Professional Documents
Culture Documents
Doko - VN 192225 Giao Trinh Kinh Te Luong
Doko - VN 192225 Giao Trinh Kinh Te Luong
Chng 1
i tng v phng php ca kinh t lng
I. Khi nim v kinh t lng
http://www.ebook.edu.vn
http://www.ebook.edu.vn
http://www.ebook.edu.vn
http://www.ebook.edu.vn
C th tm tt cc bc nh sau:
1
M hnh ho mi quan
h gia cc bin s
3
c lng tham s ca
m hnh
5
Kim nh cc gi thit
6
S dng m hnh a
ra quyt nh v gi
chnh sch
http://www.ebook.edu.vn
Tit 2
Chng 2
Phn tch hi quy tuyn tnh gin n
I. Gii thiu m hnh hi quy
(2.1)
M hnh (2.1) m t mi quan h gia chi ph cho tiu dng (Yi) v mc thu
nhp (Xi) trong m hnh trn, bin Yi - chi ph tiu dng c nhn l bin ph thuc;
bin Xi - mc thu nhp l bin c lp.
Mt v d khc, mi quan h gia lng cu hng ho (c k hiu l Yi) v
gi c hng ho (c k hiu l Xi) cng c th c m t nh m hnh (2'.1).
Yi = B1 + B 2 X + u i
(2.1')
http://www.ebook.edu.vn
Y = 2500 + 100X - X2
(2.2)
Y = 2500 + 100X - X2 + u
(2.3)
Cng thc (2.2) hon ton l quan h ton hc (hay chnh xc), ngha l ng
vi mt gi tr ca X ta ch c mt gi tr duy nht ca Y.
7
http://www.ebook.edu.vn
0
2500
Xi
Yi
20
4100
50
5000
Xi
Yi
20
3600 - 4600
50
4500 - 5500
Xi
Yi
20
4600
50
5500
http://www.ebook.edu.vn
http://www.ebook.edu.vn
Tit 3
Chng 2 (tip)
Phn tch hi quy tuyn tnh gin n
I. Gii thiu m hnh hi quy
* S liu s dng trong phn tch kinh t thng l s liu thu thp t cc c
quan Nh nc, cc t chc quc t, cc t chc t nhn hoc t c nhn thng qua
cc phng php iu tra khc nhau phc v cho cc mc tiu nghin cu khc
nhau.
* S liu th nghim c thu thp thng qua cc th nghim khoa hc t
nhin. Thng thng cc nh nghin cu thu thp s liu bng cch gi mt s
nhn t c nh xem xt nh hng ca mt yu t no .
* S liu thu thp t cc hot ng kinh t x hi (ngoi th nghim). S liu
ny nm ngoi s kim sot ca nh nghin cu. y l i tng ch yu ca kinh
t lng.
* Thng thng c 3 loi s liu cho phn tch kinh t lng.
1. S liu theo dy s thi gian (Time Series Data)
L cc s liu thu thp c theo thi gian (v d: tng sn phm quc dn
qua cc nm (GDP), gi c qua cc nm, vn u t qua cc nm,...). Nhng s liu
ny c th l s liu nh lng (nh: chnh sch gi, chnh sch xut khu, tnh
cht ca mt ch tiu no nh nam hay n, c vic lm hay khng c vic
lm...).
2. S liu theo dy s thi im (Cross - Section Data)
Loi s liu c thu thp ti mt thi im nht nh (v d: iu tra v
nng sut v chi ph cho sn xut la v chim 1998, hoc gi c ti mt thi im
nht nh...).
3. Tp hp dy s thi im v thi gian (Pooled Data)
Loi s liu ny c c im ca c s liu theo dy s thi gian v dy s
thi im.
10
http://www.ebook.edu.vn
Nu chia theo tnh cht, ta c s liu nh lng (thu thp, gi c, nng sut,
mc u t phn bn...) v s liu nh tnh (tn gio, gii tnh, mu sc, chnh
sch...).
S liu s dng cho phn tch phi m bo cc nguyn tc sau: y ,
chnh xc, hp l, v ph hp vi mc ch nghin cu.
t c cc nguyn tc trn cn ch cc vn sau:
- Chun b tt biu mu iu tra bao gm biu iu tra, ch tiu iu tra v
cc cu hi trong iu tra m bo tnh n gin, khoa hc v thun li cho c
ngi iu tra v ngi c iu tra.
- Chn s mu iu tra: S mu iu tra phi ln v i din cho tng th,
mu phi miu t c cc ni dung ch yu ca tng th, trnh sai s ln trong
chn mu.
- T chc cng tc iu tra tt: chn thi im iu tra, trnh chuyn mn
ca ngi lm cng tc iu tra, m bo tnh khch quan v chnh xc khi thu thp
s liu.
- Kim tra v chnh l s liu iu tra: S liu iu tra phi c kim tra li
pht hin nhng iu bt hp l trong qu trnh iu tra chnh l kp thi.
- S liu phi c tng hp tt trnh sai st khi tnh ton.
III. Hm hi quy tng th v hm hi quy mu
Lng cu, Yi
(quyn)
45,46, 47, 48, 49, 50, 51
44, 45, 46, 47, 48
40, 42, 44, 46, 48
35, 38, 42, 44, 46, 47
36, 39, 40, 42, 43
32, 35, 37, 38, 39, 42, 43
32, 34, 36, 38, 40
31, 32, 33, 34, 35, 36, 37
28, 30, 32, 34, 36
29, 30, 31
Tng s:
S ngi tiu
dng (ngi)
7
5
5
6
5
7
5
7
5
3
55
Lng cu Y trung
bnh (quyn)
48
46
44
42
40
38
36
34
32
30
12
(2.5)
http://www.ebook.edu.vn
PRL
45
40
35
30
25
0
10
12
(2.6)
13
http://www.ebook.edu.vn
Tit 4
Chng 2 (tip)
Phn tch hi quy tuyn tnh gin n
I. Gii thiu m hnh hi quy
http://www.ebook.edu.vn
+ Khi xy dng m hnh ta thng c gng lm sao cng n gin cng tt,
iu s lm cho mt bin nm ngoi m hnh. Mc d ta phn on c nh
hng ca cc bin ny. Tuy nhin nh hng cng hng ca chng c th rt nh
v n trong sai s.
3. Hm hi quy mu (Sample Regression Function - SRF)
Lm th no c lng c hm hi quy tng th PRF? Ngha l lm th
no chng ta c lng c cc gi tr ca 1 v 2 ? iu c th c nu
chng ta c d liu y ca ton b tng th nh bng 2.1. Trong thc t ta
khng th no thu thp c s liu cho ton b tng th m chng ta ch c th c
s liu ca mt mu i din cho tng th . Do nhim v ca chng ta l c
lng hm hi quy tng th PRF trn c s nhng thng tin t mu.
Hm hi quy c xy dng trn c s mt mu ngu nhin c gi l hm
hi quy mu (SRF) hay hi quy mu.
Bng 2.2: Mt mu ngu nhin th nht
th (bng 2.1)
Y
49
45
44
39
38
37
34
33
30
29
Y
51
47
46
42
40
37
36
35
32
30
X
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
X
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
15
http://www.ebook.edu.vn
S lng
SRL2
SRL1
X
Gi c
(2.7)
Trong :
Yi = c lng ca E(Y | X i ) hay tr trung bnh ca tng th.
1 = c lng ca 1.
2 = c lng ca 2.
(2.8)
16
http://www.ebook.edu.vn
Y1
e1
= + X
SRF; Y
i
1
2
i
u1
A
PRF; E(X|Xi) = 1 + 2 Xi
Xi
Gi c
Xn
(2.9)
Yi = E(Y|Xi) + ui
(2.10)
http://www.ebook.edu.vn
(2.12)
Tit 5
Chng 2 (tip)
IV. c lng cc tham s - Phng php bnh phng
nh nht (OLS)
1. t vn
Gi s chng ta c n n v mu iu tra (s quan st) v mi quan h gia X
v Y, chng ta c th xy dng c m hnh hi quy nh sau:
Yi = 1 + 2 X i + u i vi i = 1, 2, ... , n
(2.13)
(2.14)
http://www.ebook.edu.vn
(1)
vi mi i . iu c ngha l vi mi gi tr ca Xi ta c cc gi tr ca Yi, cc tr
s ca Yi ny phn b quanh tr s trung bnh ca n, c gi tr bn trn v bn
di ng trung bnh ca tng th.
- iu cng c ngha l gi tr trung bnh (hoc k vng) ca hm hi quy
c c lng Y l bng vi gi tr thc ca n.
Chng minh:
E(Yi ) = 1 + 2 X i
Lng cu
E(Y/Xi) = 1 + 2 Xi
u1
u2
u3
u5
u4
u6
Gi c
(2) Phng sai ca sai s l mt hng s (homoscedasticity)
Var (ui) = 2 vi mi i.
- iu c ngha l sai s ui c tnh ng nht. Khi gi tr ca X tng th
gi tr ca Yi (lng cu) cng tng nhng sai s ui vn gi nguyn (bng nhau) i
vi tt c cc mc Xi (gi c).
(3) Hip phng sai gia ui v uj l bng khng (nonautocorrelation)
Cov (ui, uj) = 0 vi i j
- iu c ngha l gia sai s ui v uj khng c tng quan ln nhau
(None Autocorrelation)
(4) Dng hm s l tuyn tnh: Yi = 1 + 2 X i + u i vi i = 1, 2, ..., n.
(5) Bin c lp Xi l bin phi ngu nhin, ngha l cc gi tr ca Xi ta
bit trc.
Nm gi thit trn ngi ta gi l gi thit ca phn tch hi quy tuyn tnh
c in - CLRA (Classical Linear Regression Analysis).
19
http://www.ebook.edu.vn
(6) Sai s tun theo lut phn phi chun vi mi i hay ui l c lp v tun
theo phn phi chun vi gi tr bnh qun ca ui bng 0 v phng sai l 2 (ui ~
N(0, 2))
2
0
Gi thit th 6 s cho vic kim nh m hnh v cc tham s hi quy.
T nhng gi thit trn ta c th pht trin nhng ng dng l h qu ca cc
gi thit.
* Kt hp gi thit (1), (2) v (5) ta c E(u i , X i ) = X i E(u i ) = 0 ; Ngha l sai s
ui khng ph thuc vo ln ca bin X: ui f(Xi) hay Xi l bin c lp v
khng c quan h tng quan (uncorrelated) vi sai s ui.
Khi : Cov (Xi, ui) = 0 vi mi i.
* Kt hp gi thit (1), (2) v (3) ta c: E(u i ) = E(u i ) = 0 ; Ngha l gi tr
ca tng sai s ca mi mu u bng nhau.
* Var (Yi ) = E[Yi E(Yi )]
= E[Yi 1 2 X i ]
= E(u i )
= Var (u i ) = 2
V E(u i ) = E(u i ) E( ) = = 0
20
http://www.ebook.edu.vn
Tit 6
Chng 2 (tip)
3. Ni dung ca phng php bnh phng nh nht (Ordinary Least
Squares, OLS)
Phng php da trn gi thit rng c c lng ng (khng chnh) cc
h s phn nh mi quan h hi quy th tng sai s (phn d) ca hm c lng
phi l thp nht.
T m hnh mu: Yi = 1 + 2 X i + e i vi i = 1, 2,...n
(2.15)
Q = i e i2 = i Yi 1 2 X i
min
(2.16)
(
= 2 (Y
)
X )( X ) = 0
Q/1 = 2 i Yi 1 2 X i ( 1) = 0
(2.17)
Q/ 2
(2.18)
(2.19)
i Yi X i = 1 i X i + 2 i X i2 (2.20)
t: X = i X i ;
Y=
1
i Yi
n
(2.21)
1 = Y 2 X
(2.22)
21
http://www.ebook.edu.vn
i Yi X i = Y 2 X i X i + 2 i X i2 = Y i X i 2 X i X i + 2 i X i2
i Yi X i Y i X i = 2 ( i X i2 X i X i )
(2.23)
(2.24)
X Y nX Y
Hay 2 = i i 2i
2
(2.25)
2 =
i X i nX
i (Yi Y )(X i X )
(2.26)
i (X i X )
i (Yi Y )(X i X )
i (X i X )
Yi X i YX i XYi + X Y
X 2XX i + (X )
2
i
Yi X i nY X
y chnh l cng thc (2.25).
X i2 nX 2
2 Q/ 2 1 2n
=
2 Q/ 22 2 X i
2 X i
2 X 12
22
http://www.ebook.edu.vn
Yi
X i2
XiYi
Yi - Y
Xi - X
49
49
-4.5
11.2
20.25
-50.4
45
90
-3.5
7.2
12.25
-25.2
44
132
-2.5
6.2
6.25
-15.5
39
16
156
-1.5
1.2
2.25
-1.8
38
25
190
-0.5
0.2
0.25
-0.1
37
36
222
0.5
-0.8
0.25
-0.4
34
49
238
1.5
-3.8
2.25
-5.7
(Yi -
Y )2
(Xi - X ) (Yi - Y )
33
64
264
2.5
-4.8
6.25
-12
30
81
270
3.5
-7.8
12.25
-27.3
10
29
100
290
4.5
-8.8
20.25
-39.6
55
378
385
1901
82.5
-178
55
378
= 5.5 ; Y =
= 37.8
10
10
Tit 7
Chng 2 (tip)
4. Mt s c tnh ca hm hi quy
a. ng hi quy c lng i qua im trung bnh ca mu tc im (Y, X )
Y = 1 + 2 X
(2.27)
(2.27a)
=0
(2.27b)
23
http://www.ebook.edu.vn
(X i X )(e i e i )
(n 1)
= 0 Cov(X, e i ) =
(X i X )e i X i e i Xe i
=
(n 1)
(n 1)
Ta bit: e i = 0 X i e i = 0
e. Phn d (sai s) ei khng c tng quan vi Yi c lng
,e = 0
Cov Y
i
i
(2.28)
i X i Yi Y i X i i (Yi Y )(X i X )
=
2
i X i2 X i X
i (X i X )
Hay:
2 =
i x i yi
vi x i = (X i X ) v y = (Yi Y )
i x i2
t: c i =
xi
2 = i c i y i (2.29)
i x i2
http://www.ebook.edu.vn
E( 2 ) = 2
Chng minh: t m hnh tng th
Yi = 1 + 2Xi + ui v cng thc (2.26):
2 =
i (Yi Y )(X i X )
i (X i X )
i (X i X )Yi i (X i X )Y
i (X i X )
i (X i X )Yi
1 { i (X i X )}+ 2 { i (X i X )X i }+ i (X i X )u i
i (X i X )
i (X i X )( 1 + 2 X i + u i )
i (X i X )
i (X i X )
Ta bit rng: i (X i X ) = 0
(2.30)
V: i (X i X )X i = i (X i X )
(2.31)
Do : 2 = 2 + i c i u i
(2.32)
( )
E 2 = E( 2 ) + E( i c i u i )
= 2 + i c i E(u i )
(2.33)
= 2
Variance ln hn
Variance nh hn
( ) [
( )]
Var 2 = E 2 E 2
http://www.ebook.edu.vn
( ) (
Var 2 = E 2 2
(2.34)
= (c i u i )
= in c i2 u i2 + 2 in 1 j=i +1n c i c j E (u i u j )
( )
( )
T gi thit ca CLRA:
( )
E (u i , u j ) = 0
Var (u i ) = E u i2 = 2 ;
Do : Var ( 2 ) = c i2 2 = 2 c i2
Ta bit rng: c i =
(2.35)
( )
2
xi
1
2
=
c
=
Var
2
i
i x i2
x i2
x i2
(2.36)
T nh ngha: x i2 = (X i X )2
( )
2
nVar (X )
Xi X
v Var(X ) =
n
Nh vy: Var 2 =
(2.37)
( )
E ' 2 = E( 1 q i ) + E( 2 q i X i ) + E(q i u i )
http://www.ebook.edu.vn
Nh vy: ' 2 = 2 + q i u i
Hay Var ( ' 2 ) = 2 q i2
Gi s v i = q i c i q i = c i + v i
( )
2
Var ' 2 = 2 (c i + v i )
= 2 (c i2 + v i2 + 2i v i )
( )
Var ' 2 = 2 c i2 + 2 v i2
= Var + 2 v 2
( )
Var ( ) Var ( ' ), ngha l Var( ) l nh nht.
2
Hay
( )
Var 1 =
2 X i2
n(X i X )
(2.38)
Hay:
( )
2 X i2
Var 1 =
n x i2
=
2 X i2
n 2 Var (X )
(2.38')
(2.38'')
(best estimator)
(Linear)
BLU
27
http://www.ebook.edu.vn
Tit 8
Chng 2 (tip)
V. Phn tch phng sai v kim nh gi thit thng k
( )
X i2
Var 1 =
. 2
2
n x i
(2.39)
( )
( )
se 1 = Var 1
(2.40)
( )
2
Var 2 =
x i2
( )
( )
se 2 = Var 2
(2.41)
(2.42)
(2.43)
http://www.ebook.edu.vn
P 2 2 2 = (1 )
P = xc sut
29
http://www.ebook.edu.vn
( )
~ N ( , )
1 ~ N 1 , 2
v ta c Z =
( )
2 = Var 1
1
= Var 2 = 2 / x i2
( )
/ x i
( )
) ~ N(0,1)
(2.44)
y l phn phi chun c k vng bng khng v phng sai bng 1. Tuy
nhin, chng ta khng bit gi tr tht ca phng sai 2 m ch bit c lng ca
n 2 (theo cng thc 2.43). Nu ta thay phng sai tht 2 bng c lng ca n
2 vo cng thc (2.44). Khi v phi s tun theo phn b t vi bc t do l (n -
2).
t=
2
~ t (n 2 )
se
2
( )
(2.45)
Trong :
se( 2 ) l sai s chun ca 2 ; n - 2 l t do
Vi n ln, phn phi t v phn phi chun l nh nhau, khi ta s c:
(
t=
x i2
(2.46)
(2.47)
2*
< t 0 = 0,95
Prob t 0 < 2
se 2
( )
Hay Prob( t se( ) + < < + t se( )) = 0,95
= t se( ) = t / x
0
*
2
*
2
2
i
( ( 2 t 0 se( 2 )) l 95%.
30
http://www.ebook.edu.vn
( )
se( ) =
2* = 2
( )
t se( ) gi s mc thng k 5%, t
Var 2 = 0,14472 = 0,1203
0
= 1,86 (df = 8)
( )
Var 1 =
( )
385
* 1.0689 = 0.4988
10 * 82.5
se 1 = 0,706
48,2783 1* 51,05505
Tit 9
Chng 2 (tip)
V. Phn tch phng sai v kim nh gi thit thng k
http://www.ebook.edu.vn
2
se
2
( )
Ta c: Nu 2 = 0 th
2
= t n2
se 2
( )
( )
Trong :
( )
t kd = 2 /se 2 l s kim nh
1
se
1
( )
( )
( )
X i2
se 1 = Var 1 =
nxi2
+ Kim nh tham s 2 :
32
http://www.ebook.edu.vn
t =
2
se
2
( )
( )
( )
se 2 = Var 2 =
1
x i2
Trong :
se( 1 ) v se( 2 ) l sai s chun ca 1 v 2 .
l sai s chun ca Y
= 2 =
e i2
=
n2
(Yi Y )
n2
( )
= /se( ) = 49,66667 / 0,746439 = 66,53815
33
http://www.ebook.edu.vn
Yi
ng hi quy mu
= + X
Y
i
1
2
i
ei
Y
i
-Y
Y
Xi
M hnh ng ca tng th
Yi = 1 + 2 X i + u i
1 v 2 l cc lng t mu ca 1 v 2
Ta s c Yi = Yi + e i = 1 + 2 X i + e i = Y 2 X + 2 X i + e i
Tr 2 v phng trnh cho Y :
Y+e
Yi Y = Y
i
i
= 2 (X i X ) + e i
2
Y 2 + e 2
(Yi Y ) = Y
i
i
(2.48)
2
= 22 (X i X ) + e i2
34
http://www.ebook.edu.vn
(Bi e (Y Y ) = 0)
i
ESS RSS
+
TSS TSS
t ESS/TSS = r2.
Ta c:
r2 = 1
RSS
TSS
(X i X ) = 82,5
2
2
TSS = 22 (X i X ) + e i2
http://www.ebook.edu.vn
Tit 10
Chng 2 (tip)
3. Phn tch phng sai
a. cht ch ca m hnh (goodness - of - fit)
b. Kim nh m hnh hi quy
Vic phn chia s bin ng ca Y thnh 2 thnh phn to c s s kim
nghim thng k v s hin din tng quan tuyn tnh gia X v Y.
Nu 2 = 0 l ng (tht s) th tng lch bnh phng (TSS) s ch c
gii thch bng tng phn d hay sai s bnh phng (RSS). Trn thc t nu 2 = 0
th ESS = 0.
Nu mi quan h gia X v Y khng c ngha th t s ESS/RSS s khng
c ngha thng k (ngha l t s ny c th bng khng).
Kim nh
Gi thit khng H0 : 2= 0
Gi thit khc H1: 2 0.
xem xt gi thit khng, ta c cng thc
ESS/1
~ F1, (n 2 )
RSS/ (n 2 )
Trong :
l mc c ngha
RSS ESS
=
TSS TSS
V kim nh F
ESS/1
~ F1, n 2
RSS/ (n 2 )
36
http://www.ebook.edu.vn
(n 2)r 2
r2
=
(1 r 2 )/(n 2) 1 r 2
Cng thc trn cho thy rng ta vn c th thc hin c kim nh F, khi
khng c d liu v ESS v RSS.
Trong cng thc trn, ta cng thy rng nu r2 thp th gi tr ca F cng
thp.
V d: Tnh ton gi tr FK:
+ Tnh ton t bng s liu 2.2
- Theo h s xc nh: FK =
(n 2)r 2
1 r
0.975732939
Adjusted R Square
0.972699557
Standard Error
1.092675338
Observations
10
1
8
9
SS
384.0484848
9.551515152
393.6
MS
384.0485
1.193939
F
321.665
Significance F
9.57605E-08
t Stat
66.53811
-17.935
P-value
2.9E-12
9.58E-08
Lower 95%
47.9453733
-2.4349873
Bng c lng cc h s
Intercept
X
Coefficients
49.66666667
-2.157575758
Standard Error
0.746439359
0.120299595
37
http://www.ebook.edu.vn
Upper
95%
51.38796
-1.88016
Ta c th tnh ton thng qua phn mm Eview cho ton b s liu trong
bng 2.1, ta c kt qu nh sau:
Dependent Variable: Y
Method: Least Squares
Date: 12/17/06 Time: 22:53
Sample: 1 55
Included observations: 55
Variable
Coefficient
Std. Error
t-Statistic
Prob.
C
X
50.00000
-2.000000
0.808272
0.135989
61.86037
-14.70712
0.0000
0.0000
R-squared
Adjusted R-squared
S.E. of regression
Sum squared resid
Log likelihood
Durbin-Watson stat
0.803193
0.799480
2.801617
416.0000
-133.6838
1.653846
39.49091
6.256471
4.933956
5.006950
216.2993
0.000000
Tit 11
Chng 2 (tip)
v d v phn tch hi quy tuyn tnh n
C bng s liu thi gian v mc tiu dng (Y) trn u ngi v thu nhp X trn
u ngi tnh theo gi c nh 1994. VT l 100.000VN
Nm
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
Y
48.34
48.54
47.44
54.58
55.00
63.49
59.22
57.77
60.22
55.40
X
52.02
52.41
51.55
58.88
59.66
68.42
64.27
63.01
65.61
61.05
Nm
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Y
57.17
60.84
60.73
76.04
76.42
69.34
61.75
68.78
67.07
72.94
X
63.36
67.42
67.86
83.39
84.26
77.41
70.08
77.4
70.08
77.44
Yu cu:
a) Hy kim tra xem gia Y v X c mi tng quan theo dng hm s tuyn
tnh hay khng. c lng m hnh hi quy tuyn tnh dng: Y=a +bX + ui
b) Hy cho bit kt qu c lng c ph hp vi l thuyt kinh t khng?v
sao
38
http://www.ebook.edu.vn
40
20
0
0
20
40
60
80
100
X
52.02
52.41
51.55
58.88
59.66
68.42
64.27
63.01
65.61
61.05
63.36
67.42
67.86
83.39
84.26
77.41
70.08
X2
2706.08
2746.81
2657.40
3466.85
3559.32
4681.30
4130.63
3970.26
4304.67
3727.10
4014.49
4545.46
4604.98
6953.89
7099.75
5992.31
4911.21
XX
-14.8
-14.4
-15.2
-7.9
-7.1
1.6
-2.5
-3.8
-1.2
-5.7
-3.4
0.6
1.1
16.6
17.5
10.6
3.3
Y Y
(X X )
-12.7
-12.5
-13.6
-6.5
-6.1
2.4
-1.8
-3.3
-0.8
-5.7
-3.9
-0.2
-0.3
15.0
15.4
8.3
0.7
217.8
206.5
231.9
62.4
50.7
2.7
6.3
14.2
1.4
32.8
11.7
0.4
1.2
275.9
305.6
113.0
10.9
39
yi*xi
187.6
179.8
207.3
51.1
43.1
4.0
4.6
12.4
1.0
32.4
13.3
-0.1
-0.4
248.9
268.6
88.1
2.3
(Y Y )
Y
48.0
48.4
47.6
54.1
54.8
62.5
58.8
57.7
60.0
56.0
58.0
61.6
62.0
75.7
76.5
70.4
64.0
http://www.ebook.edu.vn
ei
0.3
0.2
-0.2
0.5
0.2
1.0
0.4
0.0
0.2
-0.6
-0.9
-0.8
-1.3
0.3
-0.1
-1.1
-2.2
ei2
0.1
0.0
0.0
0.2
0.1
1.0
0.1
0.0
0.0
0.4
0.8
0.6
1.6
0.1
0.0
1.2
4.9
169.5
160.7
180.5
48.6
39.4
2.1
4.9
11.1
1.1
25.5
9.1
0.3
0.9
214.7
237.8
88.0
8.5
68.78
67.07
72.94
61.054
77.4
70.08
77.44
66.779
5990.76
4911.21
5996.95
90971.42
10.6
3.3
10.7
7.7
6.0
11.9
Tng
112.8
10.9
113.7
1782.7
82.1
19.9
126.7
1572.7
70.4
64.0
70.5
1221.1
-1.6
3.1
2.5
0.0
2.7
9.6
6.2
29.7
87.8
8.5
88.5
1387.5
i (Yi Y )(X i X )
i (X i X )
=157.2/1782.7=0.882
a= 1 = Y 2 X =61.054- 0.882*66.779=2.141
Do vy ta c phng trnh hi quy nh sau: Y=2.141+0.882X
b) Theo kt qu c lng cho ta thy h s gc ca ng thng dng
(b=0.882>0) cho ta bit khi thu nhp tng th tiu dng c xu hng tng
theo. Nhn vo th phn tn ta cng thy ngay gia X v Y c mi tng
quan dng. Kt qu c lng ny ph hp vi thc t.
c) Ta c ESS = (Yi Y ) 2 = 1387.5 ; RSS = (Yi Yi ) 2 = ei 2 = 29.67
d) Tm khong tin cy cho cc h s.
Trc tin ta i tnh sai s chun ca ng hi quy:
=
2
i
n2
1.28 2
2
29.7
=
= 0.000926
= 1.28 ; Var(b)=
2
20 2
xi 1782.7
X
n x
* 2 = sqrt(90971.42*1.282/20*1782.7)=2.045
i
2
http://www.ebook.edu.vn
0.989476
0.979062
0.977899
1.283907
20
1
18
19
SS
1387.458
29.67149
1417.129
MS
1387.458
1.648416
F
841.6912
Significance F
1.44803E-16
Intercept
X
Coefficients
2.141530388
0.882200536
Standard Error
2.050824121
0.030408214
t Stat
1.044229
29.01192
41
P-value
0.310201
1.45E-16
Lower
95%
-2.167094544
0.818315199
http://www.ebook.edu.vn
Upper
95%
6.450155
0.946086
Tit 12
Chng 3
Phn tch hi quy tuyn tnh nhiu chiu (a bin)
I. Thit lp m hnh
1. Gii thiu
Phn tch hi quy tuyn tnh nhiu chiu l s pht trin ca phn tch hi
quy tuyn tnh gin n. Trong m hnh hi quy gin n, chng ta nghin cu mi
quan h gia mt bin ph thuc b nh hng bi mt bin. Cn m hnh hi quy
tuyn tnh xem xt, nghin cu mi quan h gia mt bin ph thuc Y v nhiu
bin c lp (X1, X2, ..., Xk) gi l hi quy tuyn tnh nhiu chiu.
V d:
Khi nghin cu nhu cu tiu th, chng ta nghin cu mi quan h gia s
lng sn phm theo nhu cu v gi ca chnh loi sn phm . Ngoi ra ta cng
cn xem xt mi quan h vi gi ca sn phm thay th hay sn phm lin quan v
thu nhp ca ngi tiu dng. M hnh hi quy phn nh mi quan h trn biu
din nh sau:
E(Yi) = 1X1i+ 2X2i + 3X3i + 4Xki
(3.1)
(3.2)
2. ngha ca cc tham s
a. Hng s (1)
Hng s phn nh gi tr trung bnh ca Y khi tt c cc Xj bng khng. iu
c ngha y chnh l nh hng ca cc yu t khc nm ngoi m hnh.
b. Cc h s tham s hi quy - j (partial regression coefficients)
y l hm hi quy tuyn tnh, nn o hm ring ca Y i vi mt bin Xj
no chnh bng h s j (Y/ Xj = j). H s j ny l s thay i gi tr trung
bnh (hay k vng) ca Y (E(Yi)) khi thay i mt n v ca bin c lp Xj vi
tt c cc bin c lp khc khng i.
V d:
Gi s chng ta c hm hi quy ca tng th
42
http://www.ebook.edu.vn
=0
E(ui) = 0 hay E(ui) = .
E (u n )
iu c ngha l: E(Yi) = X
(3) Phng sai ca sai s l mt hng s (homoscedasiticity)
Var (ui) = 2I vi mi i
hay E(uu') =
0
.
..........
2
..........
..........
..........
0
= 2I
Trong : I l ma trn n v
Gii thit ny tng ng vi gi thit 3 v 4 trong chng 2 (mc II.2).
(4) Cc bin c lp Xj l cc bin phi ngu nhin. Sai s ui l c lp vi Xj
i v j, tc l khng c mi quan h gia Xj v ui.
E(u |X) = 0
http://www.ebook.edu.vn
44
http://www.ebook.edu.vn
Tit 13
Chng 3 (tip)
Phn tch hi quy tuyn tnh nhiu chiu (a bin)
I. Thit lp m hnh
II. c lng cc tham s - phng php bnh phng nh
nht (OLS)
1. M hnh hi quy vi 2 bin c lp
Trng hp n gin nht ca hi quy tuyn tnh a bin l ch c 2 bin c
lp. Phng php c lng thng c dng nht trong hi quy tuyn tnh l
phng php bnh phng nh nht (OLS). Chng ta cng s ng dng phng
php ny c lng m hnh hi quy tuyn tnh vi 2 bin c lp.
M hnh: Yi = 1 + 2X2i + 3X3i + ui
(3.3)
(3.4)
M hnh i vi mu: Yi = 1 + 2 X 2i + 3 X 3i + e i
(3.5)
ng hi quy mu: y i = 1 + 2 X 2i + 3 X 3i
(3.6)
(3.7)
=0
(3.8)
(3.9)
(3.10)
48
45
http://www.ebook.edu.vn
(3.11)
(3.13)
Ta c th t nh sau:
S22 = iX22i - n X 22
S23 = iX2iX3i - n X 2 X 3
S33 = iX23i - n X 32
S2y = iYiX2i - n X 2Y
S3y = iYiX3i - n X 3Y
Syy = iY2i - n Y 2
Nh vy t phng trnh (3.12) v (3.13) ta c th vit thnh h phng
trnh:
S2y = 2S22 + 3S23
S3y = 2S23 + 3S33
(3.14)
S 33 S 2 y S 23 S 3 y
S 22 S 33 S
2
23
S 22 S 3 y S 23 S 2 y
S 22 S 33 S
2
23
=
=
S 33 S 2 y S 23 S 3 y
(3.15)
S 22 S 3 y S 23 S 2 y
(3.16)
46
http://www.ebook.edu.vn
i ei2
trong : k l s cc tham s c lng.
nk
~ tn-k vi mi j
se( j )
S2
i ( X 2i X 2 ) 2 (1 322 )
se( 3 ) =
S2
i ( X 3i X 3 ) 2 (1 322 )
Trong :
32 =
i ( X 2i X 2 )( X 3i X 3 )
i ( X 2 i X 2 ) i ( X 3i X 3 )
2
Cov( X 2 , X 3 )
Var ( X 2 )Var ( X 3 )
Tit 14
Chng 3 (tip)
Phn tch hi quy tuyn tnh nhiu chiu (a bin)
II. c lng cc tham s - phng php bnh phng nh
nht (OLS)
1. M hnh hi quy vi 2 bin c lp
2. M hnh hi quy vi k bin c lp
Gi s chng ta c m hnh hi quy:
Yi = 1X1i+ 2X2i + ... + kXki + ui
Trong : i = 1, 2, ..., n;
(3.17)
X1i = 1; j= 1, 2, ..., k
hay
e = Y - X
(3.18)
http://www.ebook.edu.vn
(3.19)
(3.20)
(3.21)
(3.22)
49
http://www.ebook.edu.vn
(Y
2
2
2
Y ) = (Yi Yi ) + (Yi Y )
http://www.ebook.edu.vn
khng gi thch c (nh RSS trong phn ny). Nu vit tt RSS t Regression
Sum of Square th l tng hi quy bnh phng (phn lch c th gii thch c
- nh ESS trong phn ny). Do cn ch khi tnh ton. Nhng cng thc chung
tnh R2 vn l:
Phn bin ng gii thch c bng m hnh hi quy
R2
Hay:
R2 =
ei2
ESS ( y i Y ) 2
=
=
1
TSS (Yi Y ) 2
(Yi Y ) 2
(3.27)
51
http://www.ebook.edu.vn
Var (ei )
Var (Yi )
(3.28)
Trong :
ei2
nk
(3.29)
(Yi Y ) 2
n 1
(3.30)
Var (ei ) = S 2 =
Var (Yi ) =
k l s cc tham s c lng.
n 1 i ei2
x
2
n k (Yi Y )
Do : R 2 = 1
Ta bit rng: R 2 = 1
(3.31)
ei2
(Yi Y ) 2
n 1
nk
(3.32)
52
http://www.ebook.edu.vn
Tit 15
Chng 3 (tip)
Phn tch hi quy tuyn tnh nhiu chiu (a bin)
III. Phn tch phng sai v kim nh gi thit thng k
1. cht ch ca m hnh
2. Kim nh gi thit thng k
a. Kim nh cc h s
Mc d h s xc nh phn nh cht ch ca ng hi quy c lng
nhng n khng phn nh cc h s c lng c ngha thng k (c ngha
khc khng) hay khng. Nu gi thit ui tun theo lut phn phi chun v c tr
trung bnh ng bng j l h s thc ca m hnh. Tuy nhin phng sai ca m
hnh, 2 chng ta cha bit cho nn ta phi thay n bng S2 (phng sai mu) l c
lng khng chch ca 2.
Trong : S 2 =
i ei2
nk
Khi cc tham s c lng j s tun theo phn b t vi bc t do l (n k) ch khng phi phn b chun. Nh vy:
t=
j j
se( j )
j j
se( j )
j
se( j )
(v j = 0)
(3.33)
http://www.ebook.edu.vn
Gi thit H0
Gi thit i H1
Min bc b
Hai pha
j = j
j j
Pha phi
j j
j > j
tK > t(n-k)
Pha tri
j j
j < j
tK < - t(n-k)
j j
se( j )
(1 - )), ta c: P(-t/2(n-k)
j j
se( j )
t/2(n-k)) = 1 -
(3.34)
(3.35)
b. Kim nh F
Trong phn trn chng ta xem xt ngha thng k ca tng h s j. Tuy
nhin ta ch xt ring bit tng tham s xem chng c khc khng (0) hay khng.
By gi ta xt gi thit ng thi cc h s ny u bng khng (0):
54
http://www.ebook.edu.vn
(3.36)
(3.37)
(3.38)
j [ j i (Yi Y )( X ji X j )] /(k 1)
(( y i Y ) 2 /(k 1)
=
((Yi y i ) 2 ) /( n k )
i ei2 /( n k )
j [ j i (Yi Y )( X ji X j ] /( k 1)
(3.39)
i ei2 /( n k )
http://www.ebook.edu.vn
ng
Do ng hi
sai
do
k-1
j[ ji (Yi- Y )(Xj - X j )]
quy (ESS)
Do
Bc t
(phn d RSS)
(Y1 - Y )2
Tng (TSS)
i [ j i (Y1 Y )( X ij X j )
k 1
n-k
iei2
Gi tr FK
MSS ESS
MSS RSS
iei2/(n-k)
n-1
R 2 /(k 1)
(1 R 2 ) /( n k )
(3.40)
Bc t
do
k-1
iei2
n-k
(Y1 - Y )2
n-1
Gi tr FK
R2 /(k 1)
(1 R2 ) /(n k)
http://www.ebook.edu.vn
57
http://www.ebook.edu.vn
2.
Nguyn Cao Vn, Trn Thi Ninh, Gio trnh L thuyt xc xut
v thng k ton, NXB khoa hc v KT,1996
3.
4.
58
http://www.ebook.edu.vn
Mc lc
Tit ging
Trang
Tit 1
Tit 2
Tit 3
10
Tit 4
14
Tit 5
18
Tit 6
21
Tit 7
23
Tit 8
28
Tit 9
31
Tit 10
36
Tit 11
38
Tit 12
42
Tit 13
45
Tit 14
48
Tit 15
53
59
http://www.ebook.edu.vn