Manastir Studenica

Manastir Studenica je manastir Srpske pravoslavne crkve koji se nalazi 40 km od Rake. Studenica je jedan od najveih i najbogatijih manastira Srpske pravoslavne crkve. Manastir Studenica je sagradio u drugoj polovini XII veka Stefan Nemanja, osniva srednjevekovne srpske drave, ubrzo nakon abdikacije. Dva njegova glavna spomenika, Bogorodiina crkva i Kraljeva crkva, sagraena su od belog mermera i sadre neprocenjive kolekcije vizantijskih ivopisa iz XIII i XIV veka. UNESKO je 1986. uvrstio Studenicu u listu Svetske batine. Manastir Studenica je posveen Uspenju presvete Bogorodice. Prva faza radova je zavrena u prolee 1196, kada je Stefan Nemanja prepustio prestvo svom sinu Stefanu Prvovenanom i povukao se u svoju zadubinu. Kad je kasnije otiao umanastir Hilandar, Stefan Prvovenani se brinuo o Studenici. Tamo je Nemanja primio monaki postrig i ime Simeon. Sveti Simeon se upokojio u Hilandaru1199. Nemanjin trei sin Sava Nemanji je, nakon to je pomirio svoju brau Stefana i Vukana, preneo moti Svetog Simeona u Studenicu gde su i dan danas. Pod Savinim starateljstvom, Studenica je postala politiki, kulturni i duhovni centar srednjovekovne Srbije. Uz ostala svoja dela, Sava je napisao Studeniki tipik, u kom je zadao ustrojenje monakog ivota u manastiru Studenica. U itiju Sv. Simeona Nemanje, opisao je ivot svog oca Nemanje (Sv. Simeona) ostavivii izvore o duhovnom i monakom ivotu u njegovom vremenu. Od pada poslednje srpske srednjevekovne drave 1945, Turci su esto napadali manastir. Prva znaajna restauracija je izvrena1569, kada su freske Bogorodiine crkve ponovo naslikane. Poetkom 17. veka, poar i zemljotres su otetili manasti, a istorijski dokumenti i znaajni delovi umetnike batine su uniteni i izgubljeni zauvek. Dva glavna spomenika Studenice Bogorodiina crkva i Kraljeva crkva su u veoma zadovoljavajuem stanju konzervacije. Ovo vai za ozidane delove i mermerne zidove glavne crkve. Vii delovi mermernih zidova, koji su sagraeni od mermera iz

oblinjih kamenoloma, zadobili su prelepu zlatnu patinu, a udesna preciznost romanikih vajara zaduenih za zapadnu i junu kapiju i veliki istoni prozor se nije izgubila sa vremenom. Manastir je pravi muzej vizantijskih ivopisa iz XIII i XIV veka. Manastir uva vane i znaajne ikone iz tzv. postvizantijskog perioda i vie od stotinu dragocenih objekata u svojoj riznici. Bogorodiina crkva je jednobrodska crkva sa kulom. Na njenom istonom kraju je trostrani svod, dok se produena priprata glada prema zapadu. Na severnoj i junoj strani su predvorja. Tokom 1230 tih je dograena spoljanja priprata. Fasade su izgraene od blokova belog mermera. Iznutra je crkva obloena tufom. Spolja gledano, u crkvi se skladno meaju romanski i vizantijski stil. Meavina ta dva stila e na kraju proizvesti poseban stil arhitekture poznat kao raka kola. Severozapadno od Bogorodiine crkve je crkva Sv. Joakima i Ane, poznata i kao Kraljeva crkva po svom ktitoru, kralju Milutinu. Crkva je sagraena 1314 godine, u obliku sabijenog krsta, uz osmouglu kulu. Izgraena je od kamena i tufa, uz fasade obloene gipsom. Kompleks manastira ukljuuje i crkvu Nikoljau, malu jednobrodsku crkvu, koja je iznutra oslikana freskama iz XII ili s poetka XIII veka. Izmeu crkve Nikoljae i Kraljevske crkve se nalaze temelji crkve posveene Sv. Jovanu Krstitelju. Zapadno od Bogorodiine crkve je trpezarija, sagraena od kamena za vreme Arhiepiskopa Save. Na zapadnoj strani kompleksa je zvonik podignut u XIII veku. Nekada je u njemu bila kapela, a sada se samo mogu videti delovi fresaka. Ostaci fresaka se takoe mogu nai na spoljanjem delu priprate, i one prikazuju genealogiju dinastije Nemanjia. Severno od trpezarije nalaze se konaci za monahe iz XVIII veka. Danas su oni muzej i prikazuju brojne eksponate iz riznice Studenice. Meutim, esti ratovi i pljakai su znaajno umanjili riznicu manastira.