Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, year: 2009, vol: 42, no: 1, 287-309

ACCREDITATION OF HIGHER EDUCATION IN DIFFERENT COUNTRIES AND IMPROVEMENTS IN TURKISH HIGHER EDUCATION1
Berna ASLAN
ABSTRACT. The study investigates accreditation of higher education in different countries and improvements in Turkish higher education. England, USA and Japan higher education systems are critisized according to accreditation procedures. At the end it is summarized that the accreditation of higher education is carried out for recognition, quality improvement or financial support from the government.

Keywords: Higher education, accreditation, quality in higher education, accreditation of higher education in different countries.

Extracted from a PhD. thesis Accreditation in Teacher Education and a Model for Accreditation of Teacher Education in Turkey prepared in Ankara University Institute of Educational Sciences Res. Assist. Dr. Berna Aslan, Ankara University Faculty of Educational Sciences, barslan@education.ankara.edu.tr

288 SUMMARY

Berna ASLAN

Today the quality assurance issue is started to be discussed in many higher education institutions. Higher education systems have many reasons to start quality assurance process. Financial issues, quality improvement requirements are some reasons for this movement. Accreditation is one way for universities to provide quality assurance. Other ways are evaluation, benchmarking and auditing. Accreditation is an evaluation process in which an institution or a program is assessed according to pre-defined standards. It requires a certain and pre defined process to follow. The other ways for providing quality assurance in higher education institutions differ from an accreditation process in some ways. Aim of the present study is to investigate different higher education systems, having experience in accreditation procedures. In this context England, USA and Japan higher education systems are evaluated according to accreditation implications. The following research questions are investigated: - How is the accreditation of the higher education in England? - How is the accreditation of the higher education in USA? - How is the accreditation of the higher education in Japan? Also the improvements in Turkish higher education are analysed in the study. In this descriptive study, different higher education systems are described according to implication of accreditation. The results indicate that accreditation in higher education serves different purposes as quality improvement, competition between institutions, getting a respective place in the academic world and funding. Quality assurance mechanisms are very complicated in many countries. Although in USA accreditation carried out by private accreditation institutions; in England, accreditation carried out by the government. In England the Quality Assurance Agency (QAA) is responsible for the accreditation. Also there is external evaluation for teacher education programs, undergraduate and graduate programs in England. Although the employees are appointed by the government, QAA works as relatively independent institution. But in England the system is more look like audience rather than accreditation.

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

289

In USA independent accreditation institutions carry out accreditation but these institutions are also accredited or recognised by government. In USA there are three accreditation systems as: regional accreditation institutions, national accreditation institutions and specific accreditation institutions. Regional accreditation is necessity for universities in USA. However, in Japan there isnt any necessity for accreditation. All higher education institutions are part of the Ministry of Education, Culture, Sport, Science and Technology (MEXT) in Japan and there is no relation between funding and accreditation. JUAA (Japan University Accreditation Association) accreditation provides universities with respect in the academic world. In recent years, Japan higher education institutions have given more importance on accreditation and evaluation. Regarding to Turkish higher education, some studies are done at departmental level but for the general higher education we may mention more about evaluation rather than accreditation. Studies about accreditation may improve the understanding of quality in Turkish universities but we should compose more external evaluation systems to recognize the problems truly.

290

Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Fakltesi Dergisi, yl: 2009, cilt: 42, say: 1, 287-309

Berna ASLAN

ETL LKELERDE YKSEKRETMDE AKREDTASYON VE TRK YKSEKRETMNDEK GELMELER 2

Berna ASLAN
Z. Bu almada eitli lkelerdeki yksekretimde akreditasyon uygulamalar ve Trk yksekretimindeki gelimeler ele alnmtr. ngiltere, Amerika Birleik Devletleri ve Japonyada yksekretimde akreditasyonun nasl olduu, akreditasyon sreleri incelenmitir. Sonuta akreditasyonun yksekretimde kalitenin salanmas, renci fonlarndan yararlanabilme, akademik arenada saygnlk kazanma gibi eitli amalarla yapld grlmtr. Anahtar Szckler: Yksekretim, akreditasyon, yksekretimde kalite, farkl lkelerde yksekretimin akreditasyonu.

Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Enstitsnde Prof. Dr. Mehmet A. Ksakrek danmanlnda yaplm retmen Yetitirmede Akreditasyon ve Trkiye iin Bir Model nerisi balkl doktora tezinin bir blmnden yararlanlarak hazrlanmtr. Ara. Gr. Dr., Ankara niversitesi, Eitim Bilimleri Fakltesi, barslan@education.ankara.edu.tr

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

291

GR Tarihsel sre ierisinde niversitelerin amac ve ileyii toplumlarn beklentilerine paralel bir ekilde farkllk gstermitir. Ortaada Avrupada ruhban snfn gelitirmeyi amalayan niversiteler, 19. yzyl balarnda merkezi otoritenin ideolojisi dorultusunda elit kadrolar yetitirmeyi amalamtr (Kksoy, 1997). Modern niversite anlaynn gelimesindeki en byk rol Berlin niversitesinin kurucusu Wilhelm von Humbolt oynam ve yksekretimde Humbolt Modelini uygulamaya koymutur. Bu modele gre, niversitenin grevi bilim iin bilim yapmak, belli b ir meslee ynelmeksizin aratrma ve eitim retim yapmak ve bilgi retmektir. kinci Dnya Savana kadar olan dnemde Bat lkelerindeki ada niversite modellerinin ekillenmesinde Fransann Napolyonik, ngilterenin Newmanian, Almanyann Humboltian niversite modellerinin karlkl etkileimleri byk rol oynamtr (Ksakrek, 1976). Yirminci yzyln ikinci yarsndan itibaren dnyada politik gndemde gven ve sorumluluk kavramlarna vurgunun artmas, niversitenin merkezi olmayan bir yapya gemesine ve daha fazla sorumluluk almasna neden olmutur. Merkeziyetilikten uzaklama, amalarla ynetim, yerel ynetimlerin yetkilerinin artmas, deerlendirme ve sorumluluk bu yeni oluumun gerekleri olarak ortaya kmtr. Bu yeni dnya dzeninin gereklerine uygun olarak birok lkede yksekretimde kalite konusu tartlmaya balanmtr. Power (1999) 1980den itibaren denetim toplumunun gelimeye baladn belirtir. OECD lkeleri 1980de farkl dzeylerde bu denetimi oluturma yoluna gitmilerdir ve bu hareketi Yeni Kamu Ynetimi olarak adlandrlmlardr (Hood, 1991). Bu reformun temel bileenleri, z denetim, otonomi ve rn deerlendirme temeline dayal bir mali destek sistemidir. Artan z denetim ve otonominin sonucu olarak hkmetler niversitelerin ve fakltelerin deerlendirilmesi ve akreditasyonu yoluna gitme karar almlardr. Kalite gvencesi, bir yksekretim kurumu ya da programnn nceden belirlenmi ltlere gre srekli deerlendirilmesidir (UNESCOCEPES, 2004) ve temelde kurum ya da programn nitelikli eitim verebilmesi amacyla yrtlmektedir. Kalite gvencesini salamak iin kullanlan yntemlerden birisi akreditasyondur. Akreditasyon, nceden belirlenen standartlara uygunluk asndan kurum ya da programn deerlendirilmesidir (Oakes, 1999). Bir dier tanma gre akreditasyon, kurumun kalitesinin srekli bir deerlendirme ile onaylanmas srecidir (CRE,2001). CHEA (2000), akreditasyonu yksekretim programlar ve niversitelerde kalitenin gelitirilmesine ynelik dsal deerlendirme sreci olarak tanmlar.

292

Berna ASLAN

Eitimde kalite gvencesini salamada akreditasyon dndaki dier yntemler deerlendirme, denetleme ve kyaslamadr (Durman, 2007). Bu yntemlerden bir ya da birkan kullanarak kurum ya da programn daha nitelikli eitim vermesi salanabilir. Kalite gvencesi almalar, kurum, program ya da konu alan iin yaplabilmektedir. Avrupa Yksekretim Kalite Gvence Birlii (ENQA) raporunda (2001) akreditasyon srecinin deerlendirme srelerini iermekle birlikte; deerlendirmenin akreditasyon yerine geemeyecei belirtilmektedir. Ayrca akreditasyonun deerlendirmeden farkl olarak kabul ya da red gibi daha snrl bir amacnn olduu ve deerlendirmenin genellikle daha geni amalar ieren kapsaml bir sre olduu belirtilmitir. Akreditasyonda bir standartlar dizgesi sz konusu iken; deerlendirme srecinin bir ksmnda standartlara yer verilebilir ya da deerlendirmede standartlara hi yer verilmeyebilir. Kalite gvencesini salamada kullanlan bir dier yntem kyaslama (benchmarking)dr (Danish Evaluation Institute, 2003). Akreditasyonda programn yerine getirmi olmas beklenen minimum standartlar belirlenirken, kyaslama srecinde mkemmellik ltleri yani en iyi rnekler esas alnmaktadr (Danish Evaluation Institute, 2003). Kyaslamada herhangi bir dsal lte gerek olmakszn sre iletilebilir ve burada iyi rnekler sz konusudur (Kendall, 2001). Kalite gvencesini salamada akreditasyon bir araken; ama, srdrlebilir srekli kalite iyiletirme olmaldr (Atalay, 2006). Trkiyede Yksekretimde Akreditasyon Konusundaki Gelimeler Trkiyede Kalite Gvencesinde Avrupa birliinin Teviki kapsamnda niversiteler ve programlar 90l yllardan itibaren deiik yerli yabanc kurumsal deer lendirme ve akreditasyon deneyimlerinden gemilerdir (UA, 2005). Trkiyedeki akreditasyon almalar, mhendislik fakltelerinin, uluslararas mhendislik eitimi kurumu olan ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology) tarafndan akredite edilmeleri ile balamtr. 1994- 2004 yllar arasnda Drt niversitede (ODT, Boazii, Bilkent, T) toplam 33 mhendislik program ABET edeerlik belgesi almtr. ABETle ilikiler sonrasnda, 90l yllarn sonunda, mhendislik programlarnn ulusa l akreditasyonu amacyla, Mhendislik Eitim Programlar Deerlendirme ve Akreditasyon Dernei (MDEK) olumutur. Bugn Mhendislik Avrupa Akreditasyon Program (EUR-ACE) iinde yer alan MDEK, 2007 ylna kadar 14 farkl disiplinde 44 mhendislik lisans programn deerlendirmitir (MDEK, 2007). Trkiyede deiik yksekretim kurumlarnda Avrupa niversiteler Birlii (EUA)nin Kurumsal Deerlendirme Program uygulanmtr. eitli niversite hastanelerinde uluslararas akreditasyon sreleri balatlmtr.

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

293

199498 yllar arasnda Dnya Bankas finansman ile YK - Dnya Bankas ibirlii ile Milli Eitimi Gelitirme Projesi yrtlm ve ilk defa retmen eitiminde standartlar ve akreditasyon belirleme almas yaplmtr. YK, 1997de, Ankara ngiliz Bykelilii ve Unitas ile ibirlii ierisinde Trk niversiteleri Kalite Deerlendirme Projesi adl pilot proje gerekletirmitir. 20022003 tarihleri arasnda Trkiyedeki niversite EUAnn Kalite Kltr Projesine katlmtr. Programn 2005 dnemine katlmak zere Trkiyeden iki niversite seilmitir. Stratejik Planlama, Kurumsal Deerlendirme ve Akreditasyon almalar farkl niversitelerde yaygnlamtr. MDEKle birlikte Ulusal Kalite Gvencesi ve Akreditasyon Sistemi kurma almalar hz kazanmtr. Son olarak YK, Yksekretim Kurumlarnda Akademik Deerlendirme ve Kalite Gelitirme Ynetmelii hazrlamtr. Yksekretim Kurumlarnda Akademik Deerlendirme ve Kalite Gelitirme Ynetmelii, 25942 Say ve 20.09.2005 tarihli Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir. Ynetmeliin birinci maddesinde ynetmeliin amac ..yksekretim kurumlarnn eitim, retim ve aratrma faaliyetleri ile idari hizmetlerinin deerlendirilmesi, kalitelerinin gelitirilmesi, bamsz "d deerlendirme" sreciyle kalite dzeylerinin onaylanmas ve tannmas konusundaki almalara ilikin esaslar dzenlemek olarak belirtilmitir. Bu ynetmelikle YK ierisinde Yksekretim Akademik Deerlendirme ve Kalite Gelitirme Komisyo nu (YDEK) oluturulmu ve yeler belirlenmitir (YK, 2005). Mays 2006da baslan Yksekretim Kurumlarnda Akademik Deerlendirme ve Kalite Gelitirme Rehberi3 ile YDEK, kalite gelitirme ve akademik deerlendirme raporlarnn oluturulmasnda niversitelere rehber olabilecek bir dokman ortaya koymutur. Bu tarihten itibaren niversitelerde z deerlendirme sreleri daha etkin iletilmeye balanmtr. YKdeki akreditasyon almalarnn balangcn anlayabilmek iin ncelikle eitli lkelerdeki yksekretimde akreditasyon almalarna bakmak gerekir. Bu aratrmann amac, yksekretimde akreditasyon konusunda deneyimli lkeler olan ngiltere, Amerika Birleik Devletleri ve Japonyada akreditasyon srelerinin incelenmesidir. Aadaki aratrma sorularna yant aranmtr: - ngilterede yksekretimde akreditasyon nasldr? - ABDde yksekretimde akreditasyon nasldr? - Japonyada yksekretimde akreditasyon nasldr?

http://www.yodek.org.tr/?page=download#

294 YNTEM

Berna ASLAN

Aratrma betimsel nitelikli bir alma olup genel aratrma mo delleri asndan varolan durumu, var olduu ekilde betimlemeyi amalayan tarama modelidir (Karasar, 1998, s. 77). Aratrmada, son yllarda Trk yksekretiminde de ska duyulmaya balanan akreditasyon konusu Trkiyedeki gelimeler ve baz lkelerd eki gelimeler asndan ele alnmtr. lkelerin akreditasyon sreleri, akreditasyonun yrtld kurum/ kurumlar ele alnarak incelenmi ve ilgili lkedeki akreditasyon ileyii hakknda genel bilgiler verilmitir. Yksekretimde akreditasyon sreleri incelenen lkeler hakkndaki bilgilere web yoluyla ulalmtr. Baz lkelerdeki dokmanlar akreditasyon kurumlarndan posta yoluyla istenmitir. BULGULAR ngiltere, Amerika Birleik Devletleri ve Japonyadaki yksekretimin akreditasyonu sreleri ayr ayr ele alnacaktr. ngilterede Yksekretimde Akreditasyon 2000li yllara gelinceye kadar ngilterede yksekretimde bamsz bir kalite gvencesi sistemi vard. Kalite gvencesi sistemi devlet denetimi ile zel kurumlar tarafndan yrtlmekteydi. Bu sistem karmak olmakla birlikte etkili bir kalite gvence sistemidir. ngilterede yksekretimde amatan ok renme rnleri yaklam benimsenmektedir (Armstrong, 2000). 2002de Yksekretimde Kalite Gvencesi Ajans (QAA) tarafndan yeni bir model nerildi4. Bu modelde daha ok kurumlarn denetimini esas alan bir yap sz konusu idi ve z deerlendirme ve program belirteleri 5 vurguland. ngilterede niversiteler, verdikleri derecelerin kalitesi ve akademik standartlarndan sorumludurlar. Yksekretimde Kalite Gvencesi Ajans (QAA) ise niversitelerin bu sorumluluklarn ne kadar iyi yerine getirdiini denetlemekle sorumludur (QAA, 2005). Yksekretimde kalitenin salanmas amacyla u drt kalite prensibi uygulanmaktadr: niversite otonomisi, toplam deerlendirme yerine biimlendirici deerlendirme srelerinin uygulanmas, saysal gstergelerden ok nitel almalara yer verilmesi, niversitelerin mezun
4 5

http://www.ukcle.ac.uk/resources/quality/england.html Programme specifications

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

295

saylarndan ok mezunlarn niteliklerine yani srete neler kazanldna nem verilmesi. QAAnn amac yksekretimde kalitenin artrlmas ve bunun iin yksekretimde renci, retim eleman ve kurumun ihtiyalar ve gelimelere ilikin halk bilgilendirmektir (Anderson, Johnson, Milligan, 2000). QAA kurumsal denetim yapar ve sonular yaynlar. Ayrca, nitelikler erevesinin gelitirilmesi, konu alan standartlar ve kyaslama ltlerinin belirlenmesi, d denetilerin grevlerinin kapsamnn belirlenmesi, uygulama ynergelerinin gelitirilmesi gibi grevler QAAnn sorumluluundadr. QAAnn grevi yksekretimin standartlar ve kalitesine ilikin toplumda gven oluturmaktr. Yksekretim dzeyinde derslerin tannmasna ilikin srecin nasl olacan da belirleyerek niversitelere verilecek destek konusunda hkmete gr bildirir. renci, iveren ve niversitelere kar devletin sorumluluklarn yerine getirir ve dzenli olarak raporlar yaynlar (QAA, 2005). QAA kurumsal kalite denetimi ve program akreditasyonu yapmaktadr. Kalite gvencesini salamada yararlanlan bu iki srecin ksaca aklanmasnda yarar vardr. Kurumsal Kalite Denetimi Kurumsal kalite denetiminin amac, kurumun geleceini gvence altna almak iin gelimeye ak olas alanlarn belirlenmesi ve kalitenin gvence altna alnmasdr. QAAda denetim u drt konu zerinde odaklanmaktadr: kurumun kalite stratejisi, renme altyaps, akademik standartlar ve iletiim. Kurumun kalite stratejisi ierisinde kurumun stratejik planlama ve gzden geirme sreci, karar verme sreci, programlarn ileyii ve gzden geirilmesi srecindeki dzenlemeler, retim ve aratrma srelerine ilikin kalite stratejileri, kalite gelitirme ve iyi rneklerin yaynlanmas ele alnr. Akademik standartlar akademik standartlarn belirlenmesi, bu srete d denetilerin rol, standartlarn uygulanmasndaki dier aralar ve lisansst eitim srecindeki standartlar zerine younlar. renme altyaps akademik personel ve bu personelin sre ierisindeki eitimleri, dl ve destekleri ayrca renci destei ve rehberlii incelenir. d iletiim ierisinde de iyi rneklerden nasl yararlanld incelenir.

296 Program Akreditasyonu

Berna ASLAN

ngilterede programlarn akreditasyonu QAAdan nce Yksekretimin Finansman Konseyi (HEFCE) tarafndan yaplmaktayd (Brumfitt, 2003). u anda program akreditasyonu QAA ierisinde Program nceleme Direktrl tarafndan yrtlmektedir. Program akreditasyonu srecinde kurumun eitsel yetkinlii iki aamal bir srele incelenmektedir: z deerlendirme ve dsal meslekta deerlendirmesi6. ngilterede konu alan standartlarnn uygulanmaya baland 1992 ylndan bu yana uygulama ile ilgili ok fazla deiiklikler yaplmtr. lk zamanlarda programlar l derecelendirme sistemi ile ok iyi, yeterli, yetersiz olarak deerlendirilirken ve alan ziyareti yaplmazken; 1995den itibaren programlar belirlenen alt alt balk altnda drtl derecelendirme sistemi zerinden deerlendirilmektedir (QAA,2005). Programlar u alt alt balk altnda deerlendirmeye alnmaktadr: Program deseni, ierii ve organizasyonu retim, renme ve deerlendirme renci baars ve geliimi renci destei ve ynlendirme renme kaynaklar Kalite gvencesi ve iyiletirme Programn belirtilen bu alt alandan birinde drtl derecelendirme zerinden bir almas durumunda program akreditasyonu yaplamaz ve sonraki 12 ay ierisinde bir ek ziyaret gerekletirilir. Bu alt alandan ya da daha fazlasnda iki puan alnmas da problemli bir durum olarak ele alnr ve bu durumda kurumun geliim plan hazrlayarak sunmas istenir. Her bir konu alan ziyaretinin ardndan QAA sonu raporunu yaynlar. QAA ierisinde d denetim de nemli bir yere sahiptir. ngilterede lisans programlar, mezuniyet sonras aratrma programlar ve retmen eitimi programlar iin d denetim yaplmaktadr (QAA, 2005). Lisans programlar ve mezuniyet sonras aratrma programlarnn d denetimi HEFCE tarafndan yaplrken, retmen eitimi programlar Okul Eitim ve Geliim Ajans (TDA) (TTA)7 ve Eitim Standartlar Ofisi (Ofst ed) 8 tarafndan d denetime tabi olmaktadrlar.

6 7

Peer review Eski adyla TTA Teacher Training Agency yeni ad TDA Training and Development Agency for Schools (TDA) yeni hali 8 Ofsted Office for Standards in Education

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

297

QAAda d denetim sisteminde, z deerlendirme, meslekta deerlendirmesi ve sonularn yaynlanmas sz konusudur. z deerlendirme: Her niversite ya da kurum ncelikle bir z deerlendirme raporu hazrlar. Bu rapor, kurumun i deerlendirmesi niteliinde olup gl zayf ynlerin ortaya konulduu ve gelimeye ihtiya duyulan alanlarn belirtildii bir rapordur. Bu rapor ziyaret ekibinin temel referans belgesi niteliindedir. Meslekta deerlendirmesi: Ayn konu alannda alan retim yelerinden oluan bir grup deerlendirmeye katlr. Bu ekibe seilebilmek iin gerekli ltler QAA tarafndan yaymlanr. Bu ekibe katlan tm grevliler alan ziyaretinden nce bir eitime tabi tutulurlar. Ziyaret ncesi hazrlk aamas: Kurum akreditasyon ziyaretinden en az alt ay nce bilgilendirilir ve ziyaret plan karlr. QAA her bir ziyaret iin 4-6 kiiden oluan bir ziyaret ekibi oluturur ve bu ekip alan ziyaretinden nce kurumun verdii bilgiler nda kat zerinde deerlendirme yapar. Alan ziyareti: Alan ziyareti ziyaret edilen kuruma ve deerlendirme srecinin trne gre deiir. Alan ziyareti srasnda renciler ve alanlarla grmeler dzenlenir. Ekiptekiler kurumun z deerlendirme raporunda belirttiklerini yerine getirip getirmediklerini test ederler. Ekip ayrca ziyaret srasnda kurumun akademik altyapsn da inceler. Sonularn yaynlanmas: Uzmanlarn yaptklar alan ziyaretlerinin sonular yaynlanr. D denetim srecinde, d denetmen9 ile akademik denetmenin 10 grevleri farkllamaktadr. D denetmenin grevi bir blmdeki renci performansn ilgili blmn standartlar asndan deerlendirmek ve deerlendirmenin geerli ve adil olarak yaplmasn salamaktr. Akademik denetmen ise kurumu her alt ylda bir ziyaret eder ve daha geni bir bak as ile niversite standartlarnn uygunluunu gzden geirir. Akademik denetmenin belli bir programn standartlarna ilikin sz hakk vardr; ancak bireysel olarak renci performans ile ilgili herhangi bir ey yapmazlar. Akademik denetmenlerin kurumun d denetmenlere ve uygulama ynergelerine ilikin sreleri iletilerini eletirme ve bu konularda gr bildirme haklar vardr. ngilterede yksekretime kalite gvencesini salama srecinin akreditasyondan ok denetim olduu sylenebilir.
9

10

external examiner academic reviwer

298 Amerika Akreditasyon Birleik Devletlerinde (ABD)

Berna ASLAN

Yksekretimde

Akreditasyon ilk olarak, yirminci yzyln balarnda Amerikan eitim sisteminde ortaya kmtr. ABDde akreditasyon kurumlar yksekretimdeki art ve yeni alma alanlarnn ortaya kmasnn sonucu olarak gelimitir. ABDde ilk blgesel akreditasyon ajans 1885de kurulmu, ilk akreditasyon 1910da yaplmtr (Ksakrek, 2007). lk ihtisaslam akreditasyon ajans 1907de tp alannda almtr. ABDde yksekretimde akredite edilen kurum ya da program saylar her geen gn artmakta ve akreditasyon kurumlar srekli olarak deimektedir. ABDde tr akreditasyon yapsndan sz etmek mmkndr: Blgesel Akreditasyon Kurumlar: Devlet, zel, kar amac gden ya da gtmeyen, iki ve drt yllk yksekretim kurumlarn akredite ederler. ABDde alt adet blgesel akreditasyon kurumu vardr. Bunlar: New England Association of Schools and Colleges (NEASC), North Central Association of Schools and Colleges (NCA), Middle States Association of Schools and Colleges (MSA), Southern Association of Schools and Colleges (SACS), Western Association of Schools and Colleges (WASC), Northwest Association of Schools and Colleges (NW CCU)dir. Blgesel akreditasyonda tm kurumsal etkinliklerin kapsaml bir gzden geirilmesi sz konusudur. Ulusal Akreditasyon Kurumlar: Burada genellikle tek bir amaca ynelik kurumlar, uzaktan eitim veren kolej ve niversiteler ile dini temelli vakf okullarnn akreditasyonu sz konusudur. Mesleki (Uzmanlam) Akreditasyon Kurumlar: Tek bir programn akreditasyonundan sorumlu kurumlardr. ABDde akreditasyon sreci bir-iki yldan on yla kadar deiebilen bir sre iin sz konusudur. Kurumun n kabul almas akredite edildii anlamna gelmez. Akreditasyon srecinde u be konu nemlidir: 1- z deerlendirme: Kurum ya da programlar akreditasyon kurumunun belirledii standartlar erevesinde bir z deerlendirme raporu olutururlar. 2- Meslekta deerlendirmesi: Kurum ya da programn akreditasyona uygunluu ncelikle alandaki yneticiler ve meslektalar tarafndan deerlendirilir. Burada ayn meslek grubundan kiiler z deerlendirme raporlarn ve program/ kurumu deerlendirirler. 3- Alan ziyareti: Akreditasyon kurumu program ya da kurumun akreditasyonu iin oluturduu bir ekibi gzlem yapmak zere kuruma gnderir. Burada ziyaretin ayrntlarn kurumun z deerlendirme

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

299

raporu belirler. Bu ziyaret ekibinde, alan uzmanlarnn yannda yksekretimle ilgili akademisyen olmayan kiiler de yer alabilir. Ekip yeleri gnlller arasndan seilir ve genellikle bir cret denmez. 4- Akreditasyon kurumunun deerlendirmesi: Akreditasyon kurumu program ya da kurumun akreditasyonuna, akredite olabilmek iin gerekli baz dzeltmeleri yapmasna ya da akreditasyonunun red dine karar verebilir. 5- Gzden geirmenin sreklilii: Program ya da kurum belli aralklarla akreditasyona uygunluk asndan deerlendirilir. Her deerlendirme srecinde z deerlendirme raporlarnn belirlenen standartlar erevesinde tekrar hazrlanmas gerekmektedir. ABDde Akreditasyon Kurumlarnn Tannmas ABDde akreditasyon, kar amac gtmeyen bamsz kurumlar tarafndan yrtlmektedir. Bu kurumlarn yrttkleri akreditasyon srelerinin tannmas iin, kurumlar d deerlendirmeye tabi tutu lurlar ve belli aralklarla z deerlendirme yaparlar. Akreditasyon kurumlarnn tannmas Yksekretimde Akreditasyon Konseyi (CHEA) 11 gibi baka bir zel kurum ya da Amerika Birleik Devletleri Eitim Bakanl (USDE) 12 tarafndan gerekletirilir. Akreditasyon sreci devlete bal olmamasna ramen, akreditasyon kurumlarnn tannmas devletin sorumluluundadr. CHEA akreditasyon kurumlarnn tannmasna ilikin be standart ortaya koymutur. CHEA tarafndan tannan akreditasyon kurumlarnn on yllk srelerle tekrar akredite edilirler ancak be ylda bir de kurum ya da programn ara rapor hazrlamas istenir. Deerlendirme, CHEA tarafndan oluturulan ve kurum temsilcileri, akreditasyon kurumlar ve kamu temsilcilerinden oluan Tannma Komitesi tarafndan yaplr. Komite z deerlendirme raporuna gre akreditasyon kurumunu gzden geirir ve gerekli grrse alan ziyareti yaparak kurumun tannmasna ilikin bir karara varr. Komite incelemeleri sonunda akreditasyon kurumunun tannmas ya da tannmamas gerektiine ilikin CHEAya gr bildirir. ABD Eitim Bakanl standartlar ise kurum ya da programn kalitesi zerine odaklanmaktadr. USDE, kurum ya da programn federal fondan, renci yardm fonlarndan ya da dier federal programlardan yararlanabilmesi iin yeterli dzeyde kaliteye sahip olup olmadn deerlendirir. USDE, akreditasyon kurumunun renci baars, programlar, faklte, olanaklar, mali ve idari kapasite, renciye sunulan olanaklar gibi belli alanlarda belirledii standartlar ne kadar karlayabildiini ortaya
11 12

The Council for Higher Education Accreditation CHEA United States Department of Education USDE

300

Berna ASLAN

koyar. Akreditasyon kurumunun USDE tarafndan tannmas be yl sreyle geerli olur. USDE alanlar tannma srecinde akreditasyon kurumunun yazl raporu ve alan ziyaretlerinden yararlanr. ABDde birok akreditasyon kurumu USDE ve CHEA tarafndan tannmaktadr, ancak bu iki kurumdan tannma salamayan akreditasyon kurumlar da vardr. Akreditasyon kurumlarnn USDE ya da CHEA tarafndan tannrlk almak istemelerinin nedenleri yle sralanmaktadr (Eaton, 2005); USDE tarafndan tannrlk alnmas kurumlar ya da programlarn federal renci fonundan yararlanabilmesini salamaktadr. CHEA tarafndan tannma da akreditasyon kurumlar arasnda akademik meruluk salayarak program ya da kurumun ulusal yksekretim kurumlar arasnda saygnln artrmaktadr. Japonyada Yksekretimde Akreditasyon Japonyada niversiteler her yedi ylda bir deerlendirilmeye tabi tutulmaktadr. Bu deerlendirmeyi Eitim, Kltr, Bilim ve Teknoloji Bakanl (MEXT) tarafndan akredite edilmi bir deerlendirme kurumu yapar. NIAD-UE13 gibi baz zerk kurumlar da bu deerlendirmeyi yapabilmektedir. niversiteler kendilerini deerlendirecek olan akreditasyon kurumunu kendileri seerler (NIAD-UE, 2005). Japonyada 1996da niversite akreditasyonunda yeni bir sistem uygulanmaya balamtr. Bu sistem akreditasyona bavuran niversitenin z deerlendirmesini gerektiren bir sistemdir. 1996dan beri 300 niversite akredite edilmitir (JUAA, 2006). Japonyada yksekretimde 2000 ylndan nceki kal ite kontrol sistemi u drt ana konuda toplanabilir (Akiyoshi, Y., 2002) Japon akreditasyon niversite Akreditasyon Birlii (JUAA) tarafndan

Kurumlarn ayr ayr z deerlendirme yapmas Farkl mesleki kurumlar tarafndan yaplan akreditasyon Devlet tarafndan onay, denetim. Japon niversite Akreditasyon Birlii (JUAA) Tarafndan Akreditasyon Japon niversite Akreditasyon Birlii II. Dnya Savandan hemen sonra Amerikadaki blgesel akreditasyon kurumlar rnek alnarak kurulmutur. Balangta JUAA Amerikan blgesel akreditasyon
13

National Institution for Academic Degrees and University Evaluation

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

301

kurumlarndan farkl olarak alm ve birlik yetkilileri eitim bakanlna bal olarak akreditasyon yapmtr. Ancak Eitim ve Bilim Bakanlnn 1956da kendisinin de akreditasyon yetkisini almas ile JUAA kendisine ye niversitelere gnll akreditasyon yapan bir kurum olmutur (Baba ve Hayata, 1997; Shimizu, Baba ve Shimada, 2000) . Amerikan blgesel akreditasyon kurumlarndan farkl olarak JUAA tarafndan akredite edilmek niversitelerin ileyii iin zorunlu olan bir sre deildir. Japonyada Amerikadan farkl olarak tm niversiteler Eitim ve Bilim Bakanlna bal olduu iin JUAAya ye olmayan kurumlar da renci fonlarndan yararlanabilmektedirler. Amerikada renci fonlarndan yararlanabilmek kurumun akreditasyonunu gerektirir. Japonyada kurumlarn akreditasyon alm olmas stat gstergesi olarak algland iin niversitelerin ancak te biri JUAAya tam yedir (Akiyoshi, 2002). Japon niversite Akreditasyon Birliine drt yllk lisans eitimi veren niversiteler ye olabilir. Birlik iki tr akreditasyon yapmaktadr. Birincisi balang akreditasyonu niteliindedir ve bavuran niversitenin birlie tam yelik istedii durumda yaplr. Tekrar akreditasyon deerlendirmesi ise tam ye statsndeki kurumlar iin dzenli olarak yaplr. Devlet ya da zel statdeki tm niversiteler JUAAya akreditasyon iin bavurabilir. niversite JUAA tarafndan baarl bir ekilde akredite edildii zaman kurum nitelikli eitim verebilen kurum olarak sertifika alr. JUAA da akreditasyon, Akreditasyon Komitesi ve onun alt komisyonlar tarafndan yrtlr. Tekrar akreditasyon ise Tekrar Akreditasyon Komitesi ve onun alt komisyonlarnn sorumluluundadr. Akreditasyon srecindeki en nemli oluumlar akreditasyon ve tekrar akreditasyon komiteleridir. Bu iki komite akreditasyon ve tekrar akreditasyona ilikin kararlar vermekle ykmldr. Ancak birliin sonu karar mtevelli heyeti ve danma kurulunun kararna baldr. Akreditasyon ve tekrar akreditasyon komiteler ine seilecek yeler de bu danma kurulunun oylar ile belirlenir. Akreditasyon sreci ksaca u ekilde ilemektedir: Akreditasyona bavuran kurum JUAA tarafndan hazrlanan ltlere uygun olarak z deerlendirme raporunu hazrlar. Hazrlanan bu raporu JUAAya verir. JUAA ierisindeki daimi grevli komite bu z -deerlendirme raporunu deerlendirir. Alan ziyareti gerekletirilir. Alan ziyareti sonular da dikkate alnarak bavuran kurum hakknda deerlendirme raporu hazrlanr. Bu hazrlanan rapor hakknda bavuran kurumun grleri de alndktan sonra son hali verilir. Daha sonra kesin sonu yaynlanr. JUAAda akreditasyonunun amac, niversitelerin srekli geliimini desteklemek ve deerlendirilen niversitelerdeki kaliteyi garanti altna almak olarak belirtilmektedir.

302

Berna ASLAN

Akreditasyon srecindeki deerlendirme u drt zellie sahiptir (JUAA, 2006): Baar dzeyi ve standart temelli deerlendirme. JUAA baar dzeyine gre deerlendirmeye byk nem vermektedir. JUAA niversitelerin misyon, genel ama ve eitsel hedeflerine ne dzeyde ulaabildiini deerlendirir. Ayrca standartlara dayal bir deerlendirme de yapar. Burada da akredite edilecek kurumun eitim ve aratrma konularnda belirlenen standartlara ne kadar ulaabildii deerlendirilir. niversitenin bir btn olarak ve konu alanlarnn deerlendirildii kapsaml deerlendirmeler. JUAA niversiteleri deerlendirmek iin Konu Alan Ders nceleme Alt Komitesi oluturur. Bu alt komite lisans ve lisansst dzeyde eitim programlarn, retimi ve aratrma olanaklarn inceler. JUAA ierisindeki bir dier alt komite de Kurumsal nceleme Alt Komitesidir. Bu alt komite de niversitedeki eitim ve aratrma olanaklarn, ara-gere ve olanaklar, ktphane olanaklarn, sosyal olanaklar, renci servisini, ynetim ve alanlar bir btn olarak inceler. Finansal nceleme Alt Komitesi ise niversitenin finansal etkinliklerini inceler. Tm bu alt komitenin almalarnn sonucu niversite hakknda ayrntl ve kapsaml bir rapor oluturulur. Kk niversitelerin deerlendirme srelerinde de niversite nceleme Alt Komitesi oluturulur. Bu komite Kurumsal nceleme Alt Komitesi ile Konu Alan nceleme Alt Komitesi birletirilmi halidir. niversitelerin srekli geliimi iin tekr ar akreditasyon. JUAA tarafndan akredite edilip tam yelik hakk kazanan niversiteler be yl sonra ilk tekrar akreditasyona bavururlar. Daha sonraki her yedi ylda da kurum tekrar akreditasyona bavurmak zorundadr. lk tekrar akreditasyon sonrasndaki geliimin tekrar akreditasyondan yl sonra rapor edilmesi istenir. Meslekta deerlendirmesi. JUAA deerlendirmecileri genellikle tam yelik hakk kazanan niversitelerdeki faklte yeleri arasndan seilmektedir. Kurumlarn Ayr Ayr z Deerlendirme Yapmas 1991de Japon hkmeti niversitelerin kuruluunda belli standartlarn uygulanmasn kararlatrmtr. Ayrca niversite eitiminin kalitesinin artrlmas iin niversite konseyi z deerlendirme yaplmas karar almtr (Kitamura, 1997). Ancak 1991deki bu raporda akademik zgrlklerin kstlanabilecei dncesi ile d deerlendirmeden sz edilmemitir (Akiyoshi, 2002).

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk Farkl Mesleki Kurumlar Tarafndan Yaplan Akreditasyon

303

niversitelerin z deerlendirme yapmaya balamalar Japonya da niversite ynetimi anlayn deitirmekle birlikte, 1980den sonra Japon ekonomisindeki farkllama toplumun sosyal kimliini de etkilemitir (Akiyoshi, 2002). Ayrca global standartlarn ve yksekretimde kalite gvencesi dncesinin daha fazla etkin olmasyla birlikte mesleki akreditasyon kurumlar ortaya kmtr (Akiyoshi, 2002). 1999da kurulan Japon Mhendislik Eitiminin Akreditasyonu Kurumu JABEE 14 bunun en iyi rneidir. Amerikadaki ABETin Japonyadaki edeer kurumu olarak grlebilecek JABEE mhendislik eitiminde uluslararas standartlarn uygulanmasn hedefleyen bir kurumdur. Devlet Tarafndan Onay, Denetim Japonya yksekretim yasasna gre yksekretimin kalitesinden devlet sorumludur. Burada eitimin kalitesinden sorumlu asl kurum Eitim ve Bilim Bakanl (MEXT)dr. Bakanlk ierisindeki niversite Kurulu Konseyi yeni oluturulan niversitelerin kalitesinden sorumludur ve bakanlk tarafndan ynetilir. Ancak Japonyada yksekretiminin akreditasyonu, Eitim ve Bilim Bakanl tarafndan dzenlenen dnemsel ziyaretler dnda temelde kurumlarn kendi abalarna dayanmaktadr. 2000li yllara kadar yukarda belirtilen drt grupta toplanan yksekretimde akreditasyon almalar (Akiyoshi, 2002) 2000li yllardan sonra farkllamtr. 1991de Akademik Dereceler Ulusal Kurumu ksa ad ile NIAD15, toplumun deien farkllaan yksekretim ihtiyalarna karlk verilebilmesi amacyla devlet ve zel niversitelerin desteiyle kurulmutur (NIAD-UE, 2007). NIAD akademik derecelerin verilmesinden sorumlu bamsz bir kurumdur. 2000de bu kurumun grevleri arasna niversitelerin deerlendirilmesi de eklenmi ve ad Akademik Dereceler ve niversite Deerlendirmesi Ulusal Kurumu NIAD Akademik Dereceler ve niversite Deerlendir me Ulusal Kurumu (NIAD-UE) olarak deitirilmi ve 2004de bamsz bir kurum olmutur. NIAD-UE akademik derecelerin tannmasnn yannda kalite gvencesi ile ilgili almalar yrtmektedir. NIAD-UE devlet kurumlarndan bamsz olarak akademik deerlendirme yapan bir kurumdur. NIAD-UEnin drt temel grevi vardr:

14 15

Japan Accreditation Board for Engineering Education - JABEE National Institution for Academic Degrees

304 - niversitelerin deerlendirilmesi, -

Berna ASLAN

niversite deerlendirme sistemleri ve kalite gelitirme sreleri hakknda aratrmalar yaplmas,

- Deerlendirilme srelerinde elde edilen verilerin a nalizi ve sonularn yaynlanmas, - Akademik derecelerin (lisans, yksek lisans, doktora) verilmesi. Akademik Dereceler ve niversite Deerlendirme Ulusal Kurumu (NIAD-UE) NIAD-UE niversitelerin kalite gelitirme srelerinin zerk bir srete yrtlmesi gerektiini savunmaktadr. Her kurumun aratrma, sosyal olanaklar ve eitimdeki hedeflerini belirlemesi beklenir. Deerlendirme program trdr; tematik deerlendirme, akademik alanlardaki eitsel etkinliklerin deerlendirilmesi, akademik alanlardak i aratrma etkinliklerinin deerlendirilmesi. Ayrca devlet niversitelerinin eitsel ve aratrma alanlarndaki etkinliklerinin topluma duyurulmas iin NIADa yllk rapor vermeleri gerekmektedir. Tematik deerlendirme: Tematik deerlendirme, tm Japonyadaki niversite sisteminin btn ile ilgili belli bir temaya dayal olarak yaplan deerlendirmedir. Temalar eitim, aratrma, ynetim, sosyal etkinlikler gibi niversite etkinliklerinin farkl boyutlar arasndan seilmelidir. Gzden geirme ve deerlendirme uluslararas karlatrmalar da ieren farkl boyutlarda gerekletirilir. Akademik alanlardaki eitsel etkinliklerin deerlendirilmesi: Akademik alanlardaki eitsel etkilikler be yllk dnemlerle deerlendirilir. Deerlendirmede misyon ifadesi ana faktr olarak ele alnmaktadr. Konu alan deerlendirmesinde u boyutlar deerlendirilir: eitimin amalar; ierik ve retim yntemi; renci destei, eitsel rnler, hedeflere ulama oran; sosyal olanaklar, hizmetler, renci deiim olanaklar; eitimin kalitesini artracak, gelitirecek sistemler. Akademik alanlardaki aratrma etkinliklerinin deerlendirilmesi: niversitenin lisans, lisansst eitim, enstitler, aratrma merkezlerinde yrtlen aratrma etkinlikleri be yllk srelerle deerlendirilirler. Bu deerlendirme srecinde u boyutlara baklr: niversitenin kurulu amac ve aratrmalarnn hedefleri; aratrmalarn ierii ve dzeyi; aratrmalarn topluma, ekonomiye ve kltre katklar; niversitenin kurulu amacna ne kadar ulaabildii; aratrmalarn kalitesinin iyiletirilmesine ynelik sistemler.

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

305

Ulusal niversitelerin yllk deerlendirilmesi: Japonyadaki ulusal niversiteler 2002-2003 akademik ylndan bu yana NIAD tarafndan deerlendirilmeye tutulmaktadrlar. Bu deerlendirme sonular yllk olarak NIAD tarafndan analiz edilip halka duyurulmaktadr. NIAD-UE ierisinde niversitelerin akreditasyonunu yapan alt komisyonlar ve derecelerin (lisans-lisansst) verilmesi ile ilgili bir komisyon yer almaktadr. Akreditasyona ilikin u alt komiteler yer almaktadr16: niversiteler Akreditasyon Komitesi ki Yllk Meslek Yksekokullar Akreditasyonu Komitesi Teknoloji Kolejleri Akreditasyon Komitesi Hukuk Faklteleri Akreditasyon Komitesi Ulusal niversite Eitim ve Aratrma Deerlendirme Komitesi NIAD-UE akreditasyon srecinde bavuran kurumlar NIADn 11 standart alanna gre z-deerlendirme yapar. Daha sonra NIAD-UE bu zdeerlendirme sonularn da dikkate alarak kurumu deerlendirir. Deerlendirme esas olan 11 standart alan yledir: niversitenin misyonu Eitim ve aratrma olanaklar Faklte alanlar ve aratrmaclar renci kabul Eitim program Eitimin baars renci servisleri Hizmetler, olanaklar Eitimin kalitesini artracak sistemler Finans Ynetim

16

http://www.niad.ac.jp/index_e.html

306 SONU VE NERLER

Berna ASLAN

ncelenen lke rneklerinden ve Trkiyedeki gelimelerden yola klarak yksekretimde akreditasyon konusunda u sonulara ulalmtr: - Trkiyede YK ierisindeki YDEK yaplanmas ile birlikte niversiteler ierisinde Akademik Deerlendirme ve Kalite Gelitirme (ADEK) kurullar oluturulmu ve z deerlendirme almalar daha sistematik bir ekilde yaplmaya balanmtr. - Akreditasyon, yksekretim kurumlar ve/veya programlarnda kalite gelitirme, kurum ya da programa mali destek salanmas, akademik arenada saygnlk kazanmak gibi nedenlerle yaplmaktadr. Akreditasyon mekanizmasnn lkedeki yerine ve ileyiine gre ilevi farkllamaktadr. rnein Amerikan yksekretimindeki blgesel akreditasyon uygula malarndan farkl olarak Japonyada JUAA tarafndan akredite edilmek niversitelerin ileyii iin zorunlu olan bir sre deildir. Amerikada renci fonlarndan yararlanabilmek kurumun akreditasyonunu gerektirirken; Japonyada Amerikadan farkl olarak tm niversiteler Eitim ve Bilim Bakanlna bal olduu iin JUAAya ye olmayan kurumlar da renci fonlarndan yararlanabilmektedirler. Amerikada akreditasyon daha ok finansal destekle ilikilendirilmektedir. - Akreditasyon genellikle bamsz kurumlar tarafndan yaplmaktadr. Ancak bu kurumlarn da bamsz ya da devlete bal kurumlar tarafndan tannmas ya da bir anlamda akreditasyonu yaplmaktadr. Amerikada Amerikan Eitim Bakanl (USDE) tarafndan tannma renci fonlarndan yararlanmay salarken, zel bir kurum olan Yksekretimde Akreditasyon Konseyi (CHEA) tarafndan tannma akademik stat gstergesi olarak grlmektedir. - ngilterede akreditasyon dier lkelerden farkl olarak devlet tarafndan yrtlr. Yksekretimin akreditasyonu Kalite Gvencesi Ajans (QAA) tarafndan yaplr ve ayrca alanda d denetleme yaplr: lisans programlar, lisans sonras aratrma programlar, retmen eitimi programlar. retmen eitiminin d denetimini Okul Eitim ve Geliim Ajans (TDA) yapar. TDA da eitim bakanlna bal olarak almaktadr. Ancak ileyie bakldnda srecin akreditasyondan ok denetim mekanizmas olduu grlmtr. - Devlet tarafndan yaplan akreditasyon sreci daha ok programlarn yeni almas durumunda programn onay niteliindedir.

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk neriler

307

- Kalite gvencesi almalarnn devlet kurumlar tarafndan yaplmas durumunda bu srelerin akreditasyon deil deerlendirme ya da denetim olarak adlandrlmas gerekir. Akreditasyon ancak bir d deerlendirme yaplmas ve ltlerin bamsz olarak belirlendii durumlarda kullanlmaldr. - Trkiyede akreditasyon almalarnn balamas Trk niversitelerinde kalite kavramnn daha iyi anlalmas asndan olumlu bir gelime olmakla birlikte, problemlerin daha iyi tespit edilebilmesi iin d deerlendirme sistemlerinin saysnn artrlmas nemlidir. Akreditasyon tanmlarna ve farkl lkelerdeki uygulamalara bakldnda akreditasyonun bir tr d deerlendirme sreci olduu grlmektedir. Bu d deerlendirmenin nc bir taraf tarafndan yaplmas gerekir. Bugne kadar YK ierisinde yrtlen kalite gvencesi almalar daha ok deerlendirme ya da denetim kapsamnda ele alnabilir. - Son yllardaki ADEK uygulamalar kurumlarn ve programlarn z deerlendirme sreleri ile daha fazla tank olmalarn beraberinde getirmitir. Trkiyede akreditasyon srecinin etkin kullanm yksekretimde kaliteyi iyiletirmede nemli bir rol oynayabilir. - Trkiyede eitli programlarn akreditasyonunu yapacak mhendislik eitimindeki MDEK benzeri oluumlara ihtiya vardr. KAYNAKLAR Akiyoshi, Y. (2002). The new quality assurance system for Japanese higher education: Its social background, tasks and future. Web: http://svrrd2.niad.ac.jp/rue/n002/a00202.pdf adresinden 19-06-2007de alnmtr. Anderson, D., Johnson, R., Milligan, B. (2000). Quality assurance and accreditation in Australian higher education: An assessment of Australian and international practice. The Australian National University: Center for Continuing Education. Armstrong, P. (2000). Never mind the quality, measure the length: Issues for lifelong learning. supporting lifelong learning global colloquium. Web: http://www.open.ac.uk/lifelong-learning/papers/3937C6F7-0005-6542000015700000157_PaulArmstrongPaper.doc adresinden 12.10.2005de alnmtr.

308

Berna ASLAN

Atalay, S. ( 13 Kasm 2006). Kalite Gvencesi ve Akreditasyon. Bologna Srecinin Trkiyede Uygulanmas Projesi Malatya l Toplantsnda sunulmutur. nn niversitesi: Malatya. Web: http://abofisi.inonu.edu.tr/bolognasunumlar/Prof.%20Dr.%20Suheyda% 20Atalay__Kalite_Guvencesi_Akreditasyon-Malatya%20kisa.ppt adresinden 27. 09.2007de alnmtr. Baba, M., Hayata, Y. (1997).The changing role of JUAA in Japanese university evaluation. Assessment & Evaluation in Higher Education, 22 (3), s. 329-335. Brumfitt, K. (2003). Expert Group on Objectve 1.1: Improvng The Educaton of Teachers and Trainers. Group Report on Study Visit to the Teacher Training Agency London, UK. Theme: Defining Competences and Curriculum in Initial Teacher Training. Web:http://europa.eu.int/comm/education/policies/2010/doc/groupreport-uk_en.pdf adresinden 19.12.2005de alnmtr. CHEA (2000). U.S. Accreditation Review. [Judith S. Eaton]. Web: http://www.chea.org/About/accreditation.html adresinden 9.10.2005de alnmtr. CRE (2001). Towards Accreditation Schemes for Higher Education in Europe? Brussel: The Association of European Universities. Danish Evaluation institute (2003). Quality procedures in European Higher Education an ENQA Survey. ENQA Occasional Papers 5. Helsinki: ENQA. Web:http://www.enqa.net/files/procedures.pdf adresinden 2.10.2005de alnmtr. Durman, M. (2007). Yksekretimde Kalite Gvencesi ve lkemizdeki Gelimeler. Eitim Bilimleri Bak Asyla Eitim Faklteleri ve Akreditasyon altay. A. Eitim Bilimleri Fakltesi Yaynlar: Ankara. Yayn no: 204 Eaton, S.J. (2005). An overview of U.S. accreditation. CHEA. Web: http://www.chea.org/pdf/overview_US_accred_8-03.pdf adresinden 12.12.2005de alnmtr. ENQA (2001) [Hmlinen, K., Haakstad,J., Kangasniemi, J., Lindeberg,T., Sjkng,M.] Quality assurance in the Nordic higher education. ENQA Occational Paper. Helsinki: ENQA. [ISSN K58-1051] Hood,C. (1991). A public management for all seasons? Public Administration, 69 (1), s. 3-19. JUAA (2006) Web: http://www.juaa.or.jp/english/main/hyouka.html adresinden 01.03.2005de alnmtr.

eitli lkelerde Yksekretimde Akreditasyon ve Trk

309

Karasar, N. (2003). Bilimsel Aratrma Yntemi. Ankara: Nobel Yayn. Kendall, J.S. (2001). A technical guide for revising or developing standards and benchmarks. Washington D.C. US Department of Education Office of Educational Research and Improvement Kksoy, M. (1997). Yksekretimde Kalite ve Trk Yksekretimi iin neriler. Ankara: Hacettepe niversitesi Mhendislik Fakltesi Yaynlar. Ksakrek, M.A. (1976). niversitelerimizde Yenileme Programlar ve retim Asndan. Ankara: Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Fakltesi Yaynlar. Yayn No: 54. Ksakrek, M.A. (2007). eitli lkelerde Akreditasyon. Eitim Bilimleri Bak Asyla Eitim Faklteleri ve Akreditasyon altay. A.. Eitim Bilimleri Fakltesi Yaynlar: Ankara. Yayn no: 204 Kitamura, K. (1997). Policy issues in Japanese higher education. Higher Education, 34(2), s. 141-149. NIAD-UE (2005). General principles of accreditation. Web: http://www.niad.ac.jp/english/unive/pdf/GeneralPrinciples.pdf adresinden 10.02.2005 tarihinde alnmtr. NIAD- UE (2007). Web: http://www.niad.ac.jp/index_e.html adresinden 15.03.2007 tarihinde alnmtr. Oakes, T. J.,(1999). A Guide to Organizations nvolved with Licensing and Certification of Teachers and Accreditation of Teacher Education Programs. ERIC Number: ED437367 Power, M. (1999). The audit society, rituals of verification. Oxford: Oxford University Press. Shimizu, K., Baba, M., Shimada, K. (2000). The new role of JUAA in Japanese university evaluation. Assessment & Evaluation in Higher Education, 25(1), s. 51-60. Ulusal Ajans (2005). Bologna Srecinin Trkiyede Uygulanmas Projesi 2004-2005 Sonu Raporu. Ankara: Punto Tasarm Matbaaclk. UNESCO- CEPES (2004). Quality assurance and accreditation: A glossary of basic terms and definitions. Bucharest: CEPES. MDEK (2007). MDEK hakknda zet bilgiler. Web: http://www.mudek.org.tr/tanit/MUDEK-Ozet_Tanitim(20070802).pdf adresinden 20. 02. 2008 tarihinde alnmtr. YK (2005). Trk Yksekretiminin Bugnk Duru mu. Web: http://www.yok.gov.tr/egitim/raporlar/raporlar.htm adresinden 07.10.2006da alnmtr.

310

Berna ASLAN