Economen: 3 procent loslaten

AMSTERDAM
Een peiling onder vijftig economen
laat een opmerkelijke verschuiving
zien: bezuinigen om het tekort
terug te dringen moet niet langer
prioriteit krijgen.
VAN ONZE VERSLAGGEEFSTER NANDA
TROOST
Het kabinet moet oppassen dat het
de economie niet kapotbezuinigt
door te veel vast te houden aan het
halen van de Europese
begrotingsnorm van 3 procent. Dat
vindt een meerderheid van het
economenpanel Me Judice ('Naar
mijn mening'). Een meerderheid
van de vijftig deelnemende
economen vindt bovendien dat ook
in de eurozone soepeler moet
worden omgaan met het
terugdringen van de tekorten. De
uitkomsten worden vandaag
gepresenteerd.
De uitslag bewijst dat Europa in
een diepe crisis verkeert, zegt Joop
Schippers, van de Universiteit van
Utrecht. 'Een jaar geleden waren
de meeste economen voorstander
van bezuinigen. Maar je ziet het
verschuiven. Het Ìnternationaal
Monetair Fonds zegt ook al dat juist
de landen in Noord-Europa meer
geld moeten uitgeven.'
Het is vooral belangrijk dat een
kabinet voor een langere termijn
een koers uitzet om het tekort in de
richting te brengen die nodig is,
zegt Lex Hoogduin, van de
Universiteit van Amsterdam. 'Aan
het begin van een kabinetsperiode
kan er meer bezuinigd worden
omdat er voorlopig geen
verkiezingen zijn. Dan moet het
vooral vasthouden aan de
uitgezette koers en mogen de
tekorten wel oplopen. Het laatste
wat een kabinet moet doen, is bij
elke nieuwe tegenvaller bezuinigen.
Dan creëert het alleen maar onrust
en gebrek aan vertrouwen en voor
je het weet komen we in een
negatieve spiraal van nieuwe
tekorten en nieuwe bezuinigingen.'
Bovendien hangt het ervan af
waarvoor de schuld wordt gebruikt,
zegt Schippers. 'Door te investeren
in infrastructuur, zonnepanelen,
glasvezel, isolatie van woningen
blijven mensen aan het werk. Dat
levert belastinginkomsten op en
scheelt WW-uitkeringen.'
Voor de stabiliteit in Europa is het
vooral van belang dat er iets wordt
gedaan aan de werkloosheid, zegt
Esther-Mirjam Sent, van de
Radboud Universiteit Nijmegen.
'Het is veel belangrijker dat daar
targets op worden gezet dan dat
we vasthouden aan een arbitrair
cijfer van 3 procent. Landen kijken
bovendien te veel naar hun eigen
belang en niet naar het Europese
belang. Daar is betere afstemming
nodig. De Noord-Europese landen
moeten de economische groei van
de zuidelijke landen een impuls
geven. Maar de reflex is dat we
achter de dijk kruipen en in
Nederland op vakantie gaan.'
Toch zijn er ook economen die de
roep om minder te bezuinigen
'gemakzuchtig' vinden. 'We hebben
nog onvoldoende stilgestaan bij de
vraag: hoe zijn we in deze crisis
terechtgekomen en hoe voorkomen
we dat we die fouten weer maken.
Alleen als we zo ver zijn, kan het
vertrouwen weer worden hersteld',
zegt Reyer Gerlagh, van de
Universiteit van Tilburg. Hij vindt
bijvoorbeeld dat er verkeerd wordt
bezuinigd op de zorg. 'Die kosten
zijn de afgelopen tien jaar enorm
toegenomen. Er wordt vooral
bezuinigd waar makkelijk iets te
halen valt. Maar we kijken niet waar
die kosten vandaan komen. Als we
over twintig jaar geen solide
systeem hebben, kun je nu niet
afzien van bezuinigingen.'
Frank den Butter van de Vrije
Universiteit van Amsterdam heeft
ook aarzelingen bij het loslaten van
de 3 procentsnorm. 'We kunnen er
nu wel even overheen, maar met
het oog op de vergrijzing moet
Nederland op de langere termijn
naar een begroting die in evenwicht
is. Want dan is zelfs een tekort van
3 procent te veel.'
© de Volkskrant maandag 29 april 2013 Pagina 19 (1)