BI VIT

TI:

T GI HI OI-MI QUAN H
VI CN CN THANH TON QUC
T V GII PHP HON THIN
CHNH SCH T GI VIT NAM





ti:
T GI HI OI - MI QUAN H VI CN CN THANH TON
QUC T V GII PHP HON THIN CHNH SCH T GI
VIT NAM

Li m u

t nc ta hin nay, ang trong giai on pht trin kinh t v
thc y hi nhp vo nn kinh t khu vc v th gii, vic hoch nh
mt chnh sch t gi hi oi vi nhng gii php hu hiu s dng
cng c t gi hi oi mt cch ph hp vi quy lut nhm h tr tt
cho qu trnh pht trin kinh t v hi nhp l mt vn ht sc
quan trng. Cho n nay c nhiu cng trnh nghin cu v ti t
gi hi oi v chnh sch t gi hi oi, nhng trong giai on pht
trin nn kinh t th trng Vit Nam t gi lun l vn mi
m,cn phi tip tc nghin cu v hon thin.V vic thnh lp
Trung tm giao dch chng khon thnh ph H Ch Minh(7/2000),
nh du vic ra i th trng chng khon Vit Nam t ra
nhiu vn quan trng trong vic s dng c hiu qu cc cng c
mang tnh kinh t nh vic s dng tn phiu kho bc trong can thip
vo t gi hi oi,v t to iu kin cho nghip v th trng m
pht trin... ng thi, t ra nhiu vn trong vic nghin cu c
ch, hnh lang php l cng nh vic phi hp cc chnh sch trong
vic xy dng mt t gi hi oi ph hp nhm bin n thnh mt
cng c qun l nn kinh t mt cch tch cc.
V vy, trn tinh thn va nghin cu va hc hi, bi vit ny tp
trung vo phn tch mi quan h gia t gi hi oi v cn cn thanh
ton, ng thi nu ra mt s gii php nhm hon thin chnh sch t
gi hi oi ca Vit Nam trong giai on ti. Bi vit ny c kt cu
lm 4 phn:
Phn I: L lun chung v t gi hi oi.
Phn II: T gi trong mi lin h vi cn cn thanh ton quc t
Phn III: Thc trng v xu hng pht trin chnh sch t gi hi oi
Vit Nam
Phn IV: Nhng gii php ch yu cho vic hon thin chnh sch t
gi hi oi trong giai on ti


2

Phn I

L lun chung v t gi hi oi

I- T gi hi oi :
. T gi hi oi:
1.1.Khi nim
C th hiu mt cch n gin t gi hi oi l gi c ca ng
tin nc ny biu hin bng n v tin t nc khc.
T gi hi oi l mc gi ti hai ng tin c th chuyn i
cho nhau (ng tin trong nc v ngoi t). Nh vy, t gi hi oi
chnh l s so snh gi tr gia cc ng tin ca cc nc vi nhau.
T gi hi oi chim v tr ch cht trong hot ng kinh t i
ngoi ca mt quc gia, l v tr trung tm trong cc din bin kinh t
v m biu hin mi quan h kinh t gia nn kinh t trong vi cc nn
kinh t ca cc quc gia c quan h mu dch.
V hnh thc,t gi hi oi l gi n v tin t ca mt nc
c biu hin bng cc n v tin t nc ngoi ;l h s qui i ca
ng tin ny sang ng tin khc, c xc nh bi mi quan h
cung- cu trn th trng.
V ni dung,t gi hi oi l mt phm tr kinh t bt ngun t
nhu cu trao i hng ho, dch v pht sinh trc tip t tin t, quan
h tin t gia cc quc gia.
Trong qu trnh theo di s vn ng ca t gi hi oi, cc nh
kinh t a ra hai khi nim v t gi l t gi hi oi danh ngha v
t gi hi oi thc t. Chng ta ln lt bn v tng loi v xem xt v
mi quan h gia chng
- T gi hi oi danh ngha: T gi hi oi danh ngha l gi
tng i gia hai ng tin, n phn nh t l chuyn i gia hai
ng tin v c bit n nhiu thng qua cc th trng ti chnh
tin t, cc phng tin truyn thng i chng... Khi ni n t gi hi
oi gia hai nc, ngi ta thng m ch t gi hi oi danh ngha.
-T gi hi oi thc t: T gi hi oi thc t l gi tng i
ca hng ho hai nc.Tc l t gi hi oi thc t cho chng ta bit
t l m da vo hng ho ca mt nc c trao i vi hng ho
ca nc khc.T gi hi oi thc t i khi c gi l t l trao

3
i.T gi hi oi thc t phn nh tnh cnh tranh ca nn kinh t v
c o bng t l so snh mt bng gi c gia hai quc gia.T gi hi
oi thc t i vi mt loi hng ho duy nht c tnh bi cng thc
:

T gi hi
oi thc
t
=
(T gi hi oi danh
ngha
x Gi hng ni)
Gi hng ngoI
T l trao i gia hng ni v hng ngoi ph thuc vo gi hng
ho c tnh bng ni t v t gi m ti hai ng tin c trao
i vi nhau.
T cng thc tnh t gi hi oi thc t ca mt loi hng ho
duy nht,ngi ta a ra cng thc tnh t gi hi oi ca mt gi
hng ho rng hn.K hiu e l t gi hi oi danh ngha ;P l mc
gi trong nc v P*l mc gi nc ngoi.Khi t gi hi oi thc
t c tnh bi cng thc sau:

T gi hi
oi thc t
=
T gi hi oi
danh ngha e
x
T s cc
mc gi P/P*
T cng thc trn cho thy :nu t gi hi oi thc t cao th c
ngha l hng ngoi tng i r v hng ngoi tng i t. Ngc
li, nu t gi hi oi thc t thp th hng ngoi tng i t v
hng ngoi tng i r.
Ngoi hai khi nim c bn trn v t gi, thc t trong nn kinh
t th trng cn tn ti nhiu loi t gi khc nhau.Nu da trn tiu
thc l i tng qun l th c t gi chnh thc (t gi c cng b
trn th trng lm c s cho cc hot ng giao dch...) v t gi
th trng (t gi c hnh thnh thng qua cc giao dch c th ca
cc thnh vin trn th trng).Nu da trn k thut giao dch th c
bn c hai loi l t gi mua/bn giao ngay v t gi mua /bn k hn.
II- Vai tr ca t gi hi oi trong nn kinh t th
trng:
Quan h kinh t, chnh tr, ngoi giao, gia cc nc trn th gii
pht sinh quan h thanh ton quc t. Mi quc gia u c mt
ng tin ring nn trong giao dch quc t phi chuyn i ng tin
nc ny sang ng tin nc khc theo mt t l nht nh . Nh vy,
mi hot ng quan h quc t u phi thng qua tin t v t gi hi
oi c vai tr quan trng trong vic xc nh gi c ng tin. iu
c th hin nhng tc dng sau:

4
Th nht l vai tr ca t gi hi oi i vi ngoi thng: t gi
gia ng ni t v ng ngoi t l quan trng i vi mt quc gia v
trc tin n tc ng trc tip n gi c hng ho xut nhp khu
ca chnh quc gia .V d: 1 xe t c gi khng i trn th trng
l 30000 USD c nhp khu,tnh tng ng thnh tin Vit Nam
l 405 triu ng khi mc t gi l 1USD =13500VND,n hng khi t gi
tng ln mc 1USD=14500 th gi ca chic t tnh bng tin
Vit Nam l 435 triu, dn n vic nhp khu loi t gim
xung.T c th rt ra kt lun l: Nu t gi hi oi c s gia
tng, c ngha l ng ni t gim s lm gim nhp khu,tng xut
khu,cn cn thng mi thng d.iu ngc li cng ng, tc l
nu t gi hi oi c s st gim (ng ni t tng gi) s lm gim
xut khu,tng nhp khu,cn cn thng mi xu i.Nh vy t gi
hi oi c vai tr quyt nh thc trng cn cn thng mi ca cc
quc gia.
Th hai l vai tr ca t gi hi oi vi sn lng,vic lm, lm
pht: T gi hi oi khng ch quan trng l v tc ng n ngoi
thng nh trnh by trn.M thng qua ,t gi s tc ng n
cc kha cnh khc ca nn kinh t nh mt bng gi c trong
nc,lm pht,kh nng sn xut,vic lm...
Cng theo v d trn v gi nh mt bng gi c th gii l khng
i,khi t gi tng t mc 1SD=13500VND (nm 1998) ln mc
1USD= 14500 (nm2000) th khng nhng nh hng n xut khu
rng, mt khc, nu t gi hi oi tng lin tc c ngha l ng Vit
Nam lin tc mt gi th c ngha l lm pht gia tng. Bn cnh ,
i vi lnh vc sn xut, tnh cnh tranh ca hng ho trong nc
tng,sn xut pht trin,to thm vic lm,sn lng quc gia c th
tng ln. Ngc li th lm pht s gim,kh nng cnh tranh ca cc
lnh vc trong nc gim, sn lng gim, tht nghip tng.
Th ba. T gi hi oi l mt cng c qun l v m ht sc li
hi. V vy nn Chnh ph cc nc lun quan tm tm cch iu chnh
vic xc nh t gi trn th trng hi oi vi s dng n lm
cng c qun l v iu tit nhng mt cn i ln trong hot ng
kinh t trong nc cng nh nhng mt cn i trong kinh t i
ngoi.
Tm li, t gi hi oi c vai tr quan trng vo loi bc nht
trong nn kinh t m v s thay i ca t gi hi oi c tc ng n
hai nhm mc tiu ca nn kinh t l mc tiu cn bng ngoi thng
v mc tiu cn bng ni (sn lng, vic lm,v lm pht).
III- Cc yu t c bn tc ng n t gi hi oi :

5
Lm pht : Theo thuyt ngang sc mua th t gi hi oi gia hai
ng tin s c iu chnh ph hp vi mc gi c hai nc. Chng
hn, khi mc lm pht trong nc cao hn mc lm pht nc ngoi
th nhu cu v hng ni a gim khin ng ni t c xu hng gim
gi cho hng ni a c th bn c trn th trng.
Li sut : tc ng n t gi theo thuyt ngang bng li sut.
Thuyt ny ni ln rng li sut thc gia cc nc l bng nhau, s
khc nhau tm thi ca li sut thc gia cc nc c b p bi s
thay i trong t gi. Khi li sut trong nc tng so vi li sut nc
ngoi s dn n nhu cu u t bng ng bn t tng, ngoi t gim,
ng bn t c xu hng tng gi v ngc li.
Nng sut lao ng : Nu nng sut lao ng ca mt nc cao
hn cc nc khc s lm cho gi c hng ni a r hn so vi hng
ngoi. Do vy, nhu cu hng ni a tng, ng ni t c xu hng tng
gi.
Tnh trng cn cn thanh ton quc t ca mt nc nh hng
trc tip n t gi thng qua quan h cung cu. Khi cn cn thanh
ton quc t thng d lm cho d tr ngoi t tng, cung ngoi t tng.
Do ng ngoi t c xu hng gim gi. Ngc li, cn cn thanh
ton quc t b thm ht , nhu cu ngoi t tng lm cho ngoi t c xu
hng tng gi.
Thay i mc cung tin t: Nu lng cung tin tng, v mt di
hn gi c trong nc s tng, do t gi c xu hng tng ln, ng
bn t mt gi v ngc li.
Thu quan v Quota : Khi chnh ph a ra hng ro thu quan,
s lm cho nhu cu nhp khu gim, dn n cu ngoi t gim v
ngoi t c xu hng gim gi.
S can thip ca chnh ph trn th trng hi oi : Trong ch
t gi th ni c qun l, Ngn hng Trung ng s can thip trn
th trng ngoi hi khi t gi bin ng qu mc lm thay i cung
cu ngoi t. Khi Ngn hng Trung ng bn ngoi t lm cho cung
ngoi t trn th trng tng, t gi gim. Ngc li, khi mua ngoi t
cu ngoi t tng, t gi tng ln.
Nhng s can thip khc ca chnh ph nh chnh sch u t
nc ngoi, chnh sch qun l ngoi hi cng tc ng n t gi.

IV- Chnh sch t gi hi oi .
Chnh sch t gi hi oi l mt h thng cc cng c dng tc
ng vo cung - cu ngoi t trn th trng t gip iu chnh t
gi hi oi nhm t c nhng mc tiu cn thit.

6
V c bn, chnh sch t gi hi oi bao gm hai vn ln l:
vn la chn ch t gi hi oi v vn iu chnh t gi hi
oi. Chng ta ln lt ngin c hai vn ny.
1. Vn la chn ch t gi hi oi:
. Cc ch t gi hi oi:
Nu ng trn tiu thc s pht trin ca c h thng ti chnh th
gii, thc t c cc ch t gi hi oi nh: ch hi oi c
nh mt cch t nhin theo bn v vng, ch t gi hi oi c nh
danh nh Breton Woods,ch t gi hi oi Gia -mai-ca, ch t
gi hi oi bn th ni c trng hin nay... Nhng nu ng trn tiu
thc tn ti trong nn kinh t quc t, v c bn, c th phn chia
thnh ba ch t gi hi oi nh sau:
* Ch t gi hi oi th ni thun tu: L mt ch t gi hi
oi m trong t gi hi oi s c xc nh v vn ng mt
cch t do theo quy lut th trng, c th l quy lut cung cu trn th
trng ngoi t. c trng ca ch t gi hi oi ny l:
- T gi hi oi c xc nh v thay i hon ton ph thuc
vo tnh hnh cung cu ngoi t trn th trng.
- Nh nc m c th l NHTW hon ton khng c mt cam kt
no v vic ch o, iu hnh t gi hi oi.
- Nh nc m c th l NHTW khng c bt c mt s can thip
trc tip no vo th trng ngoi t(ng nhin vn c nhng can
thip gin tip nhm gim bt nhng bin ng mnh ca t gi trn
th trng nhm gim bt nhng tc hi i vi nn kinh t bng cc
bin php thun ty nh tham gia mua bn ngoi t trn th trng
theo gi c do th trng quyt nh vi t cch nh mt nh kinh
doanh giao dch bnh thng).
* Ch t gi hi oi c nh: L mt ch t gi hi oi m
trong nh nc (c th l NHTW) n nh t gi hi oi gia ng
tin ca quc gia mnh v mt ng tin no hoc theo mt r cc
ng tin no mt mc khng i.Bng cch thng xuyn can
thip vo th trng ngoi t thc hin cc hot ng mua bn lng
d cung hay d cu ngoi t vi mc t gi hi oi c nh cng
b.V d nh nu cung trn th trng nh hn cu mc t gi hi
oi c nh th ngn hng s m bo bn ra mt lng ngoi t
bng lng d cu v ngc li.Nh vy, NHTW s thc hin hot
ng mua bn lng d cung hay cu vi t cch l ngi mua bn
cui cng, ngi iu phi.

7
* Ch t gi hi oi bn th ni (th ni c qun l): L mt
ch t gi hi oi c s kt hp gia hai ch t gi hi oi ni
trn. Trong t gi hi oi s t xc nh trn th trng theo quy
lut cung cu, Chnh ph ch can thip khi t gi c nhng bin ng
mnh. Cch thc ny thng thy cc nc hin nay l xc nh mt
mc t gi hi oi chnh thc v mt bin dao ng, nu t gi trn
th trng dao ng vt qu bin dao ng cho php so vi t gi
chnh thc th can thip ca nh nc s c thc hin duy tr bin
. Nu tnh hnh kinh t c nhng bin ng ln th mc t gi hi
oi cng nh bin giao ng cho php cng thng c nh nc
xc nh v cng b li. Trong ch ny, vic can thip dn n
nhng bin ng t gi trn th trng ph thuc vo vic nh gi ca
cc nh iu hnh chnh sch kinh t v m v cc bin s, cc mc tiu
ca nn kinh t.
Trn y l ba ch t gi hi oi c bn theo quan nim chung
hin nay trong vic phn loi ch t gi hi oi. Tuy nhin trong
thc t tn ti nhiu loi ch t gi hi oi khc nhau da trn ba
ch t gi c bn . Chng hn trong ch t gi c nh th cn
c c nh theo mt ng tin hay mt r ng tin; c nh theo ng
tin ny v th ni vi ng tin khc; c nh vnh vin (ch thay i
khi tnh hnh kinh t thay i) hoc c nh nhng nh nc s nh
gi li mc tgi c nh ny theo nh k... Mt quc gia c th thc
thi mt ch t gi hi oi c nh trong mt vi nm,sau c th
th ni ri tr li c nh hay bn th ni. Hay ni mt cch khc,vic
la chn ch t gi hi oi thng mang tnh "nh k". Mt vn
cn ch trong vic la chn ch t gi hi oi l vic xc nh
t gi chnh thc cho th trng.Trong ch t gi c nh hay bn
th ni, vic xc nh mt mc t gi mang tnh chnh thc l cn thit
lm chun cho hot ng can thip ca chnh ph trn th trng.
2. Vn iu chnh t gi hi oi:
Vn th hai trong chnh sch t gi hi oi l vn iu
chnh t gi hi oi nhm m bo cc cn bng kinh t v m tu
thuc vo ch t gi hi oi c la chn. Mt cch tng qut,
trong ch t gi hi oi th ni thun tu, vn la chn v iu
chnh t gi hi oi khng cn phi t ra v iu hon ton do th
trng quyt nh. Vic la chn ch t gi hi oi cng gn vi
thi cc c nh bao nhiu th vn xc nh mc t gi cn bng hp
l v iu chnh t gi khi c nhng thay i trong nn kinh t v m
cng quan trng by nhiu. Trong thc t nh nc c th iu chnh
s mt cn bng trong t gi bng cc gii php sau:

8
- Gii php thng dng l ph gi ng tin: Mc ch ca ph
gi ng tin l tng kh nng cnh tranh quc t v ci thin tnh
hnh cn cn thng mi trong ti khon vng lai.L do l ph gi s
gip gim gi hng xut khu v tng gi hng nhp khu.Tuy
nhin,vic thc hin vic ph gi thnh cng i hi phi c hng
lot cc iu kin i km nh iu kin Marshall-Lerner.iu kin
Marshall -Lerner ch ra rng :khi no m co gin ca ng cu
xut khu cng vi co dn ca ng cu nhp khu ln hn 1(
xk
+

nk
>1) th ph gi mi gip ci thin cn cn thng mi.Ngoi vic
tho mn iu kin Marshall-Lerner, thc hin ph gi thnh
cng,cn cn thit phi c nhng iu kin kinh t i km nh: chnh
ph phi kin quyt thc thi mt chnh sch ti chnh tin t tht cht,
d tr ngoi t ln...
- Bn cnh gii php ph gi, vn iu chnh khi c s mt cn
bng ngoi cn c th tin hnh bng cc gii php khc nh:Thu
nhp khu v tr cp xut khu, chnh sch thu nhp v tit kim...

2.1.Cc cng c s dng iu chnh t gi hi oi :
- Cng c li sut chit khu: Phng php dng li sut chit
khu iu chnh t gi hi oi l phng php thng dng vi
mong mun c nhng thay i cp thi v t gi. C ch tc ng
ca cng c ny l: Trong th cn bng ban u ca cung cu ngoi
t trn th trng, khi li sut chit khu thay i s ko theo s
thay i cng chiu ca li sut trn th trng. T , tc ng n
xu hng chuyn dch ca dng vn quc t lm thay i ti khon
vn v lm nhng ngi s hu vn trong nc chuyn i ng
vn ca mnh sang ng tin c li sut cao hn thu li v lm
thay i t gi hi oi.V d khi li sut tng s dn n xu hng
l mt dng vn vay ngn hn t th trng th gii vo trong
nc v nhng ngi s hu vn ngoi t trong nc s c khuynh
hng chuyn i ng ngoi t sang ng ni t. Kt qu l t gi
gim. Ngc li, s lm t gi tng.
iu kin s dng cng c li sut chit khu trong vic tc
ng n t gi l phi c mt th trng vn (nht l th trng
vn ngn hn) mnh, t do, linh hot; ti khon vn c m
ca.
- Cng c nghip v th trng m: Chnh ph c th l NHTW
s dng cng c ny tc ng vo t gi hi oi bng cch mua
bn ngoi t trn th trng ngoi hi. Mt nghip v mua ngoi t
trn th trng cu NHTW s lm gim cung ngoi t, t lm
tng t gi hi oi (ngoi t tng hay ni t gim gi). Ngc li,

9
mt nghip v bn ngoi t rn th trng s lm gim t gi hi
oi.
Nghip v th trng m l mt cng c c tc ng mnh n
t gi hi oi.Tuy nhin thc hin nghip v nyi hi quc
gia phi c d tr mnh.Bn cnh cng c ny, NHTW c th
tin hnh mua bn cc chng t c gi nh tn phiu kho bc
lm thay i cung tin trong nc vn c tc ng t gi v lm thay
i li sut, mc gi c... trong nc. Tuy nhin cch thc ny ch c
tc ng gin tip n t gi nhng li c tc ng trc tip n cc
bin s kinh t v m khc.Do cng c nghip v th trng m
ni t thng khng c dng nh mt cng c nhm can thip
iu chnh t gi hi oi m ch c dng phi hp vi cng c
nghip v th trng m ngoi t.
Ngoi hai cng c c bn v thun tu mang tnh kinh t trn,
cc quc gia cng thng dng mt s cng c mang tnh hnh
chnh nh cc quy nh qun l ngoi hi, iu chnh cc nghip v
mua bn trn th trng... v nhng iu chnh trong chnh sch ti
chnh (thay i ch tiu,thu kho ca chnh ph) cng s c tc
ng lm thay i t gi hi oi.Tuy nhin,t gi hi oi cng
nh th trng ngoi hi ch l mt phn trong th trng tin t ni
ring v th trng ti chnh ni chung. V vy, phi t chnh sch
t gi hi oi trong mi quan h vi chnh sch ti chnh tin t
quc gia.


10
Phn II
T gi trong mi lin h vi cn cn
thanh ton quc t

I- quan im chung:
Mt trong nhng nguyn nhn dn n khng hong ti chnh,
tin t Chu nm 1997 l vic cc nc thm ht cn cn vng lai
mc cao v trong mt thi gian di. Trong bi cnh cc nn kinh t
trn th gii ngy cng ph thuc ln nhau, vic nhn nhn thc trng
cn cn thanh ton quc t ca mt nc l i hi cn thit trong vic
hoch nh v iu hnh chnh sch kinh t v m. Mt trong nhng
nhn t c mi lin h cht ch vi cn cn thanh ton l t gi hi
oi. Trn thc t, nhiu nc dng chnh sch ph gi ci thin
cn cn thanh ton nhng thnh cng hay tht bi li ph thuc vo
iu kin ca mi nc, nht l ch t gi c la chn nc .
Mi quan h gia cn cn thanh ton v t gi hi oi c th hin
trn cc kha cnh sau:
1. Mi quan h gia cn cn thanh ton v cc ch t gi hi
oi khc nhau.
Mt trong nhng nhn t tc ng ln n t gi hi oi l
ch t gi hi oi.Cc nc trn th gii v ang p dng cc
ch t gi hi oi khc nhau nhng ta ch xem xt hai ch t gi
hi oi c bn l ch t gi hi oi c nh v ch t gi hi
oi th ni.
Di ch t gi hi oi c nh: Cn cn tng th l mt ch
tiu quan trng bi v n cho thy p lc phi ph gi hay ln gi ng
bn t.Trong trng hp bi chi cn cn thanh ton NHTW buc phi
can thip trn th trng ngoi hi duy tr mc t gi hi oi c
nh.
Ngc li, di ch t gi hi oi th ni, NHTW s khng can
thip vo th trng ngoi hi m gi tr ca ng ni t c quyt
nh bi cung cu. Di ch ny, cn cn tng th s theo c ch t
ng tr v mc cn bng v khng p lc cho NHTW phi ph gi
hoc ln gi ng ni t.
2.Vic nh gi t gi ca ng ni t qu cao hay qu thp nh
hng n cn cn thanh ton.

11
Vic nh gi qu cao t gi ng ni t so vi gi tr thc ca n
s lm gim tnh cnh tranh quc t.Kt qu l xut khu gim,nhp
khu tng ln dn n bi chi cn cn thng mi. Trng hp ny
thng thy nhng nc theo chin lc thay th nhp khu v cc
nn kinh t c nhiu ngoi t vo nn kinh t.

3. Mi quan h gia chnh sch ph gi v cn cn thanh ton:
iu kin Marshall-Lerner ch ra rng: khi no m co gin ca
ng cu xut khu cng vi co dn ca ng cu nhp khu ln
hn 1(
xk +

nk
>1) th ph gi mi gip ci thin cn cn thng mi.
II- Lin h thc t Vit Nam trong cc giai on:
1. Giai on t 1955 n 1989.
Giai on ny, Vit Nam cha xc lp nn kinh t th trng.C
ch k hoch tp trung ang bao trm nn kinh t vi ngun ngn sch
hn hp, ch yu da vo vin tr ca cc nc XHCN, nht l Lin
X. Tin vin tr ny c tnh theo t gi do Nh nc quy nh.
Ngy 25/11/1955 ng Vit Nam c chnh thc quy nh t gi
vi ng nhn dn t (NDT) ca Trung Quc (1NDT=1470 Vit Nam)
n nm 1959, nc ta i tin nn t gi gia ng Vit Nam v
ng NDT v ng Rp cng thay i. Nm 1977, cc nc XHCN
tho thun vi nhau thanh ton bng ng Rp chuyn nhng.Mt
Rp chuyn nhng c lng vng l 0,987412 gram v t gi c
dng trong thanh ton mua bn.Song song vi t gi Nh nc ta
cn n nh t gi kt ton ni b thanh ton gia cc t chc ngoi
thng.Vic s dng t gi hi oi trong giai on ny cho thy:
+ T gi hi oi trong giai on ny hon ton l do ca nh
nc quyt inh,khng xut pht t yu cu ca nn kinh t cng nh
t th trong nc v quc t.
+ T gi kt ton ni b c s dng kt ton thu chi ngn
sch khng phn nh trung thc, y sc mua ca ng Vit
Nam vi ng Rp v mt s ng tin khc.
T nm 1985 sau khi c ch trng thu ht thm vn u t nc
ngoi th USD ln lt vo th trng nhng chng ta li dng t gi do
NHTW quy nh cn cch xa so vi t gi thc t (gi th trng ). Tuy
chnh lch t gi c n nh st vi th trng hn song vic t to
ra mt t gi chnh thc bp mo so vi thc t khng phn nh c
cc quan h kinh t quc t v lm cho cc quan h kinh t cha t c
hiu qu.

12
S p t t gi chnh thc tng l gi c gi tr ng tin Vit
Nam so vi cc ng tin khc nhng y xut khu Vit Nam vo
ng ct.Khng khuyn khch sn xut hng xut khu, y mnh nhp
khu lm cho cn cn thng mi b nhp siu nghim trng.
Vic t nng cao ng Vit Nam mt cch thiu c s khin
cc cng ty xut khu phn ng li bng cch thc hin phng chm
"dng li hng nhp b l hng xut". Nguyn nhn ca tnh trng
ng ni t b nh gi qu cao l do khi xc nh t gi chnh thc
loi b yu t lm pht. T gi chnh thc ca ng Vit Nam vi ngoi
t khng c iu chnh tng ng vi lm pht.Tuy nhin,nhng tc
ng tiu cc ca t gi cha c biu hin r trong nn kinh t ng
trong c ch c quyn ngoi thng v quan h ngoi thng ca Vit
Nam thi k ny ch yu vi cc nc SEV. Tuy cn cn thng mi
c nhng chuyn bin tch cc song tnh trng nhp siu vn l ph
bin :t l xut/nhp khu ca giai on 1975-1980 l 1/4,2 ;giai on
1981-1985 l 1/1,28; giai on 1986-1990 l 1/1,8.
2. Giai on t 1990 n nay.
T nm 1989 n nay, Nh nc xo b cc t gi hi oi
trc y nh t gi kt ton ni b v thc hin ch mt t gi. T
gi hi oi c iu chnh st vi th trng. Nh nc giao
cho NHTW cng b t gi chnh thc gia ng Vit Nam vi cc
ngoi t mnh c bit l USD v cho php NHTM c xy dng t
gi hng ngy vi mc chnh lch 5% so vi t gi chnh thc.
Ngoi tr s t bin v t gi va cui nm 1991 v u nm
1992 th giao ng ca t gi l tng i n nh. Nh p dng t gi
hi oi mi nn mang li nhng kt qu thit thc v quan trng
cho ngoi thng Vit Nam. Kinh doanh xut nhp khu c y
mnh, c bit l khuyn khch xut khu gp phn tng nhanh doanh
s xut nhp khu, ci thin cn cn thng mi. Nh nc p dng
chnh sch t gi linh hot c s qun l ca nh nc nhng vic iu
hnh ca nh nc trong tng nm c khc nhau, ta c th chia lm 3
thi k.
- Thi k t 1989-1993: Trong thi k ny,tnh hnh t gi hi
oi, lm pht v xut nhp khuc th hin trong bng s sau:

Nm
T gi USD/VN
T l
Lm
pht%
Xut khu
(triu
USD)
Nhp
khu
(triu
USD)
Gi chnh
thc nh
nc
Gi th
trng t
do
Tng
gim %

13
1989 4200 4570 +8,8 34,7 1946 2566
1990 6650 7550 +13,55 67,5 2404 2752
1991 12720 12550 - 0,02 68 2087 2338
1992 10720 10550 - 0,02 17,5 2581 2541
1993 10835 10736 - 0,01 5,2 2989 3879

Qua bng cho thy, nhn tng th trong thi gian ny t gi c
khuynh hng tng v c iu chnh st vi th trng t do lm
cho khuynh hng xut khu tng, tuy nhin tnh trng nhp siu vn
l ph bin.:thm ht nm 1993 l 890 triu USD, ngoi tr nm 1992
c thng d l 40 triu USD.
Do t gi hi oi hnh thnh v vn ng cn c hng lot yu t
nh gi vn xut khu, cung cu trn th trng ni a, chnh sch i
vi ng ni t, tnh hnh lm pht... cng vi trnh pht trin kinh
t ca Vit Nam cn thp nn tnh trng thm ht cn cn thng mi
s cn ko di trong thi gian ti. V vy i hi cc doanh nghip phi
c gng t c chi ph xut nhp khu thp hn t gi hi oi
hnh thnh trn th trng, chnh lch gia t gi hi oi trn th
trng v chi ph xut khu cng ln th doanh nghip cng c li.Nh
vy mc t gi hp l phi nm gia gii hn t gi xut khu v t
gi nhp khu.
T gi xut khu < T gi hi oi < T gi nhp khu
Mt khc, vo thi gian nhng nm 1989-1991 gi tr ng Vit
Nam khng n nh, lm pht cao bi chi ngn sch ln li c b
p bng ngun pht hnh tin khng c kim sot hp l, qun l
ngoi t va lng lo va cng nhc hnh chnh gp phn lm chao
o t gi hi oi VND/USD, to nn cn st ngoi t, lm trm trng
thm lm pht v nh hng khng nh n cn cn thng mi.T
nm 1992-1993 nhng i mi trong chnh sch ti chnh tin t nh
chm dt b p thiu ht ngn sch bng pht hnh tin, duy tr li
sut tit kim,qun l lng cung ng ngoi t theo tc tng trng
v mc tiu chng lm pht... do n nh c sc mua ca ng
tin.
- Thi k 1993-1996: Trong thi k ny Nh nc ch ng can
thip v gi t gi hi oi trong sut khong thi gian 1993-1996 vi
mc bin ng rt nh c th hin qua bng:
Lm pht v t gi ca Vit Nam qua cc nm 1993-1996


14
Nm T gi
USD/VN
So snh %nm
trc
Tc lm pht
1993 10835 100 5,2
1994 11050 +1,98 14,4
1995 11040 0 12,7
1996 11060 +0,18 4,5
Ngun :Tp ch pht trin kinh t thng 7/2000

Qua s liu cho thy tc tng ca t gi hi oi chm hn tc
tng ca lm pht v cc nhn t kinh t i ngoi tc ng n
vic duy tr mt t gi hi oi n nh trong mt thi gian di ng
vai tr quan trng trong vic cng c sc mua ca ng tin Vit
Nam,kim ch c lm pht, gp phn y mnh thu ht vn u t,
khuyn khch u t ca nc ngoi... Tuy nhin, t gi n nh t
1993-1996 khng khuyn khch c xut khu,lm cho ngoi
thng km pht trin, th hin qua bng:
S liu xut nhp khu qua cc nm 1993-1996 :
(n v tnh :Triu USD)

Nm Xut khu nhp khu So snh
1993 2890 3977 - 1087
1994 4040 5625 - 1585
1995 5448,9 8155,4 -2706,5
1996 7253 11141 - 3888

Tnh trng nhp siu lin tc trong thi gian ny dn ti tnh
trng phi tiu gim d tr quc gia hoc phi vay n nc ngoi
b p cn cn thanh ton Tuy c cu nhp khu c thay i, t trng
nhp khu my mc thit b cng ngh ngy cng tng nhng nhp
siu ko di kh khn cho nn ti chnh quc gia.
- T nm 1997 n nay Nh nc c nhng ch o:
Ch o x l n qu hn t nm 1994, hn ch kp thi tnh trng
m ti khon L/C thanh ton mt cch trn lan v cui nm 1996
thng qua khng ch mc m L/C tr chm, xem xt cho nhp khu
nhng mt hng cn thit ch yu l nhng mt hng v t liu sn

15
xut, da vo huy ng vn trung v di hn cng c nng cao v
huy ng vn bng mi bin php thng qua k qu bt buc.
iu hnh t gi hi oi theo tn hiu th trng: Nh nc thc
hin chnh sch th ni c kim sot. Nh nc m rng bin
giao dch ca cc ngn hng thng mi t 1% n 5% ri ln
10%,gii php ny gp phn gim sc p i vi t gi hi oi.Mc
d c nhng bin ng phc tp v t gi hi oi song tng kim
nghch xut khu nm 1997 vn tng xp x 9%, t c 20050 triu
USD. Mc d cn tn ti nhiu kh khn song nm 1997 Vit Nam
t c mt s thnh cng ng k.Chnh sach t gi hi oi c
iu chnh tng bc linh hot,mt mt to iu kin cho gi tr ng
Vit Nam phn nh tng i xc thc cung cu ngoi t,gp phn
kim ch lm pht,mt mt h tr xut khu.
Sang nm 1998, tnh hnh t gi hi oi trong nc ngy cng
bin ng phc tp,t gi gia ng Vit Nam v ng USD ngy cng
tng, thm ch c ngy thay i vi ln iu ny nh hng khng
tt ti i sng kinh t x hi .Nhiu doanh nghip c gng nm gi
ngoi t trong ti khon ch tng gi kim chnh lch.Mt s doanh
nghip khc c nhu cu ngoi t tr n, mua my mc thit b hoc
L/C n hn thanh ton nhng li khng dm vay v s t gi bin
ng t ngt s khng tr c n. ng ngoi t ng bng, cc
ngn hng khng mua, khng bn hoc cho vay bng ngoi t c.
Trc tnh hnh , Chnh ph ra quyt nh 37/1998/Q-TTg
(ngy 14/2/1998) v mt s bin php nhm qun l ngoi t v
kim sot c lng ngoi t, ngn chn cn st t gi. T gi trn th
trng t do v t gi trn th trng chnh thc st li gn nhau.
Ngn hng kim sot c 90% lng ngoi t giao dch trn th
trng.
Tm li qua phn tch m lin h gia t gi hi oi v cn cn
thanh ton, ta c th thy r chnh sch t gi c vai tr quan trng
nh th no trong vic lm th no lp li th cn bng i ngoi ca
mt nn kinh t v m. Mc nh hng ca t gi hi oi n cn
cn thanh ton hon ton khng n gin m rt phc tp,i hi mt
s phn tch tho ng iu kin thng mi trong nc, s thay i
ca cc chnh sch kinh t ca quc gia nh chnh sch li sut, chnh
sch thu quan... c bit l chnh sch t gi hi oi (trong bao
hm vic la chn ch t gi v s iu chnh t gi hi oi.Phn
sau, chng ta s nghin cu vn ny.

16
Phn III
Thc trng v xu hng pht trin chnh
sch t gi hi oi Vit Nam


I- Thc trng hoch nh v thc hin chnh sch
t gi hi oi.
1. Thi k "th ni" t gi hi oi 1989-1992.
Giai on nay nn kinh t nc ta mi chuyn i t k hoch ho
tp chung sang nn kinh t th trng c s qun l ca Nh nc. V
vy vic n nh mt t gi cng nhc nh trong thi k bao cp s tr
nn bt hp l. Ngay t nm 1989 Nh nc xo b ch nhiu t
gi, thng nht vo mt t gi gn st vi t gi ca th trng.
Cn c theo quyt nh s 217/CP (20/10/1988) NHT c
php iu chnh t gi ph hp vi s bin ng gi c trong nc theo
nguyn tc thi gi tr li 10% n 30%, c bit n 50%. Gi c
Vit Nam t khi xo b ch bao cp hu ht c hnh thnh trn
th trng v bin ng theo quy lut cung cu. Nh vy t gi ng
Vit Nam vi ng ngoi t cng phi c iu chnh mt cch linh
hot ph hp vp s bin ng gi c trong v ngoi nc.
Tuy nhin xu hng chung l tng v c Nh nc iu chnh
st gi ca th trng t do, iu ny chng t Nh nc bt u th
ni t gi, quan h cung cu c quan tm y hn. Trong bi
cnh ca Vit Nam lc ang ht sc kh khn v cn cn thng
mi v cn cn thanh ton thm ht nghim trng th vic iu chnh
chnh sch t gi l rt kh khn cn phi xem xt thn trng.
chnh sch t gi c chuyn i thch hp nhng vn m bo
khuyn khch xut khu, kch thch u t trong v ngoi nc m
khng to c sc n hot ng ca nn kinh t, NHNN thc hin
a dn t gi ln (ph gi t t ng Vit Nam). Mc d gi c bin
ng ln nhng NHNN xem xt mc nh hng ca t gi khi
a ln gi cao s nh hng trc tip n gi u vo ca sn phm
do y gi u ra cao ln gy mt n nh gi c trong nc. Thc
t trong nhng nm 1988 v 1989 Vit Nam xut khu ch bng 1/3
nhp khu. V vy khi nng t gi cao t ngt s gy tc ng mnh
n mc gi c trong nc. Do trong giai on nhng nm 1989 -
1992, mc d t gi bin ng ln nhng t l iu chnh t gi ch t

17
10% n 30% so vi mc thay i gi thc t. iu ny gim bt c
s bin ng gi c mnh trong nc.
Chnh sch t gi th ni c thc hin trong giai on ny
mang li gii php thch hp hn v chnh sch t gi cho mt nn kinh
t th trng nc ta. Tuy nhin n cng gy cc tc ng khng nh
n nn kinh t nc ta:
-Th nht, vic th ni t gi s kch thch tm l u c ngoi t
nhm mc c hng chnh lch gi. iu ny lm cho cu v ngoi t
tng, dn n nhiu thay i i vi th trng ngoi t.
-Th hai, dn n tnh trng t gi thng xuyn t bin do tc
ng ca gi c bt n nh trong giai on ny.Thm vo , trng
hp thiu ngoi t gy nn nhng cn st USD lm mt n nh nn
kinh t.
-Th ba, th trng chi phi ton b t gi s lm cho cc cng c
khc ca chnh sch tin t gim hiu lc. T lm cho vic qun l
cung tin ni chung v ngoi t ni ring ca Chnh ph khng t
c nhng kt qu nh mong mun.
-Th t, do nhu cu v ngoi t thay i theo t gi nn Nh nc
kh c th kim sot c lu thng ngoi t.
V nhng tn ti trn, Nh nc thy rng cn phi c nhng thay
i nht nh trong chnh sch t gi.
2. Giai on 1993 - 1996 - Giai on c nh t gi :
T sau nm 1992, Nh nc a ra quan im n nh t gi
bng cch thc hin chnh sch c nh t gi. giai on u, khi mi
bt u iu hnh t gi theo c ch th trng, vic can thip ca
NHNN vo th trng l rt cht ch. Tuy nhin n thi gian tip theo
khi ngun ngoi t vo Vit Nam tng ln, cung cu khng cn
khong cch ln th NHNN tng bc gim bt s can thip cho
t gi hnh thnh mt cch khch quan hn theo quan h cung cu.
thc hin c nh t gi NHNN can thip bng cch mua v bn
ngoi t: NHNN s bn ngoi t gim bt s xung gi ca ng
Vit Nam qu mnh (nh khong cui nm 1991 v u nm 1992);
hoc NHNN s mua ngoi t vo nhm hn ch s tng gi ca ng
Vit Nam (nhng nm1992 - 1995 v 6 thng u nm 1996). Kt qu
l t gi s c n nh.
Vic thc hin c nh t gi nh vy c vai tr ln trong s n
nh ca ng Vit Nam, tc l n to c lng tin cho dn chng
vo ng Vit Nam, t cng c sc mua cho VN; ng thi cng
to ra tm l n nh ca th trng, nh thu ht c ngun

18
ngoi t ln t kiu hi, u t nc ngoi, vay n vo Vit Nam. C
th ni rng s n nh ca ng Vit Nam y khng phi ch xt v
danh ngha m c v gi tr thc ca n.
Vic n nh t gi cng c nh hng tt ti mt bng gi c
trong nc. Gi c tng i n nh s tc ng tch cc ti t l lm
pht, th hin ch qua cc nm 1993 - 1996 ch s lm pht c duy
tr mc chp nhn c v c chiu hng i xung, trong khi tc
tng trng kinh t Vit Nam giai on tng i kh lm cho
quan h tin hng c m bo.
Tuy nhin, vic c nh t gi trong mt thi gian di (1993 -
1996) cng gy ra nhng bt li. l khng khuyn khch c
xut khu, lm cho ngoi thng tr nn km pht trin. Tnh trng
nhp siu lin tc trong giai on ny tc ng xu gy thm ht
cn cn thng mi. T a n tnh trng phi tiu d tr ngoi
hi quc gia hoc phi vay n nc ngoi b p cn cn thanh
ton.
3. Giai on t 1997 n nay:
Nh ta bit, ngy 2/7/1997 Thi Lan phi th ni t gi hi oi
kt thc gn 14 nm duy tr mt ch t gi c nh v lm n ra
cuc khng hong ti chnh ng Nam vi mt nh hng rng
khp trn ton th gii.Vit Nam cng khng trnh khi nh hng
ca cuc khng hong. S nh hng ca cuc khng hong ny tc
ng n nhiu lnh vc trong nn kinh t quc dn.C th:
- i vi lnh vc ti chnh -ngn hng: Khng hong to sc
p gim gi ng Vit Nam trn th trng ngoi t, tc ng xu n
hot ng giao dch ngoi t,nh hng n c cu tin gi ti h thng
ngn hng, gy sc p i vi li sut ng Vit Nam v s n nh ca
h thng ngn hng.
- i vi lnh vc ngoi thng: Cuc khng hong lm gim xut
khu ca Vit Nam sang khu vc Chu - Thi Bnh Dng, c bit
l cc nc ASEAN.S mt gi ca ng tin trong khu vc kch
thch gia tng nhp khu.
- i vi lnh vc u t: Do t gi tng, li sut tng, th trng
hng ho din bin phc tp cng vi nhng d on khng tt trong
tng lai lm cc doanh nghip hn ch u t, ngn hng cng d dt
khi cho vay.u t ca nc ngoi c xu hng gim.
- i vi thu chi ngn sch nh nc: S st gim ca th trng
tiu dng v th trng xut khu lm cho nhiu doanh nghip b
thua l t nh hng xu n ngun thu ngn sch. Bo co cu

19
NNHH v hot ng tn dng, tin t ngn hng trong 6 thng u
nm 1998 ch r "thu ngn sch 6 thng thc hin t 30% so vi
k hoch nm, chi ngn sch kh hn,mc bi chi c xu hng gia
tng".
- i vi tng trng kinh t: Khng hong nh hng gin tip
n cn cn vng lai,n u t nc ngoi,to kh khn cho s pht
trin kinh t.
Trong bi cnh nh vy, Chnh ph c nhng iu chnh trong
chnh sch t gi hi oi ni chung v cng tc qun l ngoi hi ni
ring nhm hn ch nhng tc ng ca khng hong.
13/10/1997 Thng c NHNN quyt nh m rng bin giao
dch ln mc +(-)10%.Ngy 16/2/1998 NHNN quyt nh nng t gi
chnh thc t 1USD=11175VN ln mc 1USD=11800VN, tng
5,6%.
n ngy 1/8/1998 NHNN iu chnh tng ln th hai a t gi
chnh thc ln 12 998 VN /USD ( tng 16.3% so vi u nm) ng
thi bin giao dch c iu chnh gim t 10% xung 7% thu
hp dn khong cch gia t gi chnh thc vi t gi trn th trng
ngoi t lin ngn hng. Sau hai ln iu chnh t gi phn nh st hn
tng quan cung cu ngoi t trn th trng, gp hn ch vic u c
ngoi t, gim bt sc p i vi d tr ngoi t ca Nh nc.
Nm 1999, NHNN thc hin mt bc i mi c bn v iu
hnh t gi, t qun l c tnh cht hnh chnh sang iu hnh theo
hng th trng c s qun l ca Nh nc. T ngy 26/2/1999 thay
bng vic cng b t gi chnh thc NHNN cng b t gi giao dch
bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng. T gi ny c p
dng lm c s cc t chc tn dng c php kinh doanh ngoi t
xc nh t gi mua bn ngoi t, p dng tnh thu xut khu.Trn
c s t gi giao dch thc t bnh qun trn th trng ngoi t lin
ngn hng ca ngy giao dch gn nht trc do NHNN cng b cc
t chc tn dng c quy nh t gi giao dch khng vt qu 8.1%
so vi t gi ny. ng thi, bin giao dch cng c rt xung
l+(-)0,1%.Vi c ch iu hnh mi, t gi ca ng Vit Nam c
hnh thnh trn c giao dch trn th trng v phn nh tng i
khch quan sc mua ca ng Vit Nam so vi ngoi t, to iu kin
cho cc doanh nghip ch ng hn trong kinh doanh ng thi vn
m bo c vai tr kim sot ca Nh nc.
Tm li, trong cng cuc i mi c bit l t nm1989, chnh
sch t gi ca Vit Nam c bc chuyn bin rt cn bn sang c
ch th trng thot khi trng thi th ng tr thnh cng c iu

20
tit v m quan trng trong nn kinh t m. Tuy nhin, iu chnh t
gi hi oi l cng vic phc tp, kh khn. Vic thc hin cc chnh
sch t gi hi oi Vit Nam trong cc giai on va qua th hin
n lc c gng ca Nh nc ta trn con ng tm ra gii php ng
n cho chnh sch t gi hi oi Vit Nam.i

21
Phn IV
Nhng gii php ch yu cho vic hon thin
chnh sch t gi hi oi trong giai on ti

I- Nhng quan im chung :
Th nht, thng qua l thuyt v t gi v chnh sch t gi cng
nh vic phn tch chnh sch t gi Vit Nam thi gian qua cho thy
phm vi iu chnh ca chnh sch t gi nm trong lnh vc tin t
nhng nh hng ca chnh sch t gi c nh hng n cc kha
cnh kinh t v m khc. Do , chnh sch t gi phi c t trong
s phi hp ng b vi cc chnh sch kinh t v m khc m trc
ht l chnh sch tin t quc gia (l mt b phn ca chnh sch tin t
quc gia). C ngha l h thng mc tiu ca chnh sch t gi phi
xut pht t nh hng ph hp vi cc mc tiu c bn ca chnh
sch tin t tng giai on.
Th hai, cc lnh vc cc kha cnh trong nn kinh t thng c
nhng mu thun i nghch nhau.Vic iu hnh chnh sch t gi
hi oi trong tng giai on phi xc nh c nhng bin s no c
trng s ln hn v phi chp nhn hy sinh mt vi bin s khc.
Th ba, xy dng chnh sch hi oi phi trn c s pht trin th
trng tin t trong nc v c s hi nhp vi th trng tin t quc
t.V khng ngng hng ti vic nng cao uy tn ca ng Vit Nam
trn c s n nh gi tr ng tin, duy tr s tng ng hp l gia
gi tr ng ngoi t v ng ni t.
Nhng quan im cn qun trit trong vic la chn ch t gi
hi oi v iu chnh t gi hi oi
Quan im la chn ch t gi hi oi:
- Vn la chn ch t gi cn phi c s phn tch d bo
xem nn kinh t c th phi gnh chu nhng cn sc nh th no trong
tng lai. Ch t gi c la chn phi gip hn ch tc ng ca
cc cn sc lnnn kinh t.V d :i vi cc cn sc c ngun gc t
th trng tin t trong nc th mt ch t gi hi oi c nh s
ch lm thay i d tr ngoi t quc gia m khng lm ly lan sang th
trng hng ho.Ngc li, i vi cc cn sc c ngun gc t bn
ngoi hay t th trng hng ho trong nc th mt ch t gi hi
oi c tnh linh hot cao s lm gi c hng ho xut nhp khu c
iu chnh theo nhng thay i t gi, t iu chnh li mc cu
trong nc, v vy s trnh cho nn kinh t khi b ri lon.

22
- Vn la chn t gi hi oi phi nhm mc tiu n nh v
thc y s pht trin h thng ti chnh quc gia m c bn l n nh
lm pht v gi tr ng ni t.
Quan im iu chnh t gi hi oi
- Quan im u tin trong vic iu chnh t gi hi oi l phi
tun theo quy lut th trng. tun th cc quy lut th trng th
phi khng ngng nng cao nng lc cho cc cng c mang tnh kinh
t. Trong , cng c nghip v th trng m l mt trong hai cng c
c bn c sc mnh to ln.ng thi phi xy dng mt c cu d tr
ngoi t hp l.
- Quan im th hai l: t gi hi oi khng c php km hm
xut khu hng ti gim thiu s thiu ht trong cn cn thng mi.
- Quan im th ba l: nh hng ca vn iu chnh t gi
hi oi cn hng vo vic kin to th trng ngoi hi chnh thc
(th trng c t chc, hp php ).
Tm li, cc quan im cn qun trit trong vic hoch nh
chnh sch t gi hi oi c nu ra trn l nhm hng ti mt
chnh sch t gi thc s t ch trong hoch nh c lp trong iu
chnh, gp phn to ra s n nh v pht trin ca nn kinh t ,gip
cho nn kinh t c c s tt trong s hi nhp vi nn kinh t th gii.
II- Nhng vn c lin quan v gii php chu yu
cho vic hon thin chnh sch t gi hi oi trong
giai on ti :
1. Gii php nhm nng cao nng lc cc cng c c bn trong
can thip vo t gi:
Th nht, i vi cng c nghip v th trng m: Theo l thuyt,
y l cng c mang tnh kinh t thun tu,l cng c can thip c bn
ca NHTW vo t gi hi oi. Tuy nhin, i vi Vit Nam nh
phn tch th do d tr ngoi t cn qu thp nn cng c ny cha c
sc mnh cn thit trong thi gian trc mt c th gi vai tr
ch o ca mnh trong can thip iu hnh t gi hi oi.V th
chng ta phi hon thin mt s vn sau:
-Trc tin, phi tranh th n mc ti a c th c gia tng
tch lu ngoi t.D tr ngoi t phi tng tng xng vi tc tng
kim ngch nhp khu. Tp trung qun l ngoi t vo mt u mi
duy nht l NHTW.Trong thi gian trc mt,khi d tr ngoi t cha
mnh th phi c bin php c th lm tng hiu qu khi s dng
d tr ngoi t tc ng vo tnh hnh cung cu ngoi t trn th
trng.

23
- Tng bc xy dng c ch hnh lang php l, mi trng hot
ng nhm tng bc a cng c nghip v th trng m ln ng v
tr ca n trong vic can thip i chnh t gi hi oi.
- Xem xt, la chn c cu d tr ngoi t hp l. Trong s cc ng
tin mnh hin nay trn th gii,chng ta thy ni ln ba ng tin chnh
:th nht l Dollar M, k n l ng Euro mi ra i v cui cng l
ng Yn Nht. Xu hng vn ng ca ba ng tin ny c th tm lc
nh sau:
- i vi ng Dollar M :l ng tin rt gn gi vi nn kinh t
Vit Nam. Hn 90% giao dch i ngoi c thc hin bi chnh ng
tin ny.Bn cnh ,tnh hnh kinh t th gii cho thy hin tng
Dollar ho l thc trng chung ca hu ht cc nc ang pht trin
v Dollar lun c s tng gi i vi cc ng tin yu khc.Nn kinh
t M d c bin ng nh th no nhng vn s l mt nn kinh t
hng mnh nht.
- i vi ng euro: l ng tin mang tnh quc t ho sau ng
Dollar M,nhng ng tin ny kh m bo v tnh n nh ca n do
tnh non tr cng nh c s hnh thnh.i vi Vit Nam thc t cho
thy cc giao dch bng ng Euro cn rt hn ch.V th cn mt thi
gian di ngi Vit Nam lm quen v ch ng trong lm n vi
ng Euro.
- i vi ng Yn Nht cho n nay cha thc s l mt ng
tin quc t v nc Nht ang n lc quc t ho ng tin ca
mnh,tuy nhin cng cuc kh thnh cng do nn kinh t Nht ang
gp nhiu kh khn v do sc manh cu ng Dollar M.T vic phn
tch trn cho thy trong thi gian trc mt,ng Dollar M vn nn
gi v tr quan trng trong d tr ngoi t ca Vit Nam,n cng ng
h cho quan im ch nn gn ng tin Vit Nam vi ng Dollar M.
Tuy nhin phi lun theo di s bin ng kinh t th gii c nhng
gii php thch ng,linh hot.
Th hai, i vi cng c li sut: Cng c li sut chit khu lun
c xem l cng c th hai mang tnh kinh t trong can thip iu
chnh t gi hi oi.Nhng bn thn li sut ch tc ng mt cch
gin tip n t gi hi oi v y l mt bin s ngoi sinh i vi t
gi. Cho nn vic s dng cng c li sut chit khu cn c s xem xt
thn trng.
Ring i vi Vit Nam, nhng dng vn vo ra trong nn kinh t
ch yu l u t trc tip t nc ngoi,u t gin tip v nhng
dng vn ngn hn trong nhng nm qua rt t i. ng thi hu ht
giao dch quc t trong c giao dch vn vn cha c t do chuyn

24
i. Thc t ny lm cho cng c li sut chit khu cha th l cng
c c sc mnh trong can thip vo t gi hi oi. Nh vy gii php
tng bc nng cao sc mnh ca cng c li sut chit khu trong
hot ng can thip,iu chnh t gi hi oi cng s l con ng
tin ti t do ho ti khon vn m trc ht l giao dch vn ngn hn
v cng l con ng tng bc a ng Vit Nam tr thnh ng
tin chuyn i. Cuc khng hong ti chnh ng Nam cho mt
bi hc kinh nghim l :vic t do ti khon vn,c bit l cc dng
vn u t gin tip, vn ngn hn qu sm khi cc cng c ti chnh
cha mnh, h thng cng c, bin php theo di,iu hnh kinh t
cn lng lo l mt qut nh sai lm. V vy trong qu trnh tin ti
mt ng tin chuyn i hon ton, Vit Nam phi lun thn trng
tin hnh theo tng bc vi nhng mc tiu c th cho tng giai
on,khng c nng vi.u tin nn tin hnh t do ho cc dng
vn di hn v u t trc tip,sau mi tin ti t do ho hon ton
cc giao dch trong ti khon vng lai. Cng vi vic thnh lp mt th
trng chng khon,cho php ngi nc ngoi tham gia mua bn
chng khon cng tng bc t do chuyn i cc giao dch ngn
hn.Nhng trong thi gian u nn hn ch t l phn trm ngi nc
ngoi nm gi chng khon.v ch cho php tham gia mt s lnh
vc.Song song vi qu trnh trn Chnh ph phi tin hnh tng bc
t do ho li sut., lm cho li sut thc s l mt loi gi c c
quyt nh bi cn bng cung cu trn th trng ch khng phi bi
quyt nh can thip hnh chnh ca chnh ph.
-Th ba, i vi cc cng c hnh chnh: Trong thi gian va
qua,nhng bin php hnh chnh em li nhng kt qu ng k.
Chnh nhng bin php hnh chnh gp phn gip Vit Nam hn
ch nhng tc ng ca cuc khng hong ti chnh ng Nam . Tuy
nhin nhng bin php hnh chnh ch l bin php tnh th.Vic a
t gi ti gn s chi phi ca nhng quy lut th trng hn, tng bc
tin ti mt ng Vit Nam c kh nng chuyn i th i hi phi d
b dn cc bin php hnh chnh.Song khng th d b mt cch tc
thi,m phi tin hnh ni lng dn dn tng xng vi vic tng sc
mnh ca cc cng c mang tnh kinh t.Xut pht t thc trng s
dng cc cng c hnh chnh trong cng tc qun l ngoi hi trong
thi gian qua, Chnh ph cun th l NHNN nn xem xt sa i, b
sung mt s im sau nhng cng c hnh chnh trong cng tc
qun l ngoi hi c hon thin hn:
- Nn c li sut u i cho tin gi tit kim bng ngoi t nhm
thu ht lng ngoi t nhn ri trong dn c .

25
- Ch trng qun l cht ch cc bn thu i ngoi t.T chc
hu hiu mng li thu i ngoi t cho khch hng v tng lp dn
c.
- Chm dt hin tng s dng ngoi t thanh ton ni b trong
nn kinh t. Tuy nhin bin php ny ch thc s thc hin tt khi tt
c cc quan h thanh ton i ngoi c h thng cc t chc tn
dng,cc ngn hng p ng y vi s tham gia ca NHNN trn
mt th trng ngoi hi hon thin.
- Hn ch v tin ti khng cho vay trc tip bng ngoi t tin
mt kim sot tt nhng nghip v ngn hng mang tnh u c tin
t.
Song song vi cc bin php trn,NHNN phi to thm nhiu
phng tin chuyn ti gi tr lm phng tin lu thng,thanh ton
gim p lc trong lu thng,nht l cc phng tin c gi tr ln.ng
thi ci cch h thng thanh ton,khuyn khch cc hnh thc thanh
ton qua ngn hng.
- Dn dn tin ti t do trong giao dch ngoi hi nhng vn phi
khng lm mt s gim st ca nh nc. T do trong giao dch ngoi
hi i i vi vic tng cng hn na s gim st cc giao dch v
ngoi t bng cch kim sot cht ch cc hp ng thanh ton ngoi
t.
2. Cc gii php lin quan n vic phi hp cc chnh sch kinh
t v m hot ng can thip vo t gi t hiu qu cao:
Vic phi hp cc chnh sch trong vn can thip vo t gi hi
oi l tt yu vic can thip vo t gi hi oi t kt qu tt nht
v hn ch n mc ti thiu ci gi phi tr do vic can thip vo t gi
hi oi gy ra. Vic phi hp cc hnh sch y c th ni c th l
vic iu hnh mt cch hi ho chnh sch ti chnh - tin t. gp
phn vo vic thc hin tt kh nng phi hp gia cc chnh sch i
km vi vn can thip t gi hi oi,bi vit xin cp n mt s
gii php sau:
- Th nht, phi phn nh r mi quan h ca chnh sch ti
chnh v chnh sch tin t: C cu hi c t ra l "c nn xem
chinh sch tin t l mt b phn trong chnh sch ti chnh hay khng
hay chnh sch tin t cng vi chinh sch ti chnh l hai b phn
(nhng ch mang tnh c lp tng i )trong h thng chnh sch
kinh t ni chung". Xut pht t hai lun c: Th nht, mc tiu ca
chnh sch tin t lun gn trc tip vi bn mc tiu kinh t v m
cui cng. Th hai, s tc ng ca chnh sch thay i lng cung tin
(chnh sch tin t) v chnh sch thu chi ca chnh ph (chnh sch ti

26
chnh chnh ph) s dn n nhng kt qu khc nhau i vi nhng
bin s kinh t. V hn na thc t sau khi nc ta chuyn sang nn
kinh t th trng th vai tr ca ngn hng v vn tin t trong nn
kinh t cng th hin r. Chnh sch tin t c xc nh l mt trong
nhng chnh sch rt quan trng. Do nn xem chnh sch tin t
nm ngoi chnh sch ti chnh, chnh sch tin t v chnh sch ti
chnh l hai chnh sch song hnh,l hai b phn trong tng th chnh
sch kinh t quc gia. C nh th mi d nh gi v tnh hiu qu ca
chnh sch, ng thi d t chc thc hin v phi hp cng t ti
cc mc tiu kinh t v m ca nn kinh t.
- Th hai, i vi chnh sch tin t, khng ngng ch trng hon
thin nghip v th trng m,cng c ch cht trong vic phi hp
chnh sch:Tc v hiu qu thc t ca vic phi hp chnh sch
ph thuc vo sc mnh cc cng c trong chnh sch m cng c
trong chnh sch tin t quc gia l trng tm trong vic y mnh kh
nng phi hp cc chnh sch. hon thin cng c nghip v th
trng m cn thc hin cc vn sau:
- Pht trin th trng chng khon,to th trng cho tn phiu
kho bc v cc giy t c gi ngn hn khc. iu ny to nn mi
trng cho loi chng khon ny, v t to iu kin cho nghip v
th trng m pht trin.
-T ng bc nghin cu v hon chnh c ch thc hin nghip v
th trng m.
- NHNN cn phi tm ra cc gii php c th thu ht cng
nhiu tin mt ngoi lu thng,tng bc loi b thi quen nm gi
tin mt trong nhn dn m chuyn sang nm gi cc ti sn ti chnh
khc. iu ny gp phn tng tnh thanh khon cho cc chng khon
ni chung m trong c tn phiu kho bc ngn hn ng thi gip
tng dung lng th trng,t gp phn lm cho cng c nghip v
th trng m pht huy tc dng.
- Th ba, i vi chnh sch ti chnh,ngun vn trong nc l gii
php kh d cho vic b p thm ht ngn sch.Thc trng thm ht
ngn sch nh nc s gim tnh t ch trong s dng chnh sch ti
chnh nh cng c trong iu tit v m nn kinh t,t tt yu s hn
ch kh nng phi hp cc chnh sch.Do nhng gii php nhm
hn ch thm ht ngn sch l cn thit.Cc gii php c th a ra l
:vay n nc ngoi di mi hnh thc hay pht huy ni lc... Nhng
nu chn gii php vay n l ch yu th s c tc ng n cung cu
ngoi t v c th dn n nhng bin ng ln v t gi. Hn na nu
quy m thm ht qu ln th gii php ny s l gnh nng cho nn

27
kinh t trong tng lai.Chnh v vy gii php tt nht l "pht huy ni
lc" thc hin b p bng ngun vn vay trong nc...





28
Kt lun

T nhng phn tch trn chng ta thy rng t gi hi oi l vn
rt rng ln v ht sc nhy cm. Ngy nay chnh sch t gi c
s dng nh mt cng c chin lc t c nhng mc tiu kinh
t v m.
T gi hi oi c vai tr cc kquan trng trong thanh ton quc
t. N nh hng trc tip ti ngoi thng v cc quan h kinh t i
ngoi. Chnh v vy vic la chn v thc hin chnh sch t gi hi
oi phi m bo mc tiu v tnh khoa hc ca n. Chnh sch t gi
gp phn n nh v pht trin kinh t x hi t nc. Trong nhng
nm va qua Vit Nam c nhng bc i kh ng n trong vic
thc hin chnh sch t gi, gp phn khng nh vo s tng trng v
n nh nn kinh t nc ta. Chng ta thnh cng bc u trong
vic xy dng mt t gi linh hot v hp l. Tuy nhin trong c ch t
gi ca nc ta hin nay vn cn nhng tn ti cn khc phc. S can
thip ca NHNN vo t gi tuy c gim nhng nhn chung vn cn kh
nng. iu hn ch vai tr ca th trng trong vic xc nh t
gi hi oi. Trong bi vit ny cng cp n nhng gii php
i vi Vit Nam hin nay c th tin hnh t do ho t gi thnh
cng. Tuy nhin thnh cng Vit Nam cn phi n lc nhiu hn
na trong vic thit lp mt th trng ngoi hi, xy dng cc cng c
qun l gin tip. Vi nhng thnh cng bc u trong vic iu hnh
t gi trong giai on hin nay v t xu hng ca nn kinh t th gii
chng ta hon ton c th tin tng rng Vit Nam s thnh cng trong
vic t do ho t gi hi oi./.


29
Ti liu tham kho

1. Tin t, ngn hng v th trng ti chnh -Frederic Mishkin
2. Kinh t v m-N.gregory mankiw
3. T gi hi oi - phng php tip cn v ngh thut iu chnh -
Nh xut bn Ti chnh -1996
4. Mt s vn v chnh sch t gi hi oi cho mc tiu pht trin
kinh t Vit Nam -Nh xut bn Thng k.
5. Tp ch pht trin kinh t nm 1998
6. Chuyn "T gi hi oi v tin trnh t do ho t gi Vit
Nam
7. Cn cn thanh ton quc t, t gi hi oi v cc vn kinh t
i ngoi (NXB H ni)
8. Tp ch Ngn hng s 1, 2, 5-11/2000
9.Th trng ti chnh tin t s 5, 6/1999, 12/2000
10.Thi bo kinh t Vit nam v th gii 1999-2000, 2000-2001
11.Gio trnh nghip v ngn hng Trung ng HVNH