MC LC

LI M U
GII THIU KHI QUT V FTA ............................................................... 3

I.
1.

2.

II.

Khi nim ......................................................................................................... 3

1.1

FTA (Free Trade Agreement) .................................................................. 3

1.2

FTA (Free Trade Area hay Trade Zone) ................................................. 3

Mt s FTA trn th gii ................................................................................ 4

2.1

Khu vc mu dch t do chu u (European Free Trade Association) 4

2.2

Khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA) ............................................... 5

2.3

Hip nh Thng mi T do Bc M (NAFTA).................................... 5

CC LI CH CA FTA .............................................................................. 6

1.

Thc y thng mi ca cc thnh vin trong khi .................................. 6

2.

Nng cao sc cnh tranh cho cc quc gia ................................................. 10

3.

Thu ht vn u t nc ngoi ................................................................... 13

III.

S THAM GIA FTA CA VIT NAM NHNG THCH THC...... 15

LI KT
TI LIU THAM KHO

ng : Gi tr xut khu ca Vit Nam n cc i tc trong ASEAN v mt s quc gia

khc (2001 2011) (n v USD)............................................................................................ 8
ng : Tnh hnh FDI vo Vit Nam 5 thng u nm 2013 ............................................... 14

Biu 1: Tng gi tr sn phm xut khu ca Vit Nam trong giai on 2001 2011 (n
v USD) .................................................................................................................... 9

H nh : Vinamilk ang u t mnh vo vng nguyn liu cung cp cho nh my sa

nc sp c khai trng (Ngun: Theo Thi bo kinh t Si Gn) .................................. 12

LI M U
Trong vi thp nin gn y, lin kt kinh t quc t v hi nhp kinh t
quc t tr thnh mt trong nhng thut ng c nhc n nhiu nht trn
th gii. Lin kt quc t to ra nhng mi quan h gn b, ph thuc ln
nhau, nhng tc ng qua li ht sc nhanh nhy gia cc nn kinh t. Trong
cc hnh thc ca lin kt quc t, khu vc mu dch t do (FTA hay Free
Trade Area) l hnh thc c bn v thp nht. Tuy vy, cc FTA ngy cng
gia tng v s lng, cht lng v c quy m. Trong lc ny y vn c
nhiu quc gia ang thc hin qu trnh thng lng, m phn vi mc ch
k kt c hip nh mu dch t do ny. l v FTA mang li nhng thun
li, c hi to ln cho cho cc quc gia tham gia, to ng lc thc y pht
trin kinh t mnh m v tng cng mi quan h kinh t i ngoi gia cc
quc gia.
Do , vic nh gi nhng li ch ca FTA i vi cc quc gia ni ring
hay khi mu dch t do ni chung l mt bc thit c v l lun ln thc tin.
Kt qu nghin cu ny c th gp phn cung cp c s cho cc nh hoch
nh chnh sch trong vic xy dng cc chin lc hi nhp kinh t ca Vit
Nam trong thi gian ti.
Chnh v vy, nhm la chn ti Li ch ca khu vc mu dch t do
FTA cho bi nghin cu ca nhm mnh.

GII THIU KHI QUT V FTA

I.

1. Khi nim
1.1

FTA (Free Trade Agreement)

Hip nh thng mi t do (FTA) l mt Hip c thng mi gia
hai hoc nhiu quc gia. Theo , cc nc s tin hnh theo l trnh
vic ct gim v xa b hng ro thu quan cng nh phi thu quan
nhm tin ti vic thnh lp mt khu vc mu dch t do. Theo thng
k ca T chc thng mi th gii c hn 200 Hip nh thng mi t
do c hiu lc (16/8/2009). Cc Hip nh thng mi t do c th c
thc hin gia hai nc ring l (nh: Hip nh i tc kinh t ton din
Vit Nam Nht bn) hoc c th t c gia mt khi thng mi
v mt quc gia nh Hip nh thng mi t do Lin minh chu u
Chi L, hoc Hip nh thng mi t do ASEAN - Trung Quc.

1.2

FTA (Free Trade Area hay Trade Zone)

Khu vc mu dch t do l hnh thc lin kt kinh t trong hai hay
nhiu nc tha thun ct gim v tin ti xa b hon ton hng ro
thu quan v hng ro phi thu quan trong bun bn gia cc nc
thnh vin trong khi, to mi trng thun li cho thng mi pht
trin tin ti xy dng khu thng mi t do ca cc nc, nhng cc
thnh vin trong khi ny vn duy tr chnh sch thng mi ring ca
mnh trong quan h vi cc quc gia ngoi khi.
Sau y l v d ca Khu vc mu dch t do ASEAN-Trung Quc
(ACFTA). Vic ct gim v t do ha thu quan ca Vit Nam trong
ACFTA c chia thnh 3 danh mc hng ho: Thu hoch sm, thng
thng v nhy cm:

Chng trnh thu hoch sm (EHP): gm hu ht cc mt hng

nng sn v thu sn t Chng 1-8 ca Biu thu nhp khu. Cc

3

mt hng hin c thc hin gim thu t nm 2004 v xo b

thu vo 2008

Danh mc nhy cm (ST):

Cc mt hng nhy cm thng (SL): c thu sut 20% vo
2015 v gim xung 0-5% vo nm 2020
Cc mt hng nhy cm cao (HSL): c thu sut 50% vo 2018

Danh mc thng thng: gm 90% s dng thu ca biu thu

nhp khu, thc hin gim thu t nm 2006

Ngoi vic gim thu theo l trnh trn, Vit Nam cng phi thc hin
mt s cam kt b sung sau:

Phi gim thu sut ca t nht 50% cc dng thu trong Danh

mc Thng thng xung 0-5% khng mun hn ngy 1/1/ 2009

Phi xa b thu quan ca 45% dng thu trong Danh mc

Thng thng khng mun hn ngy 1/1/2013

Phi xo b thu quan ca t nht 85% s dng thu vo nm

2015, s cn li 5% s dng thu - nhng khng c vt qu 250

dng thu cp HS 6 s s c xo b thu quan vo nm 2018

Theo Bin bn ghi nh gia Vit Nam-Trung Quc k ngy

18/7/2005, mt s mt hng c th (thuc c danh mc thng thng

v danh mc nhy cm) c l trnh gim thu nhanh hn quy nh
chung
2. Mt s FTA trn th gii
2.1

Khu vc mu dch t do chu u (European Free Trade

Association)
Hip hi Thng mi chu u (EFTA hay European Free Trade
Association) l mt t chc thng mi t do gia bn quc gia chu u
l Iceland, Liechtenstein, Na Uy v Thy S. Thnh lp ngy 03 thng 5
nm 1960, n nay Hip hi k kt nhiu Hip ch mu dch t do

vi nhiu quc gia trn th gii (Hn Quc, Singapore, Ai Cp,) v

vn ang thng thuyt vi cc nc khc.
Hip hi Thng mi chu u (EFTA) l mt t chc lin chnh ph
c thnh lp thc y t do thng mi v hi nhp kinh t v li
ch cc nc thnh vin ca n.
2.2

Khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA)

Hip hi cc Quc gia ng Nam (ASEAN) c thnh lp ngy
8/8/1967. Khi bt u thnh lp, ASEAN gm 5 nc thnh vin l
Innxia; Malaysia, Philippine, Singapore v Thi Lan. Brunei tham gia
vo ASEAN nm 1984, tip theo l Vit Nam nm 1995, Lo v
Myanmar nm 1999 v Campuchia tr thnh thnh vin th 10 vo nm
2000.
Vi mc tiu bin ASEAN thnh mt khu vc sn xut cnh tranh
trn th trng th gii, khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA)
chnh thc c thnh lp ti Hi ngh cp cao ASEAN ln th IV vo
nm 1992. Mt trong nhng bc quan trng nhm thc hin c mc
tiu trn l to thun li cho thng mi ni khi thng qua vic xo b
cc hng ro thu quan v phi thu quan gia cc quc gia thnh vin.

2.3

Hip nh Thng mi T do Bc M (NAFTA)

Hip nh Thng mi T do Bc M (ting Anh: North America
Free Trade Agreement; vit tt: NAFTA) l hip nh thng mi t do
gia ba nc Canada, M v Mexico.

K kt ngy 12/8/1992, c hiu lc t ngy 1/01/1994.

Ni dung ca hip nh ny l: Gip cho kinh t ca 3 nc M,

Canada v Mexico c d dng. C th l vic M v Canada c th

d dng chuyn giao cng ngh sang Mexico v Mexico cng d dng
chuyn giao ngun nhn lc sang hai nc kia. Ngoi ra, hip nh
ny cn gip cho 3 nc c kh nng cnh tranh trn th trng th
gii v kinh t vi cc khi nh EU, AFTA,...

II. CC LI CH CA FTA
1. Thc y thng mi ca cc thnh vin trong khi
K Hip nh thng mi t do (FTA) ang dn tr thnh xu th
chung ca cc quc gia trong quan h kinh t quc t. Khng ai c th
ph nhn tm quan trng ngy cng tng ca FTA i vi cc quc gia.
Mt trong nhng li ch u tin v d thy nht, FTA to mi
trng thun li v khuyn khch pht trin thng mi cho ni b
khi, to ng lc, thc y thng mi cho cc nc thnh vin,
bng cch to c hi cho cc nc m rng th trng ca m nh.
Tht vy, xut khu hng ha sang cc th trng khc l vic khng
n gin, bi l cc doanh nghip s phi i mt vi rt nhiu ro cn
nh, cc cng c bo h ca Chnh ph nhm gim hn ch nhp khu
nh cc quy nh i vi hng ha, sn phm v s lng nhp khu,
cht lng, xut x, mu m, hay phi chu mc thu quan nhp khu
gi cao, lm tng gi cc mt hng, gy kh khn trong tiu th sn
phm. Tuy nhin, khi tr thnh thnh vin trong khi, cc quc gia s
c hng li ch t vic ct gim thu quan, phi thu quan, mt s
cng c bo h v quy nh cng c g b dn. Vi nhng thun li
ny, cc quc gia s xut khu sn phm vi gi c gim ang k, tng
s lng, xm nhp cc th trng mi ca cc nc trong khi v cc
nc ngoi khi (cc i tc ca khi). Bn cnh , hng ha ca quc
gia thnh vin s tr nn u th hn i vi cc quc gia khng thuc
khi trn th trng cc quc gia l i tc ca khi. iu ny lm cc
quc gia tham gia k kt FTA khng ngng m rng th trng tiu
th hng ha.
Nm 2012 kim ngch xut khu Vit Nam t hn 114 t USD, tng
18,2% so vi nm 2011, gip cn cn thng mi nc ta ln u tin
t thng d 780 triu USD sau 20 nm. i vi tnh trng khng hong
kinh t ng bo ng hin nay, kt qu l mt tin tt lnh. Tuy nhin,
theo nhiu chuyn gia kinh t, ngnh xut khu ca Vit Nam, mc d
thu c kt qu cao nhng trong tng lai d phi i mt vi rt nhiu
6

tr ngi trong th trng xut khu. C th, nhng li th cnh tranh ca

Vit Nam so vi cc nc khc trong thng mi nh gi nhn cng r,
li th ti nguyn hin bo ha, khng c tnh bn vng; trong khi ,
nhng yu t nh cht lng, thng hiu sn phm th Vit Nam kh c
th cnh tranh li cc nc khc. Tuy nhin, bng vic tham gia k kt v
thc hin Hip nh i tc FTA v song phng ln trong khun kh
FTA, hng ha Vit Nam c c hi d dng tip cn vi cc th
trng, cc quc gia i tc trong FTA thng qua cc l trnh ct gim
v xa b hng ro thu quan v phi thu quan vi cc nc trong khi
FTA. Bng chng l, trong nhng nm tr li y, kim ngch xut khu
sang cc th trng c FTA lin quan n Vit Nam u c mc tng
trng cao. Trong nm 2011 v 2012, kim ngch xut khu ca Vit
Nam sang ASEAN u tng tng ng 30,7% v 27%; sang Nht Bn l
39,5% v 25%... Thm vo , cc doang nghip Vit Nam bit tn
dng mt cch c hiu qu cc FTA xut khu hng ha ra th trng
nc ngoi. Trong nm 2012, kim ngch xut khu c s dng cc loi
C/O1 u i t 18 t USD, chim 33,6% tng kim ngch xut khu sang
cc th trng c FTA vi Vit Nam.
Bn cnh , ngoi cc th trng xut khu truyn thng ca Vit
Nam nh ASEAN, Trung Quc, Hoa K,.. FTA vi Lin minh Hi quan
Nga, Belarus v Kazakhstan ang thc s m ra nhiu c hi mi i
vi cc mt hng nh: go, thc phm, may mc, da, g Lin
minh hi quan l mt th trng c mc tng trng GDP kh (trung
bnh 5-6%/nm) v l th trng tiu dng khng qu kh tnh. FTA
c k kt c th s gip kim ngch xut khu ca Vit Nam sang Nga
tng 63%, Belarus tng 41% v Kazakhastan tng 8%. FTA vi Lin
minh Hi quan cng s to c hi m rng thm th trng xut khu, l
c s Vit Nam m rng khai thc nhm cc th trng rng ln v c

giy chng nhn xut x hng ha

ti nguyn thin nhin phong ph, bao gm cc nc ng u v cc

nc thuc Lin X c.
c bit, vic ang tin hnh m phn v k kt FTA vi EU - mt
th trng ln, vi 500 triu ngi tiu dng 27 quc gia v GDP t
hn 17.000 t USD, chim 20% GDP ton cu to ra c hi m rng hn
na cho xut khu ca hng ha Vit Nam. Hip nh ny s gip y
mnh lng hng Vit Nam xut khu vo th trng EU, nht l nhng
mt hng ang b sc p cnh tranh t Trung Quc - quc gia cha c
FTA vi EU v c nhng quc gia khc ang c hng mc thu
thp. Theo d kin, s c khong 90% hng ha ca Vit Nam vo EU
c hng mc thu sut 0%. Nh vy, 5 mt hng xut khu nhiu
nht sang EU l giy da, may mc, c ph, thy hi sn v g s gi
c th cnh tranh mnh m trn th trng to ln ny.
Bng s liu sau v biu s thy r hn s thay i mnh m ca
xut khu Vit Nam qua tng nm.
2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

16706053

20149324

26485035

32447129

39826223

48561343

62685130

57096274

72236665

96905674

Thailand

227251

335411

518050

862978

897551

1030035

1288547

1314225

1182842

1938259

Cambodia

178412

267289

383974

555639

780611

1041068

1531600

1166536

1563822

2519029

Malaysia

347751

453839

624320

1028333

1216590

1554974

2030402

1775157

2093118

2770808

Indonesia

331967

467224

452861

468848

957926

1153201

751209

754054

1433419

2358900

Philippines

315221

340003

498556

828968

782833

965139

1824666

1461858

1706401

1535313

Laos

64683

51777

68426

69204

94958

109682

160342

172209

199987

286571

Brunei

1379

539

996

599

3909

4492

7690

14235

15362

Myanmar

7125

12526

14015

11978

16465

21811

32635

33942

49521

82458

Singapore

961126

1024709

1485257

1916973

1658842

2234386

2713824

2075621

2121314

2149252

China

1518330

1883115

2899135

3246384

3242838

3646128

4850110

5402978

7742950

11613324

Republic
of Korea

468716

492125

608109

663620

842893

1243353

1793525

2077777

3092225

4866729

Japan

2436958

2908600

3542130

4340272

5240087

6089978

8467750

6335602

7727660

11091713

Australia

1328423

1420936

1884738

2722592

3688927

3802213

4351580

2386092

2704004

2601965

New
Zealand

21186

24973

46853

47494

54134

67051

76642

70504

122645

151377

World

ng 1: Gi tr xut khu ca Vit Nam n cc i tc trong ASEAN v mt s

quc gia khc ( 002 0

) (n v USD) (Ngun: International Trade Center)

USD

120000000
100000000
80000000

World

60000000
40000000
20000000
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Biu 1: Tng gi tr sn phm xut khu ca Vit Nam trong giai on 2001
0

(n v USD) (Ngun: tng hp)

i vi nhng nc c nn kinh t hng ti xut khu nh Vit

Nam, li ch ch yu v trc tip m Vit Nam c th hy vng t vic k
cc FTA vi cc i tc l vic cc i tc FTA loi b thu quan cho
hng xut khu Vit Nam khi xut sang th trng i tc. iu ny gip
GDP trong nc tng ln. C th, trong khun kh ASEAN, Vit Nam
c cam kt g b dn hng ro thu quan thc hin khu vc mu dch
t do ASEAN (ATIGA), v Hip nh thng mi hng ha (FTA) gia
ASEAN v su nc ngoi ASEAN gm FTA ASEAN-Trung Quc
(ACFTA), FTA ASEAN-Hn Quc (AKFTA), FTA ASEAN-Nht Bn
(AJCEP), FTA ASEAN-c-New Zealand (AANZFTA), v FTA
ASEAN-n (AITIG). Nhiu hng nhp t ASEAN c thu 0% nh
thy sn, cao su v sn phm cao su, dt may, sn phm cng ngh thng
tin, thit b v sn phm y t, g v sn phm g, in t. Kt qu l, t
khi gia nhp ASEAN v tr thnh mt thnh vin ca AFTA t thng 7
nm 1995, GDP ca Vit Nam tng trng mnh m v n nh. Nu
9

nh trong giai on u i mi (1986-1990), GDP ch tng trng bnh

qun 3,9%/nm th sau khi gia nhp ASEAN v k kt hip nh FTA th
GDP Vit Nam tng trng mt cch tch cc. c bit l, trong bi
cnh khng hong kinh t, ti chnh ton cu, Vit Nam vn t mc
tng trng kinh t l 6,2%. Ngoi ra, cc hip nh gip Vit Nam
m rng th phn xut khu khng ch dng li cc nc lng ging,
trong khu vc ng Nam m m rng ra c Nht bn, Hn Quc. S
lng hng ha v th phn th phn hng Vit Nam cc quc gia ny
lun n nh v ngy cng tng nhanh. Phn ln hng Vit Nam c
hng thu nhp khu u i 0%, c bit l mt hng thy sn nh c,
tm, cua,. Trong giai on 2006-2012, tc xut khu ca Vit Nam
sang ASEAN+ 2 l hn 20%, cao hn so vi tc tng trng chung l
15% v tc tng nhp khu trong cng thi k.
2. Nng cao sc cnh tranh cho cc quc gia
Vic m rng th trng phn trn dn n h qu l vic nng
cao sc cnh tranh cho th trng ni a ca cc quc gia. (Sc cnh
tranh l tng ha cc c tnh v tiu dng v gi tr vt tri ca sn
phm trn th trng).
Khi cc quc gia k kt Hip nh mu dch t do FTA, hng ro thu
quan, phi thu quan khng cn l tr ngi cho hng ha nc ngoi xm
nhp vo quc gia lm cho hng ha trong th trng ni a ngy
cng phong ph a dng. Do , sc cnh tranh gia cc mt hng
ngy cng gay gt. Cc vn v mu m, cht lng, v sinh an ton
thc phm, gi c,... lun c ngi tiu dng ch trng. tn ti
trong th trng ny, cc doanh nghip cn phi tch cc i mi trong
phng thc sn xut trc ht l tng nng sut, cht lng v gim chi
ph sn xut bng cch u t ci tin khoa hc cng ngh, nng cao cht
lng lao ng,...
Hin nay l ASEAN + 6 gm 10 nc ng Nam (ASEAN) v su nc, gm Trung
Quc, Nht Bn, Hn Quc, n , c v New Zealand
2

10

Mt khc, cc cng ty, doanh nghip vn lun phi i mt vi

vic nng cao sc cnh tranh t thnh cng trong nhng th trng
ngoi a. Vic loi b thu quan cho cc i tc trong FTA ch p dng
i vi hng ha c xut x t i tc FTA. Mi FTA thng s c
mt h thng quy nh ring v quy tc xut x, vi cc quy nh chi tit
hng ha no (mc gia cng ra sao, ngun gc ca nguyn liu nh
th no) th c xem l c xut x (t i tc FTA) iu kin
hng u i thu quan. Nu nc khng p ng c cc iu kin
c coi l c xut x ph hp th s khng c hng u i
thu quan theo FTA. Trong cc trng hp nh vy, li ch l thuyt m
nc xut khu hy vng c c t FTA s b v hiu ha bi cc quy
tc xut x hng ha khng hp l ny. V d nh: Hng xut khu i
Hoa K l bnh bch quy (c m HS3 1905.90) c sn xut ti Vit
Nam t bt trn ca Trung Quc (bt trn c m HS 1901.20), tt c cc
nguyn liu cn li u l nguyn liu trong nc (xut x Vit Nam).
Khi bnh bch quy xut khu vo Hoa K s c xem l khng c
xut x (non-originating) v khng c hng u i thu quan theo
TPP4. L do l trong v d ny, nguyn liu bt trn l ca Trung Quc,
tc l khng c xut x ni khi, v bt trn thuc Chng 19, tc l
nm cng Chng m HS vi bnh bch quy, v do khng p ng
yu cu v xut x theo quy nh ni trn.
Ngoi ra, vic cnh tranh lnh mnh gia cc cng ty trong v ngoi
nc khng ngng nng cao li ch ca ngi tiu dng trong
nc (trong ni b khi). C hi c tip cn vi nhiu hng ha hn,
a dng phong ph v mu m, cht lng v gi thnh gip cho h c
quyt nh tiu dng ng n.
3

Theo ngn ng ca Hoa K th:

Chng (Chapter ): Th hin 2 s u trong dy m s HS
Mc (Heading): Th hin 2 s tip theo trong dy m s HS
Tiu mc (Subheading): Th hin 2 s th ba trong dy m s HS
4
TPP: Hip nh i tc Xuyn Thi Bnh Dng (Trans-Pacific Partnership) mt FTA ln gia 9
nc hai b i Ty Dng

11

C th ly v d in hnh th trng sa Vit Nam. Hin nay, th

trng sa Vit Nam ngoi nhng ci tn Vinamilk, Hanoimilk,
Lothamilk th cn rt nhiu thng hiu khc nh Dutch Lady, Nutifood
Vit Nam, New Zealand Milk, Abbott, c tnh c hn 300 sn phm
sa. Trc s cnh tranh gay gt , cc doanh nghip thc hin
nhng bc i mi. C th, TH Milk mnh tay u t 1,2 t USD
xy dng nh my sa ti sch ln nht ng Nam Ngh An.
Vinamilk cng b ra hn 700 t ng xy dng nm trang tri b
sa hin c 8.100 con v vn ang tm t m rng u t. Vinamilk
c Chnh Ph ng v ch trng hp tc vi mt nng
trng pht trin trang tri b 25.000 con trn din tch 2.600 ha.
Frieslandcampina cng c chng trnh h tr 3.000 nng h pht trin
n b nguyn liu ln ti hn 30.000 con trong nm 2012. quy m
nh hn, Cng ty C phn sa Quc t IDP dnh khong 600 t ng h
tr cc h nui n b sa 10.000 con, to ngun nguyn liu ch lc
ca cng ty l sa ti v sa chua.

H nh 1: Vinamilk ang u t mnh vo vng nguyn liu cung cp cho nh

my sa nc sp c khai trng (Ngun: Theo Thi bo kinh t Si Gn)

12

3. Thu ht vn u t nc ngoi
FTA c nhng ng gp quan trng trong tng vn u t
ton x hi, gp phn a dng ha ngun lc u t, thc y tng
trng GDP. Vn FDI l ngun b sung quan trng cho u t pht
trin, p ng nhu cu tng trng kinh t.
FTA to ra mt th trng thng nht rng ln hn nn cc nh
u t nc ngoi s sn sng u t vo cc quc gia tim nng khi
c mt th trng nhiu tiu th ln nh vy. Khng nhng th, cc
nc ang pht trin vi ngun lao ng gi r, ngun ti nguyn di
do v mi trng kinh doanh nng ng ang l tm im thu ht vn
u t ca cc nc pht trin. Do sau khi chp nhn thng mi mu
dch t do cc dng vn vo cc th trng mi ni trong thp nin 1980
v u nhng nm 1990, trong ng Nam l mt im nhn FDI
then cht. Nm 1990, ng Nam thu ht 36% tng s vn FDI u t
vo cc nc ang pht trin.
Vi vic thu ht u t nc ngoi, ngun vn ca quc gia c b
sung quan trng trong tng vn u t ton x hi. Theo bo co ca B
K hoch v u t Vit Nam ghi nhn ng gp ca FDI vo ngn sch
nh nc ngy cng tng, t 1,8 t USD (1994 - 2000) ln 14,2 t USD
(2001 - 2010). Nm 2012, np ngn sch ca khu vc FDI (khng k du
th) l 3,7 t USD, chim 11,9% tng thu ngn sch (18,7% tng thu ni
a, tr du th). T gp phn tng nng lc sn xut, i mi khoa
hc cng ngh quc gia. in hnh l Tp on du kh Vit Nam hp
tc cng tp on Idemitsu Kosan Company ca Nht Bn cng mt s
i tc khc ang u t 9 t USD (theo Bloomberg) vo d n xy dng
nh my lc du Nghi Sn c cng sut rt cao 200.000 thng/ ngy.

13

Ch tiu

n v

5T.2012 5T.2013

So vi cng k
nm trc
Gi tr T l (%)

FDI thc hin Triu USD

4.510

4.580

70

1,55

FDI ng k5 Triu USD

7.819

8.517

698

8,93

- Cp mi

Triu USD

4.814

5.091

277

5,75

- Tng thm

Triu USD

3.005

3.426

421

14,01

S d n
- Cp mi

D n

485

398

-87

-17,94

- Tng vn

Lt d n

238

160

-78

-32,77

ng 2: T nh h nh FDI vo Vit Nam 5 thng u nm 0 3 (Ngun: VOV)

Bng trn l mt in hnh c th ca mt quc gia thuc khi AseanAFTA, nhng thc t t trng vn FDI trong tng u t ton x hi
tng nhanh qua cc thi k: t 24,32% giai on 1991 - 2000 ln
22,75%, giai on 2001 - 2011 v 23,3% nm 2012. Trn th gii hin
nay cho thy so vi cc khi mu dch t do EFTA, NAFTA, cc nc
EFTA xp hng u trong nhiu lnh vc nh ti chnh, ngn hng, ng
tu, my mc, thit b, dc phm, dt may. c bit, EFTA l mt
trong nhng ngun cung cp vn u t trc tip ln trn th gii. Tnh
n nay, tng vn u t ra nc ca EFTA hin ln ti hn 1.000 t
USD. T l u t ra nc ngoi trn GDP ca nhm nc EFTA rt
cao: Iceland 59%, Na Uy 43% v Thy S 164%. u t ra nc ngoi
ca EFTA tp trung vo cc lnh vc ti chnh, ngn hng, nha v ha
cht, du kh, ch to.
Tm li nhng tc ng tch cc t dng vn u t l khng nh
trong nn kinh t quc gia, ca khi khu vc v ton th gii. Tuy nhin,
n i hi s gim st v qun l cht ch hn ca nh nc. Vic la
chn nh u t, d n u t cn hng n s sng lc k cng hn
khi cp php hng dng vn theo mc tiu cht lng, hiu qu.
5

Vn ng k tnh n ngy 20-5-2013

14

Ngoi nhng li ch quan trng trn, k kt FTA cn mang li mt s

tc ng tch cc khc nh tng thm mi quan h kinh t i ngoi gia
cc nc, tng cng an ninh chnh tr quc gia v khu vc,
III. S THAM GIA FTA CA VIT NAM NHNG THCH THC
Song song vi nhng li ch c c, FTA cng mang li nhng thch
thc khng nh. Vit Nam, cc doanh nghip nh nc ni chung cn
hn ch v hiu bit th trng th gii, thng l quc t; lut php quc
t; nng lc v kinh nghim qun l, hiu qu sn xut kinh doanh cng
nh kh nng cnh tranh quc t cn yu km. Hu ht cc doanh nghip
ch ch trng vo tnh kinh t ca hng ho m t c ch trng vo tnh
x hi ca hng ho nh mt s nc vn minh, hin i ngy nay. Mi
trng kinh doanh nc ta tuy c ci thin ng k song v nhiu
mt cn hn ch nh h thng php lut cn thiu v cha ng b cha
r rng v nht qun. Kt cu h tng pht trin chm, chp v, i
ni cn nng vi dn n lm mt i nhng gi tr nguyn s m thin
nhin ban tng; b my hnh chnh cn nhiu kh, nhng nhiu, quan
liu; t tham nhng c phn tinh vi, phc tp hn; nhng biu hin khoa
trng, t nh bng hnh nh doanh nghip cn din ra i vi mt
b phn khng t cc doanh nghip nh nc m k thc h cha
cng vng chu ng s va p ca th trng. Bn cnh , tnh
hnh th gii v khu vc c nhng bin i phc tp, thiu s n nh
bn vng phn no nh hng n s n nh, hp tc gia cc nc
thnh vin trong khi.

15

LI KT

Bng cch gim bt, xa b cc ro cn thng mi thu quan v phi

thu quan, Hip nh FTA to nn ng lc thc y cc quc gia trong
khi pht trin mnh m. l nhng li ch hai chiu cho cc bn k kt
Hip nh FTA. Quc gia tham gia vo FTA c c hi pht trin thng mi
quc t, nng cao sc cnh tranh nn kinh t trong nc v thu ht lng u
t ln t bn ngoi. Mt khc, khi mu dch t do cn gip pht trin mnh
m mi quan h kinh t i ngoi gia cc nc thnh vin, nng cao v th
ca khi v cc quc gia trn th gii.
Tuy nhin, i vi Vit Nam mt quc gia c nn kinh t non tr v
mi bt u hi nhp trong thi gian gn y, vic bin thch thc thnh c
hi s gip nc ta vt qua nhng kh khn m FTA mang li, a quc gia
vn ln tm cao mi.

16

TI LIU THAM KHO

1. TS. Bi Th L (Ch bin) (2010), Gio trnh Quan h Kinh t Quc t,

NXB Gio dc Vit Nam
2. Nguyn Hong Tun (2004), Xu th k kt Hip nh mu dch t do (FTA)
quc t v tc ng i vi Vit Nam, Kinh t Chu Thi Bnh Dng,
s 18
3. Nguyn Hng Thu (2009), Tc ng ca khu vc mu dch t do ASEAN Trung Quc ti thng mi Vit Nam Trung Quc, Internet
4. Urata Shujiro (2007), Growing FTAs & Their Impact on World Trade,
Japan Spotlight
5. Hyun Joung Jin, Won W. Koo And Bongsik Sul (2006), The effects of the
Free Trade Agreement among China, Japan and South Korea, Chung-Ang
University, North Dakota State University and Chung-Ang University
6. WTO v Chnh sch Thng mi quc t - Vn bn php l, thng tin, n
phm, ti liu v WTO: http://trungtamwto.vn/
7. Wikipedia, bch khoa ton th m: http://vi.wikipedia.org/
8. Vit Bo Vit Nam: http://vietbao.vn/
9. Saigon Times Online - Thi bo Kinh t Si Gn:
http://www.thesaigontimes.vn/Home/
10. VGP News - BO IN T CHNH PH NC CHXHCN VIT NAM:
http://baodientu.chinhphu.vn/
11. FTA - Foreign Trade Association: https://www.fta-eu.org/

17