UNIVERZITET U SARAJEVU

MAINSKI FAKULTET SARAJEVO

MAINE ZA OBRADU REZANJEM

MUHAMEDAGI NIHAD

Vjezba A1

1). Za prijenosnik glavnog kretanja kod univerzalnog struga potrebno je na osnovu zadatih
podataka izraunati:
a) sve brojeve obrtaja (uzimati standardne vrijednosti),
b) prenike pri kojima se predvidjela promjena brzina,
c) ostale potrebne podatke za crtanje radnih dijagrama promjene obrtaja
PODACI:
m = 18 -broj stepeni,
D1 = 450 [ mm ] -max. prenik struganja,

Ve = 250 [ m / min ] - ekonomska brzina rezanja,

n18 = 2240 [ o / min ] - max. broj obrtaja vretena

2). Na osnovu izraunatih podataka konstruisati jednu od moguih kinematskih sema zupastog
prijenosnika i lezingerov dijagram.Dati komentar. Za usvojeni modul zupanika proraunati
zupanike i meusobna osna rastojanja.
3). Izraunati stvarne brojeve obrtaja i prikazati tabelarno odstupanja stvarnih od usvojenih
standardnih brojeva obrtaja.
RJEENJE:

2 = 12 ,
ve =

1000ve 1000 250

D1 n1
n1 =
=
1000
D1
450
n1 = 180 [ o / min ]
m 1

( k + 2) 3

nm = n11 k +1
log nm log n1
k +1
m=(
+ 3) (
1)
log 1
k+2
log 1 = (

m(k + 2) 3 1
18 (0,9 + 2) 3 1
) =(
) ,
log nm log n1
log 9000 log177

1 = 1,13
1 = 1,12 -odabrano iz tabele ; 2 = 12 = 1, 25

Sada moemo izraunati i ostale brojeve obrtaja:

n2 = n11 = 180 1,12 = 201, 6 [ o / min ]
n2 = 200 [ o / min ]
n3 = n21 = 200 1,12 = 224 [ o / min ]

n3 = 224 [ o / min ]

n5 = n41 = 250 1,12 = 280 [ o / min ]

n5 = 280 [ o / min ]

n4 = n31 = 224 1,12 = 250 [ o / min ]

n6 = n51 = 280 1,12 = 313, 6 [ o / min ]

n7 = n61 = 315 1,12 = 352,8 [ o / min ]

n8 = n71 = 355 1,12 = 397, 6 [ o / min ]

n9 = n81 = 400 1,12 = 448 [ o / min ]

n10 = n91 = 450 1,12 = 504 [ o / min ]

n11 = n101 = 500 1,12 = 560 [ o / min ]

n12 = n111 = 560 1,12 = 627, 2 [ o / min ]

n13 = n121 = 630 1,12 = 705, 6 [ o / min ]

n14 = n132 = 710 1, 25 = 887,5 [ o / min ]

n4 = 250 [ o / min ]

n6 = 315 [ o / min ]

n7 = 355 [ o / min ]

n8 = 400 [ o / min ]

n9 = 450 [ o / min ]

n10 = 500 [ o / min ]

n11 = 560 [ o / min ]

n12 = 630 [ o / min ]

n13 = 710 [ o / min ]

n14 = 900 [ o / min ]

n15 = n132 = 900 1, 25 = 1125 [ o / min ]

n15 = 1120 [ o / min ]

n17 = n162 = 1400 1, 25 = 1750 [ o / min ]

n17 = 1800 [ o / min ]

n16 = n152 = 1120 1, 25 = 1400 [ o / min ]

n18 = n172 = 1750 1, 25 = 2187 [ o / min ]

n16 = 1400 [ o / min ]

n18 = 2240 [ o / min ]

Sada emo na osnovu ovih brojeva obrtaja odrediti i ostale prenike:

v2 =

1000ve 1000 250

D2 n2
D2 =
=
= 398,3mm
1000
n2
200
D3 =

1000ve 1000 250

=
= 355, 4mm
n3
224

D4 =

1000ve 1000 250

=
= 318, 7 mm
n4
250

D5 =

1000ve 1000 250

=
= 284,3mm
n5
280

D6 =

1000ve 1000 250

=
= 252, 7 mm
n6
315

D7 =

1000ve 1000 250

=
= 224, 2mm
n7
355

D8 =

1000ve 1000 250

=
= 199mm
n8
400

D9 =

1000ve 1000 250

=
= 177 mm
n9
450

D10 =

1000ve 1000 250

=
= 159mm
n10
500

D11 =

1000ve 1000 250

=
= 142mm
n11
560

D12 =

1000ve 1000 250

=
= 126,3mm
n12
630

D13 =

1000ve 1000 250

=
= 112,1mm
n13
710

D14 =

1000ve 1000 250

=
= 88, 46mm
n14
900

D15 =

1000ve 1000 250

=
= 71,1mm
n15
1120

D16 =

1000ve 1000 250

=
= 56,8mm
n16
1400

D17 =

1000ve 1000 250

=
= 44, 23mm
n17
1800

D18 =

1000ve 1000 250

=
= 35,39mm
n18
2240

Sl.1 Radni (testerasti) dijagram za dvostruku geometrijsku promjenu

1. STRUKTURNA EMA PRIJENOSNIKA

Ovaj prijenosnik nam omoguuje 18razliitih brojeva obrtaja.
Odabirem slijedeu strukturu:
3x2x2+3x2

2. BROJ VRATILA
Dakle,imamo 5 vratila od kojih je vratilo III uplje, kao to se to vidi iz prethodne eme.

3. SCHLESINGER-ov DIJAGRAM

4. PRIJENOSNI ODNOSI
i1 =

z2
= 15 = 1, 76
z1

i2 =

z4
= 14 = 1,57
z3

i3 =

z6
= 17 = 0, 45
z5

i4 =

z8
= 25 = 1, 76
z7

i5 =

z10
= 11 = 0,89
z9

i6 =

z16
= 12 = 1, 25
z15

i7 =

z14
= 2 2 = 0,8
z13

i8 =

z12
= 0 =1
z11
6

5. BROJ ZUBA ZUPANIKA

z1 = 20 usvojeno
z2 = 15 z1 = 1, 76 20 = 35, 2
z2 = 35 usvojeno
z1 + z2 = z3 + z4 = 55
z4
= 14 = 1,57
z3
z3 = 21 z4 = 34 usvojeno
z1 + z2 = z3 + z4 = z5 + z6 = 55
z6
= 17 = 0, 45
z5
z6 = 18 z5 = 37 usvojeno
z7 = 20 usvojeno
z8 = 15 z7 = 1, 76 20 = 35, 2
z8 = 35 usvojeno
z7 + z8 = z9 + z10 = 55
z10
= 11 = 0,89
z9
z10 = 26 z9 = 29 usvojeno

z13 = 22 usvojeno
z14 = 12 z13 = 0,8 22 = 18
z14 = 18 usvojeno
z13 + z14 = z15 + z16 = 40
z16
= 12 = 0,8
z15
z16 = 22 z15 = 18 usvojeno

U slijedeoj tabeli dat je pregled osnovnih podataka zupanika i to:

-modul kojeg usvajamo u granicama od 1 do 3,5 (odabiremo m=3),
-podioni prenik d
1

Z
d

20
60

35
10
5

21
63

34
10
2

37
11
1

18
54

20
60

35 29
10 87
5

10

11

12

13

14

15

16

26
78

20
60

20
60

22
66

18
54

18
54

22
66

5. STVARNI BROJ OBRTAJA

n0 = n13 = 710
z z z
20 20 18
n1 = n0 1 7 15 = 710 = 189, 68
z2 z8 z16
35 35 22
z z z
21 20 18
n2 = n0 3 7 15 = 710 = 205,03
z4 z8 z16
34 35 22
z z
20 20
n3 = n0 1 7 = 710 = 231, 08
z2 z8
35 35
z z
21 20
n4 = n0 3 7 = 710 = 250,58
z4 z8
34 35
z z z
20 20 22
n5 = n0 1 7 13 = 710 = 283,35
z2 z8 z14
35 35 18
z z z
21 20 22
n6 = n0 3 7 13 = 710 = 306, 27
z4 z8 z14
34 35 18
z z z
20 29 18
n7 = n0 1 9 15 = 710 = 370, 24
z2 z10 z16
35 26 22
z z z
31 29 18
n8 = n0 3 9 15 = 710 = 400, 2
z4 z10 z16
34 26 22
z z
20 29
n9 = n0 1 9 = 710 = 452,5
z2 z10
35 26
z z
31 29
n10 = n0 3 9 = 710 = 489,12
z4 z10
34 26
z z z
20 29 22
n11 = n0 1 9 13 = 710 = 553
z2 z10 z14
35 26 18
z z z
31 29 22
n12 = n0 3 9 13 = 710 = 597,8
z4 z10 z14
34 26 18
z z z
37 20 18
n13 = n0 5 7 15 = 710 = 683
z6 z8 z16
18 35 22
8

n min 1

nst min 1

(%)

180

189,68

5,3

200

205,03

2,5

224

231,8

3,5

250

250,58

0,2

280

283,35

1,2

315

306,27

2,7

355

370,24

4,2

400

400,2

0,05

450

452,5

0,5

500

489,12

2,2

560

553

1,2

630

597,18

710

683

3,8

900

833,9

7,3

1120

1019,3

1400

1332

4,8

1750

1628

2000

1991

11

z z
37 20
n14 = n0 5 7 = 710 = 833,9
z6 z8
18 35
z z z
37 20 22
n15 = n0 5 7 13 = 710 = 1019,3
z6 z8 z14
18 35 18
z z z
37 29 18
n16 = n0 5 9 15 = 710 = 1332
z6 z10 z16
18 26 22
z z
37 29
n17 = n0 5 9 = 710 = 1628
z6 z10
18 26
z z z
37 29 22
n18 = n0 5 9 13 = 710 = 1991
z6 z10 z14
18 26 18

6. PROCENTUALNI PAD BROJA OBRTAJA

7. OSNO RASTOJANJE VRATILA

Osna rastojanja izmeu prikazanih vratila raunamo na slijedei nain:
a I-II =

d1 +d 2 60+105
=
=82,5 mm
2
2

a II-III =

d 7 +d8 60+105
=
=82,5 mm
2
2

a III-IV =

d11 +d12 60+60

=
=60 mm
2
2

a IV-V =

d13 +d14 66+54

=
=60 mm
2
2

10