DISTRIBUCIJA ELEKTRINE ENERGIJE

LAB. VJ.: PRORAUN TOKOVA SNAGA U U SREDNJENAPONSKOJ DISTRIBUTIVNOJ MREI

1. UPUTE

Pokrenuti programe TOKSwin(PowerCAD), Paint Shop i MS Word. Sve rezultate prorauna treba prenositi u program MS Word. U programu MS Word ucrtati mreu bez kondenzatorskih baterija, prijei u mod analize (prvo lijevo dugme), te upisati zadane podatke za sve elemente (presjek glavnog voda 70 mm2). Za svaki vod ispisati (#) tip i duljinu na ekran i pozicionirati ispis ispod voda. Za svaki potroa treba dodatno kliknuti Faktor optereenje: globalni. Napraviti proraun i zapisati traene podatke. Kliknuti na dugme DATA, a onda na spoju svakog voda sa sabirnicom (poetak voda) kliknuti za ispis tokova radne i jalove snage, te iste pozicionirati otprilike po sredini/iznad voda. Kliknuti na dugme kV, da se dobije ispis napona po sabirnicama. Sliku sa prikazanim tokovima snaga i naponskim prilikama pomou programa PAINT SHOP prenijeti u MS WORD. Ostale traene podatke zapisati, pregledom skupnog izvjetaja i rezultata pojedinih elemenata. Napomene: najvei pad napona gleda se na sabirnici sa najniim naponom (V=10 izraunati napon, postotni pad napona lijevim klikom na sabirnicu); potronja radne i jalove snage na izvodu vidljiva je iz tokova snaga na prvoj dionici (S0-S1); ukupno radno i jalovo optereenje dano je na poetku skupnog izvjetaja (Optereenje radna snaga jalova snaga); gubici po elementima mree (transformatori, vodovi, ukupno) takoer se nalaze na poetku skupnog izvjetaja; podatak o ukupnim gubicima u transformatorima 10/0.4 kV dobije se oduzimanjem gubitaka u svim transformatorima i gubitaka u transformatoru 35/10 kV. Proraun za minimalno optereenje u osnovnoj varijanti: Promijeniti na sabirnici 35 kV napon (Upos) na 35.5 kV, te u dugmetom K globalni faktor optereenja mree postaviti na 50%. Sve podatke prenijeti na prethodno opisani nain (vrijedi za sve analize). Proraun za maksimalno optereenje, uz prikljuenu KB na S6: Prijei u mod crtanja i ucrtati kondentazorsku bateriju na sabirnicama S6. Vratiti se u mod analize, upisati snagu kondenzatorske baterije (1/2 potronje jalove snage u mrei za vrijeme vrnog optereenja) i broj stupnjeva = 1. Vratiti globalni faktor optereenja na 100% i napon na 35 kV-noj sabirnici na 35 kV. Izvriti proraun i prenijeti rezultate. Proraun za minimalno optereenje uz ukljuenu KB na S6: Promijeniti na sabirnici 35 kV napon na 35.5 kV i globalni faktor optereenja mree postaviti na 50%, napraviti proraun i prenijeti rezultate. Proraun uz kompenzaciju na niskom naponu za maksimalno optereenje: Prijei u mod crtanja i ucrtati kondentazorske baterije na svim sabirnicama 0.4 kV. Vratiti se u mod analize, upisati snagu kondenzatorskih baterija jednaku potronji jalove snage pojedinog potroaa na 0.4 kV za vrijeme vrnog optereenja i broj stupnjeva = 1. Vratiti globalni faktor optereenja na 100% i napon na 35 kV-noj sabirnici na 35 kV. Iskljuiti KB na S6 (Control + Shift), izvriti proraun i prenijeti rezultate. Proraun za minimalno optereenje uz kompenzaciju na niskom naponu: Promijeniti na sabirnici 35 kV napon na 35.5 kV i globalni faktor optereenja mree postaviti na 50%, napraviti proraun i prenijeti rezultate. Proraun uz promjenu presjeka vodia za maksimalno optereenja: Na svim vodovima S0-S6 promijeniti podatke koji odgovaraju vodiu od 95 mm2. Vratiti globalni faktor optereenja na 100% i napon na 35 kV-noj sabirnici na 35 kV. Ukljuiti KB na S6, a iskljuiti sve KB na niskom naponu (Control + Shift), izvriti proraun i prenijeti rezultate. Proraun uz promjenu presjeka vodia za minimalno optereenje: Promijeniti na sabirnici 35 kV napon na 35.5 kV i globalni faktor optereenja mree postaviti na 50%, napraviti proraun i prenijeti rezultate. U programu MS Word srediti izvjetaje prema priloenom primjeru.

Napomena: Program TOKSwin je demo verzije, koja ne omoguava snimanje, tako da je preporuljivo sve proraune izvriti u komadu, budui da se nakon izlaska iz programa treba ponov crtati mrea i upisivati podaci. Rezultate iz MS Worda snimiti na disketu.

2. PRIMJER IZVJETAJA
1. OSNOVNA VARIJANTA a) Vrno optereenje

Najvei pad napona (sabirnica S6): 1.48 kV, 14.75% Potronja radne snage na izvodu: 2531 kW Potronja jalove snage na izvodu: 1191 kVAr Radno optereenje: 2210 kW Jalovo optereenje: 726 kVAr Gubici snage: Transformatori: 27 kW Vodovi: 295 kW Ukupno: 322 kW b) Minimalno optereenje

Najvei pad napona (sabirnica S6): 0.26 kV, 2.6% Potronja radne snage na izvodu: 1177 kW Potronja jalove snage na izvodu: 595 kVAr Radno optereenje: 1105 kW Jalovo optereenje: 363 kVAr Gubici snage: Transformatori: 11 kW Vodovi: 61 kW Ukupno: 72 kW 2. PRIKLJUENA KONDENZATORSKA BATERIJA a) Vrno optereenje

Najvei pad napona (sabirnica S6): 1.15 kV, 11.6% Potronja radne snage na izvodu: 2480 kW Potronja jalove snage na izvodu: 646 kVAr Radno optereenje: 2210 kW Jalovo optereenje: 726 kVAr Gubici snage: Transformatori: 26 kW Vodovi: 246 kW Ukupno: 272 kW a) Minimalno optereenje

Najvei pad napona (S6): +0.1 kV, +1% Potronja radne snage na izvodu: 1167 kW Potronja jalove snage na izvodu: -32 kVAr Radno optereenje: 1105 kW Jalovo optereenje: 363 kVAr Gubici snage: Transformatori: 11 kW Vodovi: 50 kW Ukupno: 61 kW

3. UGRAENA KOMPENZACIJA NA NISKOM NAPONU a) Vrno optereenje

Najvei pad napona (sabirnica S6): 1.1 kV, 11% Potronja radne snage na izvodu: 2470 kW Potronja jalove snage na izvodu: 525 kVAr Radno optereenje: 2210 kW Jalovo optereenje: 726 kVAr Gubici snage: Transformatori: 24 kW Vodovi: 237 kW Ukupno: 261 kW a) Minimalno optereenje

Najvei pad napona (S6): +0.1 kV, +1% Potronja radne snage na izvodu: 1164 kW Potronja jalove snage na izvodu: -172 kVAr Radno optereenje: 1105 kW Jalovo optereenje: 363 kVAr Gubici snage: Transformatori: 11 kW Vodovi: 47 kW Ukupno: 58 kW

4. POVEAN PRESJEK IZVODA NA 3X95 mm2 a) Vrno optereenje

Najvei pad napona (sabirnica S6): 0.76 kV, 7.6% Potronja radne snage na izvodu: 2397 kW Potronja jalove snage na izvodu: 629 kVAr Radno optereenje: 2210 kW Jalovo optereenje: 726 kVAr Gubici snage: Transformatori: 25 kW Vodovi: 162 kW Ukupno: 187 kW a) Minimalno optereenje

Najvei pad napona (S6): +0.2 kV, +2% Potronja radne snage na izvodu: 1152 kW Potronja jalove snage na izvodu: -42 kVAr Radno optereenje: 1105 kW Jalovo optereenje: 363 kVAr Gubici snage: Transformatori: 11 kW Vodovi: 35 kW Ukupno: 46 kW

Sumarni izvjetaj Maksimalno optereenje Prikljuena Prikljuene KB na S6 KB na niskom naponu 2210 2210 726 726 2480 2470 646 525 26 24 246 237 272 261 8.85 8.9 -11.6 -11% Minimalno optereenje Prikljuena Prikljuene KB na S6 KB na niskom naponu 726 726 363 363 1167 1164 -32 -172 11 11 50 47 61 58 10.1 10.1 +0.1 +0.1

Osnovna varijanta Potronja (kW) Potronja (kVAr) Optereenje izvoda (kW) Optereenje izvoda (kVAr) Gubici transformatora 10/0.4 (kW) Gubici vodova 10 kV (kW) Ukupni gubici (kW) Umin|10kV (kV) Umin|10kV (%) 2210 726 2531 1191 27 295 322 8.52 -14.75

Povean presjek izvoda na 3x95 mm2 2210 726 2397 629 25 162 187 9.24 -7.6

Osnovna varijanta 726 363 1177 595 11 61 72 9.74 -2.6

Povean presjek izvoda na 3x95 mm2 726 363 1152 -42 11 35 46 10.2 +0.2

Komentar: Ugradnjom kondenzatorske baterije snage 600 kVAr, to odgovara polovini potronje jalove snage na izvodu za vrijeme vrnog optereenja ne mogu se dobiti zadovoljavajue naponske prilike u 10 kV-tnoj mrei za vrijeme vrnog optereenja, budui da je najvei pad napona 11.6%, to je vee od dozvoljenog pada napona (10%). Ukupni gubici snage za vrijeme vrnog optereenja ugradnjom kondenzatorske baterije smanjuju se za 40 kW. Za vrijeme minimalnog optereenja, naponi na izvodu su takoer u dozvoljenim granicama, budui da ne prelaze 11 kV. U varijanti s ugradnjom kondenzatorskih baterija na niskom naponu (bez kB u 10 kV-tnoj mrei), dobije se vrlo slina situacija, uz neto bolje naponske prilike na niskom naponu za vrijeme vrnog optereenja, ali i poveanje napona za vrijeme minimalnog optereenja. Poveanjem presjeka izvoda na 95 mm2, dobiju se zadovoljavajue naponske prilike u mrei za vrijeme vrnog optereenja, budui da je maksimalni pad napona 7.6%, a za vrijeme minimalnog optereenja majvei je napon u mrei 10.5 kV. Gubici snage pri vrnom optereenju smanjeni su za 135 kW u odnosu na osnovnu varijantu, odnosno 85 kW u odnosu na varijantu sa ugraenom KB.