You are on page 1of 17

uZah bt

bgah

btpL:

bgah uhl fHf


29, jayhs FoU
UtSt ef - Uth
brid - 600 041

Uah bt

ilFl

IJ tUl l gy

bgah gogf
ngUJ iya mU
nk^ miz - 636 401
9786316155

Uah 1917 fj uF d mehL


cyf kf ftdij bgJ jgh GJ
bfhlJ. rkjk nehfKila MnwhfS, bghUsh
jhu beUfoah fZl gL ViH kfS uZa rkjk
l EbghUis e FzJ jj ehLfY
mlfis F Fj ukh xU gf urh
brJtu, Cuh ciH cl nehthJL thG
nrhng brtthfS mtf juffshd
nuhjfS, mt j giffS KjyhJt
murhfK rkjk czia xf ggy N
Kiwfis, Ufjdkhd gafu M Kiwia
ifahL tUtJ Uahitg bgh GFkhd
ahrfis cybkF gu mj M Kiwia
gythW Fwbrh mF go, grK iw
UwdbtW T ntW gy a Kiwfis
ifaho tUwd. Uah rkjk bfhif xU
bghGJ eilKiw rhakhfhJ vW fw uh#
jfS, Uah jilik bahJ bghJ
ilik tjh mF kf Ka, m
F cgf FiwJ nghL vW jfah
bkhj bghU yhafS jTW jtbuhW
jhnd W xJbfhSgo brJ lnjhL
Inuha tyuRfbsyh uahit mya brJ
thH Koahj gjF tJ lbjgij vtU
kWf KoahJ.

bgah gogf
muR iu ngUJ iya mU
fhu - nfhit
9843323153

ebfhil : cU 10.00
krdfis mDg - periyardk@gmail.com
www.periyardk.org

g ML : 2009 brlg 17

ua rkjk lnkh D KW bgwiy.


cyf bkF rkjk Mah sF fhyny rkjk
uZah bt

bgah

M l bt bgWbkW Twyh. bghGJ


uah cyfYs KjyhJtnjhL nghL
bfhoUwbjnw TwntL. mngh jkJ
vfis jhBakhf joJ tUtij aha
s vtU jtbwW Tw Jah. uah
kjDF Rjju mfiybaW TwgLwJ. j
kjDila RjuF ngha lUgjhf Tw
gL ehoYs kfisl uZa kfSF meho
mf RjuK cik UgnjhL #h rfut
bfhoa M cz cz, cLf cil, xl
HY, gLf gh nfhlhDnfho kf jJ
Mufzfh-iy-yrfzfh go ahY
nehahY koj uah ehony gobawh d
bjgij vtUkahjgo, neh vwh dbjgij
czuhj go ehisF czF vbrtJ, ah
ah uL eh gLJbfhlh ekJ iybad?
ekJ FLg fbad? vwftiyna mahj kf
sh thGgo brJ ehblF rh rkhjhdK
iwUFgo RUa fhyF nrha M
brJ cyfYs vyh KjyhJt murhffS
Ll brJ lbjgij eF mayh.

IJ ML l
grjhY bfhLnfhikdhY bghUshjhu
iy f f nftykhUj uahit cdj
iyF bfhLtu nrha Md 5 tUll
bkhW jahJ IJ ML fSF d ntiy
fis brJl ntLbkW l nghL
bfhL ntiy Mujd. ntiyaW, bfhis
grhuK J tj kfbsyh bjh Kiw <L
gL jf Jbraiy xJ eho eyid nfh
ciHf Mu J ld. bghU cg IJ tUl
l v ghjij l mf btbgW lJ.
jf M Kiwia g bgUikngbfhL ft
bfhl Inuhgh, mbkfh cyf tjf
ua nghoia vJ nghuhl Koa iy. cyfJ
khfobyyh ua nfhJik ngh nkh cyf
bghUshjhu cg jhdfisbayh LLF
go brJ lJ.
uZah bt

g tl gJ guJngh vD gH bkh
ia ngh gah thL kfl Rju, cik
Kjaitfis g fij TWt gabdd? go
ah thG kfSF Kj bfhLf ntoaJ tW
wgo Mfhu jh bfhLf ntLbkw
cikia nrha murh mJ bfhlnjhL j
brhJikia xJ bghJ clikia nkbfhl
jf MF w njr cz bghUis bfhLJ xU
bghGJ cj brahJ vgij efJ 5 tUl
l cz bghUfis bgUFtij ujhd
khf bfhld. IJ tUlF jid l
nfhJik, jid l ghu gU, ts auf,
ts MLkhLf, ts bjhrhiyf cg
ahf ntL, jid khztfSF go brh
bfhLf ntL bkW l nghL ntiy Mu
jhf. ehF tUlny IJ tUl l fl
bgUghyhdit f ah ljh lij
mfgL ntiy brjd. j gubkyh
murhahuh btlgoUF nrha M
bghUshjhu iy vD th fhzyh.
l btia fL jifa lfis
VgL jhfS ntiy brayh vgJ g ggy
murhffS nahJ tUwd.
xbthU ehL jifa l nghL ntiy
Mujh cyny njitF mfkhd bghU cg
ah, cgahd bghUf iyahfhk gyj bjh
iyf VgLtJ ra. ijna uah vgh
wJ. njitF mfkhd bghU cg bra
kjDF r UFkhdh ghLgL ciHF bjh
yh miu tF nrhW ilahJ jgj fhuz
bkd vgij ViHkf idf KgLt. m
bghGJ jh KjyhfS, KjyhJt murhffS
jfis vgo tJ ViHf godh aF
go brwhf vg cik btil kiybad
JyF.

bgah

Ua rKjha mik
cyfny W fJ tU Kiwfbsd?
nfhofz fhd kf dr 8 kneu, 10 kneu
ntiybrJ tUwhf. j gyid Kjyh tf
d mDgJ tUwd. jdh bgW bghUis
vd brtbjW Kjyhf mahJ kjDF
mtayhj gy njitfis clhbfhL tU
whf. cjhuzkhf xU kj V bry xU Fiu
oa to nghJkhdJ. jl Vuhs khd
gzUwJ vw dh mnj to 2 Fiu, 4
Fiu, 6 Fiu o nahL goahd toia brJ
mjbfW gy kjfis Fiwj rgs ntiy
ahshf itJ bfhwh. cikahd cz
bghUis clhfntoa gy kjfis jdfhf cg
nahJ bfhwh. t j mtaF nkgl
Fiufis cgnahJ bfhtjh Fiu iy mf
kh LwJ. t gzfhudhtjF ciHJ ciHJ
j cliy bfLJ, xl l bjU TLjyh
fZlgLbfhL gL JwF bjhyh Fiu
thf gzyhJ khL ngh jdJ ntiyfSF jdJ
toia jhnd GfntoaUwJ. gzfhu
to oa njitF mfkhd Fiu xiw j
to odh bjhyhF vts cjah
UF. j E bghUis MJjh uZa rkjk
M mikfgo UwJ.

bghJlik vwh vd?


vyh c uhfSF bghJthf s j
cz uid J lh kf jflKs
kf jikia U brJ bfhsKo.
bghJlik nehfK Jnt ahF. tUkhdij
ciHghf rkkhf gL bfht bjgnj j
bghU. tW gF cznjL fhyK F
neuK ju jKs neu j tWF wUF
fLglhJ Rjukh thGfhy. mJ kfbs
nyhUF rkkhf Uf ntLbkgnj bghJlik
cikahd jJt vW Xl nguha
bgdhh bgJ ahahd br Jsh.
iy mila cyYs vyh njrdU
bghJlik bfhifia xbfhL eljh jh
Ko. j fUJl jh iwa ua M elJ
tUwJ. endhf bt bgw xbthU ehoY
vnjrhfhuKs bjhyh u fUf
ntLbkgnj nrha zf fUjhj
uah mtfSF jFj jnghija mua
Kiwia Wshf.

Kjyhfbsngh ah?

bghJlik jJt
cynyna cg br brtny cg
brJtU bjhyhF rrkkhd gF ilUjh
cyny W fhzlF bghUshjhu beUfo
ntiyyh lhl K clhuhbjgnj bghJ
clik afd vz.
ua bghJ clik Kiw cyYs Vida ehL
fS g bjh cgia mfgLdh bjh
yhDila cikahz iy btgLL.
ciHgjbfW xUtF mj gyid mDggt
vnw kbwhU tF vnyhU ciHf ntL
bkW vyh murhahU rl brJ lh
uZah bt

xbthU kjD xU ehisF 1 k neu ciHJ


L cyny j czF ntoaij rghJ
bfhL gkh miknahL thHKo.

IJ tUl bjhyhf cl ey, m


U Kjyhd eyid bgUf bgJ lf
VgLd. mFs cg bghUfis vj
jlfY rfhnu w ehLf bfhL gid
brjd. y bjh yhgK, y bjh eZlK
VglhY rfhnu Kjyhahf Ugjh eZlij
yhg tuToa bghUUJ <L brJ bfhs Ko
wJ. cg bryfis bayh fJ 100F 10 myJ
20 ghf bjhyhf mUfhf brytJ
tUwhf. xbthU bjhrhiyfY bjhyhs
fSF isahLl, thrfrhiy, FHijfSFgh
bfhLf, jhyhl miwfS, bjhoY, D gy
bgah

trfS bragoUgnjhL, Mfha tr (nuonah)


_y nrha M Kiwia g urff _y
m U bragL tUwJ.
nrha Md vij Muhnj brt.
MJ eybkW flh dij ts fhy
F brJ Kof ntLbkW l nghL
bfhSwhf. clnd mkYF bfhL tUwhf.
cg mfgLJtbjwh mj nehfij bjh
yhsF s T mtfSF crhf _o v
jf nehf btailJ bfhwhf.

trha
uah vyh iyafis rfh Mf
itJbfhL kfis X au ngh ghJ
tUwhf vgJ jtW. trhaF yhafhd
f y ghf rfh gizf; y ghf gy Foahd
tf TLwthf gL gizf; kbwhU ghf
j trhf jahf gL y vd f
goUwJ. aufyigfis cgnah jh jh
mfkhd isit vghf Ko. W W yfshf
Ujh au fyigah cH KoahJ. vdnt jh
rfh bghUsh jhuF mtakhd aif _y
fS _yjdK bghJthf UfntLbkW
VgLshf. Mfnt jh IJ ML l
(1928-1933) VgL mjF y 100F 20 ghfij
TLw trhakh WW tafshf VgLUj
tufisbayh bto xnu rkkhd ghfkh
au trhaF Vw jkh lntLbkW
l nghld. 4 MLfSF 100F 60 ghf
TLw trha JF K tJlJ. trha
Uahf ntL, U ahfntL vd T
btWiufis mF fhzKoahJ. d yh
ts nfhJikfis isf ntL vW
rfh l nghLthf. clnd mij mKYF
bfhLtu jy nrhaJF cju bfhLfgL.
mij clnd mtf elj KidJ Lthf. j
gadhf W mF 100F 80gF trha rfh
giz ahf auf _y eilbgUwJ. 40,000
au trha fyigf mF ntiy brJ tUwd.
uZah bt

uah, trhaij ngh ifbjhiy m


U bra KidJ ntiybrJ U brJ
tUwJ. mj if bjh mUia fl
gufsh efayh.
jlthsy XL fhf 12,000 vW l
nghlhf. 1931 Fshf 20,000 jahuh ld. 1933
F 825 u tof bra ntLbkW l
nghlhf. 1932 F 812 tof bragL ld.
1913 tUl 170 yr n#hLf jahuhd. 1931 768
yr. J lUJ 167 yr mf. 1913 94,000
l nrh cg brJ ld. 1931 1,89,000 l cg
brJ ld.

Kndw
cyfYs bga U bjhrhiyf
xW uah UwJ. mj ujk mfhah xU
anu UJ tUwh. yh U cg 40
yr lUJ 95 yr l Mf 35 tUlkhW.
mbkfh jifa Kndw mila 8 tUl
khW. b#k 10 tUl brwJ. Mdh uah 1
tUl j Kndwij ailJ lJ. yf
530 yr l cgia bra l nghL
ntiy MujJ. bt fLlJ. uah
1930 Mo if ujf (nkhlhf) bragl
iy. 8550 fhfSF j ghff bghU to
ahf bragld. bghGJ eh xF 65 nkh
lhf uahny cg bragLwJ.
trhany 100F 20 ghf ju kwitf rfh
Unf caJ. rfhiu ju j kjf xUtU
bfhUt fl bfhLJ thdhY, ahghu brjh
Y d Fwkhf uah fUjgLwJ.
vbz cg br njrf uah
ulhtJ jhdij au cg ulh
tJ lij trha au fUf Kjyhtjhf
lbgW sFwJ.
jf cg k mtf lF xwiu
klF mfkhf ilJ lJ.
bgah

f
1914 70,00,000 FHijf f gwd; 1928
1,50,00,000 gof ntLbkW 1933 1,70,00,000 gof
ntLbkW l nghL ntiy brJ btbgW
ld.

raf KaaW vyh iwt braby


Ugnj vf KndwF KLfilah
UwJ vW g vGUjh.
bgah - Fo muR - 23.07.1933

uah KnahfSF f ffgLwJ.


1928 thrf rhiy 22,000 Ujd. 1933 34,000 M
lhf. C Cuh bfhLnghF iygbuf
40,000-VgL ld. nuonah _y gylf
f ffgLwJ. 1928 3,50,000 Mfhatrf
(nuonahf) Ujd. 8,250 kh iya fUjij
bghGJ 50,000 khf mfgLj nghwhf.
uah jifa btF Ka fhuz
jhf bra nghF fhaij Kj lL
bfhL m bjhyhsUF ngha CfK bfhL
Fgo jf nehfij T mtfSF crhfkh
Ltjh bjhyhfF vd fZl eZl nghY
Cf FwhJ ntiyiana fUjhf bfhL ntiy
brJ tUwd.

a ehL
w ehLf jifa nehffis ifahL l
ij fL btailJ bfhL nghFbghGJ
ah thsh UF nkahdh u bghUshjhu
beUfo baD NH gL mnjh fah L
bkgJ ra.
y khjfSF K uah njhH xUt f. uju
eh jhTUF Ug xW vGUjhuh. m
nrha M bjh Kndwkila fhuz
vdbtW fUJf? cf njr mjifa
KndwF KLfilahU git vitf?
vW dhUjh. mjF f-jhT jf eho
brt bgUif j kjflUJ vyh bghJ
kfSkla rKjhaF gagLkhW brUgJ
jh cf ua eho btF fhuz rKjha

uZah bt

10

bgah

11

gojh Uf KobkW Flh. mJf


ciknajh. Vbd e eho iybgWs
gntWafis, Kiwfis monahL khwh
k eKila #dr_fF eikia bfhL tJ
LtJ vgJ bfhrK Koahj fhakhF.
uZah eho TLw Kiwfisg ngRgt
vW cfSF jiyt vLJbrhdh. rt a
Y Ia ghtkhd TLw KiwahdJ rhagLkh
vW xUfhy fU Unj. Mdh vdJ nk
ehL mDgtfdh mY Fghf uZah
TLw Kiwfis ftJ ghjdh, TLw
Kiwia ga vdJ vz rhakhf Toa
bjgJ f gykhf cWglJ.

uZah TLw thif


guf
ua TLw Kiw
jiytutfns! njhHfns!! vdF W ngr
rjg bfhLJ vdJ muhafis vLJ
brhy mDk bfhLj njhH fzg Ia mtfS
F, jiyt mtfSF vdJ eajiy Kj
bjJbfhnw. eh filahf ngrntoa
tdhf UFbkW fUnd. Mdh eh Kj nyna
ngr VgLlJ. MdnghY vdJ muha
fis brhLnw.
eh (nfhthnuo) TLw rff vw a
M bfhr mfiu bfhltdh Ujt.
Kj Kjyhf eKila brid uh njhH uhk
ruuh, mJrka oo fiyluhf Uj njhH
ehuhazrh mtfS F nfhthnuo jhgd
VgLj Kj Kj vlnk tjhf. vf o
jh Tl TlglJ. ghF jfij ghjh
Y ehjh Kj gFfhudhf UgJ bjatU.
mjfhf bgJ ehD mj fhyf ciHU
nw. vwhY iwa iyikahdJ eh nfhth
nuo brhiro fUJ J y mya m
uhaKilatdhf U nw. Vbd vF ghjhY
f RaeyJF jhgdfis cgnahJbfh
tJ mj cnjrfSF nwhjkhf gzfhuf
Mf brYJtJkh UJtUtnjahF. njhH
fzg Ia mtf J neuF K vl
ng bfhoUjbghGJ eKila iyikahdJ
uZah bt

12

vidbghUjtiu vidg ah vd
idJ bfhoUjnghY vdJ Kothd ya
mjhtJ vdJ vz <nlWkhdh mJ crjhd
bgw caa TLw thif KiwahfjhUF
vgJjh v muha.
TLw vw caa rahd iyahdJ eK
ila eho VgLnghdh #dr_fkhdJ ftiy
aW-rrykW ehisF v brnth vW V
jjJ bfhoUF iyikaW kahfrakhf FFykhf thHt VgL L.
eKila eho VjhtJ xUrf Vglh
mijg eKila kf vd fUJwhfbswh
m jfSF vts u yhgUwbjW
mij jf bgUikF, thF vts u
(RaeyF) unah#dgL bfhs yhbkW
jh fUbfhL m rkj itJ bfhSwh
fns xa mjdh cyf eikF-#d r_f nkgh
oF ghLglntLbkgijga ftiyia mwnt
L Lwhf.
mJnghynt eKila nfhthgnuo jhgd
fY UJtUwJ. mj jhgdYs kfS
Fshfnt TLw cz Tl ilahbjnw cW
ahf brhyyh. Mdh Vnjh y mtutf jfS
bgah

13

ila eikfhf gl gjfSfhf bfsut


fhf Vnjh rgj itUg dh khu
vd gy VgLL?
rhjhuzkhf j C TLw jhgdij
vLJbfhSf. m 2000, 3000 ngf tiu gF
jhu bkgfshf U whf. Mdh j jhgd
dh cUgoahf bghJ kfSF vd eik VgL
LwJ? xUy brhgngf, Vnjh vgo fl bgwyh
bkW bgUj uahir vLJbfhgtfns y
mDTyf milwhf. tfSF jhgd
ij ga ftiyna iy. iw cyf vyh th
if gojh UwJ. btW Fwijna ngR
tjh gaiy. MdhY itf jf goid ahf
Uf cjt ntL. TLw thifbawh wUF
eh vthW rfha brtJ vthW cj brtJ
vw afns ekJ thif Ka yakh
UfntL. vgjhF. itf j j
kjidbghWj jJt vgnj TlhJ.
rhjhuzkhf eh eilna xUtiu jhf
flh mjhtJ rjh mtUila iy vd
btW, cnahf vdbtW dt MirgL
nwh. mt xU bga cahf jdhfnth, gzfhu
dhfnth Ujh xU j k, xU Fkhjhthf
Ujh, Tahf Ujh, xU jk jh bfhL
nwh. J jh eKila eho xU kjid k
gij ga KiwahF. Mdh uZahnyh Fs
Jnghw nffis mF ahU nfgiy. mF
xUtUila cnahfij gnah, brtij
gnah J nahgnj iy; rhgJiy.
xUtid flJ mt (Social service) rKjhanrit
vd brUwh vW kLnkjh ujhdkhf
ft ghf, mijjh nfghf. xUt wUF
vd eik a VWbfhSwh vgJ jh
kjid ma Ka jJtkhF. mJjh mF
mtDila bgUikia fhLtjhF. mF cnahf
ij ga ngnrh, tUkhdnkh, nk tUgo vgJ
nghw ngnrh, vF vj %gY ilahJ. mF
vF ahtU rKjha ntiy brnthnuahth.
uZah bt

14

eh uZah Uj fhy xU ahajy


ij ghitl miHJ brygnl. mF xU
Fwthia rhf fnl. mt xU nr eh
FoJ btadh fyf brjh vgjhd Fw th.
tid mj rhuid jy vd nf nflh
f vwh cDila Social Service Work (rKjha Ca
ntiy) vd vgnjahF. mt mjF vdF Social Service rKjha ntiy iyvwh. ij nflJ
ahah g #]ahd xUbgQ cdF rKjha
ntiyyhk ngh lJ vwhna btf
iyah? vid cyFF cgnahfgL bfhs
tifawtdhf Unw vW brhYtJ mtkhd
fukhdjhf njhwiyah? vW fojh. mjF
mt vyh nrha rir W isfsha
frkh Tljh vLJbfhSwhf, eh vd
brtJ vwh. mjkh btf, btf, vwh.
itfis nfl wF jh nrha r (Social Service) vgitfisg mf ma rhuiz
brnj. r_f CabrtJ jh jf thif
bfsut vgij Kjyhf mLjgo TLw th
ifna nkyhdjhf mtf fU elwhf.
uZafSila thifahdJ crhfkhf
rnjhkhf UgjF fhuz mtf Social Service TLw thifia elj KidJ gnjahF.
mtf thif nknghL bfhS j
ntiyahdJ kjDila ftiy Jg, kdnrh
vgitfns yhk brJ LwJ. mFs rt
#dfSila vzbkyh wUF vts u
eik brantL? vnw FobfhoUwJ. j
nehfyhj kjid kjdy vW tikahf
mtf cz Uwhf.
eKila eho cnahf nguhY kw
gjf nguhY 1000, 2000, 5000, 7000 %ghf
bfhis bfhtJ nghw bfhLikf uZah il
ahJ. mF cstfSF jdF ntoa msF nk
tUgo-yr-yhtz vgd nghwitfns mo
nahL ilahJ. mF %gh 10,20 Tl fl bfhLF
Kiwnah, flgL Kiwnah ilahJ. mJFwkhF.
bgah

15

Mdh mjKiwf vyh eKila eho


iwa iyikF rhaiy vW brhdhY
e ehL iyik fis vyh monahL kh mik
Jjh MfntL. fUijjh eh tW
TWnw. J J jh nfhthgnuo jhg
df _ybrayh. eKila eho msF
a brt brUF bfhltfis-f ber
gilj fzj Kjyhkhfis xU gf btF
gnjhgjh itJ bfhoUnwh. kbwhU
gf ntiyyhlhlfhufis ir
fhufis it J bfhoUnwh. itfbs
yh V go UwJ? J nghw iyik uZah
iyna! MffhuDF-M fF bfhr
khtJ lUwtiuY bjhiygLwtfSbjhiy, juK, Vik j eho Uf
jh br.
W fhiy Kj khiy tiuY vl tJ
5, 6 ngf tiutJ ntiybfhL-ntiybfhL vW
tUdhf. xUtUF fiylUF ghR foj, jh
jhUF ghR fojK vGju ntLkh. xUt jdJ
FHijfSF mik nghoUwJ, rrhuF
clneh, eh vdbrnt. 4 khjkhf ntiy
iyna fhghWthiyna vW fjdh. eh
mtUF 2 go Gf m bfhLFgo oF L
bfhLnj. Jnghw bfhLikf jikia W
vDl jUj egU eft. vF ntiy
iy vw TFu mfJ lJ. V ntiy yh
k ngh lJ? ntiy yhik vgo VgL? vW
nahJghfsh? xU ntiy fhu fhiy 6 k
Kj u 10 ktiu ntiy brwh. xU ija
fhu 3-fis itJbfhL xU ehisF 5%. 10%.
rghwh vgJ cfSF bjkh? xUt
mf neu ntiybrJ mfgz xUtnd rgh
gJ vjF? it fisbayh fzFnghL xU
xGFKiwgL xU TL w Kiw mikjh
mtdtDF njitahd msF x bthUtUF
foghf nghagy ilF.

uZah bt

16

eKila eho mogilahd khWj brah


lh Toa u eh vd fF Mshf
ntotU vgij nahJ ghUf.
eh brytg tifjifaw Kiw
bry brJtUnwh. TLw Kiw ekJ
thifia eldh iwa ekJ bry vo
xUghf jh bry VgL gh D 8-ngUF
cj.
cjhuzkhf uZaf rhghL Kiwia
ftf. mF rhghL TLw Kiwjh. mF xU
l eh xWF xUntisF ehgdhu
ngf rhLlij fQnw. Mdh Fs
iyik vd? xU o rika brtbjwh
njitF nk mfkhjh nghL rikwh f4,5 ngf cs xU FLgF xU bg foghf
rikaY bfW VgL bfhoUnwh. xbthU
FLg rikaYF vW xU j miu. gh trfS
bfW bfhis bfhisahd lK xJ itJ
bfhL vd mukkhd Ffis traw vat
fSF clh bfhoUnwh.
uZahYs nk brhd bghJ rika
rhiy (General Kitchen) 970 ngf jh ntiyL
goUwhf vW eh fzFnfL bjnj.
eKila eho 4-ngfSF xU bgj rikaYF
xJ itJbfhoUw fzFgo 40000 ngfS
F vjid bgfis xJ j bfhLik
fhshFtJ? vWjh nahJ ghFgo nfhU
nw. eKila rikaiyg VjhtJ gnjh gJ
clh? rikayiuia rhghL rhkhf is
rikjwF mF d lhl rahd g nrhjid
brwh. xU bga v.o.lhl mjbfnw xbthU
TLw rkaYF cL. F eh vd brnwh?
rrhd ruFfis thnghL btJ ntfhk
mJ W, rhgho fhuzkhfnt bgUghY
neh milnwh. nk eho thif
vts fZlFiw, mDTy, r, Rfhjhu,
brsa Maitf ftf gLwbjgij
nahf. mF xU buhol (Bakery) eh
bgah

17

xWF 250 l buhof xnurka bragL


tij gh nj. TLw Kiwdh xUeh xWF
xU l Ug dhu KgJMu j Lf
obusrf, #hfLf jahfgLwd. mF
mjidngU ntiynyna <Lgo Uwd. mF
fFiwj y jh.
F eh J th bfhLjh fhny miufh
ghf UL nrjkhwbjW brhyyh. mF
mgoiy. Jia mgona 200, 300 j ko
koJ Kjnyna d d ntiyfhditfSF
mjhtJ ghbf, fGJgil ifgil Kjyhd
itfSF ug mWgJ nghw mUJ
vLJbfhL ghia mgona nrjhu yhk
KGJ cgnahfgLLwhf.
mF uZah 2,000-3,000 #df rnjhkhf
brsakhf ngha RfhjhunjhL xnu fol
w thtij ghnj. F eKila xUil
vd mdhtakhf 3, 4 mLF bkijfSl fL
nwh. m gF ghf eh cgnahfgLJtJTl
iy. mgo cgnahfgLJ ghf Rj Rfhjhu
Ugiy. eKila il utJ xoJ nghd
kJ bfLnghd ehfh Ku Til Jnghd
gh mJ nghd jha Figfshjh. j
Klh jd fhfth eh bgUL itJ bfhL
thGnwh? vW nah JghUf.
mF vgo L tr Kiw Uwbjd
nffyh. rthfhahd lhDF rhjhuz bjh
yhF Rkh 10, 16 moF cs X ms ljh.
mF xnu khrhfh foY, nki# wghf
UF. mF xU W 4 - 4 cs fTR Wfz
fhdtfSF cgnahfgLwJ. njhona ilahJ.
mJ fT[h vW eh rnjfgnl nghLnth.
mts Rj m vjthil UfhJ mHF
xGfhd Kiw vyh nrUwJ. F xULF
5 ngUF xU fTrhf UwJ. mjF vts l?
mgoUJ vd rf Koahj RfhjhuFiw?
F 300ngfSF xUnjhoj UghbdW
enw. j 30,000 ngf cs <nuho vjid
uZah bt

18

njhof? vjid L, bjUTLwtf? vjid


ntiyfhuf? goUJ F mRj mRj
jhnd vW mmwkkhf UwJ. mF fTRF
gfnyna gLif miw UF mFs Kiw fZl
nf liy tiy.
xbthUTLgizUF lY x
bthU bjh rhiyF xU ey Park gh kh,
isahL l, ouhkh Rfhjhu trrhiy vyh
mikagoUwJ.
xbthU jhgdY cs 5000 ngUF 1000
TL wngUFKiwgo xGFgLjgLrgs
xnu ms jh bfhLfgL tUwJ. nkbfl
ia mTl bghJ#dfSila eikF cgnahf
gLJwhf.

TLw fd
F xU kjDF xUtoUwJ vW
itJ bfhSf. m mt vbghGJ ngh
bfhoUwhdh? 10k neuF nghL
8k neuF Fiwthfnt ntiy thFwh.
3 kneuF mDggdh gh 7 kneuT
bry zhwJ. gonajh jgltf
jikah clhF ehrf. mnef eKila eh
o njr br mDgtbghUfSgxWF
vlhf sF wjh iyah? Mdh kf fZl
F fhuz vd? jj vDcz xa
ntLkh-ntlhkh? ftiyaW thtJ jh wjJ
mjF TLw Kiwna jh bgJ njitahdJ.
j <nuhL KghoiavLJbfhSf.
mJ xW nrfgL gyUF thif trfis
brw bjW itJbfhSf. mjdh
vts unahrdgL? vts bry rkhF?
vts mDTy? vts yhg? vyhtY
eikna jh VgL. mgo jgltf
eikF khu V vJ UfntL.
xU nAhliy bghJthf gy FLgfSF
nrJ itJ eldh ulzhF Hhfnt
bgah

19

ey rhghLnghlyh. mJ rJsjhf, Rfhjhu


Kiw go UF. eo rika vD nguh
rghf rhkh zhnghwJ. eKila eho vd
bghJ a UwJ? bghJ mYtf lhl
giB brJ vd brsakhf vjid fhafis
bra yh. J nghynt ahghuY fil ngu
br nghJ uhk Foahdtl 9 rhFnghL
L 10 rhF vW jyhl brtJ bj.
xWF xwiuah vLJbfhtJ bj. J
ehD brUnw. el iwUgJ bgh,
runfh fygl, cgnahgnjh Kfh mss
gojh. itfdhbyyh vts eZl?
itfis vyh TLw Kiw yabfhl
#d jiytf vgtf V Control brJ ml
jLf TlhJ? xbthU jgltid xWgL
th vnyhU xU fhaij brnth. vnyhU
yhg bgWnth. mf yhgK mf X vLJ
bfhS vW V TLwjikia untf
TlhJ?
Kiwf viwfhtJ jiyjh Mf
ntL. jfhf bghJlik ntLkh? bghJlik
ngnr ntoaiy. Mdh nw TLw jik
ia ifgWf, to aY ghFf
Vuhskhd %gh FwJ. F to 10F khj fh
%gh thFwhnd? vd bfhLik? uZah nyth
nj braTlhJ? xUtDF IJ %gh fl
bfhLjh mJ mF UL MLwJ. Mg cj
tbjwh- fZlJfhfUFbkwh-V MgJ,
fZlKkhd iyik VgL vgJ jh mF
nffgL nfahF.
#dr_f ftiyaW thHxGfhd Kiw TLw
jJt thif KiwnaahF. eh mfkhf brhytu
iy. it fisjh brhy idnj. jF
kf jahuhlntL. Raeyij xJ itJl
ntL-gyUila eikF vW fU uf
ntL. tiw rfhbrantoajh? bghJ #d
f brantoajh? vgJ Mff bgjh? k
bgjh? VW jgij xjjhF. tfhuf
uZah bt

20

tYjt, thngRfhu jh b#akilth. r


fh jh #df; #df jh rfh vgij
czUf. ekJ ru fZl Vglh ekbfd
btW eh Unghkh? mJngh ekJ czf
Uf ntL. ahdJ wUF bghGJ kiH
#y GnghJ jh KjhwJ. mJngh jh ekJ
cz f gFt gL rgL itJbfhL
jahuhfnt Uf ntL. mbghGJ foghf gy
VgLL. eKila muhajh #dr_f
muha vW jeifl eh ntiy bra
ntL. ekJ cl giHa jj jJt u
jij vLJL TLw jik vw ujij
ghr (Injeet) bra ntL. J ekh Kokh? vW
UfTlhJ. fogh JKoahk nghlhJ.
eKila kf kljd Uwhf.
mjdh KoahJ vnwh mahik mjfhu NU
wJ. mjdh KoahbjW brh lKoahJ. 1914-18
tU elj bfhoa kfhjijTl nf
glhj uZafns Uwhf. bghGJ (Czar) #h
mur UJ murhSwh vnw fU bfhoU
F fhLuhofS mF Ufjh brwh
f. jdhvyh mF rJbfho Uj TLw
jik Vglhk nghljh? vgo fhj j
rU m ntfkh beU gb fhSwnjh
mgonajh mF kj xJ-fl khJmurf kzhfofsh brtthf gfo
fsh kiH bgjhY bt mojhY bfLtJ
nghbfL 16 nfho#dfS TLw thiffhu
uhlJ vgij f Phgf eF ga
itJbfhL ehL bfhLik xF ija
bfhL lbfhL nghuho ciHf. cf
czf itfSF vbghGJ mDTy khfnt
UfL.

F:- 04.11.1933 <nuhL kfh#d caiyg


rut mu my TLwthsfd bfh
lhl f uah cs TLw Kiwia
g Ma ciu.

bgah - Fo muR - 12.11.1933


bgah

21

Uwdnth mitfbsyh mbjhJ vW


jiy fhkY, yhkY nghFgo bra nto
aJ jh Rakahij af Ka yakhF.
kj r_fJF cs juF fhuz
brtthfnsahF. brtthf yhlh
juthfns Uf khlhf. nktFgh
yhlh tFgh Ufnt khlhf.
Mjyh jh kh myhjtf kfhehL Tl
ntLbknwh.

#jhuyhjh kfheho
brhbgh
njhHfns! bkhj uz _byhU ghf
guF nk #Kiw MUF j nry
yh Kj Kjyhf W F #jhuyhjh
kfhehL xW Tlgl jhdJ vdF F
kia bfhLgjhF.
eh cyf bghJ#dfSF brantoa ntiy
f KaJt vyh khahf gy myhjh
f kfhehLf To mtfsJ Mffis, jik
fis xg jh bgJ mlUwJ.
D Jnghynt gy kfhehLf Tl nto
UwJ. Rakahij kfhehLf TlgL l f
kh kfhehLf mofo TlgLbkW v
ghnw. cjhuzkhf nythnjfhf myhjh
kfhehL, Kjyhf myhjh khehL, bjhrhiy
brhjfhuf myhjh kfhehL, Lf brhj
fhuf myhjh kfhehL, yRthjh myh jh
kfhehL, nk#hfhuf myhjh kfhehL, gz
fhuf myhjh kfhehL vgJ nghw gy kfhehL
f To tf mukfis, bfhLikfis,
nkhrfis bghJ #dfSF s fho
mitfis xfbra nto aJ ekJ flikahF.
cy vj vj jhgdfsh, vj vj jik
fsh, vj vj kj Tlfsh kjr_fF
lrfS, rkJtF, KnghFfSF jil
fS, rhF rkhjhdJF KL filfS
uZah bt

22

W V KjKjyhf #jh myhjh


kfhehL Tondh bkwh iwa cyf Mf mt
f ifnyna UJ tUwJ. jF K ehL
Mf ghgdf ifnyna UjJ.
mjfhfnt ekJ af gy ghgd myhjh
jhgdfS, kfhehLfS, thgrffS a
Kiw njhWJ TLJ ghgd bfhLik
fis nkhrfis xUthW ghku kfSF sF
t KidJ W ntiybrj gadh xU ms
F ghgd Mfij xg bt bgnwh.
Mdh mj ghgd Mf xjJ vw rnjh
ij miltjF mjFgyhf mJnghw bfhL
ik nkhrKkhd #jh Mf jiy jhlt
khl VgL lJ. KUj bfL bjhiynk
ghgd Mf vD nguh yhk #jh
Mf vD nguh UJ tUwd.
ghgdfis nghynt #jhf w
fhuzkhfnt gugiu castf vW brh
bfhsgLgtf. ghgdfis nghynt #jh
f iwa M KiwF f nghy UJ
tUwtfshthf. ghgdfis nghynt #
jhf vgtf cyfJF ntlhjtfS, cyf
kf fZlfS bfyh fhuzkhUgtfSkh
thf.
j #jhf vgo Vglhf? vgo
UJ tUwhf? tfsJ brtK, nkik
vjF gagLwd? vgitfis nahJgh
bgah

23

jh tf cyFF ntlhjtf vgJ, xf


gl ntoatf vgJ ewh sF.
iwa d rhjhuzkh #jhf vwh
vd? vW ghnghkhdh xU uzKs u
njrij brhjkhf cila tf vW, mj uz
Ys fSF cs t () j #jhfSnf
nrjJ vW m Vnjh xU ghf rfhUF
brY L ghia jhfns mDggtf vW
jh mUjkh UJ tUwJ.
bghJthf fSF mjhtJ yt bfhL
gJ vgJ vjfhf tHfUJ tUwJ vwh
gL kf eikF guFkhd fha
fis brant g xU gF bfhLf gLtjhF. mJ
nghynt rfh thF y t fSF kwgoahd
tfSF rahfnth, jghfnth xU tu bry
l fho mjgo go, Rfhjhu, , gu,
nghF tu rhjd Kja fhafSF gagL
tUtjh brh, fzF fho tUwhf.
Mdh j #jhfsh FoflUJ thF y
tF, thuJF J ngh Fo #dfSF vd
uunah#d UJ tUwJ? vgij eh Ka
kh ftfntL. #jhf jf tUgo
rfhUF Vnjh xU W ghf bfhLgjh brhygL
tbjyh FoflUJ tia vgoahtJ tN
gjF, #jhf vd muk brjhY Fofsh
#jhufSF MgJ yhk UgjF T
ahfnt xa kwgo # FofSila eikF vg
jhf vz bfhly vgnj vd juha. j
#jhufSF j gj tjjF fhuz vyh,
M ma rfh njrJF tj nghJ mt
fSF ntoa brsfa brJ bfhLJ, Fs
vfis ml xLf cj brjJkhd fho
bfhLj fhafSFjh 'rkhdkh' (yrkh)
bfhLf glnjbaha ntiy.
gogl j #jhuf nahaijia
eh cfSF mfkh brhfhl ntoa
mtaiy. mtfSila mU Fzf vyh
FogJ, Tkhf itgJ, gja NJ MLtJ
uZah bt

24

jiy wj FzfshF. nkY bghGJ J


fhykh mjhtJ ghgd Mf xLf Muj
mua njjfis gz _y ahghu Kiw
el bt bgW MfkilJ bgUik milt
ij, gz rghgij kbwhU mUFzkh
bfhoUwhf.
kwgo tfl vd nahaij UwJ?
tfsh njrJnfh, kjr_fJnfh vd ga?
vW ghjh xW iy vgJ bjbwd sF.
iwa #Kiw ehsil vyh mtf
ifnf ngh nrUgoahdjhf, vyh mfhuK,
gj mtf ifnf ngh nrUgoahd kh
Y jh UJ tUwJ.
Vbd t bfhLf Koahj fS, tbfhL
f, bryF tUgo nghjhk UJtU Foahd
tDila f KGtJ, gzfhufshUw,
#jhufSF jh ehsh tl ngh nrUw
jh UwJ. j fhuzjh jh, xbthU #
jhufSF yBfzfhd Vf f UJ tU
wd. Jnghynt njjfY, mJ vgogl njj
yh UjhY, #jhuf jhuhskh 40000, 50000, xU
yr uL yr, vw fz %ghfis th
iwJ vyf bt bgW, kW ntW l
f btbgw tfSF 1000, 5000 vw fz
%ghfis bfhLJ mt fis jf moikah,
rfy gjfis, mfhufis Rthd gL
bfhs KowJ. j kh iy bfhLJ jf
brt gadh brth gadh bgw
gj mfhuK MfK vj t cgnahf
gLdhY nf nfghL yhk bryhthah
tUwij ghnwh.
#jhuf eltoiffis eh brh
bjJ bfhs ntoa iy W ahU iy
vnw idnw. y #jhuf mtf viy
Fgl uz vj bg UJthdhY
mtfns jh Kj rh KTj bra ntL v
w (vGjhj) rl mK UJ tUtJ vdF
bj. xW mra Ugjhf ahU idf
bgah

25

ntoaiy. j rl y kjFUfkhUF
UJ tUtJ vdFbj. J ju jdJ Fo #d
fl UF eybg, eykhL, Fiu Kjaitf
#jhufSnf brhjkhdJ vw Kiw y
lf UJtUtJ vdF bj.
kW gy #jhuf RfthrK, btehL RW
uahzK 100, 200 fzfhd kidfS, itgho
fS, Mu ulhu fzfhd jhf grhf
Matf rkjK itJ bfhoUgJl 40, 50,
100, 200 FiufS 10, 20, 30 nkhlh fhfS, 10, 20
maf vW bgatHF khkhfis cilat
fshf UJbfhL beY, ku fhwjh? bfho
fhwjh? bro fhwjh? vWTl
bjahjtfS ntZof bro fhwjh? myJ
j beagLwjh? vW bjahjtfS Vuhs
kh Uwhf. tf thif iyia mtfsJ
gTl th Unj ftjh bgUghY
xbthUtfSila nahaij sF. rhjhuz
khf brid khfhzij vLJ bfhnlh nkahdh
tUbkhWF #jhufSF FoflUJ Rkh
uliu nfho %gh tiu (yt) il
wJ. miunfho %gh khunk tf
rfhUF brY L gh uLnfho %ghfis
j #jhuf mDgJ tUwhf. j uL
nfho %gh 100 F 90 ghf %ghf eh nk F
l tnyna ghHhfgLwd.*
j ytahdJ brid murhfjhUF khfh
z uhY ilF ytF 3- xUgFF nkyhd
bjnw brhYnt. jgo is gadh
clhd brt mJ vjid ViHFoahdt,
trha Tfhu Matf bgL isf rj
jf rufis d 8-k Kj 15-k tiu
ait J brhL brhlh nrj ujF
rkhdkhd brtij, xU fZlK, xU guK mahj
tfS, xU bghU yhjtfSkhd #jhf
rfh iybrR bgw bfhisTljhf ngh
UJ bfhL kf gjugju tW th va va
ifg ghHhFtbjwh go gl xU Tl
uZah bt

26

cy UfntLkh? vW t f jikia
, Mfij d itJ bfhoUF xU
#d r_f Rakahijia czj-#dr_fkhFkh?
vgij g nahJghFgo nto
bfhSnw. rhjhuz khf # vw nkfl
jik, eho monahL yhk j yhgfis
mjhtJ j 2 nfho %ghfis rfhnu neuh
miltjh U jh mjdh kfSF vts ga
VgLjyh vgij nahf ntLnw.
Mjyh nk#h, #h Kiw TlhbjW,
FUf Kiw TlhbjW vgo eh gy Jiwf
ntiy brnwhnkh mJ nghyntjh #jhuFof vw jik, Kiw TlhbjW ntiy
bra eh fLgltfsh Unwh vw
W thijfnshL jkhdij eh nunu
nw.
khdf
1. cyf brtij xnugf nrF Kiwia
xgjF, cyf bghUsjhu, rkJtJF ghLgL
w kf mj gaid rtu milantL vgjF,
#jh KiwahdJ bgUj bfLahf, jilahf
UJtUtjh #jh jikia monahL xf
gFjF VwtY, bghUshjhu rkJt aha
tY Rakahij af ghLglntLbkW
kfhehL khwJ.
nunujt:- <.bt.uhkrh
Mnkhjt:-nf..mHfrh
F:- 20.08.1933 uhu eilbgw nry
yh #jhuhyhjh kheho kheho Kj
khdij KbkhJ ma ciu.

bgah

27

*#f bga

#f
FoflUJ
tNF tUl
bkhj t %

#f
murhfF
brYJ
tUl t %

%.gyho
#aefu
bgh
(Kj k)

498400
2016269

79787
494816

621313

83453

b#a
jhu
njtnfhlh
btfl
fhbtef
fhyhAh
tfif
uhkdhju
voahu
kw #f

1202018
597930
281170
1168353
571110
582550
676937
1169705
296256
12630585

15988
262782
79495
36873
173842
172982
253451
292627
77985
2636005

22312598

4991947

bkhj %.

brfgL kfheho
khdfS #o gif

fahz

rfh t nghf #jhf tUh tU jf


brh j mDgF bjhif %. 17320641.
bgah - Fo muR - 27.08.1933

fahz vgJ vd? mJ kf thF


aif czfSF mtakhd xU rhjdnk xa
kwgo ntW Vjhtjhd mjhtJ bjfjik
ff Toajhd a f m vd UwJ
vgij eh ma Koaiy. xU kj j thif
F UF g mDggjF vW vgo
brhJ, cnahf, , ey Jkf, mHF
m cs FHijf, mfkhd rfaK bgUik
jujf Lf, kdbkhj egf Maitfis
mila Uwhndh mJnghynt xU M xU
bgiz xU bg xU Miz thif Jiz
ahf UtJ, m Uggo xUtiu xUt bj
bjLJ jfSF U clhd jf UtU
ila thifF gF xjgo brJ bfh
S xgjjh fahz vW brhy gLtjhF.
vdnt bjfnfh Mkhjnfh vd
ntiy UwJ vgJ ekF sfiy.
brhJ, L, Mil, Mguzf, FHijfl
bfhRj, nejf _y k milj
MatY MkhjK bjfK UwJ
vwh mj msF Mkhjij bjfij
fahzY itJ bfht ekF mf
ftiy iy. Mdh mitf vyh khDf
nrjJ, fahz khu bjf nrjJ
vwh mij eh xUnghJ x bfhs Koant

uZah bt

28

bgah

29

KoahJ vnwh. m kbwyh afis


l khDf thif fahz vgJ M
bg U ghyUF f bjthdjhf kbwyh
tiwl mf RjuK Rnair cilajh
f Uf ntLbkW brhYnth. Vbd
fahz vg Mbg UtUF mf e
if xWik ntoUgjh UtUF bj
RjuK mf ntoUwbjnwh.
Mdh nghija bgUghikahd fahzf
vgitf xU J kjjikF bghUdit
aybtnw brhYnth. KjyhtJ MQ bg
Q myJ Mnzh bgnzh mahik uha
UFnghnj fahzf ntW xUtuh elj
gLtJ. ulhtJ jh fL rlF tiu y
rjgf jh fo yeh MF tiu Tl
%g ij bghWj tiu Tl bg vgoglJ
vW MQF bjahkY M vgoglJ vW
bgQF bjahkY Uf neLtnjhL, Fz
fis gnahbtwh fahzkh 2, 3, 4- tU
fSF Tl Ut Fzfis g xUtUbfhUt
bjJ bfhs KoahkY y rjgf ru
rkjkh 3, 4 - tUf tiuTl xUtiu xUt
ewh bjJ bfhs Koahk UgnjhL M
bgiz g J ftiy yhk UgJ,
bg M jh, jfgkhUF moikahf
thifgljhf fU bfhL xU ntiyahshfnt
Uf ntoanjhL btW xUtDila z
czfhfjh jahuh mtDila rkaij v
ghJ bfhL fhUf ntoajhd xU efU
aungh UgJ bg jdF j njitF
njitahd rkaF vjjkhd gfhuK ilahJ
vgjhf khJ jdF aif cz vW
xW Ugjhfnt fUj TlhJ vW gjgL
tUtJnghyhf UwJ. ij ahuhtJ kWf
Kokh? vW nfnwh.
m xU bghJkf, myJ iykf
vgt jdFs aif czia j Zl
ngh mDgf mjF j Zlngh iy
bgw thif j Zl ngh Rnairahf
uZah bt

30

Rjukhf Uf ekJ rKjha jhuhskh


lkfgoUwJ. Mdh thif <LgL
jgl bjf vW brhyjfjhd fahz
brJ bfhl ekJ bgf btW tW ts
fhf cliy kiwF Jfhf khu ntW
kjDFjh xU m cz mw efU
aungh UJ bfhL Uf ntoajhU
wJ. bgQF UlUJ vj xgjK
thf cikiy. mt j ifah jh foa bg
iz mW Kjny ntlh vW brh lyh.
(brh Lwhf) jh fL K jdF ntW gy
bgfl rhfthrK xgjK Ufyh.
kW y bgfis bglhoahf fo
bfhL thHyh. myJ jh Kiwgo jhfo
fahz brJ bfhl bgiz o itJ
bfhL ntW xU bgiz itgho ahf mnj o
itJ bfhL mj itghoia bglho
ia xWnghynt elJtJ, y rkaf it
ghoia bglhoia l cathf elJ tJ, y
rkaf bglhoia itghoF goJ
elFgo brJ L thf mfhuij itgho
if xJ LtJ, ts brtnjhL
khu Wlhk M mj itgho lnk
fhj itJ mtSl Tlnt g mDg J
bfhL bglhoia ntiyfh nghyhf bjhl
Tlhjt nghy fU el bfhSwh. it
ahit uaB ghnwh. itf #o
gifF bjahjh vW nfgnjhL tF,
nghJs kj bfhiffS fahz Kiw
myth fhuz vW nfnwh. Ra kahij
nguh Uj nehfnjhL rkJt nehfnjhL
Tlgl xU kfheho j bfLf xa
jFj khahd xU khd mJ MQ bgQ
jf thif Jizahf fhjyfshf VgL
bfhs ntoatfis jhf jhfshfnt
jf Zlgo bjbjLJ bfhs xU khd
khgJ jFawJ myJ x bfhs KoahjJ
vW brhtjhdh kbwd fhajh kf
Kndwnfh, kj Rjunfh bgf
bgah

31

Kndwnfh ciknfh VwJ vgJ ekF


sfiy. j khd Tl ehL kf SF
fZlkh UFkhdh mjF gyhf kfSF
fahz vw xU Kiwna TlhJ vWjh eh
brh u ntoat fshf Unwh. Vbdwh
gfhf fahz vwh mjnfwKiw
fahzl mikfglntLnk xa kwgo
gK fhjY myhk btW cyfij elJ
tjF cyf UF vW ybyd isfis
bgWtjF MkfSF mtdJ thF
F UF gjidaw uju moikahf bg
UgjF jh fahz vgjhdh, mkh
fahz thif ekJ bg kf <LgLtij l
fahznk yhk thGtijnah myJ mtf
Zlgo rt RjunjhL elJ bfhtijnah
jh eh Mjf ntoatfsh Unwh. rk
Rju aif cz rkrjg mf
glhj Kiwia bfhl fahzfis eh grhu
thif vWjh brhy ntoUwJ.
Vbd eh grhu vgjF bfhS
bghU vdbtwh jf MirF kd cz
F nuhjkh ntW gjfhf moikgL
tijnajh F eh grhu vW bfhSnwh.
vgoba fahzyhj xU bghJkf
gzF MirgL jdF Zlyhj gj
F y rkaf clgl ntoUgjhf itJ
bfhlhY fahzkhd FLg bg vgt
btW MfhuF JFkhf khu vnghJ
jdF rW RjuyhkY jdJ thif
xbthU JiwY kj cikF czF
ZlF nuhjkhf gjnyna b#
cs ifngh Uf ntoUwJ. jik
bghUa kz bghWs kzkh, fhj kzkh, g
kzkh myJ bghWgw kzkh? grhu kzkh?
moik kzkh? gj kzkh? vgij nah J
ghFgo nfL bfhSnw. fahz
akhf dh vGJnth.
bgah - Fo muR - 10.03.1929
uZah bt

32

You might also like