FIT

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija <1.0>

Mostar, 2013 godine

Historija revizija
Datum 10.04.2013 Verzija 1.0 Opis Projektovanje informacijskog sistema Autor Admir Dula, Slaven Hercegovac, Faruk Bavi

Sadraj
1. Uvod ......................................................................................................... 3 2. Opis poslovnog profila ................................................................................. 3 3. Model poslovne orijentacije .......................................................................... 4 3.1. Misija ................................................................................................ 4 3.2. Poslovni ciljevi ................................................................................... 4 3.3. Specifine strategije ........................................................................... 4 3.4. Kritini faktori uspjeha ........................................................................ 5 3.5. Kritini poslovni faktori........................................................................ 5 3.6. Poslovna vizija................................................................................... 5 3.7. Kljune poslovne politike .................................................................... 5 4. Upravljanje projektom................................................................................. 6 5. Definisanje zahtjeva ................................................................................... 8 6. Dijagram organizacijske strukture ................................................................ 9 7. Hijerarhijski dijagram procesa .................................................................... 11 8. Dijagram konteksta .................................................................................. 12 9. Logiki model procesa ............................................................................... 13 10. Logiki model podprocesa ........................................................................ 14 11. Fiziki model procesa .............................................................................. 16 12. Konceptualni model podataka ................................................................... 17 13. Fiziki model podataka ............................................................................ 18 14. Model arhitekture aplikacije ..................................................................... 19 15. Model arhitekture mree .......................................................................... 20 16. Prototip korisnikog intrface-a .................................................................. 21 17. Zakljuak ............................................................................................... 23

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

1. Uvod
Bosna i Hercegovina je drava iji pravosudni sistem ine 92 institucije (72 suda i 19 tuilatava). Visoko sudsko i tuilako vijee kao krovna institucija pravosua u cilju pojednostavljenja i automatizacije poslovnih procesa te uvoenja jedinstvenog sistema za upravljanje sudskim i tuilakim predmetima odluila se za uspostavljanje centralizovanog pravosudnog informacionog sistema. Ovaj sistem pored pristupa e-mail sistemu, pristupa internetu, dijeljenim i personalnim folderima, zatite podataka, antivirusne zatite i dr. treba korisnicima, a to su sudije, tuioci, razne kategorije strunog i administrativnog osoblja da obezbijedi i elektronsko upravljanje sudskim i tuilakim predmetima. VSTV BiH, ije su glavne nadlenosti imenovanja sudija i tuilaca, njihovo ocjenjivanje, kao i disciplinski postupci protiv njih, zatim donoenje odluka koje su od bitnog znaaja za pravosue BiH, koritenjem ovog sistema treba da ima taan i transparentan uvid u rad sudija i tuilaca, te na jednostavan nain obezbijediti razliite izvjetaje za koje je sada neophodno utroiti znatne vremenske resurse. Takoer se razmjena dokumenata izmeu pravosudnih institucija treba obavljati praktino momentalno, za to je sada potrebno i nekoliko dana. Ogromne utede bit e napravljene i u sistemu koritenja potanskih usluga jer e se veina procesa elektronizirati. Sudije i tuioce bit e neophodno edukovati, prilikom ega e se zasigurno pruiti odreeni otpor, meutim naposlijetku e im ovaj sistem olakati svakodnevni rad.

2. Opis poslovnog profila

Dostupnost informacija na jednom mjestu, uz jednostavnu i brzu pretragu a ujedno i vidljivi rezultati u relativno kratkom roku, karakteristika je IS za podrku rada pravosua koja treba da bude izraena i primijenjena. Ako se uzme u obzir funkcioniranje rada pravosua moemo zakljuiti da je u pitanju ogromna koliina podataka kojom treba upravljati, i koja treba da bude pohranjena na sigurno mjesto kako ne bi bila zloupotrijebljena. Smanjenje trokova ogleda se kroz digitalizaciju podataka i automatizaciju procesa ime se umanjuje vrijeme potrebno za poslove koje e sistem odraditi automatski. Evidencijom institucija koje djeluju u pravosuu mogue je obaviti i pohranu podataka o njenom osoblju. Osoblje je podijeljeno u tipove koje ine sudija, tuilac, kao i referent .
3

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

Saradnja izmeu tuilaca i stranki poboljat e se samim tim to e obavljanje odreenih poslovnih procesa tei bre. Pri podnoenju zahtjeva od strane stranke za sluaj u postupku bit e omogueno popunjavanje podataka na raunaru pri emu e obje stranke imati mogunost taj obrazac nakon printanja potvrditi svojim potpisom , a koji e imati istu vanost kao i da se cijeli obrazac popunjavao runo. IS za podrku rada pravosua omoguit e: Brz unos i pohranu podataka, relevantnih za evidenciju sluaja u postupku Unos podataka o predmetu, na osnovu evidentiranog sluaja u postupku Bra i preglednija dostupnost eljenih informacija Dostupnost informacija o organizovanju suenja za podneseni predmet Evidencija izvjetaja o suenju Evidencija rjeenja Razmjena podataka izmeu tuilatva i sudstva

3. Model poslovne orijentacije

3.1. Misija
Misija pravosua je da prui kvalitetnu uslugu strankama od strane tuilatva uz obostranu korist. Nastoji da zadri postojee stranke i pridobije nove.

3.2. Poslovni ciljevi

Pridobiti to vei broj stranki koji e koristiti usluge tuilatva

3.3. Specifine strategije

Poveanje u efikasnosti rada pravosua vodi uspjenijem poslovanju i saradnji sa ve postojeim strankama, kvalitetnijim uslugama i zadovoljstvu klijenta

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

3.4. Kritini faktori uspjeha

-

Kvalitetna saradnja sa strankama.

3.5. Kritini poslovni faktori

Nedovoljan broj zainteresovanih stranaka.

3.6. Poslovna vizija

Visok nivo zadovoljstva sranaka.

3.7. Kljune poslovne politike

Usavravanje i specijalizacija osoblja pravosua Obuka zaposlenih o koritenju informacionog sistema. Promotivne akcije.

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

4. Upravljanje projektom
Upravljanje projektom je proces koji ima za cilj dovriti projekt sa zadanim vremenskim, financijskim i ljudskim resursima. Naziv projekta: Aplikacija za upravljanje sudskim i tuilakim predmetima Djelokrug projekta: Projektovanje informacijskog sistema koje omoguava automatizaciju poslova vezanih za obradu i pohranu podataka o radu sudija i tuilaca, poslovnim procesima kroz koje sudski i tuilaki rad treba da proe i na kraju konaan rezultat za stranku. Cilj projekta: Kreiranje i implementacija softverskog rjeenja za rad sa podacima o institucijama, njihovom osoblju, strankama i predmetima, suenju,... da ga je mogue prilagoditi buduim zahtjevima pravosua. Zadaci: Aktivnosti koje je potrebno provesti za uspjenu izradu projekta. Prikazano je vrijeme potrebno za izvravanje zadatka te resursi.

Slika 1 Zadaci

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

Gantogram: Omoguava prikaz napretka rada na projektu u odnosu na raspoloivo vrijeme za izradu.

Slika 2 Gantov dijagram

Resursi: Osobe ili materijal potreban za projekat.

Slika 3 Resursi

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

5. Definisanje zahtjeva
Kljuni poslovni ciljevi pravosua su: - uspjeno edukovati osoblje pravosua - poboljati saradnju sa strankama - kontinuirano praenje rada osoblja - upotpuniti saradnju institucija Poslovni zahtjevi su: - Izgraditi stabilnu aplikaciju - Osigurati verifikaciju i validaciju korisnika - Omoguiti elektronsku pohranu svih relevantnih podataka - Omoguiti automatsku obradu podataka Funkcionalni zahtjevi: - Omoguiti elektronsku pohranu svih relevantnih podataka - Omoguiti automatsku obradu podataka - Da bi pristupio aplikaciji korisnik se mora identificirati Sistemski zahtjevi: - Aplikacija mora imati isti grafiki izgled na svim rezolucijama - Mora se izbjei redundantnost podataka. Tehnoloki zahtjevi: - Klijent raunari moraju koristiti MS Windows 7, kao i jedan od internet preglednika IE 9,Mozilla FireFox 8,Opera 12,Chrome 14+... - Server na kojem se nalazi baza podataka mora koristiti MS Windows Server 2008 R2 kao IS server za ASP.NET tehnologiju.

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

6. Dijagram organizacijske strukture

Model organizacione strukture informacionog sistema za podrku rada pravosua definie logiku strukturu unutar rada pravosua. Model organizacije je na hijerarhijski nain strukturirao organizacione jedinice. Prema dokumentaciji u pravosuu postoje slijedee organizacione jedinice : - Odjel tuilatva - Odjel sudstva - Administrativni odjel

Slika 4 Dijagram organizacijske strukture

Odjel tuilatva bavi se evidencijom podataka o strankama kao i otvaranje istrage za sluaj u postupku. Nakon uspjeno obavljene istrage tuilatvo alje zahtjev administrativnom odjelu za otvaranje predmeta za koji e biti provedeno suenje. Tuilaki sistem sastoji se od:

Tuilatva BiH Tuilatva Brko Distrikta BiH 2 entitetska tuilatva 10 kantonalnih tuilatava u F BiH 5 okrunih tuilatava u RS U okviru Okrunog tuilatva Banja Luka djeluje Posebno tuilatvo za suzbijanje organizovanog i najteih oblika privrednog kriminala Specijalno tuilatvo.

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

Administrativni odjel bavi se evidencijom podatka o predmetu na osnovu otvorenog sluaja u postupku. Za predmet se zakazuje suenje, dodjeljuje se sudija za odreeni predmet. Nakon to je obavljeno suenje kreira se izvjetaj o suenju . Odjel sudstva obavlja pregled podataka o predmetima i donosi rjeenje na osnovu izvjetaja o odranom suenju za odreeni predmet. Sudski sistem Bosne i Hercegovine (ukljuujui sve nivoe vlasti) trenutno ine :

3 ustavna suda Sud BiH 2 entitetska vrhovna suda 16 kantonalnih i okrunih sudova (10 u F BiH, 5 u RS-u i jedan u Brko Distriktu BiH) 48 opinskih i osnovnih sudova (28 u F BiH, 19 u RS-u i jedan u Brko Distriktu BiH) 5 okrunih privrednih sudova u Republici Srpskoj Vii privredni sud u Banja Luci

10

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

7. Hijerarhijski dijagram procesa

Na slici 5 je predstavljen grafiki opis procesa odjela sudstva.

Slika 5 Hijerarhijski dijagram procesa

11

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

8. Dijagram konteksta
Sistem, glavni akteri u sistemu, te tokovi informacija bitnih za funkcioniranje sistema predstavljeni su dijagramom konteksta kao jedan proces. Ovaj dijagram predstavlja sistem na najviem nivou hijerarhije. Slika koja slijedi prikazuje dijagram konteksta.

Slika 6 Dijagram konteksta

12

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

9. Logiki model procesa

U logikom modelu procesa vidljivo je kojim procesima pripadaju pojedini informacijski tokovi navedeni u dijagramu konteksta, i gdje se zavrava njihova obrada. Vri se i dekompozicija polaznog opeg procesa sistema na procese nieg nivoa. Ovaj nivo sistema predstavljen je na logikom modelu procesa. Slika koja slijedi prikazuje logiki model procesa.

Slika 7 Logiki model procesa

13

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

10. Logiki model podprocesa

Na slikama ispod je prikazan logiki model podprocesa : Evidentiranje osoblje , Evidentiranje predmeta i Evidentiranje sudskog rjeenja.

Slika 8 Evidentiranje osoblja

14

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

Slika 9 Evidentiranje predmeta

Slika 10 Evidentiranje sudskog rjeenja

15

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

11. Fiziki model procesa

Na slici koja slijedi nalazi se fiziki model procesa:

Slika 11 Fiziki model procesa

16

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

12. Konceptualni model podataka

Dijagram konceptualnog modela podataka predstavlja nain organizacije podataka u sistemu, prikazujui pri tome entitete i veze meu entitetima. Na slici ispod se nalazi prikaz konceptualnog modela podataka:
Kanton Naziv Characters (256) Tip_institucije Naziv Characters (256) Tip_osoblja Naziv Characters (256)

je tipa

radi kao

Nadleznost pripada ima nadleznost Napomena Characters (256)

Institucija Naziv Characters (256) Adresa Characters (256) Telefon Characters (256)

Osoblje radi u Ime Prezime DatumRodjenjaa Adresa Telefon JMBG E-mail UserName Password Characters (256) Characters (256) Date Characters (256) Characters (256) Characters (256) Characters (256) Characters (256) Characters (256)

je u nadleznosti Istrazni_postupak Opstina Naziv Characters (256) Datum_istrage Vrijeme Opis Zakljucak Date Characters (256) Characters (256) Characters (256)

boravi u Stranka Ime Prezime DatumRodjenja Adresa Telefon JMBG MjestoRodjenja E-mail Characters (256) Characters (256) Date Characters (256) Characters (256) Characters (256) Characters (256) Characters (256) Stranke_u_predmetu ucestvuju Napomena Characters (256) vodi se obavlja za

cini

Grupa_seminara Napomena Characters (256)

pohadja vodi se za obavlja Seminari Datum <Undefined> Opis Characters (256)

Predmet Naziv Datum_evidencije Opis Napomena Aktivan Sifra Characters (256) Date Characters (256) Characters (256) Boolean Characters (256)

Zakazano_rociste Datum_pocetka Vrijeme Aktivan Napomena Date Characters (256) Boolean Characters (256) zakazuje se za

ima tip

Tip_seminara Tip Characters (256) se vodi za Nivo Naziv Characters (256) ima Sudjenje Datum_pocetka Napomena Sifra Datum_zavrsetka Opis_rjesenja Datum_rjesenja Date Characters (256) Characters (256) Date Characters (256) Date

evidentuje zavrsetak za

Odrzano _rociste Izvjestaj Characters (256)

odrzano za

Slika 12 Konceptualni model podataka

17

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

13. Fiziki model podataka

Fiziki model podataka slui za kreiranje baze podataka. Na dijagramu ovog modela vidljivi su entiteti sa njihovim primarnim kljuevima, spoljnim kljuevima, te ostalim atributima i njihovim tipovima podataka. Na slici koja slijedi moe se vidjeti fiziki model podataka.

Slika 13 Fiziki model podataka

18

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

14. Model arhitekture aplikacije

Arhitektura aplikacije se sastoji iz tri sloja (troslojna arhitektura): 1. Sloj baze podataka sloj gdje su smjeteni podaci, njegova uloga je upravljanje bazom ije podatke korisnik unosi, brie, mijenja ili pretrauje 2. Aplikacijski sloj sloj gdje je smjeten serverski dio aplikacije 3. Prezentacijski sloj sloj gdje je smjeten klijent dio aplikacije i koji se nalazi na personalnim raunarima Slika koja slijedi prikazuje model arhitekture aplikacije:

Slika 14 Arhitektura aplikacije

19

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

15. Model arhitekture mree

Slika koja slijedi prikazuje model arhitekture mree:

Slika 15 Arhitektura mree

20

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

16. Prototip korisnikog intrface-a

Na narednim slikama prikazani su dijelovi prototipa interface-a Informacijskog sistema za podrku rada pravosua. korisnikog

Slika 16 Glavna forma

21

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

Slika 17 Dodavanje osoblja

22

Sistem za podrku rada pravosua Projektovanje IS-a

Verzija: <1.0> Datum: 10/04/2013

17. Zakljuak
Primjenom informacijskog sistema u pravosuu doprinijet e se kvalitetnijoj saradnji sa strankama, kao i poveanju koritenja usluga pravosua. Sistem uposlenicima omoguava bru i jednostavniju pretragu traenih informacija podataka kao i sigurniju pohranu. Evidencijom podataka o strankama i predmetima, izbjei e se gubljenje vremena na standardnu evidenciju svaki put pri novom otvaranju predmeta, to se rjeava pretragom i evidencijom predmeta za odabranu pretragu. Takoer informacioni sistem nudi rjeenje za godinje izvjetaje poslovnih procesa pravosua, kao i bolju evaluaciju rada sudija i tuilaca. Dostupnost informacija na jednom mjestu, bez preturanja po ogromnoj papirologiji, i automatizacija procesa doprinijeli su smanjenju broja zaostalih predmeta, kao i znaajnom poveanju efikasnosti pravosudnih institucija. Procesi razmjene podataka koji su nekada trajali i po nekoliko dana, sada se mogu obaviti praktino trenutno. Sve navedeno za posljedicu ima zadovoljnije stranke i vee povjerenje u pravosudni sistem BiH. Svi zahtjevi neophodni za ispunjavanje dugoronih ciljeva pravosua u pogledu rjeenja zaostalih predmeta, bolje evidencije rada osoblja, kao i poveanja efikasnosti su ispunjeni to je bio i cilj izrade informacionog sistema za podrku rada pravosua.

23