Professional Documents
Culture Documents
VE KULLANIM ALANLARI
1.LASER nedir? 2. Nasl alr? 2.1. alma Prensibi. 2.2. Dizayn. 3. Tarihsel geliim sreci. 4. LASER eitleri. 5. Kullanm alanlar.
1. LASER Nedir?
LASER (Lazer), ngilizcede Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation kelimelerinin ba harflerinden oluan bir ksaltmadr. Trkeye uyarlm ma ile kuvvetlendirilmi k veya fotonlar uyumlu bir hzme eklinde oluturan optik kaynak olarak evirebiliriz.
2.Nasl alr?
2.1. alma Prensibi
Laserin temeli atom veya molekl enerji dzeyleri arasndaki elektron geileri ile oluan k fotonlarna dayanr. Bir atomun iki enerji dzeyi E2 ve E3 olsun.
Minimum enerji ilkesine gre atom veya molekller dk enerji seviyesinde olmak istediklerinden E3 seviyesindeki elektron kendiliinden E2 seviyesine inecektir. Ama bu srada enerjisi E3 E2 = h olan bir foton salar.
a) sourma
b) kendiliinden ma
c) uyarlm ma
Eer elektron bu salnm kendiliinden yaparsa salnan fotonun yn tamamen rasgeledir. Ancak eer E3 dzeyindeki elektron E3 E2 enerjisindeki baka bir fotonla etkileerek E2 dzeyine inerse bu ekilde salnan fotonun yn ve faz geie etki eden fotonla ayn olacaktr. Bu ikinci gei biimine uyarlm salnm (stimulated emmision) denir ve lazerin almasnn ana ilkesidir.
imdi ok sayda atomdan oluan bir sistem ele alalm. Balangta atomlar en alt enerji dzeyinde bulunduklarndan bir ekilde atomlarn E3 dzeyine karlmas gerekir. Bu pompalama(population inversion) olarak adlandrlr. Ayrca E3 ve E2 arasndaki geiten lazer elde edebilmek iin atomlarn E3 dzeyinde kalma sreleri E2 dzeyinde kalma srelerinden uzun olmaldr. Ancak bu ekilde E3 dzeyinde bulunan atomlarn says daima artacaktr
2.2. Dizayn
Lazerin ksaca ve en kaba tabiri, biri %100 yanstc dieri ise %98 yanstc iki ayna arasna yerletirilmi aktif ortamdan oluur. Aktif ortama dardan s, k, elektrik, kimyasal vb. gibi enerji verilerek aktif ortam tetiklerenek foton yaylmas salanr. Yaylan fotonlar sistemde yer alan iki ayna arasnda gidip gelerek hem iddetini artrr hem de birbirine paralel duruma geer. Aynalar arasnda hareket eden fotonlar belirli bir eik iddetine ulatktan sonra %98 yanstc aynadan karak lazer nn oluturur.
Aktif ortam
Lazer
M1
D enerji
M2
Aktif ortam
Lazer
M1
D enerji
M2
M1 :%100 yanstc ayna M2 :%98 yanstc ayn Aktif ortam: Helyum-Neon, CO2, Nd- YAG, Ti-Safir, Argon yon, Yakut vb. gibi maddeler olabilir. D enerji: Is enerjisi, k enerjisi, kimyasal enerjisi, elektrik enerjisi vb. enerjileri olabilir.
Charles Townes maser ile ilgili olan bir mikrodalga yapsna uyarlm yaynm ilemlerinin avantajn ald. Bu cihaz komnikasyon iin kullanlan uyumlu mikrodalga nlarn retti. lk maser 1.25 cm dalgaboyunda kazan reten 2 enerji seviyesi arasndaki tersinim ile amonyak buharnda retildi. Townes ve Schawlow nn bymesine izin veren bir optik ayna rezonant kavitesi tarafndan etraf sarlan optik ykselte kavramn gelitirdiler ve 1958de bir makale yaynladlar. Bu alandaki almalar ile Nobel dln paylatlar. Hughes aratrma laboratuarndan Teodore Maiman ykselte olarak ruby kristalini, enerji kayna olarak fla lambasn kullanarak 1960da ilk lazeri retti. Bell laboratuarndan A. Javan, W. Bennett ve D. Harriott helyum ve neon gazlarnn karmn kullanarak 1961de ilk gaz lazerini gelitirdi. Ayn laboratuardan L. F. Johanson ve K. Nassau ilk elde edilen lazerlerin en gvenlilerinden biri olan neodyum lazerinin kullanln gsterdi, bunu 1962de General Electric aratrma laboratuarndan R. Hall tarafndan gsterilen ilk yar-iletlken lazer izledi. Bell laboratuarndan C. K. N. Patel gnmzde retilen en verimli ve gl lazerlerden biri olan kzltesi karbon dioksit lazeri 1963de kefetti. Ayn yln sonunda Spectra Physicden E. Bell mercury buharnda ilk iyon lazerini kefetti.
LAZER ETLER
Gaz Lazerleri Sv Lazerleri Kat-hal Lazerleri
Atom Lazerleri Helyum-Neon Lazeri Molekl Lazerleri CO2 Lazeri Nitrojen Lazeri Uzak kzl-alt Lazeri Excimer Lazeri yon Lazerleri Argon yon Lazeri Kripton yon Lazeri Metal Buhar Lazerleri Bakr Buhar Lazeri Altn Buhar Lazeri
Boya Lazerleri
Kullanm Alanlar
Teknolojinin hzl ilerlemesiyle birlikte bir ok Laser kolay ulalr hale gelmi ve ilk defa 1974 ylnda spermarketlerde barkod okuyucu olarak gnlk hayatmza girmeye balamtr. Daha sonralar da cd okuyucu, yazc gibi bir ok aletle evimize girmitir. Gnlk kullanmn dnda da tp, askeriye, elence vs. gibi deiik bir ok alanda kullanlmaktadr. Genel olarak bu alanlara bakacak olursak:
Tp Bilimsel aratrmalar Havaclk-Uzay aratrmalar Endstriyel sanayide Savunma sanayii Mikro biyoloji Haberleme Enerji transferi Oyuncak ve elence sektr
TECHNOLOGY
TECHNOLOGY
Copyright 2002, TWI Ltd