Professional Documents
Culture Documents
vn GVBM: Lu Vn Minh
PHNG TRNH HE PHNG TRNH
A. TOM TAT LY THUYET C BAN
1) He phng trnh bac nhat mot an:
Co dang:
( )
' ' ' ( ')
ax by c d
a x b y c d
+
'
+
(I)
Cac cach giai:
*) Phng phap o th:
- He (I) vo nghiem <=> (d) // (d) <=>
' '
a b
a b
- He (I) co mot nghiem duy nhat <=> (d) cat (d) <=>
' ' '
a b c
a b c
- He (I) co vo so nghiem <=> (d) (d) <=>
' ' '
a b c
a b c
*) Giai bang ai so:
- Phng phap the
- Phng phap cong ai so
2) Phng trnh bac hai: ax
2
+ bx + c = 0 (a 0)
Cac cach giai phng trnh bac hai mot an:
a) Cong thc nghiem: = b
2
4ac
> 0
= 0
< 0
'
- Hai nghiem eu am
0
S <0
P >0
'
b)
3 1
4 2
3
1
4
x y
x y
'
c)
2
3
3 3
4
1
6 4
x y
x y x
+
+
'
a)
2( 1) 3( 2) 5( ) 17
4( 3) ( 2) 2 6
x y x y
x y y x
+ +
'
+ +
2 2 3 6 5 5 17 3 8 9
4 12 2 2 6 8
x y x y x y
x y y x x y
+ +
' '
+ + + +
Giai ra ta c: (x; y) = (11; -3)
b)
3 1
3 4 2 9 12 6
4 2
3 4 3 4 16 12 16
1
4
x y
x y x y
x y x y
x y
+ +
' ' '
+ +
Giai ta c (x; y) = (
10 4
;
7 7
)
c)
2
3
7 2 2 14
3 3
4 11 2 12 11 2 12
1
6 4
x y
x y x y
x y x x y x y
+
+
+ +
' ' '
<=>
2 10
2 (1 ) 2 0
ax ay
a a x ay
+
'
+
'
co nghiem x = 4; y = 3.
V x = 4; y = 3 la nghiem cua he PT a cho,
nen thay vao ta c he PT:
4 12 5 10 4 5 22
12 3 7 4 4 3 5
a b a b
b a a b
+
' '
+ +
Giai ra ta c a =
27 1
2 ; 2
32 8
b
Bai 4: Giai cac phng trnh sau:
a) 7x
2
-12x + 5 = 0;
b)
1
2
1
x x
x x
+
+
+
c) x
2
- 2(1+ 3 )x + 2 3 = 0
d) x
2
- ( ) 3 2 + x + 6 = 0
a) 7x
2
-12x + 5 = 0 (a = 7; b = -12; c = 5)
Ta thay a + b + c = 7 + (- 12) + 5 = 0
Vay nghiem phng trnh x
1
= 1; x
2
=
5
7
b)
1
2
1
x x
x x
+
+
+
(1)
K: x 0; x -1
(1) <=> x
2
+ (x + 1)
2
= -2x(x + 1) <=> 4x
2
+ 4x + 1
= 0
Giai ra ta c x
1
= x
2
=
1
2
c) x
2
- 2(1+ 3 )x + 2 3 = 0
(a = 1; b = - 2(1+ 3 ); b = - (1+ 3 ); c = 2 3
= b
2
ac = [- (1+ 3 )]
2
- 2 3 = 4 > 0 =>
' 2
x
1
= 3 + 3 ; x
2
= 3 - 1
Bai 5: Giai cac phng trnh sau:
a)
2
1 1
10 9 0
2 2
x x
_ _
+ + +
, ,
;
b) (x
2
6x + 9)
2
+ x
2
6x 3 = 0
c)
8 2 7 8 2 7 4 x x x x + + + + + +
d) (8x + 7)
2
.(4x + 3).(x + 1) =
9
2
a) at t =
1
2
x + , ta co phng trnh t
2
10t + 9 =
0
Giai ra ta c t
1
= 1; t
2
= 9
- Vi t
1
= 1 th
1
2
x + = 1 => x =
1
2
- Vi t
2
= 9 th
1
2
x + = 9 => x = 8
1
2
b) at t = x
2
6x + 9 ta co phng trnh t
2
+ t - 12
= 0
Giai ra ta c t
1
= 3; t
2
= -4
- Vi t
1
= 3 th x
2
6x + 9 = 3 => x
1
=.....; x
2
= .....
- Vi t
2
= -4 th x
2
6x + 9 = -4 => x
3
=.....; x
4
= .....
Ket luan:
c)
8 2 7 8 2 7 4 x x x x + + + + + +
(k: x -7)
2 2
( 7 1) ( 7 1) 4 x x + + + +
7 1 7 1 4 x x + + + +
*)
7 1 x +
< 0 <=> x + 7 < 1 <=> x < -6
Do o -7 x < -6, ta co:
7 1 7 1 4 x x + + + +
Ch 3: Phng trnh-H Pt www.PNE.edu.vn GVBM: Lu Vn Minh
<=> 0 = 2 => phng trnh vo nghiem
*)
7 1 x +
0 <=> x + 7 1 <=> x -6
ta co:
7 1 7 1 4 x x + + + +
7 2 x +
<=> x =
-3
Vay phng trnh co nghiem la x = -3.
d) (8x + 7)
2
.(4x + 3).(x + 1) =
9
2
<=> 16.(8x + 7)
2
.(4x + 3).(x + 1) = 16.
9
2
<=> (8x + 7)
2
.(8x + 6).(8x + 8) = 72
at t = 8x + 7, ta co PT:
t
2
.(t 1)(t + 1) = 72 <=> t
4
t
2
72 = 0
Giai ra ta c t = t 3, khi o x
1
=
2
1 5
;
2 4
x
Bai 6: Cho phng trnh
x
2
+ (2a 5)x 3b = 0
Xac nh a; b e phng trnh
co hai nghiem la x
1
= 2; x
2
= -3
Thay x
1
= 2; x
2
= -3 lan lt vao phng trnh, ta
c:
4 3 6 3
6 3 24 2
a b a
a b b
' '
Bai 7: Chng minh rang phng
trnh: x
2
2(m + 1)x + 2m 3 luon
co hai nghiem phan biet vi
moi m R.
Phng trnh: x
2
2(m + 1)x + 2m 3 = 0
= [-(m+1)]
2
2m + 3 = m
2
+ 4 > 0 vi moi m
ieu nay chng to phng trnh luon co hai
nghiem phan biet vi moi m R.
Bai 8: Cho phng trnh:
(m 1)x
2
2mx + m + 1 = 0 (m 1)
a) Chng to rang phng trnh
luon luon co hai hai nghiem
phan biet vi moi m 1
b) Khong giai phng trnh, hay
xac nh gia tr cua m e tch
hai nghiem bang 3. T o tnh
tong hai nghiem ay.
a) Phng trnh: (m 1)x
2
2mx + m + 1 = 0
= (-m)
2
(m 1)(m + 1) = m
2
m
2
+ 1 = 1 > 0
vi moi m. ieu nay chng to phng trnh
luon co hai nghiem phan biet vi moi m 1.
b) Theo he thc viet, ta co:
1 2
1 2
2
1
1
.
1
m
x x
m
m
x x
m
'
+
theo e bai x
1
.x
2
= 3 ta suy ra
1
3
1
m
m
+
<=> m =
2
Vi m = 2, ta lai co x
1
+ x
2
= 4
Bai 9: Cho phng trnh
x
2
+ (k 1)x k = 0
a) Xac nh k e phng trnh
co nghiem kep. Tm nghiem
kep o.
b) Xac nh k e phng trnh
co hai nghiem eu dng
a) = (k 1)
2
+ 4k =........= (k + 1)
2
Phng trnh co nghiem kep <=> = 0 <=> k =
-1
Khi o nghiem kep la: x
1
= x
2
= 1
b) Theo he thc Viet, ta co:
1 2
1 2
( 1)
.
x x k
x x k
+
'
Bai 10: Cho phng trnh:
2x
2
3mx 2 = 0
a) CMR rang vi moi gia tr
cua m th phng trnh luon co
hai nghiem phan biet
b) Goi x
1
; x
2
la hai nghiem cua
phng trnh. Tm gia tr cua m
a) = (-3m)
2
+ 16 = 9m
2
+ 16 > 0 vi moi m
ieu nay chng to phng trnh luon co hai
nghiem phan biet
b) Theo he thc Viet, ta co:
1 2
1 2
3
2
. 1
m
x x
x x
'
<
' ' '
Khi o: S = x
1
(1 x
2
) + x
2
(1 x
1
)
= x
1
+ x
2
- 2 x
1
.x
2
= 2m + 2 2m + 8 = 10
ieu nay chng to bieu thc
S = x
1
(1 x
2
) + x
2
(1 x
1
) khong phu thuoc vao
m
Bai 13: Cho phng trnh:
(2m 1) x
2
2(m + 4) x + 5m + 2 = 0
a) Giai phng trnh khi m = - 1
b) Tm m e phng trnh co hai
nghiem
a) Giai ra ta c x = 1
b) Ta co: = (m + 4)
2
(2m 1).(5m + 2)
=................
= -(9m
2
- 9m 18)
Phng trnh co hai nghiem khi va ch khi:
Ch 3: Phng trnh-H Pt www.PNE.edu.vn GVBM: Lu Vn Minh
2
2 1 0 0
' 0 (9 9 18) 0
1 1
2 2
( 1)( 2) 0 1 2
m a
m m
m m
m m m
' '
' '
+
C. BAI TAP VE NHA:
Bai 1: Cho phng trnh: (m 1)x
2
2mx + m + 1 = 0 vi m la tham so:
a) Chng minh rang phng trnh luon co hai nghiem phan biet vi
moi m 1
b) Xac nh gia tr cua m e phng trnh co tch hai nghiem bang 5,
t o hay tnh tong hai nghiem cua phng trnh
c) Tm mot he thc gia hai nghiem khong phu thuoc m
d) Tm m e phng trnh co nghiem x
1
, x
2
thoa man he thc:
0
2
5
x
x
x
x
1
2
2
1
+ +
HD: a) = m
2
(m 1)(m + 1) = 1 > 0.
b) Ap dung nh ly Viet ta co: x
1
.x
2
=
1 m
1 m
+
= 5 m =
2
3
Khi o: x
1
+ x
2
=
1 m
m 2
= 6
c) x
1
+ x
2
=
1 m
m 2
=
1 m
m 2
1 + 1 =
2m-(m-1) m+1
+1= +1=
m-1 m-1
x
1
.x
2
+ 1
Vay he thc can tm la: x
1
.x
2
(x
1
+ x
2
) + 1 = 0
d)
0
2
5
x
x
x
x
1
2
2
1
+ +
2(x
1
2
+ x
2
2
) + 5x
1
x
2
= 0 2[(x
1
+ x
2
)
2
2x
1
x
2
] + 5x
1
x
2
= 0
2(x
1
+ x
2
)
2
+ x
1
x
2
= 0 2.
( )
1 m
1 m
1 m
m 4
2
2
+
+
= 0 9m
2
= 1 m =
3
1
t
Bai 2: Cho phng trnh x
2
2(m + 1)x + m
2
4m + 5 = 0
a) nh m e phng trnh co nghiem
b) Goi x
1
; x
2
la hai nghiem cua phng trnh. Tnh x
1
2
+ x
2
2
theo m
c) Tm m sao cho x
1
2
+ x
2
2
= 12
HD:a) Ta co = (m + 1)
2
m
2
+ 4m 5 = 6m 4
Phng trnh co nghiem khi 0 m
2
3
b) Ap dung he thc Viet ta co S = x
1
+ x
2
= 2(m + 1); P = x
1
. x
2
= m
2
4m +
5
x
1
2
+ x
2
2
= (x
1
+ x
2
)
2
2x
1
x
2
= 12
<=> 4(m + 1)
2
2m
2
+ 8m 10 = 12 <=> 2m
2
+ 16m 6 = 12
<=> m
2
+ 8m 9 = 0 <=> m
1
= 1; m
2
= -9 (loai)
Bai 3: Cho phng trnh x
2
+
2
mx m
2
+ m 1 = 0
a) Chng minh phng trnh luon co nghiem vi moi gia tr cua m. Xac
nh dau cua cac nghiem
b) Goi x
1
; x
2
la cac nghiem cua phng trnh. Tm m e x
1
2
+ x
2
2
at gia
tr nho nhat
HD: a) V phng trnh co he so a = 1 > 0 va c = m
2
+ m 1 = -(m -
1
2
)
2
-
3
4
< 0
nen ac < 0 vi moi m. Vay phng trnh luon co hai nghiem trai dau
b) Ap dung he thc Viet ta co: S = x
1
+ x
2
= -
2
m; P = x
1
.x
2
= m
2
+ m 1
x
1
2
+ x
2
2
= (x
1
+ x
2
)
2
2x
1
.x
2
= 2m
2
+ 2m
2
2m + 2= 4m
2
2m + 2
= (m -
1
2
)
2
+
7
4
7
4
vi moi m.Vay gia tr nho nhat cua x
1
2
+ x
2
2
la
7
4
khi m =
1
2
Ch 3: Phng trnh-H Pt www.PNE.edu.vn GVBM: Lu Vn Minh
Bai 4 : Cho phng trnh: x
2
- 2x - m
2
- 4 = 0
a- Chng to phng trnh luon luon co hai nghiem phan biet x
1
va x
2
.
b- Tm m sao cho phng trnh nghiem x = - 2 va tnh nghiem kia.
c- Tm m sao cho : + ) x
1
2
+ x
2
2
= 20
+) x
1
= -2x
2
+) x
1
- x
2
= 10
Bai 5 : Cho phng trnh: x
2
- 2(m+1)x + m
2
+ 2 = 0
a) Vi gia tr nao cua m th phng trnh co nghiem so .
b) Vi gia tr nao cua m th hai nghiem so x
1
va x
2
cua phng trnh
nghiem ung he thc x
1
- x
2
= 4
Bai 6 : Cho phng trnh : x
2
+ 3x + 2 - m = 0 (1)
a) Vi gia tr nao cua m th phng trnh (1) co mot nghiem la 3 .
b) Giai phng trnh (1) khi m = 6 .
c) Xac nh m e hai nghiem x
1
, x
2
cua phng trnh ( 1) thoa man he
thc:x
1
2
+ x
2
2
= 3.
d) Vi gia tr nao cua m th phng trnh (1) co hai nghiem trai dau .
Bai 7 : Cho phng trnh co an so x ( m la tham so ). x
2
- mx + m - 1 = 0
a) Chng to phng trnh co nghiem x
1
;x
2
vi moi m. Tnh nghiem kep
( neu co) cua phng trnh va gia tr cua m tng ng .
b) at A = x
1
2
+ x
2
2
- 6x
1
x
2
+) Chng minh A = m2 - 8m + 8.
+) Tm m sao cho A = 8
+) Tm gia tr nho nhat cua A va gia tr cua m tng ng .