MAKROEKONOMSKI AGREGATI

SEMINARSKI RAD

SADRAJ
1. UVOD .............................................................................................2. 2. NAJVANIJI MAKROEKONOMSKI AGREGATI .....................3. 2.1. Bruto domai proizvod GDP ...........................................................3. 2.2 Nominalni i realni GDP ............................................................................ 6. 2.3. Potencijalni i stvarni GDP ............................................................. 7. 2.4. Ostali makroekonomski agregati

.....................................................10.
3. ZAKLJUAK .................................................................................13 . 4. LITERATURA ................................................................................14 .

1. UVOD
Makroekonomija predstavlja pravac ekonomije koji se bavi analizom ponaanja i kretanja ekonomskih agregata jedne zemlje. Nivo i tempo ukupne privredne aktivnosti jedne zemlje mjeri se makroekonomskim agregatima. Voenje ekonomije jedne zemlje zahtjeva prethodno mjerenje makroekonomskih aktivnosti. U jednoj privredi se u toku godine proizvede mnotvo najrazliitijih proizvoda, trguje se razliitim vrstama robe i pruaju se najraznovrsnije usluge. Da bi se vrijednosno i koliinski obuhvatili svi ti rezultati proizvodnje makroekonomija je razvila je sistem takozvanih makroekonomskih agregata - sistem odreenih globalnih i sintetikih pokazatelja kojima se izraavaju osnovni sadraji, dinamika i struktura, kao i rezultati ekonomske aktivnosti u nekoj dravi odnosno drutvenoj zajednici. Makroekonomski agregati pokazuju ukupnu ekonomsku aktivnost jedne zemlje. Cilj makroekonomskih agregata je kvantitativno izraavanje vrijednosti drutvene proizvodnje kako bi se ona dalje mogla analizirati i razmatrati, planirati i porediti sa rezultatima drugih privreda. Makroekonomski agregati se u makroekonomskoj analizi znaajnije poinju koristiti poslije Velike ekonomske krize. Predmet ovog rada je upoznavanje sa najvanijim makroekonomskim agregatima. Cilj rada je definiranje makroekonomskih agregata i njihove uloge u makroekonomskoj analizi.

2. NAJVANIJI MAKROEKONOMSKI AGREGATI

Ekonomska oblast kojom se sagledava i mjeri ukupna makroekonomska aktivnost jedne zemlje naziva se drutveno raunovodstvo. Drutveno raunovodstvo mjeri nivo privredne aktivnosti i ukazuje na faktore koji utjeu na rezultate privreivanja. Makroekonomski agregati su veliine u kojima su zbirno izraeni rezultati i resursi privrede jedne zemlje. Resursi su faktori proizvodnje, a rezultati su svi proizvodi i usluge koji nastaju ekonomskom aktivnou i upotrebom resursa i koji predstavljaju drutveni proizvod. Najvaniji makroekonomski agregati su: Bruto domai proizvod (GDPGross Domestic Product), Bruto nacionalni proizvod (GNP - Gross National Product), Neto nacionalni proizvod (NNP - Net National Product), Nacionalni dohodak (National Income), dohodak pojedinaca, raspoloivi dohodak pojedinaca, diskrecioni dohodak pojedinaca.

2.1. Bruto domai proizvod (GDP)

Bruto domai proizvod je osnovni makroekonomski pokazatelj i

najsveobuhvatnija mjera finalnog outputa ekonomije u jednoj dravi za odreeni vremenski period. Mjerenje GDP je izuzetno vano za ekonomsku teoriju i ekonomsku politiku jer omoguava da izrazimo ekonomski rast, konjukturne cikluse, nezaposlenost, inflaciju i sl. 1 Bruto domai proizvod predstavlja takvu ekonomsku kategoriju kojom se mjeri uinak drutvene proizvodnje na nain koji iskljuuje viestruko obraunavanje predmeta rada. Praenje kretanja BDP-a kroz odreeno vremensko razdoblje mjeri se stopom rasta BDP-a; pritom razlikujemo stopu rasta realnog GDP-a i stopu rasta nominalnog GDP-a. Nacionalno gospodarstvo koje ostvaruje dugoronu i stabilnu stopu rasta realnog GDP-a i rastui standard svojih graana, ostvarilo je ekonomski ili gospodarski rast. Stopu gospodarskog rasta valja maksimizirati, pod uvjetom da se
1

Hodi K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010. , str. 26.

podie kvaliteta razvoja, efikasnost, stabilnost i konkurentnost drave. Gospodarski rast podrazumijeva zaposlenost, proizvodnost i uinkovitost, ostvaruje se rast ivotnog standarda i opeg blagostanja, omoguuje se intenzivnije ukljuivanje u meunarodnu razmjenu, usklaivanje regionalnog razvoja unutar nacionalne ekonomije. Kako bi se u potpunosti razumjela sutina bruto domaeg proizvoda potrebno je obratiti panju na nekoliko znaajnih napomena: za izraunavanje GDP se koriste trine cijene dobara i usluga. U obraun bruto domaeg proizvoda ne ulazi vrijednost takozvanih meufaznih proizvoda jer je njihova vrijednost obraunata u vrijednosti finalnih proizvoda; tako, na primjer, u obraun bruto drutvenog proizvoda nee ui brano (iako je brano finalni proizvod za proizvoaa brana) ako je ono u toku obraunske godine koriteno za proizvodnju kruha (za pekaru brano nije finalni proizvod ve materijal); iskljuivanjem meufaznih proizvoda iz obrauna bruto drutvenog proizvoda izbjegava se obraunavanje istih proizvoda dva i vie puta; brano koje je stavljeno na zalihe i nije prodano u toku obraunske godine moe se privremeno smatrati finalnom robom, njegova vrijednost e uveati bruto drutveni proizvod, ali kada se to brano u toku idue godine upotrebi za proizvodnju kruha njegova vrijednost e se prenijeti na finalni proizvod kao dio cijene finalnog proizvoda. Obraun bruto domaeg proizvoda obuhvaa i robu i usluge; to znai da e prilikom koritenja kozmetikog tretmana u obraun bruto domaeg proizvoda ui trina cijena kozmetikih preparata koji su u tretmanu koriteni (kao roba), ali i trina cijena samog tretmana (kao usluge). Bruto domai proizvod ukljuuje samo proizvode koji su proizvedeni u toku obraunske godine. U obraun bruto domaeg proizvoda ulaze samo dobra i usluge koje su legalno prodate u toku godine to znai da ovaj makroekonomski agregat ne obraunava transakcije koje su izvrene u okviru sive ekonomije, kao ni transakcije koje nastaju iz kriminalnih aktivnosti (verc, prodaja droge itd.). U obraun bruto domaeg proizvoda domae zemlje ulaze i roba i usluge koje su na teritoriji domae zemlje proizvele strane kompanije odnosno strani graani, npr. rad bosanskog radnika u Njemakoj je dio njemakog bruto domaeg proizvoda (jer je njegovim radom proizveden odreeni proizvod na teritoriji Njemake), kao to je i rad graanina Njemake na privremenom radu u Srbiji dio bruto domaeg proizvoda Bosne i Hercegovine.2

http://www.link-elearning.com/linkdl/elearning/jedinica.php?IDJedinice=4742

Bruto domai proizvod makroekonomski agregat koji istovremeno izraava dvije veliine - ukupan dohodak privrednih subjekata i ukupne trokove svih roba i usluga u odreenoj privredi. To znai da je ukupan dohodak uvijek jednak ukupnom troku. Bruto drutveni proizvod se moe raunati: Raunanje sabiranjem svih finalnih dobara i usluga po tekuim cijenama, ili sabiranjem dodate vrednosti (value added) svih poduzea, ili sabiranjem faktorskih dohodaka u svim poduzeima bruto domaeg proizvoda sabiranjem svih finalnih dobara i usluga

iskazuje se ukljuivanjem svih finalnih dobara i usluga koje potroai kupuju. Domainstva, poduzea i drava troe svoje dohodke na kupnju ovih dobara pa se GDP dobiva sabiranjem potronje pojedinaca, investicija poduzea, dravnih izdataka i neto izvoza. 3 C= osobna potronja GDP=C+I+G+NX I= investicije G=dravna potronja NX= neto izvoz Osobna potonja je sva potronja koju javnost neke drave konzumira tokom godine. Investicije su dodavanja zarada, opreme, i zaliha tijekom godine fondu kapitala drave. Podrazumijeva rtvovanje tekue potronje da bi se poveala budua potronja. U GDP se osim dobara i usluga uraunavaju i bruto investicije. Bruto investicije ne uzimaju u obzir amortizaciju i zamjenu starih dobara, jer je to teko mjeriti. Dravna potronja su svi izdatci drave na dobra i usluge. Transferna plaanja ne raunamo jer se ona ne obavljaju u zamjenu za robu ili usluge. Poreze raunamo samo ako obraun obavljamo pristupom pomou zarada i trokova, jer se oni dodaju na nadnice poduzea. Neto izvoz je razlika izmeu uvoza i izvoza.

www.ekof.bg.ac.rs/nastava/nacionalna/1.2.agregati.ppt

Raunanje bruto domaeg proizvoda sabiranjem dodate vrednosti svih poduzea rauna se tako da koristimo tehniku pribrajanja dodate vrijednosti koja predstavlja razliku izmeu vrijednosti prodaje i trokova mamaterijala upotrebljenih za finalni proizvod. Bruto domai proizvod kao suma faktorskih dohodaka se predstavlja kao kao

ukupna suma dohodaka svih faktora proizvodnje ( nadnica od plaenog rada, prihodi od iznajmljivanja zemlje i profita, i kamata). Rauna se tako da se zbroji nadnica (Wwage), kamata (i-interest), renti (R-rent), profit (Pf-profit), amortizacije (DPdepreciation) i indirektnih poreza (T-taxes). 4 GDP=W+i+R+Pf+Dp+T 2.2. Nominalni i realni GDP Makroekonomski agregati se izraunavaju po trinim cijenama roba i usluga koje ulaze u njihov sastav. Obraunavanje dobara i usluga po njihovim trinim cijenama, nosi sa sobom problem promjenljivosti cijena. Trine cijene se mijenjaju pod djelovanjem razliitih faktora: promjene odnosa ponude i tranje, promjena same vrijednosti dobara i usluga, ali i promjena vrijednosti novca (inflacija, deflacija, devalvacija, revalvacija). Promjena trinih cijena prouzrokuje neusporedivost podataka koji potiu iz razliitih perioda, odnosno neusporedivost bruto drutvenih proizvoda koji su obraunati po cijenama iz razliitih perioda. Iz tog razloga se uvode kategorije nominalnog i realnog bruto drutvenog proizvoda. Nominalni bruto domai proizvod je bruto drutveni proizvod koji je obraunat po tekuim cijenama odnosno po trinim cijenama dobara i usluga po kojima se one prodaju i kupuju u toku godine za koju se bruto drutveni proizvod obraunava. Kada se obraunava nominalni drutveni proizvod tada je mogue stei uvid u stvarno stanje privrede u promatranoj godini.Pri obraunu GDP-a koristimo stalne, a ne tekue cijene kako bismo iskljuili utjecaj tekuih cijena na visinu GDP-a.5 Realni GDP se izraava u stalnim cijenama i mijenja se iskljuivo pod utjecajem fizikog obima proizvodnje. Raunanjem GDP na osnovu stalnih cijena dobiva se
4 5

Hodi K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010. , str. 28. www.pfst.hr/data/materijali/Predavanje%202%20novo.pdf

njegova vrijednost oiena od utjecaja porasta opeg nivoa cijena. Realni GDP dobijemo tako da nominalni GDP podijelimo sa indeksom cijena, koji nazivamo GDP deflator, u postupku koji nazivamo deflacioniranje. Deflator GDP je indeks cijena kojim se vri korekcija novane vrijednosti svih roba i usluga koje ulaze u sastav GDP uslijed promjena cijena. Poto nominalni GDP i realni GDP moraju biti u isti u baznoj godini, GDP deflator za baznu godinu iznosi uvijek 100. Nominalni GDP se podijeli sa indeksom cijena i pomnoi sa 100 da bi se dobio realni GDP. 2.3. Potencijalni i stvarni GDP

Potencijalni GDP predstavlja maksimalni nivo proizvodnje koju nacionalna ekonomija moe proizvesti. Potencijalni GDP je dugoroni trend realnog GDP i predstavlja dugorone proizvodne mogunosti koju nacionalna ekonomija moe ostvariti uz odravanje stabilnih cijena. Potencijalni proizvod odreen je: raspoloivou faktora proizvodnje efikasnou kojom se ovi faktori kombiniraju

Stvarni GDP je obino manji od potencijalnog GDP. Razlika izmeu potencijalnog i stvarnog GDP se naziva GDP jaz. Veliki GDP jaz znai da ekonomija zemlje djeluje unutra granica svojih proizvodnih mogunosti i da zaostaje u ekonomskom rastu. Drutvo efikasno iskoritava svoje faktore proizvodnje samo ako je stvarni GDP na nivou potencijalnog. Ako je stvarni GDP manji od potencijalnog to znai da su faktori proizvodnje dijelom nezaposleni. Cilj makroekonomske politike je da GDP jaz bude to manji. Ako se ukupno ostvareni GDP stavi u odnos sa ukupnim brojem stanovnika dobije se GDP po stanovniku ( GDP per capita). Podatke o veliini ukupnog GDP i GDP per capita objavljuje Svjetska banka svake godine za gotovo sve zemlje svijeta. Ti podaci se izraavaju u US dolarima i u meunarodnim dolarima, prema kupovnoj snazi nacionalne valute.

BDP u Europskim zemljama

BDP (PPP) BDP (PPP) BDP u milijunima per capita (nominal)
int. dolara u int. per

Postotak

od

Drave

prosjeka EU-BDP-

capita a

dolarima

u int. dolarima

Europska Unija Luksemburg Irska Danska Austrija Finska Belgija Nizozemska Ujedinjeno Kraljevstvo Njemaka vedska Francuska Italija panjolska Grka Slovenija Cipar Malta Portugal eka Estonija Maarska Slovaka Litva Latvija Poljska Bugarska Rumunjska Hrvatska Turska Makedonija Bosna i Hercegovina Albanija Srbija Crna Gora

13,840,833 35,194 191,694 203,502 298,683 179,141 353,326 549,674

27,894 76,025 45,135 37,399 36,189 34,162 33,908 33,079

30,937 91,927 57,163 54,474 41,266 41,542 39,331 42,763 41,960 36,779 44,454 37,417 33,078 31,727 24,030 18,346 22,046 14,598 19,000 15,186 12,933 10,914 11,307 9,620 10,074 9,214 4,075 6,338 10,559 5,417 3,040 2,774 3,175 3,700 1,784

(PPP) per capita 100% 273% 162% 134% 130% 122% 122% 119% 118% 117% 117% 112% 109% 103% 89% 88% 84% 76% 74% 74% 69% 68% 67% 60% 54% 52% 39% 36% 50% 32% 31% 25% 22% 22% 15%

2,004,461 32,949 2,698,694 296,715 2,088,171 1,791,006 1,203,404 274,493 49,062 19,692 8,447 217,892 210,418 25,796 190,343 101,220 56,985 34,426 556,933 82,533 218,926 61,804 653,298 17,902 25,505 18,329 51,162 2,412 32,684 32,548 31,377 30,383 28,810 24,733 24,459 23,419 21,081 20,673 20,539 19,243 18,922 18,705 16,756 15,061 14,609 10,844 10,152 13,923 8,839 8,738 6,884 6,259 6,112 3,800

Izvor: CIA World Factbook Podaci se odnose na procijeni BDP-a za 2007. godinu

Iako GDP odraava veliinu ekonomskog rasta, GDP ne predstavlja savreno mjerilo ekonomskog blagostanja zemlje zbog toga to promjene veliine GDP ne govore o cilju proizvodnje u makroekonomiji, u GDP nije uraunata vrijednost dobara i usluga

ekonomskih aktivnosti koje nisu registrirane, GDP ne govori o kvaliteti ivota niti o socijalnim nejednakostima.6 U tu svrhu se koristi pokazatelj neto ekonomsko blagostanje (NEW-Net Economic Welfare), neto ekonomsko blagostanje ne ukljuuje one sastavnice GDP-a koje ne doprinose blagostanju pojedinca a ukljuuje one stavke koje su van GDP-a i to ine. NEW je prilagoena mjera drutvenog proizvoda koja ukljuuje samo one stavke potronje i investicija koje izravno doprinose ekonomskom blagostanju, a radi se o: vrijednost slobodnog vremena je stavka koja ne poveava GNP ali poveava NEW, tj. na odreenom nivou ivotnog standarda javlja se potreba i elja da se radi krae kako bi se dobilo vie slobodnog vremena. Naravno ako se manje vremena radi i efekti proizvodnje su manji, pa je prema tome manji i GNP. Meutim, na drugoj strani poveava se lino zadovoljstvo jer na raspolaganju ostaje vie vremena koje se koristi prema vlastitom zadovoljstvu. Tada ljudi rade ono to vole, i kao rezultat imaju odreene efekte iako se ti efekti nikada ne uraunavaju u GNP jer nema ni evidecije o njima, ali zato oni ulaze u NEW. Neregistrirana privreda ne poveava vrijednost GNP, ali poveava NEW, jer u svakoj nacionalnoj ekonomiji ljudi obavljaju odreene aktivnosti a da se to ne prijavljuje dravi. Postoje dvije vrste neregistriranih aktivnosti, nezakonite i aktivnosti koje su zakonite ali nisu registrirane zbog npr. poreza. Nezakonite aktivnosti se ne uraunavaju ni u GNP ni u NEW. Zakonite aktivnosti se ne uraunavaju u GNP jer nema evidencije o njima, pa se cijeni da je iskazani GNP uvijek manji od realnog koji objektivno sadri efekte neregistrirane privrede. teta na ovjekovoj okolini, su ustvari loi efekti nekih privrednih aktivnosti koje treba oduzeti od GNP, a one se po pravilu ne oduzimaju. Moemo za primjer uzeti telmoelektranu ija proizvodnja elektrine energije jedne termoelektrane ulazi i poveava GNP. Meutim rad termoelektrane izaziva posledice na ovjekovu okolinu kroz zagaivanje zraka, zemljita i sl. Te loe efekte treba utvrditi i oduzeti od efekta ukupne proizvodnje termoelektrane. Tada bi se imala prava mjera GNP, a ovi loi efekti umanjuju i NEW jer zagaenja umanjuju ekonomsko blagostanje. 2.4. NEW = GDP Dep + dokolica i siva ekonomija zagaenje okolia Ostali makroekonomski agregati

Hodi K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010. , str.36-39

10

Bruto domai proizvod je najkoriteniji makroekonomski agregat, kako za makroekonomsku analizu privrede konkretne zemlje, tako i za usporeivanje izmeu razliitih zemalja. Makroekonomija, meutim, obraunava i druge agregate koji se meusobno razlikuju po strukturi odnosno po kategorijama dohotka koje ukljuuju odnosno iskljuuju. Ostali makroekonomski agregati su: Bruto nacionalni proizvod BNP (engl. gross national product, GNP, njem. Bruttonationalprodukt, BNP) je vrijednost svih finalnih dobara i usluga proizvedenih pomou domaih faktora proizvodnje unutar nekog razdoblja. Pri tome je nevano da li se ti faktori proizvodnje nalaze u zemlji ili inozemstvu. Definiran je konvencijom u okviru standardiziranih sustava drutvenih rauna Ujedinjenih naroda. Realni GNP izraava vrijednost proizvodnje u stalnim cijenama iz jedne godine, pa zato izraava samo promjene u koliinama proizvedenih dobara i usluga. GNP razlikuje se od BDP-a po tome to uzima u obzir vrijednost finalnih dobara i usluga koje su proizveli svi dravljani neke drave, bez obzira na mjesto stvaranja tih dobara i usluga. U bruto nacionalni proizvod bi uao dohodak bosanskog radnika u na privremenom radu u Njemakoj, ali bi bio iskljuen dohodak njemakog dravljanina koji je on ostvario u Bosni i Hercegovini. Danas se GNP koristi manje od bruto domaeg proizvoda . Bruto nacionalni proizvod je jednak: Sumi izdataka na tekuu potronju Bruto investicijama Obrtnim fondovima Saldu izvoza i uvoza robe i usluga Neto profitu od faktora proizvodnje u inozemstvu

Neto nacionalni proizvod - (NNP - Net National Product) - predstavlja bruto drutveni proizvod umanjen za trokove amortizacije (amortizacija predstavlja novane izdatke kojima se pokriva troenje osnovnih sredstava, objekata, opreme u privredi). Amortizacija je prenosna vrijednost sredstava za rad. Kao to je poznato sredstva za rad se nee potroiti u jednom proizvodnom ciklusu, ve ona traju mnogo due. U ovisnosti o vrsti proizvodnje, sredstva za rad se koriste u proizvodnim ciklusima dui vremenski period. Kako se sredstva za rad postepeno troe, ona i postepeno prenose dio svoje vrijednosti na gotove proizvode. Taj dio sredstava koji

11

se prenosi na gotove proizvode zove se amortizacija. Amortizacija se u osnovi ne moe precizno utvrditi. To je ujedno dobar instrument ekonomske politike preko ije visine se moe znaajno uticati na tokove i dinamiku drutvene proizvodnje. U ovisnosti o kriterijima koji se primjenjuju, amortizacija moe biti funkcionalna ili vremenska.7 Nacionalni dohodak - (ND - National Income) je ukupan dohodak koji su zaradili graani odreene zemlje. Nacionalni dohodak je novani izraz novostvorene vrijednosti proizveden u jednoj zemlji za godinu dana. Razlikuje se od neto nacionalnog proizvoda jer ne ukljuuje poreze koje plaaju poduzea, a ukljuuje novanu pomo poduzeima. Nacionalni dohodak je jednak sumi faktorskih dohodaka koje primaju vlasnici radne snage, kapitala i zemlje. Nacionalni dogodak je, zapravo, jednak ukupnim nadnicama, profitima, rentama i kamatama, dakle dohodcima proizvodnih inputa. Nacionalni dohodak je maksimalna vrijednost koju jedna zemlja smije potroiti a da se ne narui vrijednost kojom je ta zemlja raspolagala prije potronje tog dohodka. U osnovi, nacinalni dohodak se izraunava : vrijednosno, kao novani izraz novostvorenih proizvoda i usluga i naturalno, kao masa proizvoda i usluga stvorenih tokom jedne godine. Nacionalni dohodak se pored toga izraava kao: realni nacionalni dohodak i nominalni nacionalni dohodak. Realni nacionalni dohodak predstavlja novostvorenu vrijednost ali u stalnim cijenama. Radi se o tekuem dohodku svedenom na jednu baznu godinu, odnosno preraunat na cijene iz tekue na izabrane baze godine.8 Dohodak pojedinaca - predstavlja dohodak koji su pojedinci (odnosno domainstva) zaista primili i koji im je ve isplaen; ukljuuje i prihod pojedinaca (domainstava) od kamata kao i eventualnu pomo od drave. Raspoloivi dohodak pojedinaca - dohodak koji ostaje pojedincima (domainstvima) poslije reguliranja njihovih obaveza prema dravi (porezi). izraunava se tako da se od ukupnog dohotka (NI) oduzmu neposredni porezi (Td) i pridodaju transferna plaanja (Tp).
7 8

DI = C + S

http://wmd.hr/rjecnik-financijski/pojmovi/bruto%20nacionalni%20proizvod http://www.link-elearning.com/linkdl/elearning/jedinica.php?IDJedinice=4742

12

DI = NI (Td + Tp)

Diskrecioni dohodak pojedinaca - dio dohotka koji pojedincima (domainstvima) ostane preko dohotka koji je dovoljan samo za zadovoljavanje elementarnih ivotnih potreba. U donjoj tabeli se nalaze podaci o nominalnom bruto domaem proizvodu (BDP), realnom bruto domaem proizvodu (stopa rasta ili pada u procentima), te podaci o bruto deviznim rezervama, saldu tekueg rauna, vanjskom dugu i servisiranju vanjskog duga. Izvor za sve podatke u donjoj tabeli su Centralna banka Bosne i Hercegovine i Meunarodni monetarni fond koji redovno na svojim internet stranicama objavljuju opsenije podatke o makroekonomskim kretanjima u Bosni i Hercegovini. OSNOVNI MAKROEKONOMSKI INDIKATORI BOSNE I HERCEGOVINE Makroekonomski indikator Nominalni BDP u milionima KM Realni BDP stopa rasta u procentima Bruto devizne rezerve u milionima KM Saldo tekueg rauna u milionima KM Vanjski dug u procentima BDP-a Servisiranje vanjskog duga u procentima izvoza 2007. 21.760 6,2 6.699 -2.261 18,2 2,9 2008. 24.702 5,7 6.296 -3.734 17,2 2,5 2009. 23.950 -3,2 6.212 -1.807 21,7 3,2

3. ZAKLJUAK
Drutveno raunovodstvo se bavi mjerenjem ukupne makroekonomske aktivnosti. Da bi jedna zemlja to postigla makroekonomija je razvila makroekonomske agregate. Najvaniji i najee koriteni makroekonomski agregat je bruto domai proizvod. Bruto domai proizvod je mjera ukupnog finalnog outputa u jednoj dravi za odreeni vremenski period. Moe se mjeriti u tekuim cijenama, to ini realni bruto domai proizvod i u stalnim cijenama to se naziva nominalni bruto domai proizvod i sa njegovim raunanjem se stjee realni uvid u stvarno stanje privrede u promatranoj godini. Takoer postoje potencijalni i stvarni bruto domai proizvod. Potencijalni bruto domai proizvod predstavlja maksimalni nivo proizvodnje koju nacionalna ekonomija moe proizvesti, a stvarni bruto domai proizvod predstavlja

13

domai proizvod koji je zaista ostvaren u privredi odreene zemlje u periodu od godinu dana. Bruto domai proizvod nije najbolji pokazatelj blagostanja jedne zemlje i zbog toga je razvijen sistem neto ekonomsko blagostanje (NEW) koji ne ukljuuje one sastavnice bruto domaeg proizvoda koje ne doprinose blagostanju pojedinca a ukljuuje one stavke koje su izvan bruto domaeg proizvoda i to ine. Ostale makroekonomske agregate ine bruto nacionalni proizvod, neto nacionalni proizvod, dohodak pojedinca, nacionalni dohodak, raspoloivi dohodak pojedinca i diskrecioni dohodak pojedinca.

4. LITERATURA

1. Hodi K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010. 2. http://www.link-elearning.com/linkdl/elearning/jedinica.php?IDJedinice=4742 3. www.ekof.bg.ac.rs/nastava/nacionalna/1.2.agregati.ppt 4. www.pfst.hr/data/materijali/Predavanje%202%20novo.pdf 5. http://wmd.hr/rjecnik-financijski/pojmovi/bruto%20nacionalni%20proizvod

14

15