TURISTIKI VODI

SADRAJ
1. Dobrodoli na Avalu 2. Ako je verovati legendi 3. Istorijske injenice 4. Avala izletite Beograana etnja Avalom Planinski izvori Rasadnik 5. Znaajna mesta i objekti na Avali Spomenik Neznanom junaku Spomen-obeleje Vasi arapiu Spomenik sovjetskim vojnim veteranima Ostaci nekadanjih rimskih rudnika Toranj na Avali 6. Ugostiteljski i smetajni objekti Hotel Avala Planinarska kua Mitroviev dom Planinarski dom arapiev brest Restoran Stari majdan 3 4 6 8 12 13 13 14 14 16 16 17 18 22 22 24 24 25 7. U podnoju Avale Znamenita mesta i objekti Spomenik palim borcima u Drugom svetskom ratu Spomen-park Jajinci Rodna kua vojvode Stepe Stepanovia Spomenik vojvodi Stepi Stepanoviu Sakralni objekti Crkva Sv. Marije Magdalene u Belom Potoku Crkva Sv. Trojice u Ripnju Crkva Sv. Trojice u Kumodrau Ugostiteljski i smetajni objekti Hotel Suevi Hotel 1000 rua Restoran Kumbara Lovite i izletite Trenja 8. Rekreativna tura Bregovi Beograda Avala 9. Turistika mapa Avale 10. Mapa linija javnog prevoza 26 27 27 27 29 30 31 31 31 31 32 32 32 32 33

33 34 36

1. DOBRODOLI NA AVALU
Pored renih tokova Save i Dunava, jedna od atrakcija Beograda je umovito kupasto pobre Avale, sa vrhom na 511 m nadmorske visine, koju preporuujemo za izlet svim ljubiteljima prirode. Predeo bogat prirodnim, ali i istorijskim i kulturnim nasleem, udaljen 15 km od Beograda, idealan je za odravanje fizike kondicije i obnovu znanja o istorijskom trajanju Beograda. Desetak kilometara obeleenih planinarskih staza idealni su za etnju i rekreaciju.

2. AKO JE VEROVATI

LEGENDI

Legendu o Zlatnom runu ili o pohodu Argonauta u Kolhidu, napisao je Apolonije sa Rodosa, u 3. veku pre n. e. Prema ovom mitu, Argonauti, na lai Argo, pod komandom svoga voe Jasona, beei ispred kralja Egeja, otplovili su iz Grke. Plovei rekom

Istar (Dunav) iz Crnog mora, doplovili su do velike pustinje Laurion (Deliblatska peara), nedaleko od planine Angurion (Avala). Istar se kod kamenog brega Kaulika (Kalemegdana), gde su nastanjeni Singi, razdvaja na dva dela, od kojih jedan tee na zapad ka

Jadranskom moru, a drugi na istok ka Crnom moru. Tu su se Argonauti iskrcali kako bi se odmorili, snabdeli hranom i prineli rtve bogovima. Jedno od objanjenja ove legende je da su Argonauti koji su dobili gostoprimstvo Singa, ustvari nekadanji antiki istraivai rudnog blaga Avale.

Detalj sa vaze Argonauti se odmaraju na Lemnu, oko 460. godine pre n. e. (Pariz, Luvr)

Ostaci srednjovekovnog grada rnov

3. ISTORIJSKE INJENICE

Danas, o rimskoj naseobini na ovoj planini najjasnije svedoe davno naputena rudarska okna u upljoj steni ispod planine. Na ostacima prvobitnog rimskog utvrenja, u srednjem veku izgraena je tvrava rnov (slovensko ime za Avalu, u prevodu oznaava rvanj najverovatnije za mlevenje rude). Po narodnom predanju, rnov je bio zamak Jerine, u narodu upamene kao zloglasna ena despota ura Brankovia. Srednjovekovni grad rnov i malo rudarsko naselje zadralo se do turskih osvajanja. Vojska turskog sultana Murata u neuspelom pokuaju da osvoji Beogradsku

tvravu, 1442. godine zauzima rnov, koji je tada dobio naziv Gjuzelde. Obnovljeni avalski grad postao je jako tursko uporite. Vojska pod vostvom Sulejmana Velianstvenog, 1521. godine osvojila je Beograd od Maara, to je oznailo pad grada pod Otomansko carstvo. Avala, a time i rnov, izgubili su prvobitnu strateku vanost. Ipak, rnov je ostao naseljen sve do 18. veka kada je konano naputen. Ime avala pominje se prvi put poetkom 16. veka, orijentalnog je porekla i potie od arapske rei havala to znai vidikovac ili utvrenje koje dominira gradom.

Mnogi ne veruju u legende, ali je injenica da je Avala oduvek privlaila poglede osvajaa, a arheoloki nalazi ukazuju da su u njenim peinama nekada iveli neolitski prastanovnici Beograda. Dolaskom Rimljana, podignuto je utvrenje sa visokim bedemima, za odbranu rudarskog naselja i Singidunuma. Po nekim izvorima, pretpostavlja se da je to Mons Aureus na starim mapama oznaen kao jedno od rimskih utvrenja na Dunavu.
6

Dugo je gospodar avalskog grada bio turski stareina Pora, u narodu upamen po pljakanju okolnog seoskog stanovnitva. Po narodnom predanju, sa njim se obraunao Zmaj Ognjeni Vuk, unuk despota ura Brankovia, koji ga je ubio na samom ulazu u utvrenje. Evlija elebija, turski putopisac, zabeleio je da se Porin grob nalazi na Avali i da na njemu nema zdanja, ni kubeta, nego on mirno poiva u hladovini drvea. O tome je pisao i istoriar Stojan Novakovi: Sa zapadne strane grada ima jedan grob, dugaak oko 5, a irok 2 hvata, za koji kau da je Porin grob.

4. AVALA IZLETITE BEOGRAANA

Tokom 1859. godine Avala je prvi put proglaena zatienim prostorom, dok je krajem 19. veka sistematski poumljena listopadnom i borovom umom. Danas je to zakonom zatien predeo izuzetnih odlika. Izgradnja eleznice osamdesetih godina 19. veka bila je prelomni trenutak za izletnike posete okolini Beograda. Sudei po napisima u tampi, reklamirali su se izleti u okolini Beograda, u zelenu prirodu, na ist vazduh.

Tako je Planinsko drutvo, osnovano 1901. godine, pripremalo planinarske izlete na Avalu. Bilo je predvieno da se vozom ide do Resnika, zatim obeleenim stazama do Pinosave i sve do vrha Avale. Ministarstvo graevina odobrilo je popust na eleznici za izletnike planinare, pa je bilo odreeno da se na Avalu kree prvim etnim vozom u 7.30 sa beogradske eleznike stanice. Godine 1896. za Avalu i okolne ume ustanovljena je Okruna umska uprava, osnovan je umski rasadnik, trasiran i izgraen put od javnog puta Beograd Kragujevac do vrha Avale, a pored toga i sve peake staze.

Autobus sa otvorenim krovom, polazak ispred Hotela Slavija

Dananji Avalski put (od Autokomande do Troarine sa dve asfaltirane trake), izgraen je 1928. godine. Tada su postavljeni i prvi saobraajni znaci. Sa poboljanjem prilika u drumskom saobraaju, stvaraju se uslovi za odlazak na izlete van Beograda. Tridesetih godina 20. veka, tokom letnjih meseci odlazilo se na poludnevne i jednodnevne izlete do Avale, u organizaciji Drutva za saobraaj putnika i turista Putnik. Iz tadanjeg turistikog vodia vidi se da je od Trga Slavija do podnoja Avale saobraao omnibus od 5 ujutru do 5 posle podne, svakih dva sata, a cena karte bila je 12 dinara. Izlet na Avalu, motiv sa stare razglednice Beograda Skijanje je krajem dvadesetih godina 20. veka postalo popularno u Beogradu, a u zimskim mesecima su Beograani najee odlazili na Avalu.

Njihovo zborno mesto bilo je Mitroviev dom gde se moglo dobro ruati kao i u svakom boljem restoranu u Beogradu. Dnevni list Politika od 4. januara 1927. godine, donosi vest o veseloj proslavi novogodinje noi: Planinari su doekali Novu godinu u Planinskoj kui na Avali. Dok se u daljini Beograd prelivao kroz mnotvo svetiljki, u paviljonu ukraenom borovinom, veselilo se uz muziku sa gramofona, a igrao se arlston i fokstrot.

Na drumu oko Avale, 1927. godine odrana je meunarodna moto trka, u kojoj su uestvovale i ene vozai. I danas Avala ima magnetsku privlanost i nudi raznovrsne sadraje za izletnike. Planinski izvori iste vode i oznaene planinarske staze deo su zone za rekreaciju, koji uz ugostiteljske i smetajne objekte ine ovu prirodno celinu privlanom za boravak tokom cele godine.

Osim automobilom, na Avalu se moe doi i gradskim prevozom do samog podnoja Avale. Autobuske linije 401, 406, 407 i 408, polaze sa autobuske okretnice na poetku Avalskog puta. Od podnoja, pa sve do vrha, subotom, nedeljom i praznicima, autobus vozi zainteresovane na svakih pola sata.

Pobednik trke oko Avale Luj Perlen, prvi s leva, na toku marke Harlay

10

11

etnja Avalom Beograd nije samo ivopisna, zanimljiva i armantna varo, splet ulica, raspored trgova, radionica, etalita i razmiljalita Beograd je izrastao na ilama koje sru najhranljivije sokove iz velike, pitome i lepe pokrajine. Nju ete moi da upoznate i zavolite sa Avale. Dakle, pravac Avala! Jo jednom pogledajmo sa vrha Avale! Nauivajmo se, napasimo oi na toj lepoti. Oni bregovi i lugovi na jugu to je umadija. A ona zeleno-uta beskrajna ravan, preko reke to je Vojvodina, naa itnica. elite li sve to da vidite jo jednom i jo dalje, onda emo se uspeti na veliki televizijski toranj. Znao sam da ete to hteti. Ali da se prvo odmorimo malo ovde. Sednimo u travu i diimo avalski vazduh. Ovde je priroda, ovde je ivot. Odavde se vidi, tamo na zapadu, Mava. A ona bela traka to krivuda Morava, na istoku. Na jug moemo gledati sve do planine Rudnika. Na severu je Srem. Dole Beograd! Gore nebo! Ono isto nebo koje natkriljuje i Vau zemlju i Va grad i Vau kuu. Duko Radovi, knjievnik

Planinski izvori Na Avali se nalazi osam planinskih izvora sa istom vodom. Najpoznatiji su: izvor Ledinac, u narodu popularno nazvan Ladne vode, mesto je gde se izletnici uvek mogu osveiti hladnom istom izvorskom vodom. izvor Sakinac ime je dobio po sakama, buradima za vodu postavljenim na dva toka sa konjskom zapregom, kojima su u prolosti snabdevana domainstva; industrijalac ore Vajfert je sa ovog izvora nekada koristio vodu za svoju fabriku piva; veliki broj graana i izletnika i danas koristi vodu za pie sa ovog izvora. izvor Kamenac, dobio je ime po vodi koja izvire iz kamena. izvor Vranovac, nalazi se na putu za selo Zuce; lokalni metani prepriavaju legende o lekovitim svojstvima vode sa ovog izvora. Na Avali je pronaen mineral, jedinstven u svetu, plavo-zelene boje, pa nije neobino to je dobio ime Avalit. Prirodnjaki muzej u svojoj mineralokoj zbirci poseduje mineral Avalit. Rasadnik Treba spomenuti i rasadnik u podnoju Avale koji ima dugu tradiciju, a osnovan je na inicijativu Milana D. Obradovia Lianina, jednog od prvih inenjera umarstva kod nas. Ovo je jedan od prvih rasadnika u Srbiji, u kome se proizvodi sezonsko cvee za saenje cvetnih aleja na Avali. Adresa: Avalska 79, Beli Potok 3906 626, 3906 619 Radno vreme: radnim danima 715h

Rasadnik
12 13

5. ZNAAJNA MESTA I OBJEKTI NA AVALI

Krenite u etnju Avalom, obiite sve znamenitosti i pokuajte da doarate neke iezle detalje iz prolosti, koji su se ovde zbivali tokom istorije. Spomenik Neznanom junaku U blizini nekadanjeg srednjovekovnog utvrenja, stanovnici okolnih sela podigli su 1922. godine kameni spomenik na mestu nepoznatog palog ratnika iz Prvog svetskog rata. Ruevine grada rnova uklonjene su 1934. godine. Na tom mestu kralj Aleksandar Prvi Karaorevi zapoeo je izgradnju monumentalnog Spomenika Neznanom junaku. Prvobitni Spomenik Neznanom junaku Autor spomenika je vajar Ivan Metrovi. Kao inspiracija mu je posluila ranoantika grobnica persijskog vladara Kira u dananjem Iranu. Kralj Aleksandar poloio je povelju o podizanju memorijalnog spomenika u njegove temelje. Na vrhu sarkofaga uklesan je natpis: Aleksandar Prvi, kralj Jugoslavije, neznanom junaku, a na suprotnoj strani godina planiranog zavretka spomenika: 1938. U postamentu spomenika je podzemna prostorija gde se nalazi koveg sa posmrtnim ostacima nepoznatog ratnika. Na ulazu se nalaze monumentalni stubovi u vidu enskih figura u narodnim nonjama (karijatide): Bosanka, Crnogorka, Dalmatinka, Hrvatica, Slovenka, Vojvoanka, Srbijanka i Makedonka, koje su simbolizovale ujedinjavanje svih nacionalnosti u Kraljevini Jugoslaviji. Vajar uzepe Pino Grasi izveo je u kamenu tri karijatide po Metrovievim nacrtima: Makedonku, Dalmatinku i Srbijanku.

Dananji Spomenik Neznanom junaku

14

15

Spomenici Vasi arapiu

Ostaci nekadanjih rimskih rudnika Sa june strane Avale, nalazi se rudnik ive uplja stena koji se, po miljenju profesora Miloja Vasia, smatra jednim od najstarijih poznatih u Evropi. Po njegovom tumaenju, Vinu su, u 7. veku pre n. e. osnovali grki rudari, kao koloniju ije je ime ostalo nepoznato. Ovi rudari su tragali za retkom rudom cinabaritom, od koje se dobija skupocena boja cinober. Ova ruda je eksploatisana u rudniku uplja stena. Na stvaranje originalne Vasieve teorije uticalo je predanju da su Argonauti Istrom plovili sve do mesta gde se ova reka rava u dva kraka. Sasvim je verovatno da su i jonski rudari tim putem mogli doi do uplje stene i do njenog rudnog blaga, zbog ije je eksploatacije i prerade osnovano i naselje u dananjoj Vini, kao dunavska luka jonskih trgovaca.

U ovom kraju rudarstvo je naroito cvetalo u vreme Rimljana. Iz nekadanjeg avalskog rudnika Crveni breg, u naselju Ripanj, svojevremeno su vaeni olovo i cink, a uz njih srebro i zlato. U njemu i dalje postoje tragovi rudarske aktivnosti iz rimskog doba. Planirano je da se nekadanji avalski rudnik Crveni breg, ija su okna zatvorena jo 1953. godine, pretvori u jednu od najzanimljivijih turistikih atrakcija. Hodnicima dugim oko tri kilometra bie organizovane peake ture pod zemljom, a u staru upravnu zgradu rudnika uselie se muzejski eksponati, kao svedoanstava o istoriji rudarstva.

Spomen-obeleje Vasi arapiu U blizini Planinarskog doma arapiev brest nalaze se dva spomenika posveena Karaorevom vojvodi Vasi arapiu: u bronzi, rad vajara Duana Nikolia, i u drvetu, sa prizorima iz Prvog srpskog ustanka, rad narodnog vajara Bogosava ivkovia. Spomenik sovjetskim vojnim veteranima Dan pre obeleavanja dvadesete godinjice osloboenja Beograda, 20. oktobra 1964. godine, dogodila se tragedija. Sruio se avion Aeroflota sa sovjetskom delegacijom zvaninika na elu sa maralom Birjuzovim, koji su uestvovali u borbama za osloboenje Beograda. Mesto pada aviona na Avali obeleeno je spomenikom koji predstavlja slomljeno avionsko krilo, rad vajara Jovana Kratohvila.
16

Ostaci nekadanjih avalskih rudnika

(Fotografija: Dragan Milovanovi, iz knjige Beograd ispod Beograda)

17

Toranj na Avali Televizijski toranj na Avali, nekadanji simbol Beograda sruen je u NATO bombardovanju 1999. godine, ali deceniju kasnije, srpsku prestonicu ponovo krasi ovo obeleje i znamenitost grada. Nekadanji toranj na Avali bio je visok 202 metra, izgraen po projektu arhitekata Ugljee Bogunovia i Slobodana Janjia i konstruktora Milana Krstia. Godine 1965. godine toranj dobija konaan izgled, postavljene su televizijske i radio antene. Novi toranj po izgledu je replika starog, sa istom funkcijom telekomunikacionog objekta. Sa antenskim stubom, dostie visinu od 204,8 metara i predstavlja najviu graevinu na Balkanu.

18

19

Novi Toranj na Avali Betonski din Toranj je sagraen na nadmorskoj visini od 439 m Visina tornja je 204.8 m Vidikovac je na visini od 123 m Toranj je graen od maja 2007. do kraja 2009. godine, po projektu Saobraajnog instituta CIP d.o.o., Beograd. Dva lifta prevoze posetioce brzinom od tri metra u sekundi do kafe restorana i vidikovca sa koga se prua pogled na ceo grad. Kada je vreme lepo, vide se ue Save u Dunav, umadija, Rudnik, Cer, Fruka gora i vrake planine.

Informacija za posetioce Radno vreme: utorakpetak 1016.30 asova subota i nedelja 1018 asova ponedeljkom ne radi Maksimalan broj osoba na vidikovcu je 16, a vreme zadravanja je 15 minuta. Cena pojedinanih ulaznica iznosi 50 dinara, a grupnih 30 dinara (minimum deset osoba). Za decu do 12 godina, penzionere i osobe sa invaliditetom, ulaz je besplatan.Toranj nee raditi ako je brzina vetra 13 metara u sekundi ili vea. Prijavljivanje za grupe: od 8 do 14.30 asova (bginfo.stanica@tob.co.rs, faks: 3612 732 ) Neiskoriene karte, koje se prodaju na licu mesta, vae do kraja sezone 2010. godine. Do Avale i Avalskog tornja saobraaju linije 401, 406, 407 i 408, sa Banjice. Linija 400L polazi od podnoja Avale do Tornja i nazad od 9 do 18 asova.

20

21

6. UGOSTITELJSKI I SMETAJNI OBJEKTI

22 22

Hotel Avala Zgrada hotela Avala podignuta je 1928. godine na zahtev kralja Aleksandra Prvog Karaorevia, a za potrebe Ministarstva umarstva i vodoprivrede Kraljevine Jugoslavije. Objekat je projektovao ruski arhitekta Viktor Lukomski, a dekorativnu plastiku i dve skulpture sedeih sfingi na ulaznom tremu izradio je ruski vajar Vladimir Zagorodnjuk.
23 23

Beograd je izmeu dva svetska rata bio domain mnogih meunarodnih skupova. Kongres hotelijera i gostioniara odran je u septembru 1929. godine u novootvorenom hotelu Avala. Dva sportska dogaaja od nacionalne vanosti vezana su za ovaj objekat. Jedan od njih se odigrao 1929. godine kada je sa dananjeg parkinga hotela otvoreno prvo zvanino smuarsko takmienje u Kraljevini Jugoslaviji. Prvo smuarsko prvenstvo Srbije posle Drugog svetskog rata takoe je otpoeto sa istog mesta. Adresa: Avalski drum bb 3906 624, 3906 621 www.hotel-avala.com

Planinarska kua Mitroviev dom Zgrada dananje planinarske kue Mitroviev dom podignuta je 1933. godine, na mestu prethodnog drvenog objekta iz 1902. godine. Dom je nazvan po doktoru Duanu Mitroviu Spirti, koji je zasluan za popularizaciju zimskih sportova i planinarenja meu Beograanima u prvoj polovini prolog veka. To je i danas sa razlogom omiljeno mesto okupljanja planinara i Beograana zbog tradicionalno dobre atmosfere i domae kuhinje. Adresa: Avalski drum bb 3907 458 Planinarski dom arapiev brest Zgrada Planinarskog doma arapiev brest podignuta je 1950. godine na inicijativu dr Petra Kostia, profesora medicinskog fakulteta, osnivaa

i prvog predsednika Planinarsko-smuarkog drutva

Avala iz Beograda. Planinarski dom je za posetioce

otvoren 1954. godine, a naziv je potekao iz predanja da je pod jednim od est brestova koji su se tu nalazili, Vasa arapi okupljao narod podavalskih sela i pozivao ga na ustanak protiv Turaka. 3907 678, 3908 147 E-mail: office@brest.co.rs Restoran Stari majdan Restoran Stari majdan nalazi se ispod Avalskog tornja. Adaptirani kamenolom, uz sauvani osnovni izgled, prilagoen je potrebama restorana. Uz ponudu srpskih specijaliteta, nudi i sportske terene za mali fudbal, tenis i odbojku, kao i prostrani bazen sa peskom za decu. Adresa: Fritska Loha 80 065 670 1331, 062 217 192 www.stari-majdan.com

Uesnici Kongresa hotelijera i gostioniara u Beogradu, 1929.

Kolo pod Avalom, poetak 20. veka

24

25

Znamenita mesta i objekti

Spomenik palim borcima u Drugom svetskom ratu Spomenik se nalazi u selu Pinosava, na poetku asfaltnog puta koji se jednosmerno penje ka Hotelu Avala. Podigli su ga stanovnici Pinosave u znak seanja na metane koji su stradali u Drugom svetskom ratu. Spomen-park Jajinci Na putu prema Avali, u selu Jajinci, nalazi se spomenpark na mestu gde su Nemci, tokom Drugog svetskog rata, streljali oko 80.000 zatoenika Banjikog logora. Banjiki logor bio je najvei koncentracioni logor na podruju okupirane Srbije.

Muzej Banjikog logora je memorijal posveen uspomeni na zatoenike i rtve nacistikog koncentracionog logora iz perioda Drugog svetskog rata. Nalazi se u autentinom delu nekadanjeg logora (sobe 3, 25 i 26). Adresa: Pavla Juriia truma 33 Radno vreme: posete se zakazuju 3674 877 www.mgb.org.rs

7. U PODNOJU AVALE

Planinu okruuju podavalska seoska naselja Beli Potok, Pinosava, Zuce i Ripanj. Savetujemo vam da obiete znamenitosti ovoga podruja. Nemojte propustiti degustaciju izvanrednih vonih rakija Srpska trojka uz poznati beli sir iz Zuca u domainstvu porodice uri. Prethodna najava posete: 8052 341, 8052 732
26

Stalna muzejska postavka

27

Rodna kua vojvode Stepe Stepanovia U podnoju planine, u naselju Kumodra, nalazi se rodna kua vojvode Stepe Stepanovia poznatog srpskog vojskovoe iz Prvog svetskog rata. U kui se nalazi stalna postavka Vojnog muzeja sa eksponatima iz Prvog svetskog rata, linim predmetima vojvode Stepe, predmetima pokustva iz tog perioda i fotografijama koje doaravaju taj istorijski trenutak.

28
28 29 29

Spomenik vojvodi Stepi Stepanoviu U centru Kumodraa podignut je spomenik vojvodi Stepi Stepanoviu. Na spomeniku izraenom u bronzi na mermernom postolju stoji natpis: Vojvoda Stepa Stepanovi (18561929)

Sakralni objekti
Crkva Sv. Marije Magdalene u Belom Potoku iz 1883. godine, izgraena je na mestu stare bogomolje, zahvaljujui dobrovoljnim prilozima lokalnog stanovnitva. U dvorite crkve prenet je krst sa prvog Spomenika Neznanom junaku. Crkva Sv. Trojice u Ripnju podignuta je 1820. godine, kao zadubina kneza Miloa Obrenovia. Sa tog mesta je Karaore 1804. godine pokrenuo operacije osloboenja Beograda od Turaka. Crkva Sv. Trojice u Kumodrau iz 1924. godine. Inicijativa za podizanje hrama na ovom prostoru potie od ktitorke Perside Milenkovi, koja je sa suprugom Ristom bila velika dobrotvorka. Ktitorkina elja da podigne crkvu ba u Kumodrau bila je inspirisana poreklom velikog srpskog vojskovoe, vojvode Stepe Stepanovia.

Krst sa prvog Spomenika Neznanom junaku

30

31

8. Rekreativna tura Bregovi Beograda Avala

Polazak: svaka druga nedelja u mesecu, u 9h, turistiki parking na Trgu Nikole Paia 12 Jezik: dvojezino, srpski i engleski Trajanje: 915h Informacije: Planinarski savez Srbije, 2642 065 Cena: 300 dinara Prodaja karata: TIC Terazije, podzemni prolaz kod Palate Albanija Marruta: Spomen-park Jajinci, Rasadnik Avala (polazak na peaku turu), Izvor esma Sakinac, Avalski toranj, planinarski dom Mitroviev dom, Spomenik sovjetskim vojnim veteranima, hotel Avala, Spomenik Neznanom junaku, ostaci starog rudarskog okna Zveara, esma Ladne vode, planinarski dom arapiev brest, Spomen-obeleje Vasi arapiu, Rasadnik Avala (zavretak peake ture) Za odvijanje redovnog programa minimum je 5 osoba, a maksimum 50. Za grupe u vanrednim terminima (minimum 30 osoba), javite se na tel: 2635 622

Ugostiteljski i smetajni objekti

Hotel Suevi Hotel se nalazi na obroncima Avale, okruen zelenilom i senovitim stazama za etnju u oazi mira, neposredno uz raskrsnicu Avalskog i Krunog puta. Raspolae sa 12 soba i dva restorana, od kojih je jedan etnorestoran. Adresa: Dugo Polje 1a 3907 487 www.suchevich.com Hotel 1000 rua Hotel 1000 rua nalazi se ispod Avale na raskru obilaznog puta i puta za Avalu. U okviru hotela nalazi se fudbalsko i opremljeno deje
32

Lovite i izletite Trenja

igralite, kao i restoran nacionalne kuhinje. Adresa: Bulevar JNA 4 3907 491, 3906 779, 3908 417 E-mail: info@hotel-avala.com Restoran Kumbara U podnoju Avale, u kui staroj vie od sto godina smeten je restoran Kumbara koji uva tradiciju, neguje srpsko gostoprimstvo i nacionalnu kuhinju. Adresa: Bulevar JNA 46 3906 877, 3906 834 www.kumbara.rs Izletite i vikend naselje Trenja nalazi se na 32 km od Beograda. Izletnike i lovce privlai zanimljiv umski pejsa. U delu lovita uzgajaju i love se jelen lopatar i muflon. Informacije: umsko gazdinstvo Beograd Adresa: Kneza Miloa 55 3611 083, 3611 618

33

9. TURISTIKA MAPA

AVALE

34

10. MAPA LINIJA JAVNOG PREVOZA

Literatura Hristi, Kosta, Zapisi starog Beograanina, Francusko-srpska knjiara 1937. Paunovi, Marinko, Beograd veiti grad, NU Svetozar Markovi 1967. Todorovi, Miodrag, Kafanski ivot u starom Beogradu 19001941, Bgd. 1967. Herbert, Vivijen, Iz dela stranih pisaca, Biblioteka grada Beograda1967. Jovanovi Stojimirovi, Milan, Siluete starog Beograda, Prosveta 1971. Trajkovi, Nikola, Spomenar o starom Beogradu, Sloboda 1984. Jovanovi, ivorad P., Iz starog Beograda, Turistika tampa 1994. Vujovi Branko, Beograd u prolosti i sadanjosti, Dragani 2003. Istorijski arhiv Beograda, Moderna srpska drava Hronologija 18042004, 2004. Planinarsko-turistiki vodi Avala 506m, Planinarsko-smuarsko drutvo Avala, Planinarski savez Srbije 2007. Milovanovi, Hranislav, Zatiena prirodna dobra Beograda, Sekretarijat za zatitu ivotne sredine 2008. Golubovi, Vidoje, Vodovac za sva vremena, Gradska optina Vodovac, 2009.

Struni konsultant Branislav Boovi, dipl. in. Ilustracije Dokumentacija Muzeja grada Beograda Dokumentacija Zavoda za zatitu spomenika kulture grada Beograda Argonauti se odmaraju na Lemnu, Aleksandrina Cermanovi-Kuzmanovi: Grke slikane vaze, Beograd 1977. Republiki geodetski zavod, Turistika mapa Avale Aleksandar Stanojlovi, Mapa linija javnog prevoza

Turistiki informativni centri Aerodrom Nikola Tesla 2097 828 (822h) Knez Mihailova 6 3281 859 (921h, nedeljom ne radi) Terazije, podzemni prolaz kod Palate Albanija 2635 622 (radnim danima 1020h, vikendom 1016h) Glavna eleznika stanica 361 2732 (radnim danima 820h, vikendom 816h) Savsko pristanite, Karaoreva bb 3288 246 (15. mart 15. novembar 819h) Turistiki centar Zemun, Zmaj Jovina 14 2192 094 (radnim danima 915h, subotom 913h, nedeljom ne radi) Informativni centar Turistike organizacije Srbije, ika Ljubina 8/I 6557 127 (921h)

Impresum Izdava Turistika organizacija Beograda Za izdavaa Jasna Dimitrijevi Priredila Vesna Aleksi Fotografije Branko Jovanovi, Dragan Bosni Grafiki dizajn Doktor d.o.o. Grafika priprema Doktor d.o.o. tampa Slubeni glasnik Tira 4000 Godina izdanja 2010. godine