Ravni nosai sastavljeni iz vie diskova - Gerberovi nosai

Raspored zglobova u Gerberovom nosau

PRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

PRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

NEPRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

NEPRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

92

Dobivanje Gerberovog nosaa:

NIZ PROSTIH GREDA

q
L1 L2 L3

M
+

qL12/8

qL2 /8

+ qL3 /8

GERBEROV NOSA

q
L1 L2 L3

qL1 /8

qL2 /8
+

M
+ qL3 /8
2

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

93

Gerberovi nosai - slijed oslanjanja:

2 A 1 A 1 A 1 A 2 A 3 A E B E B 2 F C B E 1 C F 1 D B E 2 F C 2 D B D 2 C F 1 D D B 2 C 3 D 1 C

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

94

Odreivanje leajnih veza - reakcija

Primjer:
A
AV

P1

q1

P2

q2

BH

B
BV

C 2
CV

D
DV

E
EV

Ukupno ima 6 nepoznanica. Reakcije se odreuju iz sljedeih 6 jednadbi:

Fx = 0 Fy = 0 M = 0
M1
lijevo lijevo lijevo

=0 =0 =0 ili

M1

desno desno desno

=0 =0 =0

M2 M3

M2 M3

Umjesto rjeavanja 6 jednadbi sa 6 nepoznanica, Gerberov nosa se rastavlja na diskove. Rjeavanje Gerberovog nosaa ralanjenim postupkom:
P1 A 1 B q1 C P2 2 3 D q2 E

P1 A AV Q1 Q1 B BV q1 C CV Q2 Q2

P2 1. NIVO Q3 Q3 D DV q2 E EV 2. NIVO

Za sluaj optereenja kosom silom koristi se superpozicija.

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

95

Poligonalne grede
Poluokvirna greda izloena uspravnom optereenju
g(x)

preka

B B
0

stup

Reakcije su istovjetne odgovarajue proste grede

reakcijama

A L A
0

Primjer:
F C
L/4 L/4 L/2

q=2F/L B

1.5F

F 0.5F 0.5F

1.5F

B = 1.5F h

T
A L A = 1.5F
0

3FL 8

FL 2

+
q(L/2) 8
2

N
Mp

vor C 1.5F
Tp Ts Ns Ms

Np

Np = Ts = 0 Tp = Ns = 1.5F Mp = Ms = 0

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

96

Poluokvirna greda izloena horizontalnom optereenju

F C F

B B = 1.5F

w=F/h AV = 1.5F A AH = 2F L=h 2F h

1.5F

+ T

1.5Fh 1.5Fh

N +

+
Mp

wh 8

1.5F

vor C
Tp Ts Ns Ms

Np

ravnotea vora C: F
Tp = 1.5F Ns = 1.5F

Ts = F

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

97

Poligonalna greda izloena uspravnom optereenju

q=4F/L C

F B F F h=L/2

L/6

L/6

L/6

2F

B = 2F A
0

+
s co 2F

L A = 2F

FL 2

FL 3

+ N
vor C
Tk Mk Np = 0 , Nk = 0 Tp = 0 , Tk = 0 Mp = Mk = FL/2 Mp Np Tp
q(L/2) 8
2

Vedrana Kozuli

sin 2F
Nk

Tehnika mehanika 1

98

Portalna greda
C

g(x) D

A A
0

B L B
0

Portalna greda izloena horizontalnom optereenju

C D wh wh wh

wh

w AV = wh A AH = 2wh L=h

B B = wh

2wh

wh

wh

3wh 2

wh 2

3wh 2

+
+

wh 2

wh 8

wh 8

M
wh vor C
Mp Np Tp Ts Ns Ms Tp Ts Ns Tp Ts Ns Ts Ns Ms Np Np Np

wh
Tp Mp

vor D

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

99

TROZGLOBNI NOSAI
To su konstrukcijski sustavi sastavljeni od dvaju diskova, meusobno zglobno spojenih (srednji zglob), dok je vanjska veza svakog diska zglobni nepomini leaj. - trozglobni okviri, - trozglobni lukovi

Diskovi mogu biti punostjeni ili reetkasti.

C C

B A A B

A B A B

etiri komponente leajnih reakcija

Unutarnje sile mogu se odrediti analitikim, grafoanalitikim i grafikim postupcima.

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

100

Trozglobni luk opeg oblika

Odreivanje reakcija u leajevima analitikim postupkom
P2 P1
a2
.

P3 P4 II

I
.

c2

rastavljanje reakcija u dvije komponente:

B

f
.

HB B

HA A0 A HA AV

HB BV B0

HA A

b2

B HB

da l

db

H A = H cos A H B = H cos B
P3 P4 II
B

P2 P1 I

A V = A + H sin = A = A + H A tg
HB B

BV = B H B sin = = B H B tg
0

HA A

BV

AV

M B = 0 A l Pi b i = 0 A = M A = 0 B l Pi a i = 0 B =
0
0 0

MB l MA l

M C( I ) = 0 A d a H A f Pi c i = 0 H A =
I

M C( I ) f M C( II ) f
0

M C( II ) = 0 B d b H B f Pi c i = 0 H B =
II

M C( I ) = A d a Pi c i = 0 ;
I

M C( II ) = B d b Pi c i = 0; M C( I ) M C( II )
II

f = f cos H A =

M C( I ) f

HB =

M C( II ) f

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

101

 Odreivanje unutarnjih sila u presjeku analitikim postupkom

P2 P1
C
t t

P3 P4

y y

HB

HA

B A
0

lx

P2 P1

Mx

Nx
Nx

Tx

Mx

P3 P4

Tx

y
y

HA

HA

HA HA. tg

HB

HB HB. tg

HB

Moment savijanja u presjeku t-t: 0 M x = A x Pi p ix H y A 144 244 3

M xl
0

y = y cos M x = M xl H A y

ili

M x = M xd H B y

Poprena sila u presjeku t-t: 0 Tx = A cos cos Piy sin Pix H A sin + H A tg cos
l l

ili
Tx = B cos + cos Piy + sin Pix H B sin + H B tg cos
d d 0

Uzduna sila u presjeku t-t: 0 N x = A sin + sin Piy cos Pix H A cos H A tg sin
l l

ili
N x = B sin sin Piy + cos Pix H B cos H B tg sin
d d 0

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

102

 Vertikalno optereenje trozglobnog luka

P1 q1 P2 q2
Nx C

P3

Mx

y H

Tx

f
B

H A

A
0

H H . tg

B db l

x
da

f
B

BV

AV

HA = HB = H ;

HA = HB = H ;

A V = A 0 + H tg ;
0 0 M0 xl = M xd = M x

B V = B0 H tg

0 0 M0 C ( I ) = M C ( II) = M C ;

M x = M0 x Hy;

H=

M0 C f

Tx = A 0 cos cos Pi H sin + H tg cos = cos A 0 Pi H (sin tg cos ) l l 0 Tx = Tx cos H (sin tg cos )
N x = A 0 sin + sin Pi H cos H tg sin = sin A 0 Pi H (cos + tg sin ) l l 0 N x = Tx sin H (cos + tg sin )

Spec. = 0 :

M x = M0 x Hy
0 Tx = Tx cos H sin 0 N x = Tx sin H cos

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

103

Trozglobni okviri

P1

q1

P2

q2

P3

kut je negativan:
A0 = MB l

C
t t

1 AV H
A

3 y f BV
B H

B0 =

MA l

H A
0

H=

M0 C f

x
l

lx

H B
0

A V = A 0 H tg B V = B0 + H tg

M x = M0 x Hy
0 Tx = Tx cos 2 H (sin 2 + tg cos 2 ) 0 N x = Tx sin 2 H (cos 2 tg sin 2 )

A0 = AV =
t t

MB l MA l

B0 = B V =

y=f

M0 H= C f
B

H A = AV
0

H B = BV
0

M x = M0 x Hf
0 Tx = Tx

x
l

lx

Nx = H

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

104

 Odreivanje reakcija i unutarnjih sila u presjeku grafikim postupkom

Trozglobni luk s optereenjem samo na jednom disku
D

1d

R2l

P
=A
r1
I

r2

R2d = B

II
ravnotea dijela desno od presjeka

1
N2

1l

B P A

T2 T1 N1

M1 = A r1 M 2 = B r2

Trozglobni luk s optereenjem na oba diska

E

P1
I

C C

P2
II

B
B1

A
A2

A
A2 B1

A1 B1 A2 B2

P1

B2

A1

P2

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

105

NOSAI SA ZATEGAMA
Nosai sa zategama sastavljeni su iz vie elemenata: greda i tapova. - luni, okvirni i kombinirani nosai
Okvir sa zategom Luk sa zategom

e)

Funkcija zatega sastoji se u tome da zadri glavninu horizontalnih sila, koje proizvodi trozglobni sistem, unutar samog sistema.

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

106

 Odreivanje reakcija i unutarnjih sila u presjeku analitikim postupkom

P3 P2 P1
y
t
3 2

P4 P5
4 5

AH A AV

B x l lx

Fx = 0 A H ;

M B = 0 AV ;

MA = 0 B

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

107

P2 P1
H
2

Mx Nx
y

Tx

Si
ya

H . tg

AH A AV

Iz sume momenata svih sila s lijeve strane presjeka dobiva se:

M x = A V x A H y a Pi pix H y
Iz sume momenata svih sila s desne strane presjeka dobiva se:

M x = B (l x ) Pi p ix H y
Iz ravnotee dijela nosaa lijevo od presjeka dobiva se poprena sila:

Tx = A V cos A H sin cos Piy sin Pix H (sin tgi cos )

l l

Za uzdunu silu dobiva se:

N x = A V sin A H cos + sin Piy cos Pix H (cos + tgi sin )

l l

H je horizontalna komponenta sila u svim tapovima zatege.

Vi Si+1 i+1 i Si i

Sx = 0 Si cos i = Si +1 cos i +1 = H
Si = H cos i

Vi = H (tgi tgi +1 )

MC = 0 H =

M Co f

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

108

Proraun sila za vertikalno vanjsko optereenje

P1 P2 C f
3 4 5

q1

q2

P3

y
2

B
1

B x l

M x = M0 x Hy
Tx = Tx cos H (sin tgi cos )
0

N x = Tx sin H (cos + tg i sin )

0 0 0

M x i Tx su moment savijanja i poprena sila proste grede istog raspona kao zadani nosa sa zategom i s istim optereenjem.

H=

M0 C f

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

109

OJAANE GREDE
Ojaane grede --- Langerove grede Ojaane grede nastaju spajanjem dviju ili vie greda; neprekinutost novog sklopa na mjestu spoja osigurava se ojaanjem. Ojaanje: sustav tapova postavljenih iznad ili ispod osi grede

A C

Reakcije ojaane grede za bilo koja optereenja su istovjetne reakcijama proste grede.

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

110

Ojaana greda optereena vertikalnim optereenjem

Ravnotea bilo kojeg vora

Si cos i = Si +1 cos i +1 = H
Si = H cos i

Vi = H (tg i tg i +1 )
Izrazi za unutarnje sile u presjeku grede:
M x = A 0 x Pi p i + H y
l

M x = M0 x +Hy

H=
sila H je negativna

M0 C f

M x = M0 x Hy
0 Tx = Tx H tg i

N x = H (na dijelu nosaa na kojemu je ojaanje)

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

111

Ojaane grede kod kojih tapovi koji spajaju vorove s gredom nisu vertikalni

Za dio izmeu vorova 0 i 4: Za dio izmeu vorova 4 i 5: Za dio izmeu vorova 5 i 3: Opi izrazi za unutarnje sile:

1) 0 M( x = M x H1 y1 2) 0 M( x = M x H2 y2 3) 0 M( x = M x H 3 y3

M x = M0 x Hi yi ,
0

0 Tx = Tx H i tg i ,

N x = H i

Odreivanje sila u tapovima ojaanja:

MC = 0

M H2 = C f

S2 = H 2 1 + tg 2

Iz ravnotee vora 1 dobivaju se sile u tapovima S1 i S4. Iz ravnotee vora 2 dobivaju se sile u tapovima S3 i S5.
S1
1

S4 S2

S5
S2
2

S3

Nakon to se odrede sile u tapovima ojaanja, mogu se odrediti dijagrami unutranjih sila na prostoj gredi optereenoj na sljedei nain:
P1
A A

P2

P3

P4

P5
B

S1

S4

S5

S3

Vedrana Kozuli

Tehnika mehanika 1

112