DINAMIKA

(Mirko Babi, Ljiljana Babi) Dinamika je deo mehanika koji se bavi kretanjem tela i uzrocima koji to kretanje izazivaju. Aksiomi dinamike: Prvi aksiom princip inercije: Izolovana materijalna taka odrava svoju brzinu po veliini i pravcu. Drugi aksiom osnovni zakon dinamike: Ubrzanje koje dobija neka materijalna taka zbog delovanja sile ima pravac i smer sile, a po intenzitetu je proporcionalna sili. To je poznati drugi Njutnov zakon koji se u matematikom obliku izraava:

r F =m a

(N = kgm/s2)

(1)

Trei aksiom zakon o nezavisnosti dejstva sile Pri istovremenom dejstvu vie sila, ubrzanje materijalne take jednako je vektorskom zbiru ubrzanja koje bi imala taka pri svakom posebnom delovanju sile. To se izraava kao:
r r r r r a = a1 + a 2 + a 3 + ... + a n

(2)

etvrti aksiom princip jednakosti desjtva i protivdejstva

Sila kojom materijalna taka A deluje na materijalnu taku B jednaka je po intenzitetu i pravcu, a suprotna po smeru sili kojom materijalna taka B deluje na taku A.

Mehaniki rad
Mehaniki rad je proizvod sile i puta na kome sila deluje na telu tokom kretanja:

A=F s

(J = Nm)

(3)

Mehanika snaga Mehanika snaga je obavljeni mehaniki rad u jedinici vremena. za razliita kretanja razliito se definie.
1. Pravolinijsko kretanje: A F s P= = = F v (W = J/s = Nm/s) t t 2. Kruno kretanje: P=M =F s (W = J/s = Nm/s)

(4)

(5)

Stepen korisnog dejstva

Stepen korisnog dejstva se uvek, pa i u sluaju mehanike (mehanikih naprava) definie kao odnos korisne snage i ulazne (uloene) snage:

PK PU

(-)

(6)

Stepen korisne snage je bezdimenzionalna veliina. U sluaju sloene naprave (viestepena transformacija snage) ukupni stepen korisnog dejstva se odreuje kao proizvod pojedinanih stepeni korisnog dejstva:

= 1 2 3
Mehanika energija

(7)

Mehanika energija je sposbnost (potencijal) tela da obavi rad.Mehanika energija moe postojati u dva oblika: - kinetika energija i - potencijalna energija.

1. Kinetika energija U sluaju pravolinijskog kretanja kinetika energija je:

EK = m v2 2

(J = Nm)

(8)

U sluaju krunog kretanja kinetika energija je:

EK = m r 2 2 2

(J = Nm)

(9)

2. Potencijalna energija Potencijana energija je posledica poloaja. U polju zemljine tee ona iznosi:
E P = G h = m g h (J = Nm)

(10)

ZAKON O ODRANJU MEHANIKE ENERGIJE

Energija se ne moe dobiti niti izgubiti. Ona se pretvara iz jednog u drugi oblik. U sluaju mehanike energije, ako nema dovoenja niti odvoenja energije, ona se pretvara iz kinetike u potencijalnu ili obrnuto. Ovaj zakon se moe napisati i u matematikom obliku: E = E K + E P = const (11) Koliina kretanja je veliina koja se definie na sledei nain: K =m v (kgm/s) (12)

Impuls sile je proizvod sile i vremena. Ova veliina moe se povezati sa koliinom kretanja: i = F t = m vo m v = K o K (13)
Impuls sile i koliina kretanja kao veliine najee se koriste u mehanici udara.