Karapatan ng mamimili Karapatan sa pangunahing pangangailangan Karapatan ng mamimili na magkaroon ng sapat na pagkain, pananamit at nasisilungan; matugunan ang pangunahing

pangangailangan (kalusugan, edukasyon) RA 7392 art. 2 proteksyon sa interes ng mamimili; itaguyod ang pangkalahatang kagalingan at buo ng pamantayan sa negosyo at industriya RA 3452 national grain authority NFA; Batas tungkol sa bigas Karapatan sa katiyakang ligtas ito laban sa pangangalakal ng panindang mapanganib Artikulo 2187 pagkamatay, pagkalason, pagkakasalit at iba pang pinsala ay pananagutan ng kompanya na pagproseso o gumawa nito Artikulo 10 pagbabawal sa pagtitindia o pardidistribute ng mapanganib na produkto Karapatan laban sa mapanlinlang o madaya na patalastas, etiketa atbp. Batas republika blg. 3940parusa sa panloloko sa anunsyo para makuha ng malaking kita Artikulo 1546 ang nagtitinda ay may pananagutan sa lahat ng kaniyang sinasabi at pinapangako Artikulo 110 bawal ang mali at mapanlinlang na pagaanunsyo RA 3740 bawal ang pagaanunsyo ng pekeng produkto Price tag law- kung ano ang nasa price tag, yun ang babayaran Choices; kung ang produkto ay monopolisado kailangan may assurance ang mamimili na masasatisfy nito ang pangangailangan niya. Artikulo 159 diringgin ang hinaing ng

Karapatang mabayaran at matumbasan sa anumang kapinsalaan

Karapatan sa kaligtasan

Karapatan na maturuan tungkol sa pagiging matalinong mamimili

Karapatan sa patalastas

Karapatan sa isang malinis na kapaligiran

others Pananagutan ng mamimili

konsyumer na may kinalaman sa kanilang karapatan bilang konsyumer Mabayaran at matumbasan ang anumang kapinsalaang nagbuhat sa produktong kanilang binili.; dapat ay mabigyan ang mamimili ng libreng tulong sa pagtatanggol sa hukuman o ng pag-aayos sa maluwat na paghahabol Artikulo 1547 warranty Artikulo 187 warranty sa metals (e.g tamang karat sa ginto) Artikulo 40 gawaing bawal na may kaugnayan sa konsyumerismo.; parusa sa lalabag Tamang kaalaman na pangmamimili; karapatan sa katalinuhan at kaalaman na kinakailangan upang makagawa ng hakbanging makatutulong sa mga desisyong pangmamimili Artikulo8consumer product standards Artikulo 154edukasyong pagkunsumo sa mga paaralan Kalayaan, pagkakapantaypantay at sapat na kalagyan sa buhay na nagpapahintulot ng maayos at marangal na pamumuhay Artikulo38pagpapalaganap ng impormasyon tunkol sa pagkain, gamut o kagamitang kosmetiko na nakakasama sa konsyumer; drug reference manual at drug bulletin Article 188-189 copyright law

Mapanuring kamalayan Pagkilos Pagmamalasakit sa lipunan other people Kamalayan sa kapaligiran - likas na yaman Pagkakaisa rally \m/

Karapatan sa pagpili

Ahensiya ng pamahalaan na tumutulong sa mamimili Department of industry (DTI) trade and Nagpapatupad ng batas hinggil sa kalakalan at industriya

Karapatan sa dinggin

Bureau of food and drugs (BFAD) Fertilizer and pesticide authority Environmental management bureau Philippine overseas employment administration (POEA) Energy regulatory commission Housing and land use regulatory board City/municipal/provincial treasurer Professional regulatory commission Insurance commission National consumer affairs council Optical media board

Pagsusuri sa ligtas na gamut, pagkain at produktong kosmetiko Pataba (fertilizer) binabantayan ang paggawa Kapaligiran laban sa polusyon OFW Kuryente (pagtaas ng presyo) Nangangalaga sa mga bumibili/nagbebenta ng bahay at lupa Timbangan sa palengke Gawaing propesyunal Insurance :D Mga programang kaugnayan konsyumerismo MEDIA may sa

Average product ng paggawa = total product/kabuuang bilang ng paggawa FIXED COST- hindi nagbabago VARIABLE COST- nagbabago Total cost= FC+ VC Note: q= bawat yunit ng output MARGINAL COST-pagtaas ng total cost na nagyayari sa bawat produksyon; pinapakita ang pagbabago sa variable cost MC= TC2-TC1/q2-q1 NEGOSYO- anumang gawaing pangekonomiya na may layuning kumita o tumubo; pagsisikap ng tao upang makapagprodyus at magbili ng kalakal at paglilingkod na tutugon sa maraming pangangailangan ng lipunan ORGANISASYON NG NEGOSYO Isahang pagmamay-ari (sole proprietorship) [one] Pinakaluma pinakapayak at

PRODUKSYON- proseso kung saan ang mga salik ng produksyon (input) ay pinagsasama-sama upang bumuo ng isang produkto (output). SHORT RUN (pangmadaliang panahon)- ilang input ng bahaykalakal ay permantente (fixed inputs) at hindi maaaring pagiba-ibahin. LONG RUN (pangmatagalang panahon)- permanenteng input ay maaring pagiba-ibahin. SALIK NG PRODUKSYONpinagkukunang-yamang ginagamit sa pagbuo ng mga kalakal at paglilingkod ay tinatawag na mga salik ng produksyon Lupa lahat ng yamang nagmumula sa kalikasan Paggawa- manpower entreprenyur Capital- resources (to make products); could be a basis of economy Kakayahang entreprenyuryal skills (namumuno, nagdedesisyon, nangunguna sa pagpapakilala ng bagong produkto, risk taker) Korporasyon estado] [nilikha ng Sosyohan (partnership) [two or more]

Hindi kailangan ng legal na proseso sa pagtatayo nito Ang may-ari ay siya ring bahay-kalakal Walang pormal legal na proseso na

Karamihan sa sosyohan ay base sa kasunduang pinirmahan ng lahat ng kasapi. Dividend o distributed profitsBahagi ng tubo ng korporasyon na ibinabayad sa bawat kasapi Hinahati hati sa tatlo ang kitabuwis, dividend, korporasyon (supplies) [called undistributed profits] Binibigyang importansiya ang makapaglingkod kaysa kumita nang malaki.

PRODUCTION FUNCTION relasyon sa pagitan ng input (salik ng produksyon) at mga output (product) na ipinapahayag sa pamamagitan ng numero o matematikal na paraan. TOTAL PRODUCT- kabuuang bilang ng output na naprodyus MARGINAL PRODUCT- karagdagang output na magagawa kung magdaragdag ng isa pang yunit ng salik ng produksyon AVERAGE PRODUCT- dami ng nabubuong produkto sa bawat yunit ng salik ng produksyon Kooperatiba tumulong] [layunin ay

May board directors

of

Espekulasyon sa pamilihan

EKWILIBRIYO NG DEMAND AT SUPLAY Equilibrium price- presyong nagaganap kapag ang kondisyon ng demand at suplay ay pantay

DEMAND- tumutukoy sa dami ng produkto at serbisyo na nais at kayang bilhin sa isang takdang panahon, lugar at presyo.; napakahalagang batayan sa pagpili ng isang pangangailangan ang presyo. BATAS NG DEMAND Kapag mababa ang presyo, mataas and demand. Pag mataas ang presyo, mababa ang demand

APLIKASYON NG DEMAND AT SUPLAY Restriksyon sa suplay Pag-unlad sa teknolohiya Taripa- parang entrance fee ng imported goods Deregulasyon

ISKEDYUL NG DEMAND isang talaan ng dami ng produkto sa bawat pagbabago ng presyo. KURBA NG DEMAND- numerical na datos sa iskedyul ng demand na ipinipinapakita sa pamamagitan ng grapikong paglalarawan Downward sloping- nagsasaad ng di tuwiran o negatibong relasyon

PAPEL NG PAMAHALAAN Buwis Pagtatakda ng batas sa presyo Price ceiling Price floor

SALIK NG DEMAND Kita ng mamimili Populasyon Presyo ng kaugnay o kapalit na produkto Panlasa Espekulasyon ng mga mamimili

Elastisidad ng demand sa presyo- sumusukat sa bahagdan ng pagbabago sa dami ng demand kapag nagbago ang presyo. Elastic ito kapag ang dami ng deman ay nagbabago nang mas malaki tuwing may pagbabago sa presyo Numerical na kahulugan porsyentong pagbabago sa dami ng demand na hahatiin sa porsyentong pagbabago sa presyo. ED= {(Q2-Q1)/[(Q1+Q2)/2]}/ {(P2-P1)/[(P1+P2)/2]} Higit sa 1- elastic Less than 1- inelastic Porsyento=porsyento unitary Elastisidad ng suplay- ang suplay ay elastic kapag ang bahagdan ng pagbabago sa dami ng suplay ay mas mataas kaysa bahagdan ng pagbabago ng presyo. ES= {(Q2-Q1)/[(Q1+Q2)/2]}/ {(P2-P1)/[(P1+P2)/2]}

SUPLAY- tumutukoy sa bilang ng produkto at serbisyong handa at kayang ipagbili sa magkakaibang presyo sa isang takdang panahon. BATAS NG SUPLAY Pag mataas ang presyo, mataas ang suplay. Pag mababa ang presyo, mababa ang suplay

ISKEDYUL NG SUPLAY- talaan na nagpapakita ng relasyon ng pagbabago sa presyo at pagbabago sa dami ng suplay. KURBA NG SUPLAY- grapikong paglalarawan ng kaugnayan ng presyo sa dami ng suplay ng isang produkto o serbisyo. Paitaas patungong kanan- positibo

SALIK NG SUPLAY Pagdami ng prodyuser Pagbabago sa presyo ng mga salik ng produksyon Pagbabago sa presyo ng kaugnay na produkto Pag-unlad ng teknolohiya