Trkiye'de spor

Trkiye'de spor
Bu maddenin doru ve gvenilir bilgi sunmas iin gncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi iin tartma sayfasna baknz.

Trkiye nfusunun % 29unu 12-24 ya grubu oluturmaktadr. Geriye kalan orta ya ve yal nfusu oluturan grupla birlikte gen nfusun spora olan ihtiyac olduka fazladr. yle ki; gnmzde gerek bilim ve teknolojideki gelimeler, gerekse tp alanndaki gelimeler ortalama yaam snrn ykseltmitir. Bylece spor yapmaya olan ihtiya artmaktadr. Spora ihtiya gsteren gruplarn spor yapabilmesi ise ncelikle spor kulpleri ile okullarda olabilmektedir. Ancak Trkiyede spor kulb says, 1999 verilerine gre 5.988dir. Bunun 4.828i futbol brannda, 1.160 ise dier spor branlarnda faaliyet gstermektedir. Yani, her 10.455 kiiye bir spor kulb dmekte, futbol bran baz alndnda ise her 12.967 kiiye bir futbol spor kulb dmektedir. l baznda ise, Uak'ta 3874 kiiye bir spor kulb derken, Ankarada 14.004 kiiye, stanbulda 14.474 kiiye bir spor kulb dmektedir. Bylece, Ankara, stanbul gibi byk iller Trkiye ortalamasnn altnda kalmaktadr. Nfusa gre spor kulb bana den en fazla insan says ise Kilis'te bulunmaktadr (36.681). Yine zellikle Gneydou Anadolu Blgesi illerinden Kahramanmara, Mardin, rnak, Van, anlurfa ve Diyarbakr'da da kulp bana den insan says oranlar asndan iyi durumda deillerdir.Futbol Aydn ilinde ok yaygnlamtr. Aydn'daki ocuklar adeta futbol dnr.[] Almanyada her drt kiiden biri spor kulplerine ye iken(21 milyon kii) 12 milyon kii de spor kulpleri dnda spor yapmaktadr ve bu lkede spor rgtlerinin baar kriteri sporu tm nfusa yaygnlatrmaktr. Bu lkelerde spor yapan insanlarn oran genel nfusun yarsna kadar ularken, Trkiye'de bu oran sadece % 1-2 kadardr. 12 Haziran 1990 tarihinde yaam boyu spor faaliyetlerini organize etmek amacyla GSGM bnyesinde Herkes in Spor(HS) federasyonu kuruldu.buda basketbolun tarihesinin ksa bir blmn aklar.

Gre
Geleneksel bir Trk sporu olan grein en nemli karlamas Krkpnar Yal Greleri'dir. Trklerin M 5. yy.dan beri gre yaptklar bilinmektedir. lkbahar aylarnda doann canlan iin yaplan kutlamalarda, evlenme merasimlerinde, zafer lenlerinde hep gre msabakalar yaplrd. 1996 ylnda Geleneksel Spor Dallar Federasyonu kurulmu ve kumlu gre iin nemli bir adm atlmtr.

Halter
ada anlamdaki halter sporu 1890'larda Galatasaray Lisesi'nin Fransz retmenlerince sokulmas ile olmutur. 1924 Paris Olimpiyat Oyunlar uluslararas alanda katlnlan ilk ampiyonadr. Bu ampiyonaya, Glleci Cemal Koca Yusuf Erman ve Neyzen evki Sezgin'den oluan takmla gidildi. Glleci Cemal ty sklette toplam 345 kg ile 39 halterci arasnda 12. olmutur. 1928 Amsterdam Olimpiyat Oyunlar'nda Glleci Cemal 25 halterci arasnda toplam 262.5 kg kaldrarak sekizinci oldu, bu baarlar ayn zamanda uluslararas alanda halter sporundaki ilk baarlardr.Naim Sleymanolu ve Halil Mutlu Trkiye'ye Avrupa, Dnya ve Olimpiyat Oyunlar'nda halterde altn madalya kazandrarak lkenin adn duyurmulardr.Son yllarda da Nurcan Taylan,Taner Sar,Sibel zkan gibi gen haltercilerimiz uluslararas arenada n plana kmaya balamlardr.

Trkiye'de spor

Cirit
Cirit Oyunu, Trk`lerin en byk tren ve sportif oyunu idi. Daha sonra 16. yzylda Osmanl Trk`leri tarafndan bir Sava Oyunu olarak kabul edildi. 19. yzylda btn Osmanl lkesi ve saraylarnn en byk gsteri sporu ve oyunu oldu. Cirit, ayn zaman tehlikeli bir oyun olduundan 1826 ylnda II. Mahmut tarafndan yasak edildi. Fakat daha sonra yine Osmanl lkesi'nin bata gelen meydan ve sava oyunu olarak her tarafa yayld. Cirit Oyunu, daha 40-50 yl ncesine dein Anadolu'da yaygn bir oyun olduu halde son yllarda sadece Erzurum, Bayburt, Erzincan, Uak, Manisa ve Malatya yrelerinde yaamaya devam etti. 20-25 yldan beri Konya ve Balkesir'de tarihe kart.1992 ylnda Ankarada 2005 ylnda Kars selimde ve Sivas ta cirit kulpleri kurularak yaatlmaya allmaktadr. Her yl Erturul Gazi Trenleri dolaysyla eyll aylarnn ikinci Pazar gnleri St'te,Haziran`n ilk haftas kthanede ikinci haftas gebzede cirit festivalleri yaplmaktadr. Cirit daha sonra Avrupa'ya ve Arabistan lkelerine sramtr. 17. yzylda Fransa'da, Almanya'da ve dier lkelerde de Cirit Oyunu yaylmtr.

Okuluk
Gre,binicilik,avclk ve cirit gibi Trklerde geleneksellemi bir spordur.Gnmzde Dnya Okuluk Fedarasyonu Bakan bir Trk`tr.(Uur Erdener)

Binicilik
At Trkler evcilletirmilerdir ve eski alarda srekli atlarla har neir olmulardr.Vikipedi:Kaynak gsterme Trkler iin at, mukaddes ve vazgeilmez bir unsurdur. At srtnda doar, at srtnda savar, at srtnda lrlerdi.Vikipedi:Kaynak gsterme At st ve kmz Trklerin yegne ikisi idi.Vikipedi:Kaynak gsterme Gnmzde de eitli binicilik kulpleri ve hipodromlarda bu spor devam ettirilmektedir. Gazi Kousu,dnyaca nldr.Vikipedi:Kaynak gsterme

Avclk
Uygun bir doa ve av sever insanlar sayesinde Trkiye'de yaygn olarak yaplan bir spordur.

Futbol
Ana madde: Trkiye'de futbol Trkiye'de en ok sevilen spor trlerinden biri de Futboldur. Futbol ligler halinde oynanmakta ve bunlarn en by Spor Toto Sper Lig'dir. Lig ampiyonu olabilmi olan takmlarn (Beikta, Fenerbahe ve Galatasaray) stanbul takm, iki tanesi ise (Trabzonspor ve Bursaspor) ise Anadolu takmlardr. Futbol kulpleri Trkiye Futbol Federasyonu ats altnda toplanmtr.[1] Trkiye'de futbol son yllarda kayda deer bir gelime gstermi, bunun uzants olarak, Ulusal Takm 48 yl aradan sonra 2002 ylnda Dnya Kupas'na katlma hakk kazanm ve Gney Kore Ulusal takmn yenerek tarihinin en byk (dnya ncl) baarsna imza atmtr.[2] Mevcut spor federasyonlarnn lisansl sporcu says 122.939dur. Nfusa gre sporcu oran 509 iken bu oran futbol brannda 148dir. Genlik ve Spor Genel Mdrl ve Futbol Federasyonu'na kaytl toplam lisansl sporcu says 544.572dir. Trkiye nfusuna gre oran ise 115dir. Bu orana gre lkemizde her 115 kiiden biri spor yapmaktadr. Nfus bana den sporcu oran en iyi durumdaki ilimiz Yalovadr (37). kinci olarak Krklareli gelmektedir (55). Saysal adan en kt durumda olan illerimiz ise Diyarbakr (375) ve rnak (383) gzkmektedir. Bu arada zmir ili nfusu bana den sporcu says 99, stanbul ilinde 107, Ankara ilinde ise 153tr. Bu verilere gre bakent Ankara dahi Trkiye ortalamasnn altnda kalmaktadr[]. Trkiye 2002 Dnya kupasnda 3. olmutur.Ayrca Avusturya-svire'nin ortak dzenledii 2008 Avrupa ampiyonasnda da yar finale kmay baarmtr.Gnmzde Trkiye FIFA Sralamas'nda tm dnya lkeleri arasnda 21.sradadr ve bu puanla futbolun

Trkiye'de spor anavatan ngiltere'nin nndedir.

Basketbol
Basketbol, Trkiye'de ilk kez 1904 ylnda Robert Kolej spor salonunda oynand. 2002^de Trk Milli Takm, 12 Dev Adam, bir ilki gerekletirerek lkemizde yaplan Avrupa Basketbol ampiyonasnda (EuroBasket 2001) Yugoslavyaya kar final oynad ve daha sonra dnya 6.ln elde etti.2011 Avrupa Kadnlar Basketbol ampiyonasnda finale kan bayan takmmz ise Rusya'ya kaybederek Avrupa 2.liini elde etti. Gnmzde Trk Basketbol FIBA Sralamas'na gre erkeklerde tm dnya lkeleri iinde 13.,bayanlarda ise 32.dir.Trkiye'de,NBA sk bir izleyici kitlesine sahiptir. u anda 1.lig basketbol Beko Basketbol Ligi'dir 2010 FIBA Dnya Basketbol ampiyonas, 28 Austos ve 12 Eyll tarihleri arasnda Trkiye'de gerekletirilmitir. ampiyonay FIBA, Trkiye Basketbol Federasyonu ve 2010 Organizasyon Komitesi ortaklaa organize etmitir. 1986'dan beri nc defa 24 lkenin katlaca turnuvann grup karlamalar stanbul, Ankara, zmir ve Kayseri'de, final aamas stanbul Sinan Erdem Spor Salonu'nda oynanm, ampiyon ise finalde Trkiye'yi 64-81 malup eden Amerika Birleik Devletleri olmutur.

Voleybol
Voleybol futboldan sonra basketbol ile beraber en popler spordur.Trkiye Bayan Mill Voleybol Takm FIVB Sralamas'na gre tm dnya lkeleri ierisinde bayanlarda 16.,erkeklerde 42.dir. zellikle Eczacba kulbnn yatrmlar Trk voleyboluna byk bir katk salamtr. Eczacba Avrupa turnuvalarnda oynad Final Fourlar ile Trkiyeyi baaryla temsil etmitir.Acbadem sponsorluunda Fenerbahe Acbadem bayan voleybol takm ampiyonlar liginde 2. olup 2010 Dnya Kulpler ampiyonasnda ma kaybetmeden ve set vermeden Dnya ampiyonu olmutur. 2012 de ise Fenerbahe' ampiyonlar ligi ampiyonu nvan kazanmtr. Trkiye Bayan Voleybol Milli Takm (filenin sultanlar) 2010 dnya ampiyonasnda 6. olmutur. zellikle son birka senedir voleybola olan ilgi katlanarak artmtr.

Motor sporlar
Trkiye Otomobil ve Motorsporlar Federasyonu 1991 ylnda kurulmutur. Trkiye Formula 1 Grand Prix dzenlenen 17 lkeden bir tanesidir ve 2005 ylnda dahil olmutur.Trkiye'nin bu dalda yzak Kenan Sofuolu'dur.

Bilardo
Trkiye'de en yaygn masa sporudur. lkenin her yerine yaylm bilardo salonlarnda ve neredeyse her kahvehanede bulunan bilardo masalarnda bu spor amatrce icra edilmektedir. Semih Saygner, bilardoda Trkiye'nin yz akdr.

Trkiye'de spor

Su sporlar
Yzme
Derya Bykuncu Dnya Yzme Kupas'nda altn madalya, Avrupa Ksa Kulvar Yzme ampiyonas'nda gm madalya elde etmitir.

Yelken
25 Mays 1957'de kurulan Trkiye Yelken Federasyonu'nun amac, Trkiye'de yelken sporunu tantmak, gelitirmek ve yaygnlatrmaktr. Federasyon, 2006 ylnda zerklemitir.

Kulpler Baznda Spor

Trkiye'de kulpler baznda spor msabakalarnda elde edilen baar listesi

Futbol
Trk futbolundaki en baarl 5 takmn ald kupalar u ekilde sralanr:
Kupa smi Sper Lig Trkiye Kupas Trkiye Sper Kupas Babakanlk Kupas stanbul Ligleri Cuma Ligi Pazar Ligi Milli Kme stanbul ildi stanbul Kupas Donanma Kupas Spor-Toto Kupas stanbul Trk dman Birlii Ligi Trkiye Futbol ampiyonas Atatrk Kupas TSYD Kupas 50. Yl Kupas Gazi Bst Kupas Balkan Kupas UEFA Kupas UEFA Sper Kupas UEFA ampiyonlar Ligi Toplam Fenerbahe Galatasaray Beikta Trabzonspor Bursaspor 18 5 8 8 3 2 0 6 4 1 4 1 0 3 2 12 0 0 1 0 0 0 78 18 14 12 5 4 2 0 1 1 2 0 0 0 0 0 12 1 1 0 1 1 0 75 13 9 8 6 0 0 1 3 1 2 1 4 2 2 1 12 0 0 0 0 0 0 65 6 8 8 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 33 1 1 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4

Cumhurbakanl Kupas ve Devlet Bakanl Kupas, TFF Sper Kupasyla birlikte deerlendirilmitir.

Trkiye'de spor

Basketbol
Erkekler Trkiye Basketbol Ligi ampiyonlar
Takm Anadolu Efes Eczacba Son ampiyonluk Toplam ampiyonluk 2008 - 2009 1988 - 1989 13 8 5 5 4 4 2 2 1 1 1

Fenerbahe lker 2010 - 2011 T Galatasaray lkerspor Beikta Tofa SAS Altnordu Pnar Karyaka Muhafzgc 1972 - 1973 1989 - 1990 2005 - 2006 2011 - 2012 1999 - 2000 1966 - 1967 1986 - 1987 1973 - 1974

Erkekler Trkiye Basketbol ampiyonas ampiyonlar

Takm Galatasaray Modaspor Fenerbahe Harp Okulu Darafaka SK Beykozspor ampiyonluk says kincilik 11 3 3 2 2 1 4 1 5 2 1 0

Erkekler stanbul Basketbol Ligi ampiyonlar

Takm Galatasaray Fenerbahe Maccabi Kurtulu SK stanbulspor Darafaka SK Modaspor Deniz Harp Okulu Beyoluspor T Beykozspor Beikta ampiyonluk kincilik 17 7 6 1 1 1 1 1 0 0 0 0 9 3 0 2 0 0 4 0 5 2 1 1

Basketbol Spor Toto Erkekler Trkiye Kupas ampiyonlar

Trkiye'de spor

Takm Efes Pilsen Fenerbahe lker lker Galatasaray Tofa T Trk Telekom Beikta Altnordu Paabahe TED Ankara Kolejliler Spor Kulb Nasa Muhafzgc Ortaky Darafaka Pnar Karyaka Banvitspor OYAK Renault Erdemir Mersin B.B.

ampiyonluk Final 9 4 3 3 3 2 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 6 5 4 3 3 5 3 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1

Erkekler Cumhurbakanl Kupas (basketbol) ampiyonlar

Takm Efes Pilsen lkerspor ampiyonluk Final 9 6 18 8 9 3 5 3 2 1 1 1 1

Fenerbahe lker 4 Trk Telekom Galatasaray Tofa Eczacba Beikta ukurova Pnar Karyaka Paabahe 2 2 1 1 1 1 1 -

Kadnlar Trkiye Basketbol Ligi ampiyonlar

Trkiye'de spor

Takm Galatasaray Fenerbahe Beikta ODT Botaspor MTA SBK

ampiyonluk 11 11 3 3 2 2 1

Bayan Basketbol Trkiye Kupas ampiyonlar

Takm Galatasaray Fenerbahe Bota ampiyonluk 10 9 3

Trkiye Kadnlar Basketbol Cumhurbakanl Kupas ampiyonlar

Takm Galatasaray Fenerbahe Bota Beikta Mersin B.B. ampiyonluk 8 8 2 1 1

Voleybol
Trkiye Erkekler Voleybol Ligi ampiyonlar
Takm Eczacba Halkbank ampiyonluk 12 5

Fenerbahe Grundig 4 Galatasaray Arkas Spor Arelik Erdemir Neta ETT stanbul BB Muhafzgc Boronkay 4 3 3 3 3 3 1 1 1

Trkiye'de spor Trkiye Bayanlar Voleybol Ligi ampiyonlar

Takm ampiyonluk

Eczacba Vitra 17 VakfBank SK Fenerbahe SK Emlak Bankas 7 3 3

Trkiye Erkekler Voleybol ampiyonas ampiyonlar

Takm Galatasaray Beyoluspor Muhafzgc Darafaka Vefa ETT Suspor ampiyonluk says kincilik 12 5 2 1 1 1 0 3 0 2 6 1 0 4

Trkiye Bayanlar Voleybol ampiyonas ampiyonlar

Takm Eczacba Fenerbahe Galatasaray TED Ankara Kolejliler Spor Kulb Rasimpaa Genlerbirlii Beikta ampiyon kinci 11 8 5 1 1 1 1 1 3 7 5 4 1 0

stanbul Erkekler Voleybol Ligi ampiyonlar

Takm Galatasaray Fenerbahe Beyoluspor Mhendis Mektebi Fenerylmaz Vefa skdar dman Oca Beikta Darafaka tfaiye ampiyonluk 16 9 7 4 2 2 1 1 1 1

Trkiye'de spor stanbul Bayanlar Voleybol Ligi ampiyonlar

Takm Eczacba Fenerbahe Galatasaray Rasimpaa SBK ampiyon kinci 11 10 7 1 1 4 5 9 3 1

Voleybol Erkekler Trkiye Kupas ampiyonlar

Takm Eczacba Halkbank Arkas Spor Fenerbahe Ziraat Bankas Neta ampiyonluk 3 3 2 1 1 4

Snmez Flament 1 Arelik SSK 2 1

Voleybol Bayanlar Trkiye Kupas ampiyonlar

Takm ampiyonluk

Eczacba Vitra 8 VakfBank SK Fenerbahe SK Emlak Bankas 4 1 1

Uluslararas kupa kazanan Trk kulpleri

Yl Galatasaray Vakfbank SK Arkas Beikta JK Eczacba Efes Fenerbahe Halkbank Pilsen SK Spor Kulb Kora Kupas Avrupa Bayanlar CEV Kupa Galipleri Kupas UEFA Kupas

1996 1999

2000

Trkiye'de spor

10

2000

UEFA Sper Kupas Avrupa Kadnlar Top Teams Kupas Top Volley International Turnuvas IWBF ampiyonlar Ligi IWBF Dnya ampiyonlar Ligi FIBA Eurocup Kadnlar IWBF ampiyonlar Ligi IWBF Dnya ampiyonlar Ligi Avrupa Erkekler Voleybol Challenge Kupas IWBF ampiyonlar Ligi Avrupa Bayanlar Voleybol ampiyonlar Ligi Andre Vergauwen Cup Vol.Kt. amp. Ligi Avrupa Bayanlar Challenge Kupas

2004

2008

2008

2008

2009

2009

2009

2010

2011

2011

IWBF Dnya ampiyonlar Ligi IWBF Dnya ampiyonlar Ligi Willi Brinkmann Kupas Avrupa Kadnlar Voleybol ampiyonlar Ligi ETTU CUP Masa Tenisi

2012

2012

FIBA Eurochallenge Kupas

Trkiye'de spor

11

2013

IWBF ampiyonlar Ligi

Avrupa Bayanlar Voleybol ampiyonlar Ligi 5 1 3 1 1

ETTU CUP Masa Tenisi

Avrupa Erkekler CEV Kupas 1

TOPLAM

11

Galatasaray 11 Vakfbank 5 Fenerbahe 4 Beikta 3 Arkas 1 Eczacba 1 Efes Pilsen 1 Halkbank Spor Kulb 1

Kaynaka

Madde Kaynaklar ve Katkda Bulunanlar

12

Madde Kaynaklar ve Katkda Bulunanlar

Trkiye'de spor Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=13332180 Katkda bulunanlar: Aguzer, Akhilleus, AndyMcKandless, Anerka, Bermanya, Cgrturka, Ctunc, Darklifos, Dnenadam, Erdemsenol, Erdi22, Garbino, Gokhan85, Hobbit28, Huseyin96s, KazekageTR, Levent, Master Beherit, Metal Militia, Mielefan18, Mulazimoglu, Myrat, Myviki, Onetwothree123, Randam, Rapsar, Ravages, Sabri76, Sayginer, Seksen iki yz krk be, Selkem, Superyetkin, Trk Svarisi, Veritas-tr, Vikiyazar, Vikiizer, Vitruvian, azak, ncelemeelemani, akakc7, 171 anonim dzenlemeler

Resim Kaynaklar, Lisanslar ve Katkda Bulunanlar

Image:Gnome globe current event.svg Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Gnome_globe_current_event.svg Lisans: GNU Lesser General Public License Katkda bulunanlar: David Vignoni (globe, clock face/ring), Anomie (clock hands), David Gthberg (making the clock red, shadows). Anomie and David G (putting all the parts together). Dosya:Kocayusuf.jpg Kaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Kocayusuf.jpg Lisans: bilinmiyor Katkda bulunanlar: Homonihilis, Math34, Vito Genovese, 3 anonim dzenlemeler

Lisans
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported //creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/