1|Page

2013

SINH THI HC
Cu 1: Mi trng v cc nhn t sinh thi
1.1 Mi trng
L phn khng gian bao quanh sinh vt m cc yu t cu to nn mi trng trc tip hay gin tip tc ng ln s sinh trng v pht trin ca sinh vt. Cc loi mi trng: Mi trng t: gm cc lp t c su khc nhau, trong c cc sinh vt t sinh sng. Mi trng trn cn: gm mt t v lp kh quyn gn mt t, l ni sng ca phn ln sinh vt trn Tri t. Mi trng nc: gm nhng vng nc ngt, nc l v nc mn c cc sinh vt thy sinh. Mi trng sinh vt: gm thc vt, ng vt v con ngi, l ni sng ca cc sinh vt khc nh: vt k sinh, cng sinh.

1.2 Nhn t sinh thi (NTST)

L nhng nhn t mi trng c nh hng trc tip hoc gin tip ti i sng sinh vt. C hai nhm NTST c bn : Nhn t v sinh (nhn t khng ph thuc mt c th ca qun th): cc nhn t vt l, ha hc ca mi trng (nh sng, t0, A0, pH, khng kh, gi, bo, ma, thy triu, ). Nhn t hu sinh (nhn t ph thuc mt ) : l m i quan h gia sinh vt vi cc sinh vt khc trong con ngi l nhn t hu sinh c nh hng l n ti i sng ca nhiu sinh vt.

1.3 Gii hn sinh thi l khong gi tr xc nh ca mt nhn t sinh thi m sinh vt c th

tn ti v pht trin n nh theo thi gian.

1.4 sinh thi ca mt loi l mt khng gian sinh thi c hnh thnh bi t hp cc gii hn sinh
thi m tt c cc nhn t sinh thi ca mi trng nm trong gii hn sinh thi cho php loi tn ti v pht trin lu di.

1.5 Ni l a im c tr ca loi. 1.6 Nhng quy lut tc ng ca nhng nhn t sinh thi:
Trong thin nhin cc nhn t sinh thi lun tc ng v chi phi ln nhau, tc ng cng m t lc ln c th sinh v t.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

2|Page
Cc loi phn ng khc nhau vi tc ng nh nhau ca m t nhn t sinh thi.

2013

Trong cc giai on pht tri n hay cc trng thi sinh l khc nhau, c th phn ng khc nhau vi tc ng nh nhau ca m t nhn t. Cc nhn t sinh thi khi tc ng ln c th c th thc y l n nhau hoc gy nh h ng tri ng c nhau.

Tc ng ca cc nhn t sinh thi ln c th sinh vt ph thuc vo:

Bn cht ca tng nhn t. Cng v liu lng tc ng ca cc nhn t ln sinh vt mnh hay yu, nhiu hay t. Phng thc tc ng: Tc ng c th lin tc hay gin on, c th n nh hay dao ng; dao ng c th theo chu k hoc khng theo chu k. Thi gian tc ng: c th di, ngn khc nhau.

Cu 2: S thch nghi ca sinh vt vi mi trng

2.1 S thch nghi ca sinh vt vi nh sng
nh sng c coi l nhn t sinh thi va c tc dng gii hn, va c tc dng iu chnh, nh sng trng l ngun nng l ng ca cy xanh v nh hng trc ti p n i sng ng vt.

2.1.1 Thch nghi vi iu kin chiu sng khc nhau v nhu cu nh sng khc nhau, thc vt
c chia thnh 3 nhm : Thc vt a sng (nhiu loi c, cy tch, phi lao, b ) c c im: + Thn cy nu mc ring l thng thp, phn cnh nhiu, tn rng ; cy mc ni nhiu cy thn cy cao, mc thng, cnh tp trung phn ngn, l v cnh pha di sm rng. L nh, tng cutin dy, mu nht, phin l dy, m du pht trin, l thng xp xin gc. Lc lp c kch thc nh. Cy a sng c cng quang hp v h hp cao di nh sng mnh.

+ + +

Thc vt a bng (phong lan, vn nin thanh, gng, ring) c c im: + + Thn cy nh di tn cc cy khc. L to, tng cutin mng, mu m, phin l mng, m du km pht trin, l thng xp xen k nhau v nm ngang so vi mt t.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

3|Page
+ + Lc lp c kch thc ln. Cy a bng c cng quang hp v h hp cao di nh sng yu.

2013

Thc vt chu bng : Mang nhng c im trung gian gia hai nhm trn.

2.1.2 Lin quan n nh sng, ng vt c chia thnh 2 nhm:

Nhm a hot ng ban ngy (ong, thn ln, chim th) c c im: + + Thn c mu sc sc s. Th gic pht trin.

Nhm a hot ng ban m hoc sng trong hang (c, chim ln, ln, mui, di) c c im: + + + Thn sm mu Mt c th rt tinh hoc nh li hoc tiu gim Pht trin xc gic v c quan pht sng

2.2 S thch nghi ca sinh vt vi nhit

Nhit nh hng trc tip n i sng ca sinh vt hoc nh hng gin tip thng qua cc yu t khc nh lng ma, m, gi,v sinh vt c nhng bin i v hnh thi, v cc tp tnh sinh thi thch nghi vi s bin i nhit ca mi trng. Vi thn nhit, sinh vt c chia lm hai nhm : Nhm sinh vt bin nhit : Thn nhit bin i theo s bin i nhit ca mi trng (cc loi: Vi sinh vt, thc vt, VKXS, lng c, b st). Nhm sinh vt ng nhit : Thn nhit n nh, c lp vi s bin i ca nhit mi trng (Chim v th).

ng vt ng nhit thch nghi vi s bin i nhit mi trng, sinh vt c nhng bin i v hnh thi, cu to c th theo cc quy tc: Quy tc v kch thc c th (quy tc Becman): ng vt ng nhit sng vng n i (kh hu lnh) th kch thc c th ln hn so vi ng vt cng loi hay loi c quan h h hng gn nhau sng vng nhit i m p . Quy tc v din tch b mt c th(quy tc Anlen): ng vt ng nhit sng vng n i c tai, ui v cc chi... thng b hn tai, ui, chi ... ca ng vt vng nng.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

4|Page

2013

Cu 3: Qun th sinh vt
3.1 Khi nim:
Qun th l tp hp cc c th trong cng mt loi, sng trong mt khong khng gian xc nh, vo mt thi im nht nh, c kh nng sinh sn v to thnh th h mi.

3.2 Cc mi quan h gia cc c th trong qun th

Quan h H tr L mi quan h gia cc c th cng loi h tr ln nhau trong hot ng sng nh ly thc n, chng li k th, sinh sn.... Cnh tranh L mi quan h xy ra khi mt c th ca QT tng ln qu cao, ngun sng ca ca mi trng khng cung cp cho mi c th trong qun th cc c th tranh ginh nhau thc n, ni , nh sng v cc ngun sng khc ; cc con c tranh ginh con ci.

Khi nim

Vai tr

m bo cho qun th tn ti n nh, khai thc ti u ngun sng ca mi trng, lm tng kh nng sng st v sinh sn ca c th (hiu qu nhm).

Lm cho s lng v phn b ca c th trong qun th c duy tr mc ph hp vi ngun sng v khng gian sng, m bo s tn ti v pht trin ca qun th.

V d

Hin tng sng theo nhm gip thc Cnh tranh dnh nh sng, cht dinh dng vt tng kh nng chng chu vi bt li thc vt cng loi ca mi trng.

3.3 Cc c trng c bn ca qun th 3.3.1 Mt c th ca qun th.

L s lng c th ca qun th trn mt n v din tch hay th tch ca qun th. Mt c th c nh hng ti mc s dng ngun sng trong mi trng, ti kh nng sinh sn v t vong ca qun th.

3.3.2 S phn b c th: C 3 kiu phn b c th trong qun th.:

Phn b theo nhm h tr nhau qua hiu qu nhm.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

5|Page
Phn b ng u gp phn lm gim cnh tranh gay gt gia cc c th. Phn b ngu nhin tn dng c ngun sng tim tng trong mi trng.

2013

3.3.3 T l gii tnh:

L t l gia s c th c v ci trong qun th. T l gii tnh thay i v chu nh hng ca nhiu nhn t (iu kin sng ca mi tr ng, c im sinh sn, sinh l v tp tnh ca sinh vt.....).

3.3.4 Nhm tui:

Qun th c cu trc tui c trng nhng thnh phn nhm tui thay i theo loi v iu kin sng.. a s cc qun th, cu trc tui c chia lm 3 nhm: nhm tui trc sinh sn nhm tui ang sinh sn, nhm tui sau sinh sn.

Ngi ta cn phn chia cu trc tui thnh: tui sinh l (thi gian sng c th t ti ca mt c th), tui sinh thi ( thi gian sng thc t ca c th), tui qun th ( tui bnh qun ca cc c th trong qun th).

3.3.5 Kch thc qun th:

Kch thc qun th : S lng c th (hoc sn lng hay nng lng) ca qun th. C hai tr s kch thc qun th : Kch thc ti thiu l s lng c th t nht m qun th cn duy tr v pht trin. Kch thc ti a l gii hn cui cng v s lng m qun th c th t c, ph hp vi kh nng cung cp ngun sng ca mi trng.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

6|Page

2013

Kch thc qun th ph thuc vo sc sinh sn, mc t vong, s pht tn c th (xut c, nhp c) ca qun th sinh vt. Tng trng ca qu n th sinh vt Tng trng kch thc qun th trong iu kin mi trng khng b gii hn (iu kin mi trng hon ton thun li) : Qun th c tim nng sinh hc cao tng trng theo tim nng sinh hc (ng cong tng trng hnh ch J). Tng trng kch thc qun th trong iu kin mi trng b gii hn (iu kin mi trng hon ton thun li) : Qun th tng tng trng gim (ng cong tng trng hnh ch S).

Tng trng ca qu n th ngi: Dn s th gii tng lin tc trong sut qu trnh pht trin l ch s. Dn s tng nhanh l nguyn nhn lm cht lng mi tr ng gim st.

3.4 Bin ng s lng v s iu chnh s lng c th ca qun th 3.4.1 Khi nim v cc dng:
Bin ng s lng c th ca qun th l s tng hay gim s lng c th ca qun th. S lng c th ca qun th c th b bin ng theo chu k hoc khng theo chu k: Bin ng s lng c th ca qun th theo chu k (chu k ngy m, chu k ma, chu k tun trng, chu k nhiu nm) l bin ng xy ra do nhng thay i c tnh chu k ca mi tr ng. V d : dng hi lu Nin chy qua 7 nm/ln ven bin Peru nhit tng, nng mui tng sinh vt ph du cht nhiu mi trng nhim c cm cht hng lot. Bin ng s lng c th ca qun th khng theo chu k l bin ng m s lng c th ca qun th tng hoc gim mt cch t ngt do nhng thay i bt thng ca mi trng t nhin hay do hot ng khai thc ti nguyn qu mc ca con ngi.

3.4.2 S iu chnh s lng c th ca qun th:

Qun th lun c xu hng t iu chnh s lng c th bng cch lm gim hoc kch thch lm tng s lng c th thng qua vic iu chnh sc sinh sn, t l t vong, xut c, nhp c cn bng vi kh nng cung cp ca mi trng:

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

7|Page

2013
Khi iu kin mi trng thun li (hoc s lng c th qun th thp) mc t vong gim, sc sinh sn tng, nhp c tng tng s lng c th ca qun th. Khi iu kin mi trng kh khn (hoc s l ng qun th qu cao) mc t vong tng, sc sinh sn gim, xut c tng gim s lng c th ca qun th.

Trng thi cn bng qun th: l trng thi s lng c th ca qun th n nh v ph hp vi kh nng cung cp ngun sng ca mi trng.

Sinh

Nhp c

Kch thc Qun th

Xut c

Cu 4: Qun x sinh vt
4.1 Khi nim
Qun x l tp hp cc qun th sinh vt thuc nhiu loi khc nhau, cng sng trong khng gian nht nh (sinh cnh), cc sinh vt c mi quan h cht ch vi nhau v vi mi trng tn ti v pht trin n nh theo thi gian.

4.2 Cc c trng c bn ca qun x 4.2.1 Tnh a dng v loi ca qun x

M c a d ng v loi c a qu n x: s khc nhau v s l ng loi c a qu n x trong sinh c nh m chng c tr. M c a d ng c a qu n x ph thu c vo cc nhn t sinh thi: S c nh tranh gi a cc loi. M i quan h con m i vt n th t M c thay i c a cc nhn t mi tr ng v sinh

Cc qu n x sinh v t vng nhi t i th ng c s l ng loi nhi u hn so v i cc qu n x vng n i.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

8|Page

2013

4.2.2 Cu trc ca qun x

Cn c vo vai tr c a cc nhm loi, qu n x c th c chia lm 3 nhm: Loi u th: c tn sut xut hin v phong ph cao, sinh khi ln, quyt nh chiu hng pht trin ca qun x. Loi th yu: ng vai tr thay th cho loi u th khi nhm ny ri vo hon cnh suy vong. Loi ngu nhin: tn s xut hin v phong ph thp, c vai tr lm tng tnh a dng cho qun x.

Loi ch cht: thng l vt n tht u bng, l loi c vai tr kim sot v khng ch s pht trin ca cc loi khc, duy tr s n nh ca qun x. Loi c trng: l loi ch c mt qun x no hoc l loi c s lng nhiuhn hn cc loi khc v c vai tr quan trng trong qun x so vi cc loi khc. V d: c cc l loi c trng rng nhit i Tam o, cy trm l loi c trng rng U Minh, cy c vng i Vnh Ph,

Vai tr s lng ca cc nhm loi trong qun x c th hin bng cc ch s: tn s xut hin, phong ph ca loi. Qun x cng c t chc phc tp th cng n nh trc nhng bin ng ca mi trng. Da vo chc nng ca cc nhm loi, qun x gm: Sinh vt t dng (cy xanh, mt s vi sinh vt c sc t xanh): tip nhn nng lng nh sng mt tri tng hp cc cht hu c t cc cht v c n gin thng qua quang hp to ra ngun thc n s cp. Sinh vt d dng (ng vt v phn ln vi sinh vt): sng nh vo ngun thc n s cp. + ng vt thng c gi l sinh vt tiu th, bao gm: Nhm n thc vt Nhm n mn b hu c Nhm n tht Nhm n tp (n c ng vt v thc vt)

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

9|Page
+

2013
vi sinh vt l nhng sinh vt phn gii: tham gia vo vic phn gii cc cht hu c phc tp thnh nhng cht v c n gin tr li cho mi trng (qu trnh khong ha vt cht).

4.2.3 c trng v phn b khng gian (theo chi u ngang, theo chi u thng ng).
Phn b theo chiu thng ng V d: S phn tng ca thc vt trong rng ma nhit i (5 tng) : vt tn, to tn, di tn, cy bi, c hay s phn tng ca cc loi sinh vt trong ao, ... Phn b theo chiu ngang V d: Phn b ca sinh vt t nh ni Sn ni chn ni, hay phn b ca sinh vt bin t t ven b bin vng ngp nc ven b vng khi xa S phn b c th trong khng gian gim mc cnh tranh gia cc loi v nng cao hi u qu s dng ngun sng ca mi tr ng.

4.3 Cc mi quan h khc loi trong qun x

Trong qun x c cc mi quan h h tr (cng sinh, hi sinh, hp tc). v quan h i khng (cnh tranh, k sinh, c ch - cm nhim, sinh vt n sinh vt).

Quan h

c im

V d
- Kin v cy - ng vt nguyn sinh sng trong rut mi. - Vi sinh vt sng trong d dy ng vt nhai li. - Khun lam sng di lp biu m ca san h, hn bin, giun bin. - Nm v vi khun lam sng cng sinh to thnh a y. - Hi qu v c khoang c - Hi qu v c mn hn.

Cng sinh

Hai loi cng c li khi sng chung v nht thit phi c nhau ; khi tch ring c hai loi u c hi.

Hp tc

Hai loi cng c li khi sng chung nhng khng nht thit phi c nhau ; khi tch ring c hai loi u c hi.

- bin, cc loi tm c nh thng b trn thn c lc., c da. - So thng u trn lng tru b.

Hi sinh

Khi sng chung mt loi c li, loi kia khng c li cng khng c hi g ; khi tch ring mt loi c hi cn loi kia khng b nh hng g.

- Phong lan ly thn cy g khc bm. - bin, c p tm n cc loi ng vt ln nh c mp, vch p cht thn vo. - Giun bin sng hi sinh vi cc loi ng vt khc.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

10 | P a g e

2013

Cnh tranh

- Cc loi cnh tranh nhau v ngun sng, khng gian sng. - C hai loi u b nh hng bt li, thng th mt loi s thng th cn loi khc b hi nhiu hn.

- Trong rng cc cy a sng cnh tranh nhau v nh sng. - Cc loi c di cnh tranh vi la v ngun dinh dng.

c ch cm nhim

Mt loi ny sng bnh thng, nhng gy hi cho loi khc.

- Khun lam tit cht c gy hi cho cc ng vt sng xung quanh. - Mt s loi to bin khi n hoa gy ra hin tng thy triu gy c cho cc sinh vt khc.

K sinh (vt ch - vt k sinh)

Mt loi sng nh trn c th ca loi khc, ly cc cht nui sng c th t loi .

Sinh vt n sinh vt khc Hai loi sng chung vi nhau. (con mi vt Mt loi s dng loi khc lm thc n. Bao gm : ng vt n ng vt, ng vt n thc vt. n tht) Hin tng khng ch sinh hc
Khng ch sinh hc l hin tng s lng c th ca mt loi b khng ch mt mc nht nh do quan h h tr hoc i khng gia c loi trong qun x.

4.4 Cu trc dinh dng trong qun x

Chui thc n trong qun x c hnh thnh do loi ny s dng mt loi khc hay sn phm ca n lm thc n, nhng v phn mnh n li lm thc n cho loi bc dinh dng cao hn. C 2 loi chui thc n: Chui thc n bt u bng sinh v t t dng: V d : C Chu chu ch Rn Chui thc n bt u bng sinh v t n mn b hu c . V d : Giun (n mn) tm ngi. Li thc n l tp hp cc chui thc n trong h sinh thi, c nhng mt xch chung. Qun xa sinh vt cng a dng v thnh phn loi th li thc n trong qun x cng phc tp.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

11 | P a g e
V d : Cho li thc n:

2013

Nai C Th Ngng

H Co Mo rng Vi sinh vt

Bc dinh dng l nhng loi cng mc nng lng v s dng thc n cng mc nng lng trong li thc n (hoc chui thc n).. (Tp hp cc loi sinh vt c cng mc dinh dng hp thnh mt bc dinh dng.) Trong qun x c nhiu bc dinh dng: Bc dinh dng cp 1 : Sinh vt sn xut Bc dinh dng cp 2 : Sinh vt tiu th bc 1 Bc dinh dng cp 3 : Sinh vt tiu th bc 2, ...

Thp sinh thi : bao gm nhiu hnh ch nht xp chng ln nhau, cc hnh ch nht c chiu cao bng nhau, cn chiu di biu th ln ca mi bc dinh dng. Thp sinh thi cho bit mc dinh dng tng bc v ton b qun x. C 3 loi hnh thp sinh thi : Thp s lng (hinh A. : xy dng da trn s lng c th sinh vt mi bc dinh dng. Thp sinh khi (hinh B. : xy dng da trn khi lng tng s ca tt c cc sinh vt trn mt n v din tch hay th tch mi bc dinh dng. Thp nng lng (hinh C. : xy dng da trn s nng lng c tch lu trn mt n v din tch hay th tch trong mt n v thi gian mi bc dinh dng.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

12 | P a g e 4.5 Din th sinh thi 4.5.1 Khi nim

2013

Din th sinh thi l qu trnh bin i tun t ca qun x qua cc giai on tng ng vi s bin i ca mi trng.

4.5.2 Nguyn nhn

Nguyn nhn bn ngoi nh s thay i cc iu kin t nhin, kh hu... Nguyn nhn bn trong do s tng tc gia cc loi trong qun x (nh s cnh tranh gay gt gia cc loi trong qun x, quan h sinh vt n sinh vt...). Ngoi ra hot ng khai thc ti nguyn ca con ngi cng gy ra din th sinh thi.

4.5.3 Cc loi din th :

Din th nguyn sinh l din th khi u t mi trng cha c sinh vt v kt qu l hnh thnh nn qun x tng i n nh.Qu trnh din th din ra theo cc giai on sau: Giai on tin phong: hnh thnh qun x tin phong Giai on gia: giai on hn hp, gm cc qun x thay i tun t Giai on cui: hnh thnh qun x n nh

Din th th sinh l din th xut hin mi trng c mt qun x sinh vt tng sng. Tu theo iu kin thun li hay khng thun li m din th c th hnh thnh nn qun x tng i n nh hoc b suy thoi.Qu trnh din th din ra theo s sau: Giai on u: Giai on qun x n nh Giai on gia: Giai on g m cc qun x thay i tun t. Giai on cui: Hnh thnh qun x n inh khc hoc qun x b suy thoi.

4.5.4 ngha ca nghin cu din th sinh thi :

Gip hiu c quy lut pht trin ca qun x sinh vt. T c th ch ng xy dng k hoch trong vic bo v, khai thc v phc hi ngun ti nguyn, c bin php khc phc nhng bin i bt li ca mi trng, sinh vt v con ngi.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

13 | P a g e

2013

Cu 5: H Sinh Thi
5.1 Khi nim:
H sinh thi bao gm qun x sinh vt v sinh cnh ca qun x, trong cc sinh vt tc ng qua li vi nhau v vi cc thnh phn ca sinh cnh to nn cc chu trnh sinh a ho. Nh , h sinh thi l mt h thng sinh hc hon chnh v tng i n nh. C cc kiu h sinh thi ch yu : H sinh thi t nhin (trn cn, di nC. v nhn to (trn cn, di nc.

5.2 Cu trc ca h sinh thi

Thnh phn v sinh(Sinh cnh): Cc cht v c Cc ch t hu c Cc yu t kh hu : nh sng, m

Thnh phn hu sinh: l qun x sinh vt v ty theo hnh thc dinh dng chng ta chia thnh 3 nhm: Sinh vt sn xu t: Thc vt v VSV t dng. Sinh vt tiu th: ng vt n thc vt, ng vt n ng vt. Sinh vt phn gii: Vi khun, nm, mt s VKXS(giun, su b,)

5.3. Chu trnh sinh a ha: 5.3.1 Khi nim

Chu trnh sinh a ha l chu trnh trao i cc cht trong t nhin. Mt chu trnh sinh a ho gm c cc thnh phn : Tng hp cc cht, tun hon cht trong t nhin, phn gii v lng ng mt phn vt cht (trong t, nc...).

5.3.2 Mt s chu trnh sinh a ha: 5.3.2.1 Chu trnh cac bon:
Cacbon i t mi trng v c vo qun x di dng CO2, SV t dng ng ha CO2 QH cht hu c.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

14 | P a g e
Cacbon trao i trong qu n x qua chu i v l i thc n. Cacbon tr li mi trng v c qua cc con ng : H hp ca ng -thc vt Phn gii ca sinh vt S t chy nhin liu trong cng nghip

2013

5.3.2.2 Chu trnh nit:

Cc Nit: NH4+, NO2-, NO3- c hnh thnh trong t nhin bng con ng vt l, ha hc v sinh hc. TV hp th nit di dng mui amn (NH4+) v nitrat (NO3-) Nit t xc SV tr li mi trng t, nc thng qua hot ng phn gii cht hu c ca VK, nm, Hot ng phn nitrat ca VK tr li mt lng nit phn t cho t, nc v bu kh quyn.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

15 | P a g e

2013

5.3.2.2 Chu trnh nc:

Nc ma ri xung t, mt phn thm xung cc mch nc ngm, mt phn tch ly trong sng , sui, ao , h, Nc ma tr li bu kh quyn di dng nc thng qua hot ng thot hi nc ca l cy v bc hi nc trn mt t.

5.4 Dng nng lng trong h sinh thi

NL ca h sinh thi bt ngun t NLASMT. NL t ASMT i vo qun x mt xch u tin l sinh vt sn xut sinh vt tiu th cc cp sinh vt phn gii tr li mi tr ng. Gii thch: Dng nng lng trong h sinh thi bt ngun t mi trng, c sinh vt sn xut hp th v bin i thnh dng nng lng ha hc qua qu trnh quang hp, sau nng lng truyn qua cc bc dinh dng v cui cng nng lng truyn tr li mi trng. Trong chu trnh dinh dng, nng lng truyn t bc dinh dng thp ln bc dinh dng cao. Cng ln bc dinh dng cao hn th nng lng cng gim. Trong h sinh thi nng lng c truyn mt chiu t sinh vt sn xut qua cc bc dinh dng, ti mi trng, cn vt cht c trao i qua chu trnh dinh dng.

Hiu sut sinh thi : Hiu sut sinh thi l t l % chuyn ho nng lng qua cc bc dinh dng trong h sinh thi Hiu sut sinh thi ca bc dinh dng sau tch lu c thng l 10% so vi bc trc lin k

Cu 6 : Sinh quyn v bo v mi trng

6.1 Khi nim
Sinh quyn gm ton b sinh vt v mi trng v sinh trn tri t hot ng nh mt h sinh thi ln nht. Sinh quyn gm nhiu khu sinh hc. Khu sinh hc (bim) l cc h sinh thi cc ln c trng cho c im a l, kh hu v sinh vt ca vng .

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam

16 | P a g e
-

2013
Cc khu sinh hc chnh trn cn bao gm ng ru hn i, rng l kim phng Bc, rng rng l n i, rng ma nhit i Cc khu sinh hc di nc bao gm cc khu sinh hc nc ngt, khu sinh hc nc mn.

6.2 Cc dng ti nguyn :

Ti nguyn khng ti sinh (nhin liu ho thch, kim loi, phi kim). Ti nguyn ti sinh (khng kh, t, nc sch, sinh vt). Ti nguyn nng lng vnh cu (nng lng mt tri, nng lng sng, nng lng gi, nng lng thu triu). Ti nguyn thin nhin rt a dng, tuy nhin con ngi v ang khai thc ba bi gim a dng sinh hc v suy thoi ngun ti nguyn, c bit l ti nguyn c kh nng phc hi, gy nhim mi trng sng. Khc phc suy thoi mi trng v s dng bn vng ti nguyn thin nhin. S dng bn vng ti nguyn thin nhin l hnh thc s dng va tho mn nhu cu hin ti ca con ngi pht trin x hi, va m bo duy tr lu di cc ti nguyn cho th h mai sau. Cc gii php : S dng bn vng ti nguyn t, ti nguyn nc, ti nguyn rng, ti nguyn bin... Duy tr a dng sinh hc. Gio dc v mi trng.

Gian nan rn luyn mi thnh cng!

Nguyn Hoi Nam