Professional Documents
Culture Documents
Getting Past No
Getting Past No
trSm
atmifqef;pkMunf
taxGaxGtwGif;a&;rIK;
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf
jzefYusufMunfh&Ijcif;
cufcJolrsm;ESifhaqG;aEG;dSEdIif;jcif;
oHwrefy&d,m,fqdkonfrSm oifvkyfvdkonfhtvkyfudk wpfzufom;tm; vkyfcGifhay;vdkuf
jcif;yif jzpf\/
tDwvDoHwref 'efeD&,fyg;
dSEdIif;aqG;aEG;jcif;qdkonfrSm aeYpOf&ifqdkifMu&onfh udpjzpfonf/ reufvufzuf&nf
aomufaepOf oifu zdeyfwpf&H0,fzdkY vdktyfaeNyD[k qdkonf/ ZeD;onfu 'Dvawmhtukeft
usawGrsm;aeNyD r0,fygESifhOD;[k qdkonf/
&Hk;udka&mufonfhtcg rdrdu aoaocsmcsmtcsdef,l jyifqifxm;aomwifjycsufudk
txuft&m&Sdu acgif;pOfavmufudkzufMunfhNyD; y,fcsvdkufonf/ tvm;wludp&yfrsm;udk vl
wdkif;BuHKzl;Muonfom jzpfonf/ uRefawmfwdkYonf wpfcsdefr[kwfwpfcdsef? wpfenf;r[kwfwpf
enf; uwfowfcufcJaomolrsm;ESifh qufqHNyD; dSEdIif;wdkifyifMu&rnfom jzpfonf/ uwfowf
aomolrsm;[kqdk&m omreftajctaewGif oabmaumif;vdkufavsmwwfolwdkYonfyif Muyf
wnf;aom tajctaewGif pdwfwdkNyD;vufaygufuyfolrsm; jzpfoGm;wwfonfudk owdjyKoifh
onf/
wu,fhudk cufcJaomtajctaersm;vnf;&Sdwwfygonf/ oifhpum;udkvHk;0em;raxmif
bJ olajymvdk&majymaeolESifh rnfodkY aqG;aEG;&rnfenf;/ olvdkcsifonfhtcsufr&vQif pdwfqdk;
pdwfaumufwwfolESifh bmqufvkyfoifhoenf;/ ]] igajymovdkvkyf&ifvkyf rvkyfEdkif&ifoGm;
awmh }} [k qdkaevQif wu,fbJxjyef&awmhrvm;
odkYr[kwf aqG;aEG;aepOf wpfavQmufvHk; oifajymorQudk Mum;azgufNyD;aESmuf,Sufwwf
olrsm; oifhudkpdwfrcs& t&nftcsif;rrSD[k pGyfpGJaeolrsm; aqG;aEG;ae&onfudkyif oifhtjypf
aMumifh jzpfonf[k xifatmifvkyfaeolrsm; oifuomtavsmhray;vQifawmh jyemtBuD;
tus,fwufNyD[k Ncdrf;ajcmufaeolrsm;udk rnfodkYudkifwG,f&rnfenf;/
tcsuftvuftrSm;rsm; (odkYr[kwf) vdrfvnfxm;aom taxmuftxm;rsm;udk oHk;ae
ol oabmwlnDcsuf&cgeD;rS wpfckck&cgeD;rS rjzpfEdkifaom awmif;qdkcsufrsm;udk wifjyvmol
t"dyg,fr&SdtcsdefqGJol (odkYr[kwf) aqG;aEG;&efudkyif rsufpdrdSwfNyD;jiif;qefaeolrsm;ESifh rnfodkY
aqG;aEG;&ygrnfenf;/
oabmw&m;rsm;t&qdkvQifawmh oifwdkYonf tjcm;wpfzufvl\ vdktyfcsufrsm;? pdk;&drf
ylyefrIrsm;? tusdK;pD;yGm;rsm;udk &SmazGaz:xkwfMurnf/ xdkYaemuf ESpfzuftusdK;&SdEdkifrnfh tvm;
tvmrsm;udk 0dkif;0ef;pOf;pm;Murnf/ onfrSm awGUqHkaqG;aEG;tajz&Smjcif;wdkY\ tESpfom&
[k qdkMuonf/
odkYaomf oifhwpfzufvlonf odkYaom yHkpHrsdK;udk pdwfr0ifpm;bl;qdkvQif b,fvdkvkyf
rnfenf;/ oifuawmh oabmwlnDcsuf wpfckudk vkdcsifonf/ olu ]] [ifhtif; }} [kom wGif
wGif jiif;qefaeNyDqdkvQif bmvkyfrnfenf;/
pdefac:csuf - 5 ck
]] [ifhtif; }} udk ausmfjzwfvdkvQif ]] [ifhtif; }} \aemufuG,fwGifbm&Sdaeonfudk od
atmifvkyf&rnf/ rsufpdrdSwf jiif;qefjcif;? wdkufcdkufapmfum;jcif;? aumufuspfjcif; wdkYonf
wpfzufvl\ yifudk,fADZyif jzpfonf[k cyfvG,fvG,f pGyfpGJ&ef roifhyg/ xdkodkYjyKrlwwfaom
tusifhwdkY\ aemufwGif rnfodkYaom aphaqmfcsufrsm;&Sdonfudk odEdkifvQif olYtrltusifhrsm;udk
vnf; ajymif;ypfEdkifygonf/
olu apmfum;wdkufcdkufaejcif;onf olpdwfqdk;&efvdkaejcif;aMumifh jzpfEdkifonf/ olu
tavsmhtwif;r&Sdjcif;onf olaMumuf&GHUaeaomaMumifh jzpfEdkifygonf/ xdkYtjyif olu enf;
uvGJvQif tjcm;bmrS rodaomaMumifh odkY uwkwfusif;xJ0if ydwfqdkYckcHaejcif;vnf; jzpf
Edkifygonf/
ol uav;b0u aqmhupm;&if; wwfcJhaom aqG;aEG;SdEIdif;onfh enf;twdkif; vdkufem
aeonfvnf; jzpfEdkifonf/
vufajrSmuft&HI;ay;jcif;uvGJvQif ZGwfaywdkufcdkufaejcif;wpfckom &Sdonf[k ol em;
vnfxm;yHk&ygonf/
tu,f yl;aygif;SdEdIif;tajz&Sm &Edkifonf[k olu oabmaygufxm;vsufESifhyif
olYtwGuftusdK;r&Sd[kxifvQif olu jiif;y,frnfom jzpfonf/ tu,f olu olY\ tusdK;pD;
yGm;udk tmrcHEdkifonf[k qdkOD;awmh ol\vuf&SdtajctaerS aemufqkwf&jcif;jzifh rsufESmysuf
rcHvdkbJ &Sdwwfonf/ xdkYjyif SdEdIif;aphpyf aqG;aEG;&ef tBuHonf oifhxHu ponfqdkygu xdk
tcsuf (oifupwifcJhonf qdkonfhtcsuf) aMumifhyif olu wrify,fcswwfygao;onf/
aqG;aEG;yGJrsm;\&v'fwGif EdkifolESifh&HI;ol [lom &Sdrnf[k oluowfrSwfxm;NyD; igonf
EdkifudkEdkif&rnf[k qHk;jzwfxm;jcif;vnf; jzpfEdkifonf/ odkYr[kwf rdrdudk,frdrd tiftm;&SdvSNyD[k
owfrSwfxm;NyD; tb,fhaMumifhaqG;aEG;&rnfenf;[k xifaejcif;vnf; jzpfwwfonf/ ]] igzuf
uawmh wpfjym;om;rS tavsmhray;Edkif? rif;wdkYb,favmuf vdkufavsmEdkifrvJ }} [laom cH,l
csufrsdK;vnf; &SdwwfMuygonf/
odkYaom tajctaersm;udk ausmfvGefEdkif&ef tcsuf 5-ckudk ausmfjzwf&ygrnf/
(1) ol\ qdk;&Gm;aom cHpm;csufrsm;/
(2) olY0oD"avhtusifhrsm;/
(3) awGUqHkaqG;aEG;jcif;\ &v'ftay: ol\tqdk;jrif0g'/
(4) olYudk,fol txifBuD;aejcif;/
(5) oif\jyefvnfwkefYjyefrI wdkY jzpfMuonf/
yxr ta&;BuD;qHk;tcsufrSm oifu jyefrwkefYjyefrdzdkY jzpfonf/ ]] oluawmif apmfum;
armfum;vkyfaeao;wm igujyefcsvdkufr,f }} [laom tawG;rsdK;r0ifrdzdkY jzpfonf/ rdrd\tjyK
trlrsm;udk xdef;&efvdkygonf/ jyefvnfwkefYjyefrnfhtpm; rdrd\pdwfudk wnfNidrfatmifxm;
OD;wnfcsuf rsufajcrjywfap&ef vdkygonf/
'kwd, tcsufrSm wpfzufvl\ oabmxm;qdk;rsm;udk yaysmufapzdkY jzpfonf/ ol\
Edkifonf/ rdrd vlBuD;ESifh vpmwdk;a&;udk aqG;aEG;jcif; jzpfygu oif\ BATNA rSm tjcm;tvkyf
wpfck ajymif;vkyfzkdYjzpfonf/ q,fausmfouft&G,fom;orD;ESifh olwkdY\&IyfyGaeaom tcef;t
wGuf aqG;aEG;jcif;\ (BATNA)rSm xkdtcef;ukd ukd,fwkdif&Sif;vif;ay;&ef jzpfaumif;jzpfeKdifonf/
'kwd, taumif;qkH;rsm;onf rdrdESifhwuG rdrdESifh wpfyg;olwkdYtMum; qufqHa&;twGuft
aumif;qkH;r[kwfonfrSmrSefygonf/ taMumif;aMumif;yif xkdxuf BATNA aumif;aomajz
&Sif;csufukd &SmazGSdeKdif;ae&jcif; jzpfygonf/ okdYaomfrdrdBATNA onf ta&;MuD;aom SdEdIif;
oabmwlnDcsufwpfcktwGuf pHcsdefwkdif;aywH jzpf&ayvdrfYrnf/
BATNA Best Alternative to a Negotiated Agreement aqG;aEG;&&Sdcsufukd owfrSwf&m
wGif taumif;qkH;okH;rsKd;ukd xnfhoGif;pOf;pm;&rnf/ (yxr) rdrd\vkdtyfcsufrsm;ukd taumift
xnfaz:&ef rdrdwpfOD;wnf;taeeJY bmrsm;vkyfEkdifovJ tvG,fqkH;Oyrm- rdrdu0,foljzpfae
vQif aemuf a&mif;olwpfa,mufukd&Sm&ef? rdrdu a&mif;oljzpfaevQif aemuf 0,folwpfa,muf
ukd&Sm&efjzpf\('kwd,) wpfzufvlu rdrd\vkdtyfcsufrsm;ukd tav;*&kjyKvmap&ef oltm;bm
rsm;wkduf&kduf jyKvkyfay;EkdifovJ Oyrm- oltm;usOf&ef(oydwfarSmuf&ef) okdYr[kwfppfaMunm
&ef jzpf\ (wwd,) rdrd\vkdtyfcsufrsm;ukd yhHykd;ay;Ekdifrnfh wwd,tpkwpfckukd udpxJokdY
rnfokdYqGJoGif;vmEkdifovJ ,if;rSm w&m;&kH;okdYwuf&ef okdYr[kwf Mum;ujzefajzrIukd vufcH&ef
jzpfonf/ ,if;okdYjzpfEkdifajcrsm;ukdpkpnf;jyD;aemuf taumif;qkH;ukda&G;vkdufyg/
taumif;qkH;aemufwpfckqkdonfrSm BudKwif&SdaeNyD;r[kwf ,if;udkzefwD;,l&onf/ oif
\ BETA u rcdkifrmvQif ckdifrmatmifjyKjyif,l&rnf/ yHkpHtm;jzifh vuf&Sdvkyfief;rSmyif tjcm;
tvkyfwpfck&&ef pOf;pm;rnfhtpm; tjcm;vkyfief;wpfckrS tvkyfurf;vSrf;csuf wpfckudk &atmif
&Smxm;yg/ rdrd\tdrfudk a&mif;&efaqG;aEG;aeonf qdkygpdkY pdwf0ifpm;olwpfa,mufudk jyNyD;&Hkjzifh
at;raebJ aemufwpfu,f0,fvdkolwpfa,mufudkyg &Smxm;yg/
BATNA onf aqG;aEG;rI pGrf;&nf\ aomhcsuf jzpfonf/ aqG;aEG;yGJwGif oifwpfzuf
vlxuf taumifBuD;onf? tiftm;ydkonf? tawGUtBuHKydkrsm;onf [laom tcsufwdkYxuf rdrd
\ BATNA u rnfrQydkaumif;onf [laomtcsufu ydkta&;ygonf/ (aemufvkyfief;u)
tvkyfurf;vSrf;csuftopfu aumif;aevQif oif\vpm auseyfzG,f&mwdk;ay;&ef oifhvlBuD;u
pOf;pm;vdrfhrnf/ txl;ojzifh txufvlBuD;u oifhtvkyfae&mwGif cefYxm;&ef tjcm;wpfa,muf
udk rowfrSwfao;vQif odkYydk jzpfEdkifygonf/ rdrdwGif tvm;tvmaumif;aom 'k-taumif;
qHk; aemufwpfenf;&SdaeNyD; wpfzufvlwGif r&Sdygu aqG;aEG;yGJwGif rdrdu tompD;&Edkifygonf/
wenf;tm;jzifh rdrd\ BATNA aumif;oavmuf aqG;aEG;rIpGrf;&nf ydk&Sdayrnf/
BATNA udk tdyfxJrSm aqmifxm;yg/ wpfzufvlu tjyif;txefxdk;ESufvm pdwfvIyf
&Sm;vmygu tdyfudk tomt,mykwfNyD; 'DwdkufyGJutqifrajyawmif iguawmh tdkauyguGm
vdkYajymvdkufyg/
(C) (3) aqG;aEG;oifh roifh qHk;jzwfyg
rdrd\vdktyfcsufrsm;ESifh rdrd\ BATNA udk odem;vnfNyD;aemuf aqG;aEG;zdkYoifh? roifh
pOf;pm;Munfhyg/ tcsdKUaom yk*dKvfrsm;onf tvkyfuxGufoGm;&ef oifhonfrSmMumvSNyDjzpfonfh
11
wpfzufvlu olYwifjycsufyg cRwf,Gif;csufudk rsufpd&Srf;oGm;ap&ef &nf&G,f rdrdtm;
owif;tcsuftvufrsm;pGm yHkzdvmygu ]] tcsuftvufawGu rsm;vGef;awmh &IyfaxG;ukefNyD
jyefMunfhMuOD;pdkY }} [k ajymjyyg/ odkYr[kwf cifAsm;pDrHudef;xJygwJh tydk'fawG wpfckeJYwpfck b,f
vdkqufaew,fqdkwm jyefajymjyygOD;? uRefawmf wpfae&m? ESpfae&mem;rvnfvdkufvdkY }} [k ajymyg/
tcsuftvufrsm;udk tao;pdwf&Sif;jyapaomtcg olY\wifjycsufrS tm;enf;csufrsm;udk ydk
jrifomvmygvdrfhrnf/
aqG;aEG;yGJudk aES;auG;apaom enf;wpfenf;rSm rSwfpkcsa&;jcif; jzpf\/ wpfzufvlajym
orQudk vdkufa&;NyD; ]] onf;cHygcifAsm ckeajymvdkufwmav; em;rvnfvdkufvdkY jyefajymygOD; }} [k
cGifhyefEdkifonf/ pmeJYayeYJ rSwfwrf;wpfcka&;jcif;onfvnf; pOf;pm;zdkYtcsdef&apouJhodkY wpfzufvl
tm; av;av;pm;pm; qufqH&mvnf;a&mufonf/ wcsdKUu ]] uRefawmfaumif;aumif; oabm
raygufbl; cifAs }} [kajymvQif rdrda&Smf&musrnf[k pdk;&drfMuonf/ trSeftm;jzifh xdkolrsm;onf
ar;tyfonfh ar;cGef;rsm;udkar;&ef ysufuGufaomaMumifh tnmcH&zdkY vrf;t&SdqHk;olawGjzpfonf/
atmifjrifaom aqG;aEG;olrsm;u cyfwHk;wHk;[k txifcH&jcif;onf aqG;aEG;&mwGif tm;omcsuf
wpfckjzpfaMumif; odMuonf/ ,if;txifaMumifh aqG;aEG;rIudk aES;oGm;apEdkifonf/ a&Smfonf [k
[efaqmifp&m rvdkyg/ &Sif;vif;csuf vkyfay;&efomawmif;qdkyg/
csufcsif;ajymp&mpum;vHk;&SmrawGUaomtcg ]] uRefawmf cifAsm;ajymorQudk taotcsm
oabmraygufao;bl; }} [laom tvGwfusuf pum;vHk;udk oHk;Edkifygonf/
(p) (3) em;csdef,lyg
pOf;pm;&ef tcsdefvdkaomtcg tem;,lvdkufyg/ wpfOD;uwkdifay;jyD;aemuf wpfOD;uazmuf
ay;jcif;jzifh aqG;aEG;yGJonf tjyD;owfvkdYr&atmif MumvmaomtcgrsKd;wGif em;csdef,ljcif;ponfh
ESpfzufpvkH;tm; pdwfavQmhjyD; yGJMunfhpifjrifhokdY oGm;cGifh&ap\/ rMumcPem;csdef,ljcif;jzifh aqG;
aEG;yGJrsm; ykdtusKd;&Sd\/
tem;,l&efwifjyjcif;tm;jzifh rdrd\qkH;jzwfEkdifpGrf; r&SdrI aysmhnHrItjzpf t"dyg,f ayguf
oGm;rvm;[k pkd;&drfwwfMu\/ ,if;twGuf obm0Muaom qifajcwpfckukd&Sm&efvkd\/ ]]uGsef
awmfwkdYajymMuwm tawmfMumoGm;NyD qufrajymcif aumfzDwpfcGufavmuf jrefjrefaomufMu
&atmifvm;}}[k qkdEkdifonf/ okdYr[kwf ]]'D[m tawmfaumif;wJhar;cGef;ygbJ? uGsefawmftajz
oGm;&SmNyD; csufcsifjyefvmcJhygr,f}}[kvnf; ajymEkdifonf/ vG,fulaomqifajcwpfckonf rsm;
pGm taxmuftuljzpfapygonf/
taumif;qkH;qifajcrSm rdrd\ aqG;aEG;azmf(tzGJUom;)rsm;ESif aqG;aEG;yGJjyKvkyf&efjzpfonf
,if;rSm raumif;aomtMuHjzifhjyKvkyfjcif;jzpfonf[k wpfzufuxifjrifp&m&Sdaomfvnf; vkH;0
w&m;0ifaomudpjzpfonf/ wpfzufvlu wifjycsufwpfck okdYr[kwf tcsuftvuftopfrsm;
ukd ay;vmaomtcg rdrdonfvnf;aqG;aEG;azmfrsm;ESifh wkdifyif&efvkdtyfvmonf/ rdrdu um;
wpfpD;0,f&ef&Sdaomtcg wkdufwGef;aeaomyGJpm;tm;]]qkH;jzwfcsufrcscif uGsefawmfhrdef;reJY acw
cPavmuf wkdifyifyifcsifw,f? 'D&yfuGufukd wpfywfavmufywfNyD;? vrf;avQmufvkduftkH;r,f
em&D0ufMum&if jyefvmygr,f}}[kajymjyyg/ aqG;aEG;&mwGif wpfa,mufwnf; jzpfaeaomtcg
18
20
tqifh- 2
olwdkYbufodkY ajymif;vdkufyg
tmCmwtpGJtvef;ESifh a'gowdkYudk &ifqdkifawGUoifhonfh tajctaersdK;&Sm;yg;onf/
xdkodkY &ifqdkifawGUrnfhtpm; olwdkYESifhtwl vdkufavsmjcif;jzifh jyefvnfwdkufcdkufzdkY jyifqif&ef
tcsdef ydk &Edkifonf/ qefYusifzufwdkufcdkufaeaomavwGif uefYvefYjzwf&GufvTifhae&if; av
oifh wdkufvmrnfh tcsdefudk apmifhonfhenf;udk odxm;oifhonf/
FORTUNE DEFELICE 1778
odkY or*bufrS vdkufavsmzGifhay;vdkufaomtcg taxGaxGrefae*smu vkyfc
jyemwGif tb,fhaMumifh tav;teufxm;ae&onfudk &Snfvsm;pGm&Sif;jyawmhonf/ ol&Sif;jy
orQudk or*bufu pdwf&SnfpGm em;axmifNyD;aomtcg or*jyefvnfwifjyorQudkvnf; tkyf
csKyfa&;bufu aoaocsmcsm em;axmif&awmhonf/ odkYESifh tm;vHk;u arQmfvifhxm;onfh
oydwfBuD;onf ay:aygufrvmawmhyg/
em;axmifjcif;onf pdwf&SnfrIESifh rdrdudk,fudk xdef;csKyfrIwdkY vdkygonf/ wpfzufuajym
onfudk csufcsif;wkHYjyefjcif; odkYr[kwf aemufwpfqifh wufzdkYpdwfxJrS tpDtpOfcsaejcif;wdkY rvkyfyJ
oifhwpfzufom;ajymaeorQudk pl;pdkufem;axmifzdkY vdkygvdrfhrnf/ em;axmif&jcif;onf cufcJvQif
cufcJygvdrfhrnf/ odkYaomf txufwGif jyocJhonfh erlemuJhodkYyif wefzdk;BuD;Edkifygonf/ oifhwpf
zufvl\pdwfwGif;odkY 0ifMunfhEdkifaom jywif;aygufwpfck &aponf/
oif\wpfzufvlonf pdwfqdk;? pdwfysufaeygu taumif;qHk;aomenf;rSm olYrauseyf
csufrsm;udk olxkwfaz:ajymorQ em;axmifvdkufjcif;yif jzpfonf/ olu rSm;aeonfhwdkifatmif
odkYr[kwf olajymonfrsm;u oifhudkapmfum;ovdkjzpfaeonfhwdkifatmif olYudkrwm;ygESifh/ ol
ajymaecsdefwGif ]] tif; }} ]] [kwfvm; }} ponfjzifh vdkufay;jcif;jzifh vnf;aumif;? olYudk pl;pdkuf
Munfhaejcif;jzifhvnf;aumif;? oludkem;axmifaeaMumif;olodygap/ olt&SdefavsmhoGm;aomtcg
olajymp&m bm&Sdao;ovJ[k at;at;oufom xyfar;yg/ olajymorQudk ]] qufygtHk; tJ'Dawmh
b,fvdkjzpfoGm;ovJ }} ponfjzifh pum;axmufay;yg/
vlwdkif;vlwdkif;onf rdrd\rauseyfcsuf? cHpm;csufwdkYudk xkwfazmfajymvdkuf&jcif;jzifh
wpfpHkwpf&maom auseyfrIudk tppftrSef &SdMuonf/ pdwfqdk;aeaom azgufonfwpfa,mufudk
udk,fubmrSvkyfray;EdkifvQifaomfrS olajymorQ rauseyfcsufrsm;udk av;av;pm;pm; em;axmif
vQif pdwfrysufbJ &SdwwfaMumif; ta&mif;refae*smwdkif; odMuonf/
xdkYaMumifh txda&mufqHk; aqG;aEG;SdEdIif;a&;orm;rsm;onf olwdkYajymonfxuf tq
aygif;rsm;pGm ydk em;axmifwwfMuonf/
(u) (2) olajymorQudk jyefajymjyNyD; rSef rrSefar;yg
wpfzufvludk em;axmifae&HkrQru oifu em;axmifaeaMumif; olodatmifvkyfzdkYvnf;
vdkygao;onf/ xdkYaMumifh olajymorQudk olYudkjyefajymjyyg/ Oyrmoluajym
cifAsm; awmfawmfa&SmfwJhvlyJ? cifAsm;vlawGudkvnf; cifAsm;rEdkifbl;? cifAsm;
ajymwkef;uawmh pnf;eJYurf;eJY vkyfyghr,fqdk? tckawmh cifAsm;vlawGu
xifwmvkyfwmyJ/
cifAsm;jyefajym [kwfNyD cifAsm;qdkvdkwm uRefawmfjyefajymr,f? uRefawmfhvlawG uRefawmf
rEdkifbl;? uRefawmf cifAsm;udk ajymxm;wkef;u pnf;urf;wus vkyfr,f
ajymxm;w,f?tck uRefawmfh vlawGu vkyfcsifwma&Smufvkyfaew,f
cifAsm;qdkvdkwm uRefawmf ajymovdkbJaemf/
oluajym
[kwfw,fav? uRefawmf 'gbJ ajymaewm/
cifAsm;jyefajym tJ'gqdk&if 'Dudpudk b,fvdk&Sif;Mur,fvdkY MunfhMu&r,f/
23
jyefNcHKajymjcif;qdkonfrSm olajymorQudk oifhpum;ESifh olYudk jyefajymjyjcif;yif jzpfonf/
oifh t,ltqrsm;udk xnfh&efrvdkouJhodkYyif olrSm;onf rSefonfudkvnf; ajymaep&mrvdkao;
acs/ ]] uRefawmfh vlawGu olwdkYrSefw,fxifwmudkvkyfwm? cifAsm;u rauseyfbl; [kwfp }} [k
olYudk jyefajymvQif olu auseyfrnf r[kwfacs/
txufwGifaz:jycJhovdk jyefajymvdkufjcif;jzifh wpfzufvlu oifonf olYudk aumif;pGm
em;vnf oabmaygufoGm;NyD[k auseyfoGm;onfhtjyif oifuvnf; olajymorQ tcsuftm;vHk;
udk NcHKiHkrd rrd? rdrdbmom oHk;oyfEdkifygonf/
(c) olYudk todtrSwfjyKyg
oifhwpfzufom;udk em;axmifNyD;aomtcg aemufwpfqifhtaeeJY olYzufu ,lqcsufrsm;
udk todtrSwfjyK&ef vdkygonf/ vlom;wdkif;onf tb,frQ *Gusonfh vljzpfygap olYudktod
jyKjcif;udk cHvdkonfom jzpfomf/ xdkudpudk jznfhqnf;ay;vdkufvQif oabmwlnDcsufrsm; &Edkifrnfh
tajctae wpfckudk wnfaqmufNyD; jzpfoGm;ygvdrfhrnf/
wpfzufom;\,lqcsufudk todtrSwfjyKjcif;onf olY,lqcsufrsm;udk oabmwljcif;
r[kwfyg/ olY,lqcsufonf ,lqcsuftrsm;tjym; &Sdonfhteuf wpfckyifjzpfaMumif; oifu
vufcHjcif;rQom jzpfonf/ ]] cifAsm; b,fvdk&Iaxmifhu Munfhw,fqdkwm uRefawmf jrifEdkifygw,f }}
[k qdkjcif;rQom jzpfonf/ oifu ]] cifAsm;ajymaewmawGudk uRefawmf oabmaygufygw,f }}
[k qdkvQif vHkavmufygonf/
oifhwpfzufvludk olYzufu tjrifrsm; ajymqdkcGifh jyKvdkufNyD;aemuf olYt,ltqudk tod
trSwfjyKvdkufjcif;jzifh olYpdwfxJwGifvnf; ]] igh t,ltqtjyif tjcm;t,ltqawGvnf; &SdEdkif
ygao;vm; }} [laom tawG;tac:twGufae&m &vmapEdkifygonf/
wpfzufvl\ t,ltqudk todtrSwfjyK&mwGif tm;tygqHk;aomenf;rSm olYt,ltq
udk olYt&ifudk,fu wifjyvdkufjcif;yif jzpfonf/
tar&duefu qdkAD,ufwGif usL;bm;EdkifiHrsm;rS ]] 1962-ckESpf usL;bm;'Hk;ysH jyem }} wGif
ta&;ygqHk;aom t"duyk*dKvfrsm;\ pkaygif;aqG;aEG;yGJudk 1989-ckESpfu usif;ycJhygonf/ xdk
tpnf;ta0;odkY wufvmaom qdkAD,ufESifh usL;bm;udk,fpm;vS,frsm;onf xdkpOfu EsL;uvD;,m;
xdyfzl;wyf 'Hk;ysHrsm; vQdKU0SufpGm wyfqifcJhjcif;tay: ckcHwdkufcdkuf umuG,fvdkpdwf &Sdonfudk &dyfrd
aom (xdk 'Hk;ysHjyem jzpfpOfu tar&duef umuG,fa&;0efBuD;) a&mbwfruem;rm;&m; u
atmufygtwdkif; p ajymvdkufonf/
]] tJ'Dwkef;u uRefawmfom qdkAD,uf 'grSr[kwf usL;bm;acgif;aqmifom jzpfcJhr,f qdk&if
tar&duef[m usL;bm;udk 0ifa&mufwdkufcdkufzdkY pDpOfaewmvdkY ,lqrSmyJ? cifAsm;wdkY &cJhwJh t
axmuftxm;awGt& qdk&ifawmh cifAsm;wdkYcscJh aumufcsuf[m rSefwmyJ? 'gayr,fh uRefawmf
wdkY 'Dvdk0ifa&muf wdkufcdkufzdkY &nf&G,fcsuf r&SdcJhygbl;? qdkwmudkawmh ajym&rSmyJ }}
qdkAD,ufESifh usL;bm;udk,fpm;vS,fwdkY\ acgif;xJ &Sdaeonfudk odkYBudK todtrSwf
jyKvdkufjcif;jzifh ruem;rm;&m; ajymorQudk olwdkYu av;pm;pGm em;axmif&eftqifh jzpfoGm;Mu
onfudk awGUcJh&onf/
24
[kwfuJh wpfckpDwdkif;onf wif;rmrIudk wpfp wpfp avQmhyg;apygonf/ olajymaeonfh
tay:wGif oabmwlnDrI rsm;rsm; &avav wu,fhta&;ygaomudprsm;udk oifu wifjyonfh
tcg olu oabmwlnD&ef vG,favav jzpfygonf/
(*) (3) wpfzufvlESifh vdIif;EIef;Sdyg
oabmwlnDaMumif;udk toHxGufNyD; ajymrS&onf r[kwfyg/ oli,fcsif;ESpfa,muf av;
eufpGm aqG;aEG;aeonfudk oif owdxm;MunfhvQif jrifygvdrfhrnf/ wpfa,mufu wa'gifaxmuf
NyD;ajymvQif aemufwpfa,mufuvnf; wa'gifay:rSm axmufNyD;ajymrnf/ wpfa,mufu toH
wdk;NyD;ajymvQif aemufwpfa,mufuvnf; wdk;wdk;vdkufajymrnf/ olwdkY owdrxm;bJESifh wpf
a,mufESifh wpfa,muf SdEdIif;ajymqdkaewwfMuonfudk awGU&rnf/
wpfO;D ESihf wpfO;D qufo,
G &f mwGif tcsut
f vuftrsm;pkukd twGi;f om;tjzpfxuf twGi;f
om; tjzpfxuf toGifo@eftjzpf o,fydk;oGm;jcif;u ydkrsm;onf/ oifhwpfzufvl\ ajymqdk
qufqHyHk trlt&mudk avhvmyg/ olu pum;aES;aES;ajymvQif oifuvnf; cyfajz;ajz; avQmh
ajymoifhonf/ olu ta&;BuD;onfh tcsufrsm;udk ajymonfhtcg udk,fudk a&ShodkYudkif; ajymvQif
oifuvnf; a&Shudk udkif; em;axmifjcif;jzifh pdwf0ifpm;aMumif; jyoifhonf/ olvkyfovdk vdkuf
vkyf&rnf[k qdkvdkjcif; r[kwfyg/ oif\ ajymqdkqufoG,fa&; trlt&mudk olESifh [yfrdatmif
vkyfzdkY jzpfygonf/ olESifh vdIif;EIef;jcif; Sdoifhonf [k qdkMuygpdkY/
oifh wpfzufvl\ bmompum; toHk;tEIef;udkvnf; *&kjyKoifhonf/ olu t&yfoHk;
pum;udkajymvQif oifuvnf; omreft&yfoHk;pum;rsm;u ydk xnfhoGif; oifhonf/
oif\ wpfzufvlESifh olem;tvnfqHk;jzpfrnfh bmompum;[efyefjzifh qufoG,foifh
ygonf/
(C) vludkvnf; todtrSwfjyKyg
olajymonfudkvnf; em;axmifonf? olwifjycsufudkvnf; todtrSwfjyKonf? wwfEdkif
orQvnf; olESifh oabmwlnDvdkufNyDqdkvQif oifu olYudk vlyk*dKvfwpfOD;taejzifh todtrSwf
jyKNyD; olYudkav;pm;aMumif; jyovdkufNyD; jzpfonf/ wpfcgwpf&HwGif onfxufydk olYudk vl
yk*dKvfwpfOD;tjzpf todtrSwfjyKzdkY vdkaumif;vkdayvdrfhrnf/
urmay:wGif ajz&Sif;&tcufqHk; y#dyuwpfckjzpfonfh tm&yf? tpa&; y#dyuudk erlem
jy&ayrnf/ (1977) ckESpftxd tm&yfacgif;aqmifrsm;onf tpa&;EdkifiH &Sdaeonfudkyif tod
trSwf rjyKEdkif&HkrQru emrnfyif wyfrac:Muacs/ xdkESpfEdk0ifbmwGif tD*spforw tE0gqm'wf
onf a*s&kqvifNrdKUodkY ordkif;c&D;oGm;jcif;jzifh tqdkyg tpGJBuD;udk acszsufvdkufonf/ tpa&;wdkY
tzdkYrSmrl olwdkYEdkifiHudk vGefcJhaom av;ESpfurS 0ifa&mufwdkufcdkufcJhol &efolEdkifiH\ acgif;aqmif
wpfa,muf tvnfa&mufvmjcif;avmuf tHhMop&maumif;aom t&mr&Sdacs/ olwdkY\ tD*spf
Ekid if t
H ay: cH,cl surf sm;rSmvnf; uarmufur jzpfuek Mf uonf/ wif;rmrIrsm; avQmyh g;oGm;ygonf/
xdkc&D;pOfwpfckESifhyif y#dyu\ (90%)jzpfaom pdwf"gwfa&;&m? twm;tqD;udk ausmfjzwfEdkif
cJhonf/ xdkc&D;pOfwpfckESifhyif tE0gqm'wfonf b,folYurS jzpfEdkifrnf[k rxifcJhaom tD*spf
27
29
jcm;em;csufrsm;ukd taotcsmppfaq;Munfhvsif ESpfzufpvkH;uxifxm;oavmuf jy
emrBuD;rm;wwfaMumif; awGY&wwfygonf/ okdYaomfvnf; wpfcgwpf&HwGif wpfu,fBuD;rm;aom
jyem jzpfaewwfygonf/ xkdYaMumifh oifhwifjycsufrsm;wGif taumif;jrift,ltqrsm; yg0if
ae&ef ta&;BuD;onf/ pdwfauseyfavmufaomajz&Sif;csuf wpfpkHwpf&m &Ekdifavmufonf[k
,kHMunfaMumif;ESifhxkdokdYaom oabmwlnDcsufukd&atmifaqmif&Guf&ef toifh&SdaMumif; &J0YHpGm
wifjyxm;oifhonf/ oifht,ltqukd &J0YHpGmpGJukdifxm;yg/ xkdYtjyifjcm;em;csufrsm;ukdajz&Sif;
&Ekdifonf[k ,kHMunfaMumif; &J0YHpGmwifjyyg/
(p) awGYqkHaqG;aEG;a&;twGuf tajctaeaumif;rsm; wnfaqmufyg
tusOf;csKyf qkd&ygvQif oifausmfjzwf&rnfh twm;tqD;rsm;rSm wpfzufvl\oHo,
ESifh &efvkdrIrsm;pdwfxm;aom em;rsm;ESifh rcefYav;pm;vkyfrIrsm; jzpfygvdrfYrnf/ oifhr[mAsL[m
rSm olYzufokdYae&majymif;vkdufjcif;yifjzpfonf/ oif\wifjycsufukd av;pm;pGmem;axmif tod
trSwfjyKNyD; oifhcHpm;csufukd oabmaygufolwpfa,mufukd &efvkd&efjyK&efrSm cufcJygvdrfYrnf/
oifajymorQem;axmifcJholwpfa,muf\pum;ukd jyefem;axmif&efrSm cJ,Of;aomt&mr[kwf
awmhyg/ av;pm;jcif;qkdonfrSm twkHYtjyefoabm&Sdwwfonf/
oif\tjyKtrltay: tYHtm;oifhESpfNcdKufaom oifhwpfzufvlu 'Dvluawmhigh&JUjy
emukd wpfu,foabmaygufom;bJ? usefwJholawGuoabmrS raygufEkdifwm 'Dvlodyfrqkd;bl;
oleJYqkd&ifawmh aqG;aEG;vkdY&Ekdifavmufw,f [laomtjrif tpm;0ifvmygvdrfhrnf/ xkdtcgwGif
oifausmfjzwf&efBuH&G,faeaom wHwkdif;BuD;wGif tufaMumif;av; ay:vmNyD[k qkdEkdifygjyD/
31
tqifh- 3
wwd,ajcvSrf;
upm;ykHajymif;yg? y,frcsygESifh? ykHpHajymif;yg
raumif;rI 'kp&kdufukd vdrfrmyg;eyfpGmjzifh uGsEkfyf qefYusifygrnf
0DvQH&SdwfpyD;;,m;
wefjyefxkd;ESufjcif;
,ck SdEkdif;aqG;aEG;rI tajctaeaumif;ukd oifuzefwD;cJhjyD;jzpf&m aemufoif &ifqkdif
&ef wm0efrSm enf;vrf;ukdajymif;vJ&ef jzpfonf/ buftoD;oD;\tusKd;w&m;rsm;ukd oifhtae
jzifh aqG;aEG;SdESKdif; jznfhqnf;ay;vkdaomfvnf; oif\wpfzufom;url ol\oabmxm;ukd
om ykHaoqkyfukdifxm;vkdaumif; xm;rnfjzpf&m jyemjzpfvmavNyD atmufygaqG;aEG;csufukd
pOf;pm;okH;oyfMunfhyg/
bwf*sufTefMum;a&;rSL; cifAsm;&JUbwf*sufukd q,f&mckdifEkef;xufavQmhNyD; jzwfr,fqkdwm
uGsefawmfvufrcHEkdifygbl;? 'gaMumifh tJ'dtwkdif; q,f&mckdifEIef;bJ
jzwfvkdufMu&atmif/
ukefa&mif;|metBuD;tuJ tJ'gawmhrjzpfeKdifbl;Asm tJ'DavmufavQmhcsvkdufvkdYu uGsefawmf
wkdY r&yfwnfEkdifygbl;/
bwf*suf TefMum;a&;rSL; 0rf;enf;ygw,fAsm cifAsm;tjzwfcHygvdrfYr,fvkdY usefwJh|metBuD;
awGukd uGsefawmfajymxm;NyD;NyD? cifAsm;tjzwfrcH&if usefwJhSdEkdif;
xm;awGvnf; ukdY&kd;um;,m; jzpfukefvdrfYr,f/
ukefa&mif;|metBuD;tuJ cifAsm;jyemukd uGsefawmfem;vnfygw,f? uGsefawmfjyemukd
vnf; cifAsm;u em;vnfatmifBuKd;pm;apcsifygw,f? uGefawmf
|merSm pDrHcsuftopfwpfck pvkyfaeygw,f/ tJ'DpDrHcsuft& ukef
xkwfvkyfrIawG wufvmygvdrfYr,f? okdYayrJh q,f&mckdifEkef;om
jzwfcH&&ifawmh taumiftxnfazmf aqmif&GufEkdifrSmr[kwfbl;
uGsefawmfwkdYESpfa,mufaygif;NyD; ukrPDtusKd;twGuf tajzwpf
ckck &atmif&SmMupkdYvm;Asm/
bwf*sufTefMum;a&;rSL; uGsefawmfuvnf; 'gbJvkdcsifwmyg? cifAsm;&JUyl;aygif;aqmif&Guf
rIukdvkdcsifwmyg? tJ'gaMumifh bwf*sufukd jzwfvkdufMu&atmif/
ukefa&mif;|metBuD;tuJ 0rf;enf;ygw,fAsm? uGsefawmfoabmrwlbl;/
bwf*sufTefMum;a&;rSL; MunfhygOD;Asm? cifAsm;ukd uGsefawmf'kura&mufapcsifygbl;? 'gay
rJh tck bwf*sufukdawmh jzwf&vdrfYr,f/
ukefa&mif;|metBuD;tuJ ajcmuf&mckdifEIef;jzwf&ifaumAsm? 'gqkd&if cifAsm;&nfrSef;csuft
wGuf trsm;BuD;eD;pyfoGm;EkdifygNyD? b,fvkdoabm&ovJ/
bwf*sufTefMum;a&;rSL; enf;enf;awmhvG,fvmygNyD? tckawmh av;&mckdifEkef;bJ cifAsm;
32
&Sm&awmhrSmaygh/
ukefa&mif;|metBuD;tuJ ajcmuf&mckdif;Ekef;uawmh uGsefawmfhtwGuf tqkH;pGefygbJ
bwf*sufTefMum;a&;rSL; 'Dudp Ou|BuD;ukd wifjyMuwmaygh/
oif\qefYusifbufyk*Kdvfu tavQmhray;awmhbl;qkdvQif oifbmvkyfrnfenf;/ olu
t,ltqwif;rmaevQif (q,f&mckdifEkef;xuf enf;wmukd uGsefawmfvufrcHEkdifbl;) olujcdrf;
ajcmufvQif(cifAsm;'kua&mufoGm;rSm uGsefawmfrvkdvm;ygbl;) okdYr[kwf tjcm;taMumif;awG
jyaecJhvQif (tjcm;|metBuD;tuJawGukd uGefawmfajymNyD;NyDAsm? bwf*sufjzwfwmukd cifAsm;vuf
cHr,fvkdY)qkdwmrsKd;awGESifh &ifqkdif&vQif bmvkyfrnfenf;/
oif\ wpfzufvl\ awmif;qkdcsufrsm;onf usKd;aMumif;rqDavQmf[k ,lqp&m&Sdonfh
twGuf oifpdwfxJwGif jiif;y,fjypfvkdufzkdY ay:vmygvdrfYrnf/ oifuvnf;oif\ t,ltqukd
ajymqkd&if;ESifh ol t,ltqukd wkYHjyefygvdrfYrnf/ oluvnf; oifht,ltqukd y,fcsNyD; olt
t,ltqukd xyfwifygvdrfYrnf/ oifhawmfonfhtavQmhtwif;vkyf &cJhvQifaomfrS oifu 0Suf
zJukdifxm;onf[k olu ,lqNyD; oiftavQmhay;onfukd ,lvkdufNyD;rS oifxyfavQmhap&ef
awmif;qkdygvdrfhOD;rnf/ olzufu zdonfukd oifxyfNyD;cH&rnf/ trSefqkdvQif oifonf tajc
taersKd;ukd a&SmifaecJhonfr[kwfygvm;? jyemukdtajz&&eftwGuf oifhukdvufcHvmap&ef
qGJaqmifzkdY enf;vrf;rsm; &Sdygovm;/
(u) enf;vrf;ukd ajymif;vJusifhokH;jcif;ykHpHopf okH;pGJjcif;
enf;vrf;ukdajymif;vJ&eftwGuf oifvkyfcsifonfESifh ajymif;jyefvkyf&efvkdygonf/ wpf
zufom; ajymonfukd jiif;y,frnfhtpm; vufcHvkdufyg/ oifjzpfapcsifonfhykHpHrsKd;tjzpf ajymif;
vJ usifhokH;yg/ wpfenf;qkd&vQif ykHpHopfESifhaqmif&Gufyg/
ykHpHopf ajymif;vJusifhokH;onfqkdonfrSm ESpfOD;ESpfzuftusKd;ESifhukdufnDap&ef wpfzuf
om;ajymonfhpum;rsm;ukd toGifo@efajymif;,l&ef jzpfygonf/ &kyfykHum;csyfwpfck\ ywfywf
vnfrS abmifrsm;ukd topfvJouJhokdYjzpfonf/ wpfzufom;\ ajymMum;csufrsm;tay:wGif jy
em tajz&&ef ykHpHtoGifajymif;,ljcif;yifjzpfonf/ wpfzufom;onf jyem\tajzukd &
atmif &Smay;aeouJhokdY oifuwkYHjyef&ygrnf/ xkdtcgrS olu enf;vrf;opfwpf&yfxJokdY 0ifvm
ap&ef oifqGJaqmifEkdifygvdrfYrnf/
atmufyg Oyrm-ukdMunfhyg/ 1979-ckESpf r[mAsL[mvufeufBuD;rsm; uefYowfa&; t
qifh(2)aqG;aEG;csufukd tar&DueftxufvTwfawmf cGifhjyKcsuf&&ef wifjy&ygonf/ vkdtyfonfh
axmufcHrJ okH;ykHESpfykH&&eftwGuf txufvTwfawmfacgif;aqmiftaeESifh jyifqifcsufwpf&yf
ukd xnfhoGif;csifygonf/ twGufu qkdAD,uf\f oabmwlnDcsufvkdaeygNyD? xkdtcsdefwGif
vli,ftxufvTwfawmftrwf *sKd;qufbD'if*sLeD,m armfpukdokdYoGm;&efESifh BuHKaeygonf/ xkdY
aMumifh txufvTwfawmfacgif;aqmifrsm;u oltm; jyemESifhywfouf qkdAD,ufekdifiH
jcm;a&;0efBuD; tif'&D*&kdrDukdESifh ar;jref;cJhyg&ef rSmvkdufygonf/
33
armfpukdwGif tiftm;jcif;NydKif&efu rnDrQygacs/ tar&DuefbufrS vli,ftxufvTwf
awmftrwfuav; ? qkDAD,ufbufu oHwrefavmuwGif tvGeftawGYtBuKH&dSonfh acgif;
aqmifBuD;wpfOD; ? *&kdrDuukdu wpfem&DcefYMumatmif pum;pajymygonf/ vufeufwyfqifrI
jyKdifyGJwGif tar&duefukdrD&ef rnfokdYvkdufae&onfqkdonfukd ajymygonf/ xkdYaMumifh r[mAsL
[mvufeufwyfqifrI uefYowfa&; oabmwlnDrI tqifh(2)onf tar&duefrsm;twGuf wpf
yef;omrI trSef&&Sdjcif;jzpfygonf/ xkdYaMumifh oabmwlnDcsufukd tajymif;tvJr&SdbJ tar&d
ueftxufvTwfawmfu vufcHoifhonf[k *&kdrDukdu &Sif;jyygonf/ jyifqifcsufESifhywfouf
*&kdrDukdtaeESifh vkH;0oabmrwlyg/
tck bD'if&JUtvSnfha&mufygNyD? *&kdrDukdESifhqefYusifNyD;jiif;aernfhtpm; bD'ifu cyfwnf
wnf okdYajymvkdufygonf/ ]] rpwm*&kdrDukdcifAsm;? vlBuD;rif;ajymwm odyfukdvufcHEkdifp&m
aumif;ygw,f? vlBuD;rif;ajymwmawGtrsm;BuD;ukd uGsefawmfoabmwlygw,f/ tar&duef t
xufvTwfawmfu uGsefawmfrdwfaqGawGqDukd jyefa&mufwkef;u vlBuD;rif;ajymwmawGukd jyef
vnfwifjy&if; tcsKdUtxufvTwfawmftrwfawGjzpfwJh *kd;0g;wm;? [rf;wkdYu vufcHMurSmr[kwf
bl; olu aemufuvnf; tiftm;rao;vSbl;cifAs? bD'ifuquf xkdtrwfrsm;\ ylyifaMumifh
MurIudk uRefawmfb,fvdkjyef&Sif;jy&r,fqdkwm uRefawmfhudk tBuHay;apcsifygw,f }}
tawGUtBuHK Eke,fao;aom tar&duefuav;tm; tBuHay;&ef *&dkrDu pdwfygvmyg
awmhonf/ ol\,HkMunfrIuif;rJhaeaom tar&dueftxufvTwfawmfrsm;tm; b,fodkYem;cs&
rnfqdkonfudk *&dkrD,dku q&mBuD;vkyfNyD; oifMum;ay;ygonf/ bD'ifu ar;cGef;rsm; wpfckNyD;
wpfck ar;ygonf/ *&dkrD,dkuvnf; ar;cGef;wpfckjcif;udk tajzay;ygonff/ aemufqHk;wGif jyifqif
csufudk vufcHvdkufygu txufvTwfawmfwGif rJtrsm;tjym; &Edkifonfqdkonfudk *&dkrDudku
oabmaygufoGm;NyD; olY\tjrifudk ajymif;vJvdkufygonf/ ol\ oabmwlnDcsufudk tar&duef
trwfuav; &oGm;cJhygonf/
*&dkrDudk\ rlvoabmxm;udk tpyxrwnf;u jiif;y,fvdkufygu ESpfzufom;quf
tjiif;yGm;MuzdkYom &Sdygw,f? *&dkrDudkudk,fwdkif jyemudk tajz&Smaeoltjzpf bD'ifuqufcH
cJhygonf/ tBuHOmPfvnf; awmif;cJhygonf/ txufvTwfawmf trwfrsm;\ pdk;&drfylyefcsufrsm;
udk rnfodkY ajzazsmuf&rnf? pmcsKyfudk tar&dueftxufvTwf\ oabmwl twnfjyKcsuf &ap&ef
b,fodkYaqmif&Guf &rnfqdkonfh jyemudk tajz&Smonfhenf;ESifh tjyKoabm aqG;aEG;yGJyHkpH
tjzpf ajymif;vJusifhoHk;jcif;yif/
yHkpHtoGifopf ajymif;jcif;onf atmifjrifrI &cJhygonf/ tb,fhaMumifhqdkvQif pum;&yf
wdkif;onf t"dyg,ftrsdK;rsdK; aumufEdkif jzpfygonf/ oifhwGif taumif;jrifoabm yg0ifonfh
pGrf;&nf&Sdygonf/ wpfzufvlu rnfodkYqdkap olajymMum;csuftay: jyemudk tajz&Smrnfh
yHkpHwGif;odkY oGif;,lEdkifonfh pGrf;&nfyif jzpfonf/ *&dkrDudku ,ckvufcHoGm; ouJhodkY oifh\
t"dyg,faz:jycsufudk wpfzufom;u rMumcP vufcHoGm;wwfygonf/ olY\ oabmxm;udk
oifu rjiif;cJhonfhtwGufvnf; oltHhMooGm;ygvdrfhrnf/ olY\ aqG;aEG;csufrsm;udkvnf; jyef
&Sif;jycsifaernf jzpfygonf/
oifh\ qefYusifbuf yk*dKvftaeESifh aqG;aEG;dSEdIif;rI\ &v'fay: tm&Hkpdkufaernf
34
oif\ jyemrsm;wGif oif\ wpfzufom;vnf; yg0ifywfoufvmcJhNyD qdkygu olY&JU
tmPmawG&SdaMumif; oifu wifjyxm;onfh olqufvufxdef;odrf;ayawmhrnf/ oif\jyem
twGuf tajzudk oludk,fwdkifu az:xkwfvmjcif;rsdK; rMumcPjzpfEdkifygonf/ rpwmw,fvf
abmhyf taeESifh ukrPDrl0g'udk >cif;csufjyKNyD; tavQmhay;vmjcif;rsdK; jzpfEdkifygonf/
odkYaomfvnf; tu,f olu ukrPD\rl0g'udk jyefudkifpGJvmcJhjyefvQifvnf; olYzufrS
pdk;&drfylyefcsufrsm;udkvnf; oifu todtrSwfjyKNyD; olYtBuHOmPfudk odkYqufvufawmif;cHyg/
'Drl0g'twGuftaMumif;&if;awGudk uRefawmftodtrSwfjyKygw,f/ 'Drl0g'udk vlBuD;rif;udkifpGJ
xm;&wmvnf; ta&;BuD;ygw,f/ ukrPD&JUtem*wftwGuf 'DpDrHcsuf[m odyfudk ta&;BuD;yg
w,f/ 'gudk taumiftxnfazmfEdkifzdkY vlBuD;rif; b,fvdktBuHay;ygrvJcifAsm;/ olbmrQvkyf
ray;yg[k rpwmw,fvfabmhyfu qdkcJhvQif oifu odkYjyefajymyg/ ]] uRefawmfem;vnfygw,f
cifAsm? >cif;csufudk b,folursm; vkyfay;Edkifr,fqdkwm tBuHOmPfay;Edkifyghrvm;cifAsm; }}
tBuHOmPfawmif;cHjcif;onf taetxm;udkajymif;vJap&eftwGuf taumif;qHk;enf;
vrf;rsm;xJrS wpfckjzpfygonf/
(c) (5) ]] bmqdk&ifw&m;rQwrvJ }} qdkonfudk ar;yg
wpfzufom;\ t,ltqtaetxm;onf usdK;aMumif;qDavsmfrIr&Sdbl;[k oifjrifcJhonf
qdkygpdkY olYt,ltqudk jiif;y,fypfvdkufrnfhtpm; w&m;rQwrI&IaxmifhrS qufNyD;aqG;aEG;EdkifzdkY
tcsuftjzpftoHk;csyg/ ol\&Iaxmifhonf w&m;rQwonf[k ol,HkMunfaeaMumif; todtrSwf
jyKyg/ NyD;vQif olYudkajymyg/ ]] 'g[m w&m;rQwwJh tajzjzpfygw,fqdkwmudk ,HkMunfEdkifzdkY tajccH
taMumif;w&m;awG &Sdygvdrfhr,f/ tJ'gawGudk uRefawmfMum;csifygw,f }}
oif\ta&;BuD;azgufonfwpfOD;u oif\a&mif;ukefypnf;twGuf 0efaqmifvkyfief;
tcsdKUudk oifhzufrS tcrJh vkyfay;apcsifaeonf[k qdkygpdkY/ oifhtaeESifhjiif;y,fvdkufygu ol
pdwfqdk;oGm;vdrfhrnf/ oifu vufcHvdkufrnfqdkvQifvnf; aiGaMu;tukeftusrsm;onfh qHk;jzwf
csufjzpfoGm;vdrfhrnf/ 'gaMumifh oifu odkYvdkar;yg ]] 'g[m bmaMumifhw&m;rQww,fqdkwm
vlBuD;rif;&JU tawG;tac:udk odyg&ap/ uRefawmfwdkY tNydKiftqdkifvkyfae&mrSm tcrJh 0efaqmif
rIvkyfief;yg ygovm; }} odkYar;jcif;onf w&m;rQwrItwGufaps;uGufwGif vkyfaeustwdkif;
ar;jref;jcif; jzpfonf/ jyifopf'edu ynm&Sif bavhpfyghpfu,fvfu vGefcJhonfhESpf(300)ausmf
u odkY ajymoGm;zl;ygonf/ ]] vlawG[m tjcm;olrsm;u ajymjywmxuf olwdkYudk,fwdkif &SmazG
awGU&SdwJh tcsufawGay:rSm ydkNyD;oabmayguf ,HkMunfwwfMuygw,f }}
ukrPDwpfckudk vTJajymif;0,f,l&ef aqG;aEG;yGJwpfckwGif a&mif;olu 0,frnfhukrPDtm;
w&m;vGefjrifhaom aps;EIef;udk awmif;cJhygonf/ aps;EIef;udkjiif;vdkufrnfhtpm; 0,folu a&mif;ol
udk ]] yxrESpfrSm tjrwfb,favmuf&zdkY arQmfrSef;xm;cJhovJ }} [k ar;ygonf/ a&mif;olu
]] uRefawmfwdkY'DESpfrSm av;odef;zdk;a&mif;csifygw,f/ tJ'gqdk&if tjrwfav;odef;aygh cifAsm }} [k
ydwNf y;D ajzvdu
k o
f nf/ odYk taumif;jrifarQmv
f ifch suEf iS hf owfrw
S x
f m;csuu
f kd 0,fou
l od&onfh
tcgwGif odkYajymygonf/ ]] cifAsm;ajymwJhtwdkif;&rSm aocsmygw,f? odkYayr,fh cifAsm;wdkY qGJ
39
41
43
44
oifwdkY\ qufqHa&;[m ysufjym;oGm;Edkifygonf/
vSnfhpm;rIudk jiif;y,fypfEdkifonfh enf;wpfenf;rSm wpfzufom;ESifh vdkufavsmnDpGm ajym
oGm;yg? wpfzufom;u &dk;om;pGm aqG;aEG;aewJh oabmrsdK; oifu wkHYjyefyg? odkYaomf cyfjznf;
jznf; jyKrlqufqHyg/ olY\&dk;om;rIudk qef;ppfEdkifonfh ar;cGef;rsdK;ar;yg/ wpfenf;tm;jzifh qdk&vQif
ajracG;wpfaumifuJhodkY EHkt[efaqmifyg/ wpfzufuom &dk;om;ajzmifhrwfolqdkvQif oifhtay:
pdwfqdk;rnf r[kwfyg/ olu oifhtm; vSnfhpm;&ef BudK;pm;aejcif;qdkvQifawmh ol\vSnfhpm;rI
rsm;udk oifaz:xkwfEdkifygvdrfhrnf/ oifu olYudk wnfhwdk;BuD; qefYusif? wdkufcdkufjcif; r[kwf
onfhtwGuf olvnf;rsufESmrysufyg/ olYtaeeJY rSm;oGm;vdkYyg? xifjrifvGJrSm; oGm;wmyg ponf
jzifh avsmcsoGm;Edkifygonf/
48
49
(C)(1) zGifhajymyg
enf;AsL[mrsm;ukd trsKd;rsKd;vkyfaewwfonfh olonf oifhukd aoG;wkd;prf;aejcif; jzpfEkdif
ygonf/ xkdvkyf&yfrsm;&yfoGm;ap&eftwGuf olbmawGvkyfaeonfqkdonfukd oif odaeaMumif;
olukd today;&efjzpfonf/ ol\ enf;y&d,m,frsm;ukd oif odaeaMumif; zGifhxkwfvkdufyg/
]]uGsefawmf[m raeYurSarG;wJhuav;r[kwfygbl;? cifAsm; bmvkyfaew,fqkdwm uGsefawmfod
w,f? 'Denf;eJYr&bl;av}} pojzifh oifhwpfzufom;onf oabmwlnDcsufwpf&yfukd vkdcsifae
onfrSefygu olu xkdenf;rsm;ukd pGefYygvdrfYrnf/ tb,faMumifhqkdaomf enf;okH;vQif oabm
wlnDcsuf&&ef cufonfxufcufvmrnfjzpfaomaMumifhyifwnf;/
jyemwpfckrSm wpfzufom;u ol\enf;AsL[mrsm;udk oifu owday;aejcif;tm; olY
udk wdkufcdkufjcif;[k rSm;,Gif;NyD; xifEdkifygonf/ vkyfoifhonfrSm ol\enf;AsL[mudk aumufuspf
vSnfhpm;rI[k oifu rajymbJ pdwf0ifpm;p&m wifjycsuftjzpf oifu vTJajymif;oHk;EIef; ajymqdk
&ef vdktyfonf/ Oyrm vZfeJY yrf;wdkYonf a&Shaevli,fESpfa,mufjzpfMuygonf/ olwdkYESpfOD;u
abmh*feJY csmvDqdkaom xif&Sm;onfh a&ShaeBuD;ESpfOD;xHrS tvkyform;Oya' pmtkyfa[mif;awG
wpfpHkudk 0,f&efBudK;pm;aeonf qdkygMuygpdkY ppcsif;a&ShaeBuD;abmh*fu toHus,fus,fESifh
odkY qdkygonf/ ]] 'DpmtkyfawGtwGuf tenf;a&mif;aps;uawmh a':vmwpfaomif;oHk;axmif
bJuG? rif;wdkY,lcsif,l? r,lcsifvJoGm; }} [k ajymrnf/ a&ShaeBuD;csmvDurl ol\vkyfaz:udkifzuf
abmh*fudk avat;at;av;ESifh odkYajymygonf/ ]] rvkyfygeJYAsm? 'Dvli,fESpfa,muf[m tckrS
vkyfief;pump &Sdygao;w,f/ uRefawmfwdkY olwdkYudk ulnDwJhoabmeJY a':vmwpfaomif;wpf
axmifbJ awmif;Mu&atmif }} 'Dpmtkyfa[mif;rsm;\ oifhwifhwJhaygufaps;rSm a':vmckESpfaxmif
om &Sdygonf/ odkYaomfvnf; a&ShaeBuD;ESpfOD;u BudKwifZmwfwdkufxm;jcif; jzpfonf/ abmh*fu
vlqdk;BuD;ae&m,l odyfjrifhaomaps;udkawmif;onf/ csmvDu vlaumif;ae&mrS 0ifajymonf/
odkYaom jzpf&yftawmfrsm;rsm;wGif tvGeftuRHawmif;qdkxm;onfhtwdkif; &vQifvnf;&oGm;
wwfygonf/ csmvDu pdwfajymif;rnfpdk;NyD; csmvD ajymonfhtwdkif; wpfaomif;wpfaxmifudk
ay;&ef vZfeJY yrf;wdkY oabmwloGm;Edkifygonf/ odkYaomf udpwGifrl vZfu odkYjyefajymvdkuf
onf/ ]] 'g[m pdwf0ifpm;p&m aumif;ygw,f }} qdkNyD; pOf;pm;csdef&ap&ef wpfpuefYcefY qdkif;vdkuf
onf/ xdkYaemufawmh atmf&DNyD; oabmus tHhMo[efESifh odkY qufajymygonf/ ]] &SifwdkYu
odyfawmfwmyJ? uRefrjrifzl;wJh xJrSmawmh &SifwdkY[m vlqdk;eJY vlaumif; Zmwfxkwfcif;&mrSm t
aumif;qHk;ygyJ/ &SifwdkY BudKwifpDpOfxm;wmvm; odkYr[kwf wdkufqdkifrIyJvm; uRefrwdkYtwnf
ajymMu&atmif? 'DpmtkyfawGtwGuf oifhwifhaps; b,favmufqdkwm SdMu&atmif }} [k NyHK;NyHK;
&Tif&TifESifh ajymygonf/ abmh*fESifh csmvDwdkYu rnfodkYwkHYjyef&rnf qdkonfudk rodoavmuf jzpf
oGm;ygonf/ olwdkY pdwfqdk;vdkYvnf; r&yg/ vZfu olwdkYudk csD;rGrf;aejcif;jzpfNyD; vZfu twnf
ajymjcif; [kwf? r[kwfudkvnf; olwdkY raocsmyg/ enf;AsL[mudk qufoHk; r&awmh? enf;
onf wpfzufom;u rodrSom xda&mufrI &Sdrnfjzpf a&ShaeBuD;ESpfa,muf\ enf;AsL[mudk
&yfwefYapcJhNyD; olwdkYESifhvnf; cdkuf&efa'go rjzpfcJhacs/ aemufydkif;wGif vZfESifh yrf;wdkYonf
pmtkyfrsm;udk oifhwifhrQwaom aps;ESifh0,f&ef qufNyD; aqG;aEG;EdkifcJhygonf/
50
wpfzufom;\ enf;y&d,m,fudk az:xkwf&mwGif wpfzufom;udk yk*dKvfa&;t& wdkuf
cdkufjcif;rsdK;rjzpfap&ef t&;BuD;ygonf/ olYudk vlvdrf? vlnm[k ac:jcif;tm;jzifh jyemtajz
&Sm&ef SdEdIif;aqG;aEG;&mwGif atmifjrifrnfr[kwfyg/ csmvDESifh abmh*fwdkY\ uRrf;usifrIudk oabm
usaMumif;jyNyD; olwdkY\enf;y&d,m,fawGudk ayghoGm;atmifvkyfvdkufjcif;tm;jzifh olwdkYrsufESm
rysufap&ef vZfu umuG,fEdkifcJhygonf/ olr\ qEu tEdkif,l&ef r[kwfyg/ Oya'pmtkyf
wpfpHkudk oifhwifhonfh aps;ESifh0,fEdkifNyD; emrnfausmf Oya'tzGJUBuD;ESifhvnf; aumif;rGefaom
qufqHa&; &ap&ef jzpfygonf/ wpfzufom;taeESifh enf;y&d,m,fudk pGefYvTwf&ef? vG,ful
vm&ef oifu vkyfay;&ygrnf/ wpfzufom;u tvGef&dkif;pdkif;onf qdkvQif olYtaeESifh taMumif;
jyEdkif&efudk oifu ulnD&Smay;&rnf/ ]] vlBuD;rif; 'DaeY tifrwefudk tvkyfawGrsm;NyD; yifyef;
aew,f xifygw,f }} qdkouJhodkY jzpfonf/ olu oifhudk Ncdrf;ajcmufaeonfqdkvQif pD;yGm;a&;
vkyfief;&Sif trsdK;orD;wpfOD; wkHYjyefcJhonfh enf;udkoHk;yg/ ]] uRefrudk rNcdrf;ajcmufeJY }} [k jyefNyD;
tHwkrnfhtpm;tHMooGm;onfh avoHESifh wnfwnfNidrfNidrf odkYjyefar;cJhygonf/ ]] &Sif uRefr
udk Ncdrf;ajcmufzdkY &nf&G,fcsufr&Sdygbl;aemf }} olru ar;cGef;ar;vdkufaomtcg wpfzufom;vnf;
rsufESmrysufbJ xGufayguf&oGm;ygonf/ ]] uRefawmfvm; r[kwf&ygbl;Asm? uRefawmf cifAsm;udk
Ncdrf;ajcmufraeygbl; }} tu,fom wpfzufom;\ tjyKtrludk oifu vTJrSm;NyD; t"dyg,faz:
xkwfcJhygu uJhodkY vkyfenf;aMumifh tusdK;,kwfrI &SdcJhaomfrS xdcdkufrIudk avsmhcsEdkifygonf/
wpfzufom;udk pGyfpGJrI rvkyfygESifh olbmvkyfaeonfqdkwm ajymjyyg/ olu oifajymae
orQudk jzwfjzwfNyD; ajymaeonf qdkygpdkY? olYrsufvHk;udk wnfhwnfhMunfhNyD; olYemrnfudk ac:NyD;
odkY ajymyg/ ]] rdkuf cifAsm; uRefawmfajymwmudk Mum;xJu jzwfjzwfajymaew,f }} odkYr[kwf
odkYar;yg/ ]] uRefawmf pum;av;qHk;atmif ajymyg&ap }} wpfzufom;udk qefYusifonfh toHk;
tEIef;rsdK; roHk;ygESifh? at;at;oufomyJ ajymyg/ olu xyfNyD;usL;vGefaeao;ygu pdwf&Snf&Snf
ESifh olYudk today;yg/ vdktyf&if nifnifomomESifhom olYudk owday;yg/ ]] cifAsm; uRefawmfh
udk jzwfNyD; ajymaejyefNyDAsm }} olYtaMumif;udk olYrdwfaqGwpfOD;u jyefajymaeovdk jyKrlyg/ ol
wdkY tjyKtrleJY ywfouf taumif;ajymyg/
(C) (2) SdEdIif;aqG;aEG;rIeJY ywfoufvdkY SdEdIif;aqG;aEG;yg
SdEdIif;aqG;aEG;p&mrsm; wifjy&HkrQESifh rvHkavmufcJhvQif SdEdIif;aqG;aEG;rIESifh ywfoufaom
pnf;urf;csufrsm;udk tjynfhtpHk aqG;aEG;Mu&ygawmhrnf/
wpfzufvludk ab;ac:NyD;ajymyg/ uRefawmfwdkY aqG;aEG;aeMuyHkeJYawmh uRefawmfwdkY tm;
vHk; SdcsifwJh udpudk a&mufawmhr,f rxifbl;cifAs/ jyemawGudk t&ifraqG;aEG;MubJ aqG;
aEG;yGJpnf;urf;csufawGudk aqG;aEG;zdkY vdkaeNyDAs }} vkyfief;oabmrqefbJ odkYvnf;ajymEdkifyg
onf/ ]] uRefawmfhpdwfxJrSm wpfrsdK;bJAs? tJ'DtaMumif; cifAsm;eJY wdkifyifcsifygw,f }}
taMumif;t&mudk aqG;aEG;ouJhodkYyif aqG;aEG;rI vkyfenf;vkyf[efudk aqG;aEG;yg/ ESpfOD;
ESpfzuf\ qErsm;? enf;vrf;trsdK;rsdK;&SdyHk? b,fyHkaqG;aEG;MuvQif taumif;qHk; jzpfrnf? w&m;rQ
waom tjyKtrlrsm; ponfwdkYudk aqG;aEG;EdkifMuonf/ tu,f wpfzufom;u olYt,ltq
51
52
tqifh - 4
a&TwHwm;BuD; cif;ay;vdkufyg
]] oifh &efolaemufqkwf&eftwGuf a&TwHwm;wpfck cif;ay;yg }}
qGefZl;
53
57
58
tb,fhaMumifhygenf;? xdkt&ufykvif;rsdK; 0,fvdkvQif wupD'&dkifbmtzdkY av;em&DcefY
wef;pDapmifh&rnf/ tar&dueftzdkYrSm aps;csdKaom t&ufykvif;onf &k&Sm;'&dkifbmtzdkY wefzdk;
BuD;vSonf/ avqdyfrS [dkw,fodkY c&D;vrf;onf wupD'&dkifbmtzdkY odyfwefzdk;r&SdvSaomfvnf;
tar&dueftzdkY wefzdk;BuD;vSonf/
(C) (5) 'Dvdkqdk&if 'Dvdkvkyfr,f
aemufwpfenf;rSm 'Dvdkqdk&if 'Dvdkvkyf&atmif [laom enf;yifjzpfonf/ Oyrm oif
onf um;yGJpm;wpfa,muf[k qdkygpdkY/ oifhtod wpfa,muf\ um;udk a&mif;ay;&ef oifu
yGJc ig;axmifawmif;onf/ olu rsm;onf[kxifNyD; olYtaeESifh aemufxyfum;wpfpD;jyef0,f
&OD;rnf jzpf um;udk a&mif;&aomaiGxJrS odyfNyD; tyGef;tyJhrcHEdkif[k qdkonf/ xdktcgrsdK;
wGif oifu olYudk ]] cifAsm;um;udk cifAsm;rSef;xm;wJh oHk;odef;cGJatmufrSm &&if? uRefawmfhudk
oHk;axmifyJay;? oHk;odef;ig;aomif; ig;axmifxufydk&if aemufxyf oHk;axmifxyfay; }} [k qdk
vdkufEdkifonf/ xdktcgrsdK;wGif oluoabmwlvdkufavsm&ef vG,fuloGm;onf/ olrSef;xm;onf
xufydk&ygu oifhudkvnf; olrSef;xm;onfxuf ydkay;&ef 0efav;rnf r[kwfacs/ xdkudpwGif
oifu tenf;i,f pGefYpm;&onfrSefaomfvnf; oifrlvrSef;onfxuf ydk tqifajyoGm;rnf
jzpfonf/
(i) wpfzufvl rsufESmrysufygapESifh
oifu wpfzufvl\ tusdK;pD;yGm;rsm;udk jznfhqnf;ay;&onfyJ qdkygOD;awmh olu
oabmrwlEdkifao;bJ &Sdaewwfygao;onf/ SdEdIif;aqG;aEG;yGJ qdkonfrSm vlr&Sd? olr&Sd ae&m
wGifoGm; vkyfMuonfr[kwf/ aqG;aEG;yGJapmifhMunfhaeaom ESpfzufy&dowfu &SdaeMuonf/
wpfzufvlu tav;xm;&aom olYq&m? olYtzGJUtpnf;? olYvkyfaz:udkifzufrsm;? olYrdom;pkESifh
rdwfaqGrsm; ponfwdkYESifh olYrJqE&Sifrsm;u aqG;aEG;yGJudk apmifhMunfhaernfrSm aocsmvSygonf/
vlYobm0twdkif;yif olut&HI;ay;vdkuf&NyD[l olYvltrsm;u olYtay:xifoGm;rnfudk b,f
olurQ ESpfoufrnfr[kwf/ tu,f olonf a&G;cs,fwifajrSmufcH&aom wm0efwpfckudk ,l
xm;oljzpfygu olaemufqkwfvdkufonfESifh olYrJqE&Sifrsm;u ]] igwdkYudka&mif;pm;oGm;NyD }} ]]b,f
vdk vlrsdK;ygvdrfh nHhvSacsvm; }} ponfjzifh a0zefMuawmhrnf jzpfygonf/ xdkYaMumifh oifhwpf
zufvlu oabmxm;wif;rmaejcif;rSm olYtusdK;pD;yGm;oufoufxuf olYrJqE&Sifrsm;udkaMumuf
tavQmhray;&JbJ jzpfaejcif;vnf; jzpfEdkifygonf/
]] olYvlawG udp[m olYudpyJ? igeJYrqdkifbl;[k oifu xifaumif;xifrnf/ odkYaomf xdk
vlrsm;u oif&vdkonfh oabmwlnDcsufudk r&atmif t[efYtwm;jzpfaeonf qdkygu olYvl
trsm;udk oludkifwG,f ajz&Sif;Edkifatmif oifu ulnD&efoifhygonf/ olYvlrsm;u olYudk a0zefEdkif
onfh tajccHpGyfpGJcsuf ESpfck&Sdygonf/ yxrpGyfpGJcsufrSm ]] olonf rlv vrf;pOftaetxm;
udk pGefYvTwfvdkufNyD; }} [k jzpfNyD; 'kwd,pGyfrSm ]] &&Sdvmonfh oabmwlnDcsufrSm auseyfzG,f&m
r&Sd }} [l jzpfMuonf/
60
66
tqifh - 5
jiif;&cufatmifvkyfyg
wpfzufvludk oabmaygufatmifvkyfyg
'l;axmufatmif rvkyfygeJY
tawmfqHk; AdkvfcsKyfqdkonfrSm b,fawmhrS ppfrwdkuf&aom AdkvfcsKyf jzpf\/
qGefZl;
rdrdu trsdK;rsdK;tzHkzHk vrf;zGifhay;ygvQuf wpfzufvlu oabmwlnD&ef jiif;qdkaeaom
tcg bmvkyfrnfenf; ajz&Sif;jcif;yGJ rpGHaomtcg ,if;udkpGefYNyD; tiftm;oHk;vdkpdwf ay:vmwwf
onf/ wpfzufvludk rdrdtvdktwdkif; jyKrlaqmif&Gufap&ef &SdorQtiftm;udk toHk;jyK wGef;tm;
ay;vdk\/ ZeD;wpfa,mufjzpfvQif uGm&Sif;pum;qdkvm\/ ukrPDwpfckqdkvQif ysufuGufaom
azgufonftm; w&m;pGJ\/ or*url oydwfarSmuf\/ EdkifiHwpfEdkifjzpfvQif ppfaMunmrnf/
tiftm;oHk;wdkufyGJwGif em;axmif todtrSwfjyKjcif;tpm; Ncdrf;ajcmufjcif;? wpfzufvl
\ &yfwnfcsufudk vdktyfovdk Sd,lrnfhtpm; ukef;abmifay:wGif twif;avQmufcdkif;jcif;? po
jzifh yGJudkajymif;vdkufonf/ olYtzdkY acgif;ndwf&ef vG,fuloGm;aprnfhtpm; ]] [ifhtif; }} ajym&ef
vnf; ydkcufoGm;apvdrfhrnf/ yGJtwGuf rdrdu tpGrf;&Sdoavmuf tiftm;jznfhqnf;&if; wpf
zufxHrSvnf; &Edkifoavmuf Spfxkwf,lvdkvmonf/ rdrd\ &nfrSef;csufa&m enf;AsL[myg
ajymif;vdkufNyD; ESpfzufajyvnfrItpm; atmifyGJudkom &,lvdkcsifawmhonf/
cGeftm;oHk;enf;rSm atmufygtwdkif; jzpf\/ rdrdu wpfzufvludk Ncdrf;ajcmufonf/ odkY
r[kwf twif;t"r tMuyfudkifonf/ xdktcg olu enf;enf;avsmhay;vmonf/ odkY&mwGif
rdrdwGif omaeaom cGeftm;opf wpfck rdrd&& vufqkyf? vufudkifr&Sdygu olujyef ckcHwdkuf
cdkufvmonf/ a'goxGuf &efvdkvmrnf/ ol\&yfwnfcsufudk ydkcdkifNrJpGm zufwG,fvmrnf/
oabmwlnDrI&&Sda&;udk taMumuftuef ckcHrIjyKvm\/ odkYjzpf&onfrSm oifu ydkrdkawmif;
qdkvmjcif;aMumifhomru oabmwlnDvdkufjcif;onfyifvQif olYtwGuf &HI;edrfhrI[k t"dyg,fayguf
oGm;aomaMumifh jzpfonf/
rdrdu olYtm; [ifhtif; [k ajym&ef cufcJatmif jyKonfESifhtrQ olYtzdkYacgif;ndwfvQif
ydk cufoGm;onf/
odkYtm;jzifh wpfzufvlu oabmwlvmatmif tqrwef usdK;yrf;vm&awmhonf/ ol
u jyefvnfwdkufcdkufvmonfESifhtrQ rdrdonfvnf; wefzdk;BuD;rm;aom wdkufyGJxJodkY uRHuRH
0ifvmonf/ trItcif;? oydwf odkYr[kwf ppf/ ,if;wdkYudk qifETJ&mwGif tcsdefESifhaiGaMu; omru
aoG;acR;ESifh rsuf&nfwdkYudkvnf; rsm;pGm toHk;jyK&onf/
rdrdarQmfrSef;xm;aom atmifyGJtpm; t&HI;yGJESifhvnf; qHk&wwfonf/ uGm&Sif;pum;qdkcJh
aom ZeD;onf tdrfa[mif;avmif;ESifh vnf;aumif;? azgufonftm; w&m;pGJcJhaomukrPDonf
azgufonfa[mif;wpfa,mufudk vufvTwfvdkuf&jcif;ESifh vnf;aumif;? oydwfarSmufaom or*
67
Ncdrf;ajcmufrIonf rdrdu wpfzufvltm; emusOfaprI? 'Pf&m&apvdkrI wkdYudk aMunm
jcif; jzpfonf/ xdkYaMumifh tEkwfvuPm tvm;tvmudk az:jy\/ owday;rIrSm tE&m,fudk
BudKwiftoday;jcif; jzpf\/ Ncdrf;ajcmufrIu wpfzufvloabmrwlvQif bmvkyfrnfudk az:jy
owday;rIu oabmwlnDcsufr&vQif bmjzpfrnfudk az:jyonf/ wpfenf;tm;jzifh qdk&aomf
BATNAudk cGJjcm;ay;vdkufonf/ owday;rIu oabmwlnDcsuf r&jcif;\ tusdK;qufrsm;udk
toGifo@efwpfcktjzpf az:jyonf/ xdktusdK;qufwdkYonf tajctaerS tvdktavsmufayguf
zGm;vmonf[k ,lqapEdkifonf/ wpfzufvltzdkYvnf; tjzpfrSefudk vdkufavsm&jcif;onf oifh
tm; yk*dKvfa&;t& vdkufavsm&jcif;xuf vG,fulayvdrfhrnf/
Ncdrf;ajcmufrIwpfckonf xdyfwdkuf&ifqdkif&jcif; yHk&SdNyD; owday;jcif;udkrl av;av;pm;pm;
wifjy&onf/ ]] xkwfvkyfrIudk wdk;zdkY oabmrwlbl;qdk&if 'Dudpudk |mecsKyfudk wifjy&rSmyJ }} xdk
tcg olu atmufygtwdkif;wkYHjyefzdkY aocsmygonf/ ]] usKyf |mecsKyfrSm bmvkyf&r,fvdkY usKyf
udkvmajym&atmif cifAsm;udk,fcifAsm; bmxifaeovJ }} [k olu a'goxGufvmNyD; rdrdESifh
&efyGJwpfck qifETJ&ygvdrfhrnf/ owday;jcif;rSmrl jcm;em;ygonf/ vkyfaz:udkifzuftm; ]] oabm
wl owfrSwfxm;wJh pHEIef;rjynfhvdkY&Sd&if 'D|metaeeJY epfemr,f? usKyfwdkYtm;vHk;vJ |mecsKyfeJY
jyemwufvdrfhr,f }} enf;tm;jzifh olYtm; jyem&Sif;vif;a&; aqG;aEG;rIodkY jyefqGJaqmif
Edkifygvdrfhrnf/
wpfcgwpf&H qHk;jzwfcsufwpfckudk wGef;tm;ay;&eftwGuf tcsdefowfrSwfcsufwpfckudk
oHk;&ygonf/ odkY&mwGif tcsdefowfrSwfcsufudk Ncdrf;ajcmufrIwpfcktjzpf t"dyg,faygufoGm;jcif;
rsdK;vnf; &Sdwwfygonf/ xdkYaMumifh rnfolYqErQ rygaom owday;csufrsm;tjzpf odkYr[kwf o
bm0 tcsdefowfrSwfcsufrsm; uefYowfay;vQif ydk xda&mufygonf/ yHkpHtm;jzifh avmavm
q,f twnfjyK&awmhrnfh ,ckESpfwGif bwf*sufqHk;jzwfcsuf bkwf 'g&dkufwmrsm;\ oHk;vywf
tpnf;ta0;? rMumrD jyKvkyfawmhrnfh owif;xkwfjyefcsuf? odkYr[kwf rMumrD usa&mufawmh
rnfh c&prwftm;vyf&ufwdkY jzpfonf/ xdkaeYpGJwdkYrSm rdrdu BudK;rudkifEdkifaom aeYpGJrsm;jzpfaom
aMumifh wpfzufvltzdkY vufcH&ef ydkvG,fulygvdrfhrnf/
(c)(3) olESifhSdEdIif;aqG;aEg;yGJrvkyfbJ rdrdbmom bmvkyfEdkifonfudkjyyg BATNAudkjyyg
xda&mufaMumif; awGU&onf/
aqG;aEG;yGJysufvQif w&m;&Hk;odkYwuf&efjzpfygu aqG;aEG;yGJodkY Oya'tusdK;aqmifwpf
a,muftm; yg0ifapjcif;jzifh rdrd BATNAudk az:jyEdkifonf/ ywf0ef;usifqdkif&m tzGJUtpnf;
wpfckonf rsufpd&Iyfapaom rdk;ysHwHwm;rsm;tpm; ajratmufvdIPfacgif;rsm;aqmufap&ef
twGuf avQmufvTmwif&mwGif acgif;rmaom vrf;wHwm;|meodkY tzGJU\ ajyma&;qdkcGifh&SdolESifh
twl xif&Sm;aom Oya'tusdK;aqmifwpfa,mufudkyg yl;wGJvdkufapygonf/ udpudk w&m;&Hk;
odkYwufrnf[laom pum;wpfvHk;rQ rqdk&apumrl ,if;oabmrSm rsm;pGm ay:vGifxif&Sm;ae\/
vrf;|meuvnf; 4if;\ rlvqHk;jzwfcsufudk ajymif;jyefvSefvdkufawmhonf/
aqG;EG;yGJjyKvkyfaepOftwGif; rdrd\ BATNAudk vufawGUaz:jyvdkygu aqG;aEG;yGJrSxGuf
cGmoGm;vdkufyg/ enf;udk ayghayghwefwefawmh oabmrxm;ygESifh/ rdrdonf [dwf[efvkyfae
jcif;r[kwfbJ rdrd\ BATNAudk toHk;jyK&ef tav;teufjyKaMumif; wpfzufvlESifh ol\tzGJU
om;rsm;tm; tiftm;tav;teuf tcsufjyaeaMumif; owdjyKyg/ tjyifodkYxGufoGm;&mwGif
wHcg;udk aqmifhydwfzdkY rvdkyg/ ]] 0rf;enf;ygw,fcifAsm? ckyHktwdkif;qufajymaeMuvdkYawmh tusdK;
&SdwJh&v'f&zdkY rvG,fygbl;/ cifAsm;wdkY qufaqG;aEG;vdk&if uRefawmfu toifhygyJ/ uRefawmfhqD
w,fvDzkef;eHygwfudk ,lxm;vdkufyg? cifAsm;wdkY tqifoifhjzpf&if uRefawmfhqD qufvdkufyg/ tJ
'Dtcsdeftxdawmh uRefawmfvJ vkyfp&m&Sdwm&SmNyD; vkyf&ygvdrfhr,f }} [kajymyg/ wpfzufvlu
rdrdtm;jyefac:&ef rdrdtxufvlu olYtxufvltm;ac:&ef odkYr[kwf wwd,vl wpfOD;OD;u
rdrdESifh wpfzufvlwdkY ESpfOD;tm; jyefvnfawGUqHkay;Edkifatmif wHcg;zGifhxm;ay;yg/
rdrd\ BATNAudk o&kyfaz:jy&efaemufwenf;rSm wpfzufvlu rdrd\vsmxm;csufudk
wifBudKodoGm;atmif jyifqifenf; jzpfonf/ yHkpHtm;jzifh atmufwef;tusqkH; tvkyfrsm;ukd
omvkyf&eftwGuf vlenf;pktEG,f0ifrsm;ukdXm;&ef;avh&Sdaom vlrsKd;a&;cGJjcm;rI0g' usifhokH;onfh
ukefwkdufBuD;wpfck\ tjzpfukdMunfhMupkdY/ vlrIa&;tzGJUtpnf;wpfcku xkdtcsufukduefYuGuf\
okdY&mwGif ukefwkdufuaqG;aEG;&ef jiif;qefavonf/ xkdtcg tzGJUtpnf;u vljzLr[kwfaom
aps;0,folokH;axmifukd pnf;&kH; 4if;wkdYukd0wfaumif;pm;vS0wfqifapum ukefwkdufwGif tvkyf
t&IyfqkH;jzpfaom paeaeYwpfaeYwGif ukefwkdufokdY pka0;ac:aqmifoGm;&ef pDpOf\/ xkdolrsm;
onf em&Daygif;rsm;pGmMumatmif ukefwkdufxJwGif w0Jvnfvnf Munfh&Ijcif;jzifh ta&mif;0ef
xrf;rsm;tzkdY rsm;pGmtvkyf&IyfMuNyD; tjcm;0,f,lolrsm;uvnf; vltkyfukdjrif qkdifukda&Smif
oGm;Murnfjzpf\/ tzGJUtpnf;rS pnf;&kH;a&;rSL;rsm;onf tpDtpOftaMumif;aqG;aEG;&mwGif
ukefwkdufokdY owif;ykdYrnfhvlwpfa,mufukdyg xnfhxm;\/ ukefwkdufrefae*smrsm;onf owif;
ukd Mum;onfESifh wpfjyKdifeuf vlrIa&;tzGJUtpnf;ESifh csufjcif;aqG;aEG;&ef yefMum;vmNyD; vljzL
r[kwfaom vlenf;pkrsm;xJrS ta&mif;0efxrf;ESifh tkyfcsKyfa&;qkdif&mtvkyfoifrsm;ukd tuefY
towfXm;&ef;&ef tvsiftjrefoabmwlcJhMuavonf/
tiftm;qkdonfrSm tvSw&m;uJhokdYyif Munfhol\rsufpdwGif wnf&Sdayonf/ rdrd
BATNA \ ynmay;a&;&vm'fonf wpfzufvltm; aqG;aEG;yGJokdY jyefac:&efjzpfygu oltm;
trSefw&m;ukd oabmaygufap&efvkdtyfonf/
73
84
ed*Hk;
qefYusifoludk rdwfzuftoGif ajymif;jcif;
atmufygyHkjyifuav;udk Mum;zl;zwfzl;Muygvdrfhrnf/ vlBuD;wpfa,mufuG,fvGefaom
tcg olYom;oHk;a,muftwGuf EGm;(17)aumifcsefxm;cJhNyD; cGJa0&efenf;udk rSmxm;cJhonf/ om;
BuD;u wpf0ufudk,lyg? om;vwfu oHk;yHkwpfyHkudk,l usefom;i,fu udk;yHkwpfyHk,lyg[l jzpf
onf/ (17)udk ESpf? oHk;ESifh udk;wdkYjzifh b,fvdkrS pm;rjywfEdkifojzifh om;oHk;a,mufonf b,f
vdkrS a0jcrf;r&bJ *Gusaeonf/ &GmxJ&Sd ynm&Sd tzGmBuD;xHoGm; tBuHawmif;Muaomtcg
tzGm;BuD;u ]] uJ ighqDrSm&SdwJh EGm;wpfaumifudk aygif;xnfhMunfh&atmif }} [kqdkonf/ xdkaygif;
v'fEGm;(18)aumifonf cGJa0aomtcg om;BuD;u udk;aumif? om;vwfu ajcmufaumif? om;
i,fu ESpfaumif&onf/ pkpkaygif; (17)aumifyifjzpf usefwpfaumifudk tzGm;BuD;odkY jyefay;
vdkufaomtcg jyemajyvnfoGm;av\/
EGm;(17)aumif jyemuJhodkYyif wpfcgwpf&H SdEdIif;aqG;aEG;yGJonf b,fvdkrS&Sif;r&bJ
85
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf
tzGJUcsKyf tzGJU0ifrsm;twGufom
88