CNG NGH SINH HC

TRNG I HC M A CHT KHOA DU KH B MN LC HA DU

----- -----

TIU LUN MN HC CNG NGH SINH HC

ti: Vai tr ca cng nghip vi sinh trong i sng . Dn chng v cng ngh sinh khi
Gio vin hng dn: TS. Tng Th Thanh Hng Sinh vin thc hin: Phm nh Mnh Lp : Lc ha du A K53

H Ni 10/2012

Sv : Phm nh Mnh

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

MC LC
LI M U.............................................................................................2 A . Vai tr ca cng nghip vi sinh trong i sng.................................3 2. Trong lnh vc sn xut nng nghip..............................7 B. Cng ngh sn xut sinh khi nm men bnh m..............................10 KT LUN...............................................................................................19 TI LIU THAM KHO.........................................................................20

LI M U
Cng nghip vi sinh l mt ngnh ca Vi sinh hc, trong vi sinh vt c xem xt s dng trong cng nghip v nhng lnh vc khc nhau ca k thut. Cng nghip vi sinh gii quyt hai vn chnh tri ngc nhau: Mt mt, n dn ti lm r hon ton nhng tnh cht sinh hc v sinh ho ca nhng c th sng l nguyn nhn c bn v trc tip ca s chuyn ho ho hc, nhng cht c c cht ny hay c cht kia. Trong tr ng hp ny, cng nghip vi sinh s dng nhng vi sinh vt thu nhng sn phm quan trng v c gi tr thc t bng con ng ln men. Phng php sinh ho thu nhiu sn phm l phng php duy nht c li v kinh t.
Sv : Phm nh Mnh 2 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

Mt khc, chng ta cng bit s ln men do vi sinh vt gy ra khng lun lun din ra theo mt hng nh mong mun. S ph hu mt qu trnh ln men th ng xy ra do s hot ng ca nhng vi sinh vt l. Trong tr ng hp ny, iu rt quan trng l khng nhng phi bit nhng vi sinh vt gy ra qu trnh cn thit m cn phi bit c nhng vi sinh vt c hi gy tn tht cho sn xut. Nh cng nghip vi sinh c kinh nghim phi khm ph ra chng, lm r tnh cht c hi do chng gy ra v tm ra nhng phng php u tranh vi chng. Chnh v nhng c im v tnh cht nh trn , cng nghip vi sinh c vai tr rt quan trng trong i sng .

A . Vai tr ca cng nghip vi sinh trong i sng I. Tm hiu chung v cng ngh vi sinh 1. Mt s khi nim c bn Trc ht chng ta cn lm quen vi khi nim CNG NGH SINH HC. y l mt thut ng m t nhng nm 60 ca th k XX tr li y lun c nhc ti v c coi
nh mt s kin ni bt ca thi i.

Vy chng ta hiu th no l Cng ngh sinh hc ? gip hiu r khi nim ny, trong
cc sch, tp ch c rt nhiu nh ngha, l gii khc nhau. Trong s , nh ngha ca Lin on chu u v Cng ngh sinh hc (nm 1981) nh sau : Cng ngh sinh hc c coi l mt tp hp ca cc ngnh sinh ha hc, vi sinh vt hc, t bo hc, di truyn hc vi mc tiu t ti s ng dng cng ngh cc vi sinh vt, cc m, cc t bo nui v cc cu phn ca t bo.

Sv : Phm nh Mnh

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

Cng ngh sinh hc l mt lnh vc khoa hc cng ngh rng ln, Nu x p theo
cc i tng sinh hc, c th chia Cng ngh sinh hc thnh cc ngnh sau y :

Cng ngh vi sinh : L ngnh cng ngh nhm khai thc tt nht kh nng k diu ca c th vi
sinh vt. Thc cht c th coi vi sinh vt l cc nh my cc k nh v cc k tinh vi. Nhim v ca Cng ngh vi sinh l to ra c iu kin thun li cho cc vi sinh vt hot ng vi hiu sut cao nht.

Cng ngh t bo (t bo ng vt v thc vt) : Cc t bo ng vt, thc vt vi b my di

truyn c trng cho tng loi, ging c to iu kin pht trin trong cc mi trng xc nh v an ton. K thut nui cy m c coi l k thut ch yu ca Cng ngh t bo.

Cng ngh gen : L ngnh cng ngh s dng h thng cc phng php thc nghim ng dng
cc thnh tu ca Sinh hc phn t, Di truyn hc phn t to nn cc t hp tnh trng di truyn mong mun mt loi sinh vt. T gip diu khin mt cch nh hng tnh di truyn ca sinh vt. Ngy nay, ngnh Cng ngh gen c suy tn l mi nhn tin cng xung kch ca Cng ngh sinh hc. K thut di truyn l k thut ch yu ca Cng ngh gen. Mt iu ht sc l th l vi sinh vt c coi l mt trong nhng di tng thc nghim l tng nghin cu v k thut di truyn.

Cc giai on pht trin ca cng ngh vi sinh Cng nh cc lnh vc khoa hc khc, Cng ngh vi sinh m tin thn ca n l cng ngh ln men c in tri qua nhng chng ng pht trin y kh khn, phc tp vi nhiu pht minh v c nhng li lm, nhng k cng v c nhng ng nhn. ri t mt lnh vc sinh hc ng ng cc thut: tnh ca v sinh vt mt cch th ng. n nay Cng ngh v i sinh tr thnh mt nn cng ngh tin tin vi nhng kha cnh ng dng mi m, thu ht s quan tm su sc ca cc nh khoa hc, cng ngh gia v c
2.
cc thng gia. Cng ngh vi sinh pht trin qua nhiu th h. C nhiu quan im khc nhau v vic phn chia cc giai on pht trin. Theo cch chia tng i hp l th Cng ngh vi sinh tri qua cc th h ch yu sau :

Th h th 1 c trng giai on ny l con ngi s dng cc thuc tnh ca vi sinh vt mt cch th ng, bi vy ngi ta cn gi l giai on ln men c in. Thi tin s , khong hn 6000 nm trc Cng nguyn, con ngi bit sn xut kh nhiu loi
ru, bia v mt s thc phm ln men bng vi sinh vt. Tuy vy, giai on ny, tt c u da vo kinh nghim, sn xut ch quy m th cng. Con ngi thiu s hiu bit v s tn ti v vai tr ca vi sinh vt trong cc qu trnh ln men.

Th h th 2 Thi gian khong t nhng nm ba mi n nhng nm su mi ca th ki

XX. Giai on ny c m u bng s kin Alexander Fleming tm ra cht khng sinh penicillin nm 1928, ng v thi gian, th h th hai ri vo thi k ca i chin Th gii ln hai. Thi k chin tranh t ra mt yu cu ht sc cp bch v mt s dc phm dng cha bnh, ch yu l cc loi khng sinh, vaccine...
T thc y nhanh vic tm kim cc cht khng sinh, vaccine v a vic sn xut cc ch phm ny quy m ln hn. ng thi cng do yu cu ca chin tranh v thi k sau chin tranh, vn lng thc v thc ung cng c t ra mt cch ht sc cp bch, gp thm ng lc thc y cc nh nghin cu tm kim gy to khn trng cc chung vi sinh vt dng cho sn xut ln. Cng t y, cng ngh ln men ln ra i v ngy mt pht trin.

Sv : Phm nh Mnh

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

Th h th 3 Thi gian t nhng nm su mi tr li y (Thi i chng ta ang sng). n giai on ny Cng ngh vi sinh c gng vn ln p ng nhng nhu cu ngy mt cao hn v dinh dng, nng lng ca con ngi, c g ng tham gia gii quyt vn nhim ca mi
trng, to s cn bng sinh thi ...

Thc t giai on ny Cng ngh vi sinh pht trin thnh mt ngnh c lp, l cng c c lc phc v cho sn xut bng vi sinh vt cc sn phm cn thit cho nhu cu i sng con ngi nh protein, enzyme, amino acid, thuc tr su, phn bn ... Nhng hiu bit mi v thin nhin gip con ngi s dng cc ph phm, ph phm ca cc ngnh khc (nng nghip, cng nghip du kh, cng nghip thc phm) thng qua cng ngh ln men to ra cc sn phm c gi tr nh protein, vitamin, enzyme ... giai on ny, cc qu trnh sinh tng hp xy ra vi sinh vt c con ngi can thip v iu khin mt cch tch cc hn. Cng giai on ny chng ta thy h m tng lai ti sng ca th h th t ca Cng ngh vi sinh : giai on Cng ngh vi sinh mi. Th h ny s pht trin mt cch y ha hn th k XXI.
Tuy hin nay rt nhiu vn ang cn trong phm vi nghin cu, nhng Cng ngh vi sinh lc ny t c nhng thnh cng bc u rt ng khch l. Trong vi sinh vt c s dng mt cch nh hng nhm tm kim cc bin php hu hiu nht {thng qua Cng ngh gen - K thut di truyn) gii quyt mt cch trit cc vn t ra ca th h th ba. C th mnh dn ni rng : chng ta ang ng trc ngng ca ca th h th t. Nhng thnh cng y ha hn ca th h th t s cho chng ta nhng sn phm v gi nh nhng ging cy trng lai to khng cn phn bn (v chng t bn phn bng qu trnh c nh m), nhng cy trng chng chu c nhng iu kin khc nghit ca kh hu, chng s u ry ... vi chng c mang trn m nh nhng gen chu kh hn, khng su ry ... hoc to c nhng c th vi sinh vt sn xut vi hiu sut cao nht cc cht nh khng th, insulin, khng sinh ... Hoc thng qua k thut di truyn vi i tng l cc vi sinh vt, chng ta s tm ra bin php hu hiu tr cc bnh nan y ca th ki nh ung th, A IDS ...

Tt c cn ang pha trc, nhng hin nay c nhiu c s chng ta vng tin vo hin thc ca n
trong tng lai.

II. Vai tr ca cng nghip vi sinh trong i sng Cng nghip vi sinh c vai tr rt quan trng , n c ng dng mt cch rng ri v c hiu qu trn nhiu
lnh ca i sng .

1. Trong lnh vc y t bo v sc khe con ngi

Tnh hnh sc khe chung ca nhn loi hin ang trong tnh trng rt ng lo ngi. Hu nh lc no
cng c khong 1/3 nhn loi ang trong trng thi au m. V vy vn tm thuc tr bnh, nht l nhng bnh nan y hin ang c t ra ht sc cp bch. Cng nghip vi sinh ng gp trong vic tm kim nhiu loi dc phm quan trng.

Vaccine th h mi Trong qu trnh tm kim cc bin php, thuc phng v tr mt s bnh truyn nhim, mt thnh cng ng k ca cng nghip vi sinh l to ra cc vaccine th h mi.
1.1. Sv : Phm nh Mnh 5 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

Trong khong hn hai thp k gn dy, con ngi to ra nhiu

nh vaccine ribosome, vaccine k thut gen, vaccine ch to t cc thnh phn ca virus ...

vaccine th h mi

Vaccine th h mi c nhng u im sau: Rt an ton v khng s dng trc tip vi sinh vt gy bnh. Gi thnh h v khng cn nui virus trn phi g hay cc t chc m ca ng vt vn
rt phc tp v tn km, gim bt c chi ph vn chuyn v chi ph kim tra tnh an ton trc khi dng ...

Vaccine rlbosome: Cu to t cc ribosome ca tng loi vi khun gy bnh (thng hn, t, dch hch ...). u
im ca loi vaccine ny l t c, tnh min dch cao.

Vaccine cc mnh ca virus: L vaccine ch to t glycoprotein ca v virus gy bnh nh virus cm.... Vaccine k thut gen: L vaccine ch to t nhng vi khun hay nm men ti t hp, c mang gen m ha vic
tng hp mt protein khng nguyn ca mt virus hay vi khun gy bnh no .

1.2. Insulin

Vic sn xut insulin quy m cng nghip ngy nay c l l mt trong nhng thnh cng rc r nht, sm
nht ca cng ngh gen. Insulin l mt protein c tuyn ty tit ra nhm iu ha lng ng trong mu. C th thiu ht insulin trong mu s lm ri lon hu ht cc qu trnh trao i cht c th, dn n tch nhiu ng trong nc tiu. iu tr bnh ny, ngi ta thng tim insulin cho ngi bnh. Ch phm insulin ny c trch t tuyn ty ca gia sc. c 100 gam insulin ngi ta phi s dng ty tng ca 4000 -5000 con b. V vy gi thnh ca insulin rt cao. V li cng c bnh nhn khng nhy cm vi insulin tch chit t ng vt.

Ngi ta c gng tng hp insulin bng con ng ha hc. Qu trnh ny rt phc tp, phi
tri qua trn mt trm bc khc nhau. Vo thng 9 nm 1978, H. Boger ln u tin bng k thut di truyn thng qua vi khun Escherichia coli OE. coli) thu nhn c mt lng ln insulin. C th ngi ta chuyn gen chi phi tnh trng to insulin ca ngi sang cho E. coli , Vi E. coli c ti t hp gen ny, qua nui cy ni ln men c dung tch 1000 lt, sau mt thi gian ngn c th thu c 200 gam insulin, tng ng vi lng insulin chit rt t 8000 - 10000 con b. Thnh cng ny chng minh mt iu ht sc mi m v l th: gen ca con ngi c th lm vic mt cch c hiu qu trong b gen ca vi sinh vt.

1.3. Interferon

Interferon c bn cht protein, l yu t min dch khng c hiu, l cht gip c th chng li nhiu loi
bnh (n c ph tc dng khng virus rng).

Thng thng thu nhn interferon, ngi ta phi tch chit chng t huyt thanh ca mu nn rt tn
km.

Bng phng php tng t nh i vi insulin, hin nay ngi ta c th thu nhn mt lng ln
interferon thng qua cc c th vi sinh vt c ti t hp gen phc v cho vic iu tr cc bnh nhim trng.

Thng 1 nm 1980, Gilbert ot gii thng Nobel nh thnh cng trong vic thu nhn interferon t E. eoli
c ti t hp gen. n thng 3 nm 1981, B mn Di truyn i hc Washington thnh cng trong vic thu nhn interferon t nm men Sac. Cerevisiae c hiu sut cao gp 10.000 ln so vi t bo E. coli .

1.4. Kch t sinh trng HGH (Human growth hormone)

HGH c tuyn yn to nn, thng thng mun c ch phm ny ngi ta phi trch li n t tuyn yn ca t
thi. Mi t thi cho c t 4 - 6 mg HGH. Theo tnh ton, mun cha khi cho mt ngi ln s cn lng HGH thu c t 100 - 150 t thi ! iu ny cho thy mt tr ngi rt ng k khi cha tr chng ln cho tr em.

n nm 1983, mt thnh cng ca cng nghip vi sinh gip con ngi mt li thot trong vic iu ch
HGH. Ngi ta thnh cng trong vic thu nhn mt lng ln HGH t vi khun E. coli c ti t hp gen (t mt lt dch ln men ca E. coli thu c lng HGH tng ng vi lng cht ny thu c t 60 t thi).

1.5.

Cht khng sinh

6 Lp : Lc Ha Du A-K53

Sv : Phm nh Mnh

CNG NGH SINH HC

Khng sinh l mt trong nhng thuc c cng nghip vi sinh u t sn xut t rt lu. Cho
n nay, ngi ta tm c hn 2500 loi khng sinh vi cu trc phn t rt a dng. Trong s d ch yu l cc khng sinh c ngun gc t vi sinh vt.

Trong giai on pht trin mi ca cng nghip vi sinh, ngi ta c gng nng nng sut to khng
sinh ln gp hng trm, ngn ln so vi chng vi sinh vt gc thng qua vic gy to t bin hay to cc mi trng ti u cho s to thnh khng sinh ca cc chng vi sinh vt,

Ngoi ra, ngi ta cng s dng k thut di truyn nhm mc ch to ra cc chng vi sinh vt c kh nng sinh khng sinh mi c ph tc dng rng, chng c cc vi sinh vt ln thuc
khng sinh. Theo hng ny, ngi ta c th p dng phng php chuyn gen to mt loi khng sinh bit (khng sinh actinorhodin) mt loi x khun (Streptomyces coelicolor) sang cho mt loi x khun khc ( Ac-tnomyces spp.). Kt qu l loi Actynomyces spp. to ra c ba loi khng sinh mi vi ph tc dng khc vi loi khng sinh c Streptomces coelico ior.

2. Trong lnh vc sn xut nng nghip

Ci to ging cy trng : Thng qua k thut, di truyn vi s h tr ca vi sinh vt, con ngi v ang to ra nhng c th thc vt c nhng c tnh qu bu: chng chu su ry, chu c thuc dit c, chu c phn, chu hn ... Mt trong nhng thnh tu ca hng ng gp ny l
2.1.
vic to ra nhng cy trng c sc khng vi cht dit c. C th l: khi s dng hecbixit phun dit c cho cy u tng, ngi ta nhn thy mt s c quen (ln) vi thuc nn c khng cht m cy trng li b cht v thuc dit c. Trc thc t ny, cc nh khoa hc quyt nh vay mn gen chu trch nhim v tnh bn vng vi hecbixit ca c di chuyn sang cho cy trng (cy u tng) v to c cy u tng chng chu li vi thuc dit c hecbixit. Hin nay mt s cng ty thng mi d kin bn ra nhng ti hng cha c thuc tr c ln ht ging c x l "min dch" vi thuc chng c di.

To ch phm thuc tr su c ngun gc vi sinh vt Hin nay nu khng dng thuc ha hc th su ry s ph hoi ma mng
2.2.
ni, c lc b mt trng v su hi), rui mui gy dch bnh nghim trng,

(c

bo v cy trng, chng cc v dch bnh. con ngi v ang phi dng thuc ha hc tr su, ry, b gy. l nhng hp cht hu c phn ln c cha Cl, P. iu ny khin cho mi trng sng ngy cng b u c, trng thi nhim ca khng kh, t, nc ngy mt trm
trng hn. Trc thc t ny, con ngi khng th khng quan tm n hng s d ng cc ch phm vi sinh vt tr cc cn trng c hi. Nhng ch phm ny hon ton v hi i vi ngi, ng vt, gia sc, gia cm (ngoi tr tm nui). Hin nay ngi ta xy dng hng lot cc nh my sn xut cc ch phm vi sinh vt dit cn trng vi sn lng ngy mt gia tng. Trn th trng th gii hin nay ngi tiu dng rt quen vi cc loi ch phm vi sinh vt c tn nh: Thuricide (ca M), Bathurin (ca Tip Khc c), Entobacterin (ca Lin X c), Biospore (ca Cng ha Lin bang c) ...

2.3.

Phn bn cho cy trng Hin nay cc loi phn bn ha hc dc sn xut ra cha cung cp cho nhu cu trng trt. y l cha tnh

ti gi thnh ca phn bn ha hc ngy mt tng cao v nhiu l do. V vy hng s dng phn bn c ngun gc vi sinh vt ngy cng thu ht s ch ca con ngi.

Sv : Phm nh Mnh

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

* Phn vi sinh vt c nh m:

Cc loi phn vi khun nt sn -vi khun Rhizobium cng sinh vi cy h

u, ch phm Azotobacterin t vi khun c nh m sng t do Azotobacter c s dng tng ngun m, kch thch sinh trng, tng ti l ny mm ca ht. m rng kh nng c nh m ca vi sinh vt. con ngi hin ang thc hin chuyn gen c nh m - nif (nitrogen fixation) t vi khun c nh m {hin ang ly t vi khun c nh m ym kh, sng t do Klebsiella) sang cho nhng vi sinh vt khng c kh nng c nh m nh Agro- bacterium

tumefaciens, E. coli. Cho n nay c kt qu kh quan quy m phng th nghim, v nguyn l th khng
c l do g khng chuyn dc gen nif sang cho cy ha tho - thc vt bc cao. Tuy vy, cn phi c thi gian v ngi ta nhn thy hot ng gen vi khun (t bo Procaryote) v thc vt (t bo Eucaryote) tn ti s khc bit rt ln.

Phn phc hp hu c vi sinh Phytohormone : y l loi phn bn m ngoi thnh phn cc

hp cht hu c mn cao cp, cc hp cht hu c chuyn dng cn c hn hp vi sinh v t c nh m v cc vi sinh vt phn gii ln, cellulose to mn

v cc vi sinh vt sinh cc cht c hot tnh sinh hc nh

khng sinh, amino acid, vitamin. Cc vi sinh vt ny c tuyn chn thch ng vi iu kin sn xut, c sn xut trong iu kin v trng, theo mt cng ngh hin i, bo m cc vi sinh vt s c kh nng sng v hot ng tt trong iu kin t canh tc. Vic s dng phn phc hp vi sinh vt lin tc trong mt thi gian di c tc dng phc hi cht lng ca t, hn ch hin tng ra tri cht dinh dng, chng s xi mn, chai cng ca t. Do vy bo v mi trng sinh thi bn vng. 2.4.
Ch phm vi sinh vt hu hiu EM

(Effective Microorganisms):

Ch phm EM l pht minh ca gio s, tin s Teruo Higa, i hc

Ryu

Kyus, Okinawa, Nht Bn. Ch phm ny cha khong 80 loi vi sinh vt. Chng bao gm cc nhm vi sinh vt ch yu sau: vi khun lactic, vi khun quang hp, nm men, nm mc, x khun .... Cc vi sinh vt ny c ngun gc t nhin - tc khng phi nhng vi sinh vt thu c t k thut ti t hp gen. Tt c chng c mi quan h tng h thch hp vi nhau v mt sinh l v c th cng sng chung vi nhau trong mt mi trng nhn to khng v trng. Khi a chng tr li mi trng t nhin, vai tr tc dng ca tng nhm vi sinh vt s tng ln rt nhiu. Ch phm EM c nh ng tc dng sau:

Ci thin mi trng l, ha, sinh ca t v tiu dit cc tc nhn gy bnh, su hi trong t. - Tng kh nng quang hp ca cy trng. - Thc y kh nng ny mm, ra hoa, kt tri v lm chn th c vt. - Gip x l nhim mi trng. Hin nav ch phm EM c ng dng rng ri cc quc gia tr n th
gii, c bit l cc nc chu . Vic p dng ch phm ny thu dc nhng kt qu ng k, do Hi ngh Quc t t chc vo thng 11/1987 ti Thi Lan gii thiu cng ngh ny vi kh vc chu Thi Bnh Dng. V cng ti hi ngh ny, mng li nng nghip thin nhin chu - Thi Bnh Dng (APNAN - Asia Pacific Nature Agriculture Network) c thnh lp kch thch vic nghin cu, th nghim v p dng ch phm EM.

3. Tham gia gii quyt vn d nng lng, bo v mi trng 3.1. Gii quyt vn nng lng phc v con ngi Ngun nng lng truyn thng (than , thy in, du kh) ngy mt cn dn v thm ch c ni li khng c ngun ti nguyn ny. b sung
Sv : Phm nh Mnh 8 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

ngun nhin liu ang b cn kit, Cng ngh vi sinh gp phn a thm ngun nng lng m i. Cn (cn ethanol) Hin nay mt s nc v khng c ngu n du kh, gi xng du nhp tng
cao, ngi ta ngh n gii php s dng cn chy xe vi hn hp xng - cn gi l gasohol {xng pha 10 -

20% cn). Mt trong nhng nc i u v ng dng mnh ngun nng lng mi ny chy xe l Brasil. Brasil vo nm 1985 sn xut 1 t lt cn/nm dng chy hng trm ngn xe hi. cn ethanol c c
do cng ngh ln men ru cung c p. y ngi ta cho ln men ru t ngun nguyn liu r tin (dch thy phn ca g v cellulose, ng v ri ng ...).

Kh sinh hc

(biogas): Thng biogas cha khong 60 80% kh methane (CH4)- Biogas c

sinh ra do qu trnh ln men cc ph, ph phm nng nghip, cc loi rc giu cellulose cng vi phn, nc tiu ca ngi, gia sc, gia cm ... Nguyn l ca qu trnh sn xut ny l s phn gii ym kh c a khu h vi sinh vt ln men methane. Qua qu trnh ln men ngi ta thu kh biogas, cn b cn li b ln men c dng lm phn bn. Kt qu l con ngi cng mt lc gii quyt hai vn t ra ca cuc sng:

+ Tng ngun nng lng.

+ X l rc, ph thi, bo v mi trng khng b nhim.

Vi u im ni trn li khng cn cc trang thit b hin i, t tin nn hng gii quvt nng lng ny c cc nc quan tm p d ng. ng u l Trung Quc. Hin Trung Quc c khong 7 triu b kh sinh hc ang hot ng, cng cp khong 30% nhu cu v nng lng cho x hi. Ngi ta sn xut biogas quy m nh v va bng cch xy b xi mng hay dng ti bng cao su. Mi b thng c dung tch 8 - 1 0 m 3 . n nm 2000, Trung Quc cn khong 30 triu b, cho php x l 1 t tn ph thi/nm v to ra khong 500 t m3 kh tng dng vi 500 triu tn nhin liu, tr gi 100 t USD. Nc k ti l n . n nm 1985 c 400 ngn b, n nm 1992 tng ln n 1 triu b.
R rng y l hng gii quyt tt nn khng hong v nng lng hin nay.

3.2. Bo v mi trng, to cn bng sinh thi y l vn c quan tm ton

cu v l vn sng cn ca loi ngi hin nay.Cng

nghip vi sinh tch cc tham gia gii quyt mt s vn thuc lnh vc ny nhm gip con ngi t c nhng thnh tu trong lnh vc bo v mi trng sng nh li dng thuc tnh qu bu ca vi sinh vt c kh nng ng ho ngun ccht rt phong ph t cc dng hydrocarbon n cc dng cellulose, caosu v cc dn xut ca cao su... thc hin cc qu trnh x l cc ngun nc thi v cht thi. Khi tin hnh phn gii cc loi nc thi,cht thi (qua hot ng hiu kh v ym kh) vi sinh vt chuyn ho chng thnh nhng hp cht c cu trc n gin d phn hy, v cn to c mt ngun sinh khi giu protein, khong, vitamin...Kt qu cc qu trnh x l ny gp phn lm mi trng sng trong sch hn,to s cn bng sinh thi trn hnh tinh chng ta.

4. Trong lnh vc thc phm 4.1. Bt ngt Monosodium cn c gi l glutamat natri v MSG, l mt loi mui natri ca axit amin khng thay th - axit glutamic. N c xem nh l mt cht ph gia thc
Sv : Phm nh Mnh 9 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

phm v c dng ph bin tng mi v thc phm. MSG c sn xut bi qu trnh ln men ngun carbohydrat. Nhng loi vi khun c s dng l Brevibacterium, Arthrobacter, Microbacterium v Corynebacterium. Phng php ny c th sn xut vi nng sut 100g/l. T 1909 cho n gia nhng nm 1960, MSG c sn xut bi s thy phn gluten ca la m, trong cha khong 25% a. glutamic. A. glutamic l mt trong nhng aa ha tan hon ton, v vy qu trnh tinh sch n cng rt d dng. R ng nguyn liu ng Mi trng ln men b sung dinh dng Thanh trng ngui khong 30-500C tin hnh ln men b sung VK lc dung dch a.glutamic cho NaOH dung dch mui glutamat Na c c kt tinh sy kh tinh th glutamate Na . 4.2 Protein n bo (SCP) 4.3 Bnh m 4.4 Qu trnh ln men a. Bia v cc thc ung khc c cn Vic sn xut cc thc ung c cn li dng c tnh hu ch khc nhau ca nm men. Bng vic ln men cc cacbohyrate c trong tri cy hoc cc ht mt cch ym kh, h sn xut l tru etylic theo cng thc sau: C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 b. Ln men lactic 4.5. Thy phn protein a. Nc tng b. Chao c. Nc mm

B. Cng ngh sn xut sinh khi nm men bnh m

Sv : Phm nh Mnh 10 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

Ta s i tm hiu cng ngh sn xut sinh khi men bnh m thy c vai tr ca cng nghip vi sinh . * Vai tr ca sinh khi nm men : Trong cng ngh sn xut bnh m, giai on ln men bt m ng vai tr quyt nh n cht lng bnh m. Qu trnh ln men c thc hin bi nm men. Khi nm men chuyn ha ng c trong bt m thnh cn v CO2 theo phng trnh phn ng sau: C6H12O6 Nm men 2C2H5OH + 2CO2 Chnh CO2 l tc nhn lm bnh m n. Khi CO2 c to thnh s b gi li trong mng gluten. Gluten trong bt m l loi protein rt c bit, chng c tnh cht n hi v to mng. Cc protein khc khng c c tnh ny. Khi nng bnh m nhit cao, CO2 s tng th tch, mng gluten s cng ra v to thnh nhng ti cha CO2. Khi nhit cao hn, CO2 s thot ra khi ti cha v to ra nhng l xp trong bnh, kt qu l bnh c xp. Kh nng ln men cng mnh th xp ca bnh cng nhiu v bnh cng n, th tch bnh cng tng. Tuy nhin, khng phi th tch bnh ln quyt nh n cht lng bnh m. Mc tng th tch ca bnh m ch ni ln kh nng ln men bt m ca nm men. Cc nc sn xut bnh m c yu cu mc tng th tch khc nhau. iu ny ph thuc vo thi quen khi s dng bnh m. Trong sn xut bnh m hin nay cc nc chu u, ngi ta s dng 3 dng nm men lm n bnh: Dng nm men lng. Dng nm men nho (paste). Dng nm men kh. I. Nguyn liu trong sn xut nm men bnh m 1. Nc Nc c coi l nguyn liu chnh trong sn xut v y l cng ngh ln men chm hiu kh. Nc s dng trong sn xut nm men bnh m l nc s dng trong sinh hot hng ngy. Trong trng hp s dng nc ging hoc nc b mt khc, phi x l t cht lng nc dng trong sinh hot. Yu cu ca nc: - C cng t 4 - 8 (1 cng 10mg CaO/lt). - Khng mu, khng mi, khng v. - Cc cht sau khng c qu mc cho php (mg/l): Cl- < 0.5; SO4 2- < 80; As < 0,05; Zn< 5; Cu <3; FeO < 3. - E. coli < 20 t bo.
Sv : Phm nh Mnh 11 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

2. Ngun hydratcacbon Hydratcacbon s dng trong sn xut nm men bnh m thng l ng c trong r ng (mt r). Nh vy r ng l nguyn liu chnh th hai dung trong sn xut nm men bnh m. R ng c hai loi : r ng t qu trnh sn xut ng t ma v t c ci ng. R ng t hai ngun nguyn liu khc nhau ny c nhiu c im vt l v ho hc ging nhau. Tuy nhin, gia 2 loi nguyn liu ny c mt s cht c thnh phn khc nhau. * Nhng c tnh quan trng ca r ng ph hp vi qu trnh ln men : - Cha hm lng ng cao. - Ngoi ng saccharose cn cha nhiu cht hu c, v c, cc cht thuc vitamin v cc cht iu ho sinh trng. Trong c vitamin H (biotin) l cht kch thch sinh trng i vi phn ln nm men. Trong 2 loi r ng th r ng t ma c hm lng biotin cao hn r ng t c ci ng. Chnh v th, nhiu nc khng c ma, ngi ta phi nhp r ng t ma v trn chung vi r ng t c ci ng m bo hm lng biotin cho nm men pht trin. Tuy nhin r ng cng c nhng c im khng ph hp vi qu trnh ln men. Mun s dng chng cho qu trnh ln men, ta phi tin hnh mt s qu trnh x l. Cc c im nh hng qu trnh ln men l : - R ng thng c mu nu sm, c to ra trong qu trnh ch bin ng. Mu ny rt kh b ph hy trong qu trnh ln men. Sau khi ln men, chng s bm vo sinh khi nm men v to cho nm men c mu vng sm. Mu ny khng phi mu t nhin ca nm men v vic tch mu ra khi sinh khi rt tn km v kh khn. Cc cht mu ny bao gm cc hp cht caramen, phc cht ca phenol Fe +2, Melanoidin, Melanin. - Hm lng ng kh cao, nn khi tin hnh ln men phi pha long ti nng thch hp cho s pht trin ca nm men. - H keo trong r ng c nh hng xu n qu trnh ln men. H keo trong r ng hnh thnh bi protein v pectin. H keo ny to ra nht cao lm gim kh nng ho tan ca oxy, lm cn tr qu trnh trao i cht ca t bo nm men. Nu h keo khng c ph s gy thoi ho t bo, dn n hiu sut thu nhn sinh khi nm men thp. - R ng l cht dinh dng kh l tng nn rt d b nhim vi sinh vt l. Do cht lng ca r ng cng d b thay i theo thi gian bo qun. Ngoi ra, ngi ta cn s dng bt khoai m, bt ng, go nu, lm ngun thc n cung cp hydratcacbon cho nm men.
Sv : Phm nh Mnh 12 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

3. Ngun phospho v nit Trong sn xut nm men bnh m, ngi ta thng s dng urea nh ngun nit v diamonphotphat (DAP) nh ngun cha nit v phospho. Ngoi ra, c nhiu hp cht v c khc ca photpho v nit c th dng nui nm men nh (NH4)2SO4, NH4OH, H3PO4, Ca(H2PO4)2, nhng hai ngun trn c s dng nhiu trong nng nghip, d mua v r. Lng DAP s dng t 0,15 0,3%. 4. Ngun Kali v Magie Trong sn xut nm men, ngi ta dng K2CO3 v KCl lm ngun cung cp kali v MgSO4.7H2O, hay MgCl2 lm ngun cung cp magie. 5. Khng kh Qu trnh ln men to sinh khi nm men l qu trnh ln men hiu kh nn cn phi sc khng kh vo dch ln men. Khng kh s dng c th c ln cc vi sinh vt l gy hi cho qu trnh ln men, do khng kh cn c qua thit b lc trc khi vo thit b ln men. Ngoi ra ngi ta cn dng du ph bt, c tc dng lm gim sc cng b mt dung dch, p sut kh CO2 lm v tung bt thot ra ngoi. C th dng acid oleic hay du lc, du cm, du thu du, nng t 0,005 0,01% so vi dung dch cn ph bt. II. Quy trnh cng ngh Di y l s quy trnh ca cng ngh sn xut nm men bnh m

Sv : Phm nh Mnh

13

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

Sv : Phm nh Mnh

14

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

*** Thuyt minh s cng ngh : 1. X l r ng a. Phng php ha hc: Pha long ng theo t l 1:1 (1 r ng + 1 nc theo th tch) Acid ha bng acid H2SO4. B sung ngun N v P cng cc cht khng khun ri khuy u. Gia nhit c th ti 1200C trong 10 pht, 1100C trong 30 pht, hoc 80-95 0C trong vng 45 60 pht. Khi gia nhit khuy u. yn khong 4 gi lng cn. Ly phn trong pha trn cn chun b dch nui men nhn ging. b. Phng php c hc: Dng my ly tm loi cht bn, cht keo c u im hn so vi phng php ha hc v phng din kinh t v thi gian, gim tht thot so vi phng php ha hc 2% cn 0.14%. Trc khi ly tm pha long r ng vi nc theo t l 1:1, 1:2, 1:3, 1:4, ty thuc vo thnh phn mui canxi trong r ng. Nu lng mui canxi trong r ng < 0.5% th pha long 1:1, nu l 0.6% th pha long 1:2, hn 1% th pha long 1:4. 2. Nui cy men ging nc ngoi, sn xut men thng phm,thng dng men m ln, bo qun di dng men sa, c hm lng t 300-700g/l. Giai an nui men m thng tin hnh trong iu kin v trng, h thng nui nm men kn, nguyn liu c kh trng hoc trit trong ni hp p sut hoc 100 0C trong 60pht. Chng hn Anh, Hunggari, Ti p Khc ngi ta nui nm men m trong phng th nghim gm 3 giai on. Thy in, Lin X: 4 giai an, : 5 giai an v giai an cui sn xut men m trong phn x ng ging sch. Thi gian sn xut thay i t 3-6 ngy. Trong qui trnh sn xut men m, cc nc ny thng dng mi trng tng hp, nht l cc giai an trong phng th nghim nh: nc mch nha, c chua, c rt, dch t phn ca nm men, ng glucose, maltose lm ngun cacbon v nit, vitamin cho nm men. Giai an sn xut men m trong phn xng ging sch tuy khng v tr ng trit , nhng nguyn liu, nc u c hoc kh trng 100oC trong 60 pht, hoc c x l hypocloric. nc ta, hu nh ch c giai an ging gc, c thc hin trong phng th nghim, cc giai an nhn ging tip theo u thc hin trong iu kin v trng tng i, h thng nui men t giai an 4 tr i l h thng h, v mi trng s dng thng khng c giu nh cc qui trnh trn.
Sv : Phm nh Mnh 15 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

Nng nguyn liu c dng nui men nh sau: Ngun hydrat cacbon: tnh trn r ng hoc r ng c b sung nc mch nha: 12-15% cht kh. Ammnium sunfat: t 0,1-0,3%. Ur: 0,1-0,15%. DAP: 0,1% hay acid photphoric 0,06%. Magi sunfat 0,05%. cc c s sn xut men bnh m ti thnh ph ta khng bo qun men m di dng men sa. Mm men trong th tch trn li tip tc c nhn ln theo cch thc tun han sn xut men p thnh phm nh sau: ng nghim 20-100ml bnh 1L bnh 10L phuy 100 phuy 200L T giai an ng nghim n giai an 200L c th xem nh giai an men m yu cu v cht lng khng c nhim men di hay vi khun. Nu khng c iu kin nhn ging t ng nghim gc, c th ly tm ly men trong giai an ny s dng cho t nui men tip theo. Nu lng v ly tm tip theo trong giai an ny men m phi t c cc ch tiu sau y: - Hot lc lm dy bt 45pht. - bn vng > 72 gi. - Hot tnh zymase 45 pht. - Hot tnh maltase 70 pht. - Tnh nhy cm thm thu 10 pht. Cng c th nh gi s b bng c im hnh thi v vi c im ca mt s c quan ca t bo khi nhum v quan st di knh hin vi. - T bo ng nht khng ln. - Khng c th m. Nhum t bo vi xanh metylen: nu t bo gi, cht s bt u t mu xanh n xanh m, trong khi t bo tr khng bt mu. Vng tun hon sau 200lt c th ln n 10 ln ph thuc vo cht lng men m, sch ca mi trng, nguyn liu, iu kin v sinh ca c s mi vng t 6 n 8 gi. cc nc pht trin giai an nui men m v men thng phm c thc hin trong thit b ln men kn, kh ti u v diu kin thng kh, iu kin kim tra qu trnh c t ng ho, do kp thi x l nhng s st v k thut.

Sv : Phm nh Mnh

16

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

* Qu trnh men lng Khi sn xut men bnh m cn ch qu trnh ny v qu trnh ny c nh hng ln n cht lng thnh phm. Trong qu trnh lng, khng cn cht dinh dng trong mi trng, h enzyme trong t bo nm men chuyn t qu trnh hot ng sinh tng hp sang qu trnh trao i ch nhm duy tr nhng chc nng bnh thng ca t bo. Trong giai on ny, c dng t bo con, t bo tr va mi to chi, t bo thnh thc. T s cc dng ny khc nhau ty thuc quy trnh k thut v mi trng hat ng lc u. S t bo thnh thc cng cao men thnh phm cng gi c tnh cht ca n lu hn. iu kin lng tt nht l: - Gim nhit n 270C. - Gim lng khng kh 40-60% so vi giai on nui chnh. - Thi gian lng t 1,5-2 gi. 3. Thu t bo nm men, to hnh, ng gi
3.1. Ly tm sau khi men lng

Dng bm bm dch men vo my ly tm loi mi trng cn li. Thi gian ly tm cng nhanh cng t t (khng qu 2gi). Ra khng lm xu cht lng men nhng nc ra phi 20C, nu ra nc nhit thng lm tng thi gian ly tm, c th nh hng ln cht lng thnh phm. Trong khi nui, nu c s c v k thut nh nhit tng khng cht khang th sau khi ly tm ha t bo vo nc lnh 20C kt hp vi x l sau: - Chlotetracylin-hydroclodrid 5g/m3 trong hn 30 pht. - Axit sorbic 1kg/m3 trong 30 pht. - KH2PO4 (8,5-20kg/m3 ) t 1-15 pht. Nhng cht ny 1 phn hn ch s pht trin ca vi sinh vt gy nhim, ng thi c tc dng dng trn hat tnh sinh sn ca men.
3.2. Lc p qut kh

Ly tm xong, thu ly nm men cho vo my lc p trc khi ng gi. Nm men c gi li trong lp vi lc v dch mi trng s thm ra ngoi. Tc v lc hu hiu ph thuc vo lc tc dng v s i khng ca mi trng. Nu lc p hu hiu, sau giai on ny s nhn c dng men p (thung gi l men pt) cha khang 75% m c th ng gi, khng qua giai an qut kh. Trng hp lc p khng hu hiu, c th dung qut gi x l tip t na gi n 1gi.
3.3. To hnh, ng gi men p

cc nc, giai an ny c thc hin bng my, v c b sung du thc vt (0,1%), lxitin (lecithin) m bo bn chc v mu sc sn phm. Cc c s sn
Sv : Phm nh Mnh 17 Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

xut men bnh m nc ta do trnh cng nghip cha cao v c nhiu lao ng th cng nn sau khi lc p men c nho trn cho u, ngi ta c th nhi bng tay nh nhi bt lm bnh bao hay cho t 5-10kg men vo bao vi dy, ct cht ming bao li v p bng chn cho n khi ng nht v mu sc v chc. Cn men thnh tng phn nng 0,5kg cho vo ti nilon loi dy, p trong khun cy c kch thc tng ng. p cht men theo khi vung vc ca khun, vut bao li cho thng, bc kn v ct thun li. Ct vo t lnh bo qun t 2-40C. Khu to hnh v ng gi men cng lm nhanh cng tt, v trong iu kin sn xut ca ta, nu khng ra sch men, h enzyme ca t b o nm men ang trng thi ngh, c th tip tc hot ng nh h ng ln cht lng men, hoc c vi khun gy nhim sinh sn mnh hn t bo nm men ang ngh. Hot ng ca vi khun s to ra trong mi trng nhng cht c lm km hm t bo nm men, lm cho s lng nm men sng trong th nh phm gim. S tm tt cc giai on to th nh thnh phm nm men: Ly tm lc p, qut kh ng gi to hnh men thnh phm.

Sv : Phm nh Mnh

18

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

KT LUN
Gi y khng ai c th ph nhn nhng ng gp to ln ca Cng ngh sinh hc ni chung v Cng nghip vi sinh ni ring vo tin b ca loi ngi. N c ng dng rng ri trong y dc, lng thc thc phm, nng lng, ha cht, vt liu mi, nng lm ng nghip v bo v mi sinh...gp phn ci thin ng k cuc sng con ngi v mi trng sng. Song qua thc t cho thy, bt k mt tin b no ca khoa hc cng c th em li nhng li ch to ln cho loi ngi, ngc li cng c th tr thnh mt him ha ln i vi i sng con ngi v vy chng ta cn hiu chnh xc nhng c tnh ca chng c th s dng mt cch c hiu qu ti a.

Sv : Phm nh Mnh

19

Lp : Lc Ha Du A-K53

CNG NGH SINH HC

TI LIU THAM KHO

1. Bi ging Cng ngh sinh hc i cng Ts Tng Th Thanh Hng .

2. Gio trnh in t Vi sinh vt hc cng nghip Bin Vn Minh ( ch bin ) . 3. Gio trnh Cng ngh vi sinh Trn Th Thanh .

Sv : Phm nh Mnh

20

Lp : Lc Ha Du A-K53