Professional Documents
Culture Documents
761CBG027
761CBG027
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)
ETC OYUNCAKLAR
ANKARA, 2009
Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. OYUNCAIN TANIMI ...................................................................................................... 3 1.1. Oyuncaklarn ocuklarn Geliimine Olan Etkileri ...................................................... 5 1.2. Eitici Oyuncaklar ........................................................................................................ 7 1.2.1. Tanm ve nemi ................................................................................................... 7 1.2.2. Eitici Oyuncaklar ocuklarn geliimine Olan Etkisi .......................................... 8 1.2.3. Eitici Oyuncak eitleri..................................................................................... 11 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 21 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 23 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 24 2. ETC OYUNCAI HAZIRLAMA .............................................................................. 24 2.1. Eitici oyuncan hazrlanmasnda dikkat edilecek noktalar...................................... 24 2.2. Eitici Oyuncak Yapm.............................................................................................. 25 2.2.1. Eitici Oyuncan Planlanmas............................................................................ 25 2.2.2. Kullanaca Ara-Gereci Hazrlama.................................................................... 29 2.2.3. Eitici Oyunca Yapma...................................................................................... 29 2.3. Eitici Oyunca Erken ocukluk Eitim Kurumlarnda Uygulama.......................... 31 2.4. Hazrlanan Eitici Oyuncaklar Deerlendirme.......................................................... 33 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 34 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 36 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 37 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 38 NERLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 39 KAYNAKA ......................................................................................................................... 40
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 761CBG027 ocuk Geliimi ve Eitimi Erken ocuklukta retmen Yardmcl-zel Eitimde retmen Yardmcl Eitici Oyuncaklar Eitici oyuncaklarn tanm, nemi, ocuun geliimine etkileri ve eitleri hakknda bilgi edinme, Eitici oyuncak hazrlama ve uygulama becerilerinin kazanld renme materyalidir. 40/24 Bu modln n koulu yoktur. Eitici oyuncak yapmak. Genel Ama Uygun ortam salandnda, eitici oyunca tanmaya, dolgu oyunca hazrlamaya dayal doru etkinlikler hazrlayp uygulayabileceksiniz MODLN AMACI Amalar: 1. Uygun ortam salandnda eitici oyunca tanmaya ynelik etkinlikler hazrlayabileceksiniz. 2. Uygun ortam salandnda eitici oyunca hazrlamaya ynelik etkinlikler hazrlayabileceksiniz. ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Kaynak kitaplar, bilgisayar, projeksiyon, fotoraflar, afi, bror, dergiler, uyarc pano, tepegz, fotoraflar, CD, VCD, televizyon. Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. Modl sonunda ise, kazandnz bilgi ve becerileri belirlemek amacyla hazrlanan lme aracyla deerlendirileceksiniz.
LME VE DEERLENDRME
ii
GR GR
Sevgili renci Oyun oynamadan byyen birini grdnz m? Bireyler yetikin olduunda bile oyuna devam ederler. Evinde kk kzyla birlikte evcilik oynayan bir anne, oluyla ma yapan bir baba, torunuyla parkta ta toplayan, sonra onlarla oynayan bir dede, oyunun hayatmzdaki yerini gsteren rneklerdendir. Oyun, elendiren, reten, ocuklarn duygularn, dncelerini ve gereksinimlerini en iyi ifade ettii, yetikinlere kendi i dnyas ile ilgili ipular verdii nemli bir etkinliktir. Oyunun ocuun geliimine olan nemi saymakla bitmez. ocuk oyun oynarken oyuncaklar ile kendisine ayr bir dnya yaratr. Oyunlarn vazgeilmez eleri olan oyuncaklar, ocuun zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal geliimlerini destekleyen, hayal gcn ve yaratcln gelitiren en deerli aralardr. Erken ocukluk dneminde ocuun, simgeleri kullanma, alglama, yeni kavramlar oluturma gibi bilisel becerilerinin ve tm geliimlerinin desteklenmesi iin eitici oyuncaklar kullanmas yararldr. Bu modl ile eitici oyuncaklarn tanm, nemi, ocuun geliimine etkileri ve eitici oyuncak eitlerini renecek, eitici oyuncak yapma ve uygulama becerisi kazanacaksnz. Edindiiniz bilgileri ve uygulama deneyimlerini gnlk yaantnzda ve blmle ilgili alanlarda kullanabileceksiniz.
ARATIRMA
Eitici oyuncaklarn tanm, nemi, ocuun geliimine olan etkileri ve eitici oyuncak eitleri ile ilgili eitli kaynaklardan ve internetten bilgi edininiz. Topladnz bilgilerden ve konu ile ilgili resimlerden oluan bir uyarc pano hazrlaynz. Hazrladnz uyarc panoyu snfnza asarak retmeniniz ve arkadalarnzla paylanz.
1. OYUNCAIN TANIMI
Yaplan aratrmalar, ocuklarn gerek zihinsel, gerekse bedensel geliiminde oyun kavramnn n plana ktn gsteriyor. Oyun oynamak, sanld gibi zaman geirmeye yarayan, belli kurallar olan, elence amal bir aktivite olmann tesinde, ocua gelecek yaantsnda gerekli olacak her trl bilgi ve beceriyi kazandrmada hazrlk nitelii tar. ocuun kas geliimini salayan, enerjisinin boalmasna yol aan oyun, arkadalar ile iletiimi ve ibirliini de salayarak onun dnyasn biimlendirir. Oyunla dnyay deerlendirmeye ve anlamaya balayan ocuk, ayn zamanda toplumsal ilikileri, kurallar, yenmeyi, yenilmeyi renmeye balar. Kurallara uymann zorunluluunu da oyun ortamnda kefeder ve yklendii roln stesinden gelebilmek iin abalarken, dier taraftan da sorumluluk duygusunu renir.
Oyunun ocuun geliimine olan nemi saymakla bitmez. ocuk oyun oynarken oyuncaklar ile kendisine ayr bir dnya yaratr. Oyunlarn vazgeilmez eleri olan oyuncaklar, ocuun zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal geliimlerini destekleyen, hayal gcn ve yaratcln gelitiren en deerli aralardr.
Bebekler, doar domaz d dnyay duyu organlar aracl ile tanmaya balar. evresinde bulunan her nesne onun iin uyarc ve retici niteliindedir. Hzla byd ve deitii ilk yllarda oyun ve oyuncaklar, bebein neredeyse tm zamann alr. Oyunlarn vazgeilmez eleri olan oyuncaklar, ocuun zihinsel, bedensel ve psikososyal geliimine yardmc olur. Bir yandan elenceli anlar yaratrken dier yandan da etkili bir eitimsel grev stlenir. Oyuncak, bebei oyalayarak annenin rahat etmesini salayacak bir nesne olarak deil, nemli bir eitim arac olarak grlmelidir.
ocuun geliiminde bu derece nemli rol oynayan oyuncaklarn seimini zenle yapmal oyuncak seerken u noktalara dikkat edilmelidir: Seilen oyuncak ocuun yana, geliim seviyesine, ilgi ve ihtiyalarna uygun olmal, Oyuncak sade, ayrntlar az, sivri keleri yuvarlatlm, kaliteli malzemeden yaplm olmal, Oyuncan biimi ve boyutlar, kullanaca amaca ve oyun alanna uygun olmal, Oyuncak, dayankl, salam olmal, kolayca temizlenmeli, Seilen oyuncak hava koullarna ve uzun sre kullanma elverili olmal, Oyuncak ok ynl olmal,
Oyuncak ocuun geliim alanlarnn tmn birden destekleyebilecek zengin uyarclar iermeli, Oyuncan yanc, parlayc nitelikleri olmamal, boyas kmayan, parlak, canl renklerde, zehirsiz boya ya da vernikle boyanm olmaldr.
Resim 1.7: ocuklarn geliim seviyelerine gre eitici oyuncaklar deiiklik gsterir
Eitici oyuncaklarla ocuklarn yalnzca bilisel geliimi deil, tm geliimleri desteklenir. Buna gre eitici oyuncaklar; ocuklarn bilisel, dil ve z bakm becerisini desteklemek amacyla sistemli bir ekilde gelitirilmi, ayn zamanda sosyal-duygusal ve motor becerilerinin geliimini destekleyen, ocuklarn oynayarak renmesini salayan oyuncaklar olarak tanmlanr. Eitici oyuncaklar, ocuklarn geliim seviyelerine gre farkllk gsterir. rnein; 03 yana kadar olan dnemde iitme, dokunma, grme duyularn uyaran mobiller, oyun battaniyeleri v.b. oyuncaklar hazrlanabilir. Daha byk yalardaki ocuklar iin ise, tek bana ya da grupla oynayabilecekleri tombalalar, dominolar, eletirme kartlar, yap-bozlar para- btn oyunlar uygun olur.
Eitici oyuncaklarn ocuun geliimine etkileri yle aklanabilir. Bilisel geliimin desteklenmesinde eitici oyuncaklarn nemi; ocuun dnme, bilme, alglama, tanma, soyutlama, gruplama, kavram gelitirme, hatrlama gc, akl yrtme, aklda tutma, dikkatini younlatrma, organlar aras egdm, problem zme, yaratclk, gibi pek ok becerinin gelimesini salar. Eitici oyuncaklarla ocuklar, olaylar ve objeler, neden-sonu ilikileri, benzerlik, para- btn gibi ilikiler kurarak veya onlarn belli bir zellik ya da olu srasna gre sralayarak, gruplayarak zihinsel yeteneklerini gelitirirler.
Problemlere deneme- yanlma yoluyla zmler bulmasn salar. Eitici oyuncaklar, ocuklarn eitli renk, boyut ve ekil kavramlarna, saysal, yaznsal kavramlardan haberdar olmalarna yardmc olurlar. ocuk oyuncaklar sayesinde eyalarn mekndaki durumlarn da tanr. (orada, arkada, yanda v.b) yani ocukta mekn kavram geliir.
Dil geliiminin desteklenmesinde eitici oyuncaklarn nemi; Grupla oynanan eitici oyuncaklar ocuklarn birbirleri ile iletiim kurmalarn salar. Bu da ocuklarn alc ve ifade edici dil becerilerinin geliimine katk salar. ocuun dil geliimini desteklemek iin hazrlanm eitici oyuncaklarla ocuk, yeni kelimeler renir, bir durumu ya da olay anlatma, soru sorma, cevap verme becerileri gelitirir. Verilen grsel ya da szel ipular ile hikaye anlatma, resimli kartlarla yeni
Resim 1.11: Kartlarla yeni bir hikye oluturma dil geliimini destekler
Sosyal ve Duygusal geliiminin desteklenmesinde eitici oyuncaklarn nemi; Eitici oyuncaklarla oynamak, bamszlk, kendine gven duygularn gelitirir. ocuun balad bir ii srdrebilme ve sonulandrma becerisi kazanmasna yardmc olur.
10
Arkada grubu ile oynama, paylama, yardmlama, ibirlii yapabilme, srasn bekleme, kurallara uyma, kazanma, kaybetme, rekabet gibi sosyal becerilerin gelimesine yardmc olur. Eitici oyuncaklarla oynarken ocuk duygularn da ifade etme olana bulur. Yapabildiinde, kazandnda ya da bitirdiinde sevin, bunun tam tersinde kzgnlk, fke, aknlk gsterir. Duygularn dile getirir. ocuk hem oyun oynad, hem de bir gruba dahil olduu iin mutlu olur. Bunlarn dnda ocuklarn z bakm becerilerini destekleyen eitici oyuncaklar hazrlanarak, giyinme, soyunma, back balama gibi kiisel ve evre temizlii konularnda davran ve duyarllk kazanmalar salanabilir.
Resim 1.12: Grup halinde oynanan oyunlar, sosyal geliimi, duygusal geliimi destekler
Psiko- motor geliiminin desteklenmesinde eitici oyuncaklarn nemi; Eitici oyuncaklar, parmak ve el kaslarnn etkili olarak kullanlmas, el-gz koordinasyonu gibi becerilerin geliimini destekler. Kk kaslarn motor geliimine katk salar.
Geliimin her alann desteklemesi asndan eitici oyuncaklar, farkl ya ve geliim dzeyindeki tm ocuklar iin ok nemlidir.
11
ocuklarn geometrik ekilleri tanmalarna ve renmelerine yardm eden alma ve etkinliklerdir. ekil kavram, gnlk plan iinde yer alan tm etkinlikler yoluyla ocuklara kazandrlabilir. rnein; retmen gen, yuvarlak, daire eklinde omak kuklalar hazrlayarak, hikye anlatabilir.
12
ocukta zaman kavramnn geliimi iin, bilisel bir yaplamann olumasna gereksinim vardr. 4 yana kadar ocuklar, daha ok imdiki zamanla ilgilenirler. Snfta ekilen bir fidenin geliimi zaman kavramn gelitirici bir almadr.
Mekan kavram ( uzak-yakn, i-d, n-arka, ieri-dar, alt-st-orta, altndastnde, sanda-solunda, ileri-geri v.b.).
Uzayda konum kavram ile ilgili hazrlanm pek ok kartlar, pazen tahtalar, ocuklar tarafndan bireysel ya da grupa oynanabilmektedir. retmen meknda konum kavram ile ilgili pek ok kart hazrlayabilir ve ykler oluturabilir.
ocuklara saymay retmek, saylar tantmak, saylarn birbirleriyle olan ilikisini kavramlarna yardm etmek amacyla yaplan etkinliklerdir. Tm kavramlarda olduu gibi bu dnemde kazanlan saysal bilgiler ocuun eitimi iin salam bir temel oluturur. Oyuncaklar basitten karmaa doru hazrlanmaldr.
13
Resim 1.17: Oyuncaklar yardm ile ocuklar sklmadan say kavramn renir
Renk kavram, ocukta 2 yandan sonra gelimeye balar. ocuklar zt renkleri, daha kolay renirler. eitli dominolar, kartlar, tombalalar hazrlanarak, renk kavram oyun yoluyla retilebilir.
14
Resim 1.21: Hem renk, hem de say kavramn destekleyen bir eitici oyuncak
Erken ocukluk dnemindeki ocuklar balangta, nicelik kavramyla ilgili ilemlerde grsel alglamayla yaplan almalarda daha baarldrlar. ocuklar, azlk okluk kavramyla ilgili kavram kazanrken, aralkl izilmi ayn saydaki bir nesneyi boluk brakmadan izilip grdnde aralkl olann daha ok olduunu syler. Bunun zamanla eit olduunu renir. Ayn rnek, sv dolu uzun ve ksa olan bardaklarla da yaplabilir. Boyut Kavram ( byk-kk, uzun-ksa, geni-dar, yksek-alak, kaln-ince v.b)
15
Boyut kavramna ait ilk davranlar 2-3 yandaki ocuklarda byk-kk olan tanma ayrt etme ile ortaya kmaktadr.
Bu etkinlikler ocuklarn geliimsel zellikleri ve bireysel farkllklar dikkate alnarak basitten zora doru planlanmaldr.
16
Resim 1.23
6. ay + st ste koyma oyuncaklar: (Grsel uyar ve kk kas koordinasyonunu gelitirir.) Davullar Toplar: (Kavrama, atma hareketleri ile dokunsal uyar salar.) Kuma faaliyet kitaplar
17
12.ay + Bloklar ve st ste koyma oyuncaklar: (El ve gz koordinasyonunu gelitirir) Doldurulmu oyuncaklar: (Sosyallemeyi ve duygu geliimini retir.) ekil dzenleme: (Grsel ve dokunsal uyar salar) Basit yapbozlar: (Parmak becerisi ve gz el koordinasyonu gelitirir) Dmeli, kollu, kapakl oyuncaklar
24.ay + Telefonlar, aletler, bilgisayar oyunlar: (Bykleri taklit ederek rol yapar) Vurmal setler: (Sebep ve sonu ilikisi kurmasn salar, kk kas geliimini destekler) Oyuncak bebekler/bebek setleri: (Kendisine rol gelitirmesini salar) Sanat rnleri: (Yaratcl ve hayal gcn tevik eder Bloklar(hacim kavramnn geliimini destekler) Kitaplar: (Kelime hazinesini, dikkat geniliini zenginletirir)
35 ya Evcilik, okul oyunlar ile bebekler, mutfak ve doktor muayene aletleri, Dil geliimi iin: renkli tular olan piyano, mzik ve yk kasetleri ile kuklalar vb. Matematie hazrlamaya ynelik: resim ve say eleme oyunlar;( domino, kzma birader ve say kartlar )
18
Resim 1.26:Oyuncaklar, sadece ocuklar oyalamaz, ayn zamanda zihinsel fonksiyonlarn da gelitirir
19
Etkinlik: Tangram, problem zme, nesneleri tanma konusunda ocuklar ok gelitirdii bilinen bir oyuncak. Oyun ok basit. eitli boyutlarda genler size temel malzemeler olarak veriliyor. Bunlarla size verilen ekilleri retiniz. imdi ilk olarak bu eklin fotokopisini ekip bir kartona yaptrn gzelce kesin. Bir marangoza ahap tanda yaptrabilirsiniz.
20
Konu ile ilgili edindiiniz bilgileri ve Konu ile ilgili edindiiniz resimleri resimleri eitli gazete, dergi vb. renkli fon kartonu zerinde dizayn kaynaklardan faydalanarak snfta sunum ederek uyarc pano oluturun. yapacak ekilde hazrlaynz. Hazrladnz bilgileri ve resimleri snfta sunum yaparak retmeninizle ve arkadalarnzla paylanz. Evinizde bulunan ve evrenizden edindiiniz eitici oyuncaklar snfa getirerek uyarc bir ke hazrlaynz. Arkadalarnzdan ocukken oynadklar eitici oyuncaklarla ilgili zel anlarn paylamalarn isteyiniz. Snfa getirdiiniz eitici oyuncaklar arkadalarnza datarak duygu ve dncelerini reniniz. Raporlarnz ve aklamalarnz ak ve anlalr olmaldr.
Sunumunuz bitince konu ile ilgili arkadalarnzn grlerini alnz. Varsa sorularn cevaplaynz.
21
KONTROL LSTES
Uygulama faaliyetinde yapm olduunuz almalar kendiniz ya da arkadanzla deierek deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. Eitici oyuncaklarn ocuun geliimine etkileri ile ilgili bilgi ve resim aratrdnz m? Konu ile ilgili edindiiniz bilgileri ve resimleri eitli gazete, dergi vb. kaynaklardan faydalanarak snfta sunum yapacak ekilde hazrladnz m? Hazrladnz bilgileri ve resimleri snfta sunum yaparak retmeninizle ve arkadalarnzla paylatnz m? Sunumunuz bitince konu ile ilgili arkadalarnzn grlerini alnz. Varsa sorularn cevapladnz m? Yaptnz alma ile ilgili raporu retmeninize teslim ettiniz mi? Evet Hayr
2.
3.
4.
5.
DEERLENDRME Uygulama deerlendiriniz. faaliyetinde yapm olduunuz almay kontrol listesine gre
Yapm olduunuz deerlendirme sonucunda eksiiniz varsa, faaliyete dnerek ilgili konuyu tekrarlaynz.
22
DEERLENDRME Cevaplarnz, cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz sorularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Cevaplarnzn hepsi doru ise bir sonraki renme faaliyetine geebilirsiniz.
23
ARATIRMA
Eitici oyuncak yapmnda dikkat edilecek noktalar eitli kaynaklardan aratrarak konu ile ilgili bilgi edininiz. eitli kaynaklardan eitici oyuncak rnekleri aratrnz. Edindiiniz bilgileri snfta arkadalarnz ve retmeninizle paylanz.
24
Resim 2.1: eitli kavramlarn kazandrlmasnda kullanlabilecek bir eitici oyuncak (Say, Boyut v.b)
25
Resim 2.2: Eletirme ile hem renk, hem de ekil kavram verilebilir
Eletirme;
Birbirinin ayn olan, iki nesneyi bir araya getirme becerisidir. ocuklara resimler kark olarak verilir, resimli kartlar ya da objeler arasndan birbirinin ayn olan iki ekli ya da objeyi bulup yan yana veya st ste koymas istenir. ocuun tm kartlar dikkatle incelemesi, ayn olanlar bir araya getirmesi gerekir. Bellek kartlar, dominolar, resimli tombalalar eletirme oyunlardr. ocuk evde yalnz ya da annesiyle birlikte, oraplarn, eldivenlerini, patiklerini vb. nesneleri bir araya getirerek eletirir.
Benzer ve farkl olan bulma; Benzer olann bulma; ocuun bir grup nesne ya da resimli kart iinden bir ya da birka zellii bakmndan benzer olanlar ayrt etmesidir. rnein; resimli kartlarla benzerini bulma oyunu,
26
Farkl olan bulma; bir ya da birka zellii ayn olan bir grup nesneden fakl zelliklere sahip olan ayrt etme eklinde tanmlanabilir. ocuklarn bir ya da birka zellii ayn olan bir grup nesneden veya resimli karttan fakl zelliklere sahip olan bir nesneyi ayrt etmesi esasna dayanr. rnein; resimli kartlar zerinden fakl olan kapatma oyunu.
liki Kurma;
liki kurma ocuun dnyay tanmasnda, anlamasnda nemli bir bilisel beceridir. ocuklar nesneleri, olaylar, durumlar, kavramlar bu olgu ve kavramlar bu olgu ve kavramlar arasndaki balanty, iliki kurma becerisini etkili bir ekilde kullanarak evresinde olup bitenleri alglar ve renir. liki kurma oyuncaklarnda ocuktan belli bir zellik asndan verilen ilikiyi alglamas ve ayrt etmesi istenir. Paralar birletirerek resmin btnn oluturma, kullanld yere ya da kullanm amacna gre ilikili olanlar veya belli bir zellik asndan (r; renk) ayn olan ancak dier tm zellikleri farkl olanlar bir araya getirme sz konusudur.
Aadaki alt basamaklardan oluur: Fonksiyonuna gre iliki kurma ( Tombala, dominolar v.b.) Kavramsal iliki kurma ( Bellek kartlar, ztlklar kart, kavramsal iliki kurma tombalas, domino, Para-btn ilikisi kurma ( Kark kartlarla para-btn oluturma, yap-boz)
27
Gruplama;
ocuun bir dizi nesneyi ekil, renk, byklk vb. zelliklerine gre ayrt ederek verilen bir zellie gre bir araya getirebilmesidir. rnein; suda yaayan hayvanlar, uan hayvanlar, mutfak malzemeleri, klk giysiler gibi seilecek nesneleri bir araya getirme. ocuklar 4-5 ya civarlarnda nesnelerin benzer ya da farkl ynlerini grsel olarak alglayp basit gruplamalar yapabilir. 56 yandan sonra ocuk, oyuncaklarn, eyalarn da gruplar. Okulda da ocuk, pastel boyalar, makaslar, ktlar gibi nesneleri gruplar. Sralama;
Nesneleri herhangi bir zellik asndan sralamadr. rnein, bykten ke ya da kkten bye doru, azdan oa, oktan aza, renkleri tonlarna gre, olaylar olu srasna gre sralama gibi.
28
Bilisel geliimle ilgili ara-gere hazrlama da ilem basamaklar; Yaplacak arala belirlenmelidir. ilgili hangi becerinin kazandrlaca yani hedefi
Yaplacak arala ilgili kazandrlmas beklenen davranlar belirlenmelidir. Belirlenen hedef ve hedef davranlarn gelitirebilecek ara modelini planlama Ara yapmnda ilem ve ilem basamaklarn belirleme Aracn yapm iin gerekli malzemeyi belirleme, hesaplama, alma. Arac ilem basamaklarna gre hazrlama Aracn kullanm ynergesini belirleme ve yazma. Aracn zelliine uygun saklama kab hazrlama.
29
yapraklar kullanlr. Elma aacnn kesine alma, armut aacna mee aacna palamut, am aacna kozalak gibi. izilen resmin tm dzenlemeleri yapldktan sonra resim kadna geirilir. Uygun boyalarla resimler renklendirilir. Hazr olan resimler boyutlarna gre belirlenmi mukavvaya yaptrlr. Yaptrma ileminden sonra mukavva, figr saysna gre 5-6 ya blnr. Sonra her bir resim kendi arasnda paralara blnr. Kartlar paralara ayrldktan sonra ypranmamas iin kenarlar effaf bantla bantlanr. Her bir kart 6 paral olarak hazrlanmtr. Bu paralarn her birinin kesine o resmi simgeleyen semboller izilir. Oyun zar atarak oynanaca iin, kartn paralarnn her birinin arkasna zarn yzeyindeki puanlar izilir. Grupa oynanabilmesi iin bir de zar yaplr. Oyunun ynergesi hazrlanr. Hazrlanan kartlar saklamak iin bir bo kutu kullanlabilir.
rnek: II-Eletirme tombalas Oyuncan yapm iin gerekli ara-gereler: Mukavva, beyaz resim kad, effaf bant, parmen kad, kurun kalem, silgi, cetvel, maket ba, makas, yaptrc, ve boyalar Oyuncan yapl; Kartlarn boyutlar belirlenir. Kullanlacak olan resimler parmen kadna yerletirilir. Bu resimler hedefe gre belirlenir. Tombala kartlar belirlenen lde kesilir. zeri 6 ya da 8 adet kare olacak ekilde izilir. Parmene izilen resimler aralklarla bu kartlara izilir. Ayrca kartlarn zerindeki resimler tombalay kapatmak iin kullanlan ayr kartlara izilir. Uygun boya kalemleri ile boyanr. Kartlar paralara ayrldktan sonra ypranmamas iin kenarlar effaf bantla bantlanr.
Tombala oyununun oynan yledir; Tek ocuk oynad zaman, ocuk tombala kartlarn nne koyar. Kk kartlar masaya yayar ya da bir torbadan ekerek, nndeki kartlarn zerine yerletirilir. ki ya da daha fazla sayda ocuk oynad zaman tombala kartlarn aralarnda blr ve nlerine koyarlar. Kk kartlar bir torbaya konur. Bir ocuk torbadan kart eker. ekti i kart arkadalarna gsterir. nndeki kartta ayn ekil olan ocuk, Ben de der ve kart
30
alp, kendi kartnn zerine koyar. Kartndaki ekillerin hepsini nce kapatan ocuk oyunu kazanr.
ocuklar arasndaki bireysel farkllklar unutulmamal, aralarnda rekabet ortam oluturulmamaldr. nemli olan ocuun elenirken renebilmesidir. Etkinlikler srasnda esnek olunmaldr. Oyun ve ynerge ocuklarn anlayabilecei ekilde, ak ve net, anlalr olarak ifade edilmelidir. Ynerge says birden fazla ise, aama aama ocuun aklnda tutabilmesi iin uygulayarak aklanmaldr. ocuklarn dikkatli olmas, dinleme becerilerinin gelimesi iin, ynerge bir kez ak bir ekilde sylenmeli, gerekirse oyun srasnda tekrarlanmaldr. Uygulama sreleri, zamanlar ocuun geliim seviyesi ve ilgisi dikkate alnarak belirlenmelidir. Uygulama srasnda grupla yaplacak bir oyunda ocuklarn, ibirlii, srasn bekleme, sayg gsterme gibi toplumsal kurallara uymalar aklanr.
31
Eitici oyuncaklarn tamam ocuklara verilmemeli, retmen nceden plan yapmal, planna uygun oyunca seerek, ocuklara vermelidir. Oyuncaklarla oynama tamamlandnda ocuklarla birlikte toplanp, kaldrlmaldr.
Resim 2.8: Eitici oyuncaklar, ocua hazr bulunuluk ilkesine uygun verilmelidir
retmen ya da ebeveyn gereksiz mdahalelerden kanmaldr. ocuk yanl yaptnda kesinlikle krc szler sylenmemelidir. Bunun yerine doru bir rehberlikle yanllar kendisinin grmesi salanmaldr. Eitici oyuncaklar sadece masa banda yaplacak etkinlikler deildir. Zaman zaman bahede bir bankn zerinde ya da yere oturarak da yaplabilir. ocuk ynergelerdekileri tamamladktan sonra szl destek yaplmal ( aferin ne gzel tamamladn, ne abuk eletirdin v.b.), yapt alma ile ilgili konuulmaldr. ocuk tekrar yapmak isterse izin verilmelidir. ( yap-boz, eletirme, sralama v.b.)
32
33
Resimlerini iziniz.
Oyunca vernikleyiniz.
34
KONTROL LSTES
Uygulama faaliyetinde yapm olduunuz almalar kendiniz ya da arkadanzla deierek deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ocuklarn ya ve geliim dzeylerine uygun bir eitici oyuncak planladnz m? Eitici oyuncak iin malzeme setiniz mi? Resimlerini izdiniz mi? Resimleri boyadnz m? Oyunca verniklediniz mi? Eitici oyunca bir erken ocukluk eitimi kurumunda uyguladnz m? Deneyimlerinizi arkadalarnzla paylatnz m? Evet Hayr
DEERLENDRME Uygulama deerlendiriniz. faaliyetinde yapm olduunuz almay kontrol listesine gre
Yapm olduunuz deerlendirme sonucunda eksiiniz varsa, faaliyete dnerek ilgili konuyu tekrarlaynz.
35
DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz sorularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Tm cevaplarnz doru ise modl deerlendirmeye geiniz.
36
DEERLENDRME Cevaplarnz, cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevaplar verdiyseniz renme faaliyetinin ilgili blmne dnerek ilgili blm kontrol ediniz. renme faaliyetleri lme deerlendirme ve modl deerlendirme blmnde istenen almalar baar ile tamamladysanz retmeninizle iletiim kurarak dier modle geebilirsiniz.
37
38
39
KAYNAKA KAYNAKA
DZCE, Nermin Gke, CNEL, Nur zyeer, Erken ocukluk Dneminde Bilisel Geliim Etkinlikleri, Ankara, 2006. OUZKAN, kran; SAPMAZ, Neriman, Yaratc ocuk Faaliyetleri, STANBUL, 1993. OUZKAN, kran; DEMRAL, zgr; TR, Glseren; TEZCAN, Emine, ANOKULLARINDA Yaratc ocuk Etkinlikleri, ANKARA, 1987. SERT, Sergl, Okul ncesi Eitim Kurumlarnda Yaratc ocuk Etkinlikleri, STANBUL, 2006. DRM, Ayegl, Okul ncesi Yaratc ocuk Etkinlikleri, STANBUL, 2000. http://www.bebeshop.com.tr http://www.cocuksevgisi.com http://www.amazon.co.uk/Soft-Toys-Bears-Characters-Ducks http://www.baby-toys.co.uk/ http://www.annecocuk.com http://www.toys.com
40