FISIKA OROKORRA 2012-2013 2.

lauhileko ariketa osagarriak - I

1. R erradioko hari eroale luze eta paralelo bitan Q eta Q karga daude. Harien arteko distantzia d da 0 (d R). Kalkulatu harien kapazitatea luzera unitateko. Emaitza: C l = ln d .
R

2. Espazioko gune batean eremu elektrikoa X ardatzaren norabidean dago eta bertan kubo txiki bat jartzen da, haien aldeak XY , XZ eta Y Z planoekiko paraleloak izanik. Kalkulatu kuboan zeharreko eremu elektrikoko uxu gordina Taylorren segida erabiliz. Frogatu

betetzen dela, non kubo barruko karga-dentsitatea den.

3. a aldeko kuboa ardatzen jatorrian dago eta E = E0 (y i + x j ) da. Kalkulatu kuboak barruan inguratzen duen karga osoa eta eremu elektrikoaren uxua kuboan zehar. Emaitza: Q = 0; = 0. 4. A = 20.0 cm2 azalerako xaa plano paraleloak dituen kondentsadoreak d = 4.0 mm-ko distantziaz banaturik daude. (a) Kalkula itzazu kondentsadorearen kapazitatea xaen artean airea dagoenean, eta berak eduki ditzakeen tentsio eta karga maximoak.

(c) Teoia sartu aurretik, xaak 24 V-ko tentsiopean ipintzen dira bateria baten bitartez eta ondoren, deskonektatu egiten dira. Zeintzuk dira kondentsadorearen energiak teoia sartu aurretik eta ondoren? Datua: Airearen eta teoiaren zurruntasun dielektrikoak 3 106 V m-1 eta 6 107 V m-1 dira, hurrenez hurren. Teoiaren konstante dielektrikoa k = 2.1 da. Emaitza: 4.4 pF; 12 kV; 5 108 C; 9.3 pF; 240 kV; 2.2C; 1.3 109 J; 6.5 1010 J. 5. Zilindro ez-eroale luze baten erradioa R0 da. Zilindroaren barruko karga-dentsitatea R-ren funtzioa
R da: E (R) = 0 R . Kalkulatu eremu elektrikoa edozein R puntutan, zilindroaren barruan eta 0 kanpoan, muturretatik urrun, R0 eta 0 -ren funtzioa bezala adieraziz emaitza. Emaitza: Barruan: 2 R0 0 R 3 E (R) = 4 ; Kanpoan: E (R) = 40 0 R . R2
0 0

6. R erradioko disko baten karga-dentsitatea = 0 R r da, non 0 konstantea den. (a) Kalkulatu diskoaren karga osoa. (b) Kalkulatu V (z ) funtzioa, z diskoaren zentrutik pasatzen den ardatzean neurtutako distantzia izanik.
R 20

FIS
2

IK

(b) Xaen artean bolumen osoa betetzen duen teoiko orria sartzen bada, kalkula itzazu kapazitate berria eta karga maximoa.

Emaitza: a. Q = 20 R2 ; b. V = V0 +

7. Irudian ikusten denez, kondentsadore moduko neurgailua erabiltzen ohi da ontziaren barruko erregaien maila neurtzeko. Ontzia hutsik dagoenean, konstante dielektriko eraginkorra Ke = 1 izango da eta, ontzia betetzen den heinean, K baliora ailegatuko da. Irudian ikusten denez, ontziko zabalera w, sakonera L, xaen arteko distantzia d eta erregaiaren altuera h badira, badago kondentsadorearen kapazitatea kalkulatzea, mugetako eragina arbuiatuz. (a) Kalkulatu Ke (h), ontziaren konstante dielektriko eraginkorra.

AE
ln (
R2 +z 2 +R) z

Ex = x 0

HU
.

(b) Kalkulatu konstante dielektriko eraginkorra ontzia laurdenera, erdira eta hiru laurdenera beteta baldin badago, erregaia gasolina (K = 1.95) bada. (c) Zein da aurreko ataleko erantzuna erregaia metanol (K = 33) bada? (d) Zein erregaiarako da erabilgarriagoa neurgailu hau? Zergatik?

h Emaitza: Ke (h) = 1 + (Kl 1) L .

8. XZ planoan R erradioko espira zirkularra dago eta espiratik I korrontea ari da pasatzen, eta in eremu tentsitatearen noranzkoak sortzen duen n bektorea j da. Espira dagoen gunean B = B0 k magnetiko uniformea dago. Zein da espiraren gaineko indar magnetikoaren momentua? Emaitza: M = IB0 R2 i. 9. B = B0 (x i + (x y ) j ) eremu magnetikoa dagoen tokian, a aldeko kuboa dago, bere erpina ardatzen jatorrian dagoelarik. Kalkulatu eremu magnetikoaren uxua. Zein -ren balioetarako betetzen dira eremu magnetikoen propietateak? Emaitza: B = 0; = 1. 10. R erradioko gainazal esferikoan karga dentsitatea dago eta f maiztasunaz ari da biratzen bere f R . ardatzarekiko. Kalkulatu zein den zentruan sortzen duen eremu magnetikoa. Emaitza: B = 40 3

FIS

IK

AE

11. Irudiko zirkuituan 1 = 75V eta 2 = 45 V. Zeintzuk dira irudiko zirkuituan Vad eta I1 , I2 eta I3 intentsitateak? Emaitza: Vad = 29 V; I1 = 0.86 A; I2 = 2.41 A eta I3 = 1.55 A .

12. Irudiko zirkuituko erresistentzia guztiak berdinak dira. Hasierako unean (t = 0 denean), kondentsadorea deskargatuta dago eta etengailua itxi egiten da. Kalkulatu une horretako erresistentzien zeharreko I1 , I2 eta I3 intentsitateak. Ebatzi ariketa edozein t aldiunerako. Suposatu S etengailua oso denbora luzez uzten dugula itxita. Kalkulatu I1 , I2 eta I3 intentsitateak eta kondentsadoreko potentziala t kasuan. 2 Emaitza: t = 0 I1 = 3 R , I2 = 3R eta I3 = I2 ; t I1 = 2R , I2 = I1 , I3 = 0 eta VC = 2 . 13. Irudiko zirkuituan goiko kondentsadorearen kapazitatea C1 = 0.48F da eta, beheko kondentsadorearen kapazitatea, berriz, C2 = 0.36F. S etengailua irekita dagoenean, kalkulatu Va eta Vb , bateriako polo negatiboko potentziala zerotzat hartuz. Zein da Vb S etengailua itxi eta gero? S etengailua itxi denetik, zein da bertatik pasatu den karga osoa? Emaitza: Va = 8 V; Vb = 14 V; Vb = 8 V; Q = 4.8C .

HU

14. Izan bedi a aldeko irudiko espira karratua, XY planoan kokatuta eta bertatik I intentsitatea ari da pasatzen, irudiak adierazten duen moduan. B eremu magnetikoa ez da uniformea, eta honela idatzi daiteke posizioaren funtzioan B = B0 1 x b k . Zein da espiraren gaineko ina . darra? Emaitza: F = IB0 a 1 b+ b

16. Kalkulatu irudiko hariek sortutako B eremu magnetikoa zirkuluen era)(2 ) dian. Emaitza: B = 0 I (b k. 4ab

FIS

IK

AE

15. Xaa zirkular batean, karga dentsitatea uniformea da, Q diskoaren karga osoa izanik. Xaa biratzen ari da irudian adierazten den bezala, abiadura angeluarra eta Z ardatzak antiparaleloak direlarik. Zein da 0 Q diskoko zentruko eremu magnetikoa? Emaitza: B = 2R k .

HU