You are on page 1of 41

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

TIU CH 3.8.
KIM NH GI THIT THNG K
I. THNG TIN C BN
Gi s bin ngu nhin X c hm phn phi F(x, ), trong l tham s.
Nhng gi thit t ra i vi tham s ca F(x, ) ta gi l gi thit thng k, thng k
hiu l H.
Nhng gi thit t ra i vi tham s ca F(x, ) nhng khc vi H ta gi l i thit,
thng k hiu l K.
Tham s y c th l gi tr trung bnh, phng sai ca bin ngu nhin hoc xc sut p
ca bin c A trong quan st,...
Trong phn ny ta gii quyt cc bi ton:
So snh s trung bnh ca mu quan st vi s trung bnh theo l thuyt: sai lch l ng
k hay khng?
So snh tn sut ca bin c A trong mu quan st vi xc sut ca bin c A theo l thuyt:
sai lch l ng k hay khng?
So snh hai s trung bnh trn hai mu quan st rt ra hai s trung bnh theo l thuyt sai
lch l ng k hay khng?
So snh hai tn sut ca bin c A trong hai mu quan st rt ra hai xc sut ca bin c
A theo l thuyt sai lch c ng k hay khng?
gii quyt cc bi ton nu trn, thng tin duy nht ta c l cc s liu quan st trn tp mu.
Vn dng cng c ca l thuyt xc sut ta s tm c min T sao cho nu mu (X1, ... Xn) T
th ta bc b gi thit H, ngc li, ta chp nhn H cho n khi c thng tin mi.
Min T ni trn ta gi l min tiu chun.
Khi bc b hay chp nhn gii thit H ta c th mc phi hai loi sai lm di y
- Sai lm loi I: Ta bc b gi thit H trong khi H ng;
- Sai lm loi II: Ta chp nhn gi thit H trong khi H sai.
Ta c gng hn ch ti mc ti thiu c hai loi sai lm ny. Nhng khi kch thc mu c
nh th iu ny kh kh thi. Do vy ngi ta thng cho php c mc sai lm loi I vi
xc sut (thng gi l mc ngha hay tin cy 1 ). Sau hn ch n mc ti
thiu vic mc sai lm loi II.
88

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

8.1. Kim nh gi tr trung bnh a ca tng th c phng sai 2 bit


Gi s kt qu quan st trn tp mu c kch thc n i lng X c phn phi chun N(a, s2),
vi phng sai bit 2 ta nhn c dy s liu (X1, X2, ......Xn).
Ta kim nh gi thit H: a = a0 vi i thit K: a a0 v mc ngha (hay tin cy 1 ).
Trc ht ta tnh

u=

| X a0 | n
; trong X l trung bnh mu.

- Nu u < z ; th s khc nhau l khng c ngha hay ta chp nhn gi thit H: a = a0 vi


2

mc ngha ( tin cy 1 ).
- Nu u z th s khc nhau c ngha hay ta chp nhn i thit K: a a0 vi mc
2

ngha ( tin cy 1 ).
y Z tra trong bng 1 sao cho ( z ) = 1
2

.
2

Ch :

Khi c mu kh ln, gi thit v phn phi chun ca X khng cn t ra.


V d 8.1

Nui 80 con ln theo ch n ring, sau hai thng mc tng trng trung bnh l 30kg. Hy
kim nh gi thit H: a = 32 i thit a 32, vi mc ngha = 5%, 2 = 25.
Gii:

y ta c n = 80, X80 = 30, 2 = 25, = 0,05.


Tra bng ta c z0,025 = 1,96.
Ta c
u 0,05 =

| 30 32 | 80
= 3,58 .
5

V 3,58 > 1,96 nn ta bc b gi thit H (chp nhn i thit K).


Ch :

ngha thc tin ca s liu trn y l: Nu mc tng trng trung bnh ca ln khi n theo
ch bnh thng l 32kg th khi cho n theo ch c bit mc tng trng trung bnh s
khc 32kg.
89

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

V d 8.2

Cc cy ging trong mt vn m c chiu cao trung bnh cha xc nh. xc nh chiu


cao trung bnh ca cc cy ging trong vn m, ngi ta chn ngu nhin 35 cy trong
vn, o chiu cao ca 35 cy v tnh c chiu cao trung bnh X = 1,1m.
Theo quy nh ca b phn k thut th khi no cy ging cao trn 1m mi em trng m
bo t l sng cao. Hi cc cy ging t tiu chun cha? Bit rng phng sai trong quan
st ny 2 = 0,01, vi mc ngha = 0,1
Gii:

y ta c n = 35, X = 1,1, =

0,01 = 0,1 v = 0,1, tra bng ta c Z0,05 = 1,65.

Gi thit H: a = 1,0; n thit K: a > 1,0.


Ta c
|1,1 1| 35
= 5,92 .
0,1

U=

V 5,92 > 1,65 nn ta bc b gi thit H (chp nhn i thit K). Vy cy trong vn em


trng c ri.
8.2. Kim nh gi tr trung bnh ca tng th khi phng sai cha bit

Gi s kt qu quan st v X vi phn phi chun N(a, 2), trn tp mu c kch thc n (vi
phng sai cha bit) ta nhn c dy s liu (X1, X2,..., Xn).
Ta kim nh gi thit H: a = a0 vi i thit a a0 v mc ngha (hay tin cy 1 ).
Trc ht ta tnh:
| Xn a 0 | n 1
, trong X n l trung bnh mu, S l lch chun ca mu, xc
S
nh bi cng thc:
M=

S=

1 n
(X k X n )2
n 1 k =1

- Nu M < t (n 1) th ta chp nhn gi thit H: a = a0 vi mc ngha ( tin cy 1 ).


2

- Nu M t (n 1) th ta bc b gi thit H hay chp nhn i thit K: a a0 .


2

y t (n 1) tra trong bng phn phi Student vi n 1 bc t do.


2

Ch : Khi n kh ln th khng i hi X c phn phi chun, cn t (n 1) c thay bi z


2

90

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

V d 8.3

Trng lng tiu chun ca mt gi ko xut xng l 300g. Ngi ta chn ngu nhin 60 gi
ko trong l hng xut xng em cn v nhn c trng lng trung bnh ca 60 gi l
299,3g v lch chun S = 7,2. Hi vi mc ngha = 0,05 trng lng ca cc gi ko
xut xng c t tiu chun khng?
Gii:

Tra bng ta c z0,025 = 1,96.


Ta c:

M=

299,3 300 60
7, 2

0, 75.

V 0,75 < 1,96 nn ta chp nhn gi thit H tc l trng lng trung bnh ca cc gi ko xut
xng bng 300g vi tin cy 95%.
8.3. Kim nh gi thit v t l hay xc sut p

Gi s kt qu quan st trn tp mu c kch thc n 30 ta thy c k ln xut hin bin c A.


Ta kim nh t l hay xc sut p ca bin c A vi gi thit H: p = p0 vi i thit K: p p0
v mc ngha (hay tin cy 1 - )
Trc ht ta tnh:
V=

p p0

p0 (1 p0 )

, trong p =

k
l tn sut ca bin c A trong n quan st.
n

- Nu V < z th ta chp nhn gi thit H vi mc ngha .


2

- Nu V z th ta bc b gi thit H hay chp nhn i thit K.


2

y z tra trong bng phn phi chun sao cho ( z ) = 1


2

.
2

V d 8.4

mt a phng t l mc bnh A c xc nh nhiu ln l 34%. Sau mt t iu tr


bng mt loi thuc, ngi ta kim tra li 120 ngi thy 24 cn ngi mc bnh A.
Hi vi tin cy 95%, t l ngi mc bnh A a phng c thay i khng?
Gii:

y ta c n = 120; p =

24
= 0,2; = 0,05.
120
91

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Tra bng ta c: Z0,025 = 1,96. Gi thit H: p = 0,34 vi i thit K: p 0,34.


V=

0, 2 0,34 120
0,34 .0, 66

3, 23.

V 3,23 > 1,96 nn ta bc b gi thit p = 0,34. Vy t l ngi mc bnh A a phng c


thay i.
Ch :

Trong cng thc nu trn:


- Nu

(p p0 ) n
> Z th ta chp nhn i thit p > p0.
p0 (1 p0 )
2

- Nu

(p p0 ) n
< Z th ta chp nhn i thit p < p0.
p0 (1 p0 )
2

Trong v d trn ta c:
(0, 2 0,34) 120
3,23 < 1,96.
0,34(1 0,34)

Vy ta kt lun t l ngi mc bnh a phng sau mt t iu tr gim i.


8.4. So snh hai gi tr trung bnh ca hai mu quan st

Gi s kt qu quan st trn tp mu vi kch thc nA 30 ly t tng th A ta c trung


bnh X A v kt qu quan st trn tp mu vi kch thc nB 30 ly t tng th B c trung
bnh mu X B .
Ta kim nh gi thit H: a1 = a2, i thit a1 a2 vi ngha (hay tin cy 1 ).
Trc ht ta tnh:
u=

XA XB
S2A SB2
+
nA nB

, trong SA v SB theo th t l lch chun quan st trn cc mu A v B.

Nu u < z ; th ta chp nhn gi thit H; a1 = a2 vi mc ngha (hay tin cy 1 ).


2

Nu u z ; th ta bc b gi thit H, tc l a1 a2.
2

92

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

V d 8.5

so snh trng lng tr s sinh l con so so vi con d mt bnh vin ph sn, ngi ta
tin hnh mt quan st nh sau:
Theo di trng lng ca 95 tr s sinh l con so, nhn c trng lng trung bnh ca 95
2

chu ny bng 2798g v lch chun bnh phng S A = 190000.


Theo di trng lng ca 105 tr s sinh l con d, nhn c trng lng trung bnh ca
2

105 chu ny bng 3166g v lch chun bnh phng S B = 200704.


Vi tin cy 95%, hy cho bit trng lng trung bnh ca tr s sinh l con so v tr s
sinh l con d bnh vin c khc nhau khng?
Gii:
2

y ta c X A = 2798; nA = 95 v S A = 190000.

X B = 3166; nB = 105 v S 2B = 200704, = 0,05.


Tra bng ta c z = 1,96. Ta c:
2

u=

XA XB
S2A SB2
+
nA nB

2798 31661
190000 200704
+
95
105

5,88 > 1,96.

Vy ta kt lun: trng lng ca tr s sinh l con so v con d bnh vin ph sn khng


bng nhau.
8.5. So snh hai xc sut

Gi s kt qu quan st trn hai dy php th Bcnuli ta nhn c dy s liu sau:


S php th trong dy th nht l n1, s ln xut hin bin c A l k1 v xc sut ca bin
c A trong mi php th l p1.
S php th trong dy th hai l n2, s ln xut hin bin c A l k2 v xc sut ca bin c
A trong mi php th l p2.
Ta kim nh gi thit H: p1 = p2 vi i thit p1 p2 mc ngha (hay tin cy 1 )
Trc ht ta tnh:

d= d=

k1 k 2

n1 n 2
1 1 k1 + k 2
11 + 12
+
1

n1 n 2 n1 + n 2 n1 + n 2
93

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Nu d < z ; th chp nhn gi thit H: p1 = p2


2

Nu d z ; th bc b gi thit H hay chp nhn i thit K: p1 p2.


2

V d 8.6

Cng mt loi ht ging ly t trong kho ngi ta em gieo trn hai vn m khc nhau:
trong vn th nht ngi ta gieo 100 ht c 80 ht ny mm; trong vn th hai ngi ta
gieo 125 ht c 90 ht ny mm.
Hy so snh t l ht ging ni trn ny mm khi em gieo trong hai vn m vi mc
ngha 5%.
Gii:

y n1 = 100, k1 = 80; n2 = 125, k2 = 90 v = 5%.


Tra bng ta c z = 1,96.
2

Ta c:

80 90
100 125
d=
1,387 < 1,96.
80 + 90
1 80 + 90
1
+

1
100 125 100+ 125 100+ 125
Vy cc t l ht ging ny mm khi gieo trong hai vn m c coi l nh nhau.
B. HOT NG
HOT NG 8.1. TM HIU KHI NIM V KIM NH GI THIT THNG K

NHIM V
NHIM V 1:

Tm hiu khi nim gi thit v i thit.


NHIM V 2:

M t cc bi ton v kim nh gi thit thng k thng gp.


NHIM V 3:

Nu cc sai lm thng mc phi khi x l cc bi ton v kim nh gi thit thng k.


94

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

HOT NG 8.2.
THC HNH X L BI TON V KIM NH GI TR TRUNG BNH KHI BIT
PHNG SAI.

NHIM V

Di s hng dn ca gio vin, sinh vin tho lun theo nhm 3-4 ngi thc hin cc
nhim v sau:
NHIM V 1:

Vit cng thc dng kim nh gi tr trung bnh khi phng sai bit.
NHIM V 2:

Xy dng mt v d v chp nhn gi thit, mt v d v bc b gi thit khi kim nh gi tr


trung bnh v phng sai bit.

NH GI
8.1. Trng lng tiu chun ca mt bao thc n gia sc khi xut xng l 20kg. Ngi ta
cn ngu nhin 100 bao thc n xut xng thu c dy s liu sau:

Trng lng
(Kg)

19

20

21

22

23

S sn phm
(Bao)

10

60

20

Vi mc ngha = 5% cho kt lun trng lng cc bao hng xut xng c t tiu chun
hay khng? Bit rng trng lng cc bao hng l bin ngu nhin phn phi theo lut chun
vi lch chun S = 2kg.
8.2. iu tra chi ph trong mt thng ca 45 sinh vin ta thy trung bnh mi sinh vin chi
ht 475.000 /thng. Hy kim nh gi thit: mc chi ph trung bnh ca mi sinh vin trong
mt thng l 500.000 vi mc ngha = 0,1. Bit rng chi ph trong mt thng ca sinh
vin c phn phi chun vi lch chun bng 3.000.
8.3. M chnh c ng theo tiu chun 453g mt gi. Coi trng lng ca gi m chnh tun
theo quy lut chun vi lch chun bng 36g. Kim tra ngu nhin 81 gi nhn c trng
lng trung bnh l 448g. Vi mc ngha = 0,01 c th kt lun cc gi m chnh xut
xng t tiu chun c khng?

95

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

HOT NG 8.3.
THC HNH X L BI TON V KIM NH GI TR TRUNG BNH KHI CHA
BIT PHNG SAI.

NHIM V
NHIM V 1:

Vit cng tc dng kim nh gi tr trung bnh khi cha bit phng sai.
NHIM V 2:

Xy dng mt v d v chp nhn gi thit v mt v d v bc b gi thit khi kim nh gi


tr trung bnh vi phng sai cha bit.

NH GI
8.4. Qua theo di ngi ta thy rng mt loi xe chy ht qung ng AB tiu hao ht 50 lt
xng mt lt. Sau khi on ng c nng cp, ngi ta theo di mc tiu hao xng
ca 30 chuyn xe chy trn tuyn ng AB thu c bng s liu sau:

Mc xng tiu hao (lt)

48,5

49,5

50

50,5

51

S chuyn xe

10

10

Vi mc ngha = 0,05 hy cho kt lun v mc xng tiu hao sau khi on ng c


nng cp c gim i khng?
8.5. nh mc thi gian hon thnh mt sn phm l na gi. Qua theo di thc t thi gian
hon thnh mt sn phm ca 35 cng nhn ta thu c bng s liu sau:

Thi gian
(pht)

25

26

28

30

32

35

S cng nhn

10

Vi mc ngha = 0,1 hy cho bit kt lun c nn thay i nh mc hay khng? Bit


rng thi gian hon thnh mt sn phm l bin ngu nhin phn phi theo lut chun.

96

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

HOT NG 8.4. THC HNH X L BI TON V KIM NH XC SUT (HAY


T L)

NHIM V
NHIM V 1:

Vit cng thc dng kim nh t l (hay xc sut) ca bin c A xut hin trong tng th?
NHIM V 2:

Xy dng mt v d v chp nhn gi thit, mt v d v bc b gi thit khi kim nh t l.

NH GI
8.6. Qua theo di, t l trng vt n thnh vt con ca mt tri p trng mi, ngi ta p th
100 trng bng my p c 85 qu n. Vi mc ngha 10% hy cho kt lun dng my p
mi th t l trng n c cao hn khng?
8.7. T l ph phm cho php mt nh my l 5%. Kim tra ngu nhin 300 sn phm ca
nh my c 24 sn phm l ph phm. Vi mc ngha = 0,05 hy cho kt lun t l ph
phm ca nh my c vt gii hn cho php hay khng?

HOT NG 8.5.
THC HNH SO SNH HAI GI TR TRUNG BNH TRN HAI MU QUAN ST

NHIM V
NHIM V 1:

Vit cng thc dng so snh hai gi tr trung bnh trn hai mu quan st.
NHIM V 2:

Xy dng v d v so snh hai gi tr trung bnh trn hai mu quan st.

NH GI:
8.8. so snh hiu qu chn nui g bng hai loi thc n khc nhau, ngi ta tin hnh mt
quan st nh sau:
97

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Dng loi th nht chn nui 100 con g, sau mt thng mi con tng trung bnh 1,1kg.
lch chun trong quan st tnh c S1 = 0,2kg.
Dng loi th hai chn nui 150 con g, sau mt thng mi con tng trung bnh 1,2kg.
lch chun trong quan st tnh c S2 = 0,3kg.
Vi mc ngha = 0,05 hy cho kt lun v hiu qu ca hai loi thc n trn c khc nhau
khng? Gi thit rng mc tng trng ca g c phn phi chun.
8.9. so snh hiu qu ca hai bin php canh tc i vi mt ging la, ngi ta tin hnh
mt quan st nh sau:

- p dng bin php canh tc th nht trn cnh ng rng 100ha th thu c nng sut
trung bnh 10 tn/ha. Vi lch chun trong quan st S1 = 1 tn/ha.
- p dng bin php canh tc th hai trn cnh ng 50ha th thu c nng sut trung bnh
9,5 tn/ha vi lch chun trong quan st S2 = 0,9 tn/ha.
Vi mc ngha = 0,01 hy cho kt lun v hiu qu ca hai bin php canh tc i vi
ging la c khc nhau khng? Ta coi nng sut la tun theo lut chun.

HOT NG 8.6. THC HNH SO SNH HAI XC SUT

NHIM V
NHIM V 1:

Vit cng thc dng so snh hai xc sut trn hai mu quan st.
NHIM V 2:

Xy dng v d v so snh hai xc sut quan st.

NH GI
8.10. so snh hiu qu ca hai loi vc xin A v B dng cha bnh cm g. Ngi ta tin
hnh mt quan st nh sau:

Dng loi vc xin A cha cho 120 con g c 85 con khi.


Dng loi vc xin B cha cho 90 con g cng n c 71 con khi.
Vi mc ngha 5%, hy cho kt lun v t l g c cha khi bnh cm khi dng hai loi
vc xin ni trn c tng ng khng?

98

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

8.11. so snh t l hc sinh nm c lut l v an ton giao thng ca trng tiu hc A


v B ngi ta tin hnh mt quan st nh sau:

- Kim tra ngu nhin 150 hc sinh ca trng A c 96 em nm c lut.


- Kim tra 120 em hc sinh ca trng B c 75 em nm c lut.
Vi mc ngha 1% hy cho kt lun v t l hc sinh nm c lut giao thng ca hai
trng c nh nhau khng?

99

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

TIU CH 3.9.
YU T THNG K TRONG MN TON
TRNG TIU HC
I. THNG TIN C BN

Yu t thng k l mt trong nm mch kin thc ca mn Ton Tiu hc. N bao gm cc


ni dung:
Dy s liu thng k,
Bng s liu thng k,
Biu ,
S trung bnh ca dy s liu,
Gii ton v thng k.
1. Dy s liu thng k

Gii thiu cho hc sinh


Cc khi nim c bn ca dy s liu: th t ca cc s liu trong dy.
Cch c v phn tch cc s liu trong dy,
Bit x l s liu ca dy mc n gin,
Thc hnh lp dy s liu t mt quan st c th.
2. Bng s liu thng k

Gii thiu cho hc sinh:


Cu to ca bng s liu thng k: gm cc hng v cc ct.
Bit cch c cc s liu trong bng.
Bit cch x l cc s liu trong bng.
Thc hnh lp bng s liu t mt quan st c th.
3. Biu

Gii thiu cho hc sinh:


Cu to ca ba loi biu : biu tranh, biu ct v biu hnh qut.
Bit c cc s liu trong mi loi biu .
Thc hnh lp biu t mt quan st c th.
100

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

4. Gi tr trung bnh

Gii thiu cho hc sinh:


Khi nim v s trung bnh cng.
Quy tc tm s trung bnh cng ca hai hay nhiu s cho trc.
Thc hnh tm s trung bnh cng ca cc s liu quan st.
5. Gii ton v thng k s liu

Cc bi ton v thng k s liu Tiu hc c th phn ra thnh my dng c bn:


Thc hnh c v phn tch cc s liu thng k;
Thc hnh x l cc s liu thng k;
Thc hnh lp dy s liu, bng s liu v biu t mt quan st c th.
Thc hnh tm gi tr trung bnh cc s liu t mt quan st c th.
Thc hnh gii ton v t s phn trm.
V d 9.1 (xem [3], tit 34, bi 1)

Biu di y ni v s cy ca khi lp Bn v khi lp Nm trng:


cy

45

45

40

40
35

35

30

28

25

23

20
15
10
5
0
4A

4B

4C

5A

5B

l p

Nhn vo biu trn hy tr li cc cu hi sau:


a) Nhng lp no tham gia trng cy?
b) Lp 4A trng c bao nhiu cy? Lp 5B trng c bao nhiu cy? Lp 5C trng c
bao nhiu cy?
c) Khi lp Nm c my lp tham gia trng cy? L nhng lp no?
d) Lp no trng c nhiu cy nht?
101

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Trong bi tp ny:
Cc cu a, b cng c cho hc sinh k nng c s liu trn biu ct.
Cc cu c, d cng c cho hc sinh k nng phn tch s liu trn biu ct.
V d 9.2 (Xem [3], tit 33, bi 2)

Biu di y ni v s thc gia nh bc H thu hoch trong ba nm 2000, 2001, 2002:

N m 2000

N m 2001

N m 2002

Ch : Mi

ch 10 t thc.

Da vo biu trn hy tr li cc cu hi di y:
a) Nm 2002 gia nh bc H thu hoch c my tn thc?
b) Nm 2002 gia nh bc H thu hc c nhiu hn nm 2000 bao nhiu t thc?
c) C ba nm gia nh bc H thu hoch c bao nhiu tn thc? Nm no thu hoch c
nhiu thc nht? Nm no thu hoch c t thc nht?
Cc cu trong bi tp ny rn cho hc sinh k nng c v phn tch s liu trn biu tranh.
Thc hnh x l s liu trn biu tranh. ng thi tch hp gia biu vi cc mch kin
thc khc: o lng v gii ton.
V d 9.3 (Xem [4], bi 2, trang 9)

Kt qu iu tra v thch n hoa qu ca 120 bn hc sinh c m t trn biu hnh qut


di y:
Cam 20%
Na 40%
Mt 15%

Xoi 25%

102

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Nhn vo biu , em hy cho bit:


a) C bao nhiu bn thch n na?
b) S bn thch n na gp bao nhiu ln s bn thch n cam?
Trong bi tp ny: hc sinh c cng c k nng c v x l s liu trn biu qut.
Thng qua , gip hc sinh cng c k nng tnh ton v t s phn trm.
V d 9.4 (xem [3], bi 3, tit 34)

Tu Thng Li trong ba thng u nm nh bt c s c nh sau:


Thng 1: 5 tn; Thng 2: 2 tn; Thng 3: 6 tn.
Hy v tip biu di y:
(Tn)
7
6
5
4
3
2
1
0

Th ng 1

Th ng 2

Th ng 3

(Th ng)

Bi ton trn bc u hnh thnh cho hc sinh k nng v biu mc n gin.


V d 9.5 (Xem [2], bi 2, trang 138)

Di y l bng thng k s cy bn Na trng c trong 4 nm:


Nm
2000

2001

2002

2003

Thng

1875 cy

2167 cy

1980 cy

2540 cy

Bch n

1745 cy

2040 cy

2165 cy

2515 cy

Loi cy

103

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Da vo bng trn, hy tr li cc cu hi di y:
a) Nm 2002 bn Na trng c nhiu hn nm 2000 bao nhiu cy bch n?
b) Nm 2003 bn Na trng c tt c bao nhiu cy thng v cy bch n?
Bi ton trn gip hc sinh rn k nng c, phn tch v x l s liu ca bng s liu thng
k. Thng qua , bi ton tch hp gia mch thng k vi gii ton c li vn v gio dc
mi trng.
V d 9.6. (Xem [2], bi 4, trang 135)

Cho dy s liu sau: 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35, 40, 45.
Nhn vo dy trn hy tr li cc cu hi sau:
a) Dy trn c tt c bao nhiu s? S 25 l s ng th my trong dy?
b) S th ba trong dy l s no? S ny ln hn s th nht trong dy bao nhiu n v?
c) S th hai ln hn s th my trong dy?
Bi tp ny rn cho hc sinh k nng c, phn tch cc s liu ca dy s liu thng k. Bc
u thc hnh x l cc s liu ca dy.
V d 9.7 (xem [2], bi 4, trang 139)

Trong cuc thi cho mng ngy Nh gio Vit Nam, cc bn khi Ba t c cc gii
sau y:
Vn ngh: 3 gii nht v 2 gii ba;
K chuyn: 2 gii nht, 1 gii nh v 4 gii ba;
C vua: 1 gii nht v 2 gii nh.
Hy vit s thch hp vo bng thng k cc gii ca khi Ba t c (theo mu):
Mn
Gii

Vn ngh

Nht

Nh

Ba

K chuyn

C vua

Thng qua bi tp ny, bc u cho hc sinh thc hnh lp bng s liu thng k.

104

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

B. HOT NG
HOT NG 9.1. TM HIU NI DUNG DY YU T THNG K TRNG TIU
HC

Sinh vin t c chng trnh Tiu hc mi, sch gio khoa Ton 3, 4 v thng tin c bn
thc hin cc nhim v sau:
NHIM V 1:

Phn tch ni dung yu t thng k trng Tiu hc.


NHIM V 2:

Nu cc yu cu c bn khi dy dy s liu thng k.


NHIM V 3:

Nu cc yu cu c bn khi dy bng s liu thng k.


NHIM V 4:

Nu cc yu cu c bn khi dy biu .

HOT NG 9.2. THC HNH GII TON V YU T THNG K TIU HC

Sinh vin t c sch gio khoa 3, 4, 5 v thng tin c bn thc hin cc nhim v sau:
NHIM V 1:

Nu cc dng ton v yu t thng k Tiu hc.


NHIM V 2:

Xy dng cc v d minh ho v gii ton thng k Tiu hc.

105

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

THNG TIN PHN HI CHO CH 3

TIU CH 3.5
5.2. Ta c n = 59, X = 41,05; S =27,99 v

S
= 3, 04
n

Vy khong tin cy ca a l: 33,92 < a < 48,18.

TIU CH 3.6.
6.2. Ta c X = 17,1; z = 1,96; n = 16.
2

T thay vo cng thc ta tnh c khong tin cy ca a.

TIU CH 3.8
Hot ng 8.2

8.1.

X 100 = 20,35; z0,025 = 1,96


u = 1,75 < 1,96
Chp nhn gi thit H: a = a0 hay trng lng trung bnh ca cc bao hng xut xng bng 20kg.

8.2.

z = 1,645; u = 0,056 < 1,645.


2

Chp nhn gi thit H: a = a0 hay mc chi tiu trung bnh ca mt sinh vin trong mt thng
l 500.000 ng.
8.3.

z = 2,576; u = 1,25 < 2,576.


2

Chp nhn gi thit H: a = a0 hay trng lng trung bnh ca cc gi m chnh xut xng t
tiu chun.
8.4.

X 30 = 49,7; t0,05 = 2,042; S30 = 0,72;


M0,05 = 2,24 > 2,042
Bc b gi thit H: p = p0 hay mc xng tiu th sau khi nng cp ng gim so vi nh
mc.

8.5.

X 35 = 28,83; z = 1,645; S35 = 3,005;


2

M35 = 2,27 > 1,645.


106

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bc b gi thit a = a0 hay nn thay i nh mc.


Hot ng 8.4

W = 0,88; x0,10 = 1,645; p0 = 0,8;

8.6.

v = 1,75 > 1,645.


Bc b gi thit H: p = p0 hay khi dng my p trng mi, t l trng n cao hn trc.
W = 0,08; z0,025 = 1,96.

8.7.

v = 0,75 < 1,96.


Chp nhn gi thit H: p = p0 hay t l ph phm ca nh my khng vt qu mc cho php.
Hot ng 8.5.

8.8. Z0,05 = 1,96; = 3,16 > 1,96. Bc b gi thit a1 = a2 hay hiu qu ca hai loi thc n khi
chn nui l khc nhau.
8.9. z0,005 = 2,576; = 3,09 > 2,576.

Bc b gi thit H: a1 = a2 hay hiu qu ca hai bin php canh tc i vi ging la l


khc nhau.
8.10.

z0,025 = 1,96; = 1,31 < 1,96.

Chp nhn gi thit H: p1 = p2 hay t l g c cha khi bnh khi dng hai loi vc xin ni
trn l tng ng.
8.11.

x0,005 = 2,576; = 0,25 < 2,576.

Chp nhn gi thit p1 = p2 hay t l hc sinh nm c lut an ton giao thng ca hai trng
l nh nhau.

107

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

PH LC. CC BNG S

0,0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,8
1,9
2,0
2,1
2,2
2,3
2,4
2,5
2,6
2,7
2,8
2,9
3,0
3,1
3,2
3,3
3,4
3,5
3,6
3,7
3,8
3,9

108

0
0,3989
3970
3910
3814
3683
3521
3332
3123
2897
2661
0,2420
2179
1942
1714
1497
1295
1109
0940
0790
0656
0,0540
0440
0355
0283
0224
0175
0136
0104
0079
0060
0,0044
0033
0024
0017
0012
0009
0006
0004
0003
0002

Bng 1. Bng Hm gi tr (x) =

x2
1
exp
2
2

1
3989
3965
3902
3820
3668
3503
3312
3101
2874
2637
2396
2155
1919
1691
1476
1276
1092
0925
0775
0644
0529
0431
0347
0277
0219
0171
0132
0101
0077
0058
0043
0032
0023
0017
0012
0008
006
0004
0003
0002

5
3984
3945
3867
3752
3605
3429
3230
3011
2780
2541
2299
2059
1826
1604
1394
1200
1023
0863
0721
0596
0488
0396
0317
0252
0198
0154
0119
0091
0069
0051
0038
0028
0020
0015
0010
0007
0005
0004
0002
0002

2
3989
3961
3894
3790
3653
3485
3292
3079
2850
2613
2371
2131
1985
1669
1456
1257
1074
0909
0761
0632
0519
0422
0339
0270
0213
0167
0129
0099
0075
0056
0042
0031
0022
0016
0012
0008
0006
0004
0003
0002

3
3988
3956
3885
3778
3637
3467
3271
3956
2827
2589
2347
2107
1872
1647
1435
1238
1057
0893
0748
0620
0508
0413
0332
0264
0208
0163
0126
0096
0073
0055
0040
0030
0022
0016
0011
0008
0005
0004
0003
0002

4
3986
3951
3876
3765
3621
3448
3251
3034
2803
2565
2323
2083
1849
1626
1415
1219
1040
0878
0734
0608
0498
0404
0325
0258
0203
0158
0122
0093
0071
0053
0039
0029
0021
0015
0011
0008
0005
0004
0003
0002

6
3982
3939
3857
3739
3589
3410
3209
2979
2756
2516
2275
2063
1840
1582
1374
1182
1006
0848
0707
0584
0478
0387
0130
0246
0194
0151
0116
0088
0067
0050
0037
0027
0020
0014
0010
0007
0005
0003
0002
0002

7
3980
3932
3847
3726
3572
3391
3187
2966
2732
2492
2551
2012
1781
1561
1357
1163
0989
0833
0694
0573
0468
0379
0303
0241
0189
0147
0113
0086
0065
0048
0036
0026
0019
0014
0010
0007
0005
0003
0002
0002

8
3977
3925
3836
3712
3555
3372
3166
2943
2709
2468
2227
1989
1758
1539
1334
1145
0973
0818
0681
0562
0459
0371
0397
0235
0184
0143
0110
0084
0063
0047
0035
0025
0018
0013
0009
0007
0005
0003
0002
0001

9
3973
3918
3825
3697
3528
3352
3144
2920
2685
2444
2203
1965
1736
1518
1315
1127
0957
0804
0669
0551
0449
0363
0290
0229
0180
0139
0107
0081
0061
0046
0034
0025
0018
0014
0009
0006
0004
0003
0002
0001

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 2. Hm phn b chun (t) =

1
x2
1
2
e
dx

(t t 3,9 n 0)
z

-0,0

0,5000

4960

4920

4880

4840

4801

4761

4721

4681

4641

4602

4526

4522

4483

4443

4404

4364

4325

4286

4247

4207

4168

4129

4090

4052

4013

3974

3936

3897

3859

3821

3783

3745

3707

3669

3632

3594

3557

3520

3483

3446

3409

3372

3336

3300

3264

3228

3192

3156

3132

-0,5

0,3085

3050

3015

2981

2946

2912

2877

2843

2810

2776

2743

2709

2676

2643

2611

2578

2546

2514

2483

2451

2420

2389

2358

2327

2297

2266

2236

2206

2177

2148

2119

2090

2061

2033

2005

1977

1949

1922

1894

1867

1841

1814

1788

1762

1736

1711

1685

1660

1635

1611

-1,0

0,1587

1562

1539

1515

1492

1469

1446

1423

1401

1379

1357

1335

1314

1292

1291

1251

1230

1210

1190

1170

1151

1131

1112

1093

1075

1056

1038

1020

1003

0985

0968

0951

0934

0918

0901

0885

0869

0853

0838

0823

0808

0793

0778

0764

0749

0735

0721

0708

0694

0681

-1,5

0,0668

0655

0643

0630

0618

0606

0594

0582

0571

0559

0548

0537

0526

0516

0505

0495

0485

0475

0465

0455

3446

0436

0427

0418

0409

0401

0392

0384

0375

0367

0359

0351

0344

0336

0329

0322

0314

0317

0301

0294

0288

0281

0274

0268

0262

0256

0250

0244

0239

0233

-2,0

0,0288

0222

0217

0212

0207

0202

0197

0192

0188

0183

0179

0174

0170

0166

0162

0158

0154

0150

0146

0143

0139

0136

0132

0129

0125

0122

0119

0116

0113

0110

0107

0104

0102

0099

0096

0094

0091

0089

0087

0084

0982

0080

0078

0075

0073

0071

0069

0068

0066

0064

-2,5

0,0062

0060

0059

0057

0055

0054

0052

0051

0049

0048

0047

0045

0044

0043

0041

0040

0039

0038

0037

0036

0035

0034

0033

0032

0031

0030

0029

0028

0027

0026

0026

0025

0024

0023

0023

0022

0021

0021

0020

0019

0019

0018

0018

0017

0016

0016

0015

0015

0014

0014

-3,0

-3,1

-3,2

-3,3

-3,4

-3,5

-3,6

-3,7

-3,8

-3,9

(z)

0,0013

0010

0007

0005

0003

0002

0002

0001

0001

0000

109

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 2. Hm phn b chun (t) =

1
x2
1
2
e
dx

(t = 0 n +3,9)

110

0,0

0,5000

5040

5080

5120

5160

5199

5239

5279

5319

5359

5398

5438

5478

5517

5557

5596

5636

5675

5714

5753

5793

5832

5871

5910

5948

5987

6026

6064

6103

6141

6179

6217

6265

6293

6331

6368

6406

6443

6480

6517

6554

6591

6628

6664

6700

6736

6772

6808

6844

6879

0,5

0,6915

6950

6985

7019

7054

7088

7123

7157

7190

7224

7257

7290

7324

7357

7389

7422

7454

7486

7517

7549

7580

7611

7642

7673

7704

7734

7764

7794

7823

7852

7881

7910

7939

7967

7995

8023

8058

8078

8106

8133

8159

8186

8212

8238

8264

8289

8315

8340

8365

8389

1,0

0,8413

8438

8461

8485

8508

8531

8554

8577

8599

8621

8463

8665

8686

8708

8729

8749

8770

8790

8810

8830

8849

8869

8888

8907

8925

8944

8962

8980

8997

9015

9032

9049

9066

9082

9099

9115

9131

9147

9162

9177

9192

9207

9222

9236

9251

9265

9279

9292

9306

9319

1,5

0,9332

9345

9357

9730

9382

9394

9406

9418

9429

9441

9452

9463

9474

9484

9495

9505

9515

9525

9535

9545

9554

9564

9573

9582

9591

9599

9608

9616

9625

9633

9641

9649

9656

9664

9671

9678

9686

9693

9699

9706

9713

9719

97262

9732

9738

9744

9750

9756

9764

9767

2,0

0,9773

9778

9783

9788

9793

9798

9803

9808

9812

9817

9821

9826

9830

9834

9838

9842

9846

9850

9854

9857

9861

9864

9868

9871

9875

9878

9881

9884

9887

9890

9893

9896

9898

9901

9904

9906

9909

9911

9913

9916

9918

9920

9922

9925

9927

9929

9931

9932

9934

9936

2,5

0,9938

9940

9941

9943

9945

9946

9948

9949

9951

9952

9953

9955

9956

9957

9959

9960

9961

9962

9963

9964

9965

9966

9967

9968

9969

9970

9971

9972

9973

9974

9974

9975

9976

9977

9977

9978

9979

6679

9980

9981

9981

9982

9982

9983

9984

9984

9985

9985

9986

9986

3,0

3,1

3,2

3,3

3,4

3,5

3,6

3,7

3,8

3,9

(z)

0,9987

9990

9993

9995

9996

9997

9998

9999

9999

9999

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 3. Phn phi Student P[T > t (n 1) ] = a


2

S bc
t do

Mc ngha (tiu chun 2 pha)

0,10

0,05

0,02

0,01

0,002

0,001

1
2
3
4

6,31
2,92
2,35
2,13

12,7
4,3
3,18
2,78

31,82
6,97
4,54
3,75

63,7
9,92
5,84
4,60

318,2
22,33
10,22
7,17

637,0
3,16
1,29
8,61

5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

2,01
1,94
1,39
1,86
1,83
1,81
1,80
1,78
1,77
1,76
1,75
1,75
1,71
1,73
1,73
1,73
1,72
1,72
1,71
1,71

2,57
2,45
2,36
2,31
2,26
2,23
2,20
2,18
2,16
2,14
2,13
2,12
2,11
2,10
2,09
2,09
2,08
2,07
2,07
2,06

3,37
3,14
3,00
2,90
2,82
2,76
2,72
2,68
2,65
2,62
2,60
2,58
2,57
2,55
2,54
2,53
2,52
2,51
2,50
2,49

4,30
3,71
3,50
3,36
3,25
3,17
3,11
3,05
3,01
2,98
2,95
2,92
2,90
2,88
2,86
2,85
2,83
2,82
2,81
2,80

5,89
5,21
4,79
4,50
4,30
4,14
4,03
3,93
3,85
3,79
3,73
3,69
3,65
3,61
3,58
3,55
3,53
3,51
3,49
3,47

6,86
5,96
5,40
5,04
4,78
4,59
4,44
4,32
4,22
4,14
4,07
4,01
3,96
3,92
3,88
3,85
3,82
3,79
3,77
3,73

25
26
27
28
29
30
40
60
120

1,71
1,71
1,71
1,70
1,70
1,70
1,68
1,67
1,66
1,64

2,06
2,06
2,05
2,05
2,05
2,04
2,02
2,00
1,98
1,96

2,49
2,48
2,47
2,46
2,46
2,46
2,42
2,39
2,36
2,33

2,79
2,78
2,77
2,76
2,76
2,75
2,70
2,66
2,62
2,58

3,45
3,44
3,42
3,40
3,40
3,39
3,31
3,23
3,17
3,09

3,72
3,71
3,69
3,66
3,66
3,65
3,55
3,46
3,37
3,29

0,05

0,025

0,01

0,005

0,001

0,0005

Mc ngha (tiu chun mt pha)


111

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON


Bng 4a. Bng phn phi khi bnh phng vi k bc t do P[X > x ] =
Bc t
do k
1

Xc sut
0,99

0,98

0,95

0,00016 0,0006 0,0039

0,90

0,80

0,70

0,50

0,30

0,20

0,10

0,05

0,02

0,01

0,005

0,002

0,001

0,016

0,064

0,148

0,455

1,07

1,64

2,7

3,84

5,4

6,6

7,9

9,5

10,83

0,020

0,040

0,103

0,211

0,446

0,731

1,386

2,41

3,22

4,6

6,0

7,8

9,2

11,6

12,4

13,8

0,115

0,185

0,352

0,584

1,005

1,424

2,366

3,66

4,64

6,3

7,81

9,8

11,3

12,8

14,8

16,3

0,30

0,43

0,71

0,06

1,65

2,19

3,36

4,9

6,0

7,8

9,5

11,7

13,3

14,9

16,9

18,5

0,55

0,75

0,114

1,61

2,34

3,00

4,35

6,1

7,3

9,2

11,1

13,4

15,1

16,3

18,9

20,5

0,187

1,13

1,63

2,20

3,07

3,83

5,35

7,2

8,6

10,6

12,6

15,0

16,8

18,6

20,7

22,5

1,24

1,56

2,17

2,83

3,82

4,67

6,34

8,4

9,8

12,0

14,1

16,6

18,5

20,3

22,6

24,3

1,65

2,03

0,73

3,49

4,59

5,53

7,34

9,5

11,0

13,4

15,5

18,2

20,1

21,9

24,3

21,6

2,09

2,53

3,32

4,17

5,38

6,397

8,35

10,7

12,2

14,7

16,9

19,7

21,7

23,6

26,1

27,9

10

2,56

3,06

3,94

4,86

6,18

7,27

9,34

11,8

13,4

16,0

18,3

21,2

23,2

25,2

27,7

29,6

11

3,1

3,6

4,6

5,6

7,0

8,1

10,3

12,9

14,6

17,3

19,7

22,6

24,7

26,8

29,4

31,3

12

3,6

4,2

5,2

6,3

7,8

9,0

11,3

14,0

15,8

18,5

21,0

24,1

26,2

28,3

31,0

32,9

13

4,1

4,8

5,9

7,0

8,6

9,9

12,3

15,1

17,0

19,8

22,4

25,5

27,7

29,8

32,5

34,5

14

4,7

5,4

6,6

7,8

9,5

10,8

13,3

16,2

18,2

21,1

23,7

26,9

29,1

31,0

34,0

36,1

15

5,2

6,0

7,3

8,5

10,3

11,7

14,3

17,3

19,3

22,3

25,0

28,3

30,6

32,5

35,5

37,7

113

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON


Bng 4b. Bng phn phi khi bnh phng vi k bc t do P[X > x ] =
Xc sut

Bc t
do k

0,99

0,98

0,95

0,90

0,80

0,70

0,50

0,30

0,20

0,10

0,05

0,02

0,01

0,005

0,002

0,001

16

5,8

6,6

8,0

9,3

11,2

12,6

15,3

18,4

20,5

23,5

26,3

29,6

32,0

34,0

37,0

39,2

17

6,4

7,3

8,7

10,1

12,0

13,5

16,3

19,5

21,6

24,8

27,6

31,0

33,4

35,5

38,5

40,8

18

7,0

7,9

9,4

10,9

12,9

14,4

17,3

20,6

22,8

26,0

28,9

32,3

34,8

37,0

40,0

42,3

19

7,6

8,6

10,1

11,7

13,7

15,4

18,3

21,7

23,9

27,2

30,1

33,7

36,2

38,5

41,5

43,8

20

8,3

9,2

10,9

12,4

14,6

16,3

19,3

22,8

25,0

28,4

31,4

35,0

37,6

40,0

43,0

45,3

21

8,9

9,9

11,6

13,2

15,4

17,2

20,3

23,9

26,2

29,6

32,7

36,3

38,9

41,5

44,5

46,8

22

9,5

10,6

12,3

14,0

16,3

18,1

21,3

24,9

27,3

30,8

33,9

37,7

40,3

42,0

46,0

48,3

23

10,2

11,3

13,1

14,8

17,2

19,0

22,3

26,0

28,4

32,0

35,2

39,0

41,6

44,0

47,5

49,7

24

10,9

12,0

13,8

15,7

181,

19,9

23,3

27,1

29,6

33,2

36,4

40,3

43,0

45,5

48,5

51,2

25

11,5

12,7

14,6

16,5

18,9

20,9

24,3

28,1

30,7

34,4

37,7

41,6

44,3

47,0

50,0

52,6

26

12,2

13,4

15,4

17,3

19,8

21,8

25,3

29,1

31,8

35,6

38,9

42,9

45,6

48,0

51,5

54,1

27

12,9

14,1

16,2

18,1

20,7

22,7

26,3

30,3

32,9

36,7

40,1

44,1

47,0

49,5

53,0

55,5

28

13,6

14,8

16,9

18,9

21,6

23,6

27,3

31,4

34,0

37,9

41,3

45,4

48,3

51,0

54,5

56,9

29

14,3

15,6

17,7

19,8

22,5

24,6

28,3

23,5

35,1

39,1

42,6

46,7

49,6

52,5

56,0

58,3

30

15,0

16,3

18,5

20,6

23,4

25,5

29,3

33,5

36,3

40,3

43,8

48,0

50,9

54,0

57,5

59,7

114

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 5a. Khong tin cy ca t l (vi ngu sut P = 55)

(Theo Mailand, Herrera v Sutcliffe)


Tn s
ca mu

T l quan st W
5%

10

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

0-45

1-50

3-56

5-60

7-65

9-70

12-74

15-78

19-81

20

0-25

1-32

3-38

6-44

4-49

12-54

15-59

19-64

23-68

27-73

30

0-20

2-27

5-33

8-39

11-44

15-49

19-54

23-59

27-64

31-69

40

1-17

3-24

6-30

9-36

13-41

17-47

21-52

25-57

29-62

34-66

50

1-15

3-22

6-28

10-34

14-39

18-45

22-50

26-55

31-60

36-64

60

1-14

4-21

7-27

11-32

15-38

19-43

23-48

28-53

32-58

37-63

70

1-13

4-20

8-26

11-31

15-37

20-42

24-47

28-52

33-57

38-62

80

1-12

4-19

8-15

13-30

16-36

20-41

25-46

29-52

34-57

39-61

90

2-12

5-18

8-24

13-30

16-35

21-41

25-46

30-51

34-56

39-61

100

2-11

5-18

8-24

13-29

17-35

21-40

25-45

30-50

35-55

40-60

150

2-10

6-16

10-22

14-27

18-33

23-38

27-43

32-48

37-53

42-58

200

2-9

6-15

10-21

15-26

19-32

24-37

28-42

33-47

38-52

43-57

500

3-7

8-13

12-18

17-24

21-29

26-34

31-39

36-44

41-49

46-54

1000

4-7

8-12

13-17

18-23

22-28

27-33

32-38

37-43

42-48

47-53

2000

4-6

9-11

13-17

18-22

23-27

28-32

33-37

38-42

43-47

48-52

V d:

Vi 100 i tng ta quan st thy 10 ca dng tnh, nh vy W = 10%. Bng cho ta t l % l


thuyt s nm trong khong 5% 18% vi ngu sut P = 5%.
Ch :

i vi t l quan st vt qu 50% th dng t l phn trm ph (nh 60% th dng 40%).


i vi cc s liu trung gian ta dng phng php ni suy.

115

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 5b. Khong tin cy ca t l (vi ngu sut P = 1%)


(Theo Mailand, Herrera v Sutcliffe)
Tn s
ca
mu

T l quan st W
5%

10

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

0-54

1-60

1-65

2-69

4-74

6-77

8-81

10-84

13-87

20

0-32

1-39

2-45

4-51

6-56

8-61

11-66

15-70

18-74

22-78

30

0-25

1-32

3-38

5-44

8-50

11-15

15-16

19-65

22-69

26-74

40

0-21

2-28

4-35

7-41

10-46

13-51

17-57

21-61

25-66

29-71

50

0-19

2-26

5-32

8-38

11-44

15-49

19-54

23-59

27-64

32-68

60

1-17

3-24

5-30

9-36

12-42

16-47

20-52

24-57

29-62

33-67

70

1-16

3-23

6-29

9-35

13-40

17-46

21-51

25-56

30-61

35-65

80

1-15

3-22

6-28

10-34

14-39

18-45

22-50

26-55

31-60

35-65

90

1-14

4-21

7-27

10-33

14-38

18-44

23-49

27-54

32-59

36-64

100

1-14

4-20

7-26

11-32

15-38

19-43

23-48

28-53

32-58

37-63

150

2-12

5-18

8-24

12-30

16-35

21-41

25-46

30-51

35-56

39-61

200

2- 10

517

9-23

13-28

18-34

22-39

27-44

31-49

36-54

41-59

500

3-8

7-14

11-20

16-25

20-30

25-36

30-41

34-46

39-51

44-56

1000

3-7

8-13

12-18

17-23

22-29

26-34

31-39

36-44

41-49

46-54

2000

4-6

8-12

13-17

18-22

23-28

27-33

32-38

37-43

42-48

47-53

V d:

Vi 100 i tng ta quan st thy 10 ca dng tnh, nh vy W = 10%. Bng cho ta t l % l


thuyt s nm trong khong 4% 20% vi ngu sut P = 1%.
Ch :

i vi t l quan st vt qu 50% th dng t l phn trm ph (nh 60% th dng 40%).


i vi cc s liu trung gian ta dng phng php ni suy.

116

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 6. Khong tin cy ca t l p =

X
ca mu b
n

(1 < n 10 (vi p = 5%))


X

10

0,6

6,8

19,4

39,9

60,2

80,6

93,2

99,4

100,0

0,5

5,3

14,7

28,4

47,8

52,2

71,16

85,3

94,7

99,5

100,0

0,4

4,3

11,8

22,3

35,9

54,1

45,9

64,1

77,7

88,2

95,7

99,6

100,0

0,4

3,7

9,9

11,8

29,0

42,1

59,0

41,0

57,9

71,0

80,6

90,1

96,3

99,6

100,0

0,3

3,2

8,5

15,7

24,5

34,8

47,3

63,1

36,9

52,7

65,2

75,5

84,3

91,5

96,8

99,7

100,0

0,3

7,5

7,5

13,7

21,2

29,9

40,0

51,7

66,4

33,6

48,3

70,1

70,1

18,8

86,3

92,5

97,2

99,7

100,0

0,3

6,7

6,7

12,2

18,7

26,2

34,8

44,4

55,5

69,2

30,8

44,5

65,2

65,2

73,8

81,3

87,8

93,3

97,5

99,7

100,0

Y
4

10

117

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 7. Khong tin cy ca t l b p 0,1 hoc p 0,9 (vi p = 5%)


(Cc gi tr ca np1 v np2 khi p 0,1)
X

0,025

0,24

0,62

1,09

1,62

2,20

2,81

3,45

4,12

5,572

7,22

8,76

10,24

11,67

13,06 14,42

15,76

17,08

4,8

5,5

6,2

6,9

7,6

8,3

9,0

9,8

10,6

11,4

18,4

19,7

21,0

22,3

23,6

24,9

26,1

27,3

28,5

29,7

12,2

13,0

13,8

14,6

15,4

16,2

17,0

17,8

18,6

19,9

30,9

32,1

33,3

34,5

35,7

36,9

38,1

39,3

40,5

41,7

20,2

21,0

21,8

22,7

23,5

24,4

25,2

26,1

26,9

57,8

42,8

44,0

45,2

46,3

47,5

48,6

49,8

50,9

52,1

55,3

28,6

29,5

30,3

31,2

32,0

32,9

33,7

34,6

35,4

36,3

54,4

55,5

56,7

57,8

59,0

60,1

61,3

62,5

63,6

64,7

37,1

38,0

38,8

39,7

40,5

41,4

42,3

43,1

44,0

44,9

65,9

67,0

68,2

69,3

70,5

71,6

72,7

73,9

75,0

76,1

45,8

46,6

47,5

48,4

49,3

40,2

51,0

51,9

52,8

53,7

77,2

78,4

79,5

80,6

81,8

82,9

84,0

85,1

86,2

87,3

54,6

55,5

53,3

57,2

58,1

58,0

59,9

60,8

61,7

62,6

88,4

89,5

90,7

91,8

92,9

94,0

95,1

96,2

97,3

98,4

63,4

64,3

65,5

66,1

67,0

67,9

68,8

69,7

70,8

71,5

99,6

100,7

101,8

102,9

104,0

105,1

106,2 107,3

108,4

109,5

72,4

73,3

74,2

75,1

76,0

76,9

77,8

18,7

79,6

80,5

81,4

110,6

111,7

112,8

113,9

155,0

116,1

117,2 118,3

119,4

120,5

121,6

00
10
20
30
40
50
60
70
80
90

10

118

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 8. lch thu gn = t


(Theo Fisher v Yates)
a

0,00

0,01

0,02

0,03

0,04

0,05

0,06

0,07

0,08

0,09

0,00

2,576

2,326

2,170

2,054

1,960

1,881

1,812

1,751

1,695

0,10

1,654

1,598

1,555

1,514

1,471

1,440

1,405

1,372

1,341

1,311

0,20

1,282

1,254

1,227

1,200

1,756

1,150

1,126

1,103

1,080

1,058

0,30

1,036

1,015

0,994

0,974

0,954

0,935

0,915

0,896

0,878

0,860

0,40

0,842

0,824

0,806

0,789

0,772

0,755

0,739

0,722

0,706

0,690

0,50

0,674

0,659

0,643

0,628

0,613

0,598

0,583

0,568

0,553

0,539

0,60

0,524

0,510

0,496

0,482

0,468

0,454

0,440

0,426

0,412

0,399

0,70

0,385

0,372

0,358

0,345

0,332

0,319

0,305

0,292

0,279

0,266

0,80

0,253

0,240

0,228

0,215

0,202

0,189

0,176

0,164

0,151

0,138

0,90

0,126

0,113

0,100

0,088

0,075

0,063

0,050

0,038

0,025

0,013

V d:

Vi = 1,960 th = 0,00 + 0,05 = 0,05 hoc p = 0,05.


Vi = 1,540 th 0,12 < < 0,13 hoc 0,12 < p < 0,13.
a

0,001

0,0001

0,00001

0,000001

0,0000001

0,00000001

0,000000001

3,29053

3,89059

4,41717

4,89164

5,32672

5,73073

6,10941

V d:

Vi = 3,89059 th = 0,0001 hoc p = 0,0001.

119

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 9. Bng t Student Fisher


(Theo Fisher v Yetes)

0,90

0,50

0,30

0,20

0,10

0,05

0,02

0,01

0,001

0,158

1,000

1,963

3,078

6,314

12,706

31,821

63,657

636,619

0,142

8,160

1,386

1,886

2,920

4,303

6,965

9,925

31,598

0,137

0,765

1,250

1,638

2,353

3,182

4,541

5,841

12,924

0,134

0,741

1,190

1,533

2,132

2,776

3,747

4,604

8,610

0,132

0,727

1,156

1,476

2,015

2,571

3,365

4,032

6,869

0,131

0,718

1,134

1,440

1,943

2,447

3,143

3,707

5,959

0,130

0,711

1,119

1,415

1,895

2,365

2,998

3,499

5,408

0,130

0,706

1,108

1,397

1,860

2,306

2,896

3,355

5,041

Btd

0,129

0,703

1,100

1,383

1,833

2,262

2,821

3,250

4,781

10

0,129

0,700

1,093

1,372

1,812

2,228

2,764

3,169

4,587

11

0,129

0,697

1,088

1,363

1,796

2,201

2,718

3,106

4,437

12

0,128

0,695

1,083

1,356

1,782

2,197

2,681

3,055

4,318

13

0,128

0,694

1,079

1,350

1,771

2,160

2,650

3,012

4,221

14

0,128

0,692

1,076

1,345

1,761

2,145

2,624

2,977

4,140

15

0,128

0,691

1,074

1,341

1,753

2,131

2,602

2,947

4,073

16

0,128

0,690

1,071

1,337

1,746

2,120

2,583

2,921

4,015

17

0,128

0,689

1,069

1,333

1,740

2,110

2,567

2,898

3,965

18

0,127

0,688

1,067

1,330

1,734

2,101

2,552

2,878

3,922

19

0,127

0,688

1,066

1,328

1,729

2,093

2,539

2,861

3,883

20

0,127

0,687

1,064

1,325

1,725

2,086

2,528

2,845

3,850

21

0,127

0,686

1,063

1,323

1,721

2,080

2,518

2,831

3,819

22

0,127

0,686

1,061

1,321

1,717

2,074

2,508

2,819

3,792

23

0,127

0,685

1,060

1,319

1,714

2,069

2,500

2,807

3,767

24

0,127

0,685

1,059

1,318

1,711

2,064

2,492

2,797

3,745

25

0,127

0,684

1,058

1,316

1,708

2,060

2,485

2,787

3,725

26

0,127

0,684

1,058

1,315

1,706

2,056

2,479

2,779

3,707

27

0,127

0,684

1,057

1,314

1,703

2,052

2473

2,771

3,690

28

0,127

0,683

1,056

1,313

1,701

2,048

2,467

2,763

3,674

29

0,127

0,683

1,055

1,311

1,699

2,045

2,462

2,756

3,659

30

0,127

0,683

1,055

1,310

1,697

2,042

2,457

2,750

3,646

0,126

0,684

1,036

1,282

1,645

1,960

2,326

2,576

3,291

V d:

Vi bc t do l 10 vi t = 2,228 th = 0,05 hoc P = 0,05

120

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 10. Bng X2


(Theo Fisher v Yetes)

0,90

0,50

0,30

0,20

0,10

0,05

0,02

0,01

0,001

0,0158

0,455

1,074

1,642

2,706

3,841

5,412

6,635

10827

0,211

1,386

2,408

3,219

4,605

5,991

7,824

9,210

13,815

0,584

2,366

3,665

4,642

6, 251

7,815

9,837

11,345

16,226

1,064

3,357

4,878

5,989

7, 779

9,488

11,668

13,277

18,467

1,610

4,351

6,064

6,289

9, 236

11,070

13,388

15,086

20,515

2,204

5,348

7,231

7,558

10,645

12,592

15,033

16,812

22,457

2,833

6,346

8, 383

8,803

12,017

14,067

16,622

18,475

24,322

3,490

7,344

9, 524

9,030

13,362

15,507

18,168

20,090

26,125

Btd

4,168

8,343

10,656

11,242

14,684

16,919

19,679

21,666

27,877

10

4,865

9,342

11,781

12,442

15,987

18,307

21,161

23,209

29,588

11

5,578

10,339

12,899

14,631

17,275

19,675

22,618

24,725

31,264

12

6,304

11,339

14,011

15,812

18,549

21,026

24,054

26,217

32,909

13

7,042

12,339

15,119

16,985

19,812

22,362

25,472

27,688

34,528

14

7,790

13,339

16,222

18,151

21,064

23,685

26,873

29,141

36,123

15

8,547

14,339

17,322

19,311

22,307

24,996

28,259

30,578

37,697

16

9,312

15,338

18,418

20,465

23,542

26,296

29,633

32,000

39,525

17

10,085

16,338

19,511

21,615

24,769

27,587

30,995

33,409

40,790

18

10,865

17,338

20,601

22,760

25,989

28,869

32,346

34,805

42,312

19

11,651

18,338

21,689

23,900

27,204

30,144

33,687

36,191

43,820

20

12,443

19,338

22,775

25,038

28,412

31,410

35,020

37,566

45,315

21

13,240

20,337

23,858

26,171

29,615

32,671

36,343

38932

46,797

22

14,041

21,337

24,939

27,301

30,813

33,924

37,659

40,289

48,268

23

14,848

22,337

26,018

28,429

32,007

35,172

38968

41,638

49,728

24

15,659

23,337

27,096

29,553

33,196

36,415

40,270

42,980

51,179

25

16,473

24,337

28,172

30,675

34,382

37,652

41,566

44,314

52,620

26

17,292

25,336

29,246

31,795

35,563

38,885

42,856

45,642

54,052

27

18,114

26,336

30,319

32,912

36,741

40,113

44,140

46,963

55,476

28

18,939

27,336

31,391

34,027

37,916

41,337

45,419

48,278

56,893

29

19,768

28,336

32,461

35,139

39987

42,557

46,693

49,588

58,302

30

20,599

29,336

33,530

36,530

40,256

43,773

47,962

50,892

59,703

V d:

Vi bc t do l 3, vi X2 = 0,584 th = 0,90 hoc P = 0,90

121

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 11a. Bng F Snedecor (vi P = 5%)

Btd
1
2
3
4

161,4
18,51
10,13
7,71

199,5
1,90
9,55
6,94

215,7
19,16
9,28
6,59

224,6
19,25
9,12
6,39

230,2
19,30
9,01
6,26

234,0
19,33
8,94
6,16

236,8
19,35
8,89
6,09

238,9
19,37
8,85
6,04

240,5
19,38
8,81
6,00

5
6
7
8
9

6,61
5,99
5,59
5,32
5,12

5,79
5,14
4,74
4,46
4,26

5,41
4,76
4,35
4,07
3,86

5,19
4,53
4,12
3,84
3,63

5,05
4,39
3,97
3,69
3,48

4,95
4,28
3,87
3,58
3,37

4,88
4,21
3,79
3,50
3,29

4,82
4,15
3,73
3,44
3,23

4,77
4,10
3,68
3,39
3,18

10
11
12
13
14
15
16
17
18
19

4,96
4,84
4,75
4,67
4,60
4,54
4,49
4,45
4,41
4,38

4,10
3,98
3,89
3,81
3,74
3,68
3,63
3,39
3,55
3,52

3,71
3,59
3,49
3,41
3,34
3,29
3,24
3,20
3,16
3,13

3,48
3,36
3,26
3,18
3,11
3,06
3,01
2,96
2,93
2,90

3,33
3,20
3,11
3,03
2,69
2,90
2,85
2,81
2,77
2,74

3,22
3,09
3,00
2,92
2,85
2,79
2,74
2,70
2,66
2,63

3,14
3,01
2,91
2,83
2,76
2,71
2,66
2,61
2,58
2,54

3,07
2,95
2,85
2,77
2,70
2,64
2,59
2,55
2,51
2,48

3,02
2,90
2,80
2,71
2,65
2,59
2,54
2,49
2,46
2,42

20
21
22
23
24
25
26
27
28
29

4,35
4,32
4,30
4,28
4,26
4,24
4,23
4,21
4,20
4,18

3,49
3,47
3,44
3,42
3,40
3,39
3,37
3,35
3,34
3,33

3,10
3,07
3,05
3,03
3,01
2,99
2,98
2,96
2,95
2,93

2,87
2,84
4,82
2,80
2,78
2,76
2,74
2,73
2,71
2,70

2,71
2,68
2,66
2,64
2,62
2,60
2,59
2,57
2,56
2,55

2,60
2,57
2,55
2,53
2,51
2,49
2,47
2,46
2,45
2,43

2,51
2,49
2,46
2,44
2,42
2,40
2,39
2,37
2,36
2,35

2,45
2,42
2,40
2,37
2,36
2,34
2,32
2,31
2,29
2,28

2,39
2,37
2,34
2,32
2,30
2,28
2,27
2,25
2,24
2,22

30
40
60
120

4,17
4,08
4,00
3,92
3,84

3,32
3,23
3,15
3,07
3,00

2,92
2,84
2,76
2,68
2,60

2,69
2,61
2,53
2,45
2,37

2,53
2,45
2,37
2,29
2,21

2,42
2,34
2,25
2,17
2,10

2,33
2,25
2,17
2,09
2,01

2,27
2,18
2,10
2,02
1,94

2,21
2,12
2,04
1,96
1,88

Ch :

Bc t do ng vi t s l LA, ng vi mu l LB
122

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 11b. Bng F Snedecor (vi P = 5%)


LA

10

12

15

20

24

30

40

60

120

1
2
3
4

241,9
19,40
8,79
5,96

243,9
19,41
8,74
5,91

245,9
19,43
8,70
5,86

248,0
19,45
8,66
5,80

249,0
19,45
8,64
5,77

250,1
19,46
8,62
5,75

251,1
19,47
8,59
5,72

252,2
19,48
8,57
5,69

253,3
19,49
8,55
5,66

254,3
19,50
8,53
5,63

5
6
7
8
9

4,74
4,06
3,64
3,35
3,14

4,68
4,00
3,57
3,28
3,07

4,62
3,94
3,51
3,22
3,01

4,56
3,87
3,43
3,15
2,94

4,53
3,84
3,41
3,12
2,90

4,50
3,81
3,38
3,08
2,86

4,43
3,77
3,34
3,04
2,83

4,43
3,74
3,30
3,01
2,79

4,40
3,70
3,27
2,97
2,75

4,36
3,67
3,23
2,93
2,71

10
11
12
13
14

2,98
2,85
2,75
2,67
2,60

2,91
2,79
2,69
2,60
2,53

2,85
2,72
2,62
2,53
2,46

2,77
2,65
2,54
2,46
2,39

2,74
2,61
2,51
2,42
2,35

2,70
2,57
2,47
2,38
2,31

2,66
2,55
2,43
2,34
2,27

2,62
2,49
2,38
2,30
2,22

2,58
2,45
2,34
2,25
2,18

2,54
2,40
2,30
2,21
2,13

15
16
17
18
19

2,54
2,49
2,45
2,41
2,38

2,48
2,42
2,38
2,34
2,31

2,40
2,35
2,31
2,27
2,23

2,33
2,28
2,23
2,19
2,16

2,29
2,24
2,19
2,15
2,11

2,25
2,19
2,15
2,11
2,07

2,20
2,15
2,10
2,06
2,03

2,16
2,11
2,06
2,02
1,98

2,11
2,06
2,01
1,97
1,93

2,07
2,01
1,96
1,92
1,88

20
21
22
23
24

2,35
2,32
2,30
2,27
2,25

2,28
2,25
2,23
2,02
2,18

2,20
2,18
2,15
2,13
2,11

2,12
2,10
2,07
2,05
2,03

2,08
2,05
2,03
2,01
1,98

2,04
2,01
1,98
1,96
1,94

1,99
1,96
1,94
1,91
1,89

1,95
1,92
1,89
1,86
1,84

1,90
1,87
1,84
1,81
1,79

1,84
1,81
1,78
1,76
1,73

25
26
27
28
29

2,24
2,22
2,20
2,19
2,18

2,16
2,15
2,13
2,12
2,10

2,09
2,07
2,06
2,04
2,03

2,01
1,99
1,97
1,76
1,94

196
195
193
191
190

1,92
1,90
1,88
1,87
1,85

1,87
1,85
1,84
1,82
1,81

1,82
1,80
1,79
1,77
1,75

1,77
1,75
1,73
1,71
1,70

1,71
1,69
1,67
1,65
1,64

30
40
60
120

2,16
2,08
1,99
1,91
1,83

2,09
2,00
1,92
1,83
1,75

2,01
1,92
1,84
1,75
1,67

1,93
1,84
1,75
1,66
1,57

189
179
170
161
152

1,84
1,74
1,65
1,55
1,46

1,79
1,69
1,59
1,50
1,39

1,74
1,64
1,53
1,43
1,32

1,68
1,58
1,47
1,35
1,22

1,62
1,51
1,39
1,25
1,00

LB

123

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 11c. Bng F Snedecor (vi P = 1%)


LA

1
2
3
4

4052
98,50
34,12
21,20

4999,5
99,00
30,82
18,00

5403
99,17
29,46
16,69

56259
99,25
28,71
15,98

5764
99,30
28,24
15,52

5859
99,33
27,91
15,21

5928
99,36
27,67
14,98

5982
99,37
27,49
14,80

6022
99,39
2735
14,66

5
6
7
8
9

16,26
13,75
12,25
11,26
10,56

13,27
10,92
9,55
8,65
8,02

12,06
9,78
8,45
7,59
6,99

11,39
9,15
7,85
7,01
6,42

10,97
8,75
7,46
6,63
6,06

10,67
8,47
7,19
6,37
5,80

10,46
8,26
6,99
6,18
5,61

10,29
8,10
6,84
6,03
5,47

10,26
7,98
6,72
5,91
5,35

10
11
12
13
14

10,04
9,65
9,33
9,07
8,86

7,56
7,21
6,93
6,70
6,51

6,55
6,22
5,95
5,74
5,56

5,99
5,67
5,41
5,21
5,04

5,64
5,32
5,06
4,86
4,69

5,39
5,07
4,82
4,62
4,46

5,20
4,89
4,64
4,44
4,28

5,06
4,74
4,50
4,30
4,14

4,94
4,63
4,39
4,19
4,03

15
16
17
18
19

8,68
8,53
8,40
9,29
8,18

6,36
6,23
6,11
6,01
5,93

5,42
5,29
5,18
5,09
5,01

4,89
4,77
4,67
4,58
4,50

4,56
4,44
4,34
4,25
4,17

4,32
4,20
4,10
4,01
3,94

4,14
4,03
3,93
3,84
3,77

4,00
3,89
3,79
3,71
3,63

3,89
3,78
3,68
3,60
3,52

20
21
22
23
24

8,10
8,02
7,95
7,88
7,82

5,85
5,78
5,72
5,66
5,61

4,94
4,87
4,82
4,76
4,72

4,43
4,37
4,31
4,26
4,22

4,10
4,04
3,99
3,94
3,90

3,87
3,81
3,76
2,71
3,67

3,70
3,64
3,59
3,54
3,50

3,56
3,51
3,45
3,41
3,36

3,46
3,40
3,35
3,30
3,26

25
26
27
28
29

7,77
7,72
7,68
7,64
7,60

5,57
5,53
5,49
5,45
5,42

4,68
4,64
4,60
4,57
4,54

4,18
4,14
4,11
4,07
4,04

3,85
3,82
3,78
3,75
3,73

3,63
3,59
3,56
3,53
3,50

3,46
3,42
3,39
3,36
3,33

3,32
3,29
3,26
3,23
3,20

3,22
3,18
3,15
3,12
3,09

30
40
60
120

7,56
7,31
7,08
6,85
6,62

5,39
5,18
4,98
4,79
4,61

4,51
4,31
4,13
3,95
3,78

4,02
3,83
3,65
3,48
3,32

3,70
3,51
3,34
3,17
3,02

3,47
3,29
3,12
2,96
2,80

3,30
3,12
2,95
2,79
2,64

3,17
2,99
2,82
2,66
2,51

3,07
2,89
2,72
2,56
2,41

LB

Ch :

Bc t do ng vi t s l LA, ng vi mu s l LB
Bng 11d. Bng F Snedecor (vi P = 1%)

124

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

LA

10

12

15

20

24

30

40

60

120

1
2
3
4

6056
99,40
27,23
14,55

6106
99,42
27,05
14,37

6157
99,43
26,87
14,20

2609
99,45
26,69
14,02

6235
99,46
26,60
13,93

6261
99,47
26,50
13,84

2687
99,47
26,41
13,75

2313
99,48
26,32
13,65

6339
99,49
26,22
16,56

6366
99,50
26,13
13,46

5
6
7
8
9

10,05
7,87
6,62
5,81
5,26

9,89
7,72
6,47
5,67
5,11

9,72
7,56
6,31
5,52
4,96

9,55
7,40
6,16
5,36
4,81

9,47
7,31
6,07
5,28
4,73

9,38
7,23
5,99
5,20
4,65

9,29
7,14
5,91
5,12
4,57

920
7,06
5,82
5,03
4,48

9,11
6,97
5,74
4,95
4,40

9,02
6,88
5,65
4,86
4,31

10
11
12
13
14

4,85
4,54
4,30
4,10
3,94

4,71
4,40
4,16
3,96
3,80

4,56
4,25
4,01
3,82
3,66

4,41
4,10
3,86
3,66
3,51

4,33
4,02
3,78
3,59
3,43

4,25
3,94
3,70
3,51
3,35

4,17
3,86
3,62
3,43
3,27

4,08
3,78
3,54
3,34
3,18

4,00
3,69
3,45
3,25
3,09

3,91
3,60
3,36
3,17
3,00

15
16
17
18
19

3,80
3,69
3,59
3,51
3,43

3,67
3,55
3,46
3,37
3,30

3,52
3,41
3,31
3,23
3,15

3,37
3,26
3,16
3,08
3,00

3,29
3,18
3,08
3,00
2,92

3,21
3,10
3,00
2,92
2,84

3,13
3,02
2,92
2,84
2,76

3,05
2,93
2,83
2,75
2,67

2,96
2,84
2,75
2,66
2,58

2,87
2,75
2,65
2,57
2,49

20
21
22
23
24

3,37
3,31
3,26
3,21
3,17

3,23
3,17
3,12
3,07
3,03

3,09
3,03
2,98
2,93
2,98

2,94
2,88
2,83
2,78
2,74

2,86
2,80
2,75
2,70
2,66

2,78
2,72
2,67
2,62
2,58

2,69
2,64
2,58
2,54
2,49

2,61
2,55
2,50
2,45
2,40

2,52
2,46
2,40
2,35
2,31

2,42
2,36
2,31
2,26
2,21

25
26
27
28
29

3,13
3,09
3,06
3,03
3,00

2,99
2,96
2,93
2,90
2,87

2,85
2,81
2,78
2,75
2,73

2,70
2,66
2,63
2,60
2,57

2,62
2,58
2,55
2,52
2,49

2,54
2,50
2,47
2,44
2,41

2,45
2,42
2,38
2,35
2,33

2,36
2,33
2,29
2,26
2,23

2,27
2,23
2,20
2,17
2,14

2,17
2,13
2,10
2,06
2,03

30
40
60
120

2,98
2,80
2,63
2,47
2,32

2,84
2,66
2,50
2,34
2,18

2,79
2,52
2,35
2,19
2,04

2,55
2,37
2,20
2,03
1,88

2,47
2,29
2,12
1,95
1,79

2,39
2,20
2,03
1,86
1,70

2,30
2,11
1,94
1,76
1,59

2,21
2,02
1,84
1,66
1,47

2,11
1,92
1,73
1,53
1,32

2,01
1,80
1,60
1,38
1,00

LB

125

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 11e. Bng F Snedecor (vi P = 1)


LA

1
2
3
4

405300
998,5
167,0
74,14

500000
999,0
148,5
61,25

540400
999,2
141,1
56,18

562500
999,2
137,1
53,44

576400
999,3
134,6
51,71

585900
999,3
132,8
50,53

595900
999,4
131,6
49,66

598100
999,4
130,6
49,0

632300
999,4
129,9
48,47

5
6
7
8
9

47,18
35,51
29,25
25,42
22,86

37,12
27,00
21,69
18,49
16,39

33,20
23,70
18,77
15,83
13,90

31,09
21,92
17,19
14,39
12,56

29,75
20,81
16,21
13,49
11,71

28,84
20,03
15,52
12,86
11,13

28,16
19,46
15,02
12,40
10,70

27,64
19,03
14,63
12,04
10,37

27,24
18,69
14,33
11,77
10,11

10
11
12
13
14

21,04
19,69
18,64
17,81
17,14

14,91
13,81
12,97
12,31
11,78

12,55
11,56
10,80
10,21
9,73

11,28
10,35
9,63
9,07
9,62

10,48
9,58
8,89
8,35
7,92

9,92
9,05
8,38
7,86
7,43

9,52
8,66
8,00
7,49
7,08

9,20
8,35
7,71
7,21
6,80

8,96
8,12
7,48
6,98
8,58

15
16
17
18
19

17,59
16,12
15,72
15,38
15,08

14,34
10,97
10,66
10,38
10,18

9,34
9,00
8,73
8,49
8,28

8,25
7,94
7,68
7,46
7,26

7,57
7,27
7,02
6,81
6,62

7,09
6,81
6,56
6,35
6,18

6,74
6,46
6,22
6,02
5,85

6,47
6,19
5,96
5,76
5,59

6,26
5,98
5,75
5,56
5,39

20
21
22
23
24

14,82
14,59
14,38
14,19
14,03

9,95
9,77
9,61
9,47
9,34

8,10
7,94
7,80
7,67
7,55

7,10
6,95
6,81
6,69
6,59

6,46
6,32
6,19
6,08
5,98

6,02
5,88
5,76
5,65
5,55

5,69
5,56
5,44
5,33
5,23

5,44
5,31
5,19
5,09
4,99

5,24
4,11
4,99
4,89
4,80

25
26
27
28
29

13,88
13,74
13,61
13,50
13,39

9,22
9,12
9,02
8,93
8,85

7,45
7,36
7,27
7,19
7,12

6,49
6,41
6,33
6,25
6,19

5,88
5,80
5,73
5,66
5,59

5,46
5,30
5,31
5,24
5,18

5,15
5,07
5,00
4,93
4,87

4,91
4,83
4,76
4,69
4,64

4,71
4,64
4,57
4,50
4,45

30
40
60
120

13,29
12,61
11,97
11,38
10,83

8,77
8,25
7,76
7,32
6,91

7,05
6,60
6,17
5,79
5,42

6,12
6,70
5,31
4,95
4,62

5,53
5,13
4,76
4,42
4,10

5,12
4,73
4,37
4,04
3,74

4,82
4,44
4,09
3,77
3,47

4,58
4,21
3,87
3,55
3,27

4,39
4,02
3,69
3,38
3,10

LB

Ch :

Bc t do ng vi t s l LA, ng vi mu s l LB
126

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 12. Quan h gia giao v lch chun


(Theo E. S. Pearson)
S i tng n

Tha s a

0,886

0,591

0,468

0,430

0,395

0,370

0,351

0,337

10

0,325

11

0,315

12

0,307

13

0,300

14

0,294

15

0,288

20

0,268

50

0,222

100

0,199

200

0,182

300

0,174

400

0,168

500

0,165

600

0,162

700

0,159

800

0,157

900

0,156

1000

0,154

Trong phn phi chun: = giao a


a ph thuc s i tng n.
V d:

Vi mt mu gm 5 i tng, nu giao l 90 th c th c lng lch chun l:


= 90 0,430 = 38,7.

127

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

Bng 13. H s tng quan r


(Theo Fisher v Yates)

0,10

0,05

0,02

0,01

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

0,9877
0,9000
0,8054
0,7293
0,6694
0,6215
0,5822
0,5496
0,5214
0,4973

0,9969
0,9500
0,8783
0,8114
0,7545
0,7067
0,6664
0,6319
0,6021
0,5760

0,9995
0,9800
0,9343
0,8822
0,8329
0,7887
0,7498
0,7155
0,6851
0,6581

0,9999
0,9900
0,9587
0,9172
0,8745
0,8343
0,7977
0,7646
0,7348
0,7079

11
12
13
14
15
16
17
18
19
20

0,4762
0,4575
0,4409
0,4259
0,4124
0,4000
0,3887
0,3783
0,3687
0,3598

0,5529
0,5324
0,5139
0,4973
0,4821
0,4683
0,4555
0,4438
0,4329
0,4227

0,6339
0,6120
0,5923
0,5742
0,5577
0,5425
0,5285
0,5155
0,5034
0,4921

0,6835
0,6614
0,6411
0,6226
0,6055
0,5897
0,5751
0,5614
0,5487
0,5368

25
30
35
40
45
50
60
70
80
90
100

0,3233
0,2960
0,2746
0,2573
0,2428
0,2306
0,2108
0,1954
0,1829
0,1726
0,1638

0,3809
0,3494
0,3246
0,3044
0,2875
0,2732
0,2500
0,2319
0,2172
0,2050
0,1946

0,4451
0,4093
0,3810
0,3578
0,3384
0,3218
0,2948
0,2737
0,2565
0,2422
0,2301

0,4869
0,4487
0,4182
0,3932
0,3721
0,3541
0,3248
0,3017
0,2830
0,2673
0,2540

B.t.d=n-2

V d:

Vi bc t do l 30, vi r = 0,3494 th = 0,05.

128

NHP MN L THUYT XC SUT V THNG K TON

TI LIU THAM KHO


[1] Trn Din Hin - Nguyn Xun Lim. C s l thuyt tp hp v lgic ton. Gio trnh
o to CSP tiu hc.
[2] nh Hoan v tp th tc gi. Ton 3. NXB Gio dc - 2004.
[3] nh Hoan v tp th tc gi. Ton 4. NXB Gio dc - 2004.
[4] nh Hoan v tp th tc gi. Ton 5. NXB Gio dc - 2004.
[5] o Hu H. Xc sut Thng k. NXB i hc Quc gia H Ni - 2001.
[6] Phm Vn Kiu - Trn Din Hin. Xc sut thng k - Gio trnh o to gio vin
THSP v CSP tiu hc. NXB Gio dc - 2001.
[7] Nguyn Duy Tin - V Vit Yn. L thuyt xc sut v thng k ton. NXB i hc
Quc gia H Ni - 2002.
[8] L Khnh Trai - Hong Hin Nh. ng dng xc sut v thng k trong Y, Sinh hc.
NXB Khoa hc K thut, H Ni - 1979.
[9] Nguyn Cao Vn - Trng Gin. Bi tp l thuyt xc sut v thng k ton. NXB Khoa
hc K thut, H Ni - 1999.
[10] Ivansep - Musatp O.S. L thuyt xc sut v thng k ton hc (bn dch ting Vit).
NXB Gio dc 1983.

129

You might also like