DEMOKRASDE KAMUOYU VE BASININ NEM Basn:Dzenli aralklarla kan gazete, dergi vb.

yaynlarn tmn ve bunlarn hazrlanmas ile ilgili etkinlik ve kurulular topluca belirten terimdir. Kamuoyu:Belirli bir konuda toplumun byk bir kesimince benimsenen gr, tavr ve inanlarn toplamdr. Tanm konusunda siyaset bilimciler, sosyologlar ve sosyal psikologlar arasnda nemli gr ayrlklar vardr. Bazen bir grubun yerleik inanlar, bazen sonutan bamsz olarak; grlerin oluturulma sreci sonucunda benimsenen grler iin kullanlr. Siyasal demokrasinin ilkesi, mantksal olarak savunabilir dncelerin halka benimsetilebileceidir. letiim teknolojilerindeki hzl geliim ve buna bal yeni iletiim dzeni, toplumlarn ok ynl ve ok boyutlu etkilenmelerine neden olmutur. Sz konusu deiim, lkelerin ekonomik,sosyoekonomik, politik, hatta ideolojik yaplanmalarnda da etkili olmu, corafya snrlar bir anlamda eski deerini yitirmitir. letiimde, mesafe olgusu da yeni boyutlar kazanm, uzaklar yaknlamtr. Gnmzde teknik atlmlar ve gelimelerle, iletiim, gerek kamuoyunun yaratlmasnda, gerekse halkla ilikilerin dzenlenmesinde nemli bir yer tutmaktadr. Devlet ve hkmet ynetimlerinin kitle iletiim aralaryla ynetsel etkinlikleri n plana karmalar, konunun nemini ve arln ortaya koymaktadr. Yap bakmndan kitle iletiim aralar e ayrlr: 1-Gze hitap edenler:Bunlar basl yayn aralardr. Genelde yazl bir iletiim eklidir. Yzyze bir iletiim sz konusu deildir. rnek:Gazete, dergi, kitap, vb. ile sessiz film. 2-Kulaa hitap edenler:Bu tr kitle iletiim aralar szl yayn yapan aralardr. Bir yanda konuan, dier yandan da dinleyenler vardr. letiler konuma ile gnderilmektedir. Bunda da yz yze bir iletiim yoktur. Kaynak ile hedef arasnda bir ara bulunmaktadr. rnek:Radyo... 3-Gze ve kulaa hitap edenler:Sz ve sembolleri bir arada yayan kitle iletiim aralardr. Hem gze, hem de kulaa hitap ederler. nandrcl ve etkileme gc bakmndan en nde gelen kitle iletiim aralar bunlardr. rnek:Televizyon ve sesli film. Gnmzde kamuoyunun serbeste oluumu ilkesi, oulcu ve zgrlk demokrasinin temellerinden biridir. Siyasal demokrasiyi genel seimlerle snrl olmaktan kararak, srekli katlma ak hale getiren de zgr bir kamuoyu rejimi nin varldr. Bu adan basn, radyo-televizyon; toplanma, dernek kurma, siyasal faaliyet zgrlkleri ile bask gruplar; hem bireysel ve toplu ifade aralar, hem de kamuoyunun serbeste oluumunu salayan kanallar durumundadr. Gnmzde ok ileri bir teknoloji ile alan basn kurulularnn dnda bylesine byk bir deiiklii ok az meslek grubu yaamtr. Bu hzl yapsal deiimin nedenlerini toplumun, politik kurumlarn ve tekniin evriminde aramak gerekmektedir. nk, ayet basn deitiyse, bu, an koullarna ve gereksinimlerine bal bir deiimdir. Aslnda zerinde durduumuz konu asndan bakldnda, eitimin gelimesi ve yurttalk bilincinin olgunlamas, son otuz ylda grlen-sosyal evrime damgasn vurmutur. Eitimin yaygnlamas ve bunun okur davranlar zerindeki sonularndan uzun uzadya sz etmeye gerek yoktur. Okur saysndaki bu art, insan hayatnn btn alanlarn kapsayan, btnlkl ve ciddi gazetelerin ortaya kyla sonulanmtr. Gnlk basnn nem kazan; yurttalk bilincinin olgunlamas, kendini politik tavr allarn ve yarglarn bireysellemesi eklinde gstermektedir. nsanlar, kendi inan ve bilinlerine dayanarak davranmaya, karar almaya balamlardr. Bugn, okurlar, kesin yarglar kukuyla karlamaktadr ve uzmanlarn aklamalar ile beslenmi olgular bulmak,

anlamak ve tanmak istemektedir. Gazeteler artk daha az fikir; daha ok olgu iletmektedirler. Olgular yurttan politik eyleminin temelindeki dnceleri aa karmaya almaktadrlar. zellikle Fransada belirgin bir ekilde grlen, televizyonun ve kamuoyu aratrmalarnn kullanm ile belirlenen, parlamenter demokrasiden , dorudan demokrasinin yeni bir biimine gei, devletin haberleme aralar zerindeki giderek artan gc, 1987de televizyon kanallarnn zelletirilmesi ,basn dzenleyen kurallara varncaya kadar deiimlere neden olmutur. Hayati basn zgrl kavramnn haber alma hakkna dnmesi, bugnden yarna aniden olmamtr Haber alma zgrl bak asndaki bu ters yz olu, devletin rolnn evriminde de kendine uygun bir ortam bulmutur. Televizyondaki devlet tekeli bu bilincin olumasnda ve gelimesinde en nemli etken olmutur. Alt gazetesinde arad baz haberleri bulamayan okuyucu gazetesini deitirir. Radyo haberlerinden honut olmayan dinleyici, bir baka radyo istasyonunu dinlemeye balar. Ama tekellemi televizyon karsnda seme hakk ortadan kaldrlmtr. milletvekilleri mdahale etmeye, gazeteciler buna kar protesto gsterileri yapmaya zorlanmtr. Bu durum dinleyicileri ve izleyicileri bir araya gelmeye zorlam, bunlarn basksyla, sonuta dorudan demokrasi bu hakkn temellerini glendirmitir. Baz kereler referandum yoluyla karar almaya arlan, genellikle de bilmeyerek de olsa, kamuoyu yoklamalar araclyla iktidarn kararlarnda arlk sahibi olan yurttalar, olabildiince iyi ve btnlk iinde bilgilendirilmitir. SEM VE DEMOKRATK ARALAR Demokratik lkelerde radyolar, televizyonlar, videolar, fakslar ve dier elektronik aralar seim atmosferinde toplumu etkileme ve ynlendirmede nemli rol oynamaktadr. F.Willamsn 1982 ylnda yapt tahmin, o gnden bugne byk lde gereklemi saylmaktadr: Hem uluslararas, hem de ulusal siyaset, iletiim devriminin ocuu olan yeni iletiim alarnda karmza kacak. Siyasal dzenler, iletiim dzenleri haline gelecektir. Bu arada nemli bir gerei vurgulamak gerekir:Yeni iletiim teknolojileri politikaclarla, ara kademeleri aarak semene dorudan ulama imkan da vermektedir. Bu durumun baz siyasal kurumlar da zayflatt bir gerektir. zetlersek, yeni iletiim ortamnda sadece demokratik sre ve usuller deil, diplomatik usul ve srelerin bir blmnn de medyalar tarafndan devralnd anlalmaktadr. 1-Tele Demokrasi Dnemi Yeni teknolojilerin iletiim ortamlarn deitirmesinin siyaseti de etkilediini daha nce vurgulamtk. Yeni iletiim teknolojilerinin teledemokrasi dnemini balattn; demokrasileri olumlu ynde etkilediini savunanlarn banda gelen John Naisbitt, nce iletiim devriminin ortaya ktn, onun sayesinde de son derece bilgilenmi bir semen kitlesinin olutuunu belirtmektedir. 2-Seim ve Tekniklerin Deiimi Yeni iletiim teknolojilerinin seim ve teknikleri de deitirdii kukusuzdur. Teknolojilerin siyasal sreleri nasl etkiledikleri konusu Elektronik Topluluk adl kitaplarnda inceleyen Amerikal siyaset bilimcisi, George Bushun Bakan seildii 1988 kampanyasnn ardndan baar nedenleri yle sralanmlardr: A-Toplumda dolaan siyasal enformasyonun hacmi artmtr. B-Yeni teknolojilerle iletiimin de hz artm, ou siyasal olay canl olarak yaynlanm, bu nedenle, bir ok siyasal olay srf medya iin sahnelenmi, medya ile semen kar karya kalm, siyasal partilerin, tartmalarn, pazarlklarn ve uzlamalarn nemi azalmtr.

C-Yeni medyalar, alcnn mesaj zerindeki egemenliini glendirmi, teknolojik seeneklerin bolluu karsnda vatandalar istedikleri mesajlar alp, istemediklerini dlamakta daha zgr bir konuma gelmitir. D-Kablolu TV kanallarnn, yerel basnn, zel gruplara seslenen yaynlarn oalmas ve yaygnlamas ABDde merkezin hegemonyasn zayflatarak yerleme eilimlerini glendirmitir. E-Dorudan demokrasiye ynelik yntemlerin kullanm, karlkl etkileim salayan teknolojilerle birlikte oalm, annda kamuoyu yoklamalar, referandumlar evden oy kullanma ya da gr bildirmeler giderek yaygnlamtr. F-Semenlerin iletiim aralarnn kontrol asndan kontrol gcnn artmasna karlk, politikaclarnda semeni hedef olarak belirleme yetenekleri artm, politikac istedii semene daha etkin bir biimde ulama imkan bulmutur. Yeni iletiim teknolojileri temsili demokraside nemli rolleri olan ara kademeleri zayflatm, katlmc demokrasileri glendirmitir. Hatta yazar John Nesbitt, Amerikan siyasi sisteminin temsili demokrasiden katlmc demokrasiye geiini, iletiim teknolojisindeki gelimelerin hzlandrdn ne srmektedir. lkemizde de durum bundan farkl deildir.