SINUSNA I KOSINUSNA TEOREMA REAVANJE TROUGLA

Sinusna teorema glasi: Stranice trougla proporcionalne su sinusima njima naspramnih uglova.

a b c = = = 2R sin sin sin

Odnos duine stranica i sinusa naspramnog ugla trougla je konstanta i jednak je duini prenika (2R) krunice opisane oko trougla. Sinusna teorema se primenjuje: 1) Kada su data dva ugla i jedna stranica 2) Kada se date dve stranice i ugao naspram jedne od tih stranica Kosinusna teorema glasi: Neka su a,b,c duine stranica i , , je veliine odgovarajuih unutranjih uglova trougla ABC. Tada je:

a 2 = b 2 + c 2 2bc cos b 2 = a 2 + c 2 2ac cos c 2 = a 2 + b 2 2ab cos je Kosinusna teorema se primenjuje: 1) Kad su date dve stranice i ugao izmedju njih 2) Kad su date sve tri stranice trougla
1

Jo neke vane ''stvari'' koje se izvode iz sinusne i kosinusne teoreme su: Povrina trougla je:

1 a sin 2 1 P = b sin 2 1 P = c sin 2 P=

a b c a+b+c poluobim a r je poluprenik , gde je s = 4R 2

Povrina trougla je P =
upisane krunice

Teine linije se izraunavaju:

ta = tb = tc =

2b 2 + 2c 2 a 2 2 2c 2 + 2a 2 b 2 2 2a 2 + 2b 2 c 2 2

Proizvod dijagonala tetivnog etvorougla (oko koga moe da se opie krunica) jednak je zbiru proizvoda naspramnih strana.
m n = ac + bd Ptolomejeva teorema

Ako su d1 i d 2 dijagonalne konveksnog etvorougla i ugao koji one grade. Povrina tog etvorougla je:

P=

1 d1 d 2 sin 2

Zadaci: 1) U trouglu ABC dato je = 450 , = 60 0 i poluprenik opisanog kruga R = 2 6 . Odrediti ostale osnovne elemente bez upotrebe tablica.

= 45o = 60o
____________

R=2 6

Najpre emo nai ugao

+ + je = 180 o = 180 o (45 o + 60 o ) = 75 o

a b c = = = 2R sin sin sin Iskoristiemo sinusnu teoremu. a = 2R sin

a = 2 R sin a = 2 2 6 sin 45 o a=4 6 a=4 3 2 = 2 12 = 4 3 2

b = 2R sin

b = 2 R sin b = 2 2 6 sin 60o b=4 6 b=6 3 3 = 2 18 = 6 3 2

c = 2R sin

c = 2 R sin je c = 2 R 6 sin 75o c = 4 6 sin(45o + 30o ) c = 4 6 (sin 45o cos 30o + cos 45o sin 30o ) 2 3 2 1 + c = 4 6 sre dim o 2 2 2 2 c = 2 3+ 3

2) Odrediti stranicu b trougla ABC ako su njegove stranice a = 2 3cm, c = 6cm i ugao = 1050

a = 2 3cm c = 6cm

= 105o
____________

Ovde emo upotrebiti kosinusnu teoremu!!!

b=? b 2 = a 2 + c 2 2ac cos Ajmo prvo da nadjemo cos105o cos105o = cos(60o + 45o ) = cos 60 o cos 45 o sin 60 o sin 45 o = 1 2 3 2 = 2 2 2 2 2 (1 3 ) 4

b 2 = (2 3 ) 2 + ( 6 ) 2 2 2 3 6 b 2 = 12 + 6 6(1 3 ) b 2 = 12 + 6 6 + 6 3 b 2 = 12 + 6 3 mali trik b 2 = (3 + 3 ) 2 b = 3+ 3

2 (1 3 ) 4

12 + 6 3 = (3 + 3 ) 2 proverimo
= 32 + 2 3 3 + 3 = 9+6 3 +3 = 12 + 6 3
2

3) U trouglu ABC dato je AB=24cm, AC=9cm i ugao = 600 . Odrediti bez upotreba tablica, stranicu BC i poluprenik opisane krunice.

b=9cm

b = 9cm

c=24cm

c = 24cm

= 60 o
__________

a = ?, R = ?

a 2 = b 2 + c 2 2bc cos a 2 = 9 2 + 24 2 2 9 24 cos 60o 1 a 2 = 81 + 576 2 9 24 2 2 a = 441 a = 441 a = 21cm

a 21 = 2R = 2R sin sin 60 o 21 = 2R 3 2 42 2R = 3 21 R= racionaliemo 3

R= R= 21 3 3 3

21 3 3 R = 7 3cm

4) U trouglu ABC razlika stranica a i b jednaka je 3cm ugao = 600 i poluprenik opisane krunice R =

7 3 cm . Odrediti stranice trougla ABC. 3

a b = 3cm

= 60 o
R= 7 3 3

_____________

a, b, c = ?

c = 2 R c = 2 R sin sin 7 3 c = 2 sin 60 o 3 7 3 3 c = 2 3 2 c = 7cm

c 2 = a 2 + b 2 2ab cos 7 2 = (b + 3) 2 + b 2 2b(b + 3) cos 60 o 1 49 = (b + 3) 2 + b 2 2b(b + 3) 2 2 2 2 49 = b + 6b + 9 + b b 3b b 2 + 3b 40 = 0 kvadratna jednaina po b 3 13 b1, 2 = 2 b1 = 5 b2 = 8 ovo nije reenje jer ne moe duina stranice da bude negativan broj. Dakle b = 5
a =b+3 a = 5+3 a =8

5) U krugu su date tetive AB=8cm i AC=5cm. One grade medjusobni ugao = 600 . Izraunati poluprenik opisane krunice. b = 5cm a = b 2 + c 2 2bc cos c = 8cm a 2 = 52 + 82 2 5 8 cos 60o = 60 o __________ __ 1 a 2 = 25 + 64 2 40 R=? 2 a 2 = 89 40

a 2 = 49 a = 7cm

a 7 = 2R = 2R sin sin 60 o 7 2R = 3 2 7 R= 3
R= R= 7 3 3 3

7 3 3

6) Ako su stranice trougla a 2, a, a + 2 i jedan ugao iznosi 1200 , odrediti stranice.

a=a b = a2

a-2
120 o

a+2

c=a+2

a
Pazi: 120o je ugao naspram najvee stranice (a+2)
c 2 = a 2 + b 2 2ab cos (a + 2) 2 = a 2 + (a 2) 2 2a (a 2) cos120 o 1 ( a + 2) 2 = a 2 + ( a 2) 2 2 a ( a 2) 2 2 2 2 (a + 2) = a + (a 2) + a (a 2)

a 2 + 4a + 4 = a 2 + a 2 4a + 4 + a 2 2a
0 = 2a 2 10a 2a (a 5) = 0 a = 0 nemogue a=5 b = a 2 = 52 = 3 b=3 c =a+2 c=7

7) Ozrainati visinu fabrikog dimnjaka koji se nalazi na horizontalnom nepristupanom tlu, ako se vrh dimnjaka iz take A vidi pod uglom , a iz take B pod uglom . Take A i B pripadaju takodje horizontalnoj ravni a njihovo rastojanje AB= a . Osa dimnjaka i take A i B lee u istoj ravni.

Ovde je najvanije skicirati problem!!!

. 0

. A

. B

Obeleimo traenu visinu sa OV=X Prvo nadjemo nepoznate uglove OVA i AVB
AVB = OVB OVA OVA = 90 o = (90 o ) (90 o ) OVB = 90 o = 90 o 90 o + AVB = Primenimo sinusnu teoremu na trougao ABV AV a sin AV = sin sin( )

a sin( )

sad primenjujemo definiciju sinusa na pravougli trougao VOA.

sin =

X X = AV (sin ) AV a sin sin X= sin( ) a sin sin X= sin( )

3 8) U trouglu ABC dato je a b = 1, hc = , R=4. Bez upotreba tablica izraunati . 2

a b =1 3 hc = 2 R=4
________

=?
Najpre emo upotrebiti obrasce za povrinu trougla: c hc abc P= , P= 2 4R Dakle: c hc abc = 2 4R 2ab = 4 Rhc ab = 2 Rhc ab = 2 4 hc ab = 2 4 ab = 12 3 2

Sada napravimo sistem:

a b =1
___________

ab = 12

a = b +1 b(b + 1) = 12 b 2 + b 12 = 0 b1, 2 = 1 7 2

b1 = 3 b2 = 4 Nemogue

Dakle b = 3 a = 3 + 1 = 4 a = 4

10

Dalje iskoristimo sinusnu teoremu:

a a = 2 R sin = 2R sin 4 sin = 8 1 sin = 2 Znamo da je = 30o jer je sin 30 o = Dakle = 30o 1 2

9) Odrediti stranice trougla povrine P = 3 3 , ako je ugao = 600 i zbir stranica koje zahvataju dati ugao b+c=7

P=3 3

Ovdeemo iskoristiti obrazac za povrinu trougla:

= 60o
b+c =7
___________

a , b, c = ?

1 P = bc sin 2 1 3 3 = bc sin 60o 2 1 3 3 3 = bc 2 3 bc = 12

Dalje emo oformiti sistem jednaina:

b+c =7 bc = 12

Izrazimo c=7-b i zamenimo u

bc=12

11

c = 7b b (7 b) = 12 7b b 2 = 12 b 2 7b + 12 = 0 7 1 b1, 2 = 2 b1 = 4 c = 3 b2 = 3 c = 4 Znai imamo dve mogunosti:

b1 = 4, c = 3

ili

b2 = 3; c = 4

Upotrebimo sad kosinusnu teoremu:

a 2 = b 2 + c 2 2bc cos a 2 = 4 2 + 32 2 4 3 cos 60 o a 2 = 16 + 9 2 12 a 2 = 25 12 a 2 = 13 a = 13 1 2

10) U tetivnom etvorouglu ABCD dijagonala BD je normalna na stranicu BC, ugao ABC= 1200 , ugao BAD= 1200 , DA=1. Izraunati dijagonalu BD i stranicu CD

Odavde je vrlo vano nacrtati skicu i postaviti problem, reenje zatim dolazi samo po sebi:
D 1 A
120
0

. B C

12

Poto je ABC = 120 o i BD BC ABD = 30 o a kako je BAD = 120o ADB = 30o naravno trougao ABD je jednakokraki AB = 1 a onda nije teko nai DB DB 2 = 12 + 12 2 11 cos120o Kosinusna teorema 1 DB 2 = 1 + 1 2 2 2 DB = 3

DB = 3 poto se radi o tetivnom etvorouglu, zbir naspramnih uglova je isti!!! 120 o + = 120 o + + 30 0 = 30o + i vai jo + = 90o pa je :

= 60o , = 30o
Primenimo definiciju: sin 60 o = 3 3 = 2 CD CD = 2 3 CD

13