Mn php lut i cng: Cu 1: * Ngun gc ca nh nc: _ Theo quan im thn hc: thng l ngi sng to ra nh nc quyn lc ca nh nc l vnh cu v bt bin.

. _ Thuyt gia trng: Nh nc l kt quca s pht trin ca gia nh, quyn lc ca nh nc nh quyn gia trng ca gia nh. _ Th k 16 17 nh nc ra i l kt qu ca mt kh c c k kt gia cc con ngi sng trong trng tha t do cha bit nh nc. _ Thuyt bo lc: Nh nc ra i l ktqu ca vic bo lc ny vi th tc khc _ Thuyt tm l: h da trn phng php lun ca ch ngha duy tm gii thch ca s ra i nh nc. H gii thch khng ng v s ra i ca nh nc. _ Theo hc thuyt Mc Lnin Ngun gc ra i ca nh nc Nh nc ra i khi c s phn ha v u tranh giai cp. Quyn lc ca nh nc khng phi l vnh cu. Nh nc tn ti v tiu vong khi nhng iu kin khch quan cho s pht trin ca n khng cn na. l s pht trin kinh t dn n s t hu v xut hin s phn chia giai cp x hi. * bn cht ca nh nc: _ Nh nc l sn phm ca giai cp x hi, c bn cht ca giai cp thng tr, i din cho giai cp thng tr v l cng c cng ch, duy tr mnh ca giai cp thng tr, bo v giai cp thng tr. Tuy nhin mt mc nht nh, n bo v cho li ch chung ca x hi. Nh nc c quyn lc v s dng quyn lc x hi lm du i cc tranh chp v xung t giai cp. Ni chung tnh quyn lc, tnh giai cp v tnh x hi l c trng thuc v bn cht nh nc; trong tnh giai cp l mt c bn. + Tuy x hi nguyn thy cng sn xut hin tn ti quyn lc x hi nhng quyn lc xut pht t x hi v phc v cho li ch x hi. + Bt u t x hi chim hu n l xut hin giai cp, i khng giai cp nn i hi xut hin mt quyng lc mi lm du cc xung t giai cp. Tc l nh nc bo v giai cp thng tr nhng ng thi n cng bo v chung cho tp on ngi trong n, tc n bo v li ch chung ca x hi. _ Ni chung nh nc chnh l biu hin quyn lc c bit ca x hi: + Quyn lc v kinh t: c vai tr rt quan trng n cho php ngi nm gi kinh t thuc mnh phi chu s chi phi ca h v mi mt. + Quyn lc v chnh tr: l bo lc ca cc t chc ny i vi giai cp khc. + Quyn lc v t tng: giai cp thngtr trong x hi ly t tng ca mnh thnh h t tng trong x hi. * Chc nng ca nh nc: L cc phng din v nhng mt hot ng ca nh nc thc hin nhng nhim v ca nh nc. _ Chc nng i ni: l nhng mt hot ng ch yu ca nh nc dinra trong nc _ Chc nng i ngoi: l nhng mt hot ng ch yu th hin vi ccnh nc v dn tc khc Hai chc nng ca nh nc l i niv i ngoi c quan h mt thit vi nhau. Vic xc nh t tnh hnh thchin cc chc nng i ngoi phi xut pht t tnh hnh thc hin cc chc nng i ni v phi phc v chovic thc hin cc chc nng i ni. ng thi vic thc hin cc chc nng i ni li c tc dng tr li vi vic thc hin cc chc nng i ngoi. So vi cc chc nng i ngoi th cc chc nng i ni gi vai tr quyt nh. Bi v vic thc hin cc chc nng i ni l vic gii quyt mi quan h bn trong. Thc hin cc chc nng i ngoi l vic gii quyt mi quan h bn ngoi. Gii quyt mi quan h bn trong bao gi cng gi vai tr quan trng quyt nh ivi vic gii quyt cc mi quan h bn ngoi. * c im nh nc: C 4 c im ch yu _ Thit lp mt quyn lc cng c bit. N c mt i ng cng chc chuyn lm nhim v qun l v cng ch duy tr a v ca giai cp thng tr. _ Phn dn c theo lnh th thnh cc n v hnh chnh khng ph thuc chnh kin, huyt thng, gii tnh, ngh nghip, tc ng trn phm vi quy m rng. _ C ch quyn quc gia, th hin quyn t quyt v i ni v i ngoi, khng ph thuc bn ngoi. _ Ban hnh php lut v qun l ton x hi bng php lut mang tnh bt buc.

Cu 2: Kiu nh nc l tng th cc du hiu c bn c th cho nh nc, th hin bn cht, v nhng iu kin tn ti, pht trin ca nh nc trong mt hnh thi kinh t - x hi nht nh. Trong lch s c 4 kiu hnh thi x hi (c giai cp) tn ti v tng ng l 4 kiu nh nc: nh nc ch n (chim hu n l), nh nc phong kin (phong kin), nh nc t bn (t bn ch ngha), nh nc x hi ch ngha (x hi ch ngha). Cc nh nc ch n, phong kin, t bn tuy c im khc bit ring v bn cht, nhim v, chc nng nhng u mang c im chung l nh nc bc lt. Cn nh nc x hi ch ngha l kiu nh nc xa b ch ngi bc lt ngi. Phm tr kiu nh nc khng nhng ch ra nhng c th ca n m cn cho thy xu hng vn ng pht trin ca n, thay th kiu nh nc i cng vi thay th hnh thi kinh t - x hi, l mt khch quan v tt yu thng qua cc cuc cch mng x hi. Kiu nh nc sau bao gi cng c s k tha nht nh kiu nh nc trc v tin b hn kiu nh nc trc. Cu 3: Hnh thc nh nc ni ln cch thc t chc quyn lc nh nc (quyn lp php, hnh php, t php) tc l phng php chuyn ch ca giai cp thng tr thnh ch nh nc. N l cch t chc nh nc, trnh t thnh lp cc c quan, v tr vai tr cc c quan, quy nh mi quan h gia cc c quan cng nh vic thc hin quyn lc nh nc trn phm vi a phng hay ton lnh th. Hnh thc nh nc do bn cht nh nc quyt nh. N bao gm hai yu t ch yu: hnh thc chnh th v hnh thc cu trc. _ Hnh thc chnh th l cch t chc v trnh t thnh lp cc c quan c quyn lc cao nht cng cc mi quan h ca cc c quan . C 2 dng c bn l chnh th cng ha v chnh th qun ch. + Chnh th qun ch l hnh thc chnh th trong quyn lc ti cao ca nh nc mt phn hoc ton b tp trung vo tay mt c nhn ng u nh nc (nguyn th quc gia vua, hong , quc trng) hnh thnh theo nguyn tc truyn ngi (th tp). c chia thnh qun ch tuyt i (nguyn th quc gia c quyn lc v hn) v qun ch hn ch (mt phn trao cho nguyn th quc gia cn mt phn khc trao cho c quan cao cp khc, vua mang tnh tng trng v quyn lc b hn ch) cn gi l quan ch lp hin hay qun ch i ngh. + Chnh th cng ha l hnh thc chnh th trong quyn lc ti cao ca nh nc thuc v mt c quan c bu ra trong thi hn nht nh. c chia thnh cng ha qu tc (c quan i din do qu tc bu) v cng ha dn ch (c quan i din do nhn dn bu ra). Chnh th cng ha trong nh nc t sn c 2 bin dng cng ha i ngh (ngh vin do dn bu ra, c vai tr ln, nm gi quyn lc trung tm, lp ra chnh ph v iu khin chnh ph) v cng ha tng thng (nguyn th quc gia do dn bu ra, ng u chnh ph v iu khin chnh ph); ngoi ra cn c cng ha lng tnh c c 2 c im ca 2 nn cng ha trn. _Hnh thc cu trc nh nc l s cu to nh nc hnh thnh cc n v hnh chnh lnh th v xc lp mi quan h gia cc n v y vi nhau cng nh gia cc c quan nh nc trung ng v a phng. Hai hnh thc ch yu l nh nc n nht v nh nc lin bang. + Nh nc n nht l nh nc c ch quyn chung, h thng php lut thng nht, cc c quan a phng hot ng theo quy nh ca chnh quyn trung ng.. + Nh nc lin bang l nh nc hnh thnh t hia hay nhiu nc thnh vin (hoc nhiu bang) hp li. Ngoi h thng php lut , c quan qun l chung ca c nc cn c h thng php lut v c quan qun l ring ca tng thnh vin. Cu 4: Ch chnh tr l tng th cc phng php, cch thc, phng tin m c quan nh nc s dng thc hin quyn lc nh nc. Nhn t ch o l phng php cai tr v qun l x hi ca giai cp cm quyn. C 2 loi l ch dn ch v phn dn ch (ch n, phong kin v pht xt). Cu 5: _ Bn cht nh nc cng ho x hi ch ngha Vit Nam l nh nc x hi ch ngha, mang bn cht ca giai cp cng nhn, phc v cho li ch ca qun chng lao ng. N biu hin qua cc c trng c bn: +Nhn dn l ch th cao nht ca quyn lc nh nc. +Nh nc l biu hin tp trung ca khi i on kt cc dn tc trn lnh th Vit Nam. +Nh nc th hin tnh x hi rng ln. +L nh nc php quyn x hi ch ngha.

+Thc hin chnh sch ha bnh, hu ngh vi cc nc trn th gii. Cu 6: Chc nng ca nh nc CHXHCN Vit Nam nh ca cc nc khc gm chc nng i ni v i ngoi. _i ni: +Kinh t: Pht trin kinh t nhnh, hiu qu, bn vng. Chuyn dch c cu kinh t, lao ng theo xu hng CNH HH. Thc hin nn kinh t nhiu thnh phn trong kinh t nh nc c vai tr ch o. Thc y hnh thnh, pht trin v hon thin th trng, nn kinh t nh hng x hi ch ngha. i mi cng c qun l v m nn kinh t. +X hi: Xc nh gio dc o to, khoa hc v cng ngh l quc sch. Gii quyt, chm lo ci thin iu kin lm vic cho ngi lao ng. Thc hin xa i gim ngho, thc hin chnh sch an sinh x hi. +Bo m s n nh an ninh chnh tr, bo v cc quyn t do dn ch ca nhn dn, bo v trt t an ton x hi. Gi vng an ninh quc gia, bo m n nh chnh tr. Ngn nga mi m mu xm hi an ninh quc gia. Bo m cc quyn t do dn ch ca ngi dn. V vy nh nc ang i mi v hon thin h thng php lut; ci cch t chc, nng cao hot ng ca cc c quan nh nc; tin hnh ngn nga ti phm v nghim tr cc hnh vi vi phm. _ i ngoi: + Bo v t quc x hi ch ngha. Bo v ch quyn quc gia, ton vn lnh th v quyn t quyt ca dn tc cng nh bo v ch ngha x hi, y l chc nng c bn, thng xuyn ca nh nc ta. Thc hin bng cch t chc v ci thin cc lc lng v trang nhn dn. + Thit lp, cng c v pht trin mi quan h hu ngh, hp tc vi cc nc trn th gii. i ngoi nht qun c lp t ch, a phng ha, a dng ha cc quan h quc t. Ch ng hi nhp kinh t, vn ha th gii v khu vc nhng vn gi gn bn sc dn tc. N lc u tranh v ha bnh v tin b ton th gii. Cu 7: _ B my nh nc CHXHCN Vit Nam l h thng c quan t trung ng n a phng v c s, t chc theo nguyn tc thng nht, to thnh mt c ch ng b th hin cc chc nng v nhim v chung ca nh nc. _ c im: + T chc v hot ng ca b my nh nc da theo cc nguyn tc chung thng nht m nguyn tc c bn l nguyn tc quy nh ton b cc ngun lc, quyn lc thuc v nhn dn. Nhn dn bu ra c quan i din cho mnh (quc hi) v l c quan quyn lc nh nc. + Cc c quan trong b my nh nc u mang tnh quyn lc nh nc, nhn danh nh nc tin hnh cc hot ng theo chc nng quyn hn ca mnh. + i ng cn b cng chc nh nc l cng bc ca nhn dn, ht lng, ht sc phc v nhn dn, chu s kim tra, gim st ca nhn dn. _ Nguyn tc hot ng: + Quyn lc nh nc l thng nht c s phn cng v phi hp gia cc c quan nh nc trong vic thc hin cc quyn lp php, hnh php, t php. + Bo m s lnh o ca CS Vit Nam i vi vic t chc v hot ng ca b my nh nc. + Bo m s tham gia ca nhn dn vo hot ng qun l ca nh nc. + Tp trung dn ch. + Php ch x hi ch ngha. Cu 8: Cc c quan nh nc trong b my nh nc CHXNCN Vit Nam: _ Quc hi l c quan i biu cao nht ca nhn dn, l c quan quyn lc nh nc cao nht ca nh nc CHXNCN Vit Nam. c nhn dn bu ra theo nguyn tc b phiu kn v chiu trch nhim trc nhn dn, th hin khi i on kt ton dn v cc vng lnh th. Tp trung mi quyn lc nh nc: lp, hnh, t php v c s phn cng, phi hp, giao cho cc c quan nh nc khc cc quyn lc c th thc hin quyn lc nh nc. Thm quyn c quy nh bi hin php gm 3 nhm: lp php v lp hin, quyt nh cc cng vic quan trng nht ca t nc, gim st ti cao i vi ton b hot ng ca t nc. Hnh thc hot ng ch yu ca Quc hi l K hp quc hi c t chc cng khai (tr khi cn thit c th hp kn), quyt nh nhng vn quan trng nht ca t nc, lp php lp

hin v th hin quyn gim st ti cao ca mnh. N gm y ban thng v quc hi, y ban quc hi, Hi ng dn tc, on i biu quc hi do cc i biu quc hi thnh lp. + y ban thng v quc hi l c quan thng trc ca quc hi c ch tch (do ch tch quc hi m nhim), cc ph ch tch (do cc ph ch tch quc hi m nhim) v cc y vin. Thnh vin ca n khng c ng thi l thnh vin chnh ph. N c thm quyn ln quy nh trong iu 92 hin php nm 1992. + Ch tch quc hi c v tr quan trng, l ch ta cc phin hp, l ngi ch tr v iu hnh cc hot ng, t chc i ngoi ca quc hi v quan h vi cc i biu khc. + Hi ng dn tc v y ban Quc hi l c quan ca quc hi do quc hi bu ra v lm vic theo ch tp th quyt nh theo a s. y ban Quc hi bao gm: y ban php lut; y ban t php; y ban kinh t - ngn sch; y ban quc phng an ninh; y ban vn ha, gio d, thanh nin, thiu nin v nhi ng; y ban cc vn x hi; y ban khoa hc, cng ngh, mi trng; y ban i ngoi. _ Ch tch nc: L ngi ng u nh nc (nguyn th quc gia) thay mt cho nh nc v i ni v i ngoi. + i ni: c quyn cng b hin php, lut, php lnh, thng lnh lc lng v trang nhn dn; l ch tch hi ng quc phng v an ninh; b nhim, bi min cc chc v cao cp ca nh nc; cng b tnh trng chin tranh, tnh trng khn cp, + i ngoi: c quyn c, triu hi i s c mnh ton quyn ca Vit Nam, tip nhn i s c mnh ton quyn nc khc, nhn danh nh nc k kt iu c quc t, quyt nh cho nhp, cho thi v tc quc tch Vit Nam. _ Chnh ph: L c quan chp hnh ca quc hi, c quan hnh chnh nh nc cao nht, chuyn qun l mi mt ca x hi. C cu t chc ca n: b v cc c quan ngang b cng cc c quan thuc chnh ph khc. N gm: 1 th tng, cc ph th tng, b trng v th trng c quan ngang b. C nhim k bng vi nhim k quc hi. _ Hi ng nhn dn v y ban nhn dn: + Hi ng nhn dn l c quan quyn lc nh nc a phng, i din ch nguyn vng ca nhn dn, do nhn dn bu ra, chu trch nhim trc nhn dn a phng v c quan nh nc cp trn. N c thm quyn quyt nh cc ch trng, bin php quan trng ca a phng v gim st hot ng ca cc c quan nh nc khc. Nhim k mi kha l nm nm. + y ban nhn dn do hi ng nhn dn bu ra l c quan chp hnh ca hi ng nhn dn, chu trch nhim hnh php v cc quyt nh, vn bn ca c quan cp trn, chiu s ch o ca chnh ph v hi ng nhn dn cng cp. _Ta n nhn dn v vin kim st: + Ta n nhn dn l c quan xt x ca nh nc, xt x cc v n vi phm php lut v nhng vic khc theo lut nh. L mt h thng, mt c cu t chc nht nh gm: Ta n nhn dn ti cao, cc ta n nhn dn cp tnh, cc ta n nhn dn cp huyn, cc ta n qun s v mt s ta n khc do lut nh. +Vin kim st nhn dn l c quan nh nc thc hin quyn cng t v kim sot cc hot ng t php trong phm vi trch nhim do lut nh nhm gp phn m bo php lut c chp hnh nghim chnh v thng nht. N l mt h thng gm: Vin kim st nhn dn ti cao, cc vin kim st nhn dn cp tnh, cc vin kim st nhn dn cp huyn cc vin kim st qun s. _ Ni chung theo thm quyn hot ng th cc c quan nh nc chia thnh: + c quan quyn lc nh nc(quc hi, y ban thng v quc hi, ch tch nc v hi ng nhn dn cc cp). + c quan qun l (hnh chnh) nh nc (chnh ph, b v cc c quan ngang b, y ban nhn dn cc cp). + C quan xt x nh nc (h thng ta n). + C quan kim st nh nc (h thng vin kim st). Cu 9: _ H thng chnh tr ca nc CHXHCN VN l tn th cc thit ch chnh tr tn ti v hot ng trong mi lin h hu c vi nhau nhm to ra mt th ch thc hin quyn lc ca nhn dn di s lnh o ca CS VN. Bao gm CS VN, nh nc CHXNCN VN, mt trn t quc VN, v cc c quan

chnh tr - x hi khc (tng lin on lao ng, hi lin hip ph n, on thanh nin cng sn HCM, hi nng dn VN, hi cu chin binh) _ c im: + l h thng t chc cht ch, khoa hc trn c s phn nh r rng chc nng nhim v tng t chc, m bo tt c quyn lc thuc v nhn dn, s lnh o ca CS, tp trung dn ch, php ch XHCN. + c s thng nht cao v li ch lu di cng nh mc tiu hot ng di s lnh o ca CS duy nht nhm mc tiu phc v nhn dn. _ Nh nc l thit ch trung tm ca h thng trn, l biu hin quyn lc thuc v nhn dn v l cng c hu hiu nhn dn thc hin quyn lc ca mnh. Nh nc l ngi din chnh thc ca mi giai cp, mi tng lp trong x hi, l ch th ca quyn lc chnh tr, c ch quyn quc gia, l ch s hu ln nht ca cc t liu sn xut ch yu v quan trng ca t nc. _ CS l lc lng lnh o duy nht i vi nh nc v x hi. S lnh o ca CS l nhn t quyt nh i vi s pht trin ca h thng chnh tr, l ht nhn m bo s thng nht ca h thng . Vai tr lnh o ca CS VN l tt yu lch s do: N l lc lng chnh tr tin tin nht c v trang bng l lun khoa h ch ngha Mc Lnin v t tng HCM; c cng hin v hy sinh ln lao cho nhn dn, c nhn dn tin tng; kin tr v s nghip gii phng dn tc, c uy tn quc t ln v c c s gip ng h trn th gii. ng thc hin lnh o nh nc bng phng php gio dc, thuyt phc to nhn thc ng n cho cn b, cng chc. _ Mt trn t quc l lin minh chnh tr t nguyn ca cc t chc v c nhn tiu biu trong x hi. N l mt b phn ca h thng chnh tr, c vai tr quan trng trong h thng chnh tr do CS VN lnh o, l c s chnh tr ca chnh quyn nhn dn, ni th hin ch, nguyn vng, tp hp khi i on kt ton dn, ni pht huy quyn lm ch ca nhn dn. Cu 10: Trong iu kin hin nay, pht trin hon thin nh nc CHXNCN VN th phi ci cch theo phng hng chung: y mnh ci cch t chc v hot ng ca nh nc; pht huy dn ch; tng cng php ch nhm xy dng nh nc php quyn XHCN ca dn, do dn, v dn. V th ni dng ch yu ca vic hon thin nh nc VN l: _ Ci cch th ch v phng php hot ng ca nh nc. _ Pht huy dn ch, gi vng k lut, k cng, tng cng php ch XHCN. _ Xy dng i ng cn b, cng chc trong sch, c nng lc. _ u tranh chng tham nhng. Cu 11: * Ngun gc ca php lut: Khi x hi xut hin giai cp v mu thun giai cp, giai cp thng tr nm trong tay lc lng sn xut ch yu v nhng ca ci vt cht ch yu ca x hi, t chc mt thit ch c bit vi nhng cng c c bit, l nh nc. m bo quyn li ca mnh, giai cp thng tr s dng nh nc t ra nhng quy tc x s chung bt buc v dung quyn lc m bo tnh bt buc mi ngi trong x hi tun theo. Nhng quy tc y tr thnh php lut. * Khi nim php lut: Php lut l h thng cc quy tc x s c tnh bt buc chung do nh nc t ra v m bo thc hin, th hin ch ca giai cp thng tr v nhu cu tn ti ca x hi nhm iu chnh cc quan h x hi, to lp trt t, n nh cho s pht trin ca x hi. * Cc c trng ca php lut: _ Tnh giai cp: PL ra i l bo v giai cp thng tr, th hin ch ca giai cp thng tr. N cn th hin tng quan gia cc giai cp, s tha hip ca cc giai cp v th xt v bn cht n lun mang tnh giai cp su sc. Tuy nhin ch ca giai cp thng tr biu hin qua PL xt n cng cng l do quan h sn xut quyt nh v th nn tnh giai cp ca PL cng khng nh tnh cht b quy nh bi cc iu kin kinh t khch quan ca n. _ Tnh x hi: Khng ch xut pht t s chi phi bi li ch ca giai cp thng tr m cn c nhng quy tc x s bt u t nhu cu chung ca x hi, ph hp vi li ch chung ca ton b x hi cac quy tc chung ny c ph bin v tc ng rng ri mnh m hn. PL l cng c hu hiu iu chnh cc quan h x hi, mang li li ch x hi to ln.

_ Tnh quy phm: PL l cc quy tc x s mang tnh bt buc, l khun mu, tiu chun ca x hi, l cn c ca con ngi trong x hi bit hnh vi ca mnh c lm g, khng c lm g v phi lm g. Khoa hc php l gi l cc quy phm. V vy tnh quy phm l c trng khch quan ca PL. _ Tnh nh nc: PL th hin ch ca giai cp thng tr nhng ch ca giai cp thng tr bn thn n khng th l PL m mun tr thnh PL th n phi biu hin l ch nh nc. Trn c s , nh nc xy dng php lut, thc hin php lut v m bo php lut c thi hnh -> PL mang c im v bn cht ca nh nc lp ra n. Cu 12: _ Bn cht ca php lut nh nc CHXNCN VN: c y bn cht, c im v nhng nhim v ca nh nc trong tng thi k CM, mang bn cht PL XHCN, th hin ch ca giai cp cng nhn v tng lp nhn dn lao ng hay ton dn. c xy dng cho ph hp vi quan im ca CS VN. N c s kt hp cht ch gia tnh giai cp v tnh nhn dn rng ri. _ Vai tr ca PL nh nc VN: + l cng c thc hin ng li chnh sch ca ng. + l cng c thc hin quyn lm ch ca nhn dn lao ng. + l cng c qun l ca nh nc. Cu 13: * Khi nim quy phm PL: l nhng quy tc x s c tnh bt buc chung do nh nc t ra v m bo thc hin, th hin ch ca giai cp thng tr v nhu cu tn ti ca x hi, nhm iu chnh cc quan h x hi, to lp trt t n nh cho s pht trin x hi. * c im Quy phm PL: c mi c im ca quy phm x hi, tc ng v iu chnh mt quan h x hi nht nh, quy nh trc nhng loi ch th c th p dng khng hn ch s ln p dng, m hot ng thng xuyn lin tc, lp li trong nhng trng hp m PL d kin trc. Ngoi ra quy phm PL cn c cc c im khc l cc c im ca PL (tnh giai cp, tnh x hi, tnh nh nc, tnh quy phm). Cu 14: *Cu to ca cc quy phm PL: c trnh by d hiu, ngn gn, gy n tng mnh m. V th quy phm PL c trnh by theo mt c cu nht nh thng bao gm: gi nh, quy nh v ch ti. _ Gi nh: l b phn ca quy phm php lut nu r nhng iu kin, hon cnh hoc nhng i tng no thuc phm vi iu chnh ca quy phm PL. N l mt gi nh dt khot, r rng, chnh xc tuy nhin khng ch ra nhng c im ring bit m ch ch ra nhng c im chung quan trong nht. N ch ra a ch ca vic p dng quy phm PL v thng vit u quy phm PL. N cng r rng cng to iu kin p dng quy phm PL. _Quy nh: L phn ch ra trong hon cnh , iu kin ngi ta c lm g, khng c lm g hay phi lm g. y l phn ni dung trong quy phm PL nu ln nhng hnh vi x s tiu chun c nh nc t ra i vi cc ch th khi tham gia cc quan h PL. c chia theo tnh cht thnh: + Quy nh mnh lnh: nu dt khot, r rng iu khng c lm hoc bt buc phi lm. N gm quy nh ngn cm v quy nh bt buc. + Quy nh ty nghi: khng nu dt khot, r rng cch x s m cc bn lin quan tha thun, quyt nh trong mt phm vi gii hn no , thng gp trong dn s v kinh doanh. + Quy nh giao quyn: trc tip xc nhn quyn hn ca mt c quan, t chc, c nhn hay tp th no . -> to thnh cc quy phm tng ng: quy phm mnh lnh, quy phm ty nghi v quy phm giao quyn. _ Ch ti: l phn quy nh nu vi phm hnh vi m quy phm PL iu chnh s phi chu hu qu nh th no, n m bo tnh cng ch ca PL. Ch ti c chia theo ngnh lut thnh: + Ch ti hnh chnh: tp trung th hin qua cc hnh thc x l vi phm hnh chnh v cc hnh thc trch nhim k lut ca cn b, cng chc. + Ch ti dn s l cc bin php tc ng n ti sn, hoc nhn thn ca 1 bn gy ra thit hi cho1 bn khc. + Ch ti hnh s p dng i vi nhng hnh vi nguy him cho x hi b coi l ti phm v th ch ti ny cn gi l hnh pht.

+ Ch ti k lut l loi ch ti m ngi s dng lao ng p dng vi ngi lao ng m h thu mn khi ngi lao ng vi phm k lut ni quy lm vic. Ngoi ra cn 1 s cc quy phm PL khng c cu to nh trn, l loi c bit, thng gp l: _ Quy phm nguyn tc l c dng lm c s xut pht v t tng ch o cho vic xy dng v thi hnh cc quy phm php lut khc. _ Quy phm nh ngha xc nh nhng c im, nhng thuc tnh c bn ca s vt hay hin tng, hoc ca nhng khi nim, nhng phm tr c s dng trong vn bn . -> vi tnh cht c bit ca mnh, chng thng c vit u cc vn bn quy phm PL. Cu 15: * Khi nim Quan h PL: l quan h gia ngi vi ngi (quan h x hi) do mt quy phm PL iu chnh, biu hin thnh quyn v ngha v php l c th ca cc bn, c m bo bng cng ch nh nc. Quan h php lut gm cc mt: ch th, khch th v ni dung quan h PL. * c im: _ quan h PL l biu hin ra bn ngoi vic thc hin PL. _ quan h PL l quan h sn xut v cc quan h ny sinh qua vn sn xut v th n ph thuc vo lc lng sn xut v cc quan h sn xut. _ quan h Pl l quan h m cc bn lin quan phi iu chnh hnh vi cho ph hp vi ch ca giai cp thng tr. _ l mt quan h thuc kin trc thng tng c xy dng trn mt c s kinh t do c s kinh t quyt nh. Cu 16:_ Mt ch th ca quan h PL: l nhng c nhn hay t chc da trn c s ca quy phm php lut m tham gia vo cc quan h PL, tr thnh ngi mang quyn v ngha v php l c th. Ni cch khc l cc bn tham gia vo quan h PL. _ Ch th l c nhn: c nhn khi l ch th ca quan h x hi trc ht v quan trng nht l cng dn. Khi l mt ch th ca quan h PL c nhn c th l ch th trc tip hoc ch th khng trc tip: + ch th trc tip l ch th trc tip t mnh tham gia vo cc quan h PL, khng thng qua ngi trung gian. H lun phi c c nng lc hnh vi v nng lc php lut (nng lc ch th). + ch th khng trc tip l nhng ngi khng nng lc hnh vi nhng li nng lc php lut v mun tham gia cc quan h php l. _ Ch th l t chc khi tham gia vo quan h PL nu tha mn nhng iu kin do php lut quy nh th c th c tha nhn l mt php nhn, cc iu kin l: + c thnh lp hp php. + c c cu t chc cht ch. + c ti sn c lp vi c nhn v chu trch nhim bng ti sn . + nhn danh minh tham gia cc quan h PL mt cch c lp. Cu 17: _Nng lc php lut l kh nng ca mt ch th c hng quyn v ngha v trong mt quan h php lut nht nh. V c bn mi cng dn u c nng lc ny t khi sinh ra n khi mt i tr khi b php lut hn ch hoc ta n tc ot. _ Nng lc hnh vi l kh nng ca mt ch th c th bng hnh vi ca mnh m tham gia vo mt quan h php lut hng quyn v ngha v. Ngi c nng lc hnh vi phi hiu r ngha v kt qu do hnh vi ca mnh gy nn (ngi tui v khng mc cc chng tm thn). Cu 18: Ni dung ca quan h PL: gm quyn v ngha v ca c ch th. _ Quyn l mc , phm vi c php x s ca c ch th c nh nc bo v. l kh nng ca 1 ch th c nhng cch x s nht nh: + Kh nng ca ch th c x s theo cch thc nht nh m php lut cho php. + Kh nng yu cu cc ch th khc chm dt hnh vi ngn cn mnh thc hin quyn hp php. + Kh nng yu cu cc c quan chc nng bo v quyn li hp php ca mnh. _ Ngha v l mc phm vi x s cn phi c ca cc ch th, c m bo bng cng ch ca nh nc. Bao gm hai yu t: + Phi tin hnh x s bt buc, tc l c hoc khng c thc hin hnh vi no . + Chu trch nhim php l khi thc hin hnh vi sai phm.

Cu 19: Khch th ca quan h PL l nhng g m cc ch th mong mun t c khi tham gia vo quan h PL. N phn nh li ch ca ch th. S quan tm t hay nhiu ca ch th n khch th l ng lc thc y pht sinh, tn ti, chm dt quan h PL no . Khch th l hnh vi x s ca cc ch th khi tham gia quan h PL. Cu 20: _S kin php l: l nhng s vic c th xy ra trong i sng ph hp vi nhng iu kin hon cnh c d kin trong mt quy phm PL t lm pht sinh, thay i hoc chm dt mt quan h PL c th. _S kin php l gm s bin v hnh vi: + S bin l nhng s kin pht sinh khng ph thuc vo mun ch quan ca con ngi nhng cng lm pht sinh thay i hay chm dt mt quan h PL (tai nn, ph sn, khng hong,) + hnh vi (bao gm hnh ng v khng hnh ng) l nhng s kin xy ra thng qua ch ca con ngi. Cu 20: * Khi nim thc PL: l biu hin thi ch quan ca con ngi i vi PL, thc PL c hiu l tng hp nhng t tng, quan im, thi , s hiu bit ca con ngi i vi PL hin hnh cng nh i vi tinh thn chung ca PL. * Vai tr ca thc PL: quyt nh hiu qu ca vic iu chnh cc quan h x hi bng PL. Cu 21: * Khi nim vi phm PL: l hnh vi (hnh ng hoc khng hnh ng) tri PL v c li do ch th c nng lc hnh vi thc hin, xm hi cc quan h x hi c PL bo v. * Du hiu c bn ca vi phm PL: C 4 du hiu: _ Vi phm PL lun lun l hnh vi ca con ngi. _ Khng nhng l hnh vi xc nh ca con ngi, vi phm PL cn l hnh vi tri quy nh ca PL, xm hi cc quan h XH do PL bo v. _ Khng nhng l hnh vi tri PL, vi phm PL phi cha ng li ca ch th ca hnh vi. _ Nng lc chu trch nhim php l ca ch th thc hin hnh vi tri PL. * Phn loi vi phm PL: _ Vi phm hnh chnh _ Vi phm dn s. _ Vi phm hnh s. (ti phm) _ Vi phm k lut. * Cu thnh vi phm PL: Gm mt khch quan, mt ch quan, ch th v khch th ca vi phm PL. _Mt khch quan ca vi phm PL l nhng biu hin bn ngoi ca hnh vi vi phm PL. N bao gm: + Hnh vi tri PL. + Thit hi m x hi phi gnh chu. + Mi quan h nhn qu gia hnh vi tri PL v hu qu thit hi. _ Mt ch quan ca vi phm PL l li ca ngi vi phm PL. Li l trng thi tm l ca ch th i vi hnh vi tri PL, c th l: + Li c trc tip: Ch th thy trc hu qu nguy him cho x hi do hnh vi ca mnh gy ra v mong mun n xy ra. + Li c gin tip: Ch th thy trc hu qu, tuy khng mong mun nhng c mc n xy ra. + Li v v qu t tin: Ch th thy trc hu qu nhng hy vng, tin tng rng n s khng xy ra. _ Ch th ca hnh vi vi phm PL c th l c nhn hoc t chc c nng lc trch nhim php l. Nng lc trch nhim php l ca ch th c xem xt i vi tng loi vi phm c th. _ Khch th ca hnh vi vi phm PL l nhng quan h XH ang c PL bo v v ang b xm hi. Cu 22: * Khi nim trch nhim php l: c hiu l nhng hu qu bt li m theo quy nh ca PL c th p dng vi cc ch th c hnh vi vi phm PL. Bn thn trch nhim php l l ngha v chu nhng bin php cng ch ca nh nc cho cc hnh vi vi phm ca mnh. * c im: _ C s thc t ca trch nhim php l l vi phm php lut. Ch khi c hnh vi vi phm php lut mi p dng trchn him php l. _ C s php l ca vic truy cu trch nhim php l l quyt nh do c quan nh nc hoc ngi c thm quyn ban hnh trn c s xem xt, gii quyt v vic vi phm c hiu lc php lut.

- Cc bin php trch nhim php l lmt loi bin php cng ch nh nc c th: mang tnh cht trng pht hoc khi phc li nhng quyn v li ch b xm hi v ng thi c p dng ch trn c s nhng quyt nh ca c quan hoc ngi c thm quyn. * Cc loi trch nhim php l: _ Trch nhim php l hnh s l loi trch nhim php l nghim khc nht do Ta n nhn danh Nh nc pd ng i vi nhng ngi c hnh vi phm ti c quy nh trong B lut hnh s. _ Trch nhim php l hnh chnh l loi trch nhim php l do c quan qun l nh nc p dng i vi mi ch th khi h vi phm php lut hnh chnh. _ Trch nhim php l dn s l loi trch nhim php l do Ta n p dng i vi mi ch th khi h vi phm php lut dn s. _ Trch nhim php l k lut l loi trch nhim php l do th trng cc c quan, x nghip, p dng i vi cn b, cng nhn vin ca c quan x nghip mnh khi h vi phm ni quy, quy ch ca ni b c quan. Cu 23: * Khi nim Php ch XHCN: l phng thc qun l ca nh nc i vi x hi, biu hin vic thc hin nghim chnh v trit trong hot ng ca cc c quan nh nc ca cn b, cng chc nh nc cc cp, ca cc t chc x hi, cc t chc kinh t, ca mi cng dn i vi PL c nh nc ban hnh. * Biu hin qua cc mt c bn: _ Php ch l nguyn tc t chc v hot ng ca b my nh nc. _ Php ch l nguyn tc hot ng thc hin vai tr lnh o ca CS VN i vi XH v cng l nguyn tc hot ng ca cc t chc chnh tr - x hi trong qu trnh tham gia qun l nh nc, qun l XH. _ Php ch l nguyn tc x s ca cng dn. * Tng cng php ch x hi ch ngha: cng c v tng cng php ch x hi ch ngha phi p dng nhiu bin php ng b trong cc bin php c bn nh tng cng s lnh o ca ng i vi cng tc php ch, y mnh cng tc xy dng v hon thin h thng php lut x hi ch ngha, tng cng cng tc t chc thc hin v p dng php lut, tng cng kim cng tc kim tra gim st, x l nghim minh nhng hnh vi vi phm php lut. _ Tng cng s lnh o ca ng i vi cng tc php ch l bin php c bn bao trm xuyn sut trong qu trnh cng c tng cng php ch x hi ch ngha, s lnh o ca ng th hin trc ht vic ng ra chin lc pht trin kinh t - x hi. _ y mnh cng tc xy dng vhon thin h thng php lut x hich ngha. Php lut x hi ch ngha l tin ca php ch x hi ch ngha. Mun tng cng php ch x hi ch ngha v qun l x hi bng php lut th phi c mt h thng kp thi th ch ha cc ch trng, chnh sch ng li ca ng. _ Xy dng v b sung y cc quy phm PL m bo cho cng dn c PL ghi nhn y quyn v ngha v ca mnh. Thng xuyn tin hnh r sot, h thng ha php lut pht hin v loi b nhng quy nh php lut trng lp hay li thi. _ Kp thi th ch ha ng li, chnh sch ca ng thnh php lut. C k hoch xy dng php lut ph hp vi mi giai on c th Tng cng cng tc t chc thc hin php lut trong i sng. y l bin php gm nhiu mt: y mnh cng tc nghin cu khoa hc php l; y mnh cng tc thng tin, tuyn truyn v gio dc php lut; _ Ch trng cng tc o to i ng cn b php l c trnh phm cht chnh tr v kh nng cng tc s p xp vo cc c quan lm cng tc php lut. _ Tng cng kim tra, gim st x l nghim minh nhng hnh vi vi phm php lut l bin php nhm m bo cho php lut c thc hin nghim chnh, mi ngi u bnh ng trc php lut. _ Thit lp nn php ch XHCN l thit lp mt x hi m PL l tiu chun cao nht vic qun l XH. Cu 24: * Khi nim hnh thc PL (hay cn gi l ngun PL): l cch thc th hin ch ca giai cp thng tr m thng qua , ch tr thnh PL. * c im:

_ l sn phm ca t duy trn c s nhng iu kin kinh t khch quan, ch chnh tr, nn tng o c x hi v 1 phn nghin cu thc t. N thng xut hin mun hn so vi thc t x hi, khng phi l mun ch quan ca cc nh lm lut. _ c biu hin di nhng dng nht nh v th n gin lc vic nhn thc PL, gip mi ngi c th so snh v diu chnh hnh vi cho ph hp PL. _l cng c d lun, x hi v nh lm lut can thip c hiu qu vo nhng tnh hung cn thit v hng x hi n mc ch c th m giai cp thng tr t ra. * Cc loi hnh thc PL: Trong XH loi ngi tn ti 3 loi hnh PL ch yu l: tp qun php, tin l php v vn bn quy phm PL. _ Tp qun php l hnh thc PL ra i sm nht, cc phong tc tp qun lu truyn trong x hi ph hp vi li ch ca giai cp thng tr thng qua nh nc tha nhn, nng chng ln thnh PL. Cc quy nh ny khng c ghi thnh vn bn (lut bt thnh vn). Chng hnh thnh 1 cch t pht, chm thay i v thng c tnh cc b v nguyn tc. _ Tin l php (n l) l vic nh nc tha nhn cc bn n ca ta n hoc quyt nh ca c quan hnh chnh trong qu trnh xt x mt v n hoc gii quyt mt s vic trc , ly cc bn n v quyt nh lm cn c gii quyt cc s vic tng t sau ny. _ Vn bn quy phm PL xut hin mun hn 2 hnh thc trn. Chng do c quan nh nc c thm quyn ban hnh di hnh thc vn bn (lut thnh vn). y l hnh thc PL tin b nht, phn nh r nt nht tnh giai cp, tnh quy phm ph bin, tnh chnh xc cht ch v mt hnh thc v c hiu lc cao trong vic iu chnh cc quan h x hi. Cu 25: * Vn bn quy phm php lut: Vn bn quy phm php lut l vn bn do c quan nh nc ban hnh hoc phi hp ban hnh theo thm quyn, hnh thc, th tc c quy nh trong lut; trong c quy tc x s chung, c hiu lc bt buc chung, c nh nc m bo thc hin iu chnh cc quan h x hi. * c im: _ Phi do c quan nh nc c thm quyn ban hnh hoc phi hp ban hnh. _ Trnh t, th tc, hnh thc ban hnh c quy nh cht ch trong lut. _ C cha cc quy tc x s chung p dng rng ri trong x hi. _ c nh nc bo m thi hnh bng bin php thch hp nh tuyn truyn, gio dc, thuyt phc, cng ch. * H thng cc quy phm php lut nc ta hin nay : _ Hin php, lut, ngh quyt ca quc hi. + Hin php l lut c bn ca nh nc, c hiu lc php l cao nht trong h thng lut php quy nh nhng vn c bn nht ca nh nc. + Lut (o lut) l vn bn quy phm php lut c gi tr sau Hin php quy nh cc vn c bn trong cc lnh vc i sng x hi c quc hi thng qua vi qu na s gh tn thnh. + Ngh quyt ca quc hi c ban hnh quyt nh cc nhim v pht trin t nc. _ Php lnh, ngh quyt ca y ban thng v quc hi quy nh nhng vn c quc hi giao, sau 1 tg thc hin c Quc hi xem xt, quyt nh ban hnh thnh lut. N c tc dng gii thch Hin php, lut, php lnh; hng dn hot ng HND cc cp; tuyn b tnh trng chin tranh, khn cp, tng ng vin v nhng vn khc thuc thm quyn y ban. _ Lnh, php lnh ca Ch tch nc c ban hnh thc thi quyn hn v nhim v ca Ch tch nc trong quy nh ca cc vn bn trn. _ Ngh nh ca chnh ph quy nh: + quy nh chi tit thi hnh cc vn bn lut trn (quan trong nht). + quy nh cc bin php c th thc hin cc chnh sch pht trin mi mt t nc thuc quyn hn ca chnh ph. + quy nh nhim v, quyn hn, t chc b my ca cc c quan trc thuc Chnh ph v cc c quan thuc thm quyn chnh ph. + quy nh nhng vn cn thit nhng cha c s xy dng thnh lut.

_ Quyt nh ca th tng chnh ph _ Thng t ca b trng v th trng c quan ngang b _ Ngh quyt ca Hi ng thm phn ta n nhn dn ti cao, thng t ca chnh n ta n nhn dn ti cao. _ Thng t ca Vin trng vin kim st nhn dn ti cao. _ Ngh quyt ca tng kim ton nh nc. _ Ngh quyt lin tich gia y ban thng v QH hoc gia chnh ph vi c quan trung ng ca cc t chc chnh tr - x hi. _ Thng t lin tch gia chnh n ta n nhn dn ti cao vi vin trng vin kim st nhn dn ti cao; gia b trng th trng c quan ngang b vi chnh n, vin trng; gia cc b trng v th trng c quan ngang b. _ Vn bn quy phm PL ca HND v UBND. * Nguyn tc ban hnh vn bn quy phm PL: _ Bo m tnh hp hin, hp php v tnh thng nht ca vn bn quy phm PL trong h thng PL. _ Tun th thm quyn, hnh thc, trnh t, th tc xy dng, ban hnh. _ Bo m tnh cng khai khi xy dng, ban hnh tr trng hp vn bn c ni dung mang tnh b mt nh nc; bo m tnh minh bch trong cc quy nh ca vn bn quy phm PL. _ Bo m tnh kh thi. _ Khng lm cn tr thc thi iu c quc t tham gia. Cu 26: * Khi nim iu c quc t: l nhng tha thun gia cc ch th ca Lut quc t (trc ht v ch yu l cc quc gia) trn c s bnh ng, t nguyn, d c ghi nhn trong mt vn kin duy nht bt k tn gi ring ca n l g nhm xc nh, thay i hoc chm dt cc quyn v ngha v ca cc bn tham gia trn nhng lnh vc m cc bn quan tm, ph hp vi nguyn tc c bn ca Lut quc t hin i. * Phn loi iu c quc t: C nhiu cch phn chia da theo cc tiu ch: _ Theo danh ngha ca iu c quc t: iu c quc t k kt hoc gia nhp nhn danh nh nc; k kt hoc gia nhp nhn danh chnh ph. _ Cn c vo ch th k kt: c th l song phng hoc a phng. _ Cn c theo ni dung ca iu c quc t: iu c v chnh tr, iu c v vn ha, iu c v kinh t, iu c v bin, iu c v mi trng, * Qu trnh k kt v gia nhp iu c quc t: _ xut vic m phn v k kt. _ Lp h s v vic m phn, k kt. _ m phn v son tho iu c quc t. _ Thm nh d tho iu c quc t. _ K iu c quc t. _ Ph chun iu c quc t. _ Ph duyt iu c quc t. _ Gia nhp iu c quc t. _ Bo lu iu c quc t nhiu bn. _ Cng b v ng l. Cu 27: * Khi nim h thng php lut: L ton b cc vn bn php lut, khng tn ti ring r ri rc m c mi lin h hu c vi nhau, hp thnh mt th thng nht mt h thng PL. * c im chung: _ C s thng nht, nht qun trong h thng: l thuc tnh chung ca mi h thng PL, th hin qua s thng nht ca cc quy phm PL v cc vn bn lut trong h thng. Cc quy phm PL ca c quan nh nc cp di phi ph hp vi ca c quan nh nc cp trn. S thng nht y, duy cho cng l s thng nht quan h sn xut thnh c s kinh t, s thng nht ca cc giai cp lao ng trong x hi. _ S phn chia h thng thnh cc b phn cu thnh: l tt yu do PL iu chnh nhiu lnh vc x hi khc nhau vi cc c im, tnh cht khc nhau, tn ti c lp tng i vi nhau. Trong 1 s trng hp, n phn chia ra ph hp vi kt cu kinh t - x hi ca quc gia. H thng PL c th chia thnh

nhiu ngnh v cc ngnh c th chia thnh nhiu ch nh. Ngnh lut l tng th cc quy phm PL iu chnh 1 lnh vc quan h x hi vi nhng c im chung nht nh. Ch nh PL l nhng nhm quy phm PL iu chnh nhng nhm quan h x hi nh, tng kha canh, mt ca quan h x hi . _ Tnh khch quan: s thng nht v phn chia h thng PL phi da trn c s khch quan l s pht trin ca cc quan h x hi v yu t khch quan ny lun gi vai tr quyt nh. * Cn c phn chia ngnh lut: _ Cn c vo i tng iu chnh: l s khc bit ca cc lnh vc quan h x hi m tng th quy phm PL iu chnh. Lnh vc quan h x hi gi l i tng iu chnh ca ngnh lut. _ Cn c vo phng php iu chnh hay cch thc m nh nc s dng trong PL tc ng ln cch x s ca nhng ngi tham gia vo cc quan h x hi . y l cn c b sung cho cn c theo i tng iu chnh. Hin nay, phng php mnh lnh v phng php tha thun l 2 phng php ch yu dng diu chnh quan h x hi. Cu 28: Cc ngnh lut trong h thng PL ca nh nc VN: _ Lut Hin php (lut nh nc): l tng th nhng quy phm PL iu chnh cc quan h XH c bn cu thnh nh nc c ngun ch yu l Hin php. N gm cc ch nh: Ch nh v ch chnh tr; Ch nh v ch kinh t; Ch nh v vn ha, gio dc, khoa hc, cng ngh; Ch nh v bo v T quc XHCN; Ch nh v quyn v ngha v c bn ca cng dn; Ch nh v b my nh nc. _ Lut hnh chnh : l tng th nhng quy phm PL iu chnh cc quan h x hi hnh thnh trong qu trnh t chc, thc hin cc hot ng chp hnh iu hnh ca cc c quan nh nc nh nc trn lnh vc hnh chnh, chnh tr, kinh t, vn ha, x hi. N c ngun l lut, cc vn bn di lut, cc vn bn hnh chnh c cha ng quy nh v qun l nh nc. N gm 2 phn l phn chung v phn ring: + Phn chung l cc quy phm PL quy nh nhng nguyn tc chung pht sinh trong lnh vc v phm vi qun l nh nc. + Phn ring iu chnh cc hot ng qun l nh nc vi cc lnh vc c th ca i sng x hi. _ Lut ti chnh iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong qu trnh to lp, phn phi, s dng qu tin t tp trung ca nh nc, nhm p ng yu cu tch ly v tiu dng ca x hi. N gm cc ch nh: Ch nh to lp v chp hnh ngn sch nh nc; Ch nh thu ngn sch nh nc; Ch nh chi ngn sch nh nc; Ch nh v ngn hng v cc t chc tn dng. _ Lut t ai iu chnh cc quan h x hi hnh thnh trong qu trnh qun l v s dng t ai. Gm cc ch nh ch yu sau y: Ch nh qun l nh nc v t ai; Ch nh s dng t; _ Lut dn s iu chnh cc quan h ti sn v quan h nhn thn nht nh trong XH. Gm cc ch nh: Ch nh ti sn v quyn s hu; Ch nh ngha v dn s v hp ng dn s; Ch nh tha k; Ch nh chuyn quyn s dng t; Ch nh quyn s hu tr tu v chuyn giao cng ngh; Ch nh quan h dn s c yu t nc ngoi; _ Lut lao ng iu chnh quan h lao ng gia ngi lm cng n lng vi ngi s dng lao ng v cc quan h x hi lin quan n quan h lao ng. Gm cc ch nh: Ch nh hp ng lao ng; Ch nh tha c lao ng tp th; Ch nh k lut v trch nhim vt cht; Ch nh tin lng; Ch nh bo him x hi; Ch inh tranh chp lao ng v gii quyt tranh chp lao ng; Ch nh nh cng v gii quyt nh cng. _ Lut hn nhn gia nh iu chnh cc quan h nhn thn v quan h ti sn gia cc thnh vin trong gia nh, xy dng chun mc php l cho cch ng x v bo v cc quyn, li ch hp php ca cc thnh vin trong gia nh. Gm cc ch nh: Ch nh kt hn; Ch nh quan h gia v v chng; Ch nh gia cha m v con; Ch nh gia ng b v chu, gia anh ch em v gia cc thnh vin trong gia nh; Ch nh cp dng quy nh; Ch nh xc nh cha, m, con; Ch nh con nui; Ch nh gim h gia cc thnh vin trong gia nh; Ch nh ly hn; Ch nh quan h hn nhn v gia nh c yu t nc ngoi. _ Lut hnh s: iu chnh nhng hnh vi nguy him cho x hi c coi l ti phm, nhng hnh pht. Lut hnh s c i tng iu chnh l cc quan h x hi pht sinh gia nh nc v ngi phm ti. Gm cc ch nh: Ch nh ti phm; Ch nh hnh pht.

_ Lut kinh t: c lp xut hin cc nc XHCN trong iu kin vn hnh nn kinh t k hoch ha tp trung, iu chnh cc quan h pht sinh trong qu trnh qun l nh nc v kinh t v kinh doanh ca x hi. Gm cc ch nh: Ch qun l nh nc v kinh t; Ch php l v doanh nghip v cc ch th kinh t khc; Ch php l v hp ng trong kinh doanh; Ch php l v gii quyt tranh chp trong kinh doanh , thng mi; Php lut v ph sn. _ Lut t tng hnh s: iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong qu trnh khi t v n hnh s. Gm cc ch nh: Ch nh nguyn tc c bn ca t tng hnh s; Ch nh c quan tin hnh t tng vi ngi tin hnh t tng; Ch nh ngi tham gia t tng; Ch nh chng c; Ch nh cc bin php ngn chn; Ch nh khi t v n, khi t b can; Ch nh iu tra, truy t; Ch nh xt x s thm; Ch nh xt x phc thm; Ch nh thi hnh n; Ch nh xem xt li bn n v quyt nh c hiu lc php lut; Ch nh th tc c bit; Ch nh hp tc quc t. _ Lut t tng dn s l tng th cc quy phm PL quy nh cc nguyn tc c bn trong quy nh trnh t, th tc khi kin ta n gii quyt cc tranh chp dn s (ngha hp), hn nhn gia nh, kinh doanh thng mi, lao ng, Gm cc ch nh: nguyn tc c bn ca t tng dn s; c quan tin hnh t tng, ngi tin hnh t tng; ngi tham gia t tng; chng minh v chng c; cc b phn khn cp tm thi; khi kin; gii quyt v n ti ta s thm; gii quyt v n ti ta phc thm; xem xt li bn n, quyt nh c hiu lc PL; gii quyt vic dn s; thi hnh n dn s; _ Lut t tng hnh chnh quy nh trnh t th tc gii quyt cc v n hnh chnh. Gm cc ch nh: nguyn tc t tng hnh chnh; ch nh phin ta s thm; ch nh phin ta phc thm; ch nh gim c thm, ti thm; Cu 29: * H thng PL quc t: h thng thng nht cc quy phm PL quc t c hnh thnh trn c s tha thun gia cc quc gia v th hin ch chung ca cc quc gia . PL quc t iu chnh c quan h x hi pht sinh trong cc sinh hot quc t gia cc quc gia, t chc quc t vi nhau, gm cng php quc t v t php quc t. _ Cng php quc t (Lut quc t): l tp hp nhng quy phm PL iu chnh quan h x hi v chnh tr hoc cc kha cnh chnh tr ca quan h thng mi, kinh t, khoa hc k thut, vn ha gia cc ch th ca PL quc t. C ngun l cc iu c quc t, lut php quc gia v tp qun quc t. N gm c cc ni dung c bn sau: + Ch nh nhng nguyn tc c bn ca lut quc t. + Ch nh lut iu c quc t. + Ch nh dn c trong lut php quc t. + Ch nh bo v quyn con ngi. + Ch nh lnh th v bin gii quc gia. + Ch nh v lut bin quc t. + Php lut hng khng quc t. + Ch nh v ngoi giao v lnh s. + Hi ngh quc t v cc t chc quc t. + Ch nh gii quyt cc tranh chp quc t. + Ch nh lut php quc t v tp qun quc t v chin tranh. + Ch nh trch nhim php l quc t. _ T php quc t: l tp hp nhng quy phm PL iu chnh cc quan h dn s c yu t nc ngoi. Quan h dn s y c hiu theo ngha rng tc l gm quan h dn s (theo ngha hp l quan h v nhn thn v ti sn) v cc quan h kinh t - thng mi, quan h lao ng, quan h hn nhn v gia nh. Quan h c yu t nc ngoi tc l quan h c t nht mt bn tham gia l ngi nc ngoi, thuc nc ngoi hoc (inh c) nc ngoi; hoc s dng php lut nc ngoi thay i cc quan h x hi; pht sinh ti nc ngoi hoc ti sn lin quan l nc ngoi. N c cc nguyn tc c bn: +Tn trng quyn min tr t php ca cc quc gia. + Bnh ng v mt php l gia cc ch s hu ca cc quc gia khc nhau. + Khng phn bit i x quc tch trn lnh th 1 quc gia. + Nguyn tc c i c li.

Ngun ca t php quc t l PL quc gia, iu c quc t v tp qun quc t (cc nguyn tc x s khng do cc quc gia v t chc quc t t ra nhng c chp nhn v p dng nhiu nc nh lut). Ni dung gm: + Ch nh v ch th t php quc t. + Ch nh quyn s hu trong t php quc t. + Ch nh hp ng v trch nhim bi thng thit hi. + Ch inh thanh ton quc t. + Ch nh tha k. + Ch nh hn nhn v gia nh. + Ch nh quan h lao ng. + Ch nh t tng dn s quc t. Cu 30: * Khi nim Lut hnh chnh: l tng hp nhng quy phm PL iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong qu trnh thc hin hot ng chp hnh v iu hnh ca cc c quan nh nc i vi mi lnh vc ca i sng x hi. *i tng iu chnh: cc quan h m lut hnh chnh iu chnh c th chia thnh 4 nhm: _ pht sinh trong hot ng chp hnh v iu hnh ca cc c quan nh nc khi thc hin vic qun l nh nc i vi mi mt ca i sng x hi. _ trong hot ng t chc v cng tc ni b cc c quan qun l nh nc. (ch yu) _ mang tnh chp hnh v iu hnh trong hot ng v cng tc ni b ca c quan kim st, xt x, quyn lc. _ mang tnh chp hnh v iu hnh khi cc c quan nh nc khng l c quan qun l v mt s t chc chnh tr - x hi c trao 1 s quyn lc thc hin chc nng nh nc. * Phng php iu chnh: phng php iu chnh ch yu ca Lut hnh chnh l phng php mnh lnh do bao gi cng c 1 bn l ch th mang quyn lc nh nc. * H thng lut hnh chnh: _ Phn chung gm nhng ch nh ch yu: + Cc nguyn tc c bn qun l nh nc. + V tr, thm quyn cc c quan, n v nh nc. + Th tc hnh chnh vi cn b, cng chc. + Quy ch php l i vi cng dn, ngi nc ngoi, ngi khng quc tch, t chc x hi. + Trch nhim hnh chnh. + Ch php l v cng tc thanh tra v gii quyt khiu ni, t co. + Ch php l v gii quyt cc v n hnh chnh. _ Phn ring gm cc ch nh iu chnh cc quan h qun l, iu hnh cc lnh vc cc mt, cc lnh vc i sng x hi: an ninh chnh tr, trt t an ton, kinh t, vn ha, x hi, cng ngh, y t, gio dc, i ngoi, tn gio, * Quan h php lut hnh chnh: _ L hnh thc biu hin v mt php l ca cc quan h v qun l nh nc. _ C y cc c im chung ca 1 quan h PL: l cc quan h ch, mi bn tham gia c quyn v ngha v, c gii hn x s m php lut cho php. _ C 1 s c im ring: + Gn lin vi hot ng chp hnh, iu hnh ca nh nc ch pht sinh trong qu trnh qun l hnh chnh ca nh nc. + C th pht sinh t yu cu hp php ca 1 bn m khng bt buc phi c s tha thun ca bn kia. + Lun phi c 1 ch th mang quyn lc nh nc, nhn danh nh nc v thc hin quyn nh nc. + Phn ln cc tranh chp pht sinh c gii quyt theo th tc hnh chnh. + Bn vi phm phi chu trch nhim php l trc nh nc ch khng phi bn cn li. * Cc ni dung ca nhim v ci cch nn hnh chnh nc ta:\ _ Ci cch th ch hnh chnh. _ Chn chnh t chc v quy ch hot ng. _ Xy dng, kin ton i ng cn b.

Cu 31: * C quan hnh chnh nh nc: l 1 b phn ca b my nh nc thc hin chc nng quan l hnh chnh nh nc, l ch th ch yu ca quan h php lut hnh chnh. l nhng c quan thc hin cc hot ng chp hnh, iu hnh cc hot ng ca i sng x hi. N mang tt c cc c im chung ca c quan nh nc m quan trng nht l biu hin cho quyn lc nh nc, mi quyt nh ca n mang tnh bt buc thc hin v c quyn p dng cc bin php cng ch cn thit i m bo thc thi cc quyt nh n phng ; ng thi l phi mang cc thm quyn trong mt phm vi nht nh. * c im ring ca cc c quan hnh chnh nh nc: _ Hot ng lun lun l hot ng chp hnh ca c quan quyn lc. Hot ng ca cc c quan ny phi da trn c s vn bn quy phm php lut. V lm vic ny mt cch trit , cc c quan ny phi chu s gim st ca c quan quyn lc nh nc, phi lun bo co cng vic ca mnh vi c quan quyn lc nh nc. _ H thng t chc cc c quan hnh chnh nh nc c t chc cht ch vi cc mi quan h qua li ln nhau mt cch bn vng, c quan h trc thuc vi nhau. c th l quan h trc thuc dc (c quan cp trn vi cp di v d b GD vi s GD tnh), quan h tr thuc ngang (c quan cng cp nhng thuc phm vi iu hnh v d UBND tnh vi s GD tnh) hoc song trng trc thuc (va dc va ngang quan h trc thuc hai chiu). _ Ch c c quan hnh chnh mi c h thng cc n v trc thuc (trng i hc, vin nghin cu, bnh vin). Cc n v gp phn tch cc cc c quan hnh chnh nh nc thc hin chc nng nhim v ca mnh. * Cc loi c quan hnh chnh nh nc: c phn loi theo nhiu cch khc nhau _ Theo c s php l ca vic thnh lp, cc c quan hnh chnh bao gm: + C quan thnh lp trn c s hin php quy nh hay c quan hin nh, gm c: Chnh ph, th tng chnh ph - 2 c quan hnh chnh nh nc cao nht; UBND a phng l c quan hnh chnh nh nc cp a phng. + C quan thnh lp trn c s cc o lut, cc vn bn di lut. l cc tn cc, v, cc s, ban trc thuc cc c quan hin nh. _ Cn c theo a gii hot ng, phn chia thnh: + Cc c quan hnh chnh nh nc trung ng bao gm Chnh ph, cc b, cc c quan ngang b, cc c quan qun l nh nc v ngnh hay lnh vc cng tc. Hot ng ca cc c quan ny bao trm ton quc, cc quyt nh c hiu lc thi hnh trong c nc. + Cc c quan hnh chnh nh nc a phng gm y ban nhn dn cc cp, cc s, phng, ban hot ng trong phm vi lnh th a phng v cc quyt nh ch c hiu lc trong a phng , khng th nh hng n a phng khc. + Cn c theo phm vi thm quyn: Chia thnh c quan c thm quyn chung v c quan c thm quyn ring. C quan c thm quyn chung l Chnh ph v UBND cc cp, c thm quyn qun l mi ngnh, mi lnh vc, mi mt ca i sng x hi v phi m bo phi hp, pht trin thng nht gia cc ngnh, cc lnh vc. C quan c thm quyn ring (thm quyn chuyn mn) gm cc b, c quan ngang b, cc s phng ban l c quan trc tip qun l theo tng ngnh hay tng lnh vc ring bit hoc 1 s lnh vc ring bit. _ Cn c theo ch lnh o c th chia thnh c quan c lnh o theo ch lnh o tp th v ch lnh o c nhn. Thng thng c quan c thm quyn chung th hot ng theo ch lnh o tp th v ngc li. Tuy nhin Chnh ph v UBND cc cp th c s kt hp gia 2 ch lnh o v cc vn quan trng mi lnh vc th cn s ng gp tr tu ca c tp th ng thi th tng chnh ph v ch tch UBND cng c thm quyn ring ca mnh. Cc c quan c thm quyn ring c ch lnh o c nhn, cc c nhn hon ton c th ra cc quyt nh c nhn t ra cc quy nh ring c th thc hin chc nng quyn hn m nh nc giao ph.. * a v ca cc c quan hnh chnh nh nc: _ Chnh ph: L c quan chp hnh ca quc hi, l c quan hnh chnh nh nc cao nht ca nc ta. N c thm quyn chung, ng u h thng hnh php, thng nht qun l thc hin cc nhim v mi mt x hi, m bo quyn lc nh nc t T n a phng. N c thm quyn gii quyt mi vn

 mi mt x hi xy ra trn phm vi ton quc tr vn thuc thm quyn quc hi. Cc vn a ra lun c tho lun tp th v biu quyt tn thnh a s. + C cu t chc gm Th tng, cc Ph th tng, cc B trng v Th trng c quan ngang b trong Th tng phi l i biu quc hi. + Nhim k hot ng l 5 nm theo nhim k Quc hi. Khi Quc hi ht nhim k, Chnh ph tip tc hot ng cho n khi Quc hi mi thnh lp chnh ph mi. + Chnh ph c th ban hnh cc ngh quyt da theo Hin php, Lut, ngh quyt ca QH, ngh quyt ca y ban thng v QH v kim tra vic thi hnh cc vn bn . + Th tng l ngi ng u chnh ph v lnh o ton b cc hot ng ca CP, chu trch nhim trc QH, xc nh vai tr nhim v tng thnh vin trong CP. C quyn ra cc quyt nh quy nh bin php lnh a, iu hnh CP v b my hnh chnh nh nc thc hin cc chc nng nhim v c quan hnh chnh nh nc. + Cc thnh vin chnh ph phi chu gim st ca QH v c trch nhim tr li cc cht vn trong cc k hp QH. _ B v c quan ngang b: l c quan qun l c thm quyn chuyn mn c chc nng qun l nh nc vi ngnh hay lnh vc trn phm vi ton quc, l c quan t chc theo ch lnh o c nhn. Chia thnh 2 loi: + Qun l ngnh thc hin qun l i vi cc ngnh kinh t - k thut, cc c quan ny lnh o, ch o ton din cc n v, c quan trc thuc nhng khng can thip m ch hng dn hot ng sn xut kinh doanh ca cc n v kinh t, t chc s nghip trn c s PL v nh hng XHCN. + Qun l chuyn mn l nhng c quan qun l chuyn mn c lin quan n cc cp chnh quyn a phng. N gip nghin cu, xy dng cc n tng hp v cn i gia cc ngnh, xy dng cc ch , chnh sch v hng dn thc thi trong lnh vc mnh qun l nhng khng can thip vo hot ng ca cc c quan nh nc khc. + Th trng B v c quan ngang b c trch nhim qun l ngnh hay lnh vc, chu trch nhim trc Th tng chnh ph, trc quc hi v ngnh hay lnh vc mnh qun l. H c 2 chc nng l thnh vin chnh ph v th trng c quan. + Cc b c trch nhim hon thnh nhim v qun l ca mnh, tn trng quyn qun l cc b khc, c quyn phi hp hon thnh nhim v, c ra cc vn bn quy phm trong quyn hn ca mnh gii quyt cc cng vic ca mnh ng thi c quyn ngh cc c quan khc phi hp gii quyt. Trong trng hp khng c gii quyt c th ngh vi Chnh ph, Th tng chnh ph xem xt gii quyt. + Ch c quyn hng dn, ch o, kim tra cc c quan a phng trc thuc nhng phi tn trng thm quyn qun l theo lnh th ca chnh quyn a phng. _ UBND do HND bu l c quan chp hnh ca HND, c quan hnh chnh a phng, chu trch nhim chp hnh cc vn bn quy phm v cc quyt nh thnh vn ca cc c quan nh nc cp trn. + Cng y ban thng trc HND chun b cc cuc hp thng k HND, xy dng cc n cho HND xem xt gii quyt, c quyn ra quyt nh v kim tra vic thc hin cc quyt nh trong quyn hn ca mnh. C quyn thnh lp v ch o cc c quan chuyn mn. Lm vic theo ch lnh o tp th.