PULSE MODLASYONU VE

ETLER
1. GR

Analog mesaj iaretinin saysal metotlar kullanlarak bir
noktadan dierine gnderilmesine saysal haberleme denir.
Haberleme sistemleri, kullandklar tayc trne gre ve
bilgi iaretinin yapsna gre olmak zere iki yolla
snflandrlr.
Taycya gre snflandrma sonucunda iki
modlasyon tr elde edilir.
1. Srekli dalga modlasyonu Bu modlasyon
trnde tayc bir sinzoidal dalgadr.
2. Darbe modlasyonu Bu modlasyon trnde ise
tayc periyodik bir darbe dizisidir.


Bilgi iaretine gre snflandrma yapldnda u iki
modlasyon tr ortaya kar
1. Bilgi iareti srekli bir iarettir ve sonuta elde
edilen modlasyon tr analog (rneksel)
modlasyon tr diye adlandrlr.
2. Bilgi iareti kesikli bir iarettir ve sonuta elde
dilen modlasyon tr ise saysal modlasyon diye
adlandrlr.
Saysal sinyallerin iletiminde baz zorluklar vardr.
Bunlar;
Saysal sinyallerin iletiminde srekli sinyallerin
iletiminde kullanlan bant geniliinden daha fazla
bant genilii gereklidir,
Saysal haberlemede alc ile verici arasndaki saat
darbeleri uyumlu olmaldr ve gnmzde her cihaz
saysal sinyallere uyumlu deildir ve bu nedenden
dolay saysal sinyallerin tekrar srekli sinyallere
evrilmesi gerekli olmaktadr.
2. RNEKLEME TEOREM
Bu teorem, Shannon rnekleme teoremi veya Nyquist
rnekleme teoremi olarak da adlandrlr.
Bir iaretten rnek almak, iaretin belirli zamanlardaki
deerlerini elde etmek demektir.
rnekleme teoreminin ifadesi ideal rnekleme durumu iin
yle verilebilir. rnekleme teoremi, W[Hz] frekans ile band
snrl bir x(t) iaretinden eit T zaman aralklarnda alnan
x(nT) rnek deerleri kullanlarak, iaretin tek ve bozulmasz
olarak elde edilmesi iin gerek ve yeter koul;


olmasdr.
Yani ksacas rnekleme frekans bilgi sinyalinin frekansnn
en az iki kat olmaldr.

W T fs 2 / 1 > =












rnekleme teoremi

3.DARBE MODLASYONU
Darbe Modlasyonu, genel olarak belirli bir darbe katarnn,
genlik, sre veya dier parametrelerinin mesaj iaretinin bir
fonksiyonu olarak deitirilmesi sonucu elde edilir.

3.1 Darbe Modlasyonun stnlkleri
1. Darbe modlasyonunda iletilen g yalnz ksa darbeler
iinde younlamtr. Srekli dalga modlasyonundaki
gibi srekli olarak dalmamtr. Bu zellik tasarmclara
nemli kolaylklar salamaktadr.
2. Darbeler arasndaki boluklar, dier mesajlara ait
rneklerle doldurularak, tek bir haberleme sistemi
zerinden birden fazla mesaj iaretinin iletilmesi
salanabilir.
3. lemler ayrk trden iaretlerle yapld iin, son
yllarda tmleik devre teknolojisindeki byk
gelimeler, saysal haberleme devrelerinin
gereklemesini kolaylatrmtr.

4. Saysal iaret ileme tekniklerindeki ilerlemeler, saysal
iaretlerin daha yaygn kullanlmasna neden olmutur.
5. Baz darbe modlasyonlu sistemler grlt ve dier
bozucu iaretler asndan srekli dalga
haberlemesinden daha gvenilir bulunmaktadr

Srekli dalga modlasyonu ile darbe modlasyonu
arasndaki nemli bir fark, modle edilmemi dalga
katarnn ok nemli miktarda alak frekans bileenleri hatta
doru akm bileeni iermesidir. Bu nedenle, modle edilmi
dalgalarn belirli bir frekans bandna sahip kanallardan
iletilebilmesi iin ikinci bir modlasyon ilemine ihtiya
duyulur. Bu yksek frekansl kanallarda bir srekli dalga
modlasyonu rnein, FM kullanlabilir. Bir kablo
zerinden yaplan iletimde ise, daha farkl modlasyon
yntemleri kullanlr.
3.2 Darbe Modlasyonlu Sistemlerin Ortak zellikleri
Darbe modlasyonlu sistem trlerini incelemeye balamadan
nce, darbe modlasyonunun baz nemli zelliklerini
incelemek yararl olacaktr. zellikle, darbe modlasyonlu
dalgalarn bir kanaldan iletiminde kanal knda darbelerin
rtmesi yada karmas nlenmelidir. Bu durum modlasyon
ilemini tamamen bozabilir. Bu rtmenin olmamas iin
gerekli koullarn ne olmas gerektiini grelim.

3.2.1 deal Alak Geiren Filtreden Darbe
letimi
Analog haberlemeden bilindii gibi, bir darbenin sresi ile o
darbenin frekans band genilii arasnda ters bir orant vardr.
Dier bir anlatmla, ok dar yada keskin darbelerin frekans
band ok byk, ok geni darbelerin band genilikleri de
dardr.
Bir k darbesinin genilii ile iletilen kanaln band geniilii
arasinda






likisinin bulunduu grlmektedir. Buna gre, giri darbesinin
sresi min olacak ekilde seilirse bozulma olmayacaktr.
O halde birim zamanda birbirleriyle rtmeyecek biimde
iletilebilecek darbelerin maksimum says yaklak olarak (1/
min=2B) olmaldr.
rnein, band genilii B=3KHz olan bir kanaldan, birbirleriyle
rtmeyecek biimde saniyede 6000 darbe iletebiliriz ve bu
darbelerin sreleri 1/6000= 0.1667 mili saniyeden byk
olmaldr.

B B 2
1
;
2
1
min
= > t t
3.2.2 Darbe Modlasyonunda letim Ayrma Duyarll
Darbe modlasyonunda, kanal knda birbirini takip eden iki
darbenin birbirine karmamas iin modlasyonda kullanlan
darbeler aras uzaklk darbe modlasyonunda iletim ayrma
duyarldr.
Kanal kndaki darbelerin birbirleri zerine rtmemesi iin,
giriteki impulslar arasndaki minimum uzaklk (boluk)
(1/2B) ye eittir. O halde, band genilii B [Hz]'e eit olan bir
kanal zerinden, k darbeleri rtmeksizin (veya darbelerin
belirlenmesi mkemmel olacak biimde), sadece 2B [impuls
darbesi / saniye] iletebiliriz.
rnein, band genilii 3Khz ise 6000 darbe ilete biliriz.

3.2.3. Yksek Frekansl Kanallarda letim
Darbe modlasyonlu dalgalar yukarda belirtilen ayrma
duyarll zelliine ramen, telefon hatlar ve koaksiyel
kablo kullanlarak dorudan iletmek mmkn olabilir. Bu
iletim biimi temel band veya base band iletim olarak
adlandrlr. Ancak, yksek frekansl kanallar zerinden
iletilebilmek iin, yeniden bir modlasyon ilemiyle tm
frekans spektrumunun yksek frekanslar blgesine
kaydrlmas gerekmektedir. Bu ilemi de darbe modlasyonun
baka bir modlasyon ile modle ederek yollamaktr. rnein
FM modlasyonu ile birlikte yollanmasdr.
Aadaki ekilde darbe modlasyonlu bir sistemin blok
diyagram grlmektedir. Alcda grlen dntrc blou
darbe modlasyonlu dalgay, impuls katarna ya da onun
edeerine dntrr. Bunu takip eden bir alak geiren filtre
(AGF) yardmyla mesaj iareti elde edilir.











Darbe modlasyonlu sistemlerin blok diyagram
4. DARBE MODLASYONU ETLER :

Bir kaynaktan bir hedef yerine
darbelerini aktarmada kullanlan
farkl darbe modlasyonu yntemi
mevcuttur. Kesikli dizi
biimindeki bilgi, darbe dizisinin
baz deikenlerini modle
etmede kullanlr. Buna gre
deitirilebilecek parametreler,
darbenin genlii, sresi ve
konumudur.
Darbe
modlasyonu
Darbe genlik
Modlasyonu
PAM
Darbe genilik
Modlasyonu
PWM
Darbe konumu
Modlasyonu
PPM
4.1. Darbe Genlik Modlasyonu (Pulse Amplitude Modulation):
Genlii ve frekans sabit
dikdrtgen darbelerden oluan
tayc bir dalgann (frekans
ve faz sabit kalmak artyla)
genliinin SF sinyali ile
deitirilmesine PAM (darbe
genlik modlasyonu) denir.
4.1.1. PAM aretlerinin letilmesi:

PAM iaretleri bolukta dorudan elektromanyetik dalgalarla
kolayca iletilemezler. Bunun nedeni PAM iareti grngesinin
alak frekanslarda younlamas ve bu tr iaretlerin
elektromanyetik dalgalarla iletimi iin yaplmas g byk
antenler gerekmesidir. PAM iaretleri dorudan kablolarla
iletilebilirler. PAM iaretlerinin iletiminde bir baka yol ise
udur: PAM iaretine nce genlik modlasyonu uygulayarak
bu iaretin grngesi yksek frekanslara aktarlr ve daha
sonra elde edilen genlik modlasyonlu (Amplitude Modulation
AM) iareti elektromanyetik dalgalarla iletilir.
PAM sinyallerinin AM ve FM ile beraber kullanlmasnn
yararlar unlardr ;
Normal bilgi sinyali kesikli olabilir bu yzden darbe
modlasyonu yaplarak yollanmas daha kullanldr yani
g harcamas daha azdr
PAM iaretlerinin band genilii kurumsal olarak sonsuz
olduundan bileik modlasyonlu PAM/AM ve PAM/FM
iaretleri de bu sayede kurumsal olarak sonsuz olur.
4.1.2. PAM dalgasnn tad ortalama g

Darbe genlik modlasyonlu (PAM) bir xp(t) iaretinin 1
ohm'luk diren zerinde harcad ortalama g;




ifadesiyle tanmlanrken PAM dalgasn ortalama g


fadesinden bulunur. Burada <x(t)> mesaj iaretinin ortalama
gcn gstermektedir.

bulunur.
}

=
> =<
2 /
2 /
2
2
) (
1
lim
) (
T
T
P
T
P T
dt t x
T
t x P
> < = ) (
2
2
t x
Ts
A
P
T
t

=

+
>= <
M
M i
M
iTs x
M
t x ) (
) 1 2 (
1
lim ) (
2 2
4.2. Darbe Sre (Genilik) Modlasyonu (Pulse width
modulation)
Tayc darbe
katarndaki her
darbenin geniliinin
Mesaj iareti ile
orantl deitirilmesi
sonucu elde edilir. Bu
modlasyon tr
farkl biimde
gerekletirilebilir.
4.2.1 PWM Dalgasnn Tad Ortalama G

Ortalama g ifadesinden PWM dalgasnn tad ortalama
g




Bulunur.

4.2.2 PWM Dalgasnn iletilmesi
PWM dalgasn retmek iin popler bir yntem aada
gsterilmitir. Burada kullanlan testere dii retecinin
tepeden tepeye genlii, x(t) mesaj iaretinin maksimum
genliinden biraz byk seilir. Dalga eklinde grlecei
zere, bu testere gerilimi, genlikten zamana olan dnmn
temelini oluturmaktadr. Bu nedenle, tam olarak
bilinmelidir, Karlatrc ise, yksek kazanl ve iki
durumlu bir kuvvetlendiricidir.

Ts
A
P
0
2
t
=
Eer giri iareti referans
seviyesinden bykse, bir
durumda (verilen bir
gerilimde), referans
seviyeden kkse, dier
bir durumda (dier
gerilimde) olur. Dalgann
incelenmesiyle yukarda
aklanan zellikler aka
gzlenebilir.
PWM dalgasndan x(t) mesaj
aretini tekrar elde edebilmek
iin iki farkl yntem vardr.
1.Yntem PWM dalgas band
genilii W olan bir alak
geiren filtreden geirilir.
Ancak bu yntemin nemli bir
sakncas, demodlasyon
sonucu elde edilen x(t) mesaj
iaretinin distorsyonlu
olmasdr. Bunun nedeni,
spektrumunda yan bandlarn
kuyruklarnn temel banda kadar
uzanmasndan grlmektedir.
2.Yntem. PWM dalgas nce
PAM dalga biimine
dntrlr. Sonra, PAM
dalgas bir alak geiren
filtreden geirilerek x(t) mesaj
iareti elde edilir
PWM darbelerinin n kenaryla bir
lineer rampa iareti retilmektedir.
Bu rampann ykselii dier
darbenin den kenarnda son
bulmaktadr. Bu nedenle, rampann
ykseklii darbe sresiyle
orantldr, rampann ald son
deer belirli bir sre daha bu
deerde tutulur. Daha sonra, bu
rampalar demodlatr de retilen
bir darbeler dizisine eklenir. Bu
eklenen darbelerin genlikleri ve
sreleri sabit olup, zamanlamas
darbeler birbiri zerine tam olarak
oturacak biimde ayarlanmtr.
Sonuta elde edilen dalga biimi
bir kyc devresine uygulanarak
belirli bir eii stndeki blm
iletebilir. Bu da tipik bir PAM
dalgasdr
4.3 Darbe Yeri (Konumu) Modlasyonu (Pulse position
modulation PPM)

Genellikle PPM dalgas, PDM
modlasyonundan sonra ilave
ilemle retilir. Aslnda, tpk
faz modlasyonunda olduu
gibi, PWM'nin temel kullan
alanlarndan birisi PPM
retmektedir. PPM mesaj
iletimi ynnden PWM'den
daha stndr.
PWM iaretinin trevi alnarak pe pee art ve eksi
impulslardan oluan bir impuls dizisi elde edilir. Art impulslar
her rnekleme aralnn balangcn gsterir. Eksi impulslar
ise PWM darbelerinin arka kenarlarn gsterir. Art impulsun
belirledii referans noktas ile eksi impulsun bulunduu yer
arasndaki sre, PWM iaretinin darbe geniliine eittir. Bu
durumda darbelerin balang anlar eksi impulslarla belirlenen
bir darbe dizisi retilirse, elde edilen darbe dizisinde her
darbenin referans noktasna gre yeri rnek deerin bykl
ile orantldr. Bu nedenle bu biimde elde edilen darbe dizisi
bir PPM iaretidir.
Grlt altnda PWM ve PPM'nin baarmlarnn PAM'a gre
daha iyi olduu sylenebilir. Bunun nedeni PWM ve PPM
iaretlerinde darbe genliinin rnek deerlerle ilgili
olmamasdr. nk darbe genlii grltye kar duyarldr
ve kolayca bozulmaya urar. Burada sz konusu olan grlt
altndaki baarm stnl, GM ve FM karlatrldnda
grlen stnle benzer.

FM'nin grlt altndaki baarmnn daha iyi olmas iin
denen bedel, kullanlan bantgeniliinin daha byk
olmasdr. PWM ve PPM`de ise denen bedel, modle
edilmi iaretin retilmesindeki ve demodle edilmesindeki
zorluklardr. PPM`in baarm ise PWM`e gre daha iyidir.
Bunun nedeni; her iki modlasyon trnde de bilgi, darbelerin
kendilerinde deil darbelerin kenarlarnda tanr. PPM,
darbesi deil de yalnz kenar gndermeye daha yakndr. Bu
nedenle en azndan g asndan PPM`in PWM gre daha
verimli olduu sylenebilir.
5. OULLAMA (MULTIPLEXING)

Bir iletim hattnn birok telefon konuma kanal tarafndan
ayn anda blml olarak kullanlmasna oullama denir

Telefon konuma kanallannda uluslararas prensip olarak
300Hz. - 3.4KHz. arasndaki bant genilii kullanlr.
Konuma kanallarnn tek tek iletimi, hem pahal hem de
pratik deildir.

Telefon kanallar oullama yaplarak ornein 12, 24, .., yada
900 kanal bir arada ayn iletim hattn kullanabilir.

oullama teknii olarak iki yntem kullanlr .


5.2. oullama leminin eitleri

5.2.1. Frekans Blmeli oullama (FDM)
Frekans blmeli oklama tekniinde iletim hattnn toplam bant
genilii her bir konuma kanal iin 4 KHz lik blmlere
ayrlr . Her kanal 4KHz.lik farkla ardk artan farkl tayc
frekanslarn modle eder.











900 Kanall FDM Grubu Organizasyonu
5.2.1.Zaman Blmeli oullama (TDM)
Her bir konuma kanalnn belli aralklarla rnekleme
yaplarak iletim hattnn bant genilii ierisinde srayla
taranmasna ve ayn iletim hattn kullanmasna zaman blmeli
oullama denir.












ki Kanall TDM Sinyal letimi