Hoxha Hasan Tahsini

Patriot, klerik dhe dijetar i shquar

Lindi m 7 prill 1811 n Ninat t Filatit n amri. Ai jetoi dhe e zhvilloi veprimtarin e vet religjioze, shkencore, politike dhe shoqrore n gjysmn e dyt t shekullit t nntmbdhjet.
faqe 9

Mendimi
forumi intelektual mysliman gazetamendimi@gmail.com

Nr. 4(7)

prill 2013

Fillojn punimet pr ndrtimin e Xhamis s Ballies

faqe 3

Xhamia e Madhe n Tiran

Profeti Muhamed
(paqja qoft mbi t) ka thn:
1-Nuk ka pr t ndodhur Kiameti derisa t shtohen t kqijat dhe gnjeshtrat, tregjet t ndrtohen pran njri-tjetrit, t afrohet koha dhe t shpeshtohen luftrat
Ahmed, Ibn Hiban

2- Un jam garant i nj banese posht Xhenetit pr at q l polemikn edhe nse ka t drejt, i nj banese n mes t Xhenetit pr at q l gnjeshtrn edhe nse sht pr shaka dhe i nj banese lart n Xhenet pr at q ka morale t larta.
Ebu Daud

3- Jini t sinqert, sepse sinqeriteti on n vrtetsi dhe vrtetsia shpie n Xhenet. Nse njeriu sht i vrtet dhe gjithmon prpiqet t thot t vrtetn, ather ai shkruhet tek Allahu si i vrtet. Largojuni gnjeshtrs, sepse ajo on n mkat dhe mkati shpie n Zjarr. Nse njeriu gnjen dhe prpiqet t jet gnjeshtar, ather ai shkruhet tek Allahu si gnjeshtar.
Buhari, Muslimi

Mendimi / Prill 2013 /

FORUMI MUSLIMAN I SHQIPRIS

Tre arsye prse nuk jemi dakord me krkesat e bra nga Avokati i Popullit
I nderuar z. Ministr Nj krkes pr dnimin e t gjitha shprehjeve t paprshtatshme ndaj individve LGBT synon n radh t par t ndaloj t gjith ata predikues fetar, q kan pr qllim t ndrgjegjsojn besimtart pr rrezikun q i kanoset moralit t shoqris nga fenomene devijante. E pohojm me ndrgjegje t plot, fenomeni LGBT ka nj gjykim t qart n t gjitha fet, q praktikohen nga populli shqiptar, sht nj fenomen plotsisht i papranueshm. Si pjesmarrs n hartimin e politikave shtetrore ju duhet t mbani parasysh dhe t vini n balanc interesat e grupit q pretendohet se po mbrohet me interesat e pjess tjetr t shoqris. Individt q i prkasin grupit n fjal kan nj zero prfaqsim n nivel kombtar, shifrat e paraqitura prej tyre jan nj trillim i vrtet. M tepr kjo sht nj prpjekje e importuar nga jasht vendit nga grupe t ndryshme interesi, t cilat kan nj ideologji afetare t caktuar dhe qllime t mirprcaktuara pr t goditur pikn m t fort t shoqrive fetare, moralin. S pari, na lejoni tju shprehim keqardhjen ton t thell pr manipulimin q po tenton ti bj opinionit publik z. Igli Totozani, pr problemet m emergjente q shqetsojn shoqrin shqiptare. Integrimi n Bashkimin Evropian sht nj prej ndrrave t demokracis shqiptare dhe synimeve q prpiqemi t arrijm t gjith s bashku. Procesi i integrimit sht nj proces i cili krkon prmbushjen e disa standardeve dhe ndjekjen e disa hapave n kt drejtim. N rrugtimin ton pr arritjen e ktyre standardeve ka disa prioritete t cilat jan pararendse dhe disa zgjidhje opsionale, tek t cilat institucionet e Bashkimit Evropian kan ln hapsir t gjer vlersimi pr shtetet antare. T gjith e dim se cilat jan prioritetet, q krkohet t prmbush vendi yn, nj ekonomi funksionale tregu, vendosja e shtetit t s drejts dhe prafrimi i legjislacionit me at t Bashkimit Evropian. Sigurisht q tek vendosja e shtetit t s drejts, thelbi prbhet nga respektimi i t drejtave dhe lirive themelor t njeriut. S dyti, tradita e disa vendeve evropiane sht thellsisht e ndryshme nga tradita jon. Ne duhet t jemi krenar pr historin, kulturn dhe traditat tona dhe nga ana tjetr duhet t marrim virtytet m pozitive nga shoqrit perndimore, si jan disiplina, luajaliteti dhe altruizmi. Orientimi n vlerat e gabuara do t sillte disekuilibr dhe oroditje n shoqrin ton, me kosto shum t rnda pr brezat e ardhshm. Le t mbetemi origjinal dhe t mos rendim pas festeve q nuk na prshtaten. Feja, kombi, familja dhe morali jan t shenjta pr ne, pr besimtart dhe t gjith popullin shqiptar. S treti, ajo q prbn konstatimin m shqetsues sht fakti se nga ana e Avokatit t Popullit synohet t shkelet nj nga t drejtat m themelore t njeriut, liria e shprehjes. Duke e ngritur n nivelin e veprs penale propagandn anti LGBT, synohet tiu mbyllet goja t gjith atyre q prpiqen t argumentojn antihumanizmin e fenomenit n fjal. Edhe nse ne do t ishim t gabuar n kt q po themi, liria e shprehjes nuk mund t cenohet n asnj mnyr. Ajo prbn thelbin e nj shoqrie demokratike. Si e till liria e shprehjes sanksionohet n nenin 22 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris e nenin 10 t Konvents Evropiane pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe Lirive Themelore, si dhe n akte t tjera ndrkombtare n fushn e t drejtave t njeriut si Deklarata Universale e t Drejtave t Njeriut etj. Pr m shum mund t lexoni letrn drejtuar Ministrit t Drejtsis Eduard Halimi: http://fmsh-al.org/html/prill2013lgbt.html

LOJA E RREZIKSHME ME LGBT-NE

kt artikull nuk synojm t flasim pr kt komunitet pa komunitet, por t analizojm preedentt e rrezikshm q krijon promovimi i ktij kazusi pr shoqrin. Para disa ditsh t gjith si shoqri u tronditm nga rastet e njpasnjshme te pedofilis. Ajo q vlen t prmendet sht fakti se disa sociolog t nderuar teksa po trajtonin fenomenin, si pa dashur doln n mbrojtje t pedofilve duke e konsideruar at si nj smundje t lindur apo t prftuar gjat jets dhe q personat n fjal e kan nevoj biologjike kryerjen e marrdhnieve me t mitur. N fakt ata kan t drejt n nj pik, sepse logjika psiko-sociologjike i trajton t gjitha smundjet seksuale si identitare, pra Pedofilin, Homosekualitetin, Zoofilin, Nekrofilin, etj. N kt konktekst logjika t on prball faktit se t gjitha kto smundje qndrojn t binjakzuara dhe nse ligji apo shoqria do favorizoj njrn prej tyre, ather s paku i ka hapur ose duhet tia hap dern t gjitha t tjerave. Pra si pedofilt, si zoofilt, si homofobt etj, duhet t trajtohen si t smur q duhen mbajtur afr nga shoqria dhe jo si kriminel q duhen izoluar. Prandaj logjika e thjesht t on prpara dy gjykimeve ose t nxjerrim nga burgu t gjith pedofilt ose ti fusim n burg t gjith me pedofil, me homoseksual, me zoofil dhe fardo lloj smundje q ka lidhje me marrdhniet seksuale. N t kundrt do jemi inkoherent prball disiplinave shkencore. Pjesa tjetr ka t bj me vet komunitetin e LGBT-s. T gjith n fakt kur dgjojm ankesat dhe peripecit e ktij komuniteti na bn t ndjehemi pak n faj q jemi kaq harbut me ta. Mirpo dshmit empirike qoft n Shqipri apo gjetk na dshmojn t kundrtn. Para disa kohsh tek e prditshmja MAPO u zhvillua nje debat midis gazetarit t

Konferenca e Unionit t OJF-ve

Nga data 11-14 prill n qytetin egjiptian t Gizs, pran Kajros, n ambientet e hotelit Movenpick u zhvillua Konferenca e Unionit t OJF. N kt konferenc ishin t pranishm prfaqsues t shoqatave humanitare dhe qendrave t ndryshme nga 76 shtete t bots.Vendi yn u prfaqsua nga Antari I Kshillit t Prgjithshm t KMSH, njhersh dhe Prfaqsuesi n Shqipri i European Muslim League z. Arben Ramkaj. N kt konferenc u diskutua pr bashkrendimin dhe koordinimin e veprimtarive t prbashkta. Gjithashtu vmendje t veant iu kushtua prcaktimit t mnyrave m efikase t koordinimit t OJF-ve humanitare, n mnyr q roli i tyre n shrbim t njeriut t jet m i madh dhe m frytdhns.

nderuar ENKEL DEMI dhe aktivistit kryesor q i vjen n mbrojtje kazusit LGBT, Kristi Pinderi. Ky i fundit si nj njeri q qahet gjith ditn pr diskriminim q i bhet ktij komuniteti nuk ngurroi t cnoj privatsin e gazetarit Enkel Demi duke i prmendur atij disa gabime t bashkshortes n publik. Po i njjti person, i cili ankohet pr presion, nuk ngurroi t bj presion publik para disa ditsh duke thn se kushdo q do t ofendoj LGBT-n do prfundoj n burg. Privilegj ky q nuk e gzon as kryeministri i vendit. Gjithsesi, kto fakte hedhin drit ndaj fenomenit t evidentuar tashm n mbar globin, ky komunitet prvec antivlerave q prcjell mbart mbi supe nj agresivitet dhe arroganc t pa kontestueshme dhe pajisja e tyre me arsenale ligjore dhe ekzekutive sht nj atentat dhe precedent i rrezikshm pr mbar shoqrin. Pjesa e fundit por jo m pak e rndsishme ka t bj me cnimin e autonomis kombtare. N fakt me autonomi nuk nnkuptojm vetm mos cnimin e territoreve gjeografike dhe vendimmarrjes politike, por nnkuptojm po ashtu dhe integritetin e vlerave, zakoneve dhe traditave t mira t nj vendi. Trupi diplomatik i akredituar n Tiran q pr hir t s vrtets po e trumbeton me t madhe kt kazus, kur ka mbrritur ktu e ka pranuar shoqrin shqiptare me t gjitha vlerat morale dhe religjioze q mbart. Nse ambasadort e akredituar do ti hidhnin nj sy censusit t fundit do konstatojn se mbi 76.5% njerzve t deklaruar i prkasin nj religjioni t caktuar. Pra n dominanc organike ky vend sht religjioz dhe t promovosh tek nj vend moral nj imoralitet t till prbn nj cnim t integritetit religjioz t atij vendi. Ose s paku nj gabim diplomatik. Sepse si thot edhe kolegu yn Artan Lame: sht gj e madhe t bhen bashk tre ambasador dhe kur kjo gj bn vaki, medoemos nj gj e madhe duhet t dal prej ktij takimi. Me takime ambasadorsh jan vendosur fate kombesh, jan br e jan br shtete e mbretrira. Prandaj nisur nga kjo ne si shoqri civile i bjm thirrje ambasadave, avokatit t popullit, organizatave q ushqehen me kt pun, por edhe kujtdo tjetr q qndron prapa, para, posht apo lart ktij kazusi q t reflektoj mbi realitetin e mjeruar shqiptar, i cili sht plagosur nga konflikte civile, trazira politike, skamje e varfri, dhe mos t krijoj hendekun tashm t krijuarmidis vuajtjeve reale dhe luksit virtual, sepse kjo do t ishte nj kosto shtes pr shoqrin. Enklid PELARI

e - m a i l :

g a z e t a m e n d i m i @ g m a i l . c o m

m o b i l e :

0 6 9 6 7 8 5 0 9 9

Mendimi / Prill 2013 /

Xhamia e Ballies
ytetart e Elbasanit arrijn t realizojn ndrrn e tyre q e krkonin prej shum vitesh: nj xhami n qendr t qytetit. Myftinia e Elbasanit do t nis ndrtimin e Xhamis s Ballies, e cila do t ndrtohet prbri teatrit Skampa, n qendr t Elbasanit, n vendin ku dikur ka qen xhamia me t njjtin emr, q u shemb gjat revolucionit kulturor n fund t viteve 60, Xhamia e Ballies. Kjo xhami do t ndrtohet me kontributet e besimtarve mysliman nga ky qytet dhe nga donator t ndryshm, t cilat mund t kapin vlern e 900 mij eurove. Hapsira e saj do t jet 600 metr katror dhe n t do t prfshihet modernia me klasiken.Objekti do t jet me katr kate dhe me dy minare, m e larta e t cilave 37 metra. Projekti sht

br nga nj studio turko-austriake. N kt investim do t prfshihet ndrtimi i nj parkingu t nndheshm, salla e konferencave dhe zyra n shrbim t veprimtaris s saj, u shpreh Mytiu i Elbasanit Agim Duka. Xhamia do t jet mjaftueshme pr besimtart mysliman dhe se do t prshtatet edhe me ambjentet q do t jen prreth saj . Myftiu pohoi se projekti i ndrtimit t Xhamis do t filloj zbatohet n fillim t muajit maj. Historiku Xhamia e Ballies u ndrtua nga Hasan Balliu, nj funksionar i lart lokal i Perandoris Osmane. Ndrtimi i saj nisi m 17 prill t vitit 1608 dhe prfundoi m 6 prill t vitit 1609. Xhamia e Ballies ishte nj faltore e stilit t lart,

pjes e periudhs s dyt t arkitekturs islame, ku modeli klasik osman u prhap n t gjitha trevat e Rumelis. Pr qytetin e Elbasanit, ajo vinte e dyta n koh pas xhamis s Nazireshs, me t ciln kan t njjtn gjuh tipologjike. Edhe xhamia e Nazireshs ishte nj dhurat q Hasan Balliu i bri gruas s tij, Nazires. Sipas Evlija Celebiut, ajo u ndrtua n tregun e qytetit n vitin 1017 sipas hixhretit t kalendarit islam ose n periudhn 17 prill 1608-6 prill 1609. N veprn e tij, historiani turk la t shkruar edhe

tekstin e mbishkrimit datues t xhamis, origjinalin e t cilit e ka shqipruar Vexhi Buharaja, n t cilin thuhej: Pr hir t Zotit, Hasan Ballia e ndrtoi kt shtpi t Zotit, e cila shmbllen me parajsn. Lavdruar qoft Zoti. Ai na mundsoi ndrtimin e saj gjer n fund si vepr mirsie. Allahu I Pashok ia pranoft, sepse e meriton deri n ditn e ringjalljes t bjm dua pr shpirtin e tij dit dhe nat. Kjo Xhami do t rindrtohet srish pr ti shrbyer besimtarve mysliman t Elbasanit.

Zhvillohet ceremonia e fillimit t punimeve t Xhamis s Madhe t Tirans

sheshin e Namazgjas, sht zhvilluar ceremonia e fillimit t punimeve pr ndrtimin e Xhamis s Madhe t Tirans. Ceremonia e organizuar nga Komuniteti Mysliman, mblodhi kryeministrin Sali Berisha, kryebashkiakun Lulzim Basha, krert e komuniteteve fetare, prfaqsues t bashksive islame t Kosovs dhe Maqedonis, zyrtar ndrkombtar dhe prfaqsues t trupit diplomatik t akredituar n Tiran, besimtar dhe qytetar t kryeqytetit dhe t rretheve, q kishin ardhur pr t marr pjes n gzimin e ksaj dite t bardh. N fjaln e tij t hapjes moderatori Genti Kruja, Drejtor i Kulturs n KMSH theksoi se Pas dekadash dhune antifetare t regjimit komunist, para 20 vitesh u hodh nj gurthemeli, q nuk iu vu dot m nj gur sipr. Por ne sot, me vullnetin e Zotit t Madhruar dhe me vullnetin e plot t t gjith faktorve, me mbshtetjen e bashkis dhe qeveris, arritm q ti japim fund pritjes shumvjeare t besimtarve t kryeqytetit, duke kurorzuar t gjitha hallkat me an t zgjerimit t truallit, daljes s lejes dhe hartimin e nj projekti madhshtor, i cili do ta zbukuroj Tirann edhe m shum, me an t nj kompleksi adhurimi dhe dijeje, xhamis, qendrs kulturore, muzeut t par islam n Ballkan, salls s konferencave, bib-

lioteks e shum pjes t tjera. Kryetari i Komunitetit Mysliman, H. Selim Mua, i emocionuar pr arritjen e ksaj dite fatlume u shpreh: Un Selim Mua, Kryetar i Komunitetit Mysliman t Shqipris deklaroj dhe dshmoj para Allahut, Zotit t gjithsis, se sot, ditn e 20t t prillit, t vitit 2013, ktu n Tiran, n tokn vakf, tradicionale t Namazg-

jas, n prezencn e Kryeministrit t Shqipris, shklqesis prof. dr. Sali Berisha, t Kryebashkiakut t Tirans z. Lulzim Basha, t mijra besimtarve mysliman dhe qytetarve t Tirans, inaugurojm sot fillimin e punimeve pr ndrtimin e Xhamis s Madhe t Namazgjas. Namazgjaja ku ne jemi sot, vijoi z. Mua, sht shprehje e shpirtit t madh

e bujar dhe sakrifics s atyre besimtarve mysliman q dhan pr fen e popullin prkushtimin, pasurin dhe gjithka q sot e kemi ktu mes ton. N fund t fjals s tij, kreu i KMSHs falnderoi n emr t institucionit dhe besimtarve familjen Kruja, e cila dhuroi nj pjes t toks, pr t arritur n kt moment final t nisjes s punimeve.

Mendimi / Prill 2013 /

4
mbizotruese. Ne besojm q t dyja mundsit jan t pakshillueshme, nuk t ojn askund sepse e para sht humbje kohe pa asnj prfitimin ndrsa e dyta humbje e dinjitetit pandreqshmrisht. Por nse tham se sht i dmshm distancimi i plot nga politika, cila mund t jet m e mira e mundshme q mund t bjm ne si publik? Pr kt na vjen n ndihm nj fjal e urt e Profetit Muhammed: Kush prej jush sheh nj t keqe le ta ndryshoj at me dorn e tij, e nse nuk mundet ather me gjuhn e tij, e nse nuk mundet as kshtu ather ta urrej me zemrn e tij, por ky sht besimi m i dobt. Dhe duke ditur q veprimet dhe sjellja e mir e individit nuk shprblen vetm at vet, por edhe njerzit prqark tij (gjegjsisht gjith shoqrin ku ai bn pjes dhe botn n trsi), duhet mbajtur pra nj qndrim i maturuar kundr ksaj klase politike n trsi, t mos ekzistoj asnj ndarje partiake (sepse ska vend pr zgjedhje n mes dy alternativave t papranueshme), por gjithnj t aspirohet shpresa, qoft ajo fare minimale, pr ardhjen e nj klase t re q edhe pse me orientim trsisht laik t mund t prfaqsoj interesat e qytetarve prkats. Vetm kshtu mundemi q edhe t jemi n korrent t vazhdueshm me ata q na qeverisin duke ushtruar nj detyrim moral e duke prfituar nj t drejt legjitime, por edhe t mos biem pr e lojs s tyre duke humbur dinjitetin ton q paraprakisht sht m i vlefshm se i tyre. Klajd BYLYKY

Rivlersimi i politiks
Nj ndr shenjat e fisnikris s brendshme t njeriut para s gjithash sht ndrgjegjsimi se cila sht gjendja e tij, s pari n kuptimin e prgjithshm, global, vizionar, q ka t bj pra se prej nga ky njeri vjen dhe kah kujt drejtimi shkon e s dyti n kuptimin e ngusht, individual deri intim lidhur me rrethanat e jets s tij personale prqark njerzve me t cilt ka t bj.
he ky ndrgjegjsim i identitetit moral dhe shpirtror pr dik q beson sinqerisht dhe n mnyr prfundimtare tek Zoti i ka t gjitha mundsit t realizohet n mnyrn m t mir t mundshme sepse religjioni sht mnyra e vetme q njeriu mund t pajiset me nj botkuptim t kuptisur dhe prfundimtar, si nj fond rregullash dhe parimesh t cilat ai kurr nuk i negocion apo relativizon ngase prfundimisht brenda tij ato gzojn statusin e entitetit t shenjt. Kshtu, nj ndr lvizjet publike me rndsi t dors s par sht politika, vmendja ndaj s cils kurrsesi sduhet t jet e vogl e aq m pak gabojm rnd nse e konsiderojm t pavlefshme pr jett tona. Prve kuptimit t prgjithshm kozmologjik se sht Zoti Ai q ka n dor fatet e universit, shoqris dhe t t gjith njerzve, fakt mbi t cilin ska asnj dyshim, duhet t kemi mirsin t pranojm se jeta e prditshmris npr qytetrime dhe shoqri t ndryshme gjithnj sht organizuar dhe vazhdon t organizohet n baz t nj hierarkie t caktuar, prbr nga njerz t cilt npr statuse t ndryshm kan ud-

hhequr masn e madhe t shoqris n aspektin shoqror dhe politik. Pra sikur pr asgj tjetr ne jemi t detyruar ta njohim dhe t jemi t interesuar pr kt realitet sepse ka t bj ngushtsisht me jett tona n kuptimin e par dhe imediat. Dhe ktu duhet t bjm shum kujdes sepse rrezikojm shum q pikrisht kt vizion tonin, aq t muar dhe t vlefshm ta degradojm duke i dhn nj interpretim t gabuar politiks, duke iu qasur asaj nga nj rrug e gabuar, duke u mpleksur me t ndrkoh q rrezikojm shenjtrin e besueshmris son pa asnj kusht tek vizioni. Pra jemi duke folur pr pjesmarrjen n politik, e cila ne besojm se sht trsisht e dmshme, e papranueshme, pr arsyen se menjher do t kompromentonte fort sinqeritetin ton t marrdhnieve me t vrtetn, me t drejtn, me vlerat superiore. Kur mbrrijm n kt konstatim t shpejt, por t mirmenduar kemi detyrimin q ta shpjegojm se prse mendojm pikrisht kshtu. Nse marrim t mirqen q dikush vendos t bhet pjes e lojs s madhe t politiks, ai ndeshet prball me dy mundsi,

njrn prej t cilave duhet ta zgjedh me patjetr: E para sht q parimet, vlerat q kishte prpara se ta ndrmerrte kt hap, ti ruaj, ti kultivoj dhe me aq mundsi sa ka, t prpiqet q ti prhap sa m shum t jet e mundur. Por kjo sdo mend q praktikisht sht n kufijt e s pamundurs. Jemi duke folur pr nj klas politike ku dominon korrupsioni, poshtrsia dhe mungesa totale e do vlere morale (sepse pr klasn ton politike e kemi fjaln, por edhe pr do tjetr t till llogarit do t na dilnin t njjta); q do t thot se praktikisht sht e pamundur q individi i sapointegruar n kt batak t ruaj vlerat q kishte duke u detyruar kshtu t trhiqet nga ky hap me qllimin fisnik pr t vazhduar ekzistencn e tij me parimet q dispononte prpara se t bnte kt hap t gabuar. Nj tjetr mundsi, e dyt tashm, sht q ky njeri t tjetrsohet me vullnetin e tij t plot, pra n prfitim t prestigjit, statusit, pasuris q vjen prej politiks, t heq dor pa kushte duke braktisur parimet e tij n favor t nj prbashksimi t dmshm dhe kurr t rekomandueshm me klasn politike

Rndsia e msuesit t specializuar t Edukimit Qytetar n arsimin parauniversitar

rsimimi i brezit t ri shihet nga t gjitha shoqrit demokratike si motori kryesor i zhvillimit dhe rruga m e sigurt pr t ecur prpara n zhvillimin e qndrueshm dhe prkrah shoqrive t zhvilluara. Ne smund t shikojm si t suksesshme arritjet akademike jasht konceptit t sjelljes, moralit, aftsive t veprimeve qytetare. Ekziston nj mundsi e vyer pr t ardhmen e brezit t ri pr primin e vlerave, sjelljeve m t mira morale e qytetare nprmjet lnds s Edukats Shoqrore, kjo lnd nuk i ka munguar arsimit ton parauniversitar, por duhet t jemi koshient dhe t pranojm mungesn e msuesve t specializuar n pjesn m t konsiderueshme pr t dhn kt lnd. Shum eksponent arsimor, institucione kompetente e nnvlersojn misionin kulturor dhe edukativ, njohs dhe veprues t ndikimit t formimit qytetar tek brezi i ri. Nga qyteti i Elbasanit, djepi i kulturs, dhe i edukimit t kuadrove pr t pruar misionin e shenjt t njohjes dhe zhvillimit t vlerave, prirjeve qytetare te brezi i ri, nga universiteti i mirnjohur n vend dhe m gjer, nga Aleksandr Xhuvani kryesisht fakulteti i shkencave t edukimit dalin msues t specializuar pr msimdhnien e ksaj lnd, e thjesht nga kndvshtrimi i par por thelbsore

n formimin qytetar t individit, nxns i s sotmes dhe qytetar i s nesrmes. Edukimi me ndjenjn e atdhedashuris, pr familjen, shkolln, njohjen me rregullat ligjet, t drejtat, prgjegjsit, e bjn t aft pr tu br pjes aktive n t ardhmen e tij si qytetar i formuar. Zhvillimi i lnds Edukat Shoqrore sht nj proces q integron fmijt q n fillimet e personalitetit t tij. Sidomos n klasat m t larta (klasa 6-9) temat q trajtohen n kt lnd jan pikrisht ato tema q kontribuojn, n hedhjen e nj formimi qytetar, duke vazhduar me at t krijimit t qytetaris demokratike m von. Nxnsit edukohen me nj kultur t lart njohjeje organizative dhe sjellje qytetare e bazuar n vlerat m t mira t demokracis. Misioni i lnds Edukat Shoqrore sht qllimi i arsimit n prgjithsi dhe shkolls: nxnsit e sotm t pajisen me njohuri, vlera, shkathtsi q ti prdorin sot si nxns dhe nesr si qytetar. Nse arsimi shihet si mekanizmi q ka n dor prcaktimin e qytetaris s ardhshme Edukata Shoqrore sht udhzuesi m i drejt, m i sigurt drejt rrugs s pakthyeshme t formimit t personalitetit. N kt lnd nxnsit pajisen me njohuri, shprehi alternative, zhgjedhje, shkathtsi pr t qen aktiv gjat gjith jets, i brumos me besim te e drejta, mirkup-

tim, t jetuarit s bashku, t cilat jan thelbsore n formimin e qytetarit t s nesrmes. Por nnvlersimi i ksaj lnde nga organet kompetente arsimore, e cila pasqyrohet me prcaktimin e msuesve jo t profilizuar dhe specializuar bn q t cnohet q n embrion formimi i qytetaris demokratike dhe shkakton kriz besimi, vlerash, virtytesh, prgjegjsie. Nj nnvlersim i ktill i procesit t msimdhnies cnon misionin e shenjt t shkolls, t vetmit institucion, t cilit i sht besuar e ardhmja e shoqris ton. Faktort tashm dihen, ata jan t jashtm (jasht shkolls) t brendshm, t vullnetshm, t pavullnetshm. Nnvlersimi i lnds hapet shpejt si nj viroz stinore n t gjith shkolln, familjen, komunitetin. Shenjat e infektimit jan nnvlersimi i t drejtave universale t njeriut, mungess s prgjegjsis, mungess s motivimit, nxns q sapo mbarojn shkolln dhe humbin gjurmt e tyre n rutinn e prditshme t tradicionalizmit, qytetari indiferente ndaj problemeve t prbashkta. Realiteti tregon se nnvlersimi i lnds n vite ka ndikur tek qytetart e sotm, nxnsit e s djeshmes, n paqartsin dhe paaftsin pr t dalluar t drejtat dhe prgjegjsit, patriotizmin nga nacionalizmi, besimin fetar nga liria e besimit, rolin e partive politike nga

OJF, t jetuarit s bashku nga marxhinalizimi. Jam i sigurt se msuesit e edukimit qytetar n vite do t kishin nxitur nxnsit e tyre t djeshm, qytetart e sotm pr t msuar m mir dhe praktikuar vlera dhe rregulla q n fmijri, (njohurit e lnds) por dhe praktikuar ato q n klas, aty ku jepet mundsia. Kultura jon e prgjithshme do t ishte sot m e emancipuar, e ndrgjegjshme dhe e prgjegjshme pr t drejtat dhe detyrimet e gjithsecilit n shoqri. Prandaj nnvlersimi i faktorit msimdhns, dmtojn rnd, formimin e qytetaris s ardhme, n Republikn e Shqipris. Prandaj dshiroj n emr t vlerave themelore demokratike, t cilat bazohen n lirit dhe t drejtat universale t njeriut, q ky problem t trajtohet me vmendje dhe seriozitetin e duhur nga organet arsimore dhe t merren masa konkrete pr vitin e ardhshm shkollor q t bhet gjithka q msuesit e specializuar t edukimit qytetar t projn vlerat dhe parimet m t mira qytetare, tek brezi i ri duke kontribuar kshtu pr nj edukim qytetar cilsor, real, konkret dhe n perspektiv, pr ti prgatitur nxnsit e s sotmes t jen qytetar t denj t shoqris s nesrme europiane. Ilir RAPCE

Mendimi / Prill 2013 /

Piknisja dhe trajektorja e humbur

Nga Brunilda ZADEJA
gjedhjet q bjm n jet t kujtdo natyre qofshin ato, duam ti shohim t realizuara ashtu si pritshmrit tekanjoze tonat presin t plotsohen. Q do t thot se kto zgjedhje vazhdimisht kan tendencn t ndryshojn, duke harruar shkujdesur se zgjedhja sht e lidhur fort me pritshmrit q automatikisht qenia njerzore krkon t prmbush. Pra zgjedhja q vendosim t bjm sht e lidhur ngusht me dshirn pr ti prmbushur ato, pr tu realizuar prmes tyre si njerz t suksesshm, duke nnkuptuar me kt pritshmrin pr t ciln po flasim. Proceset zhvilluese t qenies njerzore krkojn kohn e duhur pr t ndodhur, si edhe kohn e duhur pr tu pranuar si dika e natyrshme q nuk ndodh jasht nesh. Pikrisht brenda ktyre distancave kohore, q e lejojn individin t bj zgjedhje t ndrgjegjshme dhe i krijojn mundsin atij t lviz lirshm (duke nnkuptuar ktu lvizjen e mendimit fillimisht), t drejtpeshoj raportin dmdobi gjithashtu, del t jet e nevojshme brja e zgjedhjeve brenda ktij konteksti konceptual. Dhe kjo sepse kur hovi i pritshmrive tekanjoze e ka frekuencn aq t shpejt sa gati sht e pamundur t prcaktojm nse jan zgjedhjet ato q shkaktojn pritshmrit apo jan kto t fundit ato q shkaktojn zgjedhjet, automatikisht n kt mnyr gjendemi t krcnuar nga rreziku i denatyrimit ton, pasojat e t cilit jan paralizuese! Parimisht na duhet koh q t vendosim nse nj zgjedhje sht e duhur ose jo, por praktikisht tendencat e fundit po tregojn se njeriu nuk po i l koh vetes ta kuptoj kt. Ka shum arsye n fakt q e shpjegojn grackn logjike n fjal, por nuk do t prqndrohemi tek kjo pjes se sa do t prqndrohemi tek dmi q i shkakton kjo filozofi t jetuari atyre q e mendojn ndryshe. E fatkeqsisht ka

dy arsye se prse kjo kategori qndron gati e padukshme n sfond, e para sepse si kategori e veant prbrsit nuk i ka t shumt (pra njerzit q e prfaqsojn), dhe s dyti presioni i shkaktuar nga mungesa e korrektsis s distancs kohore mes zgjedhjeve dhe pritshmrive sht shum i fort, krahasuar me at q i duhet njerzve, apo prfaqsuesve t asaj kategorie q n mnyr konvencionale e quajtm, kategoria e veant. Ka nj sasi prcaktimesh sinonimike q jan n vetvete edhe tipare gjithashtu me nocionin gjuhsor kategori e veant e cila do ta sqaronte pak m shum domethnien e saj e pr pasoj dhe shtjellimin ton. Shkurtimisht po prmendim disa prej tyre, duke i bashkangjitur dhe vlerat shoqrore q ata prcjellin. Njri tipar i ksaj kategorie, por edhe nocion gjuhsor sinonimik, sht: mungesa e manipulimit prej tjetrit. Jo m kot e rendisim t parin duke e lidhur sigurisht me prpjekjen ton pr t sqaruar raportin zgjedhje-pritshmri. Mungesa e manipulimit prej tjetrit nnkupton pikrisht kohn e nevojshme q i duhet nj qenieje njerzore pr t kuptuar vet se far ndodh n shoqri, si duhet ti qasemi asaj, si ta mbrojm veten prej saj, si t integrohemi, prshtatemi me t duke e ln t pacnuar esencn e njerzores brenda nesh. Pa u zgjeruar ktu prmendim se vlera q prcjell tipari i mungess s manipulimit prej tjetrit sht; marrja e gjrave shtruar, jo nxitimthi. sht ky i fundit, nxitimi, benzina q i v flakn turms. Tipari tjetr q e karakterizon kt kategori sht: Mungesa e ekzaltimit dhe njohjes s tij si tregues zgjuarsie. Srish ky tipar sqaron pse lvizin aq shum zgjedhjet dhe pritshmrit njerzore, rndom sot n shoqrin e sofistikuar moderne. far i bn ata t besojn se t jesh i lir ka lidhje me aftsin pr t qen profesionist n gjithka! far i bn ata t besojn se t flassh shum dhe fort, t jesh i guximshm me nj fjal vend e pa

vend, sht mundsi zgjedhjesh pafund, pavarsisht dshtimeve. Duke theksuar dhe njher si bm m lart se qllimi ktu nuk sht kritika e that, e pabazuar n hi, ose e bazuar n knaqjen e egos pr t gjykuar, por trheqja e vmendjes n dmin q i shkaktohet prej ksaj nevoje njerzore po e quajm, atyre q llomotitjen nuk e shohin si vler! Pra t ekzaltohesh m pak sot do t thot privim mundsish pr t zgjedhur e pr t qen i zgjedhur gjithashtu. Prej ktij vesi shoqror, pra llomotitjes, eklipsohet dhe ndshkohet n mnyr t padrejt, me zhvendosje n sfond deri n padukje e atyre q zgjedhin t mendojn shtat her para se t flasin e t veprojn nj her. Kshtu kemi br dallimin mes vlerave dhe antivlerave t kategoris s veant dhe asaj t prgjithshme, duke marr si pik referimi mungesn e ekzaltimit dhe njohjes s saj si vler. Dhe si tipar t tret sinonimik po prmendim: Mungesn n besimin se ruajtja e kontakteve ndrnjerzore sht e nevojshme vetm n rast prmbushjesh interesash t prbashkta Nse ka ndonj besim njerzor q e shkatrron m s shumti humanizmin sht pikrisht krijimi i marrdhnieve t kushtzuara prej prfitimesh t ndrsjellta. Srish duke theksuar ktu se problemi q konstatohet nuk ka t bj me filozofin e konceptit n fjal si sjellje e ballancim sjelljesh njerzore, por aplikimi i tij i kudondodhur n do nivel, q kalon pragun. Ku me prag do t kuptojm gjithcka sht e ndryshme dhe veori q prcaktojn popuj e shtete. Me fjal t tjera jemi duke thn se ruajtja e kontakteve ndrnjerzore t kushtzuara prej prfitimesh t anasjellta mund dhe duhet t ndodh ndrmjet shoqrish kulturalisht t ndryshme, por jo brenda t njjts shoqri. Sepse koherenca e nj shoqrie zhvillohet prmes besimit, korrektsis, seriozitetit, mungess s korrupsionit, respektit, pse jo dhe dashuris mes antarve q e prbjn at dhe

vlerave t prbashkta sociale gjithashtu, prej s cils automatikisht rrjedhin t gjitha kto q prmendm. Nse kto vlera t prbashkta njerzore t shkruara ose jo shihen thjesht si formalitete dhe jo funksione rregullatore ather formula qllimkeqe n kt rast, duke garantuar prezencn e kaosit brenda nj shoqrie, garanton gjithashtu pashmangshmrisht dshtimin e marrdhnieve ndrshoqrore dhe mungesn e zhvillimit pr pasoj, si edhe degradimin deri n metamorfoz t njeriut nga qenie humane n dika tjetr, qllimisht nuk po prdorim krahasimin e zakonshm t kafshs si simbol q prfaqson degradimin, sepse do t ishte nj gnjeshtr e padrejt n fakt sa koh q njihet se ligjet n kafsht jan t ruajtura, pavarsisht intelektit t tyre. Jan ligjet n njerzit ato q jan prishur e deformuar. Pikrisht friks prej rrezikut t ktij transformimi i ruhen ata q nuk manipulohen, ata q nuk ekzaltohen, ata q ende besojn n marrdhniet e pastra njerzore edhe pse shpesh do ti duhet t prballen me zhgnjimin, refuzimin, injorancn dhe neverin si shije q shkaktohet nga ky realitet q prdit e m shum legjitimon kotsin e tij. Prej ktyre deformimesh nis gjithka e humb gjithka. do gj ndodh n emr t njeriut, por koncepti njeri sa vjen e po tretet, do gj ndodh n emr t dashuris, por vetm dashuri nuk po ndjejm, do gj ndodh n emr t zhvillimit, por po zhvillohemi s prapthi, mesa duket ende se kemi kuptuar se edhe zhvillimi e ka nj cak, mjafton t dim ta ruajm at. Por sht ekzaltimi ai q na bn t biem vazhdimisht n grackn e logjiks, se prej lvizjes fardo dika do prodhohet. Ne smund t jemi makineri q duhen vn n pun nga meraku prej ndryshkjes. Ne jemi qnie me shpirt t prirura pr t lvizur edhe kuturu, lufta jon e vrtet ndodhet pikrisht ktu, n frenimin e euforis njerzore, n mnyr q t lvizim aq sa duhet aty ku duhet.

BANKINGU PA INTERES
orumi Intelektual Mysliman, n bashkpunim me Fakultetin Ekonomik t Universitetit Aleksandr Xhuvani n kuadrin e realizimit t nj cikli leksionesh me lektor vendas dhe t huaj ka organizuar nj leksion dhe diskutim t hapur ku i pranishm n auditort e ktij fakulteti ka qen Prof.Dr. Hikmet Guler, Drejtor i Banks s Bashkuar t Shqipris dhe njkohsisht Kryetar i Shoqats s Bankave Pa-Interes, n Turqi. Ai referoi para studentve temn: Bankingu pa interesa dhe produktet e tij. Banka UBA ushtron prej disa vitesh aktivitetin e saj n Shqipri dhe nprmjet eksperiencs s saj kjo bank sht br ndr m t dgjuarat n vend. Prof.Dr Guler, tha se, modeli i free-interest banking, ose bankingu pa interesa sht nj model i suksesshm dhe po prfiton terren edhe n botn perndimore. Kjo bank ka nj rritje t kapitalit t saj pr shum pak koh, ndrkoh

q modelet e tjera po enden n kriz likujditetesh. Ai nuk la pa prmendur rndsin dhe interesin q kan bankat islamike pr t investuar n Shqipri, por deri m tani kan qen t privuar nga mungesa e burss. Bankat islamike jan t interesuara t investojn n fushn e agrobiznesit duke mbshtetur investitort shqiptar, gjithashtu prioritet kan edhe investimet n fushn e infrastrukturs. Prezantimi i ktij sistemi sht dika alternative, ata jan student, studiojn edhe sht mir q t dijn alternativat dhe variantet q ekzistojn n tregun bankar. Nse ka t interesuar q dshirojn t msojn rreth ktij sistemi, do t jem gjithmon i gatshm pr ti ndihmuar ata ka prfunduar Prof.Dr. Hikmet Guler. Leksioni i hapur u ndoq me mjaft interes edhe nga pedagog t ktij fakulteti. Alban SHINGJERGJI

Mendimi / Prill 2013 /

Zgjedhjet po afrojn, subjektet politike sa vjen e po bhen m aktive, disa nga partit e reja e kan filluar aktivitetin e tyre parazgjedhor, disa t tjera jan duke llogaritur aleancat dhe koalicionet, disa presin ofertat. Gazeta Mendimi vjen me nj seri intervistash me Kryetart lokal t 8 partive q pretendojn t qeverisin vendin.
Flet z.Artin Kovai, Kryetar i FRD dega Elbasan
sht q ne t prfaqsohemi patjetr me deputet n parlamentin e ardhshm.

Flet z.Adi Madhi, Kryetar i PR Dega Elbasan

huar nga aleanca t ndryshme. Sigurisht q PR si forc e qendrs s djatht e cila beson n parimet e saj dhe ka qen gjithmon koherente do jet n koalicionin e qendrs s djatht e dyta pas PD.

1- 1. Na bni nj ekspoze t forcs suaj politike: programi, qllimi, koha e krijimit, numri i antarve.

4- Nj pjes e drejtuesve t FRD jan ish funksionar t shtetit shqiptar dhe ish t Partis Demokratike. far t rejash sjell rigrupimi i tyre n FRD.

2- Fushata po afron. Si po prgatiteni pr kt gar zgjedhore? Po pr koalicionet?

-M dat 9 korrik 2012 sht zyrtarizuar FRD dega Elbasan n Teatrin Skampa ku t pranishm ishin prve simpatizantve t ksaj force politike edhe grupi nismtar i qendrs me z.Gazmend Oketa. Program yn sht nj projekt i cili sht n diskutim n tavolinat e ndryshme q zhvillohen me grupet e interesit. Por shtyllat kryesore t ktij projekt-programi jan: individi, familja, prona, demokracia funksionale dhe shteti i s drejts. Normalisht q FRD synon funksionimin e demokracis reale ku institucionet publike t jen t pavarura nga pushteti ekzekutiv, prfundimin e procesit t kthimit dhe kompensimit fizik t pronave dhe zgjidhjen e shtjes t ish t prdjekurve politik. Qllimi: Si pasoj e nj politike kazerme q mbizotron dhe nj gjendje t rnduar ekonomike, vendit ton i nevojitej nj frym e re e krijuar nga nj elit me moral t pastr dhe me vizion e cila lindi pikrisht n momentin dhe kohn e duhur. Duke qen n aleanc me qytetarin dhe mbart vlera qytetarie FRD shikohet si e vetmja shpres pr nj ndryshim t ksaj politike t vjetr. Numri i t antarsuarve tan sht i vazhdueshm dhe n rritje, do dit afrohen njerz dhe shprehin dshirn pr tiu bashkuar forcs ton politike, Fryma e Re Demokratike.

5- Si mendoni, prse zgjedhsi duhet t votoj pr partin tuaj?

Nuk jemi mbshtetur shum n kt filozofi.do individ q sht marr nuk sht shum evident n pjesn organizative t ksaj partie por sht forca intelektuale e individve q nuk jan marr me politik dhe forca studentore rinore.

1-Partia Republikane sht antare e koalicionit qeveriss. Cilat mendoni se jan arritjet e ktij koalicioni dhe t forcs suaj gjat ktij mandati?

3- Me far objektivash do t hyni n kto zgjedhje?

6- Na flisni pr zhvillimet n nivel dege ktu n qytetin ton.

Si e prmenda m sipr ne jemi nj filozofi ndryshe q mbart vlera morale dhe qytetare duke demostruar do dit nj politik t moderuar dhe nuk prfaqsojm n asnj moment pjes denigruese, arrogante etj. Krkojm mirkuptimin e qytetarve pr nj mbshtetje sa m t gjer pr ti dhn nj garanci pr t ardhmen pas 23 qershorit. Ne jemi t mirorganizuar duke filluar q nga kryesia e degs son. Kemi ngritur strukturat drejtuese n degn e Elbasanit duke prfshir edhe bashkin e Crrikut dhe Belshit. Strukturat drejtuese tashm jan ngritur edhe tek nndeget duke prfshir 20 komunat e qytetit t Elbasanit si dhe 21 lagjet. Nj rol t rndsishm pr ne luan edhe Rinia e FRD e cila ka ngritur strukturat e saj drejtuese n t gjith degn e Elbasanit. Jemi n momentin e organizimit total mbi bazn e nj strategjie kombtare dhe shum shpejt do t jemi pjes e nj fushate t vrullshme n do pjes t qytetit.

3- Me far objektivash do t hyni n kto zgjedhje?

FRD ka ngritur strukturat e saj drejtuese n t gjith degt dhe nndegt e qarkut Elbasan n nj koh rekord. Ne jemi mbshtetur n vlerat dhe filozofin q mbart ky subjekt politik. Ne kemi deklaruar q me partit e vjetra politike nuk bjm koalicion sepse me PD na ndan morali politik ndrsa me PS programi politik. Me partit e tjera jemi t hapur pr koalicion normalisht duke u prshtatur me programin ton politik. Objektivat jan pr t arritur maksimumin e mundshm mbi bazn e programit dhe iniciativave individuale t shum personave q me kurajo civile dhe morale qe i jan bashkuar ktij informacioni politik dhe ku t jemi faktor dinjitoz me gjith partit e tjera kundrshtare. Synimi yn

7- Ju kryesoni degn e Elbasanit, na flisni pak pr veten tuaj, tashm n pozicionin e nj politikani.

8- Cili do t ishte mesazhi juaj pr lexuesit e gazets son?

Si nj qytetar, si intelektual i ktij qyteti asnjher nuk do ta quaja veten politikan profesionist, por si nj njeri me vlerat e mia personale dhe familjare e ndjej t jap kontributin tim moral dhe organizativ si dhe politik pr t qen pjes e ktij formacioni t ri t politiks shqiptare pr tu br realitet ajo q kemi pasur dshir para 22 viteve ku demokracia t marr vlerat e veta si dhe t bhemi pjes e qytetrimit europian. Meqense FRD ka si parim kryesor shtetin pr qytetarin lind e drejta morale si qytetar q kto parime ti prcjell edhe pr ju qytetart e Elbasanit.

2- Fushata po afron. Si po prgatiteni pr kt gar zgjedhore?

Koalicioni qeveriss gjat ktyre 8 viteve qeverisje shnon disa reforma dhe arritje me rndsi jetike pr vendin. Ndr to mund t prmendim disa nga arritjet m kryesore si jan: antarsimi n NATO, liberalizimi i vizave, reformat n kultur, arsim, bujqsi, ekonomi etj. Rritja pagave n tr sistemin shtetror, rritja e pensioneve, rritja e faturs sociale etj.Reforms s madhe n Legjislacionin e mjedisit i sht kushtuar nj rndsi e veant nga vet Ministri i Mjedisit, njhersh dhe Kryetar i Partis Republikane z.Fatmir Mediu. Gjithashtu i sht kushtuar nj rndsi e veant ligjeve pr mbrojtjen e mjedisit, zbatimi i tyre, organizimi i ri i inspektoriateve dhe nj sr reformash t tjera. N qarkun e Elbasanit dhe sidomos n qytetin e Elbasanit ka patur prmirsime t ndjeshme n mjedis. Cilsia e Ajrit Urban gjat ktyre 8 viteve t qeverisjes demokratike ka ardhur duke u prmirsuar nga viti n vit, dhe n matjet e fundit t kryera nga nj grup ekspertsh t IShP n Tiran na rezulton q n Elbasan, n rrethinat e Elbasanit,n Zonn industriale, Cilsia e Ajrit Urban sht brenda standarteve kombtare. Nj vmendje e madhe iu ka kushtuar evidentimit t subjekteve me ndikim n mjedis dhe parandalimit t ndotjeve n prgjithsi, si edhe sistemimi pr do komun dhe bashki i mbetjeve urbane n vendgrumbullime t veanta. Problematik e madhe sht edhe fusha egzistuese e mbetjeve urbane, e cila sht jasht do kushti dhe parametri teknik, por mendojm q s shpejti ky do gjej zgjidhje me landfillin e ri t dambs s Paprit.

4- Si mendoni, prse zgjedhsi duhet t votoj pr partin tuaj?

Objektivi yn sht q n kto zgjedhje Partia Republikane t ket deputetin e saj n qarkun e Elbasanit. N zgjedhjet e prgjithshme t vitit 2009 PR mori 3500 vota n kt qark. Listn e kandidat- deputetve t PR n Elbasan e kryeson z.Luan Duzha.

5-Na flisni pr zhvillimet n nivel dege, ktu, n qytetin ton.

Slogani yn sht: Me besimin tek Zoti, pr kombin, jetn, familjen Ne duhet t na votojn sepse PR ka njerz t ndershm, t prkushtuar ndaj puns, sepse kan t shenjt pronn, familjen, kombin. Sigurisht q prgatitja pr zgjedhjet sht kreyfjala ktu n Elbasan ashtu sikundr po ndodh n mbar vendin. Riaktivizimi strukturave politike elektorale, motivimi i antarve dhe i simpatizantve pr t punuar der m der me zgjedhsit duke i sqaruar arritjet 8-vjeare t koalicionit t djatht qeveriss. Si edhe duke i paraqitur perspektivn dhe reformat e thella gjat mandatit t tret. -Un vij nga nj familje elbasanase me tradita. Gzoj nj eksperienc pune mbi 40 vjeare, q kur jam diplomuar m 1972. Kam qen disa her n poste drejtuese si Drejtor i Fabriks s Cimentos n vitet 93-98, Drejtor i Ndrrmarrjes s Transportit n vitet 2005-2010, dhe s fundmi n postin e tanishm si Drejtor i Agjensis Rajonale t Mjedisit nga 2010- 2013. Aderoj n PR q n vitin 1994,kam qen kandidat pr deputet n disa legjislatura q nga viti 1996 e ktej. Udhheq PR n Elbasan q nga 2006. Nn drejtimin tim dega e Elbasanit sht zgjeruar, dhe ka ditur t maksimizoj votat n zgjedhjet politike. Kemi ruajtur dhe forcuar aleancat me PD duke mbrojtur programin ton duke krkuar zbatimin e tij n do hallk t jets n Shqipri. Jam Antar i Kshillit Bashkiak, Antar i Kshillit t Qarkut. -Votoni pr PR sepse votoni pr pronn, jetn dhe pr nderin tuaj!

6- Ju kryesoni degn e Elbasanit, na flisni pr veten tuaj.

Partia Republikane hyn n kto zgjedhje e organizuar m s miri, me kandidat potent, me struktura t mirorganizuara dhe t motivuara. Prurjet e reja t rinis dhe intelektualve elbasanas do ti japin nj shtytje t re ksaj partie.PR n kt gar zgjedhore do ket pr her t par dhe komisionert e saj gj q i sht mo-

7- Cili do ishte mesazhi juaj pr lexuesit e gazets son?

Mendimi / Prill 2013 /

7
t mirat, por dijetart islam i kan quajtur t atillt hoxhallart e pushtetit. Mirpo kjo bot prfundon, e duhet me vdek, andaj dijetar t vrtet jan ata, t cilt qndrojn pran t vrtets, pran hakut, me kdoqoft ajo, e q n shumicn e rasteve sht me qytetart (popullin), e shum rrall me pushtetart. Hoxhallart kan amanet dhe prgjegjsi t madhe, ata jan m t mdhenj sesa pushtetart, andaj edhe nuk bn tiu prulen e nnshtrohen qeveritarve, por qeveritart duhet tiu nnshtrohen hoxhallarve. Hoxhallart jan yje, t cilt ua ndriojn njerzve rrugn n kt bot dhe n botn tjetr, ndrsa shum pushtetar ua nxijn dhe ua errsojn rrugn qytetarve. Allahu na bft nga hoxhallart e vyeshm, t sinqert t cilt nuk ia kan frikn askujt pos Allahut dhe punojn pr hir t Zotit, pr ta prhapur t drejtn e Zotit n tok, t cilt ua ndriojn rrugn njerzve pr kt bot dhe pr botn tjetr.

Pushteti zullumqar nuk kursen as bashkpuntort e tij

Nga Dr. Shefqet KRASNIQI
ranvera arabe edhe m tej, dhe mbase, pr t dhn efektet e duhura, duhet t vazhdoj dhe pr nj koh. Myslimant ende nuk kan realizuar aspiratat e tyre q ta jetojn lirin. Regjimet, q jan pran agonis, po hedhin shqelmat e tyre t fundit ndrsa bota e civilizuar vazhdon t jet indiferente ndaj tyre. Kaluan dy vite dhe lufta n Siri po vazhdon, ajo pr do dit po merr jetn e qindra vetve, pushteti i atjeshm i prkrahur nga shum fuqi t jashtme, nuk po kursen as drurin dhe as gurin, as plakun dhe as t riun, as xhamin dhe as kishn. Bile ai pushtet i paskrupullt nuk po i kursen as bashkpuntort dhe aleatt m t ngusht t tij pr ti br kurban n luftn kundr terroristve islamist. Dhe jo vetm pushteti i Beshar Asadit, por shum pushtete kur jan n zor, pr t liruar veten e tyre, apo pr ti justifikuar krimet e veta, inskenojn raste nga m makabre vetm sa pr ti hedhur hi syve bots, duke mos i kursyer prej tyre as miqt m t mir. Ne shqiptart tashm jemi msuar me pushtetet serbe, t t gjitha kohrave, nga Krali e deri tek Milloshi, t prfitojn sa m shum q sht e munduar nga spiunt, apo bashkpuntort, e n fund ti vrasin, duke ua ln fajin shqiptarve. Dika e ngjashme kto dit ndodhi edhe me pushtetin sirian t Besharit, ku y b nj komplot kundr hoxhs s njohur t Siris Muhamed Seid Ramadan Buti. Hoxha n fjal ani pse ishte nj dijetar i madh dhe i shquar, dhe jo vetm n Siri, por gjithandej n botn Islame, nj njohs shum i mir i shkencave t sheriatit, autor i dhjetra librave t botuara, njeri me ndikim jashtzakonisht t madh n popull. Ai, megjithat njihej edhe nj prkrahs shum i madh i pushtetarve, qoft kta t tashmit, apo qoft t kaluarit, baban e kryetarit aktual t Siris, Hafidh Esedit. Ai i kritikonte shum ata hoxhallar t cilt ndrhynin n politik. N kohn e fundit pas fillimit t revolucionit sirian, thuajse tr hoxhallart iu bashkuan kryengritsve pr ta rrnuar pushtetin, ndrsa ai vazhdoi ti qndronte besnik pushtetit duke prkrahur ushtrin n luftn e saj pr ta ruajtur vatanin dhe duke akuzuar kryengritsit se po manipulohen nga jasht, pr ka edhe mori kritika t ashpra nga dijetart e mbar Bots Islame. At e shfrytzonte pushteti pr t dshmuar se jan me popullin, se nuk jan duke i shkelur normat ligjore fetare dhe se qytetart xhemati, duhet t jen me shtetin e jo kundr shtetit. E shfrytzoi pushteti aq sa iu desht, e kur nuk iu desht m, e vran at me dhjetra t tjer dhe at n nj xhami prderisa hoxha n fjal ishte duke mbajtur ligjrata javore. Pushteti menjher shfrytzoi rastin ta akuzoj opozitn, por opozita me tr fuqin e saj e kundrshtoi nj sulm t till, duke cekur se myslima-

nt nuk rrnojn xhami dhe nuk vrasin njerz t pafajshm, e lre m dijetart. Sido q t jet, nuk po dua t flas pr hoxhn e ndjer, e as t paragjykoj se far njeriu ka qen dhe a ka br mir apo keq me prkrahjen e tij pushtetin mizor, gjakpirs e kriminel. Por ajo ka m shtyu ta shkruaj kt artikull sht se sa ia vlen q nj njeri me emr aq t madh, me nj diapazon aq t gjer t dijes, t bhet servil i nj pushteti, i cili fundja e fundit nuk shikon tjetr pos interesin e vet dhe t familjes, apo rrethit t ngusht. Subhanallah, sa pak jan ata dijetar t cilt u jan br servil pushteteve dhe kan shptuar pa u koritur. Gjithher dijetart tan islam na kan kshil-

luar me shekuj q pushtetarve mos iu afroni, kini kujdes nga ata, bile e kan thn nj fjal t urt: T mjert ata dijetar, t cilt rrin pran dyerve t qeveritarve, t mjert ata dhe t mjert ata qeveritar, ndrsa t lumt ata qeveritar, t cilt rrin pran mexhliseve t dijetarve, t lumt ata dhe t lumt ata dijetar! T pakt jan ata dijetar, t cilt iu kan shkuar pas qeveritarve e q nuk jan njollosur. Kt e ka dshmuar historia. sht e vrtet se pr dynja ata e kan m mir dhe m leht, sepse nuk i pret burgu, nuk kritikohen e nuk sulmohen, nuk anashkalohen e nuk neglizhohen, ata kan para, kan autoritet, i kan t gjitha

Dit tensioni n vendin e Freskis Mngjesore

nj nga vendet m t varfra t planetit. N antitez me fqinjin verior, Koreja e Jugut sht nj nga vendet m t zhvilluara dhe m t pasura t planetit. N rrafshin politik, vendi ka ndjekur rrugn e prpjekjeve t vazhdueshme pr demokratizim. Gadishulli i Kores, pra t dyja shtetet, gjenden n rajonin e Lindjes s Largme dhe, m gjer akoma, n rajonin Azi-Paqsor, nj nga m dinamikt sa i prket zhvillimit ekonomik n botn e sotme. Nse do ti referohemi edhe historis s gadishullit, do t arrijm n prfundimin se sht edhe nj konflikt me natyr gjeopolitike, n t cilin prballen interesat e Rusis dhe Kins, nga njra an dhe SHBA dhe Japonis, nga ana tjetr. Origjina e ktij kufiri interesash strategjike derivon q nga periudha e Lufts s Dyt Botrore, kur militarizmi japonez psoi disfat dhe dy superfuqit e paslufts, BRSS dhe SHBA, vendosn ta ndajn gadishullin n sfera influence, kufiri i t cilave do t ishte paraleli 38. Ky paralel do t prbnte edhe vijn e demarkacionit midis dy shteteve t gadishullit, t krijuara n vitin 1948. Prova e par dhe e vetme e vrtet e forcs ishte ajo e Lufts s Kores n vitet 1950-1953,n fund t s cils u konsolidua barazpesha e vendosur n mbarim t Lufts s Dyt Botrore. Cili do t ishte kndvshtrimi i palve n kt prballje, h pr h, retorike? Sigurisht q pr liderin e ri koreanoverior Kim Cen In, SHBA, si nj vend demokratik, me potencial shum t madh ushtarak dhe ekonomik, prbjn nj rrezik gjeopolitik serioz. N planin e brendshm, vendi ka vshtirsi t mdha ekonomike. N pamundsi pr t plotsuar nevojat elementare te popullsis, regjimi koreanoverior ndjen varsin e ndihmave t huaja n ushqime dhe karburante. Politikisht, diktatori i ri q prej nj viti n pushtet, ka mundsin m t mir q t dshmoj prpara koreanoveriorve vendosmrin e tij prball imperializmit amerikan.Pra, sht evidente se pr Phenianin, konflikti ka edhe nj prmas t brendshme. Nga ana tjetr, retorika e prshkallzuar, e kombinuar edhe me disa demonstrime t teknologjive ushtarake raketore e kozmike, gjithsesi me mundsi t kufizuara, e ka vn udhheqsin koreanoverior prball SHBA, t cilat, nga ana e tyre, nuk kan ngurruar t demonstrojn kapacitetet e tyre t aviacionit strategjik dhe mbrojtjes antiraket q gjithsesi do t ishin t mjaftueshme t frenonin do tentativ t Phenianit. Vet SHBA, kan formuluar interesat e tyre n gadishullin e Kores dhe n rajon. Pr SHBA, Koreja e Jugut sht n rolin e nj sfinksi gjeopolitik. Nj trheqje eventuale e SHBA nga gadishulli do t prbnte pr to nj disfat t rnd n arenn ndrkombtare. Ndrkoh SHBA dhe Koreja e Jugut jan t lidhura edhe me nj aleanc ushtarake q nga viti 1953. Lind pyetja: do t ndodh n ditt n vijim? Ekspertt pohojn se nj konflikt ushtarak sht pak i besueshm, por do gabim i mundshm i secils pal mund t oj n zhvillime t paparashikueshme. Kthimi i situats n normalitet, do t ishte i mundur vetm nprmjet respektimit t rezoluts Nr.2094 t Kshillit t Sigurimit t OKB. Rikthimi n formatin e bisedimeve Gjashtpalshe me pjesmarrjen e Rusis, SHBA, Kins, Japonis dhe dy shteteve koreane, do t ringjallte shpresat e 50 milion koreanve n Jug dhe 25 milionve n Veri pr bashkimin e vendit t ndar q prej nj treerek shekulli. Nj proces reformash n vendin komunist do t ishte fillimi i zgjidhjes prfundimtare t problemeve n gadishullin Korean. Lulzim ABDIAJ

itt e fundit, vmendja e vzhguesve sht prqendruar n gadishullin korean. Tensionet e ktyre ditve kan evokuar edhe mundsin e prdorimit t forcs. Megjithat, h pr h, palt mjaftohen me demonstrimin e kufizuar t muskujve dhe deklarata t forta politike. Gjithsesi, kto zhvillime prcillen jo pa shqetsim dhe kjo jo pa arsye. Ndrsa n datn 8 mars Koreja e Veriut deklaroi se trhiqet nga Marrveshja e Armpushimit e vitit 1953 midis dy Koreve, n mesin e muajit SHBA dhe Koreja e Jugut zhvilluan manovra t prbashkta ushtarake dhe n 30 mars mediat ndrkombtare publikuan nj prkthim t nj deklarate q vinte nga Pheniani, sipas s cils, dy Koret ishin n gjendje lufte me njratjetrn. Po ku konsiston konflikti n fjal? Si mund t prcaktohet ky konflikt? N radh t par, ky konflikt v prball dy shtetet e gadishullit korean, Republikn Demokratike Popullore t Kores, ose si njihet ndryshe si Koreja e Veriut dhe Republikn e Kores , e njohur ndryshe si Koreja e Jugut. Koreja e Veriut sht nj nga regjimet e fundit komuniste n bot dhe, n t njjtn koh,

Mendimi / Prill 2013 /

Emri i Allahut: El-Kerim Bujari

El-kerim sht nga emrat hyjnor t Zotit q prfshin kuptime shum t mdha, prve kuptimit t bujaris ky emr prfshin edhe t gjitha ato cilsi t lavdrueshme dhe t admirueshme, si butsia, mshira, pastrtia, drejtsia, fisnikria etj. Allahu sht Kerim: sepse Ai u jep njerzve mirsi edhe pse ata nuk i meritojn dhe jan prbuzs. Na sjell n ekzistenc pa qen i detyruar pr kt, i fal dhe i mbulon mkatet tona e largon dnimin pr shkak t tyre. Shfaq veprat dhe cilsit tona t mira dhe na shprblen pr to shum her m tepr nga ajo q vepruam. Nga bujaria e Tij hyjnore krijoi pr ne do gj q na rrethon dhe na msoi se si t prfitojm prej tyre. Dhuron pa mas dhe nuk krkon shprblime apo favore, sepse Ai sht i Pasuri, i Panevojshmi. Kur njeriu vepron mir e shprblen menjher, por kur vepron keq nuk ngutet ta ndshkoj, por pret mkatarin t pendohet. Duart e Tij jan plot dhe nuk paksohen kurr dhe kur njerzit i luten u jep atyre m shum nga krkuan. Asnjher nuk lodhet nga lutjet e njerzve, prkundrazi zemrohet kur ata nuk i luten, apo i luten dikujt tjetr krahas Tij dhe gjithmon e prmbush premtimin. Krijoi pr besimtart veprmir Parajsn pr ti shprblyer me mshirn e Tij me mrekulli t paimagjinueshme prgjithmon dhe krijoi pr mohuesit dhe mkatart Ferrin q ti dnoj ata n t me drejtsin e Tij. do mirsi duhet krkuar vetm nga Allahu dhe do ndihm e mbrojtje duhet pritur vetm nga Ai. Ky emr sht prmendur disa her n Kuran, ndr to: Kush falenderon, e bn pr t mirn e vet e, kush mohon, ta dij se Zoti im sht i Vetmjaftueshmi dhe Dhuruesi bujar. (Kuran: 27 40)

Ekzistenca e Zotit
shtja e ekzistencs s Zotit e ka preokupuar mendjen e njeriut pr shum shekuj. Ata q besojn n Zotin jan dakord se inteligjenca njerzore edhe pse e kufizuar mund t provoj ekzistencn e nj Zoti t plotpushtetshm, kurse ata q mohojn Zotin pretendojn t mbshteten n shkenc, filozofi, apo teori t veanta t dijes. Argumentet e tyre nganjher jan t pazbatueshme, ndonjher t parndsishme, gjithmon komplekse dhe shpesh t pakuptueshme. Megjithat, mendja e zhvilluar do ta gjej rrugn e saj drejt Allahut. Dshtimi pr t gjetur rrugn nuk do t thot se nuk ka asnj mnyr. Mohimi i realitetit nuk e bn at reale. Ndrsa ne shikojm prreth n mjediset tona, ne shohim se do familje ka nj kok, do shkoll ka nj drejtor, do qytet ka nj kryetar, n do krahin ose shtet ka nj kryeministr/ guvernator, dhe do komb ka nj udhheqs t shtetit. E gjith kjo sht e qart, por kjo nuk do t shuaj urin pr njohuri dhe kureshtje t njeriut pr gjrat e mdha n bot. Bukurit e natyrs me mrekullit e saj, horizontet pothuajse pafund n qiell, ndrrimi radhazi dhe i pandrprer i nats dhe i dits, n mnyrn m t rregullt, kursi i diellit, hna dhe yjet e mdha, bota e objekteve t gjalla dhe jo t gjalla, jan mrekulli t cilat shpesh t shtyjn t njohsh Krijuesin e gjith ktyre gjrave me t cilat jetojm dhe s teprmi gzohemi pr to. Ne e kuptojm se nuk mund t funksionoj si duhet familja pa nj kok t prgjegjshme, asnj qytet nuk mund t ekzistoj pa nj administrat t shndosh, dhe se asnj shtet nuk mund t mbijetoj pa nj qeveri me staf t shumllojshm. Ne gjithashtu e kuptojm se asgj nuk vjen n ekzistenc m vete. Pr m tepr, vm re se universi ekziston dhe funksionon n mnyrn m t rregullt dhe se ai ka mbijetuar pr qindra e mijra vjet. A mund t themi se e gjith kjo sht aksidentale dhe kuturu? Ose a mund t themi se ekzistenca e njeriut dhe e gjith bots sht rrjedhoj e rastsis? Nse njeriu do t vij n ekzistenc nga nj aksident ose nga rastsia absolute, ather ekzistenca e tij do t jet e pakuptimt. N natyrn e bukur duhet t ket nj Krijues t madh q krijon gjithka pr nj qllim t veant n jet. Ai nuk sht nj njeri, sepse asnj njeri nuk mund t krijoj ose t bj nj person tjetr. Ai nuk sht nj kafsh, as nuk sht nj bim. Ai nuk sht as nj idhull as nuk sht nj statuj, sepse asnj nga kto gjra nuk mund t bj vet ose t krijoj ndonj gj tjetr. Ai nuk sht nj makineri. Ai nuk sht as Dielli as Hna apo ndonj yll tjetr, sepse kto gjra jan t kontrolluara nga nj sistem i madh dhe vet jan br nga dikush tjetr. Ai sht i ndryshm nga t gjitha kto gjra, sepse Ai sht Krijuesi i t gjith atyre. I Vetm n pushtetin e Tij absolut, i Prsosur n emrat dhe atributet e Tij. Pasi njeriu beson se Zoti ekziston ai duhet t dij atributet dhe emrat e Tij . N prgjithsi do prsosmri dhe mirsi absolute i prket Atij dhe asnj e met ose gabim nuk sht vler e Tij. N terma t veanta, duhet t dim dhe besojm n vijim: 1. Zoti sht vetm Nj, nuk ka partner apo fmij, nuk lind dhe as nuk sht i lindur. Ai madhrohet nga t gjith dhe nuk ka fillim apo fund, dhe askush nuk sht i barabart me T. 2. Ai sht Mshirues dhe i Mshirshm, Mbikqyrsi i Vetm dhe Zoti i Lart, Krijuesi i Gjithdijshm, i Pari pa fillim dhe i Fundit pa mbarim, i Urti q dgjon dhe sheh gjithka. 3. Ai sht i Dashuri dhe Bujari, i Pasuri dhe i Panevojshmi, Mkatfalsi dhe i Buti, Shruesi dhe Mbrojtsi, Gjykuesi suprem dhe Shptuesi. Secili prej ktyre emrave dhe atributeve t Allahut sht prmendur n vende t ndryshme n Kuranin e Shenjt. Ne t gjith gzojm kujdesin dhe mshirn e Zotit, nse prpiqemi pr t numruar t mirat e Tij mbi ne, nuk do t kishim mundsi, sepse ato jan pothuajse t panumrta. Allahu sht i Lart n m t lartn lartsi, por ai sht shum afr pr njerzit e devotshm, u prgjigjet lutjeve t tyre dhe i ndihmon ata. Ai i do njerzit q e duan At dhe fal mkatet e tyre. Ai u jep atyre paqe dhe lumturi, sukses dhe njohuri, jet dhe mbrojtje. Ai e mson njeriun t jet i mir, pr t br t drejtn dhe pr ta mbajtur larg nga e gabuara. Dera e mshirs s Tij sht gjithmon e hapur pr do t sinqert q krkon tek Ai mbshtetje dhe mbrojtje. Ai na krijoi ne n formn m t mir t krijimit dhe na dha t gjitha shqisat dhe udhzimet pr t cilat ne kemi nevoj pr rritjen ton. Ai na ndihmon kur ne nuk mund t ndihmojm veten. Ai krijoi te njeriu mendjen pr t kuptuar, shpirtin dhe ndrgjegjen pr t qen i mir dhe i drejt, ndjenjat q t jet i sjellshm dhe human. Me mshirn e Zotit ne largojm pikllimin, dobsin, smundjen, dshprimin, dhe plotsojm do nevoj. Me pak fjal, mshira e Allahut sht prezente, kudo, gjat gjith kohs n do aspekt t jets son. Nga dashuria e Tij, Ai kurr nuk na harron, nuk na poshtron dhe as nuk injoron thirrjet tona t sinqerta drejtuar vetm Atij, por na tregoi edhe rrugn e drejt me an t t drguarve tek ne si msues, me libra dhe argumente, t gjitha n funksion t udhzimit. I Drguari i fundit nga Allahu sht Muhammedi (alejhi selam), dhe libri t cilin ia zbriti sht Kurani. Nga tradita e Muhamedit (alejhi selam) dhe versetet e Kuranit, ne msojm pr atributet dhe emrat e bukur t Zotit. Nse nj person kryen nj mkat, ose bn dika t gabuar, ather ai ka shkelur ligjin e Allahut, por, nse ai sht i sinqert dhe dshiron t pendohet, Allahu do ta pranoj pendimin dhe faljen e tij. Edhe ata q e mohojn Zotin, ose e besojn At, por duke adhuruar edhe t tjer krahas Tij, nse pastrojn monoteizmin e tyre dhe distancohen prfundimisht nga do form e idhujtaris, do ta gjejn Allahun Fals dhe Pranuespendimi. N lidhje me kt Zoti thot n Kuran: Vrtet, Allahu nuk fal q t adhurohet dikush apo dika krahas Atij, por gjynahet e tjera m t vogla ia fal kujt t doj. Kushdo q i bn shok Allahut (n adhurim), ai me t vrtet, ka humbur dhe sht larguar shum prej udhs s drejt. (Nisa: 116) Allahu nuk krkon asgj nga ne n kmbim t gjitha ktyre favoreve dhe dhuntive t mdha, sepse Ai sht i panevojshm dhe i pavarur. Ajo q Ai na urdhron t bjm, sht vetm pr t mirn ton dhe sht nj form shprehje mirnjohjeje dhe falenderimi. Ai nuk dshiron t na skllavroj me ligjet q zbriti, sepse sht Ai q na jep dinjitet dhe nder, optimizm kundra friks dhe bestytnive. Ai nuk dshiron t na poshtroj ne, sepse Ai sht q na krijoi dhe na lartsoi me grada mbi t gjitha qeniet e tjera. Pra, rregullat dhe do urdhres prej Tij sht pr t mirn ton, pr t na ndihmuar t gzojm jetn ton me njri-tjetrin n paqe dhe mirsi, n vllazrim dhe bashkpunim dhe t kemi nj qasje t sigurt pr lumturi t prjetshme n jetn pas vdekjes. Ka mnyra t ndryshme pr t njohur Allahun dhe ka shum gjra pr t treguar rreth Tij. Mrekullit e mdha dhe mbreslnse t bots jan si libra t hapur n t cilt ne mund t lexojm pr Zotin. Pra, duke reflektuar mbi natyrn, duke dgjuar fjalt e t drguarve, dhe duke lexuar argumentet hyjnore, ne mund t fitojm njohuri m bindse rreth Zotit, ekzistencs s Tij, dhe pr t gjetur rrugn drejt Atij. Msc. Arens GJEVORI

Mendimi / Prill 2013 /

Hoxha Hasan Tahsini Patriot, klerik dhe dijetar i shquar

M FAL, ALL-LLAH!... Nga poeti islam Behauddin GASHI
M fal All-llah, m fal, e di q kam gabuar, kam br si i mendur, mkatesh tuj u endur M fal, All-llah, m fal, e di q tjam larguar, fale dobsin time, rropatur qejfesh trbuar M fal All-llah, m fal, e di q kam mbet mbrapa, lejom, ti bj pr Ty, t mbeturit e mi, hapa M fal All-llah, m fal, Ti e di q shum t dua, fale mjerimin tim, derdhe mshirn Tnde, n mua M fal All-llah, m fal: ska zot tjetr ve Teje, gjith qenia ime, pohon, do pik gjaku, ndr deje!... M fal All-llah, m fal, dshmoj me shpirtin n fyt: Muhammedi sht krijesa m e mir, rob dhe i drguari Yt!... M fal All-llah, m fal, Ti ske nevoj pr dnimin tim, un kam nevoj pr mshirn Tnde, ktu dhe n, Amshim!...
asan Tahsini lindi m 7 prill 1811 n Ninat t Filatit n amri. Ai jetoi dhe e zhvilloi veprimtarin e vet religjioze, shkencore, politike dhe shoqrore n gjysmn e dyt t shekullit t nntmbdhjet, kur lvizja patriotike e popullit shqiptar pr lirim dhe pavarsi kombtare nga sundimi osman kishte marr hov t madh. Dihet, q Hasan Tahsini pasi mori arsimin fillor n atdhe n fshatin e lindjes, n Shkodr e m pas n Filat, vazhdoi arsimin e mesm n Stamboll n nj nga medreset m t mira t kryeqytetit osman. Arsimi q mori ktu ishte nj arsim fetar, ku prvehtsoi n mnyr t shklqyer Kuranin dhe tr lndt e fes islame dhe ku u vlersua me nota maksimale duke marr edhe titullin Hafiz. Kjo shkoll e ndihmoi gjithashtu t zotronte gjuht klasike t lindjes dhe t njihet me kulturn orientale. N moshn 41 vjeare e drguan n Franc ku shrbeu si Imam n ambasadn osmane n Paris. Gjat qndrimit t tij n kryeqytetin e Francs, Paris prve leksioneve n shkencat natyrore q ndiqte n Universitetin e atjeshm, ra n kontakt edhe me rrymat filozofike e shkencore nga m t njohurat e kohs. Kshtu ai studioi me seriozitet e pasion t madh shkencat dhe filozoft e perndimit. N kt mnyr, n kohn e rinis mori edukat fetare, u mbrujt me botkuptimin fetar islam dhe jetoi e veproi n atmosfern mesjetare t Perandoris osmane t shekullit t nntmbdhjet. Patrioti, hafizi dhe dijetari i shquar Hasan Tahsini z nj vend t nderuar n Rilindjen Kombtare Shqiptare. Me veprimtarin e tij t gjithanshme ai i solli nj shrbim t muar atdheut, zgjimit dhe forcimit t ndrgjegjes kombtare, msimit t gjuhs shqipe, prhapjes s dituris n masn e popullit. Si shkruante Sami Frashri: Dashuria pr atdheun dhe kombsin ishte tepr e fort n shpirtin e tij, inteligjenca e tij tepr e gjer dukej sikur do t prpinte diturin pr tia kushtuar trsisht atdheut, interesin e t cilit e vinte mbi gjithka. Hasan Tahsini u shqua n prpjekjet pr krijimin e nj alfabeti t gjuhs shqipe. Ai krkonte q ajo t shkruhej me nj alfabet t thjesht, praktik dhe origjinal. N vitin 1877 u themelua n Stamboll Komiteti Qendror pr mbrojtjen e t drejtave t kombsis shqiptare. Ndr themeluesit e tij bashk me Abdyl Frashrin, Pashko Vasn, Jani Vreton, Zija Prishtinn, Sami Frashrin, ishte edhe Hasan Tahsini. Ndonse i smur dhe i moshuar, kur pa se ushtrit shoviniste sllave u derdhn mbi tokat shqiptare n dimrin e viteve 1877-1878, ai ngriti nj njsi ushtarake prej 100 vullnetarsh shqiptar dhe u doli para shovinistve gabitqar. Hasan Tahsini ishte br nj nga personalitetet e njohura t lvizjes son kombtare dhe nj nga figurat kryesore t Shoqris s t shtypurit shkronja shqip t Stambollit. Ai kishte nj kultur t gjer, ishte poet dhe astonom, psikolog dhe historian, gjuhtar

dhe filozof, pedagog dhe matematicien. Bashkpuntort dhe biograft e tij thon se kishte nj inteligjenc t rrall, zotronte disa gjuh t huaja t Lindjes dhe t Perndimit. N vitin 1868 u emrua Rektor i Universitetit t par t Stambollit. Hasan Tahsini ka shkruar shum vepra shkencore, por ende nuk njihen t gjitha. Deri tani njihen kto : Mbi bazat e kozmografis, Njohuri mbi psilologjin, Pasqyra e rrozullimit, Tabela astronomike, Libr logaritmesh, Alfabeti i gjihs shqipe. N Enciklopedin e re turke, botuar m 1948, n vllimin 51, shnohen edhe kto vepra t Hasan Tahsinit: Bota e qiellit, Libri i Volneit, Kubeja astronomike, Sekretet e ajrit dhe t ujit, Historia e krijimit t bots, Jeta dhe historia e popujve etj. Hasan Tahsini ishte nj erudit i madh. Studenti q dikur ishte shquar n studimin e Kuranit, shklqeu tashti n fushn e shkencave. I studioi me rrnj ato sidomos fizikn, kimin, matematikn, astronomin, gjeologjin, gjeografin dhe mjaft rryma filozofike, duke rn kshtu n kontakt me idet prparimtare t kohs. Me interes t veant ndiqte zhvillimin e shkencave. E trhiqte veanrisht Universi dhe ligjet e tij, trupat qiellor pr t cilt shprehu pikpamjet e tij. Kishte dashuri sidomos pr librin e Grout Teoria mekanike e nxehtsis N problemet e gjuhs shqipe ai nisej nga pozitat e nj shkenctari me horizont t gjer dhe njohuri t thella q njeh ligjet e prgjithshme t gjuhsis. Si thekson Ismail Habib ai ishte intelektuali m i prgatitur n kryeqytetin turk. Ai themeloi Universitetin e Stambollit, prgatiti bazn organizative dhe ideometodike t tij dhe projektin ia paraqiti Sulltanit. Me plqimin e tij dhe me dekret t veant u emrua Rektor i universitetit t par t Stambollit, m 1868. Ky bir i Shqipris vuri me dor t sigurt gurin e par t arsimit t lart n historin e popujve t perandoris osmane dhe ndezi pishtarin e shkencs e t dituris n sfondin e errt t kulturs mesjetare. Por si atdhetar q ishte Porta e Lart nuk mund ta linte Hasan Tahsinin n krye t universitetit dhe m 24 dhjetor 1870 e pushuan nga puna. Ata e pushuan por nuk mund t hidhnin balt mbi autoritetin shkencor q kishte fitur ai. Largimi nga posti i rektorit nuk e pengoi at t vazhdoj punn e tij t dobishme n favor t shkencs dhe t prparimit. Shpejt hapi medresen private, ku msohej Kurani por edhe shkencat ekzakte, mblodhi rreth vetes t rinjt m serioz, m inteligjent dhe m guximtar, midis t cilve u shquan Sami Frashri, Abdylmah Hamiti e t tjer, t cilt e ndoqn hap pas hapi, si pasardhs t denj. Ktu krahas lndve fetare msoheshin e dhe gjuht e huaja dhe njohuri mbi shkencat n prgjithsi dhe pr ato ekzaktet n veanti. N kt koh Hasan Tahsini shkroi nj traktat origjinal n nj fush kaq delikate e t paeksploruar mir, si ishte psikologjia.

N kt punim, Hasan Tahsini u mbshtet n mendimin teoriko-shkencor m t prparuar t kohs, n provat q bnte me kafsht, n leksionet q kish mbajtur me studentt e Universitetit t Stambollit kur kishte qen rektor i tij. Ai njihte mir pikpamjet filozofike t Dekartit, Volterit, Rusoit, Dideroit, Kondillakut, sensualizmin e Spenserit e t Lokut, pikpamjet spiritualiste t Adolf Frankut e t Lashkjes, teorin e energjis potenciale t Harshelit e t zhvilluar m tej nga Xhauli, Majeri dhe Grove. Njohjet m t fundit n shkencat natyrore dhe ato filozofike t kohs nuk mund t mos ndikonin n veprn e Hasan Tahsinit. Ndihmesa e Hasan Tahsinit n shkencn e psikologjis qndron edhe n nj drejtim tjetr, n prpjekjen pr t dhn bazat fiziologjike t psiqiks e t proceseve psiqike. Si e tham edhe m lart Hasan Tahsini punoi shum pr gjuhn shqipe, pr alfabetin e saj dhe prhapjen e saj. N vitet 1867 dhe m von, patriott shqiptar t Stambollit si Kristoforidhi, Hasan Tahsini, Pashko Vasa, Sami Frashri, Ismail Qemali t mbledhur kryesisht n dhomn e Hasan Tahsinit bn prpjekje t vazhdueshme pr alfabetin. N vitet 1870-1874 Kristoforidhi dhe Hasan Tahsini kaluan n terrenin praktik. Hasan Tahsini erdhi n atdhe dhe filloi punn pr prhapjen e dituris e t msimit t gjuhs shqipe. N disa fshatra t Konispolit u prpoq t krijoj disa grupe pr msimin e gjuhs shqipe. N Filat, n fshatin e tij t lindjes, shtpin e nj mjeku e ktheu n shkoll ku u msonte njerzve alfabetin e gjuhs shqipe q kishte krijuar vet. Kshtu veproi edhe n Delvin, Berat ,Tiran dhe Shkodr. N kt periudh n Shqipri vepronin edhe patriot t tjer t shquar si Koto Hoxhi, Naim Frashri, Kristoforidhi, Bab Dud Karbunara, Daut Borii etj. Konsulli francez n Janin, August Dozon, n raportin e dats 15 qershor 1874 pr Ministrin e Jashtme t Francs shkruante: Gjat nj udhtimi npr Shqipri kam marr vesh se ka nj lvizje t gjer patriotike dhe arsimore midis shqiptarve dhe se ata po prpiqen ta prpunojn gjuhn shqipe deri n nivelin e nj gjuhe t shkruar dhe t prhapin arsimin n gjuhn amtare... N Berat, Hasan Tahsini duke gjetur nj numr t madh patriotsh mendjendritur, vazhdoi punn pr prhapjen e njohurive shkencore e t arsimit shqip. Pr vlerat, meritat e tij si patriot, shkenctar, filozof, fetar, arsimdashs populli shqiptar ruan n memorien e tij nj nderim t veant pr kt figur erudite dhe e ka shprehur n shum vepra e libra q jan shkruar pr t, e ka vn n piedestalin e lavdis kombtare. Emrin e tij tashm e mbajn disa shkolla n t gjitha trevat shqiptare, po ashtu jan br disa simpoziume dhe jan mbajtur disa ligjrata pr veprat dhe veprimtarin e tij. Shkroi: lirim GEGA.

Mendimi / Prill 2013 /

10

NDOTJA E MJEDISIT
Ka mjaftueshm n kt bot pr nevojat e njeriut por nuk ka mjaftueshm pr lakmin e njeriut. Mahatma Gandhi
e higjens adekuate. Smundjet e lidhura me infeksionet nga uji vrasin 3.2 milion njerz do vit, rreth 6% t vdekjeve globale. Smundjet si shkak nga higjiena e ujit dhe higjena totale s bashku vrasin rreth 1.8 milion vdekje. Ndikimi m i rndsishm i ndyshimit klimatik sht ngritja e nivelit t oqeaneve. N 2050-n, temperaturat e siprfaqes s ujit mund t jen 2.5C m t larta n ver dhe 2.3C m t larta n dimr krahasuar me vitet 2000 (Viles, 2001). N 1980 shkenctart zbuluan nj vrimn ozon sipr Antarktids. N 1990 shkenctart atmosferik raportuan nj humbje vjetore rreth 40-50% t ozonit sipr Antarktids. do 1% rnie e ozonit mendohet se shkakton rritje t kancerit t lkurs 4-6%. Programi i mjedisit t Kombeve t Bashkuara parashikon 26 % rritje t tumoreve t lkurs jo-melanoma pr do 10 % thyerje t Ozonit. Kjo dmth 300,000 raste m shum pr kancer lkure do vit Nse do q t jesh i shndetshm, kujdesu pr mjedisin tnd. Msc Anida AGO

ermi Mjedis nnkupton do gj q e rrethon nj organizm. Mjedisi sht nj sistem faktorsh fizik, kimik dhe biologjik n ekuilibrin dinamik. Cilsia e jets s njeriut sht e lidhur n mnyr t drejtprdrejt me cilsin e mjedisit pasi nj mjedis i shndetshm sht thelbsor pr mbijetesn njerzore. Planeti Tok sht shtpia e njerzve, kafshve dhe bimve. Njeriu dominon tokn dhe shfrytzon gjith burimet e mundshme. Ai punon si agjent i degradimit mjedisor. Gjithashtu ai u b viktima kryesore e vetvetes. Mjedisi natyror sht pr njeriun burim pr ushqim, burim ilaesh, energjie, burim pr rikrijim dhe burime natyrale pr produkte industriale. A e dini se: s fundmi q prej mesit t viteve 1980, njerzimi ka qen nj tejkalim ekologjik me krkesat e tij vjetore krahasuar me at q Toka mund t rigjeneroj do vit? Toks i duhen 16 muaj q t rigjeneroj ato q njerzimi i harxhon pr nj vit. Aktiviteti njerzor sht shkak kryesor i ndryshimit mjedisor. Degradimi mjedisor ka nj ndikim jo vetm te qenia njerzore por n t gjitha speciet dhe n shumicn e sistemeve natyrore. Ndryshimi global prfshin ndryshime t detyruara nga natyra dhe njeriu n mjedisin e toks. Ai mund t prcaktohet si ndryshim n mjedis (prfshir ndryshimet klimatike, prodhimtarin e toks, oqeanet apo burime t tjera ujore, atmosfern dhe sistemet ekologjike) t cilat mund t ndryshojn aftsin e toks pr t prballuar jetn n kt planet. Mbipopullimi sht shkaku kryesor i krizs mjedisore. Ndikimi i njerzimit n biosfer sht nj funksion i madhsis s popullsis dhe ndikimit mjedisor pr person. Ai varet nga natyra dhe shkalla e industrializimit. Popullimi i bots aktualisht rritet me rreth 250,000 njerz n dit . Agrikultura sht nj burim i konsiderueshm i ndotjes s mjedisit. S fundmi rreth 1/3 e toks sht e konvertuar n tok agrikulture. M shum se 40% sht nn konvertim dhe copzim dhe m pak se 25% mbetet e paprekur. Flukset e gazeve kryesore (n volum) nga Agrikultura jan: amoniaku, dioksidi karbonit, metani dhe oksidi azotik. Pyjet tropikale jan regjonet m t shumllojshme biologjike n bot. Me shum se 50 % e

mbuless s pemve jan zhdukur gjat aktivitetit njerzor. Pemt kan nj funksion madhor n grumbullimin e karbonit. Dioksidi i karbonit nga atmosfera sht prdorur pr t prodhuar karbohidratet, yndyrnat, dhe proteinat q krijojn pemt. Pyjet freskojn klimn sepse ato ndihmojn n ruajtjen e lagshtis s ajrit. sht zbuluar se shpyllzimi kontribuon n ngrohjen globale. Njerzit jan t ekzpozuar ndaj ndotsve dmtues n ajrin q ata thithin, n likuidet q pijn, n ushqimin q han, n siprfaqet q prekin dhe produktet q prdorin. Kur mjedisi nuk mund t procesoj peshn e ndotsve , ather ndotja z vend. do sistem mjedisor ka nj kapacitet prballues t limituar. Ndotja ka prekur jetn e miliona njerzve n bot duke shkaktuar vdekje dhe probleme t shumta shndeti. Sipas The World health report 2002, ajri i ndotur sht prgjegjs pr m shum se 1.5 milion vdekje dhe 2.7% e smundjeve botrore. Who (2006) ka vlersuar se rreth ereku i smundjeve botrore jan t lidhura me faktort riskues t mjedisit. Ndikimet e ndotjes s ajrit te bimsia vihen re n fotosintez, n prodhimin e karbohidrateve, dmtimin e indeve t gjetheve, reduktim n shkalln e rritjes, rrit ndjeshmrin e smundjeve, ndikon n klimn e pafavorshme, redukton prodhimin, frutat m t vogla dhe m pak ushqyese. Biodiversiteti Burimet biologjike kontribuojn 40% n ekonomin e bots dhe 80% n nevojat e t varfrve. Humbja e biodiversitetit ka ndikim kudo duke filluar nga ushqimi, uji, prodhimi i energjis, ilaet, prfitimet kulturore dhe estetike. Ndryshimi i klims sht nj nga shkaqet kryesore t humbjes s biodiversitetit. Ai sht nj prcaktues thelbsor n shndetin e njeriut, n lidhjet sociale dhe lirin e zgjedhjes. Ai redukton rezistencn e ekosistemit, shkakton zjarre n pyjet e egra, dmtime t kafshve. Humbja e biodiversitetit on n nj prkeqsim t aftsis s oqeanit pr t sigururar ushqim, t ruaj cilsin e ujit dhe riaftsimit nga trazirat. Mbi nj miliard njerz n bot kan patur munges furnizimi me uj t shndetshm, ndrsa mbi 2.6 miliard kan vuajtur nga mungesa

Promovohet Qendra FUTURE FOR YOU

N dhjetor 2011, Asambleja e Prgjithshme shpalli 21 marsin si Dita Ndrkombtare e Sindroms Down dhe fton t gjitha shtetet antare, organizatat prkatse t sistemit t Kombeve t Bashkuara dhe organizatat e tjera ndrkombtare, si t shoqris civile ashtu edhe n sektorin privat, pr t vzhguar e organizuar n mnyrn e duhur Ditn Ndrkombtare t Sindroms Down. N 21 Mars u organizua n qendr t qytetit t Elbasanit nj aktivitet pr t prcjell mesazhe sensibilizuese dhe pr t mbshtetur integrimin e ktyre personave n shoqri, ku pjesmarrs ishin fmij, prindr dhe drejtues institucionesh. N sheshin Gensher n orn 10:30 n tendn e qendrs Future for You u ofruan broshura informuese rreth Sindroms Down, Stafi i prgatitur pr ti dhn prgjigje pyetjeve t qytetarve t zakonshm, argtim dhe lojra pr fmijt, animator e shum t tjera. Ne t gjith jemit barabart n kt bot dhe personat me Sindromn Down kan t drejt t jetojn e gzojn status n shoqri pa paragjykime dhe diskriminime. Data 21 Mars sht zgjedhur si dita e ksaj sindrome n mnyr simbolike pr t personifikuar ndryshimin gjenetik t trefishimit t kromozonit 21, rregullim ky q shkakton Sindromn Down ose si quhet n gjuhn shkencore Trisomy 21. Kjo dit, e cila pr her t par u organizua nga Qendra Future for You u realizua nn mbikqyrjen e Bashkis Elbasan dhe mbshtetjen e Drejtoris Arsimore, Shkolls Speciale Zra Jete , Drejtoris s Shndetit Publik, prindr, fmij, dhe mbar komuniteti. 21 Marsi erdhi me nj sr aktivitetesh , me qllim promovimin e aftsive dhe potencialeve t ksaj kategorie t shoqris son, ndrgjegjsimin e publikut t gjr pr prkrahje t personave me Sindromn Down n komunitet, informimin e sakt pr t, si dhe t bj thirrje pr nevojn e prforcimit t mbshtetjes nga institucionet lokale. MSC ANIDA AGO

romovohet m 19 mars organizata Future for you pr kujdesin e fmijve t prekur nga sindroma down n qytetin e Elbasanit, e cila drejtohet nga znj. Lindita Senja, e themeluar para disa muajsh. T pranishm n kt aktivitet kan qn t ftuar, personalitete t shquara si Kryetari i Bashkis Elbasan z. Qazim Sejdini, Zv.ministri i Arsimit dhe Shkencs z. Ardian Tana si edhe qytetar e pjesmarrs t ndryshm. Promovimin e saj e ka prshndetur Zv.ministri Ardian Tana i cili shprehu mbshtetjen e tij dhe t ministris s arsimit pr integrimin e fmijve me Sindromn Down. Kryetari i Bashkis s qytetit z.Qazim Sejdini gjithashtu gjat fjals s tij prshndetse ka theksuar rndsin q ka hapja e ksaj qendre n qytetin e Elbasanit dhe ka shprehur prkrahjen dhe mbshtetjen e bashkis s qytetit kundrejt saj. Gjat aktivitetit drejtoresha e qendrs ka falenderuar t pranishmit pr pjesmarrjen e tyre ndrsa ka folur pr misionin dhe aktivitetin e qendrs. Q t jetojn t shndetshm, t pavarur dhe ti shrbejn komunitetit ashtu si do individ tjetr, personat e prekur nga Sindroma Down duhet t ndihmohen me an t terapive pr t pasur nj zhvillim sa m t mir n t ardhmen. Realizimin e terapive t duhura, aktivizimin i tyre n shoqri, t pasurit e s drejts s plot t arsimimit n shkolla publike e deri n kryerjen e arsimit t lart, do t bj q kta individ t ndihen t realizuar n t ardhmen. 2 1 marsi Dita Ndrkombtare e sindroms Down.

Mendimi / Prill 2013 /

11

Dita ndrkombtare e autizmit

ditn ndrkombtare t ndrgjegjsimit mbi autizmin, Qendra Fluturo pr Jetn n qytetin e Elbasanit zhvilloi nj aktivitet sensibilizues. T pranishm n kt aktivitet ishin prfaqsues t pushtetit lokal, prindr dhe psikolog. Kryetari i Kshillit t Qarkut Eugen Isaj, e cilsoi zbulimin n mosh sa m t hershme t autizmit si sfid t radhs, pr ta kuruar kt rregullim. Ai krkoi ndrgjegjsimin e shoqris civile pr ti prfshir fmijt autik n shoqri. Ndrkoh Fatma Spahiu prfaqsuesja e komunitetit t prindrve, i bri thirrje t gjith instancave prkatse t kontribuojn pr ingranimin e fmijve autik n shoqri , n mnyr q ata t trajtohen t barabart me t gjith fmijt e tjer. N qendrn pr trajtimin e fmijve autik n Elbasan, Fluturo pr Jetn zhvillojn terapi do dit rreth 50 fmij. Fmijt autik duan prkujdesje t veant. Autizmi sht nj rregullim neurobiologjik kompleks i gjithanshm q pavarsisht trajnimeve zgjat gjith jetn. Sot 1 n 100 vet, diagnostifikohen me autizm, duke e br kt t fundit m t shpesht se kanceri, diabeti dhe aids. Sipas psikologes s qendrs pr fmijt autik Fluturo pr Jetn Poliksen

KARATE KID

Dyrma, autizmi sht nj rregullim q shfaqet q n vitin e par t jets. Sipas saj fmijt kan t dmtuar tre fusha t veprimtaris s tyre; dmtimin e komunikimit verbal dhe jo verbal, dmtimin e aftsive dhe integrimin social dhe aktivitetin prsrits. Sipas Dyrms t punuarit me fmijt autik sht nj prgjegjsi e madhe, pasi pr ta duhet nj prkujdesje e veant. Ndrkoh prindrit e disa prej fmijve autik shprehen se, t paturit nj fmij autik n familje, sht nj sfid dhe mund i madh. Sipas tyre fmijt autik duan nj prkujdesje t veant dhe ti mbash afr pr ti prfshir n shoqri. Duke u ndalur te prvojat individuale t gjithsecilit, ata na tregojn se trajtimi dhe kurimi i fmijve autik krkon kushte ekonomike, t cilat ata nuk mund ti prballojn dot. Para dy vjetsh Kshilli i Qarkut n bashkpunim me fondacionin Fmijt shqiptar, inauguruan qendrn Fluturo pr Jetn. Kjo pr vet faktin se autizmi prbn nj prej shtjeve m t rndsishme pr shoqrin. Diagnostifikimi i hershm, madje q n shtatzani i autizmit mbeten sfidat e mjeksis n t ardhmen. Entela DUKA

Karateisti i vogl, q ka m shum trofe sesa vite jet

rostata sht nj zmadhim i gjendrs s prostats, icili vjen si rezultat i shum faktorve. Ndr to po prmendim moshn, mnyra e t ushqyerit, jeta sedentare, infeksionet gjenitale etj. N moshn 50-60 vje edhe m hert fillojn shenjat e para q shoqrohen me urinim t shpesht disa her natn. N fillim po trajtojm t ushqyerit. Njerzit q ushqehen me produkte shtazore si mishi, djathi, vezt, gjalpi, kur kto merren me tepric ndodh dhjamosja e gjendrs dhe ulja e funksionit dhe kemi zmadhim t gjendrs s prostats. Shkaku i dyt sht mosha ku me kalimin e saj dhe me dhjamosjen e trupit shfaqet smundja n kt rast ulet aktiviteti seksual, lubrifikimi i arterioskleroza dhe enve t gjakut. N kt rast ulet qarkullimi i gjakut n ekstremet e organeve. Edhe jeta sedentare ndikon n rritjen e incidencs s smundjes ku njerzit q nuk ecin 50 minuta n dit preken m shpejt nga smundja. Po ashtu alkooli ndikon negativisht n jetn e personit. Pra cilat jan masat q duhet t merren q t parandalohet prostata? 1-T hahen ushqime pa yndyr pra

Prostata e parandalimi i saj P

shtazore si mishi, djathi, veza etj. 2- Kto t zvendsohen dhe t alternohen me perime t gjelbrta t stins si spinaq, brokoli, kungull etj. N vend t mishit t preferojm dy her n jav peshk. 3- T gatuhet me vaj ulliri, soje edhe t pihet vaj ulliri gj q e parandalon smundjen. 4-T bhet jet aktive duke ecur 3050 minuta n dit. 5-T bhet jet aktive seksuale me nj higjen t mir. Pr ta frenuar kt smudje q sht n fazat e para, pra sht n gradn e par e t dyt veprojm kshtu: Marrim 1 got me uj t nxeht ku n t fusim 1 lug gjelle hisll t that dhe m pas i shtojm 1 bustin me uva uri (rrush ariu) q e gjejm n farmacit tona. Kt przierje e lm 10 minuta e kullojm dhe e pim 2 her n dit n mngjez e dark pr 30 dit rresht. Pas ksaj do t ndjejm rezultatet duke br nj eko do t shohim se gjendra e prostats sht zvogluar dhe e liruar duke prmirsuar kt diagnoz. Kjo kur nuk ka efekte ansore. Abedin STRINGA Laborant UE

arateisti elbasanas, Abdullah M. Backa fitoi me merit medalje bronzi n Kampionatin e 4-t Botror t Karates, q u zhvillua n Stamboll t Turqis. Sportisti elbasanas ka qen n sfid me 42 konkurent t tjer kur i ka rrmbyer atyre medaljen e bronzt. N kt eveniment morn pjes 2926 sportist nga 45 shtete. Kampionati Botror i cili u zhvillua n Turqi zgjati 3 dit. Ndeshjen e par Abdi, si e thrrasin ndryshe, e fitoi ndaj sportistit nga Kirgistani David Kishkinov me rezultatin 3 - 0, t dytn ndaj azerbaxhansit Said Aliyev 5 - 0, t tretn ndaj rusit Alexander Borisenko 6 - 0, t katrtn ndaj rusit tjetr Vladislav Nikolaev pas barazimit me deklarim 4 - 1 dhe n t pestn u mund nga azerbaxhanasi Rramil Baxshaliyev i cili fitoi edhe ndaj gjeorgjanit Luka Glurjidze duke u shpallur Kampion. Megjithse konkurrenca ishte shum e fort kampioni i Sport Klub Elbasani-t vrtetoi se shqiptart e ngrejn flamurin e tyre edhe n arenat m prestigjioze ndrkombtare. Ndrkoh sportisti tjetr i Sport Klub Elbasanit Xhuljan Hoxha u mund q n xhiron e par me rezultatin 3 - 1 nga sportisti i Mbretris s Arabis Saudite. Abdullah M.Backa vitin e shkuar u rendit i 5-ti n Kampionatin e 3-t Botror t Shotokanit pas 3 ndeshjeve. Ai e ka filluar sportin e karates q n moshn dy vjeare me trajnerin e S.K.Elbasani-t mjeshtrin e Brezit t Zi - 4 DAN z.Mirandi R. Backa i cili ka qen trajner i ekipit Kombtar Shqiptar t Karates pr 12 vjet rrjesht n vitet 2000 - 2012 si dhe kampion i shumfisht kombtar dhe ndrkombtar (1999- 1012) me 82 medalje personale; 35 Ari, 30 Argjendi dhe 17 Bronzi. Abdi e ka vrtetuar shprehjen popullore Bm baba t t ngjaj sepse deri tani ai ka fituar 33 medalje; 24 Ari, 3 Argjendi dhe 6 Bronzi n evenimentet e zhvilluara n Shqipri, Kosov, Maqedoni, Mal t Zi dhe Tuqi. Ai sht nderuar disa

her me pllakate dhe mirnjohje n trojet tona si sportist i nivelit t lart. Me vullnet, pun, regjim, disiplin sistematike dhe durim ky kampion ka arritur majat m t larta n raport me moshatart e tij, saq n do aktivitet ai e prenoton medaljen. Abdi i vogl nxns shembullor i klass s 4-t B t shkolls Luigj Gurakuqi tashm sht msuar me podiumet kombtare dhe ndrkombtare, ai mund t ket emocione n tapet por frikn nuk e njeh. Prkushtimi i familjes s tij ndaj Abdit dhe sportit t karates ia ka lehtsuar realizimin e qllimit t triumfimit t deritanishm. Ai sht kampion kombtar q prej 4 vjetve rrjesht 2009 - 2012 si n ndeshje (kumite) ashtu edhe n demonstrime imagjinare (kata), duke ditur se jan t rrall ata sportist t cilt konkurrojn n t dyja kto disiplina. Xhejdah M. Backa 5 vjeare, sht motra e Abdit, nj sportiste e talentuar e cila ka fituar vjet 2 medalje Ari n Kupn e XIIt t Karates - Elbasani Open 2012 duke ndjekur kshtu hapat e vllait t saj me t cilin m shum duhet se sa zihet. Shqiptart historikisht kan treguar se mund t ngjiten n majat m t larta t arenave ndrkombtare nprmjet sporteve individuale, prandaj krkohet nj interesim akoma m i madh pr mbshtetjen, motivimin dhe ruajtjen e kampionve jo vetm nga institucionet shtetrore por edhe nga bizneset dhe qytetart pr nderimin e flamurit ton nprmjet ktyre ambasadorve sportiv. Esht pr tu theksuar se t gjitha shpenzimet e pjesmarrjes n kt eveniment u financuan nga familjet e sportistve. Interesant sht edhe veprimi q bn Abdi pas fitores s do ndeshjeje, duke br sexhde n shenj falenderimi ndaj Zotit pr suksesin e tij, ashtu si bjn edhe shum futbollist mysliman me fam ndrkombtare, gjest ky tashm q e shohim shpesh edhe n media.
Alban SHINGJERGJI