BAB 8: PEMBAHARUAN DAN PENGARUH ISLAM DI MALAYSIA SEBELUM

KEDATANGAN BARAT
1

Kesan Kedatangan Islam Terhadap Politik

a)
Pentadbiran
i. Institusi Kesultanan
Istilah bagi sultan
Nasab keturunan sultan
Golongan pembesar dan mufti
Konsep daulat
Adat istiadat
b)
Perundangan
i. Undang-undang Tidak Bertulis

Adat Perpatih

Adat Temenggung
ii. Undang-undang Bertulis
Hukum Kanun Melaka
Undang-undang Laut Melaka
Undang-undang Perak
Undang-undang Pahang
Undang-undang Kedah
Undang-undang Johor
Kesan Kedatangan Islam Terhadap Sosiobudaya
c)
Pendidikan
i. Pendidikan Tidak Formal
Pendengaran, penglihatan, pemerhatian
Cerita-cerita lisan
Peribahasa dan teka-teki
ii. Pendidikan Formal
Bercorak agama
Sistem pondok
Peranan istana sebagai pusat perkembangan ilmu
pengetahuan
Tempat belajar- istana, rumah, masjid, pondok
Matapelajaran
d)
Bahasa dan Kesusasteraan
i. Tulisan
Penggunaan tulisan Jawi
ii. Kosa Kata
Penggunaan istilah bahasa Arab / Al-Quran
iii.
Sastera Lisan
Cerita jenaka
Cerita haiwan
Cerita dongeng

iv.

e)

Sastera bertulis
Prosa
puisi
hikayat

Kesenian
i.
ii.
iii.
iv.

Seni bina
Masjid, rumah, istana
Seni bertulis (khat)
Kesenian epigrafi pada batu bersurat dan batu nisan
Pertukangan
Motif ukiran tumbuh-tumbuhan, bunga-bungaan dan
geometri
Seni muzik
Rebana
Dabus, zapin, nazam

f)

3
4

Gaya Hidup
i. Adat istiadat
Upacara pertabalan raja lafaz ikrar
ii. Nilai hidup
Hubungan individu
Pertalian kekeluargaan
Adab berziarah (tetamu dan tuan rumah)
Adab makan
Gotong-royong
Kesan Kedatangan Islam Terhadap Ekonomi
Perdagangan
Sumber rezeki
Peranan laksamana dan syahbandar
Sistem timbang dan ukur
Pengunaan Matawang
Nama sultan memerintah dan tarikh Islam
Mata wang timah Kedah,
Wang emas kijang- Kelantan
wang emas kupang- Johor
Percukaian
Cukai tetap (cukai import)
5% - Jepun, China
6% - India, Ceylon, Tanah Arab, Siam, Pegu
Cukai diraja

3%- orang asing dari Kepulauan Melayu

6%- orang asing selain Kepulauan Melayu
Amalan riba diharamkan
2

 Kutipan zakat

BAB 8: PEMBAHARUAN DAN PENGARUH ISLAM DI MALAYSIA SEBELUM

KEDATANGAN BARAT
1

2
3

7
8
9
10
11

Pengaruh Islam ketara di zaman Kerajaan Melaka pada abad ke 15. Di Melaka Islam
menjadi teras penting kepada ___________________, _____________________ dan
___________ negara. Melaka juga telah menjadi pusat penyebaran Islam yang penting
di Alam Melayu.
Peranan Melaka sebagai pusat penyebaran Islam dilakukan dengan cara ___________
_____________________________________________________________________
Istilah bagi sultan selepas kedatangan Islam ialah
__________________________________________________________________
_______________________________________________________________
_________________________________________________________________
Kupang emas Terengganu dikeluarkan semasa pemerintahan ________________

Sultan yang menggunakan gelaran khalifatul mukminin ialah

______________________ dan ______________________________________
Asas nasab keturunan sultan Melaka merujuk kepada ______________________
Istilah Bayangan Allah di muka bumi merupakan warisan daripada kerajaan
__________ ______________________________________________________
Terdapat tiga lapisan asas dalam struktur pemerintahan dan pentadbiran kerajaan
Melayu iaitu :
_________________________________________________________________
________________________________________________________________
_________________________________________________________________

12

14

Pembesar yang membantu sultan terdiri daripada _________________________

_________________________________________________________________
Golongan ulama di Melaka ialah _______________________________________
__________________________________________________________________
Ulama tempatan yang terbilang ialah ___________________________________
______________ merujuk kepada seseorang raja atau sultan mempunyai kuasa
tertentu yang membolehkan sesiapa sahaja yang melanggar arahannya (derhaka) akan
ditimpa tulah
_______________ berasal daripada perkataan Arab yang bermakna kuasa atau
kerajaan
Adat istiadat yang mengukukuhkan konsep daulat ialah _____________________

15

______________________________________________________________________
___________________merupakan hukuman yang berbentuk denda atau gantirugi

10

11
12
13

16
17

berupa harta. Hukuman ini dikenakan kepada pembunuh yang membunuh tanpa
sengaja
Adat Perpatih digunapakai di ___________________________________ manakala
Adat Temenggung digunapakai di ______________________________
Adat Perpatih di asaskan oleh ______________________________________ Ketua
adat ialah _____________________________.
3

18

19

20
21
22
23
24
25
26
27
28
29

30
31

_____________________ merupakan asas bagi pentadbiran dan penyelesaian masalah

Adat Perpatih bersifat ___________________ iaitu nasab keturunan ibu. Hak
mewarisi harta diberi kepada perempuan Ia juga mementingkan suku. Setiap anggota
suku tidak dibenarkan berkahwin dengan suku yang sama.
Adat Temenggung berasaskan sistem _______________________ iaitu
mementingkan jurai keturunan bapa.
Pembahagian harta pusaka, anak lelaki mendapat keutamaan. Ia bertepatan dengan
_________________________________
Adat Temenggung diasaskan oleh ___________________________ Ia dipengaruhi
oleh ajaran Hindu tetapi pengaruh Islam menyebabkan ia disesuaikan mengikut
mazhab _________________.
Aspek perundangan dalam tradisi Hindu berpegang pada ____________________
yang secara jelas membezakan hukuman berdasarkan kelas.
_______________________________ menyatakan sebelum kedatangan British,
sistem perundangan di negeri-negeri Melayu ialah berasaskan undang-undang Islam
dan adat Melayu.
Undang undang Pahang digubal oleh __________________.
Undang-undang Kedah mempunyai 4 bahagian iaitu _________________________
_____________________________________________________________________
Undang-undang Perak juga dikenali sebagai ___________________________. Ia
dibawa oleh _____________________________
Undang-undang Johor digubal berdasarkan ___________________ dan ___________
Hukum Kanun Melaka menjelaskan tentang :
______________________________________________________________
______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_________________________ menerangkan bahawa seorang nakhoda dalam
sesebuah kapal diertikan sebagai imam dan anak buah kapal sebagai makmum.
Daripada segi perundangan,bukti yang melambangkan kedudukan raja atau sultan
sebagai kuasa tertinggi dalam kerajaan ialah ______________________________

Pengaruh Kedatangan Islam Terhadap Sosiobudaya

1
2
3
4
5
6

_____________________________ merupakan pendidikan awal atau asuhan yang

berlaku dalam institusi keluarga dengan memberi penekanan terhadap nilai-nilai
moral serta pembelajaran melalui pendengaran, penglihatan dan pemerhatian.
Ibu bapa mengajar anak-anak berkaitan dengan ___________________________
__________________________________________________________________
Cerita berbentuk teladan dan pengajaran ialah ___________________________
Pendidikan formal boleh diperolehi di _____________________________________
Pendidikan di rumah memberi penekanan kepada ______________________
Fungsi Istana sebagai pusat pendidikan dan ilmu pengetahuan :
_____________________________________________________________

7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22

____________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
Sultan Melaka iaitu ______________________ sangat berminat dalam bidang
Tasawuf.
Istana Johor menjadi pusat pengajian sewaktu pemerintahan __________________
Pondok yang terkenal di Kelantan ialah _____________________________________
Pondok yang terkenal di Terengganu ialah __________________________________
Pondok yang terkenal di Kedah ialah _____________________________________
Sistem madrasah diperkenalkan pada zaman pemerintahan kerajaan ______________
Tulisan Jawi dan istilah Arab banyak digunakan dalam karya sastera.
Kesusasteraan rakyat yang terkenal ialah ___________________________________
____________________________________________________________________
Hikayat saduran bercorak Arab Parsi ialah _________________ dan _____________
Pengaruh India dalam bidang senibina sebelum kedatangan Islam ialah ___________
_____________________________________________________________________
Masjid tertua di Tanah Melayu ialah __________________, ____________________
dan ____________________________
Jenis-jenis tulisan Khat ialah ____________________________________________
____________________________________________________________________
Tarian dabus terkenal di ___________________. Ia dikaitkan dengan kepahlawanan
_____________________________.
Kesenian Nazam terkenal di __________________________________. Nazam ialah
_____________________________________________________________________
Perlantikan raja sebelum kedatangan Islam dimulakan dengan ___________________
iaitu kata-kata hikmat dalam bahasa Sanskrit.
Perlantikan sultan baru dibuat sebelum adat istiadat pemakaman sultan. Ini ditiru
daripada peraturan yang dibuat oleh ________________________

Pengaruh Islam Terhadap Ekonomi

1
2
3
4
5
6

Pedagang Islam mendominasikan aktiviti perdagangan di ____________________

_________________________________________________________________
Melaka berkembang sebagai pusat perdagangan yang penting kerana
______________________________________
Sistem timbang dan sukat yang digunakan di Melaka ialah
_____________________________________________Dua kaedah yang digunakan dalam urusan perdagangan di Melaka ialah ___________
dan ____________________________
Wang katun terdapat di ____________________. Mata wang emas Johor yang tertua
ialah pada zaman pemerintahan ______________________________. Ia digelar
__________________________.
Cukai merupakan _____________________________________________________
___________________________________________________________________

Terdapat dua jenis cukai di Melaka iaitu _______________________ dan

________________________________.

Terdapat undang-undang bertulis dan undang-undang tidak bertulis di Negeri-negeri

Melayu.
(a)
Nyatakan perbezaan antara Adat Perpatih dan adat Temenggung (12 markah)
(b)
Jelaskan mengenai undang-undang bertulis yang terdapat di Negeri-negeri
Melayu
( 8 markah)

1 (a)

pengasas guna

sifat

harta

kahwin
masalah (b) Undang corak

jelas

laut

Islam

Masyarakat kecuali

Adat Perpatih diasaskan oleh Datuk Perpatih Nan Sebatang, adat

Temenggung diasaskan oleh Datuk Ketemenggungan
Adat Perpatih digunapakai di Negeri Sembilan dan Naning, Adat
Temenggung digunapakai di negeri-negeri Melayu yang lain
Adat Perpatih bersifat matrilineal (jurai keturunan ibu), adat Temenggung
bersifat parilineal (jurai keturunan bapa)
perempuan mewarisi harta (adat Perpatih), lelaki mewarisi harta (adat
temenggung)
Adat Perpatih - tidak boleh berkahwin sesama suku, adat Temenggung
boleh berkahwin dengan sesiapa sahaja yang tiada pertalia darah
musyawarah merupakan asas bagi pentadbiran dan penyelesaian masalah
dalam adat perpatih
(12 markah)
Undang-Undang Laut Melaka, Hukum Kanun Melaka, Undang-undang
Pahang, Undang-undang Kedah, Undang-undang Perak, Undang-undang
Johor
Undang-undang ini menjadi corak kepada perjalanan pemerintahan dan
pentadbiran kerajaan
HukumKanun Melaka menjelaskan tanggungjawab raja dan pembesar,
pantang-larang, kesalahan jenayah, undang-undang keluarga dan hukuman
Undang-undang Pelabuhan Kedah dan Hukum Kaun Melaka berkaitan
dengan aktiviti maritim dan perdagangan
kekuatan agama Islam dipaparkan melalui fasal-fasal yang terdapat pada
undang-undang
menjadikan perjalanan masyarakat tersusun kerana segala perlakuan dan
tanggungjawab telah ditentukan
undang-undang ini mengecualikan raja / sultan daripada sebarang tindakan
(8 markah)