DEMR-ELK SANAYNDE TEMZ RETM

0911006067 Mertcan CANTRK 0911006022 Onur NEZOR 1111006002 Ahmet DNMEZ

 Demir elik ve nemi

Gnmzde halen metal malzemeler ierisinde en fazla

retilen ve tketilen ve ayrca en yaygn kullanm alanna sahip malzeme gurubunu oluturmaktadr. lkelerin gelimilik dzeylerini gsteren en nemli gstergelerden biriside o lkedeki insanlarn kii bana yllk olarak tketmi olduklar demir elik miktardr. (Trkiye : 341 kg, 2010 yl)

Demir elik tr malzemelerin balca tketim alanlar,

inaat sektr (yol, kpr, baraj ve bina yapmnda), otomotiv sektr, beyaz eya sanayii, makine imalat sanayii, demir yolu tamaclnda ray ve vagon yapm, denizyolu tamacl iin gemi yapm eklinde sralanabilir.

Demir elik tr malzemelerin balca tketim alanlar

naat sektr (yol, kpr, baraj ve bina yapmnda), otomotiv sektr, beyaz eya sanayii, makine imalat sanayii, demir yolu tamaclnda ray ve vagon yapm,

denizyolu tamacl iin gemi yapm eklinde

sralanabilir.

Blgeler tibariyle Ham elik retim Kapasitesi (milyon ton)

Marmara Blgesi 14.5 mt

Karadeniz Blgesi 7.9 mt

zmir Blgesi 11.3 mt

D. Akdeniz Blgesi 16.4 mt

Trkiyenin Ham elik retimi (milyon ton)

40.0 20.0

retim
35.0

Deiim %
15.2

35.9

38.0
5.2 5.9

17.0

15.0

11.1 9.9
25.0

11.9

11.8 9.9

34.1

30.0

10.0

23.4

20.0

25.8

26.8

29.1

5.0

4.1

18.3

21.0

15.0

20.5

2.4

25.3

0.0

16.5

10.0

5.0

-5.6

-5.0

0.0

-10.0

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013*

Trkiyenin Dnya elik retim Sralamasndaki Yeri

2000 1 China 2 Japan 127 236 106 444 101 803 59 136 46 376 2002 1 China 2 Japan 182 249 107 745 2004 1 China 2 Japan 272 456 112 675 2005 1 China 2 Japan 2009 2012 567.842 1. China 87.534 2. Japan 716.540 107.460 355.790 1. China 112.471 2. Japan

3 USA
4 Russia German 5y

3 USA

91 587

3 USA
4 Russia S. 5 Korea German 6y 7 Ukraine 8 Brazil 9 India

98 545
64 289 47 521 46 408 38 738 32 918 32 626

3 USA
4 Russia S. 5 Korea German 6y 7 India 8 Ukraine 9 Brazil

93.285 3. Russia
66.146 4. USA 47.820 5. India 44.524 6. G.Kore 40.862 7. Germany 38.610 8. Ukraine 31.610 9. Brazil 29.350 10. Turkey 20.965 11. Italy 19.481 12. Taiwan 18.942 13. Spain 17.904 14. Mexico 16.195 15. France 15.327 16. Iran 13.248 17. UK 10.421 18. Canada 8.444 19. S. Africa

59.940 3. USA
58.142 4. India 56.608 5. Russia South 48.598 6. Korea German 32.671 7. y 29.757 8. Turkey 26.507 9. Brazil 25.304 10. Ukraine 11 19.737 . Italy 12 15.747 . Taiwan 13 14.300 . Mexico 14 14.172 . France 15 12.836 . Iran 16 10.873 . Canada 17 10.080 . Spain 18 8.968 . Ukraine 19 7.484 . Poland

88.598
76.720 70.608 69.345 42.661 35.885 34.682 32.911 27.310 20.660 18.180 15.607 14.463 13.730 13.628 9.756 8.366

6 S. Korea 43 107 7 Ukraine 8 Brazil 9 India 10 Italy 11 France 12 Taiwan 13 Canada 14 Spain 15 Mexico 16 UK 31 767 27 865 26 924

4 Russia 59 777 S. 5 Korea 45 390 German 6y 45 015 7 Ukraine 34 050 8 Brazil 9 India 29 604 28 814

26 759 10 Italy 20 954 11 France

26 066 10 Italy 20 258 11 France

28 334 10 Italy 20 773 11 Turkey 20 478 12 France 19 570 13 Taiwan 17 665 14 Spain 16 701 15 Mexico 16 428 16 Canada 13 772 17 UK 11 733 18 Belgium 10 648 19 Poland

16 896 12 Taiwan 18 230 12 Turkey 16 16 594 13 Turkey 467 13 Taiwan 15 874 14 Spain 16 408 14 Spain

15 586 15 Canada 16 002 15 Mexico 15 155 16 Mexico 14 010 16 Canada 11 667 17 UK

17 Turkey 14 325 17 UK 18 Belgium 19 Poland

11 636 18 Belgium 11 343 18 Belgium S. 10 498 19 Africa 9 095 19 Poland

Byk elik reticisi lkeler (000 ton)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

in Japonya ABD Hindistan Rusya G. Kore Almanya Trkiye Brezilya Ukrayna talya Tayvan Meksika Fransa ran TOPLAM

2000 127.236 106.444 101.803 26.924 59.136 43.107

2005 355.790 112.471 94.897 45.780 66.146 47.820

2007 489.712 120.203 98.102 53.468 72.387 51.517

2011 695.000 107.601 86.398 73.590 68.852 68.519

% deiim % deiim 2012 11/12 07/12 716.540 3,1 46,3 107.460 -0,1 -10,6 88.598 2,5 -9,7 76.720 70.608 69.345 4,3 2,5 1,2 -3,7 5,2 -1,5 -6,9 -5,0 2,4 0,4 -1,1 9,6 1,2 43,5 -2,5 34,6 -12,1 39,3 2,7 -23,2 -13,4 -1,2 3,5 -18,9 43,9 12,7

46.376 44.524 48.550 44.284 42.661 14.325 20.965 25.754 34.107 35.885 27.865 31.610 33.782 35.221 34.682 31.767 38.641 42.830 35.332 32.911 26.759 29.350 31.553 28.735 27.310 16.896 18.942 20.903 20.178 20.660 15.631 16.195 17.573 18.101 18.180 20.954 19.481 19.250 15.784 15.607 6.600 9.404 10.051 13.197 14.463 847.671 1.146.203 1.347.002 1.500.442 1.518.289

2012 Ylnda retimi En Fazla Artan Byk reticiler (%)

5.2 6.0

4.0 3.1 2.5 2.5

1.2

1.2

2.0

4.3

0.0

Trkiye

Hindistan

in

Rusya

ABD

G. Kore

DNYA

Japonya

-0.1

Brezilya

Almanya

Ukrayna

-6.0 -6.9 -8.0

-3.7

-4.0

-1.5

-2.0

2007-2012 Dneminde, En Fazla retim Art Yakalayan Byk reticiler (%)

43.5
50.0

46.3

30.0

10.0

12.7

20.0

34.6

40.0

39.3

2.7

-12.1

0.0

in
-10.0

Hindistan

Trkiye

G. Kore

Dnya

Brezilya

Rusya

-2.5

ABD

Japonya

-10.6

Almanya

Ukrayna

-20.0

-30.0

-23.2

-9.7

Trk Demir elik Sektrnn Dnyadaki Konumu

36 milyon tonluk retimi ile dnyann en byk 8. elik reticisidir. Dnya ham elik retiminin % 2.35 oranndaki ksmn gerekletirmektedir. Son 5 ylda, in ve Hindistann ardndan retimini en hzl arttran sektr konumundadr. 2011 ylnda, 17 milyon ton ile dnyann en byk 8. elik ihracatsdr. 2011 ylnda dnya elik ihracatnn % 4.1ini gerekletirmitir. 2011 ylnda, 10.3 milyon ton ile dnyann en byk 9. elik ithalatsdr.

2011 ylnda, dnyann en byk 6. net elik ihracatsdr.

naat demirinde, dnyann en byk ihracats konumundadr. Uzun rnlerde, 10.5 milyon ton ile, inin ardndan ikinci en byk ihracatdr. Orta Dou, Krfez lkeleri ve Kuzey Afrikann en byk inaat demiri tedarikisidir.

Trk Demir elik Sektrnn Dnyadaki Konumu

Her yl 160dan fazla lkeye elik ihra etmektedir.

Otomotiv sektrnn ardndan, Trkiyenin ikinci en byk elik ihracat sektrdr. 2023 yl itibariyle, 55 milyar dolar ihracat hedeflemektedir. Yass rnlerde, dnyann en byk 7. ithalatsdr. 2011 ylnda gerekletirdii 28.7 milyon tonluk ham elik tketimi ile, dnyann en byk 9. elik tketicisidir.

2011 ylnda, kii bana 364 kg seviyesindeki ham elik tketimi ile, AB, Kuzey
Amerika ve dnya ortalamasnn zerinde bir tketim deerine sahiptir. Elektrik ark ocakl retim yaps nedeniyle, dnyann en byk hurda ithalats konumundadr. Bu durum, Trk elik sektrn dnyann en evreci elik sektrlerinden birisi yapmaktadr. Ham elik reten kurulular, 35.000 dorudan istihdam yaratmaktadr.

Dnyann En Byk elik hracatlar (mmt)

Dnyann En Byk elik hracatlar (Yar Mamul + Mamul), mmt

2007 1 in 66.357 2008 56.304 2009 23.969 2010 41.646 2011 47.889 % 11/10 15,0 % 11/07 -27,8

2
3 4

Japonya
G. Kore Almanya

35.629
18.264 29.869

36.923
19.718 28.639

33.306
20.237 20.778

42.735
24.628 25.352

40.656
28.866 26.449

-4,9
17,2 4,3

14,1
58,0 -11,4

5
6 7 8 9

Ukrayna
Rusya talya Trkiye Belika

30.308
29.411 17.908 15.393 22.127 18.211

28.628
28.429 18.040 18.535 21.235 17.125

23.970
27.587 12.750 17.413 12.809 11.999

25.201
27.382 15.316 16.223 15.153 14.141

25.955
24.729 17.205 16.990 16.445 14.250

3,0
-9,7 12,3 4,7 8,5 0,8

-14,4
-15,9 -3,9 10,4 -25,7 -21,8

10 Fransa

Dnyann En Byk Hurda thalatlar (mmt)

En Byk Hurda thalatlar, mmt

2007 1 2 3 4 Trkiye in Almanya talya 13.500 3.395 5.920 5.242 2008 17.415 3.590 5.675 5.705 2009 15.666 13.692 3.865 3.321 2010 19.200 5.848 5.556 4.770 2011 21.453 6.767 6.180 5.747 % 11/10 11,7 15,7 11,2 20,5 % 11/07 58,9 99,3 4,4 9,6

Belika

4.482

4.830

3.679

5.294

4.633

-12,5

3,4

Srdrlebilir elik retimi

Hammadde ve enerji kullanm ile atk retimi youn bir sektr olan demir elik sektrmzde, elik retiminin, srdrlebilir olmas iin, ana hedef; kurumsal ve sosyal sorumluluk erevesinde, evreye, insanlara ve ekolojik yapya en az zarar verecek, istihdam yaratacak, olabildiince ekonomik yntemlerle retim yapmaktr.

Srdrlebilir elik retimi

Elektrik Ark Ocakl Tesislerde, hurda % 100 geri dntrlmektedir.

En nemli emisyon kayna, elikhane hurda arj, ergitme ve dkm alma srasnda kan toz emisyonu ve yakttan kaynaklanmaktadr. kan tozlar, kurulan torbal toz tutma sistemleri ile tutulmaktadr. Deiik kapasitelerde kurulu bulunan toz tutma sistemleri, zamanla deien kapasite ihtiyacn karlamak zere bytlmekte veya yenisi ile deitirilmektedir. Bacalarda tutulan tozlar ise, peletlenerek veya toz halinde, lisansl geri kazanm firmalarna iinde bulunan inkoyu geri kazanmak zere verilmektedir.

Srdrlebilir elik retimi

HURDA

ARK OCAI

POTA OCAI

SREKL DKM

TAV FIRINI

HADDE

Ark oca, pota stma, tandi stma ve haddehane tav frnlarnda yakt olarak doal gazn kullanmyla, fuel oil ve motorin kullanmndan kaynaklanan evresel etkiler giderilmitir. Ayrca baca gaz ssndan faydalanarak iletmenin stma ve scak su ihtiyac karlanmakta, bylece yakttan tasarruf salanmaktadr.

Srdrlebilir elik retimi

Fabrika ii yollarn asfaltlanarak betonla kaplanmas almalar da, hemen hemen btn tesislerde yerine getirilmitir. Bylece yollardan ve ak sahalardan yaylan tozlarn nne geilmeye allmaktadr. Hurda sahalarnn, st kapatlarak, tozla byk bir mcadele verilmektedir. Fabrika evresinde yaplan aalandrma almalar da, kan tozlarn evreye yaylmasn nlemeye katk salamaktadr.

Srdrlebilir elik retimi

Demir Cevheri

Yksek Frnlar

Pik Makinesi

Pik

Srekli Dkmler Sinter Fabrikas Kmr Pelet Kok Fabrikas Hurda + Kire Ktk elikhane

Haddehane Nihai msmul

Entegre tesislerde baca gaz emisyonlarnn evreye yaylmasn Entegre tesislerde baca gaz emisyonlarnn evreye yaylmasn nlemek nlemek birok slak ve sistemleri kuru tip kurulmutur toz tutma sistemleri amacyla, birokamacyla, slak ve kuru tip toz tutma . kurulmutur . Kok fabrikas, yksek frn, sinter fabrikas, kire fabrikas ve elikhanede Kok temizlenirken, fabrikas, yksek frn, sinter fabrikas, kire fabrikas ve baca gaz gaz iinde bulunan empriteler yan rn olarak elikhanede baca gaz temizlenirken, gaz iinde bulunan kullanlmak zere geri kazanlmaktadr . empriteler yan rn olarak kullanlmak zere geri kazanlmaktadr. 18

Srdrlebilir elik retimi

Entegre tesislerde tutulan baca tozlarnn bir ksm, sinter prosesinde tekrar hammadde olarak kullanlmaktadr. Dier yan rnler, rnein kok fabrikasndan kan ham katran, toluol, ksilol vb. rnler hammadde olarak satlmaktadr. Proses sonucu kan yksek frn curufu, klinker hammaddesi olarak imento fabrikalarna satlmaktadr. Ykama sular ise artmdan geirildikten sonra, prosese geri dndrlmektedir. Baz tesislerde kullanlan proses suyunun yaklak % 90 proseste tekrar kullanlmaktadr. Ayrca, baz tesislerde artma tesisleri modernize edilerek, kapasiteleri arttrlmakta veya yeni tesis kurulmaktadr

Srdrlebilir elik retimi

Demir elik retim prosesinde aa kan atklarn tesis ierisinde kullanmna ve birka firmann bir araya gelerek oluturacaklar blgesel tesislerde geri kazanma ynelik almalar devam etmektedir. Sektrmzde, demir elik atklar ierisinde nemli bir yer tutan elikhane crufunun, ekonomiye kazandrlmas iin, eitli projeler gelitirilmektedir.

Srdrlebilir elik retimi

2012 Emisyon miktar

CO2

Trkiye BOF (retim % 26) : 1700 kg /ton ham elik EAO (retim %74) : 150 kg/ ton ham elik elik sektr Trkiye ortalamas: 540 kg /ton ham elik

Dnya BOF (retim % 70): 1800 kg/ton ham elik EAO (retim % 30) : 200 kg/ton ham elik elik sektr Dnya Ortalamas: 1320 kg/ ton ham elik

lkemiz ton elik bana karbondioksit emisyonunun, dnya ortalamasnn, % 40 civarnda olduu hesaplanmtr. Baka bir ifade ile Trkiye elii, Dnya ortalamasndan 2.5 misli daha dk emisyonla retmektedir.

Srdrlebilir elik retimi

Enerjinin retim Maliyetleri iindeki Pay

Cevhere dayal retimin gerekletii ve enerji tketiminin % 80inin kmr, % 10unun doal gaz, % 5inin ise, elektrik ve fuel-oilden olutuu entegre tesislerde, yaktlarn toplam maliyet ierisindeki pay, % 20 civarndadr.

Hurdann ergitildii ve enerji tketiminin % 65inin elektrik, % 30unun doalgaz ve % 5inin fuel-oilden olutuu Elektrik Ark Ocakl tesislerde, elektrik enerjisi tketimi, sanayi maliyetleri iinde, hammaddeden sonra ikinci sradadr ve ortalama % 15 civarnda bir paya sahiptir. Enerjinin retim maliyetleri ierisindeki pay, enerjinin demir elik sektr asndan nasl bir neme sahip olduunu gstermeye yetmektedir.

Srdrlebilir elik retimi

Demir elik sektrmzde, enerji verimliliini arttrmak amacyla;

Kaliteli girdi malzeme tedarii ve kullanm, Yanma verimliliklerinin arttrlmas ve emisyonlarn kontrol,

Proses kontrol tekniklerinin gelitirilmesi ve otomasyon uygulanmas,

Soutmada su tketimini azaltacak kuru soutma sistemlerinin yaygnlatrlmas, Yksek verimli elektrik motoru kullanm, Aydnlatma, stma, pompalar, kompresrler gibi, ana retim hatlarna gre, enerji tketimi daha dk olan yardmc tesislerde de, enerji tasarrufu yaplmas, Enerji younluunu drmek amacyla, katma deeri yksek rn retimine geilmesi, Etkin bir enerji ynetim sisteminin oluturulmas ve enerji tketimlerinin izlenmesi, Her trl yan rn ve atn geri kazanm,

konularnda azami aba gsterilmektedir.

Srdrlebilir elik retimi

Demir elik sektrnde faaliyet gsteren kurulularmz, enerji kaynaklarn daha verimli kullanmak ve daha ucuz enerji temin edebilmek amacyla, otoprodktr ve kojenerasyon statsnde, kendi ihtiyalarn karlamak zere, enerji santralleri kurmaya devam etmektedirler. Szkonusu yatrmlar ierisinde, bata, rzgar enerji santralleri olmak zere, pek ok elik reticisinin yenilenebilir enerji yatrmlar da bulunmaktadr.

Srdrlebilir elik retimi

Sektrmzde, enerji verimlilii almalarnn balangc, 80li yllara dayanmaktadr. Son 30 yl ierisinde yaplan enerji tasarrufu almalar sayesinde, enerji tketiminde, % 50 civarnda d salamtr. nmzdeki dnemde, dk tenrl cevher ve kalitesiz hurda ile kalorisi yksek kmr kullanmna bal spesifik enerji tketim deerlerinde byk oranlarda, dler beklenmemekte, enerji tketimindeki dlerin yeni elik teknolojileri ile mmkn olaca deerlendirilmektedir.

Srdrlebilir elik retimi 2000-2012 Yllar Entegre Tesislerde Spesifik Enerji Tketimi (Mcal/ton ham elik)
7,500

7,000
6,500 6,000 5,500 5,000

6,842 6.204 6.118 6.017 5,618

2000 2005 2006 2007 2010

% 20
5,561
2011

5,450
2012

2000-2012 Yllar EAOlarda Spesifik Enerji Tketimi (Mcal/ton ham elik)

750 700 650 600 550 2000 2005 2006 2007 2010 2011

700 630

% 23
616 602 585 577 570
2012

Srdrlebilir elik retimi

zetle ifade etmek gerekirse, Trk elik sektr, evrenin korunmasna, enerji verimliliinin arttrlmasna ve emisyonlarn azaltlmasna ynelik projeler iin, son 5 yl ierisinde toplam 1.5 milyar dolar civarnda yatrm yapmtr.

Beyaz eya, otomotiv, makine imalat sanayi, inaat gibi elik tketicisi pek ok sektrn hammaddesini reten ekonominin lokomotifi konumundaki demir elik sektrmzde, son yllarda, retim odakl iletme anlay yerini, kurumsal sosyal sorumluluk sahibi kurulu anlayna brakarak, enerji verimliliini arttrc, evreyi en az kirleten teknolojilere ve projelere daha fazla odaklanld grlmektedir.

Elde edilen sonular, sektrn bu alanlarda yapm olduu yatrmlarn baarya ulatn ortaya koymaktadr. elik sektrmz bugne kadar olduu gibi, bundan sonra da, srdrlebilir retimin ada medeniyet anlaynn bir gerei olduu bilinci ierisinde, evreye hassasiyet konusunda azami zeni gstermeye devam edecektir.

Enerji Tasarrufu Projeleri Yksek Frnlar Aydnlatma yile tirmeleri Yksek Frn Sobalarnda Yaplan yile tirmeler Yksek Frnlar Yanma Havas Hatt zolas yonu Sinter Makinas yile tirmeleri Kok Kuru Sndrme Buharnn Turbo Krklere Ta nmas Kok Bataryalarnda Scak Tamir Uygulamas Kangal Haddehanes i Tav Frn yile tirmes i Yeni Saf Su Tes is inin Getiris i Kok Kuru Sndrmede Yaplan Elektrik Tas arrufu Sinter Pelet Maniplas yonu Trbo Jeneratr Modernizas yonu Kuvvet Santrali Kazan Doal Gaz Dn m Buhar Jeti Su Soutma Makinelerinin Verimliliinin Arttrlmas Projes i Genel Tes is lerde Yaltm Mersin ay Pompa s tas yonunda Yaplan yile tirmeler SDEMR Gaz Datm Sis temindeki Kuvvet Santrali Eski Kok Gaz Bran mannn Yksek Frn Gazna Dn trlmes i Projes i 3 Nolu Yksek Frn arj Tes is leri Elektrofiltre ve As piras yon Sis temi yile tirme Projes i 6. Hava Ayr trma Tes is inin Salad Faydalar Kire Frnlarnda Frekans Konverteri Uygulamas

Tasarruf TEFO*/Yl 103 14.454 11.602 3.831 7.615 51.480 529 78.144 449 55 30.229 4.170 2.425 40.320 415 55.433 2.611 22.375 1.014

Sinter Deiken Debili Pompa Sistemi Sinter 159 Krc Besleyicileri yiletirme Projesi 6 Nolu Turbo Krk Tesisi Projesi 6-7 Nolu Buhar Kazanlar 7 Nolu Hava Ayrtrma Tesisi 5-6 Bataryalarda Frnlara Kmr arj Srasnda Buhar Yerine Yksek Basnl Amonyakl Su Kullanlarak Enerji Tasarrufu Salanmas Projesi Konverter Gaz Kazanm Projesi TOPLAM (TEFO*/Yl)

13 28 15.303 42.421 26.850 259 27.559 439.687

* TH : Ton Ham elik

BZ DNLEDNZ N TEEKKR EDERZ.

KAYNAKA

vgm.sanayi.gov.tr www.isdemir.com.tr

www.ito.org.tr