turbin hn hp kh lng i vo thp phn
ring p sut thp 10 v t cht lng c a vo phn trn ca thp
demetan 11. (0,25 im)
+ Thp demetan lm vic p sut 1,9MPa, nhit nh -97
o
C, nhit
pha di 16,7
o
C. y thp demetan 11 c nung nng nh nhit lng kh
nguyn liu. Ngun nguyn liu cp cho thp 11 ly t thp phn ring 4 v
thp phong ha 8. (0,25 im)
+ Kh t thp demetan 11, thp phn ring p sut thp 10 v thp phong
ha 8 trn ln, to thnh mt dng kh d, dng ny sau khi gia nhit trong
trao i nhit 6 v 5 n nhit -17,8
o
C vi p sut 1,8 MPa c nn tip
bng hai my nn kh ly tm 13 v kh 14. (0,25 im)

94
K HOCH V CCH THC NH GI KT QU HC TP M
UN

1. Kim tra kin thc tng bi
Hnh thc kim tra: kim tra ming hoc 15 trong thi gian ging dy
Ni dung: theo ni dung bi ging v cc cu hi v p n ghi i vi
tng bi.
nh gi: Kim tra tng bi c tnh cht cng c kin thc, nh gi
thc hc tp v s tip thu ca hc vin. Kt qu ca vic kim tra ch mang
tnh cht tham kho.
2. Kim tra gia k
Kim tra gia k theo lch b tr ca nh trng.
Ni dung: Gii hn ni dung kim tra trong 3 bi u. Ni dung kim tra
da theo cc cu hi v p n ghi trong tng bi v phn cu hi chung ca
3 bi u.
Thi gian thi: 4560 pht, s cu hi: 2-3 cu.
nh gi: im kim tra gia k c nh gi l 20% im ca m un
Trong khi chm im cc hot ng trong m un, gio vin cn dnh ra
mt t l phn trm im nht nh cho vic nh gi v hnh vi, ng x, thao
tc, s tun th ni qui, qui ch trong lp hc v trongphng th nghim.

im nh gi ton m un tng s im l 10, c phn b nh sau:
1) im kim tra gia hc k (KT): 20%
2) im kim tra cui mn (TH): 60%
3) im thc hnh, kim tra (BT): 20%,
gm cc ni dung sau:
- Kim tra trc lp v chun b bi (20%)
- Qua cc bi thc hnh (30%)
- Qua bi tiu lun (30%)
- Qua thc chp hnh ni quy phng th nghim (20%)
im chm s trn thang 10 im v nhn vi trng s ca tng phn
trong mi bi
im cui cng l im trung bnh ca 3 Mc trn
95
Cch tnh im

im thc hnh, tho lun
da trn bi kim tra cui
bi, tiu lun) (BT)
im bi
kim tra gia
k (KT)
im bi thi
(TH)
Trng s 20% 20% 60%

V d:
im thc hnh (BT) = im trung bnh kim tra 15 x 0,2 + im thc
hnh x 0,3 + im tiu lun x 0,3 + im thc x0,2

im tng kt = BT x 0,20 + KT x 0,20 + TH x 0,60

Cch xp loi im ca m un

im Xp loi t Khng t
810 Gii X
7cn 8 Kh X
5cn 7 Trung bnh X
3,5-cn 5 Yu X
< 3,5 Km X

96
TI LIU THAM KHO

1. Lu Cm Lc. Cng ngh ch bin kh, TP. H Ch Minh, 1996.
2. H Anh Tun. Th trng tiu th kh v LPG. ti Tng cng ty du
kh Vit Nam. H Ni 2002.
3. Roger A. Sheldon. Chemicals from synthesis gas. D. Reidel Puslishing
Company. Moscow, Nh xut bn Khimia, 1987 (ting Nga).
4. Trernui I.R. Sn xut monomer v nguyn liu cho tng hp ha du.
Moscow, Nh xut bn Khimia, 1973 (ting Nga).
5. Wilhelm Keim. Catalysis in C
1
chemistry. D. Reidel Puslishing Company.
Leningrad, Nh xut bn Khimia, 1987 (ting Nga).
6. Agutinov B.C., Krulov O.V.Chuyn ha oxi ha metan. Moscow, Nh xut
bnNauka, 1987 (ting Nga).
7. Malcolm W.H. Peeblee. Natural Gas Fundamentals. Shell Intern. Gas
Limited.
8. Campbell J.M. Gas Conditioning and Processing. Tom 1. The basic
Principle. Library of Comgress Catalog card NO: 76-157183, 1992
9. Lom W.L. Liquefied Natural Gas. Jon Wiley & Son, New York-
Toronto,1974
10. Sardanasvili A.G., Lvova A.I. Th d v bi tp theo cng ngh ch bin
du v kh. M, Nh xut bn Khimia, 1973 ( Ting Nga)
10. Berlin M.A., Gorechenkov V.G., Volkov N.P. Ch bin kh du v kh thin
nhin. Moscow, Nh xut bn Khimia, 1981 (Ting Nga)
11. S tay qu trnh v thit b cng ngh ha cht. Nh xut bn Khoa hc v
K thut, Tp I, H Ni, 1992
12. Robert N. Maddox. Gas Conditioning and processing. Vol.4. Gas and
liquid Sweetening. Campbell Petroleum Series, Oklahoma, 1985
13. Adlard E.R. Choromatography in the Petroleum Industy. J.
Chomatography Library, V.56, 1995
14. J. Hydrocacbon Asia, May/June 2000
19. S tay qu trnh v thit b cng ngh ha cht. Nh xut bn Khoa hc v
K thut, Tp I, H Ni, 1992

Mô Đun: Công Nghệ Chế Biến Khí Mã số: HD D Nghề: Sản Xuất Các Sản Phẩm Lọc Dầu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Mô Đun: Công Nghệ Chế Biến Khí Mã số: HD D Nghề: Sản Xuất Các Sản Phẩm Lọc Dầu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

B LAO NG-THNG BINH V X HI

, kW) cho qut theo cng thc:

You might also like