NI DUNG I. M u II.

Khi nim Khi m quang ha Nguyn nhn v C ch hnh thnh Cc iu kin hnh thnh Khi m quang ha V. Tc hi ca Khi m quang ha VI. Thc trng hin nay VII. Bin php khc phc VIII.Kt lun

I. M U I.M U m mng 10, rng sng 11-6, nhiu khu vc ni thnh ca thnh ph nh qun Thanh Xun, Cu Giy, ng a, Ba nh Hong Mai v cc huyn T Lim, Thanh Tr xut hin khi m dy c gy cm gic ngt ngt, kh chu cho ngi dn. Mt s ngi cho rng hin tng ny do ngi dn t rm r Theo phng on ban u hin tng trn l hin tng khi m quang ha. Vy Khi m quang ha l g v c nh hng nh th no, Bi tiu lun s gip hiu r hn v hin tng ny II. KHI NIM II.KHI NIM - Khi m quang ha ( sng m quang ha) c gi di tn smog - sng khi (ghp hai t ting Anh fog - sng m v smoke - khi). Theo , smog c nh ngha l "lp m quang ha gy ra bi s tng tc gia bc x cc tm ca mt tri v bu kh quyn b nhim bi cc hydrocarbon v xt nitrogen thot ra t kh thi ng c. - Sng m quang ha l mt dng nhim khng kh sinh ra khi nh sng mt tri tc dng ln kh thi ng c xe my, kh thi cng nghip hnh thnh nn nhng vt cht nh ozone, aldehit v peroxyacetylnitrate(PAN). - Sng m quang ha xy ra tng i lu ca kh quyn ni tp trung phn ln cc cht kh gy nhim : NOx, cc hp cht VOCs (Volatile Organic Compounds) III. NGUYN NHN V C CH HNH THNH a) Nguyn nhn: Cuc cch mng cng nghip l nguyn nhn chnh lm tng cc cht nhim trong khng kh trong sut ba th k qua. -Trc 1950, nguyn nhn chnh gy ra s nhim ny l do t than sn sinh ra nng lng, nu n v vn chuyn. Ngy nay, vic s dng nhin liu ha thch, nng lung ht nhn, v thy in, vic t cc nhin liu ha thch nh gas, xng du c th gy ra hin tng sng m quang ha. III.NGUYN NHN V C CH HNH THNH III.NGUYN NHN V C CH HNH THNH * C ch: - Da vo cc nghin cu,ngi ta c th kt lun rng sng m quang ha c tng hp t NO, NO2, HNO3, CO, cc nitrat hu c (PAN), O3 v cc cht oxy ha quang ha. V th c ch hnh thnh nn sng m quang ha cng l c ch hnh thnh nn cc hp cht trn, ng

thi l cc iu kin khin cc hp cht ny c th tn ti trong kh quyn. - S quang phn ca NO2 khi u cho s hnh thnh sng m quang ha. NO2 + hv NO + O - Nguyn t oxy c gii phng phn ng vi phn t O2 to ra ozon O + O2 + M O3 + M - Ozon sinh ra phn ng vi phn t NO ti sn sinh ra NO2 v phn t O2. NO(g) + O3(g) NO2(g) + O2(g) III.NGUYN NHN V C CH HNH THNH - NO2, O2 v hydrocarbons phn ng vi nhau di iu kin nh sng mt tri to peroxyacetylnitrate(CH3CO-OO-NO2) NO2(g) + O2(g) + hydrocarbons CH3CO-OO-NO2(g) - Nhng vic thi ra mt lng ln NOx, CO, cc hp cht carbonyl v cc hydrocarbon bi cc ngun nhn to ph v chu trnh quang phn, ci m khng lm cho nng ca NO2 v O3 trong khng kh tng ln nu nh khng b ph v. CO v hydrocarbons, thng qua phn ng ca chng vi cc gc hydroxyl thm vo l s quang phn ca cc hp cht carbonyl, ph hy chu trnh quang phn thng thng thng qua vic hnh thnh cc gc peroxyl. Cc gc peroxyl ny ngn chn phn ng gia O3 v NO, v vy lm kt thc chu trnh v lm tch t O3 trong khng kh. III.NGUYN NHN V C CH HNH THNH Hnh : S hnh thnh sng m quang ha. IV.CC IU KIN HNH THNH KHI M QUANG HA IV.CC IU KIN HNH THNH KHI M QUANG HA * Cc cht gy ra sng m quang ha: - Phi c ngun to ra cc nit oxit (NOx) v cc hp cht hu c d bay hi (VOCs) (VOC l "nhng cht ha hc phn ng c vi nit oxit trong kh quyn, di tc dng ca tia cc tm (ca nh nng) to thnh sng m,c cha ozon (O3), alehyt, peoxyt axetyl nitrat v mt lng nh cc cht oxy ha) - Phn ng quang ha hc di tc dng ca nit oxit phn hy dung mi hu c to ra nhng tc nhn oxy ha: VOC + nh sng + NO2 + O2 O3 + NO + CO2 + H2 - Nng cao ca hai cht ny trong khng kh c lin quan n qu trnh cng nghip ha v qu trnh vn chuyn. IV.CC IU KIN HNH THNH KHI M QUANG HA * Thi gian trong ngy: -Thi gian trong ngy l mt yu t rt quan trng v lng sng m quang ha xut hin: +Vo lc sng sm, giao thng lm tng lng thi ca cc oxit nit v VOCs khi chng ta li xe i lm. +Vo khong gia bui sng, lng xe c lu thng gim, cc oxit nit v VOCs bt u phn ng v hnh thnh NO2, lm tng nng ca n. +Khi m nh sng mt tri tr nn gt hn vo lc tra, NO2 b ph v v sn phm ph ca n c sinh ra v lm tng nng O3 trong khng kh. Cng lc , mt s phn t NO2 c sinh ra c th phn ng vi cc hp cht hu c d bay hi sinh ra cc ha cht c hi nh PAN (Peroxyacyl nitrate). +Khi mt tri ln, vic sn sinh ra O3 tm thi ngng li. Lng O3 m cn tn ti trong khng kh c tiu th bi mt vi phn ng khc nhau. IV.CC IU KIN HNH THNH KHI M QUANG HA

* Mt vi yu t kh tng : - Ma c th lm gim bt sng m quang ha v cc cht nhim c ra tri khi khng kh cng vi nc ma. - Gi c th thi sng m quang ha i v thay th n bng khng kh trong lnh. Tuy nhin, lng cht nhim b thi i c th gy nhim nhng khu vc xa hn. IV.CC IU KIN HNH THNH KHI M QUANG HA - Hin tng o nhit c th lm tng s nghim trng ca sng m quang ha. Thng thng th trong ngy, khng kh gn b mt b t nng v bc ln cao mang theo cc cht nhim ln cao cao hn. Tuy nhin, nu s o nhit pht trin th cc cht nhim c th b gi li gn b mt ca tri t. Cc qu trnh o nhit gy ra s suy gim s trn ln khng kh v v vy lm gim phn tn cht nhim theo chiu thng ng. Cc qu trnh o nhit c th ko di t vi ngy n vi tun. IV.CC IU KIN HNH THNH KHI M QUANG HA *a hnh: a hnh cng l mt yu t quan trng khc nh hng n mc nghim trng ca hin tng sng m quang ha. Cc khu vc dn c tp trung trong cc thung lng th d b nh hng bi sng m quang ha hn v nhng i ni bao quanh h c khuynh hng lm gim dng khng kh do lm tng nng cc cht gy nhim. Thm vo , cc thung lng thng nhy cm vi sng m quang ha v s o nhit tng i mnh c th pht trin thng xuyn trong nhng khu vc ny. V.TC HI CA KHI M QUANG HA V.TC HI CA KHI M QUANG HA *Tc ng ln sc khe ca con ngi: Khi sng m tng ln, c th gy ra nhiu vn v sc khe nghim trng nh: - Hen xuyn, vim ph qun, ho v tc ngc - Lm tng s nhy cm i vi cc ly nhim v ng h hp - Lm gim chc nng ca phi. - Vic tip xc vi sng m quang ha trong thi gian di thm ch c th gy tn thng cc m phi, gy ra s sm lo ha phi, v gp phn gy ra bnh phi mn tnh. - Cc Peroxyacetylnitrate v cc cht oxi ha khc cng vi ozone l nhng cht kch thch mt mnh nht. * Tc ng ln thc vt v cc lai vt cht - Cc cy trng cng nh nhng loi thc vt nhy cm khc th b gy hi nhiu hn l sc khe ca con ngui nng ozon thp. Mt vi loi cy nh thuc l, rau bina, c chua v u m l nhng lai nhy cm vi ozon. Nhng l cy trong khu vc c sng m quang ha xut hin nhng m mu nu trn b mt l sau chuyn sang mu vng. Lp ozon tng mt t c th hy hai l cy, lm gim s pht trin, kh nng sinh sn v qu trnh sinh sn. N c th gy ra s mt kh nng t v trc cc lai cn trng cng nh bnh tt v thm ch cn gy cht cy. - i vi cc loi vt liu: ozon d dng phn ng vi nhng loi vt liu hu c, lm tng s hy hai cao su, t si, nilong, sn v thuc nhum. V.TC HI CA KHI M QUANG HA VI. THC TRNG HIN NAY - H ni: T 10-6-2009 n 12-6-2009 v t 25-10-2010 n 27-10-2010 hu ht cc ng ph ca H Ni b bao ph bi mt lp khi m dy c, cc nh khoa hc l gii di tn gi khi

m quang ha, n gy nh hng quang trng n sc khe ngi dn v lm nhn dn ht sc hoang mang VI.THC TRNG HIN NAY Trong lch s c nhng vic xy ra t ngt git cht hng ngn ngi trong mt th . -London: vo khang th k 19 c xem l thi k mnh lit ca sng m v vi tn gi l: sp u. nh im l vo nm 1952, sng m lm ti sm c con ng ca London v git cht khang 4000 ngi trong thi gian ngn l 4 ngy (v hn 8000 ngi cht na cng chu nh hng ca n trong nhng tun, thng tip theo). - Tehran: Vo thng 12 nm 2005, cc trng hc v cc vn phng cng cng phi ng ca Tehran - Iran v 1600 ngi nhp vin do sng m xm nhp vo b lc khi ca xe hi. VI.THC TRNG HIN NAY - Hoa K: 30-31 thng 10 nm 1948, Donora - PA: 20 ngi cht, 600 ngi phi nhp vin, hng ngn ngi chu nh hng. Thng 10 nm 1953 ti New York sng m git khong t 170 n 260 ngi. Thng 19 nm 1954 Los Angeles: lng sng dy lm ng ca cc trng hc, cc hat ng cng nghip b ngng li trong c thng. Cng ti New York, nm 1963 c 200 ngi cht v nm 1966 l 169 ngi cht v nh hng ca sng m. - Thnh ph Bc Kinh chm trong sng m, nhiu chuyn bay b hy, ng ca cc tuyn quc l chnh ni vi th , nhiu ngi dn chn cc phng tin cng cng thay v t li xe, cc c quan kh tng khuyn co ngi gi v tr em nn trong nh trnh bnh v ng h hp. VI.THC TRNG HIN NAY VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC *Phng chng: -Gim cc kh thi t cc ng c : +Thit b chuyn i-xc tc (catalytic converters) trong cc ng b xe l mt cch gim lng CO v NO sinh ra +Cht xc tc c s dng l Platin hoc hp cht ca Platin v Rodi +Gim cc kh thi t cc nh my: Cc nh my phi c cc h thng x l kh thi t tiu chun, cc ng khi phi cao. +Phi tm kim v khuyn khch vic s dng cc ngun nng lng sch. +i vi cc quc gia v cc t chc quc t: cn c cc lut nh, cc hip c qui nh c th v vn ny. VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC * Khc phc: a) Kim sot VOCs: - Nng VOCs cao ( >500 ppm): 3 phng php thng s dng ph bin vi hm lng VOCs cao l: + Phng php ngng t hi ng lnh c ngha l s ngng t xy ra nhit xp x m 80oC. + phng php hp th hi bng dung mi ha tan c ng dng ph bin nhng ni m VOCs ( c cha kh ) c lm cho ni bong bng thng qua mt dung mi hu c c kh nng tip nhn VOCs di dng dng kh.

+ Phng php flaring( pp t ) c th c s dng x l lu lng v nng cao ca cc cht hu c d bay hi v thng i km vi cc bin php thu hi khc VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC * Khc phc: a)Kim sot VOCs: - Nng VOCs va phi (100-500 ppm): i vi nng VOCs va phi ca ngun thi, th phng php hp th carbon ti sinh hay t chy han tan c s dng - Nng VOCs thp ( <100 ppm):Cc dng khng kh c cha hm lng VOCs thp c cho i qua mt hp nh c cha carbon hot ha ( 1 hp ch xi mt ln ).Carbon hot ha s c kh nng lu tr 6.6 kg VOCs trn mt kg carbon nng 100 ppm v 0.33 kg VOCs trn 1 kg carbon nng 5 ppm. nng cao hn, th s kt hp gia vic hp th v thiu t carbon l cn thit. VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC * Khc phc: a)Kim sot VOCs: - Cc tm lc sinh hc: H thng lc sinh hc s dng vi khun lm gim hm lng VOCs. - Lc sinh hc TRG: lc sinh hc kh cht nhim bng cch cho dng khng kh i qua mt mi trng xp, m c cha rt nhiu vi sinh vt. - PP ngng t lnh: l pp cho php thu hi cc hp cht hu c d bay hi s dng li. - Kim sot VOCs bng cch s dng cc cht oxiho VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC * Khc phc: a)Kim sot VOCs: - Nng VOCs va phi (100-500 ppm): i vi nng VOCs va phi ca ngun thi, th phng php hp th carbon ti sinh hay t chy han tan c s dng - Nng VOCs thp ( <100 ppm):Cc dng khng kh c cha hm lng VOCs thp c cho i qua mt hp nh c cha carbon hot ha ( 1 hp ch xi mt ln ).Carbon hot ha s c kh nng lu tr 6.6 kg VOCs trn mt kg carbon nng 100 ppm v 0.33 kg VOCs trn 1 kg carbon nng 5 ppm. nng cao hn, th s kt hp gia vic hp th v thiu t carbon l cn thit. VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC * Khc phc: a)Kim sot VOCs: - Nng VOCs va phi (100-500 ppm): i vi nng VOCs va phi ca ngun thi, th phng php hp th carbon ti sinh hay t chy han tan c s dng - Nng VOCs thp ( <100 ppm):Cc dng khng kh c cha hm lng VOCs thp c cho i qua mt hp nh c cha carbon hot ha ( 1 hp ch xi mt ln ).Carbon hot ha s c kh nng lu tr 6.6 kg VOCs trn mt kg carbon nng 100 ppm v 0.33 kg VOCs trn 1 kg carbon nng 5 ppm. nng cao hn, th s kt hp gia vic hp th v thiu t carbon l cn thit. VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC * Khc phc: - Kim sot VOCs bng cch s dng cc cht oxiho: lm suy gim s pht thi thng s dng nh cc cht oxi ho v cc cht hp th, cc k thut x l khng kh nh s quay vng v tng t, v s dng cc thit b iu chnh kim sot s pht thi mi nh my.

- My oxi ha nhit ti sinh (regenerative thermal oxidation-RTO) - Cc my oxi ha c kh nng thu hi nhit (recuparative thermal oxidizers) - Cc my oxi ha s dng xc tc(catalytic oxidizers) VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC * Khc phc: b)Kim sot NOx: - Phng php kh khng xc tc c chn lc: php ny ur c phun vo ng kh nhit 1600-2100oF vi s c mt ca O2, ur phn hu, to ra NH2. Sau xy ra phn ng: Phn ng ny lm gim s pht thi NO. - Phng php kh s dng xc tc c chn lc - Phng php Exxon Thermal DeNOx - Phng php kh bng xc tc - Phng php t chy hon ton: qu trnh lm gim s pht thi NOx t kh thi cng nghip - Cc khi b tng lm sch khng kh VII. BIN PHP PHNG CHNG V KHC PHC VII. KT LUN Khi m quang ha v ang l vn nng bng trn ton th gii, bo v hnh tinh ti p ny khng phi l nhim v ca ring ai m l nhim v chung ca ton nhn loi,v vy ta hy cng chung sc bo v mi trng, bo v hnh tinh ca chng ta VII. KT LUN