INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK SAOBRAAJNI FAKULTET TRAVNIK

TEORIJA UDARA

SEMINARSKI RAD

Predmet: Mehanika Mentor: Prof. Dr. Branko Sari

Student: Romana Ibrahimi Br. indexa: S-05/12-I

Travnik, januar, 2012. 1

SADRAJ
UVOD ....................................................................................................................... 3.

1. OSNOVNA JEDNAINA TEORIJE UDARA ........................... 4. 2. ZAKON O PROMJENI KOLIINE KRETANJA MATERIJALNOG SISTEMA PRI UDARU ................................................................................... 6. 3. UDAR TIJELA O NEPOMINU PREGRADU ......................... 6. 4. UPRAVNI CENTRALNI UDAR DVA TIJELA (SDAR KUGLI)... 6. 5. GUBITAK ENERGIJE PRI APSOLUTNO NEELASTINOM (PLASTINOM) SUDARU .............................................................................. 7. LITERATURA ......................................................................................... 8.

UVOD

Pojava pri kojoj u beskonano malom intervalu vremena, a usljed trenutnog dejstva sila, brzine taaka tijela dobivaju konane promjene naziva se udar, odnosno sudar ako su u pitanju dvamaterijalna tijela. Udar je vrlo sloena pojava i nemogue ga je definirati u potpunosti bez uvoenja odreenih hipoteza o strukturi tijela.Sile koje djeluju tokom udara traju veoma kratko i dostiu velike vrijednosti. Ovakve sile nazivaju se udarnim ili trenutnim silama.Pri samom udaru, udarna sila raste od nule do neke maksimalne vrijednosti, a zatim opada i postaje jednaka nuli u trenutku prestanka dodira s tijelom.Pojava udara je neposredno u vezi sa deformacijom tijela u okolini take dodira, tako da se ovdje moraju uvaiti i elastina svojstva tijela. Ovo, naravno, odstupa od osnovne pretpostavkeda su tijela koja se posmatraju kruta. Poto se intenzitet udarne sile mijenja u toku udara, to se u teoriji udara kao mjera uzajamnog djelovanja dva tijela ne uzima udarna sila Fud,, ve udarni impuls Iud, koji se definira izrazom:

t + pi
1

Iud =
t
1

F dt
ud

gdje je vrijeme trajanja udara, a Fud je udarna sila. Kako je vrijeme trajanja udara (sudara) beskonano mala veliina, a udarna sila vrlo velika, to je udarni impuls konana veliina.

1. OSNOVNA JEDNAINA TEORIJE UDARA

Slika 1. Vremenske promjene udarne sile

Neka se materijalna toka M mase m kree pod utjecajem spoljanih sila Fu ija je rezultanta F. Neka u trenutku t1 na taku poinje djelovati trenutna udarna sila Fud ije djelovanje traje do trenutka t1 + . Ovdje je beskonano mala veliina u odnosu na trnutak t1. Usljed djelovanja impulsa udarne sile, brzina take M e se promijeniti sa v koju je imala prije samog udara na vrijednost v'. promjena koliine kretanja materijalne take M mase m za vrijeme trajanja udara odreena je izrazom:
t+ T
1

t+ T
1

mv' mv =

ud
t
1

F dt

dt F ud
t
1

S obzirom da je interval beskonano mali to se impuls neudarne rezultantne sile F

t + pi
1

I=
t
1

F dt
ud

Slika 2. Promjena koliine kretanja pri udaru

t+ T
1

mv' mv =

dt F ud
t
1

to predstavlja zakon o promjeni koliine kretanja materijalne take pri udaru za koji glasi : promjena koliine kretanja materijalne take pri udaru jednaka je udarnom impulsu za tu taku.

Iz ovih osnovnih izlaganja o teoriji udara moemo zakljuiti sljedee : 1. pri definisanju udara djelovanje neudarnih sila se moe zanemariti 2. za vrijeme djelovanja uarnih sila, pomjeranje materijalne take je jednako nuli 3. djelovanje trenutnih sila ogleda se u promjeni brzine take, to je dato osnovnom jednainom teorije udara.

2. ZAKON O PROMJENI KOLIINE KRETANJA MATERIJALNOG SISTEMA PRI UDARU

Posmatrae se sistem od materijalnih taaka. Djelovanje neudarnih (konanih) sila za vrijeme udara se moe zanemariti, pa e se kod posmatranja kretanja sistema materijalnih taaka za vrijeme udara posmatrati samo impulsi udarnih sila Iud = I. Neka se sistem sastoji od n materijalnih taaka. Oznaimo rezultantu impulsa spoljanih udarnih sila, koje djeluju na taku mase mi sa Isi, a rezltantu impulsa unutranjih udarnih sila Iui. Tada prema jednaini bit e:

mi(vi' vi) = mi vi = Ki = Ki = Isi + Iui

3. UDAR TIJELA O NEPOMINU PREGRADU

Neka tijelo mase M udari o nepominu plou. Udarna sila koja djeluje na tijelo bit e reakcija ploe. m(v'N vN) = KN=IN pri upravnom udaru je M(v' + v) = K = I

4. UPRAVNI CENTRALNI UDAR DVA TIJELA (SDAR KUGLI)

Pri sudaru dvaju tijela, udar se zove upravni i centralni kada zajednika normala na povrine tijela u taki dodira prolazi kroz njihova sredita masa i kada brzine sredita masa u poetku udara imaju pravac te zajednike normale M1v'1x + M2v'2x = M1v1x + M2v2x

5. GUBITAK ENERGIJE PRI APSOLUTNO NEELASTINOM (PLASTINOM) SUDARU

Kinetika energija sistema nqa poetku i na kraju sudara odreena je izrazima:
1 2 1 2

Ek0 =

(M v

2 1 1x

+ M v ),

2 2 2x

Ek1 =

(M1 + M2) V'x2

Ek0 - Ek1 =

1 2

M1(v1x v'x) +

1 2

M2(v2x v'x)2

LITERATURA (1) Vukojevi dr., Ekinovi dr. , Dinamika , Zenica 2008.