(KARMAANIN ANLAMLANDIRILMASI)

RSK ve YNETM Kurumlarda Sinir Ularn Uyandrmak

(Riskin ksa tarihi ve ynetim iin anlam)
Do. Dr. brahim Attila ACAR 11.04.2012 / Ankara

Sokratesten beri risk herkesin dilinde

Bilinmeyen sulara yelken amak

tanmlarndan biri, ngiliz denizcilerinin kulland dnlmektedir.)

(riskin en eski

Risicare: Cesaret etme meydan okuma (Latince Leonardo Fibanacci :

cesaret temas; talyanca Rischio, Trkeye Riziko kelimesiyle girmitir.)

bir Ortaa matematikisi, Arap rakamlarn Avrupaya getiren kiidir: Liber Abaci (Abacus Kitab,1202) risk: Tanr ya da kadere tavr olarak ifade etmektedir.

Arap matematikilerle ihtimal hesaplamalar balad (hayat alternatiflerle dnlmeye baland; olumsuz

durumlarda alternatifler retmek: boyun eme deil, hazrlk

Potansiyel ktlk anlamnda: Tehlike ve tehdit olarak kullanlm

Yaygn kullanm

Risk bugn modernist anlamda kontrol ve kumandann bir aracdr. Hayatmz zellikle i hayatmz ynetmeye/kontrol etmeye alyoruz. Bu arada kontroln snr ngrlmekte midir? Yetki devri yaplmakta mdr? Gven deer olarak artmakta mdr? Karmak yaplar analiz edip brakyor muyuz, ynetiyor muyuz?

Risk alan Risk analizi Risk dncesi Risk iletiimi Riskin zlenmesi Risk ynetimi Risk itah Risk toplumu

Risk algs Risk alma Risk deerlendirme Risk sermayesi Risk olgusu Risk hesaplama Sfr risk Risk primi

nce onlar dinleyelim

risklerin tanmlanmas gerekliliiyle aktarm.

Keynes, ngrlemeyenlerin roln,

llebilen ve llemeyen bir belirsizlik var. Bryan Turner (pozitif anlamda yaratc risk - ying-yang) Max Weber (Giriimcinin riskinin karla dllendirildiini) J. Schumpeter (yaratc ykm, girimicilik ve inovasyon) A. Giddens ve Ulrich Beck (Beck, riski aslnda yok
etmediimizi ama yok ediyormuuz gibi davrandmz ifade ediyor)

Deborah Lupton (literatrdeki kullanmlar

1994-2000* 9 kat artm)

Giriimci riskle var olacak.

Risk ve Belirsizlik Kavramlarn Ayrtrmak Lazm, nk:

Risk, lmek ve ngrmekle alakal. Ancak belirsizlik bilinmezlikle ilikili. Bilmediiniz bir eyin riskinden bahsedebilir miyiz? Riskin nlemi olur ama belirsizliin nasl nlemi alnr? Hatta Quantum belirsizlii/Hessienberg Belirsizlii (olaslk bilgi eksikliinden) YAN: risk ve ihtimal llebilir, ne kadar ok veri ve bilgi girii olursa risk ve ihtimal daha ok ngrlr. AMA: belirsizlik zaten bilinmediinden dolays hesaplanmas daha g. Ltfen Laplace eytann googleyiniz.

Youn bir gne balayan bir takm

Beslenme faaliyetinde

Kontrol elden brakmyor

Riskle mcadele yntemi de belli: Aslan, Kaplan, itadan katn tamam da

Ya Avc da pusudaysa

Risk Ynetimi: Ynetilebilir mi acaba?

Risklerin tanmlamas Risklere Ynelik Alg sisteminin kurulmas Risklerin tespiti ve Analizi Etkisinin kabul edilebilir dzeye indirgenmesi zlenmesi (Risk izleme komitesi) AMA BELRSZLK
Yanl basamaklar trmanp yanl yere varmak Maksat trmanmaksa sorun yok Ya hedeflenenler?

Bunca basamaktan sonra

Kurumlar, Riski nasl alglyor?

Varln tehdit

kurum varln tehdit Bugnk sonular ve gelecekte istenmeyen ktlar asndan tehdit lgili taraflar asndan kayp ve tehdit Hedeflerden uzaklama veya Yanl hedef Yanl tercih Yanl organizasyon

majn tehdit

Trk kamu ynetiminde siyasetinin tasfiye olma riski onu risk alma ve ynetme konusunda sertletirmektedir. Sonu:
Risk frsat olarak grlmyor. Risk senaryolar yok, risklere kar bir duru yok Merkez riske duyarl sinir ular hissiz. Bakanlk merkez tekilatnn algs, bak as ve kaygs /nerileri uzaklarda/ Tara tarafndan ayn lde anlalmyor TARA: merkezin bildiini ne kadar biliyor; bilmenin tesinde ne kadar alglyor veya hissediyor ve istenilen tepkiyi veriyor mu?

Ankara ok boyutlu olaya yaklaabiliyor ama

Ya sinir ular, ayn hassasiyeti tayor mu?

ngiltere Hazinesi

Brian Bender

2006 yl Mart ve Kasm rehberleri (hala aktif)

Risk program hazrlanm Rehberlik verilmi ve yol haritalar oluturulmu yi uygulamalar (tekilatlara gvenilmi ve inisiyatif verilmi, seilen iyi uygulamalar yaygnlatrlm) Risk iyiletirme Uzmanlar a oluturulmu Velhasl, Sinir ular aktif
Yeniden yaplanma Daha iyisi iin yi uygulamalar Risk ynetimi ve srekli iyiletirme

u sorular sorulmuyor

Yukardan aaya m sre izlensin? Merkez nc olmaya devam etmeli mi? Tara beklemede mi kalmal? Tam tersi de olsa, rehberler ve genel ilkeler hazrlanp almalar balatlsa olamaz m? Mevcut yntem, istenilen sonular iin ne derece etkili Yeni ynetim insana dayal rutinleri mi yapmal yoksa algy ve yntemi mi deitirmeli? Sinir ularnn etkinlii? Mevzu bahis olan alk almak m, ii baarmak m? Metaforlarn gcnden yararlanlamaz m? Gemi yapmak istiyorsanz

adamlarnza hemen odun toplamaya gndermeyin; nce onlara enginlere almann gzelliini, dalgalarn zerinde akp gitmeyi ve vuslat anlatn.

nc referanslardan yararlanyoruz.

SWOT etkin olarak hazrland m? ve d payda / faktrler analizi yeterli mi?

Liderlik

Karar alma uygulama zleme art! Kurallar profesyonellik , Mesleki phecilik

nce KUZEY ilkeleri (her zaman geerli olan) gven, hakkaniyet, liyakat, doruluk ve erdem gven dtke denetim artar (ilem maliyeti)

Ya kurumsal yap

Risk algs ve belirsizlik zirve yaparsa Daha az ey yapn Daha iyisini yapn Odaklann (ngiltere nerileri)

Kurallarn hakkaniyeti hukukun stnl

Kurallarn ikna edici gc (anlalmal ve iselletirilmeli) Dner sermayeler (inanmazlarsa kurallar delinir, baka
trl kaynak kullanlr)

protez. (denmeyenler baka isimle ilem grr) Af ve sigorta (Her af bir riski ortadan kaldrmay amalamaktadr) Hakkaniyete riayet (32. ve 33. fasllarda getii ekilde)

alma artlar (ofis, kdem, terfi) cret (eit ie eit cret veya farkllklar gzetilmeli) Sosyal avantajlar (lojman, sosyal tesisten yararlanma konularnda adil dzenlemeler)

Kurumsal ynetimin olmazsa olmazlar: Risk Paratonerleri

Risk ortamnda en nemli sorun ii sahiplenme, benimseme ve srdrme sorunudur. Bu durum temelde
igrenlerin motivasyonuyla ilgilidir. Bu konuda Herzbergin iki faktr teorisi dikkat ekicidir.
Kurumun ama ve hedeflerinden sapma yaanmas durumlarnda bu ilkeler kurumu Jiroskop gibi kendi hedefine kilitlenmi olarak tutacaktr. http://www.youtube.com/watch?v=9RkvcLg7ya0

Motivasyonel Faktrler
Baar Tannma Takdir edilme Yaplan iin nitelii Yetki ve sorumluluk lerleme terfi imkanlar

Hijyen Faktrler
Kurumsal ynetim anlay alma artlar cret dzeyleri Ast-st ilikileri zel hayattaki mutluluu

Amacmz enerjiyi harekete geirmek Ltfen basnz!

lginiz in Teekkr Ederim

Do. Dr. brahim Attila ACAR Sleyman Demirel niversitesi BF Maliye Blm acar@sdu.edu.tr