PRAVILNIK

O TEHNIKIM NORMATIVIMA ZA SANACIJU, OJAANJE I REKONSTRUKCIJU OBJEKATA VISOKOGRADNJE OTEENIH ZEMLJOTRESOM I ZA REKONSTRUKCIJU I REVITALIZACIJU OBJEKATA VISOKOGRADNJE

Slubeni list SFRJ br. 52/85

PRAVILNIK
O TEHNIKIM NORMATIVIMA ZA SANACIJU, OJAANJE I REKONSTRUKCIJU OBJEKATA VISOKOGRADNJE OTEENIH ZEMLJOTRESOM I ZA REKONSTRUKCIJU I REVITALIZACIJU OBJEKATA VISOKOGRADNJE 1
Ovim pravilnikom propisuju se tehniki normativi za sanaciju, ojaanje i rekonstrukciju objekata visokogradnje (u daljem tekstu; objekti) u seizmikim podrujima VII, VIII i IX stepena seizminosti po skali MCS (Merkali, Kankani, Ziberg), kao i za izvoenje radova na rekonstrukciji i revitalizaciji objekata koji nisu graeni kao aseizmini a nalaze se u trusnim zonama pomenutog intenziteta. Odredbe ovog pravilnika primenjuju se i na revitalizaciju dotrajalih objekata visokogradnje.

2
Sanacija i ojaanje objekata visokogradnje u seizmikim podrujima izvode se tako da zemljotres najaeg intenziteta moe prouzrokovati oteenje nosee konstrukcije, ali ne i ruenje tih objekata.

3
Sanacija i ojaanje oteenih objekata i elemenata kostrukcije obuhvataju: 1) stubove, grede i zidove armiranobetonskih konstrukcija oteenih usled prekoraenja nosivosti na poprene sile, odnosno momenata savijanja, kao i usled prekoraenja nosivosti adhezije izmeu betona i elika i nedovoljnog ukotvljenja; 2) nosee zidove u zidanim konstrukcijama; 3) zidove ispune, oteene usled nedovoljnog deformacionog kapaciteta, prekoraenja nosivosti na kose glavne napone, odnosno gnjeenje ili nedovoljne bone stabilnosti; 4) elemente elinih konstrukcija, oteene usled prekoraenja nosivosti i nedovoljne krutosti na dejstvo poprenih sila, odnosno momenta savijanja, nedovoljnog ukotvljenja i dr; 5) tlo oteeno usled nedovoljne nosivosti ili dinamike nestabilnosti; 6) konkurenciju temelja oteenih usled prekoraenja nosivosti na poprene sile, odnosno momente savijanja; 7) konstruktivne elemente oteene usled nedovoljnih dimenzija dilatacionih razdelnica izmeu dva susedna objekta ili dve konstruktivne jedinice; 8) nosee elemente sa koncentrisanim oteenjem nastalim usled postojanja fleksibilnih spratova i izrazitog uticaja torzije; 9) krovne konstrukcije oteene usled oteenja veza izmeu njih i nosee konstrukcije zgrade; 10) oteene slobodne elemente (dimnjaci, kanali za ventilaciju, ispusti, balkonske konzole i dr.); 11) nenosee elemente u objektima oteene usled prekoraenja relativnog pomeranja konstrukcije objekata; 12) stepenita i stepenine zidove ,kose ploe, grede i druge elemente stepeninih konstrukcija oteene usled njihove vee krutosti, odnosno uticaja sprega stepeninih elemenata.

4
Pre poetka izvoenja sanacije, odnosno ojaanja mora se utvrditi kvalitet materijala ugraenog u osnovni konstruktivni sistem objekta koji se sanira, odnosno ojaava, i to: - za objekte od armiranog betona - kvalitet ugraenog betona i betonskog elika; - za zidane objekte - kvalitet zidova, elemenata zidova i vezivnog sredstva (maltera). Kvalitet materijala ugraenog u osnovni konstruktivni sistem utvruje se neposrednim ispitivanjem na konstrukciji, odnosno ispitivanjem uzoraka izvadenih iz konstrukcije. Kao dokaz kvaliteta moe posluiti i tehnika dokumentacija o graenju objekata, ako ona postoji. 1

SANACIJA ARMIRANOBETONSKIH KONSTRUKCIJA 5

Sanacija, odnosno ojaanje konstrukcija od armiranog betona vri se prvenstveno saniranjem postojeeg konstruktivnog sistema, bez promene dimenzije elemenata i deformacionih karakteristika sistema. Ako se na nain propisan u stavu 1. ovog lana ne moe postii zadovoljavajua seizmika sigurnost, sanacija, odnosno ojaanje vri se uvoenjem novih konstruktivnih elemenata u osnovni sistem, kao to su: armiranobetonski zidovi, jezgra, novi stubovi, grede i novi temelji, kao i ojaanjem postojeih konstruktivnih elemenata poveavanjem njihovih dimenzija.

6
Raunskom analizom saniranog odnosno ojaanog objekta mora se obuhvatiti zajedniki rad starih i novih elemenata konstrukcije zavisno od njihovih deformacionih karakteristika.

7
Oteeni zidovi, odnosno meuspratne konstrukcije saniraju se dodavanjem mree s obe strane elemenata i betoniranjem ili torketiranjem preko nje; upotrebom epoksilnih smola; prednaprezanjem i drugim pogodnim metodama. Mree, odnosno druga dodatna armatura mora se privrstiti za zid ankerima provuenim kroz zid. Elementi koji se saniraju moraju se, pre izvoenja pomenutih radova, oistiti od maltera, krhotina i neistoe. Ako se dimenzije saniranih elemenata razlikuju za vie od 15% od prvobitnih dimenzija, mora se izvriti nova analiza celog konstruktivnog sistema, uzimajui u obzir dimenzije elemenata.

8
Ako su elementi konstrukcije teko oteeni zemljotresom, pri preduzimanju mera sanacije konstrukcija se podupire, teko oteeni elementi se odstranjuju i postavlja se nova armatura koja se sa postojeom konstrukcijom spaja zavarivanjem, posle ega se betonira.

9
Ako se sanacija objekta oteenog zemljotresom vri poveanjem dimenzija elemenata konstrukcije, postojei elementi se armiraju dodatnom vertikalnom i horizontalnom armaturom, a betoniranje se vri u oplati ili torketiranjem. U tom sluaju, postojea meuspratna konstrukcija mora biti dovoljno kruta i vrsta da prenosi seizmiki sile do ojaanjih elemenata, to se mora raunski kontrolisati.

10
Nova poduna armatura mora se, na odgovarajui nain, ankerovati (sidriti) za postojee susedne elemente, temeljne konstrukcije i slino. Postojei temelji, koji nose ojaani konstruktivni element, moraju se kontrolisati za granina naponska stanja koja se mogu razviti u ojaanim elementima, i ako je to potrebno, mora se izvriti i lokalno pojaanje temeljne konsttukcije.

11
Pukotine u elementima koje nisu vee od 5 mm, pod uslovom da nije dolo do drobljenja betona, mogu se sanirati injektiranjem rastvora epoksidne smole ili specijalnim cementnim emulzijama sa dodatkom ili bez dodatka. Ako su pukotine vee od 5 mm elementi se zamenjuju u celini ili delimino oko najvie oteenih mesta, ili se na drugi statiki prihvatljiv nain dovodi u stanje potrebne nosivosti.

12
Sanacija i ojaanje zidova ispune u konstrukcijama od armiranog betona vre se zaviso od poloaja zidova u odnosu na armiranobetonsku konstrukciju (zidovi u ravni okvirne konstrukcije, zidovi van ravni okvirne konstrukcije, fasadni zidovi u ravni konstrqkcije, fasadni zidovi van ravni konstrukcije).

Zidovi se saniraju. odnosno ojaavaju na sledei nain: 1) kompletnom zamenom teko oteenih zidova; 2) deliminom zamenom oteenih zidova; 3) zatvaranjem (fugovanjem) pukotina cementnim ili jakim produnim malterom; 4) mreom armature sa jedne ili obe strane zida, a zatim malterisanjem zida cementnim malterom ili betoniranjem slojem debljine 3 cm do 5 cm; 5) preziivanjem teko oteenih zidova, koji se zatim ojaavaju na nain opisan u taki 4; 6) zalivanjem malterom kontaklne spojnice izmeu zida i armiranobetonske konstrukcije, radi postizanja stabilnosti zida; 7) stvaranjem fuge izmeu okvira i zidova ispune, pri emu se mora dokazati bona stabilnost zida; 8) ugraivanjem u zid stubia od armiranog betona, koji se povezuje sa osnovnim konstruktivnim sistemom; 9) obezbeivanjem mestimine veze meu dvostrukim zidovima radi obezbeenja njihove bone krutosti.

13
Ako se sanacijom ili ojaanjem zidova, prema ta. 4, 5. i 6. lana 12. spreavaju deformacije osnovnog noseeg sistema, u proraunu sistema moraju se uzeti u obzir krutost i deformabilnost zidova ispune. Ako je osnovni sistem konstrukcije dovoljno fleksibilan i ako se zahvatom rekonstrukcije ne menja, ispuna se sanira ili zamenjuje tako da ne ometa deformaciju osnovnog sistema.

14
Ako postojee meuspratne konstrukcije prilikom sanacije, odnosno ojaanja postojeeg konstruktivnog sistema ne mogu da prenose seizmike uticaje na vertikalne konstruktivne elemente bez oteenja, one se pojaavaju na sledei nain: 1) zamenom postojeih konstrukcija; 2) ojaavanjem ili dodavanjem ploe preko postojee tavanice, koja se povezuje sa njom: 3) dodavanjem jae monolitne ploe iznad poslednjeg sprata, koja se povezuje sa postojeom konstrukcijom osnovnog sistema i postojeom meuspratnom konstrukcijom, kad je u pitanju objekt manje visine.

15
Prilikom sanacije, odnosno ojaanja objekata ili konstruktivnih jedinica koje su meusobno odvojene dilatacionim razdelnicama, ako one nisu dovo!jne ,postupa se na jedan od sledeih naina: 1) poveava se krutost objekata da bi se smanjile njihove deformacije; 2) objekti, odnosno konstruktivne jedinice se spajaju, ime se razdelnice eliminiu; 3) odseca se jedan deo objekta; 4) otvara se nova razdelnica dovoljne irine.

16
Objekti se ojaavaju uvoenjem novih armiranobetonskih zidova na sledei nain: 1) zidovi se neposredno povezuju sa postojeom konstrukcijom; 2) proraunom se odreuju deformacione karakteristike uzimajui u obzir uticaje od: savijanja, smicanja, rotacije temelja, kao i opadanja krutosti usled nelinearnog ponaanja zbog pojave prslina.

SANACIJA ZIDANIH KONSTRUKCIJA 17

Sanacija i ojaanje zidanih konstrukcija vre se : 1) ojaanjem i sanacijom postojeeg noseeg sistema; 2) ojaanjem sa preziivanjem pojedinih zidova u sistemu konstrukcije; 3) uvoenjem novih zidova u osnovni sistem konstrukcije; 4) povezivanjem konstrukcije zidova u nivou meuspratnih konstrukcija.

18
Konstrukcije od kamena ojaavaju se: 1) injektiranjem zidova cementnom emulzijom ili drugim odgovarajuim spojnim sredstvima; 2) uvodenjem vertikalnih i horizontalnih veza i injektiranjem cementnom emulzijom; 3) uvoenjem armiranobetonskih zidova s jedne strane zida, kao i injektiranjem cementnom emulzijom.

19
Konstrukcije od opeke ili raznih vrsta blokova ojaavaju se: 1) injektiranjem pukotina cementnom emulzijom; 2) oblaganjem zidova s jedne ili s obe strane armaturom i cementnim malterom debljine 3 cm do 5 cm, pri emu se armatura sidri za prethodno oieni zid na kome su otvorene fuge i pukotine koje se ispunjavaju na itavoj debljini zida; 3) uvoenjem verikalnih i horizontalnih serklaa, uz injektiranje pukotina; 4) prednaprezanjem zidova uz prethodno injektiranje pukotina cementnom 5) emulzijom. Ako postoje oteenja i dislokacije zidova, oni se moraju prezidati istim mate rijalom boljeg kvaliteta, ili se moraju armirati, odnosno ojaati serklaima.

20
Ako postojee meuspratne konstrukcije ne povezuju nosee zidove i nemaju potrebnu krutost, ojaavaju se na sledei nain: 1) uvoenjem elinih zatega s obe strane zidova ako su meusprate konstrukcije od drveta, pri emu se, ako su zidovi od kamena, injektiranje zidova vri u nivou tavanice, u visini od najmanje 60 cm; 2) uvoenjem dijagonalnih zatega ako su meuspratne konstrukcije od drveta, uz istovremeno sidrenje drvenih greda u zidove. Raspored i dimenzije zatega odreuju se raunski, s tim da se na jednospratnim objektima zatege rasporeuju konstruktivno, bez prorauna; 3) izmenom dotrajale drvene meuspratne konstrukcije tavanicom od armiranog betona, pri emu se veze tavanice sa svim noseim zidovima obezbeuje prosecanjem zidova na razmaku od najmanje 1,5 m.

21
Na zidove ojaane oblogama od armiranog betona nabacuje se beton debljine 3 cm do 5 cm, marke MB 30, pri emu se obloga armira vertikalnom i horizontalnom armaturom i to: 1) srednji deo zida armira se vertikalnom armaturom povrine najmanje 0,05 % ukupne horizontalne povrine zida sa oblogom; 2) na krajevima zida, na duini od 1/10 duine horizontalnog preseka zida, grupie se armarura povrine najmanje 0,05% ukupne horizontalne povrine zida. Ova armatura vodi se kroz meuspratne konstrukcije i ukotvljava se u temeljnu konstrukciju; 3) presek ukupne vertikalne armatue ne tme biti manji od 0,15% ukupne horizontalne povrine zida; 4) horizontalna armatura u oblogama, po dnom metru visine, ne sme biti manja od 0,1% ukupne debljine zida; 5) postavljena armatura ankeruje se za prethodno oieni i dobro priprem1jen zid Proraun elemenata ojaanih na nain odreen ovim lanom vri se metodom doputenih napona ili metodom graninih stanja. Prilikom proraunavanja krutosti, za debljinu zida uzima se osnovni zid, povean za etvorostruku debljinu obloge.

22
Oteene ispune u zidanim objektima (dijagonalne pukotine, lokalna drobljena po uglovima, ispadanja iz ravni) saniraju se preziivanjem.

23
Zidani parapeti, zabatni zidovi, ornamenti i slini elementi saniraju se preziivanjem, uz eventualno smanjivanje dimenzija, povezivanjem ankerima za osnovnu konstrukciju i ubacivanjem horizontalnih i vertikalnih serklaa, koji se povezuju sa osnovnim konstruktivnim sistemom. Ornamenti, zidne istake, kamene ograde, fasadna plastika i slino saniraju se sidrenjem za osnovni konstruktivni sistem, zavisno od vrste i njihovog poloaja u konstrukciji.

SANACIJA TEMELJNIH KONSTRUKCIJA 24

Sanacija i ojaanje temeljne konstrukcije vre se u sledeim sluajevima: 1) ako se prekomerno slee temeljna konstrukcija; 2) ako postoje oteenja u temeljnoj konstrukciji usled prekoraenja napona od momenta savijanja poprenih i aksijalnih sila; 3) ako se konstrukcija objekta menja.

25
Sanacija i ojaanje temeljne konstrukcije vre se: 1) poveavanjem i ojaanjem postojee temeljne konstrukcije; 2) izvoenjem novih temelja ispod novih, dodatnih, konstruktivnih elemenata u objektu; 3) povezivanjem i pojaavanjem postojee temeljne konstrukcije, odnosno promenom sistema temelja; 4) poboljavanjem geomehanikih osobina tla.

26
Ojaanje ili zamena temeljne konstrukcije vri se u lamelama, prema emi ahovskog rasporeda u osnovi objekta.

27
Novi temelji dimenzioniu se prema prosenim veliinama (momentima i silama) konstruktivnih elemenata koje nose. Temelji armiranobetonskih zidova kontroliu se za graninu nosivost zidova ili za iznos presenih veliina pri maksimalnom oekivanom zemljotresu, s tim da koeficijent sigurnosti za tlo iznosi najmanje 1,10.

28
Novi temelji povezuju se sa postojeom temeljnom konstrukcijom elementima od armiranog betona.

29
Temeljne konstrukcije objekata van kategorije kontroliu se na prevrtanje za iznos graninog momenta prevrtanja, i to: 1) za iznos statikih veliina kod ukupne bone granine vrstoe objekta iznad gornje povrine temelja, s tim da se kao koeficijent sigurnosti tla uzima 1,20; 2) za iznos ukupne bone vrstoe objekta iznad gornje povrine temelja koji moe dovesti do nelinearnih deformacija tla. Za dinamiki odgovor i kontrolu prevrtanja uzimaju se, pored linearnih, i nelinearne karakteristike tla Doputene nelinearne deformacije tla odreuju se posebno sprovedenim istraivanjima.

30
Sanacija objekata na nestabilnom tlu vri se samo na osnovu prethodno izvrenih geotehnikih ispitivanja tla na iroj lokaciji u odnosu na objekt. Nestabilnim tlom, u smislu stava 1. ovog lana, smatra se tlo sa velikim deformacijama, sleganjem, likvifakcijom ili slinim pojavama ili tlo za koje se, na osnovu inenjersko-geolokih ispitivanja, utvrdi mogunost nastupanja ovih pojava.

31
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Slube-nom listu SFRJ".