Professional Documents
Culture Documents
Co So Ly Thuyet MM
Co So Ly Thuyet MM
C s l thuyt mt m
H Ni, 2006
http://www.ebook.edu.vn
Mc lc
Mc lc
Trang
Trang ba ph ........................................................................................
Mc lc ...................................................................................................
Cc ch vit tt ......................................................................................
Li ni u .............................................................................................
i
ii
viii
ix
1
2
3
3
3
3
4
4
7
8
15
17
21
26
28
28
29
29
30
31
32
33
37
Co so ly thuyet mat ma
ii
http://www.ebook.edu.vn
38
Mc lc
39
40
40
40
41
43
46
51
54
58
58
58
67
70
72
75
75
75
76
77
78
79
83
90
90
91
95
99
99
101
101
104
107
113
114
114
Co so ly thuyet mat ma
iii
http://www.ebook.edu.vn
Mc lc
iv
115
115
116
116
117
118
119
119
119
120
120
120
121
122
122
122
122
122
123
123
123
123
123
124
124
125
125
125
125
126
126
126
126
126
127
127
127
127
http://www.ebook.edu.vn
Mc lc
127
128
128
128
128
128
129
129
129
129
129
130
130
130
131
131
131
131
132
132
132
133
133
133
134
134
135
136
136
137
137
137
140
141
143
144
144
145
148
http://www.ebook.edu.vn
Mc lc
152
152
152
153
153
153
154
154
154
154
154
155
155
155
155
156
157
159
160
160
160
161
Co so ly thuyet mat ma
vi
161
162
162
163
165
165
166
167
170
172
172
173
176
178
http://www.ebook.edu.vn
Mc lc
180
181
Co so ly thuyet mat ma
vii
196
202
http://www.ebook.edu.vn
Cc ch vit tt
cc ch vit tt
AES
CBC
CFB
CRHF
DES
ECB
LAN
LFSR
LSB
MAC
MDC
MDV
MHV
MTT
OWHF One Way Hash Function
RSA
Rivest Shamir - Adleman
Co so ly thuyet mat ma
viii
http://www.ebook.edu.vn
Li ni u
Li ni u
ix
http://www.ebook.edu.vn
Li ni u
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Chng 1: Nhp mn mt m hc
S khi n gin ca mt h thng thng tin
1.1.
s.
u vo r
Ngun tin
tng t
Bin i
A/D
(tng t
s)
Bn r
M
ngun
Bn m
M
knh
M bo
mt
T m c truyn
Knh truyn
(tp m, a ng, giao
thoa, nhiu, nghe trm )
Nhn tin
Bin i
D/A (s tng t)
Gii m
ngun
u ra s
Gii m
mt
Bn r
Gii m
knh
Bn m
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
+ Sa i.
1.2.
S lc v mt m hc
Khoa hc v mt m (cryptology) bao gm:
- Mt m hc (cryptography) .
- Phn tch mt m (cryptanalysis)
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Co so ly thuyet mat ma
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
( )
2. Nu f [ n ] = O ( g [ n ]) , f2 [ n ] = O ( g [ n ]) th f1 + f2 = O ( g ) .
3. Nu f1 = O ( g1 ) , f2 = O ( g2 ) th f1 f2 = O ( g1g2 ) .
4. Nu tn ti gii hn hu hn:
lim
f [ n]
g [ n]
th f = O ( g )
Co so ly thuyet mat ma
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
( )
5. Vi mi s > 0 , log n = O n
( )
l O k d , tc l tng ng vi mt a thc ca k.
( )
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
S php tnh bt
Thi gian
50
1, 4.1010
3,9 gi
75
9.1012
104 ngy
100
2,3.1015
74 nm
200
1,2.1023
3,8.109 nm
300
1,5.1029
4,9.1015 nm
500
1,3.1039
4,2.1025 nm
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Co so ly thuyet mat ma
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
i ch x v y ta c :
p ( x, y ) = p ( y x ) p ( x )
p (x) p (y x)
p (y)
H qu 1.1.
X v Y l cc bin c lp khi v ch khi: p ( x y ) = p ( x ) vi mi x,y.
Trong phn ny ta gi s rng, mt kho c th ch dng cho mt bn
m. Gi s c mt phn b xc sut trn khng gian bn r P. K hiu xc sut
Co so ly thuyet mat ma
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
{K:yC ( K )}
pK ( K ) pP ( d K ( y ) )
{K:x = dK ( y )}
pK ( K )
{K:x = dK ( y )}
{K:yC ( K )}
pK ( K )
pK ( K ) pP ( d K ( y ) )
10
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
K1
1 2
K2
2 3
K3
3 4
pP(b | 1) = 0
pP(a | 2) = 1/7
pP(b | 2) = 6/7
pP(a | 4) = 0
pP(b | 4) = 1
11
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
:
pC ( y ) =
pK ( K ) pP ( d K ( y ) )
1 26 pP ( y K )
KZ 26
KZ 26
= 1 26
KZ 26
pP ( y K )
KZ 26
Do
pP ( y K ) =
pC ( y ) = 1 26
KZ 26
pP ( y ) = 1
vi bt k y Z26.
Tip theo ta c:
pC ( y x ) = pK ( y x mod 26 ) = 1 26
pP ( x ) pC ( y x )
pC ( y )
pP ( x ) . (1 26 )
(1 26 )
= pP ( x )
12
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
{e K ( x ) : K C } = K
Tc l y khng tn ti hai kho K1 v K2 khc nhau
e K1 ( x ) = eK2 ( x ) = y . Nh vy ta chng t c rng, vi bt k x P v y
C c ng mt kho K eK(x)=y.
Co so ly thuyet mat ma
13
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
K hiu n = | K | . Gi s P = { xi: 1 i n } v c nh mt gi tr y
C. Ta c th k hiu cc kho K1,K2,. . .,Kn sao cho eKi (xi ) = yi, 1 i n. S
dng nh l Bayes ta c:
pP ( x i y ) =
=
pC ( y x i ) pP ( x i )
pC ( y )
pK ( K i ) . ( p P ( x i ) )
pC ( y )
14
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Co so ly thuyet mat ma
15
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
H ( X ) = p i log2 p i
i =1
Nu cc gi tr c th ca X l xi ,1 i n th ta c:
n
H ( X ) = p ( X = x i ) log2 p ( X = x i )
i =1
Co so ly thuyet mat ma
16
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Nhn xt:
Nhn thy rng, log2 pi khng xc nh nu pi =0. Bi vy i khi
entropy c nh ngha l tng tng ng trn tt c cc xc sut khc 0. V
lim x log2 x = 0 nn trn thc t cng khng c tr ngi g nu cho pi = 0 vi
x 0
= 1 4 ( 2 ) 3 4 ( log2 3 2 )
= 2 3 4 log2 3
0,81
17
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
nh ngha 1.6.
Mt hm c gi tr thc f l li trn khong I nu:
x + y f (x) + f (y)
f
2
2
vi mi x,y I,x y.
Sau y ta s pht biu m khng chng minh bt ng thc Jensen.
ai = 1
i =1
v ai >0,1 i n. Khi :
n
a
f
(x
)
f
i i ai xi
i =1
i =1
18
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Chng minh:
p dng bt ng thc Jensen, ta c:
n
i =1
i =1
log2 ( pi 1 / pi )
i =1
= log2 n
pi = rij
(1 i m)
j =1
q j = rij
(1 j n)
i =1
Ta c
m
i =1
j =1
n m
i =1 j =1
j =1 i =1
= rij log2 pi q j
i =1 j =1
m n
Mt khc
Co so ly thuyet mat ma
19
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Kt hp li ta thu c kt qu sau:
m n
m n
i =1 j =1
i =1 j =1
log2 pi q j
i =1 j =1
= log2 1
=0
n m
n m
j =1 i =1
j =1 i =1
rij = pi q j = 1
iu ny dn n c = 1. Bi vy ng thc (du "=") s xy ra khi v ch
khi rjj = pjqj, ngha l:
p(X = xj, Y = yj ) = p(X = xj )p(Y = yj )
vi 1 i m, 1 j n. iu ny c ngha l X v Y c lp.
Tip theo ta s a ra khi nim entropi c iu kin
nh ngha 1.7.
Gi s X v Y l hai bin ngu nhin. Khi vi gi tr xc nh bt k
y ca Y, ta c mt phn b xc sut c iu kin p(X|y). R rng l :
H(X | y) = p(x | y) log2 p(x | y)
x
Co so ly thuyet mat ma
20
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
H(X | Y ) =
y
H ( K, P ) = H ( K ) + H ( P ) . V th:
H ( K, P,C ) = H ( K, P ) = H ( K ) + H ( P )
Co so ly thuyet mat ma
21
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
H ( K C ) = H ( K,C ) H ( C )
= H ( K, P,C ) H ( C )
= H ( K ) + H ( P ) H (C )
y l ni dung ca nh l.
Ta s quay li v d 1.1 minh ho kt qu ny.
V d 1.1 (tip)
Ta tnh c H(P) 0,81, H(K) = 1,5 v H(C) 1,85. Theo nh l
p(K2 | 1) = 0
P(K1 | 2) = 6/7
p(K2 | 2) = 1/7
p(K3 | 2) = 0
P(K1 | 3) = 0
p(K2 | 3) = 3/4
p(K3 | 3) = 1/4
P(K1 | 4) = 0
p(K2 | 4) = 0
p(K3 | 1) = 0
p(K3 | 4) = 1
By gi ta tnh:
H(K | C) = 1/8 0 +7/16 0,59 + 1/4 0,81 + 3/16 0 = 0,46
Gi tr ny bng gi tr c tnh theo nh l 1.8.
Gi s (P, C, K, E, D ) l h mt ang c s dng. Mt xu ca bn r
x1x2 . . .xn s c m ho bng mt kho to ra bn m y1y2 . . .yn. Nh li
rng, mc ch c bn ca thm m l phi xc nh c kho. Ta xem xt
cc phng php tn cng ch vi bn m v coi Oscar c kh nng tnh ton
v hn. Ta cng gi s Oscar bit bn r l mt vn bn theo ngn ng t
nhin (chng hn vn bn ting Anh). Ni chung Oscar c kh nng rt ra mt
s kho nht nh (cc kho c th hay cc kho chp nhn c) nhng trong
ch c mt kho ng, cc kho c th cn li (cc kho khng ng) c
gi l cc kho gi.
V d, gi s Oscar thu c mt xu bn m WNAJW m bng phng
php m dch vng. D dng thy rng, ch c hai xu bn r c ngha l
river v arena tng ng vi cc kho F(= 5) v W(= 22). Trong hai kho ny
ch c mt kho ng, kho cn li l kho gi. (Trn thc t, vic tm mt
bn m ca MDV c di 5 v 2 bn gii m c ngha khng phi qu kh
khn, bn c c th tm ra nhiu v d khc). Mc ch ca ta l phi tm ra
Co so ly thuyet mat ma
22
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
d ca L l:
RL = 1 - (HL / log2 | P | )
( )
c c lng cho HL. Trn thc t, bng nhiu thc nghim khc nhau, ta
c th i ti kt qu sau 1,0 HL 1,5. Tc l lng thng tin trung bnh
trong ting Anh vo khong 1 bt ti 1,5 bt trn mi k t!.
Gi s ly 1,25 l gi tr c lng ca gi tr ca HL. Khi d vo
khong 0,75. Tc l ting Anh c d vo khong 75%! (iu ny khng c
Co so ly thuyet mat ma
23
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
Cn,
nh
ngha:
p ( y ) ( K ( y ) 1)
yC n
yC n
yC n
p (y) K (y) 1
yC n
T nh l 1.8 ta c:
( ) ( )
H K Cn = H (K) + H Pn H Cn
( )
H P n nH L = n (1 R L ) log2 P
( )
H C n n log2 C
Khi nu P = C th:
Co so ly thuyet mat ma
24
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
H K C n H ( K ) nR L log2 P
(1.1)
H K Cn =
p (y)( K y)
yC n
p ( y ) log2 K ( y )
yC n
p (y) K (y)
yC n
= log2 s n + 1
(1.2)
{ ( P nRL )} 1
sn K
Lng K
( P nR L ) 1
25
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
bi tp.
26
http://www.ebook.edu.vn
Chng 1 Nhp mn mt m hc
K1
K2
K3
Co so ly thuyet mat ma
27
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Chng 2. Mt m kha b mt
C ba phng php chnh trong mt m kho b mt (mt m kho ring
hay mt m c in):
- Hon v
- Thay th
- X l bit (ch yu nm trong cc ngn ng lp trnh)
Ngoi ra cn c phng php hn hp thc hin kt hp cc phng php
trn m in hnh l chun m d liu (DES Data Encryption Standard) ca
M.
2.1. S khi mt h truyn tin mt.
(Oscar)
Thm m
Bn r
Ngun tin
(Alice)
Bn m
B m ho
Bn r
Bn m
Knh m
(khng an ton)
KE
B gii m
Nhn tin
KD
(Bob)
Knh an ton
Ngun kho
nh ngha 2.1:
Mt h mt l mt b 5 (P , C , K , E , D ) tho mn cc iu kin sau:
a)
b)
c)
d)
P l mt tp hu hn cc bn r c th
C l mt tp hu hn cc bn m c th
K l mt tp hu hn cc kho c th (khng gian kho)
i vi mi k K c mt quy tc m ek E
ek : P C
v mt quy tc gii m tng ng d k D
dk : C P
Co so ly thuyet mat ma
28
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
sao cho: d k (e k (x )) = x vi x P .
2.2. Mt m thay th
2.2.1. Mt m dch vng (MDV)
Gi s P = C = K = Z26 vi 0 k 25 , ta nh ngha:
e k (x ) = x + k mod 26
d k (y ) = y k mod 26
(x, y Z26 )
M tng ng
10
11
12
K t
M tng ng
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
V d 2.1:
Gi s kho cho MDV l k = 5 v bn r l meetmeatsunset.
Trc tin, ta bin i bn r thnh dy cc s nguyn theo bng trn:
12.4.4.19.12.4.0.19.18.20.13.18.4.19
Sau ta cng 5 vo mi gi tr trn v rt gn tng theo mod 26, ta c dy
s sau:
17.9.9.24.17.9.5.24.23.25.18.23.9.24
Cui cng, ta li bin i dy s nguyn trn thnh cc k t tng ng, ta c
bn m sau:
RJJYRJFYXZSXJY
gii m cho bn m ny, trc tin ta bin bn m thnh dy s nguyn ri
tr mi gi tr cho 5 (rt gn theo modulo 26), v cui cng l li bin i li
dy s nhn c ny thnh cc k t.
Nhn xt:
29
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
d (y ) = 1 (y )
K t bn m
K t bn r
K t bn m
Nh vy, e (a ) = X, e (b ) = N, ...
Hm gii m l php hon v ngc. iu ny c thc hin bng cch vit
hng th hai ln trc ri sp xp theo th t ch ci. Ta c:
K t bn m
K t bn r
K t bn m
K t bn r
a
d
b
l
c
r
d
y
e
v
f
o
g
h
h
e
i
z
j
x
k
w
l
p
m
t
n
b
o
g
p
f
q
j
r
q
s
n
t
m
u
u
v
s
w
k
x
a
y
c
z
i
V d 2.2:
30
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
4
8
12
4
15
19
19
7
0
12
4
16
4
17
21
0
2
2
19
8
1
18
15
7
20
7
1
13
4
17
18
17
9
4
2
6
19
8
1
Bn r
Kho
Bn m
Nh vy, dy k t tng ng vi xu bn m s l:
OMTAQVCBHBRJGB
Ta c th m t mt m Vigenre nh sau:
Cho m l mt s nguyn dng c nh no .
Ta nh ngha P = C = K = ( Z26 )
e k (x 1 , x 2 , ..., x m ) = (x 1 + k 1 , x 2 + k 2 , ..., x m + k m )
d k (y1 , y 2 , ..., y m ) = (y1 k 1 , y 2 k 2 , ..., y m k m )
Co so ly thuyet mat ma
31
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Mt m hon v (MHV)
2
5
3
1
4
6
5
4
6
2
3
1
4
5
5
2
6
4
2
6
Gi s ta c bn r: asecondclasscarriageonthetrain
Trc tin, ta nhm bn r thnh cc nhm 6 k t:
a sec on dclass carria geonth etrain
Co so ly thuyet mat ma
32
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
{ 1, 2, ..., m }.
d = ( x 1 , ..., x m ) = y 1 , ..., y 1
(m )
(1)
2.4. Mt m Hill
(y1
11 8
y 2 ) = (x1 x 2 )
3
7
Co so ly thuyet mat ma
33
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
k
k
...
k
m,1
m,
2
m,
m
Ni cch khc, y = xk .
Chng ta ni rng bn m nhn c t bn r nh php bin i tuyn
tnh. Ta s xt xem phi thc hin gii m nh th no, tc l lm th no
tnh x t y. Bn c lm quen vi i s tuyn tnh s thy rng phi dng
ma trn nghch o k 1 gii m. Bn m c gii m bng cng thc
x = yk 1 .
ci, k = a i, j b j, k
j=1
vi 1 i l v 1 k l . Tc l cc phn t hng i v ct th k ca AB c
to ra bng cch ly hng th i ca A v ct th k ca B, sau nhn tng
ng cc phn t vi nhau v cng li. Cn rng AB l mt ma trn cp
l n .
Theo nh ngha ny, php nhn ma trn l kt hp (tc (AB)C = A(BC) )
nhng ni chung l khng giao hon (khng phi lc no AB = BA , thm ch
i vi ma trn vung A v B).
Ma trn n v m m (k hiu l I m ) l ma trn cp m m c cc s 1
nm ng cho chnh, v cc s 0 v tr cn li. Nh vy, ma trn n v
2 2 l:
Im
1 0
I 2 =
0 1
c gi l ma trn n v v AI m = A vi mi ma trn cp l m v
34
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
( )
yk 1 = (xk ) k 1 = x kk 1 = xI m = x
3 7
7 18
=
23 11
v
11 8 7 18 11 7 + 8 23 11 18 + 8 11
3 7 23 11 = 3 7 + 7 23 3 18 + 7 11
261 286 1 0
=
=
182 131 0 1
k =
3 7
Gi s kho
k 1 =
23 11
(9
(11
11 8
= (99 + 60 72 + 140 ) = (3 4 )
20 )
3 7
11 8
= (121 + 72 88 + 168) = (11 22 )
24 )
3 7
(3
35
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
nh thc ca ma trn A = (a i, j ) cp 2 2 l gi tr
det A = a1,1a 2, 2 a1, 2 a 2,1
Bi vy k l kh nghch.
Ngc li, k c nghch o k 1 . Theo quy tc nhn ca nh thc:
Co so ly thuyet mat ma
36
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
nh l 2.1:
Gi s
( )
A = ai j
l mt ma trn cp
22
trn
Z 26
sao cho
A 1 = (det A )1
a
a
1,1
2, 1
Tr li v d xt trn. Trc ht ta c:
11 8
= 11 7 8 3 mod 2
det
3 7
= 77 24 mod 26 = 53 mod 26
=1
3 7
7 18
=
23 11
d k (y ) = yk 1
37
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
(a(x ), (1 + x ) ) = 1
n
(2.1)
Nhm nhn xyclic ny hin nhin l nhm con ca nhm nhn xyclic cp
2.2 = 2i+1 c phn t sinh l mt trong cc cn bc hai ca a (x ) .
i
B 2.3:
38
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Q = 22
k 1
(2.2)
Nu g(x ) = g i x i th g 2 (x ) =
g i x 2i .
(n 2 )1 = 2 (n 2 )1
Q = C n 2 + C n 2 + ... + C n 2
Xt a (x ) G . a (x ) = a i x i . Ta c b sau:
B 2.4:
a thc a (x ) l phn t cp n khi n c cha mt s l cc n thc c m l
c cp n v mt s chn cc n thc c m chn c cp l c ca n. S cc
a thc cp n bng 2 n 2 .
Chng minh: V a (x ) G nn n c trng s l. S lng cc n thc
c cp n l (n/2) v s lng cc n thc cn li l (n/2) . Nh vy, s cc a
thc a (x ) c cp n bng:
2 i 1
n 2
C
j
2j
n 2
= 2 (n 2 )12 (n 2 )1 = 2 n 2
V d 2.6: n = 8
C tt c 26 = 64 cc phn t cp n.
Ta c th s dng cc phn t ny xy dng cc nhm nhn xyclic cp
n.
A i = { a i (x ), a i2 (x ), a 3i (x ), K a in 1 (x ), a in (x ) = a i0 (x ) = 1}
Co so ly thuyet mat ma
39
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
.2 2
(2.3)
V d 2.7:
n=8
n = 16
N = 2161.2162 = 2 29 = 65.011.712
n = 32
N = 2321.2322 = 2 61
n = 64
n = 128
N = 21281.21282 = 2 253
i
k 1
Sn =
1 + 2
i =0
(2.4)
Hin nhin l Sn 0 .
H mt xy dng trn cc cp s nhn ny c th c m t theo s
khi sau:
Co so ly thuyet mat ma
40
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
I
Vo
M ho
Vo
Ra
A(, )
Kho
A(, )
A(, )
H mt
I
Gii m
A 1 (, )
Kho
Ra
. 2
M
. 0
41
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
B 2.7:
(( ) )
2 22
K
A
14
4244
3
Hay
k ln
n=8
A, = { (012 ), (024 ), 01356, (4 ), (456 ), (046 ), (12457 ), (0 )}
1
1
0
0
0
0
1
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
1
0
1
1
1
1
0
0
0
1
0
1
0
1
0
0
0
1
0
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
1
1
1
0
0
1
0
1
M ho
A
Ra
A
Vo
A
Gii m Ra
(A2)2 = I
V d 2.9:
Xt cp s nhn c cng bi (023) vi s hng u (023) (012) = (015).
B = { (015), (12457), (03467), (456), (145), (01356), (02347), (012) }
B2 = { (124), (136), (346), (035), (056), (257), (027), (147) }
B3 = { (02567), (047), (167), (23567), (12346), (034), (235), (12367) }
B4 ={ (02456), (13567), (02467), (01357), (01246), (12357), (02346), (13457)}
B5 = { (347), (12345), (01245), (146), (037), (01567), (012346), (013457) }
Co so ly thuyet mat ma
42
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
(( ) )
2 2
I = B2
nh ngha 2.3:
Ma trn vung A nn trn trng F c gi l ma trn lun hon nu n c
dng sau:
a (x )
A=
xa (x )
K
n 1
x a (x )
a0
=
a1 K a n 1
a n 1 a 0 K a n 2
M
M
M
a1
a2 K
aF
a0
B 2.8:
dng:
a (x ) =
n 1
a x
i =0
B 2.9:
B 2.10:
43
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
a (x ).b(x ) 1 mod x 2 1
k
(a(x ), (x
2k
)) (
+ 1 = a (x ), (x + 1)
2k
)= 1
B 2.11:
a (x ) = 1 + x + x 2
Co so ly thuyet mat ma
44
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Vnh GF2 [x ] x 2 + 1
k
Nhm nhn G
Nhm nhn
lun hon
I
Vo
(7)
(6)
(5)
(4)
(3)
(2)
(1)
(0)
(10110101)
Co so ly thuyet mat ma
(00001000)
Ra
45
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Vo
(7)
(6)
(5)
(4)
(3)
(2)
(1)
(0)
(00001000)
a 1 (x ) = x + x 2 + x 4 + x 5 + x 7
(10110101)
Ra
A = {(0 ), (1), K, (7 )}
Ta c:
A.A 1 =
1 1 1 0 0 0 0 0
0 1 1 0 1 1 0 1
0 1 1 1 0 0 0 0
1 0 1 1 0 1 1 0
0 0 1 1 1 0 0 0
0 1 0 1 1 0 1 1
0 0 0 1 1 1 0 0
0 0 0 0 1 1 1 0
1 0 1 0 1 1 0 1
1 1 0 1 0 1 1 0
0 0 0 0 0 1 1 1
0 1 1 0 1 0 1 1
0 0 0 0 0 0 1 1
1 0 1 1 0 1 0 1
0 0 0 0 0 0 0 1
1 1 0 1 1 0 1 0
1 0 0 0 0 0 0 0
0 1 0 0 0 0 0 0
0 0 1 0 0 0 0 0
=
0 0 0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 1 0 0 0
=I
0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0 0 1 0
0 0 0 0 0 0 0 1
2.6. M Affine
c MDV).
Co so ly thuyet mat ma
46
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
(y Z 26 )
n nh v bi vy n khng th l hm m ho hp l.
V d 2.11: Do UCLN(4, 26) = 2 nn 4x + 7 khng l hm m ho hp l: x v
x + 13 s m ho thnh cng mt gi tr i vi bt k x Z 26 .
Khi :
a (x1 x 2 ) 0 (mod 26 )
bi vy
26 a (x1 x 2 )
(x 1 x 2 )
tc l
x1 x 2 (mod 26 )
Co so ly thuyet mat ma
47
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
V 26 = 2 13 nn cc gi tr a Z 26 tho mn UCLN(a , 26 ) = 1 l a = 1,
3, 5, 7, 9, 11, 15, 17, 19, 21, 23 v 25. Tham s b c th l mt phn t bt k
trong Z 26 . Nh vy , m Affine c 12 26 = 312 kho c th (d nhin, con s
ny l qu nh bo m an ton).
By gi, ta s xt bi ton chung vi modulo m. Ta cn mt nh ngha
khc trong l thuyt s.
nh ngha 2.4:
Gi s a 1 v m 2 l cc s nguyn. UCLN(a , m ) = 1 th ta ni rng a v
Gi s
m=
ei
i
i =1
Co so ly thuyet mat ma
48
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
(p
ei
i
e 1
pi i
i =1
l phn t
Co so ly thuyet mat ma
49
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
V hm gii m tng ng l:
d k (x ) = 15(y 3) = 15 y 19
= 15(7 x + 3) 19
= x + 45 19
=x
Cho P = C = Z26 v gi s:
K = { (a , b ) Z 26 Z 26 : UCLN(a , 26 ) = 1 }
Vi k = ( a, b ) K , ta nh ngha:
e k (x ) = ax + b mod 26
d k (y ) = a 1 (y b ) mod 26
Hnh 2.5: M Affine
Co so ly thuyet mat ma
50
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
(P , P , K 1 K 2 , E , D )
Kho ca h mt tch c dng k = (k1 , k 2 ) trong k1 K 1 v k 2 K 2 .
Cc quy tc m v gii m ca h mt tch c xc nh nh sau: Vi mi
k = (k1 , k 2 ) , ta c mt quy tc m e k xc nh theo cng thc:
e ( k 1 , k 2 ) (x ) = e k 2 e k 1 (x )
v quy tc gii m:
d (k 1 , k 2 ) ( y ) = d k 1 d k 2 ( y )
( ( ))
(d k (e k (e k (x ))))
(e k (x ))
d (k 1 , k 2 ) e (k 1 , k 2 ) (x ) = d (k 1 , k 2 ) e k 2 e k 1 (x )
= d k1
= d k1
=x
Co so ly thuyet mat ma
51
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
K = { a Z26 : UCLN ( a, 26 ) = 1 }
Vi a K , ta xc nh:
e a (x ) = ax mod 26
d a (y ) = a 1 y mod 26
(a , k ) , trong
e (a , k ) (x ) = ax + k mod 26
Co so ly thuyet mat ma
52
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
(S1 S2 ) S3 = S1 (S2 S3 )
Nu ly tch ca mt h mt t ng cu vi chnh n th ta thu c h
mt S S (k hiu l S 2 ). Nu ly tch n ln th h mt kt qu l S n . Ta gi
Sn l h mt lp.
Mt h mt S c gi l lu ng nu S2 = S . C nhiu h mt
nghin cu trong chng ny l h mt lu ng. Chng hn cc h MDV,
MTT, Affine, Hill, Vigenre v hon v u l lu ng. Hin nhin l nu h
mt S l lu ng th khng nn s dng h mt tch S 2 v n yu cu lng
kho ln hn m khng c bo mt cao hn.
Nu mt h mt khng phi l lu ng th c th lm tng mt bng
cch lp nhiu ln. tng ny c dng trong chun m d liu (DES).
Trong DES dng 16 php lp, tt nhin h mt ban u phi l h mt khng
lu ng. Mt phng php c th xy dng cc h mt khng lu ng n
gin l ly tch ca hai h mt n gin khc nhau.
Nht xt:
53
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
y = y1y 2 K = e z1 (x1 )e z 2 (x 2 )K
1.
2.
3.
4.
5.
P l mt tp hu hn cc bn r c th.
C l tp hu hn cc bn m c th.
K l tp hu hn cc kho c th (khng gian kho)
L l tp hu hn cc b ch ca dng kho.
F = ( f1f 2 K) l b to dng kho . Vi i 1
Co so ly thuyet mat ma
54
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
f i : K P i1 L
6. Vi mi z L c mt quy tc m ez E v mt quy tc gii m tng
ng d z D . ez : P C
v d z : C P
l cc hm tho mn
d z (e z (x )) = x vi mi bn r x P .
e z (x ) = x + z mod 2 v d z (y ) = y z mod 2
zi + m =
c z
j i+ j
mod 2
j= 0
Co so ly thuyet mat ma
55
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
kho s l:
1, 0, 0, 0, 1, 0, 0, 1, 1, 0, 1, 0, 1, 1, 1
Mt vector khi u khc khng bt k khc s to mt hon v vng (cyclic)
ca cng dng kho.
Mt hng ng quan tm khc ca phng php to dng kho hiu qu
bng phn cng l s dng b ghi dch hi tip tuyn tnh (hay LFSR). Ta
dng mt b ghi dch c m tng. Vector (k1 , K , k m ) s c dng khi to
(t cc gi tr ban u) cho thanh ghi dch. mi n v thi gian, cc php
ton sau s c thc hin ng thi.
1. k1 c tnh ra dng lm bit tip theo ca dng kho.
2. k 2 , K , k m s c dch mt tng v pha tri.
3. Gi tr mi ca k m s c tnh bng:
m 1
c k
j j+1
j= 0
56
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Ta thy rng, thao tc tuyn tnh s c tin hnh bng cch ly tn hiu
ra t mt s tng nht nh ca thanh ghi (c xc nh bi cc hng s c j
c gi tr "1") v tnh tng theo modulo 2 (l php hoc loi tr). Hnh 2.7 cho
m t ca LFSR dng to dng kho cho v d 2.13.
k1
k2
k3
k4
Cho z1 = k v z i = x i 1 (i 2 )
Vi 0 z 25 , ta xc nh
e z (x ) = x + z mod 26
d z (y ) = y z mod 26
(x, y Z 26 )
Hnh 2.8: Mt m kho t sinh
Chng 2 - Mt m kha b mt
25 21 17 16 7 3 20 9 8 12
Bn m dng k t l: ZVRQHDUJIM .
By gi ta xem Bob gii m bn m ny nh th no. Trc tin, Bob bin i
xu k t thnh dy s:
25 21 17 16 7 3 20 9 8 12
Sau anh ta tnh:
x1 = d 8 (25) = 25 8 mod 26 = 17
v c tip tc nh vy.
Mi khi Bob nhn c mt k t ca bn r, c ta s dng n lm phn t
tip theo ca dng kho.
D nhin l m dng kho t sinh l khng an ton do ch c 26 kho.
2.9. Chun m d liu
2.9.1. M u
58
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
R i = L i 1 f (R i 1 , k i )
trong k hiu php hoc loi tr ca hai xu bit (cng theo modulo 2). f
l mt hm m ta s m t sau, cn k1 , k 2 , K , k16 l cc xu bit di 48
c tnh nh hm ca kho k. ( trn thc t mi k i l mt php chn hon v
bit trong k).
k1 , k 2 , K , k16 s to thnh bng kho. Mt vng ca php m ho c m t
R i 1
Ki
+
Li
Ri
59
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
c nh P. Xu kt qu l P(C ) c xc nh l f (A, J ) .
A
E(A)
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
S1
S2
S3
S4
S5
S6
S7
S8
c1
c2
c3
c4
c5
c6
c7
c8
f(A, J)
Hnh 2.10: Hm f ca DES
60
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
58
60
62
64
57
59
61
63
50
52
54
56
49
51
53
55
42
44
46
48
41
43
45
47
IP
34 26
36 28
38 30
40 32
33 25
35 27
37 29
39 31
18
20
22
24
17
19
21
23
10
12
14
16
9
11
13
15
2
4
6
8
1
3
5
7
8
7
6
5
4
3
2
1
48
47
46
45
44
43
42
41
IP -1
16 56
15 55
14 54
13 53
12 52
11 51
10 50
9 49
24
23
22
21
20
19
18
17
64
63
62
61
60
59
58
57
32
31
30
29
28
27
26
25
5
9
13
17
21
25
29
1
Tm hp S l:
S1
14 4
0 15
4
1
15 12
13
7
14
8
1 2
4 14
8 13
2 4
15
2
6
9
Co so ly thuyet mat ma
11 8 3 10 6
13 1 10
6 12
2 11 15 12 9
1 7 5 11 3
61
12 5 9
11 9 5
7 3 10
14 10 0
0 7
3 8
5 0
6 13
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
S2
15 1 8
3 13 4
0 14 7
13 8 10
14 6
7 15
11 10
1 3
11 3 4 9
2 8 14 12
4 13 1 5
15 4 2 11
7 2 13 12
0 1 10 6
8 12 6 9
6 7 12 0
0
9
3
5
5 10
11 5
2 15
14 9
S3
10 0 9
13 7 0
13 6 4
1 10 13
7 13 14
13 8 11
10 6 9
3 15 0
14
9
9
0
6
3
8
6
5 1 13 12 7 11 4
2
10 2 8 5 14 12 11 15
0 11 1 2 12 5 10 14
7 4 15 14 3 11 5 2
3 0 6 9 10
5 6 15 0 3
0 12 11 7 13
6 10 1 13 8
2 12 4 1 7
14 11 2 12 4
4
2 1 11 10
11 8 12 7 1
12 1 10 15
10 15 4 2
9 14 15 5
4
3 2 12
4
13
1
6
3 15
4 6
15 3
9 8
9
7
2
9
11 2 14 15
0 11 7 4
4 11 13 12
11 13 8 1
10 11
7 13
13 7
14 2
2
7
1
4
8 5 11 12 4 15
2 12 1 10 14 9
3 14 5 2 8 4
5 11 12 7 2 14
S5
6 8 5
1 5 0
8 15 9
13 6 15
3 15 13 0 14 9
15 10 3 9
8 6
12 5 6 3
0 14
0
9 10 4
5 3
2 6 8
12 9 5
8 12 3
5 15 10
0 8
9 1
3 7
4 10
Co so ly thuyet mat ma
S4
1
4
15
9
8
1
7
12
S6
0 13 3 4 14 7 15 11
6
1 13 14 0 11 3 8
7
0 4 10 1 13 11 6
11 14 1 7
6 0
8 13
S7
13 3 12
10 14 3
14 10 15
7
9 5
62
9 7 5 10
5 12 2 15
6 8 0
5
0 15 14
2
6 1
8 6
9 2
3 12
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
13 2 8
1 15 13
7 11 4
2 1 14
4 6 15 11 1
8 10 3 7 4
1 9 12 14 2
7 4 10 8 13
S8
10
12
0
15
9 3 14 5 0 12
5 6 11 0 14 9
6 10 13 15 3 5
12 9 0 3
5 6
7
2
8
11
P
16
29
1
5
32
19
22
7
12
15
18
27
13
11
20
28
23
31
3
30
4
21
17
26
10
9
6
25
Cui cng, ta cn m t vic tnh ton bng kho t kho k. Trn thc t,
k l mt xu bit di 64, trong 56 bit l kho v 8 bit kim tra tnh
chn l nhm pht hin sai. Cc bit cc v tr 8,16, . . ., 64 c xc nh sao
cho mi byte cha mt s l cc s "1". Bi vy, mt sai st n l c th pht
hin c trong mi nhm 8 bit. Cc bit kim tra b b qua trong qu trnh
tnh bng kho.
1. Vi mt kho k 64 bit cho trc, ta loi b cc bit kim tra tnh chn
l v hon v cc bit cn li ca k theo php hon v c nh PC-1. Ta
vit:
PC 1(k ) = C 0 D 0
2. Vi i thay i t 1 n 16:
Ci = LSi (C i 1 )
D i = LSi (D i 1 )
Co so ly thuyet mat ma
63
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
K
PC - 1
C0
D0
LS1
LS1
C0
D0
LS16
LS16
C16
D 16
PC - 2
K1
PC - 2
K16
57
1
10
19
63
7
14
21
49 41
58
50
2
59
11
3
55 47
62 54
6
61
13
5
14
3
23
16
41
30
44
46
Co so ly thuyet mat ma
17
28
19
7
52
40
49
42
PC-1
33
42
51
60
39
46
53
28
PC-2
11 24
15
6
12
4
27 20
31 37
51 45
39 56
50 36
64
25
34
43
52
31
38
45
20
1
21
26
13
47
33
34
29
17
26
35
44
23
30
37
12
9
18
27
36
15
22
29
4
5
10
8
2
55
48
53
32
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
19
18
23
55
42
41
29
31
2 43 26 52 41
60 27 18 17 36
14 20 31 46 29
53 13 30 55 7
Vng 2
9 25 49
50 51 58
63 39 22
12 37 6
51
44
61
37
Vng 3
58 9 33 43 50 60 18
34 35 42 41 3 59 17
47 23 6 12 29 62 5
63 21 53 20 38 31 7
35
57
45
21
19
41
29
5
27 10
11 2
4 15
28 14
11
60
55
12
60
44
39
63
36
1
30
39
25
49
13
54
59 1 11 34
57 19 10 33
28 45 15 21
5 54 47 23
Vng 4
9 42 58 17 27 34 44 2
33 18 19 26 25 52 43 1
28 31 7 53 63 13 46 20
38 47 5 37 4 22 15 54
59
51
62
61
49
50
14
23
43
35
46
45
Vng 5
33 58 26 42 1 11 18 57 51
34 17 2 3 10 9 36 27 50
61 12 15 54 37 47 28 30 4
7 22 31 20 21 55 6 62 38
Vng 6
3 44 27 17 42 10 26
25 57 19 18 1 51 52
13 23 30 45 63 62 38
20 47 29 54 6 15 4
Co so ly thuyet mat ma
65
50 60 2 41 35
59 58 49 11 34
21 31 12 14 55
5 39 53 46 22
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Vng 7
52 57 11 1 26 59 10 34 44 51 25 19
9 41 3 2 50 35 36 43 42 33 60 18
28 7 14 29 47 46 22 5 15 63 61 39
4 31 13 38 53 62 55 20 23 37 30 6
36
58
12
55
41
25
54
15
Vng 8
60 50 10 43 59 18 57 35 9 3
52 51 34 19 49 27 26 17 44 2
61 13 31 30 6 20 62 47 45 23
28 22 37 46 39 4 7 21 14 53
Vng 9
57 33 52 42 2 35 51 10 49 27 1 60
50 17 44 43 26 11 41 19 18 9 36 59
4 46 53 5 23 22 61 12 54 39 37 15
47 7 20 14 29 38 31 63 62 13 6 45
Vng 10
41 17 36 26 51 19 35 59 33 11 50 44
34 1 57 27 10 60 25 3 2 58 49 43
55 30 37 20 7 6 45 63 38 23 21 62
31 54 4 61 13 22 15 47 46 28 53 29
25 1 49 10
18 50 41 11
39 14 21 4
15 38 55 45
Vng 11
35 3 19 43 17 60
59 44 9 52 51 42
54 53 29 47 22 7
28 6 62 31 30 12
34 57
33 27
5 46
37 13
Vng 12
9 50 33 59 19 52 3 27 1 44 18 41
2 34 25 60 43 57 58 36 35 26 17 11
23 61 5 55 38 37 13 31 6 54 20 30
62 22 39 29 12 53 46 15 14 63 21 28
58 34 17 43 3
51 18 9 44 27
7 45 20 39 22
46 6 23 13 63
Co so ly thuyet mat ma
Vng 13
36 52 11
41 42 49
21 28 15
37 30 62
66
50
19
53
61
57
10
38
47
2
1
4
5
25
60
14
12
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
27
57
23
28
Vng 14
52 49 36 60 34 41 51
11 25 26 33 3 59 50
6 5 12 62 37 22 55
47 21 14 46 45 31 20
42
35
54
30
18 1
2 58
29 4
53 7
26
19
38
14
Vng 15
2 50 11 36 33 49 44
51 42 41 60 9 10 17
13 55 7 53 20 63 46
37 54 12 31 5 61 30
18
52
21
29
25
43
6
15
9
44
61
63
35 58
34 57
39 45
4 47
Vng 16
18 59 42 3 57 25 41 36 10 17 27
11 43 34 33 52 1 2 9 44 35 26
30 5 47 62 45 12 55 38 13 61 31
6 29 46 4 23 28 53 22 21 7 63
50
49
37
39
Co so ly thuyet mat ma
67
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
E(R1) = 011101011110101001010100001100001010101000001001
K2 = 011110011010111011011001110110111100100111100101
E(R1) K2 = 000011000100010010001101111010110110001111101100
S-box outputs 11111000110100000011101010101110
f(R1,K2) = 00111100101010111000011110100011
L3 = R2 = 11001100000000010111011100001001
E(R2) = 111001011000000000000010101110101110100001010011
K3 = 010101011111110010001010010000101100111110011001
E(R2) K3 = 101100000111110010001000111110000010011111001010
S-box outputs 00100111000100001110000101101111
f(R2,K3) = 01001101000101100110111010110000
L4 =R3 = 10100010010111000000101111110100
E(R3) =01010000010000101111100000000101011111111010100
K4 = 011100101010110111010110110110110011010100011101
E(R3) K4 = 001000101110111100101110110111100100101010110100
S-box outputs 00100001111011011001111100111010
f(R3,K4) = 10111011001000110111011101001100
L5 = R4 = 01110111001000100000000001000101
E(R4) = 101110101110100100000100000000000000001000001010
K5 = 011111001110110000000111111010110101001110101000
E(R4) K5 = 110001100000010100000011111010110101000110100010
S-box outputs 01010000110010000011000111101011
f(R4,K5) = 00101000000100111010110111000011
L6 = R5 = 10001010010011111010011000110111
E(R5) = 110001010100001001011111110100001100000110101111
K6 = 011000111010010100111110010100000111101100101111
E(R5) K6 =101001101110011101100001100000001011101010000000
S-box outputs 01000001111100110100110000111101
f(R5,K6) = 10011110010001011100110100101100
L7 = R6 = 11101001011001111100110101101001
E(R6) = 111101010010101100001111111001011010101101010011
K7 = 111011001000010010110111111101100001100010111100
E(R6) K7 = 000110011010111110111000000100111011001111101111
S- box outputs 00010000011101010100000010101101
f(R6,K7) = 10001100000001010001110000100111
L8 = R7 = 00000110010010101011101000010000
E(R7) = 000000001100001001010101010111110100000010100000
K8 = 111101111000101000111010110000010011101111111011
E(R7) K8 = 111101110100100001101111100111100111101101011011
S-box outputs 01101100000110000111110010101110
f(R7,K8) = 00111100000011101000011011111001
L9 = R8 = 11010101011010010100101110010000
Co so ly thuyet mat ma
68
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
E(R8) = 011010101010101101010010101001010111110010100001
K9 = 111000001101101111101011111011011110011110000001
E(R8) K9 = 100010100111000010111001010010001001101100100000
S-box outputs 00010001000011000101011101110111
f(R8,K9) = 00100010001101100111110001101010
L10 = R9 = 00100100011111001100011001111010
E(R9) = 000100001000001111111001011000001100001111110100
K10 = 101100011111001101000111101110100100011001001111
E(R9) K10 = 101000010111000010111110110110101000010110111011
S-box outputs 11011010000001000101001001110101
f(R9,K10) = 01100010101111001001110000100010
L11 = R10 = 10110111110101011101011110110010
E(R10) = 010110101111111010101011111010101111110110100101
K11 = 001000010101111111010011110111101101001110000110
E(R10) K11 = 011110111010000101111000001101000010111000100011
S-box outputs 01110011000001011101000100000001
f(R10,K11) = 11100001000001001111101000000010
L12 = R11 = 11000101011110000011110001111000
E(R11) = 011000001010101111110000000111111000001111110001
K12 = 011101010111000111110101100101000110011111101001
E(R11) K12 = 000101011101101000000101100010111110010000011000
S-box outputs 01110011000001011101000100000001
f(R11,K12) = 11000010011010001100111111101010
L13 = R12 = 01110101101111010001100001011000
E(R12) = 001110101011110111111010100011110000001011110000
K13 = 100101111100010111010001111110101011101001000001
E(R12) K13 = 101011010111100000101011011101011011100010110001
Sbox outputs 10011010110100011000101101001111
f(R12,K13) = 11011101101110110010100100100010
L14 = R13 = 00011000110000110001010101011010
E(R13) = 000011110001011000000110100010101010101011110100
K13 = 010111110100001110110111111100101110011100111010
E(R13) K14 = 010100000101010110110001011110000100110111001110
S-box outputs 01100100011110011001101011110001
f(R13,K14) = 10110111001100011000111001010101
L15 = R14 = 11000010100011001001011000001101
E(R14) = 111000000101010001011001010010101100000001011011
K15 = 101111111001000110001101001111010011111100001010
E(R14) K15 = 010111111100010111010100011101111111111101010001
S-box outputs 10110010111010001000110100111100
f(R14,K15) = 01011011100000010010011101101110
R15 = 01000011010000100011001000110100
Co so ly thuyet mat ma
69
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
E(R15) = 001000000110101000000100000110100100000110101000
K16 = 110010110011110110001011000011100001011111110101
E(R15) K16 = 111010110101011110001111000101000101011001011101
S-box outputs 10100111100000110010010000101001
f(R15,K16) = 11001000110000000100111110011000
R16 = 00001010010011001101100110010101
Co so ly thuyet mat ma
70
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
hin c cng lc bng tra bng (trong phn mm) hoc bng cch ni cng
chng thnh mt mch.
Cc ng dng phn cng hin thi c th t c tc m ho cc
nhanh. Cng ty Digital Equipment thng bo ti hi ngh CRYPTO'92 rng
Co so ly thuyet mat ma
71
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Co so ly thuyet mat ma
72
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
x1
x2
ek
ek
y1
y2
y1
y2
dk
dk
IV = y 0
Gii m
(Decrypt)
x1
x2
IV = y 0
M ho
(Encrypt)
x1
IV = y 0
ek
ek
M ho
(Encrypt)
IV = y 0
ek
y1
y2
y1
y2
ek
Gii m
(Decrypt)
x1
x2
Co so ly thuyet mat ma
73
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
74
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
DESK 2 ( )
DESK1 ( )
K1
Bn m
K2
a. M ha DES bi hai
C
Bn m
1
DES K 2 (
DES K1 (
M
Bn r
K1
K2
b. Gii m DES bi hai
Mc d c 2
56
K 2 . iu ny dn ti c 2
56
s la chn i vi kha
Co so ly thuyet mat ma
75
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
{ [
]}
Gii m: M = DES {DES [DES (C )]}
M
Bn r
DESK1 ( )
K1
K2
1
K1
DESK1 ( )
DES1 ( )
K1
C
Bn m
K1
K2
C
Bn m
DES1 ( )
K1
K1
DESK1 ( )
DESK 2 ( )
M
Bn r
K1
K2
b. Gii m TDES vi hai kha
= 5,1923.1033
768
Chng 2 - Mt m kha b mt
384
61
bn r c chn.
B0q = M q = m q1 , m q 2 , ... m q 32
( ( ) ) { [ ( ( ) )]}
( )
S [K E (B )] biu th php
q
f B 0 , K1 = S K1 E B 0
Trong
( ( ))
q
0
q
K1 E B0 .
( () )
q
( ( ) ) ()
( )
( )
( )
B = f (B , K ) B
( )
q
0
(q 1)
B1
2
0
(q )
(q 2 )
= f B0 , K1 B0
(q )
(q )
(q 1)
B1 = f B0 , K1 B0
(q )
(q )
cng bn tri B1 = B0
Co so ly thuyet mat ma
77
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
M1
(1)
B0
M2
..
M q 1
(2 )
B0
B0
(q 1)
Mq
(q )
B0
( () )
K1
f B0 , K1
(1)
(2 )
B1
B1
(1)
(q )
B1
B1
M
(q )
Bn 1
Bn 1
(q )
f B n 1 , K n
(1)
(q 1)
Bn 1
(q 1)
(2 )
Bn 1
(2 )
Bn
Bn1
C1
C2
(q 1)
Bn
Kn
(q )
Bn
Cq
Bn m GDES C = C1 , C 2 , ... C q
Hnh 2.16: Thut ton m ha GDES
78
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
phi trc php hon v m rng E(X) trong 1 vng DES. Hai bn m Y1 v
Y2 u ra 32 bt t php hon v P(C) sau cc hp thay th.
X = X1 X 2
y X1 X 2 biu th php cng mod 2 theo tng bt ca hai vct bn
A = A1 A 2
A = E(X1 ) + E (X 2 )
A = E(X )
u ra ca hp hon v m rng:
B1 = A1 K i
B2 = A 2 K i
Co so ly thuyet mat ma
79
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
B = B1 B2
B = (A1 + K i ) (A 2 + K i )
B = A1 A 2
B = A
B = E(X )
Co so ly thuyet mat ma
80
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
R 32 = X
X
Hon v m rng
A = E(X )
Ki
Hon v la chn PC 2
vng lp th i
B cng modulo - 2
b j = a i k ij vi
k i, j
1 j 48
vng lp th i
B
S1
S2
S3
S4
S5
S6
S7
S8
8 hp thay th
C
Hon v
Y = P(C )
Y
L
B cng modulo - 2
x 'j = l j y i
L32 = L
vi 1 j 32
X'
Hnh 2.17: Thm m vi sai ca mt vng DES
Co so ly thuyet mat ma
81
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Y1 = P(C1 )
Y2 = P(C 2 )
Ta c th biu th cc u ra C1 v C 2 ca cc hp thay th nh cc hm
ca Y1 v Y2 :
C1 = P 1 (Y1 )
C 2 = P 1 (Y2 )
) (
C = P 1 (Y1 ) P 1 (Y2 )
C = P
(Y )
Y1
Yj
X1
p11
p1 j
X i
pi1
M
pij
Bng 2.1
Co so ly thuyet mat ma
82
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
47
cp
37
(Y )
Co so ly thuyet mat ma
83
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Cc bt u ra cc b cng
({b }j = 1, 2, ...48) l cc bt vo ca 8 hp
j
thay th Sk .
By gi ta quay tr li ni dung ca thanh ghi dch tri L v ni dung
trc ca thanh thanh ghi dch phi X ' (trn thc t: Thanh ghi dch tm
thi TEMP 32 t vng lp trc ca DES), ta c th xc nh c vct 32
bt Y. V Y l kt qu ca php hon v chun P ca u ra t cc hp thay
th:
Co so ly thuyet mat ma
84
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
C = P 1 (Y )
Thanh ghi dch phi
R 32 = X
x 32
x1
Hon v m rng
A = E(X )
a 48
k i, j
a1
Hon v la chn PC 2
vng lp th i
B cng modulo - 2
b j = a i k ij vi
k i, j
1 j 48
vng lp th i
k i,48
b1
b 48
S1
S2
S3
S4
S5
S6
S7
S8
8 hp thay th
c 32
c1
Hon v
Y = P(C )
y 32
y1
l1
B cng modulo - 2
x 'j = l j y i
L32 = L
vi 1 j 32
'
x1
'
x 32
l 32
85
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
sut p =
Vi xc sut p =
12 3
= ) 12
64 16
Co so ly thuyet mat ma
86
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
6 bt vo
4 bt ra
b1
b2
b3
b4
b5
b6
b 25
b 26
b 27
b 28
b 29
b 30
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
2
14
0
1
0
1
1
1
0
0
12
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
0
0
1
1
0
1
0
11
4
2
1
1
0
0
0
0
1
0
0
1
0
1
0
1
0
0
1
12
0
0
0
0
1
1
0
0
0
0
0
1
7
4
0
0
1
1
1
0
1
0
10
0
0
0
0
0
0
1
1
1
0
1
1
1
0
0
1
0
1
7
11
13
0
1
1
1
0
1
1
1
0
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
0
1
1
0
0
1
1
1
0
1
0
1
0
1
5
5
0
3
15
15
10
0
0
0
0
1
1
1
1
1
0
0
1
1
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
0
13
0
0
0
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
1
1
1
0
1
3
0
9
0
0
1
0
0
0
1
0
0
1
0
1
14
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
9
6
1
0
0
1
0
1
1
0
Ra
c1
c2
c3
c4
c17
c18 c19
c 20
Kim tra
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
Co so ly thuyet mat ma
87
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
6 bt vo
4 bt ra
b1
b2
b3
b4
b5
b6
b 25
b 26
b 27
b 28
b 29
b 30
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
1
0
1
0
4
11
2
8
1
0
1
0
1
0
1
0
0
0
0
0
1
1
0
0
0
1
0
0
1
12
1
1
0
0
0
0
1
1
1
1
0
1
11
7
1
0
0
1
1
1
1
1
10
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
1
0
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
1
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1
13
14
7
2
8
13
15
6
9
15
12
0
5
9
6
10
3
0
1
1
0
0
1
1
1
0
1
1
1
0
0
1
0
1
0
0
1
1
1
0
0
1
1
1
0
1
1
0
1
0
1
0
0
0
0
1
1
1
0
0
1
1
0
1
0
0
0
0
1
1
1
1
1
0
1
0
0
1
1
0
1
1
0
0
1
1
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
1
0
5
0
0
0
1
0
0
0
1
14
Ra
c1
c2
c3
c4
c17
c18 c19
c 20
Kim tra
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
Co so ly thuyet mat ma
88
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
3
s c
16
3
16
b 26 = c1 c 2 c 3 c 4
a 26 k i 26 = c1 c 2 c 3 c 4
Bi vy, vi xc sut p =
3
16
k i 26 = a 26 c1 c 2 c 3 c 4
k i 26 = a 26 c17 c18 c19 c 20
k i 26 = x17 y 3 y 8 y14 y 25
vic thc hin 2 php phn tch tuyn tnh song song v s to ra 26 bt kha.
iu ny s lm gim khng gian kha cn tm kim t 2
56
(khi tm kim vt
30
cn) xung cn 2 = 1.073.741.824 .
Co so ly thuyet mat ma
89
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Vo 1997, Vin tiu chun v cng ngh quc gia (NIST) Ca M pht
ng cuc thi nhm xy dng mt chun m d liu mi thay th cho chun
m d liu c DES c a ra nm 1974. Qua qu trnh tuyn chn vo
thng 10 nm 2000, NIST cng b chun m d liu mi c la chn l
thut ton Rijndael. y l mt mt m khi i xng vi ba kch thc kha
c th la chn (128 bt, 192 bt v 256 bt). Sau y ta s m t thut ton
AES ny.
2.11.1. C s ton hc ca AES
Trong AES cc php ton cng v nhn c thc hin trn cc byte trong
( )
trng hu hn GF 28 .
Php cng:
Php cng gia hai phn t (cc byte) trong trng hu hn c thc hin
bng cch cng theo moulo 2 cc bt tng ng trong biu din ca cc byte
ny. Php cng cc byte A v B vi:
A = ( a1 a 2
B = ( b1 b 2
a3 a 4
a5
a6
a7
b3
b5
b6
b7
b4
l C = A + B vi C = ( c1 c2
c3 c 4
c5
a8 )
b8 )
c6
c7
c8 )
73H + 4E H = 3DH
Vit di dng nh phn:
01110011 + 01001110 = 00111101
(x
) (
) (
+ x5 + x 4 + x + 1 + x6 + x3 + x 2 + x = x5 + x 4 + x3 + x 2 + 1
Php nhn:
Co so ly thuyet mat ma
90
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
( )
Php nhn c thc hin trn GF 28 bng cch nhn hai a thc rt
gn theo moulo ca mt a thc bt kh quy m ( x ) .
Trong AES a thc bt kh quy ny l m ( x ) = x 8 + x 4 + x 3 + x + 1
V d:
Khi C = A.B
c ( x ) = a ( x ) .b ( x ) mod x 8 + x 4 + x 3 + x + 1
c ( x ) = x7 + x5 + x3 + x 2 + x
hay C = AE H = 10101110
di u vo/u
ra
di kha
Nk
S vng N r
AES 128
4 t
4 t
10 vng
AES 192
4 t
6 t
12 vng
AES 256
4 t
8 t
14 vng
Co so ly thuyet mat ma
91
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
( )
0 0 0 1 1 1 1 b0 1
1 0 0 0 1 1 1 b1 1
1 1 0 0 0 1 1 b 2 0
1 1 1 0 0 0 1 b3 0
+
1 1 1 1 0 0 0 b4 0
1 1 1 1 1 0 0 b5 1
0 1 1 1 1 1 0 b6 1
0 0 1 1 1 1 1 b7 0
trong 0 c N b
Hng u tin s khng dch, tc l shift ( 0, N b = 4 ) = 0
Vi cc hng cn li lng dch s ty theo s hng
Co so ly thuyet mat ma
92
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
shift ( 0,4 ) = 0
shift (1,4 ) = 1
shift ( 2,4 ) = 2
shift ( 3,4 ) = 3
( )
a ( x ) v rt gn theo mod X 4 + 1
s' ( x ) = a ( x ) .s ( x ) mod X 4 + 1
s'0,c 02
H
'
s1,c
01H
' =
s 2,c 01H
' 03H
s3,c
03H
01H
02H
03H
01H
01H
02H
01H
01H s0,c
01H s1,c
03H s 2,c
02H s3,c
y 0 c < N b
Co so ly thuyet mat ma
93
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Begin
i=0
while ( i < N k )
w [i ] = word key [ 4* i ] , key [ 4* i + 1] , key [ 4* i + 2] ,key [ 4* i + 3]
i = i +1
end while
i Nk
while ( i < N b* ( N r + 1) )
word temp = w [i 1]
if ( i mod N k = 0 )
temp = SubWord ( RotWord ( temp ) ) xor Rconw [i N k ]
end if
w [i ] w [i N k ] = xor temp
i = i +1
end while
end
(ngun trch dn: c t th AES: http://csrc.nist.gov/encryption/aes/ )
Chng trnh gii m ca AES
94
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
out = state
end
(ngun trch dn: c t th AES: http://csrc.nist.gov/encryption/aes/ )
2.12.
Bi tp.
Co so ly thuyet mat ma
95
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
QKYVXCHKFTPONCQQRHJVAJUWETMCMSPKQDYHJVDAHCTRL
SVSKCGCZQDZXGSFRLSWCWSJTBHAFSLASPRJAHKJRJUMV
GKMITZHFPDLSPZLVLGWTFPLKKEBDPGCEBSHCTJRWXBAFS
PEZQNRWXCVYCGAONWDDKACKAWBBIKFTLOVKCGGHJVLNHI
FFSQESVYCLACNVRWBBIREPBBVFEXOSCDYGZWPFDTKFQLY
CWHJVTNHIQ/BTKH/VNPIST
c. H m Affine.
KQEREJEBCPPCJCRKIEACUZBKRVPKRBCIBQCARBJCVFCUP
KRLOFKPACUZQEPBKRXPEIIEABDKPBCPFCDCCAFIEABKP
BCPFEQPKAZBKRHALBKAPCCIBURCCDKDCCJC/DFUIXPAFF
ERBICZDFKABICBBENEFCUPLCVKABPCYDCCDPKBCOCPERK
IVKSCPICBRKLJPKABL
d. H m cha xc nh c.
BNVSNSIHQCEELSSKKYERIFJKXUMBGVKAMQLJTYAVFBKVT
DVBPVVRJYYLAOKYMPQSCGDLFSRLLPROYGESEBUUALRWXM
MASAZLGLEFJBZAVVPXWI CGJXASCBYEHOSNMULKCEAHTQ
OKMFLEBKFXLRRFDTZXCIWBJSICBGAWDVYDHAVFJXZIBKC
GJIWEAHTTOEWTUHKRQVVRGZBXYIREMMASCSPBNLHJMBLR
FFJELHWEYLWISTFVVYFJCMHYUYRUFSFMGESIGRLWALSVVM
NUHSIMYYITCCQPZSICEHBCCMZFEGVJYOCDEMMPGHVAAUM
ELCMOEHVLTIPSUYILVGFLMVWDVYDBTHFRAYISYSGKVSUU
HYHGGCKTMBLRX
)(
2x2 trn Z p l p 2 1 p 2 p .
Ch dn V p l s nguyn t nn Z p l mt trng. Hy s dng khng
nh sau: Mt ma trn trn mt trng l kh nghch khi v ch khi cc
hng ca n l cc vc t c lp tuyn tnh (tc khng tn ti mt t
hp tuyn tnh cc hng khc 0 m tng ca chng l mt vc t ton s
0).
b. Vi p l s nguyn t v m l mt s nguyn m 2 . Hy tm cng thc
tnh s cc ma trn kh nghch cp mxm trn Z p .
Co so ly thuyet mat ma
96
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Z 26 v
Bi vy, nu L = ( l ij ) v
b = ( b1,K, b m ) th:
l1,1 l1,2
l
l2,2
( y1,K, y m ) = ( x1,K, x m ) 2,1
.
.
l m,1 l m,2
l1,m
K l2,m
+ ( b1 ,K, b m )
K
.
K l m,m
K
97
http://www.ebook.edu.vn
Chng 2 - Mt m kha b mt
Bn m s l: "CTAROPYGHPRY"
a. Hy m t cch Bob gii m mt bn m (vi m, n bit).
b. Hy gii m bn m sau: (nhn c theo phng php nu):
MYAMRARUYIQTENCTORAHROYWSOYEOUARRGERNOGW
8. Hy chng minh rng php gii m DES c th thc hin bng cch p
dng thut ton m ho DES cho bn r vi bng kho o ngc.
9. Cho DES(x,K) l php m ho DES ca bn r x vi kho K. Gi s
y = DES ( x, K ) v y ' = DES ( c ( x ) , c ( K ) ) trong c(.) k hiu l phn b
1
E
F
0
0
E
1
E
1
F
F
0
0
E
1
E
1
F
F
0
0
E
1
E
1
F
F
0
0
E
0
F
1
F
F
1
0
E
0
F
1
F
F
1
0
E
0
F
1
F
F
1
0
E
0
F
1
F
F
1
0 1 E0 0 1 E0 0 1 F1 0 1 F1
Co so ly thuyet mat ma
98
http://www.ebook.edu.vn
99
http://www.ebook.edu.vn
H mt RSA:
bo mt ca h RSA da trn kh ca vic phn tch ra tha s
nguyn ln. H ny s c m t trong phn 4.2.
H mt xp ba l Merkle - Hellman:
H ny v cc h lin quan da trn tnh kh gii ca bi ton tng cc tp
con (bi ton ny l bi ton NP y - l mt lp kh ln cc bi ton
khng c gii thut c bit trong thi gian a thc). Tuy nhin tt c cc
h mt xp ba l khc nhau u b chng t l khng mt (ngoi tr h
mt Chor-Rivest).
H mt McEliece:
H ny da trn l thuyt m i s v vn cn c coi l an ton. H
mt McEliece da trn bi ton gii m cho cc m tuyn tnh (cng l
mt bi ton NP y ). H mt McEliece c trnh by phn 4.6.
H mt ElGamal:
H mt ElGamal da trn tnh kh gii ca bi ton logarithm ri rc trn
cc trng hu hn
H mt Chor-Rivest:
H mt Chor-Rivest cng c xem nh mt h mt xp ba l. Tuy nhin
n vn c coi l an ton
http://www.ebook.edu.vn
http://www.ebook.edu.vn
3.2.S hc modulo
3.2.1. S nguyn.
Tp cc s nguyn {K , 3, 2, 1, 0,1, 2, 3,K}= Z
-
nh ngha 3.1:
Cho a , b
a l c ca b nu c : b = a .c . K hiu a b
a , b , c ta c:
(i)
a a.
(ii) Nu a b v b c th a c
(iii) Nu a b v a c th a (bx + cy ) vi x , y
(iv) Nu a b v b a th a = b
- nh ngha 3.2 (Thut ton chia i vi cc s nguyn)
Nu a v b l cc s nguyn vi b 1
th
a = qb + r
0r<b
q v r l duy nht .
Phn d ca php chia a v b c k hiu a mod b = r
Thng ca php chia a v b c k hiu a div b = q
a
a
a mod b = a b
Ta c a div b = ,
b
b
V d: a = 73, b = 17.
73 div 17 = 4 , 73 mod 17 = 5
102
http://www.ebook.edu.vn
(i) d l c chung ca a v b.
(ii) Nu c c a v c b th c d .
Nh vy (a , b ) l s nguyn dng ln nht c ca c a v b khng k
(0 , 0 ) = 0 .
V d:
Cc c chung ca 12 v 18 l { 1, 2 , 3 , 6 }
(12 ,18 ) = 6
d = BCNN (a , b ) ) nu:
(i) a d , b d .
(ii) Nu c a c , b c th d c .
Nh vy d l s nguyn dng nh nht l bi ca c a v b.
- Tnh cht
BCNN (a , b ) =
V d: (12 , 18 ) = 6
a .b
(a , b )
BCNN (12 , 18 ) =
12 .18
= 36
6
- nh ngha 3.6:
Hai s nguyn dng a v b c gi l nguyn t cng nhau nu:
(a , b ) = 1
- nh ngha 3.7:
103
http://www.ebook.edu.vn
nh l c bn ca s hc:
Vi mi s nguyn n 2 ta lun phn tch c di dng tch ca lu
tha ca cc s nguyn t.
n = p 1e1 p e2 2 K p ek k
Trong p i l cc s nguyn t khc nhau v e i l cc s nguyn dng.
Hn na phn tch trn l duy nht.
-
nh ngha 3.8:
Cc tnh cht ca hm (n )
(i) Nu p l cc s nguyn t th (p ) = p 1 .
(ii) Nu (m , n ) = 1 th (m . n ) = (m ). (n ) .
e
1
1
1
K 1
1
(n ) = n 1
p
p
p
1
2
k
nh l 3.1:
Vi n 5 :
(n ) >
n
6 ln ln n
http://www.ebook.edu.vn
phc tp bit
0 (lg a + lg b ) = 0 (lg n )
Cng
a+b
Tr
ab
Nhn
a .b
Chia
a = qb + r
0 (lg a + lg b ) = 0 (lg n )
( )
0 ((lg a ). (lg b )) = 0 ((lg n ) )
0 ((lg a ). (lg b )) = 0 (lg n )
2
2
nh l 3.2:
e
Nu a = p1 1 p 2 2 K p k k , b = p1 1 p 2 2 K p k k trong ei 0 , i 0
th UCLN(a , b ) = p1
( e2 , 2 )
(ek , k )
p min
K p min
2
k
v BCNN(a , b ) = p1
(e2 , 2 )
(ek , k )
p max
K p max
2
k
min (e1 , 1 )
max (e1 , 1 )
8
V d: Cho a = 4864 = 2 .19 , b = 3458 = 2 . 7 . 13 .19 . Khi
nh l 3.3:
Nu
a v b
l cc s nguyn dng vi
a>b
th
UCLN(a , b ) = UCLN(b , a mod b ) . Thut ton Euclide sau s cho ta cch tnh
CLN rt hiu qu m khng cn phi phn tch ra tha s nguyn t.
-
Ra
: CLN ca a v b.
(1)
While b 0 do
105
http://www.ebook.edu.vn
r a mod b , a b , b r
(2)
-
Return (a).
nh l 3.4:
(4864 , 3458 ) = 38
4864
3458
1406
646
76
= 1 .3458
= 2 .1406
= 2 .646
= 5 .114
= 2 .38
+ 1406
+ 646 .
+ 76
+ 38
+0
ax + by = d .
ax + by = d .
(1)
Nu b = 0 th t d a , x 1 , y 0 v return (d , x , y )
(2)
t x 2 1 , x1 0 , y 2 0 , y1 1
(3)
While b > 0 do
3.1. q a / b , r a qb , x x 2 qx 1 , y y 2 qy1
3.2. a b , b r , x 2 x1 , x1 x , y 2 y1 , y1 y
(4)
-
t d a , x x 2 , y y 2 v return (d , x , y )
nh l 3.5:
2
Thut ton trn c thi gian chy c 0 ( (lg n ) ) cc php ton bit.
106
http://www.ebook.edu.vn
a = 4864 v b = 3458
Q
x2
x1
y2
y1
1406
4864
3458
3458
1406
646
1406
646
114
646
114
76
114
76
38
27
32
2
5
1
3
7
38
2
5
1
3
2
5
1
3
76
38
27
32
7
38
91
38
91
45
45
128
27
32
7
38
45
128
b = 3458
Bi vy ta c UCLN (4864 , 3458 ) = 38
v (4864
)(32 ) + (3458 )( 45 ) = 38
nh ngha 3.9:
Nu a v b l cc s nguyn th a c gi l ng d vi b theo modulo
(k hiu l a b mod n ) nu n
(a
b ).
S nguyn n c gi l modulo ng d.
V d: 24 9 mod 5 v 24 9 = 3 . 5
11 17 mod 7 v 11 17 = 4 . 7
Cc tnh cht:
i vi a , a 1 , b , b1 , c ta c:
(1)
n.
(2) Tnh phn x
: a a (mod n ) .
: Nu a b (mod n ) v b c (mod n ) th
a c (mod n )
http://www.ebook.edu.vn
a + b a 1 + b1 (mod n ) v a .b a 1 .b 1 (mod n )
Lp tng ng ca mt s nguyn a l tp cc s nguyn ng d vi a
modulo n. T cc tnh cht (2), (3) v (5) trn ta c th thy rng i vi n
c nh, quan h ng d theo modulo n s phn hoch Z thnh cc lp tng
ng.
Nu a = qn + r vi 0 r n th a r (mod n ) .
Bi vy mi s nguyn a l ng d theo modulo n vi mt s nguyn duy
nht nm trong khong t 0 ti n 1 , s ny c gi l thng d ti thiu
ca a mod n . Nh vy a v r c th c dng biu th cho lp tng
ng ny.
-
nh ngha 3.10:
Cc s nguyn modulo n (k hiu Zn) l tp (cc lp tng ng) ca cc
s nguyn {0 ,1, 2 , K , n 1} . Cc php cng , tr, nhn trong Zn c thc hin
theo modulo n.
V du: Z 25 = {0 , 1, K , 24 } . Trong Z 25 ta c:
13 + 16 = 4 v 13 + 16 = 29 4 (mod 25 )
nh ngha 3.12:
nh l 3.6:
Cho a Z n , khi a l kh nghch nu v ch nu : (a , n ) = 1
V d: Cc phn t kh nghch trong Z 9 l 1, 2, 4, 5, 7 v 8.
108
http://www.ebook.edu.vn
Chng hn 4 1 = 7 v 4 .7 1 (mod 9 ) .
- nh l 3.7:
Cho d = (a , n ) . Phng trnh ng d ax b(mod n ) c nghim x nu v ch
nu d b , trong trng hp ny c ng d nghim nm gia 0 v n 1 ,
nhng nghim ny l tt c cc ng d theo modulo n / d .
-
h cc phng trnh ng d:
x a 1 (mod n 1 )
x a 2 (mod n 2 )
.......... .......... ....
x a k (mod n k )
s c nghim duy nht theo modulo n
(n = n 1 . n 2 K n k )
a i N i M i mod n
i =1
Trong N i = n / n i v M i = N i 1 mod n i
Cc tnh ton ny c th c thc hin trong 0 ( (lg n ) ) cc php ton
2
trn bit.
V d: Cp phng trnh ng d x 3 (mod 7 ) , x 7 (mod 13 ) c
nghim duy nht x 59 (mod 91 )
-
nh l 3.9:
Nu (n 1 , n 2 ) = 1 th cp phng trnh ng d.
x a (mod n 1 ) , x a (mod n 2 )
109
http://www.ebook.edu.vn
nh ngha 3.13:
Nhm nhn ca Z n l Z*n = {a Z n (a , n ) = 1}
c bit, nu n l s nguyn t th Z*n = {a 1 a n 1}
nh ngha 3.14:
Cp ca Z*n l s cc phn t trong Z*n (k hiu Z*n )
Theo nh ngha ca hm Phi-Euler ta thy:
Z*n = (n )
tch
ca
cc
nguyn
khc
nhau
nu
nh ngha 3.15:
Cho a Z*n . Cp ca a (k hiu l ord(a ) ) l s nguyn dng nh nht t
nh ngha 3.16:
110
http://www.ebook.edu.vn
V d: Cho n = 21 , khi Z *21 = {1, 2, 4, 5, 8,10 ,11,13 ,16 ,17 ,19 , 20}
Ch rng (21 ) = (7 ) (3 ) = 12 = Z *21 . Cp ca cc phn t trong
Z*21 c nu trong bng sau:
a Z*21
10
11
13
16
17
19
20
ord(a )
nh ngha 3.2.17:
Cho Z*n . Nu cp ca l (n ) th c gi l phn t sinh hay
*
Cc tnh cht ca cc phn t sinh ca Z n
phn t sinh.
*
(2) Nu l mt phn t sinh ca Z n th:
Z*n = { i mod n 0 i (n ) 1}
*
(3) Gi s rng l mt phn t sinh ca Z n khi b = i mod n cng
*
l mt phn t sinh ca Z n nu v ch nu (i, (n )) = 1 . T ta rt ra
*
rng nu Z n l cyclic th s cc phn t sinh l ((n )) .
*
*
(n ) / p
1(mod n )
(4) Zn l mt phn t sinh ca Z n nu v ch nu
i vi mi nguyn t p ca (n )
111
http://www.ebook.edu.vn
nh ngha 3.17:
*
Cho a Z n , a c gi l thng d bc hai modulo n (hay bnh phng
*
2
ca modulo n) nu tn ti x Z n sao cho x a (mod n ) . Nu khng tn
0 Qn .
-
nh l 3.12:
*
Cho p l mt s nguyn t l v l mt phn t sinh ca Z p . Khi
(p 1 ) v
2
bng sau:
i
10
11
i mod13
10
12
11
nh l 3.13:
112
http://www.ebook.edu.vn
Qn =
(p 1 )(q 1 )
4
3 (p 1 )(q 1 )
4
nh ngha 3.18:
*
2
Cho a Q n . Nu x Z n tho mn x a (mod n ) th x c gi l
cn bc hai ca a mod n .
-
nh l 3.14 (S cc cn bc hai).
(1) Nu p l mt s nguyn t l v a Q p th a c gi l thng d
bc hai theo modulo p.
e
121 mod 315 l 11, 74, 101, 151, 164, 214, 241 v 304.
3.2.4. Cc thut ton trong Z n .
Cho n l mt s nguyn dng. Cc phn t ca Z n s c biu th bi
cc s nguyn Z n = {0, 1, 2, ..., n 1} .
Ta thy rng, nu a , b Z n th
a+b
a + b n
(a + b ) mod n =
a+b<n
a+bn
http://www.ebook.edu.vn
: a Zn
1
Ra
: a mod n (nu tn ti).
(1) Dng thut ton Euclide m rng tm cc s nguyn x v y sao cho
ax + ny = d trong d = (a , n ) .
1
(2) Nu d > 1 th a mod n khng tn ti. Ngc li return (x ) .
k i 2i
i=0
trong mi k i {0 , 1} khi
k
a =
( ) (a ) K (a )
a ki 2 = a 2
i=0
k0
21
k1
2t
kt
k=
k i 2i
i=0
Ra
k
: a mod n
(1)
t b 1 . Nu k = 0 th return (b )
(2)
t A a .
(3)
Nu k 0 = 1 th t b a .
(4)
For i from 1 to t do
2
4.1. t A A mod n .
4.2. Nu k i = 1 th t b A .b mod n
(5)
Return (b)
114
http://www.ebook.edu.vn
ki
A
b
25
625
681
1011
369
421
779
947
925
625
625
67
67
596
mod 1234
phc tp bit
Cng module
a+b
Tr modulo
ab
Nhn modulo
a .b
a 1 mod n
Nghch o modulo
Lu tha modulo
a k mod n , k < n
0 (lg n )
0 (lg n )
( )
0 ((lg n ) )
0 ((lg n ) )
0 (lg n )2
2
c xc nh nh sau:
0
a
= 1
p
1
p a
a Qp
a Qp
115
http://www.ebook.edu.vn
3.2.5.2.
a
a (p 1 ) / 2 (mod p ) . c bit
p
(1)
1
1
( p 1 ) / 2
= 1 v = ( 1)
p
p
Bi vy 1 Q p nu p 1(mod 4 ) v 1 Q p nu p 3(mod 4 )
a2
a .b a b
*
. . Bi vy nu a Z p th = 1 .
(2)
p
p p
p
a b
(3) Nu a b (mod p ) th = .
p p
2
(p 2 1 )/ 8
=
(
1
)
. Bi vy
(4)
p
2
= 1 nu p 1 hoc 7 (mod 8 ) v
p
2
= 1 nu p 3 hoc 5(mod 8 ) .
p
(5) Lut thun nghch bc 2:
Gi s p l mt s nguyn t l khc vi q, khi :
p q
( p 1 )(q 1 ) / 4
= ( 1)
q p
p q
p
q
3(mod 4 ) , trong trng hp ny = .
q
p
Du hiu Jacobi l tng qut ho ca k hiu Legendre i vi cc s
nguyn l n khng nht thit l mt s nguyn t.
3.2.5.3. nh ngha 3.20:
e
e
e
Cho n 3 l cc s nguyn l c phn tch n = p 1 1 . p 2 2 K p k k . Khi
a
c nh ngha l
n
k hiu Jacobi
116
http://www.ebook.edu.vn
a a
=
n p1
e1
p2
e2
a
K
ek
a
a
= 0 , 1 hoc 1 . Hn na = 0
n
n
UCLN (a , n ) 1 .
(1)
nu v ch nu
a2
a .b a b
*
. . Bi vy a Z n th = 1
(2)
n n n
n
a a a
. .
m
.
n
m n
(3)
a b
= .
n
n
(4) Nu a b (mod n ) th
1
=1
n
(5)
(6)
1
1
(n 1 ) / 2
= ( 1)
. Bi vy = 1 nu n 1(mod 4 )
n
n
1
= 1 nu n 3(mod 4 )
n
2
2
(n 2 1 )/ 8
= ( 1)
. Bi vy = 1 nu n 1 hoc 7 (mod 8 )
n
n
(7)
2
= 1 nu n 3 hoc 5(mod 8 )
n
m n
( m 1 )( n 1 ) / 4
= ( 1)
n m
(8)
117
http://www.ebook.edu.vn
m n
= tr phi c hai s m v n u ng d vi
n m
Ni mt cch khc
m
n
3(mod 4 ) , trong trng hp ny = .
n
m
e
T cc tnh cht ca k hiu Jacobi ta thy rng n l v a = 2 a 1 trong
a 1 l mt s l th:
e
a 2
=
n n
a1 2
=
n n
n mod a 1
( 1)(a1 1 )(n 1 )/ 4
a1
: S nguyn l n 3 s nguyn a , (0 a n )
Ra
: K hiu Jacobi
(1)
Nu a = 0 th return (0 )
t)
a
(S l k hiu Legendre khi n l s nguyn
n
(2)
Nu a = 1 th return (1)
(3)
e
Vit a = 2 a 1 , trong a 1 l mt s l
(4)
Nu e chn th t s 1 . Ngc li hy t s 1 nu n = 1
hoc 7 (mod 8 )
(5)
Nu n 3(mod 4 ) v a 1 3(mod 4 ) th t s s
(6)
t n1 n mod a1
(7)
Return (s.JACOBI(n1 , a1 ))
Thut ton trn c thi gian chy chng 0 ( (lg n ) ) cc php ton bit.
2
http://www.ebook.edu.vn
a
*
= 1 .
a
Z
ngu nhin cc s nguyn
p cho ti khi s tho mn
p
Php lp i vi s c chn trc khi tm c mt thng d bc hai l 2 v
bi vy thut ton c thc hin theo thi gian a thc.
3.2.5.7. V d tnh ton k hiu Jacobi.
158
nh sau:
235
235
158 2 79
= ( 1)
79
235 235 235
2
77
76 . 78 / 4
=
=
( 1)
=
79
77
77
78 . 234 / 4
=
( 1)
79
1
a
Khc vi k hiu Legendre, k hiu Jacobi khng cho bit liu a c
n
phi l mt thng d bc 2 theo modulo n hay khng. S thc l nu
a
a
= 1 Tuy nhin = 1 th khng c ngha l a Q n .
n
n
a Q n th
a Z*21
10
11
13
16
17
19
20
a 2 mod n
16
16
16
16
a
3
a
7
21
119
http://www.ebook.edu.vn
5
T v d trong phn c ta c Q 21 = {1, 4,16} . Ta thy rng
= 1 nhng
21
5 Q 21 .
3.2.5.9. nh ngha 3.21:
a
n
*
Cho n 3 l cc s nguyn t l v cho J n = a Zn = 1 tp cc
) c nh ngha l tp
thng d gi bc 2 theo modulo n (K hiu Q
n
J n Qn .
3.2.5.10. nh l 3.15:
Cho n = p.q l tch ca hai s nguyn t l khc nhau. Khi
~
Q n = Q n = (p 1)(q 1) / 4 tc l mt na cc phn t trong J n l cc thng
d gi bc hai.
3.2.6. Cc s nguyn Blum
-
nh ngha 3.22.
S nguyn Blum l mt hp s c dng n = p.q , trong p v q l cc
p 3 mod 4
q 3 mod 4
- nh l 3.16:
Cho n = p.q l mt s nguyn Blum v cho a Q n . Khi a c ng 4
cn bc hai modulo n v ch c mt s nm trong Q n .
- nh ngha 3.23:
120
http://www.ebook.edu.vn
V d (S nguyn Blum).
i vi s nguyn Blum n = 21 . Ta c J n = {1, 4, 5,16,17, 20} v
~
Q n = {5,17, 20} . Bn cn bc 2 ca a = 4 l 2, 5, 16 v 19, trong ch c
16 l cng nm trong Q n . Bi vy 16 l cn bc 2 chnh ca 4 mod 21 .
-
nh l 3.17:
Nu n = p.q l mt s nguyn Blum th nh x.
Ta c th vit: log g a = x .
Bi ton logarit ri rc chnh l bi ton tm x.
V d: Xt Z19 , phn t sinh g = 2. Ta c bng sau:
x
10 11 12 13 14 15 16 17 18
log 2 x 18 1 13 2 16 14 6
8 17 12 15 5
7 11 4 10 9
13
tay. Tuy nhin, trn thc t bi ton ny ch thc s kh khi p 1 khng phi
121
http://www.ebook.edu.vn
( ).
3.3. h mt rsa.
3.3.1. Thut ton 1: To kho.
Tm lc: Mi u cn to mt kho cng khai v mt kha ring tng
ng theo cc bc sau:
(1) To 2 s nguyn t ln ngu nhin v khc nhau p v q. p v q c
ln xp x nhau.
(2) Tnh n = p . q v (n ) = (p 1)(q 1) .
(3) Chn mt s nguyn ngu nhin e, 1 < e < , sao cho (e , ) = 1 .
(4) S dng thut ton Euclide m rng tnh mt s nguyn d duy
nht, 1 < d < tho mn ed 1(mod ) .
(5) Kho cng khai l cp s (n , e ) . Kho ring b mt l d.
3.3.2. nh ngha
Cc s nguyn d v e trong thut ton to kho RSA c gi l s m m
ho v s m gii m. S n c gi l modulus.
3.3.3. Thut ton 2: M ho cng khai RSA.
Tm lc: B m ho mt thng bo m gi cho A bn m cn gii.
3.3.3.1. M ho: B phi thc hin:
(1) Thu nhn kho cng khai (n , e ) ca A.
(2) Biu din bn tin di dng mt s nguyn m trong khong [0 , n 1]
(3) Tnh c = m e mod n .
(4) Gi bn m c cho A.
3.3.3.2. Gii m: Khi phc bn r m t c. A phi thc hin php tnh sau
bng cch dng kho ring m = c d mod n
122
http://www.ebook.edu.vn
m ed m(mod q )
( )
bi vy c d m e
m(mod n ) .
3.3.4. V d
3.3.4.1. To kho
A chn cc s nguyn t p = 2357, q = 2551 v tnh n = p . q = 6012707 v
= (p 1)(q 1) = 6007800 . A chn e = 3674911 v dng thut ton Euclide
ri gi c cho A.
3.3.4.3. Gii m
gii m bn m c, A tnh:
c d mod n = 3650502 422191 mod 6012707 = 5234673
123
http://www.ebook.edu.vn
3.3.4.4. Ch (S m vn nng).
S = BCNN(p 1, q 1) i khi c gi l s m vn nng ca n, c
th c dng thay cho = (p 1)( q 1) khi to kho RSA. Cn ch rng
l c thc s ca . S dng c th thu c s m gii m d nh hn
(lm cho gii m nhanh hn). Tuy nhin, nu p v q c chn ngu nhin th
UCLN(p 1, q 1) s kh nh v bi vy v s l cc s c kch thc
xp x.
3.3.5. Vn im bt ng trong RSA
Gi s rng cp kha cng khai l (e, n ) = (17,35) .
Gi s thng bo c gi tr bng 8.
17
Ta c 8 8 mod 35 .
Nh vy m ha ca thng bo vn l thng bo ban u. Ni mt cch
khc vi kha m l 17 th thng tin khng c che du. R rng l phi
trnh c tnh trng ny nh l sau cho ta tnh c s bn tin khng th che
du c vi mt la chn cho trc ca (e, n ) .
nh l 3.18:
http://www.ebook.edu.vn
http://www.ebook.edu.vn
126
http://www.ebook.edu.vn
m 2 = 101011000010001
m 3 = 1001111001111001 ,
m 4 = 1100011110101110
http://www.ebook.edu.vn
( )
( )
3.5.3. V d
3.5.3.1. To kho.
(p = 2357, = 2 ,
= 1185
3.5.3.2. M ho
3.5.3.3. Gii m
gii m A phi tnh:
p 1 a = 1430605 mod 2357 = 872
Sau khi phc bn r m bng cch tnh: m = 872.697 mod 2357 = 2035 .
128
http://www.ebook.edu.vn
tng nu a i > a j vi i , 2 i n
j =1
vi b i {0 ,1}
bi = 1:
bi = 0:
C ngha l gi Mi c xp vo ba l.
C ngha l gi Mi khng c xp vo ba l.
mt tp con trong M
Ra : (b1 , b 2 , K , b n ) trong b i {0 ,1} sao cho:
bi Mi = S
i =1
(1) i n
(2) Chng no i 1 hy thc hin
a. Nu S M i th : x i 1 v S S M i ngc li: x i 0
b. i i 1
(3) Return (b)
129
http://www.ebook.edu.vn
{1, 2 , K , n}
c di n
http://www.ebook.edu.vn
i = 1, 2 , K , n
dW cW
-1
i =1
i =1
mi a i mi M (i ) mod M
(W
= 224 = 513
d = W 1c mod M = 136
v nhn c 136 = 12 + 17 + 33 + 74
Bi vy r1 = r2 = r3 = r4 = 1 r5 = r6 = 0
131
http://www.ebook.edu.vn
Vy bn r m = 101101.
3.7. h mt chor-rivest (cr)
132
http://www.ebook.edu.vn
p
h
p i
th t M i 1 1, m m
, l l 1 . Nu
Nu m
l
l
khng th t
M i 1 0 CY :
n
= 1
0
vi n 0
0
= 0 vi
l
l 1
p 1
d) Tnh c = M i c i mod (p h 1) .
i =1
e) Gi bn m c cho A.
3.7.2.2. Gii m.
khi phc bn m r m t c, A phi thc hin cc bc lnh sau:
a) Tnh r = (c hd ) mod(p h 1)
b) Tnh u (x ) = g r (x ) mod (x )
j1
http://www.ebook.edu.vn
i. t m 0 , l h
ii. For i from 1 to p do:
p i
, l l 1 .
l
Nu M i1 = 1 th t m m +
Chng minh hot ng gii m:
Ta thy
u (x ) = g 2 (x ) mod (x )
[g (x )]
c hd
p 1
M i ci hd
i=0
[g(x )]
p 1
M i (a ( i ) + d ) hd
i=0
[g(x )]
p 1
Mia (i )
[g(x )]
mod (x )
i =0
p 1
u (x ) g (x )
i =0
p 1
Mi
(x + (i ))
i =0
a (i )
Mi
Mi
p 1
(x + (i ))
i =0
(mod (x ))
Mi
thc trong Z 7 [x ].
(3) Chn phn t nguyn thu ngu nhin g(x ) = 3x 3 + 3x 2 + 6 .
(4) Tnh cc logarit ri rc sau:
134
http://www.ebook.edu.vn
a 0 = log g ( x ) (x )
= 1028
a 1 = log g ( x ) (x + 1) = 1935
a 2 = log g ( x ) (x + 2 ) = 2054
a 3 = log g ( x ) (x + 3) = 1008
a 4 = log g ( x ) (x + 4 ) = 379
a 5 = log g ( x ) (x + 5) = 1780
a 6 = log g ( x ) (x + 6 ) = 223
(3) = 2
(4 ) = 1
(5) = 5
(6 ) = 3
( ( x ) , g (x ) , , d )
3.7.3.2. M ho.
m ho bn tin m = 22 gi cho A, B lm nh sau:
(1) Nhn kho cng khai ca A.
(2) Biu din m nh mt xu bit di 5: m = 1 0 11 0 (Ch rng
7
lg = 5 )
4
(3) Dng phng php nu trn bc c trong thut ton trn bin
i m thnh vct nh phn M c di M: M = (1, 0,1,1, 0, 0,1)
(4) Tnh C = (C 0 + C 2 + C 3 + C 6 ) mod 2400 = 1521
135
http://www.ebook.edu.vn
1 (2 ) = 3
1 (3) = 6
1 (6 ) = 0
nguyn t .
lm cho bi ton logarit ri rc l d gii, cc tham s p v h phi chn
sao cho q = p h 1 ch c cc nhn t c gi tr nh.
Tr ngi ln nht ca thut ton l kho cng khai vi kch thc chng
p . h log p bit l qu ln. V d vi p = 197 v h = 24 kho cng khai c
chng 36.000 bit.
Trong a, b, c, d, e l cc s thc.
136
http://www.ebook.edu.vn
10
p1
8
6
2
0
-2
-4
-4
-6
-6
-8
-10
0
-8
p1
-1
-2
-2
p1
p1
-10
5
-2
-1
http://www.ebook.edu.vn
p (x )2 mod p
x 2 mod p
2
22 mod 23
21 mod 23
20 mod 23
19 mod 23
18 mod 23
17 mod 23
16 mod 23
15 mod 23
14 mod 23
13 mod 23
12 mod 23
1 mod 23
2 mod 23
3 mod 23
4 mod 23
5 mod 23
6 mod 23
7 mod 23
8 mod 23
9 mod 23
10 mod 23
11 mod 23
Bi vy tp
16
13
18
12
p 1
= 11 cc thng d bc 2 Q 23 bng:
2
Q 23 = {1, 2, 3, 4, 6, 8, 9,12,13,16,18}
10
11
y2
11
16
16
15
22
y Q 23 ?
y1
10
11
y2
22
16
13
19
19
12
16
20
138
http://www.ebook.edu.vn
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
y2
16
22
10
19
17
14
22
y Q 23 ?
y1
y2
19
16
20
20
18
E 23 (1,1) =
(9,16)
(17, 3)
(0,22) (1, 7 )
(5,19) (6,4)
(11,3) (11, 20)
(17, 20) (18, 3)
(1,16)
(6,19)
(12, 4)
(18, 20)
(3,10)
(7,11)
(12,19)
(19,5)
(3,13) (4, 0)
(7,12) (9, 7 )
(13, 7 ) (13,16)
(19,18)
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
0
10
12
14
16
18
20
y 2 = y1
tc
Q = (x 2 , y 2 ) = (x1 , y1 ) = P th P + Q = 0 .
139
P = (x1, y1 )
http://www.ebook.edu.vn
y 3 = x1 x 3 y1 mod p
Trong :
y 2 y1
x 2 x1
2
3x1 + a
2y
nu P Q
nu P = Q
V P = Q v x 2 = x1 nn cc gi tr , x 3 v y 3 l:
=
3x12 + a
2 y1
3.32 + 1
5
1
mod p =
mod 23 = mod 23 = 4 mod 23 = 6
2.10
20
Bi vy 2P = x 3 , y 3 = (7,12) .
Php nhn kP nhn c bng cch thc hin lp k ln php cng.
y y1 (nu P Q )
= 2
x 2 x1
1
2
3
4
2
3x1 + a
=
2 y1
(nu P = Q )
6
12
4
x3
2 x 1 x 2 mod 23
7
19
17
140
y3
kP
x1 x 3 y1 mod 23
(x3, y3 )
12
5
3
(3,10)
(7,12)
(19,5)
(17,3)
http://www.ebook.edu.vn
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
11
1
7
2
19
3
21
16
20
13
13
20
16
21
3
19
2
7
1
11
4
12
6
9
12
11
13
0
6
18
5
1
4
1
5
18
6
0
13
11
12
9
17
19
7
3
19
4
3
16
1
4
20
4
7
0
16
19
3
19
22
7
20
19
7
20
18
11
13
(9,16)
(12,4)
(11,3)
(13,16)
(0,1)
(6,4)
(18,20)
(5,4)
(1,7)
(4,0)
(1,16)
(5,19)
(18,3)
(6,19)
(0,22)
(13,7)
(11,20)
(12,19)
(9,7)
(17,20)
(19,18)
(7,11)
(3,13)
141
http://www.ebook.edu.vn
(a = 1, b = 188, p = 751)
2G = (1, 376)
6G = (6, 390)
10G = (57, 332)
3G = (750, 375)
7G = (667, 571)
K
4G = (2, 373)
8G = (121, 39)
761G = (565, 312)
ha n.
Gi s kha b mt ca B l n B = 85 , khi kha cng khai ca B l:
PB = n BG = 85 (0, 376 )
PB = (671, 558)
142
http://www.ebook.edu.vn
= (443, 253)
Sau B nh x im - im bn r PM tr li thng bo gc M.
3.8.5. an ton ca h mt trn ng cong Elliptic.
Sc mnh ECC nm s kh khn i vi thm m khi phi xc nh s
ngu nhin b mt k t kP v P. Phng php nhanh nht gii bi ton ny
l phng php phn tch S - Pollard. ph ECC phc tp tnh ton khi
10
143
http://www.ebook.edu.vn
3.9. h mt McElice.
H mt McEliece s dng nguyn l tng t nh h mt MerkleHellman. Php gii m l mt trng hp c bit ca bi ton NP y
nhng n c ngu trang ging nh trng hp chung ca bi ton. Trong h
thng ny bi ton NP c p dng y l bi ton gii m cho mt m sa
sai (nh phn) tuyn tnh ni chung. Tuy nhin, i vi nhiu lp m c bit
u tn ti cc thut ton gii m vi thi gian a thc. Mt trong nhng lp
m ny l m Goppa, chng c dng lm c s cho h mt McEliece.
3.9.1. nh ngha 3.24.
144
http://www.ebook.edu.vn
Theo thut ton ny, c th gii m cho mt vect nhn c trong nhiu
n
nht 1 + + K +
bc.
d
1
/
2
(
)
1
145
http://www.ebook.edu.vn
1. Tnh y1 = y P 1 .
2. Gii m (Decode) y1 , Bob tm c y1 = x 1 + e1 , x 1 C .
3. Tnh x 0 (Z 2 ) sao cho x 0 G = x 1 .
k
146
http://www.ebook.edu.vn
4. Tnh x = x 0 S1
Hnh 3.3: H mt McEliece
0
G=
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
0
1
1
1
0
1
1
0
1
1
1
1
1
S=
0
1
0
1
1
0
0
1
0
1
v
1
0
0
P = 1
0
1 0 0 0 0 0
0 0 1 0 0 0
0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 0 0
0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 1 0
0 0 0 1 0 0
1
G' =
1
1 1 1 0 0 0
1 0 0 1 0 0
0 0 1 1 0 1
1 0 1 1 1 0
147
http://www.ebook.edu.vn
y = x G' + e
1 1 1 1 0 0 0
1 1 0 0 1 0 0
+ (0, 0, 0, 0, 1, 0, 0)
= (1, 1, 0, 1)
1 0 0 1 1 0 1
0 1 0 1 1 1 0
= (0, 1, 1, 0, 0, 1, 0 ) + (0, 0, 0, 0, 1, 0, 0 )
= (0, 1, 1, 0, 1, 1, 0 )
1
0
y1 = y P 1 = (0, 1, 1, 0, 1, 1, 0 ) 0
0
0 0 1 0 0 0
0 0 0 0 0 0
0 0 0 1 0 0
1 0 0 0 0 0 = (1, 0, 0, 0, 1, 1, 1)
0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 1 0
0 1 0 0 0 0
1
1
x = S x0 =
0
1 0 1
1 0 0
(1, 0, 0, 0) = (1, 1, 0, 1)
1 1 1
0 0 1
y chnh l bn r m Alice m.
3.10. bi tp.
http://www.ebook.edu.vn
( )
a. ps = ps 1 .
p
b. ( m, n ) = ( m ) ( n ) nu UCLN ( m, n ) = 1 .
c. ( n ) = m 1
1
1
e1
e1
... 1 trong m = p1 ...p r l phn tch ca m
p1 p r
p 1 = p eii
i =1
149
http://www.ebook.edu.vn
mod ulo p
khi v ch khi
12.
13.
a.
b.
c.
14.
( )
( )
Z3 [ x ] x3 + x 2 + 1 chnh l GF 33 . Ta c th gn 26 ch ci ca bng
150
http://www.ebook.edu.vn
A 1
B2
Cx
D x +1
E x+2
F 2x
G 2x + 1
H 2x + 2
I x2
J x2 + 1
K x2 + 2
L x2 + x
M x2 + x + 1
N x2 + x + 2
O x 2 + 2x
P x 2 + 2x + 1
Q x 2 + 2x + 2
R 2x 2
S 2x 2 + 1
T 2x 2 + 2
U 2x 2 + x
V 2x 2 + x + 1
W 2x 2 + x + 2
X 2x 2 + 2x
Y 2x 2 + 2x + 1
Z 2x 2 + 2x + 2
0
0
0
H=
1
0
0
0 0 0 1 0 0 1 1 0 1 0 1 1 1
1 0 0 1 1 0 1 0 1 1 1 1 0 0
0 1 0 0 1 1 0 1 0 1 1 1 1 0
0 0 1 0 0 1 1 0 1 0 1 1 1 1
0 0 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 0 1
0 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 0 1 1
0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 1 1 1 0
1 1 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 1 1
Hy gii m cho cc vect nhn c sau bng phng php gii m theo
syndrom:
a. r =(1, 1, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,)
b. r =(1, 1, 0, 1, 1, 1, 1, 0, 1, 0, 1, 1, 0, 0, 0)
c. r =(1, 0, 1, 0, 1, 0, 0, 1, 0, 1, 1, 0, 0, 0, 0)
151
http://www.ebook.edu.vn
http://www.ebook.edu.vn
153
http://www.ebook.edu.vn
154
http://www.ebook.edu.vn
(x , h k (x )) vi
x xi
(k c c kh nng
h k (x ) = h k (x i ) vi mt i no ).
Hm bm
Khng c kho
MDC
OWHF
C kho
Cc ng dng khc
Cc ng dng khc
MDC
CRHF
Hnh 4.1
nh ngha 4.2:
155
http://www.ebook.edu.vn
i xng k.
Mt hm g nh x n bit vo thnh kho k s dng cho E (Nu cc
kho cho E cng c di n th g c th l hm ng nht)
Mt gi tr ban u c nh IV thch hp dng vi E.
xi
H i 1
H i 1
xi
E
+
xi
H i 1
E
+
E
+
Hi
Hi
Hi
Davies - Mayer
Miyaguchi - Preneel
Hnh 4.2
156
http://www.ebook.edu.vn
v th 3 v "10" i vi g v "01" i vi ~g .
157
http://www.ebook.edu.vn
g(U ) = u1 1 0 u 4 u 5 u 6 u 7 u 9 u10 K u 63
~
g (U ) = u 0 1 u u u u u u K u
1
10
63
int1
H i 1
int3
int 2
~
H i 1
int 4
out 2
out 1
~
Hi
Hi
Hnh 4.3
158
http://www.ebook.edu.vn
u ra h (x ) = H t H t c xc nh nh sau: (vi 1 i t )
~
H 0 = IV , k i = g (H i 1 ) , C i = E ki (xi ) xi , H i = C iL C iR
~
~
~
~ ~
~
~
H 0 = IV , k i = g~ H i 1 , C i = E k~ ( xi ) xi , H i = C iL C iR
int 1
G i 1
int 3
MDC - 2
~
int 1 G i 1 int 2 G i 1
Hi
int 3
int 4
MDC - 2
~
Hi
out 2
out 1
Gi
~
G i 1
int 4
~
Gi
Hnh 4.4
H i K k (H i 1 x i )
2it
http://www.ebook.edu.vn
( )
IV= 0
k
x2
H1
+
E
x3
H2
+
k
xt
H t 1
H3
+
k
E
X
l
thm
K'
+
E
Ht
E-1
H 't
Thng bo
MAC
160
Kho b mt
http://www.ebook.edu.vn
Ht
- Dng MDC v m ho
Thng bo
Thng bo
Kho b mt
Thut ton
m ho
MDC
MDC
Knh tin cy
Knh khng an ton
161
http://www.ebook.edu.vn
( )
v tnh kho chung k: k = ( )
y x
mod p
V d: Gi s A v B chn p = 11 v = 2
Nhm nhn xyclic sinh bi :
H mt da trn nh danh.
http://www.ebook.edu.vn
Trung tm T
sB = ID B d
sA = ID Ad
Ngi dng
Alice
Ngi dng
Bob
x A = sA .g rA
x B = sB .g rB
WK AB = ID B x eB
rA
WK BA = ID A x eA
rB
v gi n cho Bob.
Tng t, Bob to mt s ngu nhin rB v tnh:
x B sB g rB ( mod n )
v gi n cho Alice.
Tip theo, Alice tnh:
WK AB = ID B x eB
rA
( mod n )
rB
( mod n )
164
http://www.ebook.edu.vn
WK AB = ID B .x eB
rA
) .g
= ID B sB .g rB
= ID B ID B d
rA
rB e
rA
= g e.rB .rA
= WK BA ( mod n )
Gi s e = 43 , khi d = 7
Vi ID i = 2 v ID j = 3 ta c:
si =
si =
27
si = 19
mod143
mod143
37
si = 126
mod143 = 25
http://www.ebook.edu.vn
Gi s M [0, n 1]
h1,1
h 2,1
M
h k ,1
h1,2
h1,2k 1
h 2,2
h 2,2k 1
h k ,2
h k ,2k 1
a
h1,2k 1
20
a
h 2, 2 k 2
21
a mod n =
M 3
M
M
k 1
h k ,2k
a
2
2k
{ }
2k
i 1
vi 1 i k
h ija j mod n = 2 mod n
j=1
S = Dk
(M )
S = M H A mod n A
M = Ek
(S)
M = (SA A )mod n B
166
http://www.ebook.edu.vn
S = Dk
(M )
S = M H A mod n A
r
M = (m k , m k 1,K, m 2 , m1 )
r
Cc bt ca thng bo k l:
k
si =
mihij
vi 1 j 2k
i =1
si [0, k ]
{ }
E k (S) = S A A mod n A
A
E k (S) = M H A A A mod n A
A
E k (S) = M
A
Tc l :
2k k
s ja j mod n A =
mi h ij a j mod n A
j=1 i =1
j=1
2k
2k
s ja j mod n A =
mi
h ija j mod n A
i =1
j=1
j=1
2k
mi 2i1 mod n A
i =1
V d: Cho k = 3, n = 7
Khi thng bo M [0, 6], mi bt ca thng bo mi [0,1]
167
http://www.ebook.edu.vn
H = 1
1
0
1
0
1
1
0
1
0
0
0
1
0
1
1
1
1
0
1
0
1
1
0
1
0
0
1
3
0
1
4
0 mod 7 = 2 mod 7
a
4
1 4
a5
a
6
0
1
1
Kt qu ta c: a 4 = 4 , a 5 = 1 , a 5 = 2 .
Khi vct kha cng khai A l: A = (1, 3, 4, 4,1, 2 ) .
xc thc thng bo M = 3 (tc l M = (0, 1, 1)) ngi gi A dng kha
ring ca mnh l ma trn H v tnh:
r
S= M H
0
S = (1,1, 0 ) 1
1
0
1
0
1
1
0
1
0
0
S = (1,1, 2, 1, 1, 0 )
0
1
1
0
1
pha thu, ngi thu s to li thng bo da trn thng tin v kha cng
khai ca A v n.
1
3
4
M = S A = (1,1, 2, 1, 1, 0 ) mod 7
4
1
2
M = 17 mod 7 = 3
168
http://www.ebook.edu.vn
M ' = (M R A ) mod n
h2,1
S ' = mk' ,K , m1'
M
h
k ,1
h1, 2 K h1, 2 k 1
h2, 2 K h2, 2 k 1
M
M
M
hk , 2 K hk , 2 k 1
h1, 2 k
h2, 2 k
+ (r1 , K , r2 k )
M
hk , 2 k
)
(
= (M H A + R A )mod n
= (M + R A )mod n
'r
= (M R A + R A ) mod n
=M
Cn ch rng, vo nm 1984 Odlyzko ph c s ch k ny.
V d: Tr li v d trc vi k = 3, n = 7.
Ma trn kha cng khai H c dng:
0
H = 1
1
169
0
1
http://www.ebook.edu.vn
1
3
4
M ' = M (R A ) = 3 (1,1, 0, 0, 0,1) mod 7
4
1
2
M ' = 3 6 mod 7 = 3 mod 7 = 4
Thng bo ngu nhin ha M' = 4 = (1, 0, 0)
Ch k xc thc S c tnh nh sau:
S' = M 'r H + R
0
S' = (0, 0, 1) 1
1
0 + (1,1, 0, 0, 0,1)
1
Da trn S nhn c, bn thu s kim tra bng cch s dng vct kha
cng khai A:
1
3
4
M = S'A = (2,1, 0, 0,1, 2 ) mod 7 = 10 mod 7 = 3
4
1
2
4.4.2. S xc thc Ong-Schnorr-Shamir.
S xc thc ny c Ong,Schnorr v Shamir a ra vo 1984.
Trong s ny, ngi gi (ngi s dng A) chn mt s nguyn ln
n A ( n A khng nht thit phi l mt s nguyn t). Sau A chn mt s
170
http://www.ebook.edu.vn
S1 = 2
S2 = 2
[(MR )+ R ]mod n
k [(MR ) R ]mod n
1
A
1
A
S1 + K AS2 mod n A = M
Thc vy ta c:
[ [( ) ]] + K [2 k [(MR ) R ]] mod n
)
[(MR ) + R ] + 4 K k [(MR ) R ] mod n
[(MR ) + R ] 4 k k [(MR ) R ] mod n
[(MR ) + R ] 4 [(MR ) R ] mod n
[M R + 2MR R + R ] [M R 2MR R + R ]mod n
(M R + 2M + R M R + 2M R )mod n
S12 + K A S 22 mod n A = 2 1 MR A1 + R A
=4
1
A
=4
1
A
=4
1
A
=4
=4
=4
2
A
2
A
1
A
2
A
2
A
1
A
2
A
1
A
2
A
1
A
1
A
2
A
2
A
2
A
1
A
2
A
2
A
(2M + 2M ) mod n A
=M
V d: Gi s ngi gi A chn n A = 27 v k A = 5
(ta c .(27, 5) = 1). A tnh K A nh sau:
( )
2
= 51 mod 27 = (11)2 mod 27
= 121mod 27 = 14
171
http://www.ebook.edu.vn
[(MR )+ R ]mod n
1
A
= 14[(25.25) + 13]mod 27
= 14.638 mod 27 = 8932 mod 27 = 22
1
[(
S2 = 2 k A MR A R A mod n A
= 14.5[(25.25) 13]mod 27
= 70.612 mod 27 = 42840 mod 27 = 18
(Ta c 2 1 mod 27 = 14 v 131 mod 27 = 25 ).
S2 = E K (M 2 S1 )
M
172
http://www.ebook.edu.vn
SJ = E K M J SJ 1
Theo cch ny ta to c mt ch k Sk (M )
SK (M ) = E K M1 M 2 K M J SJ
M1
MJ
M2
EK
EK
EK
SJ 1
EK
S2
S1
SJ
EK
SK (M )
i=2
M
i=n
(
)
(K 2,0 , K 2,1 )
(K n,0 , K n,1 )
{(
)(
) (
)}
{(
)(
( )
) (
)}
173
http://www.ebook.edu.vn
1
2
n
V d : Nu thng bo M l :
M = m1 m 2
M= 1
0
m3
0
m 4 K m n 1 m n
1 K 1
1
K 2,i
Th ch k SG(M) l:
SG (M ) = K1,i
SG (M ) = K1,1
K 2,0
K 3,i
K 3,0
K 4, i
K 4,1
K K n 1, i
n 1
K K n 1,1
K n,i
K n ,1
Bn tin n bt
Khi nn
H(M )
Cc kha
K1,0 , K 2,0 , K , K r ,0
K1,1, K 2,1, K , K r ,1
Chn kha
SG(M)
E K (S)
174
http://www.ebook.edu.vn
EK
S = R
1, i1
1, i1
1,i 1
?
E K S2,i = R 2,i
2 ,i 2
2
2
M
EK
S
= R
n
,
i
n,i n
n ,i n
n
R , R
,K, R n , i = E K S1, i ,K, E K Sn , i
1
,
i
2
,
i
1
2
n
n ,i n
n
1,i1 1
Cn ch rng s ch k D-L s m rng di ch k ch khng
phi l nn n ! Nu DES c s dng th mt bn tin n bt s cn mt ch
k s SG(M) c di l 56.n bt. V vy, khc phc nhc im ny bn
tin n cn c nn thnh mt bn tm lc thng bo r bt (r << n ) bng mt
hm bm H(M) trc khi p dng s D-L.
Hnh 4.10 ch ra qu trnh kim tra ch k.
SG(M)
M
Bn tin n bt
SG(M)
K1, i ,K, K n , i
1
H(M)
S
S1,i ,K, Sn ,i
Chn cc phn t ca S
S1,i ,K, Sr ,i
1
R1,i ,K, R r ,i
1
E K (S)
R1,i ,K, R n ,i
Chn cc phn t ca R
K1, i ,K, K r , i
So snh
u ra xc thc
Hnh 4.10: Kim tra ch k D-L (u thu)
Cn ch rng ch k y ch cn l tp r kha.
Mt hn ch khc cn phi ni ti l : v mt na s kha b l sau khi
kim tra nn s ny ch c th c s dng mt ln vi mt cp kha cho
175
http://www.ebook.edu.vn
Hp ng
kinh t
.
Thut ton
bm
a3edbf5
Tm lc thng bo
Bn tin gc
3408scj ..
M ho
Kho cng khai
Tm lc m
Kho b mt ca
ngi gi
3408scj ..
Thng bo c k
bng ch k s
Hp ng
kinh t
.
176
http://www.ebook.edu.vn
3408scj ..
Gii m
a3edbf5
Tm lc m
Kho cng khai
ca ngi gi
Hp ng
kinh t
.
Tm lc thng bo
c phc hi
Thut ton
bm
a3edbf5
Tm lc thng bo
V d: S ch k s RSA.
C th coi bi ton xc thc l bi ton "i ngu" vi bi ton bo mt.
V vy, s dng ngc thut ton RSA ta c th c c mt s ch k s
RSA nh sau:
Gi s n = p.q , trong p v q l cc s nguyn t ln c kch thc tng
ng.
K = (n , e , d ) : d Z n* , ed 1 mod(n )
A
Cng b E A
DA = d A
E B = (e B , n B )
E A = (e A , n A )
K: SA = m d mod n A
A
Cng b E B
DB = dB
Ly E A
eA
trn m.
b. Trng hp bn tin r m cn gi b mt (Hnh 4.14).
A k bn tin r m c ch k SA . Sau A dng kho m cng khai
E B ca B lp bn m M = E B (m , SA ) ri gi n B. Khi nhn c bn m
Gi M cho B
Ly E B
DA = d A
Cng b E A
E B = (e B , n B )
E A = (e A , n A )
Cng b E B
DB = dB
Ly E A
B tnh:
A tnh:
dB
i.
SA = m d mod n A
i. X = M
ii.
X = m Sa
ii. X = m Sa
mod n B
iii. M = X e mod n B
4.6. bi tp
1. Gi s p =25307 cn = 2 l cc tham s cng khai dng cho th tc tho
thun kho Diffie-Hellman.
Gi s A chn x = 3578 v B chn y = 19956. Hy tnh kho chung ca A
v B.
178
http://www.ebook.edu.vn
ngha hm bm h : 1,K, n
} Z
*
x
n theo quy tc h (x ) = mod n .
(e, d).
179
http://www.ebook.edu.vn
180
http://www.ebook.edu.vn
Ph lc 1 - i s tru tng.
1.1. Nhm.
1.1.1. Php ton hai ngi:
nh ngha 1.1: Php ton hai ngi * trn tp S lmt nh x t S x S vo
S. Tc l * l mt quy tc gn mi cp c sp cc phn t trong S vi mt
phn t ca S.
1.1.2. nh ngha nhm.
tin sau:
(1) Php ton nhm kt hp. Tc l
a * (b * c) = (a * b) * c
a, b, c G .
a *1 = 1* a
a G
1
(3) Vi mi a G , tn ti mt phn t a G c gi l ngc ca a
1
sao cho a * a = a * a = 1
Nhm c gi l giao hon (hay nhm Abel) nu
(4) a * b = b * a
a, b, G
181
http://www.ebook.edu.vn
phn t n v l 1
182
http://www.ebook.edu.vn
Cho G l mt nhm.
(1) Nu cp ca mt phn t a G l t th cp ca a k l t / UCLN(t , k ) .
*
V d: Xt nhm nhn Z19 = {1, 2, ..., 18}c cp 18. Nhm ny l nhm
*
xyclic v c mt phn t sinh l = 2 . Cc nhm con ca Z19 v cc phn t
{1}
Cc phn t sinh
Cp
18
7 ,11
8, 12
4, 5, 6, 9, 16 , 17
2, 3, 10 , 13, 14 , 15
18
{1,18 }
{1, 7,11 }
{1, 7, 8,11,12,18 }
{1, 4, 5, 6, 7, 9,11,16,17 }
{1, 2, 3,K,18 }
1.2. Vnh.
1.2.1. nh ngha 1.6.
a x (b x c ) = (a x b ) x c
a , b , c R
1x a = a x1 = a
a R
a x (b + c ) = (a x b ) + (a x c )
(b + c ) x a = (b x a ) + (c x a )
a , b , c R
a , b , R
1.2.2. Cc v d:
Co so ly thuyet mat ma
183
http://www.ebook.edu.vn
1.3. Trng.
1.3.1. nh ngha 1.8.
Trng l mt vnh giao hon trong mi phn t khc khng u c
phn t nghch o (ngc ca php nhn).
1.3.2. c s ca trng.
+42
1+K
+ 1 khng bng 0
nh ngha 1.9: c s ca mt trng l 0 nu 11
43
m ln
m sao cho
1 = 0 .
i =1
184
http://www.ebook.edu.vn
1.3.4. nh l 1.8.
Nu c s m ca trng khng bng khng th m phi l s nguyn t.
1.3.5. nh ngha 1.10.
Mt tp con F ca trng E l mt trng con ca E nu F l mt trng
cng vi cc php ton trong E. Khi E c gi l trng m rng ca F.
1.3.6. Trng hu hn.
1.3.6.1. nh ngha 1.11: Trng hu hn l mt trng F c cha mt s
hu hn cc phn t. Cp ca trng F l s cc phn t trong F.
1.3.6.2. Cc tnh cht c bn.
a. nh l 1.9: S tn ti v tnh duy nht ca cc trng hu hn.
m
- Nu F l mt trng hu hn th F cha p phn t vi p l mt s
Trng ny c k hiu l GF (p m ) .
Hai trng c gi l ng cu nu chng ging nhau v mt cu trc
mc d cch biu din cc phn t c th l khc nhau.
Cn ch rng nu p l mt s nguyn t th Zp l mt trng v bi vy
mi trng cp p u ng cu vi Zp .
b. nh l 1.10:
m
Nu Fq l mt trng hu hn cp q = p , p - s nguyn t, th c s
( )
n
p
=a.
trong trng con F p nu v ch nu a
Co so ly thuyet mat ma
185
http://www.ebook.edu.vn
d. nh ngha 1.12:
Cc phn t khc khng ca Fq to nn mt nhm vi php nhn c
*
gi l nhm nhn ca Fq v c k hiu l Fq .
*
q
e. nh l 1.12: Fq l nhm nhn cyclic cp q 1 . Bi vy a = a vi
a Fq
f. nh ngha 1.13:
*
Phn t sinh ca nhm cyclic Fq c gi l phn t
(a
+ b)
pt
= ap + bp
t 0
(x ) = a n x n + K + a 2 x 2 + a 1 x + a 0
i
trong a i R v n 0 . Phn t a i c gi l h s ca x trong (x ) .
(a thc hng s) v a 0 0 th (x ) c bc 0. Nu tt c cc h s ca (x )
186
http://www.ebook.edu.vn
- V d vnh a thc:
3
2
Cho (x ) = x + x + 1 v g(x ) = x + x l cc phn t ca vnh a thc
(x ) + g(x ) = x 3 + x 2 + 1
(x ).g(x ) = x 5 + x 4 + x 3 + x
V d:
g(x ) = x 6 + x 5 + x 3 + x 2 + x + 1
Ta c
g(x ) = x 2 h(x ) + x 3 + x + 1
3
2
Bi vy g(x ) mod h(x ) = x + x + 1 v g (x )div h (x ) = x
1.4.5. c ca mt a thc.
Co so ly thuyet mat ma
187
http://www.ebook.edu.vn
g (x ), r (x ) F [x ]
tho
mn
trong
Co so ly thuyet mat ma
188
http://www.ebook.edu.vn
1.4.8.3. nh l 1.16:
(x ) = a 1 (x ) 1 2 (x ) 2 K k (x ) k
e
: Hai a thc g (x ) , h (x ) Z p [x ]
Ra
: UCLN (g (x ), h (x ))
Co so ly thuyet mat ma
189
http://www.ebook.edu.vn
1.4.9.1. nh l 1.17:
Vi mi gi tr m 1 , tn ti mt a thc bt kh quy nh chun bc m
trn Zp . Bi vy, mi trng hu hn u c biu din a thc.
( )
m
Cc phn t ca hu hn F p s c biu din bi cc a thc trong
Z p [x ] c bc nh hn m. Nu g (x ) , h (x ) F p m
: Hai a thc g (x ) , h (x ) Z p [x ]
Ra
: d (x ) = UCLN (g (x ) , h (x )) v cc a thc
s (x ), t (x ) Z p [x ] tho mn s (x ). g (x ) + t (x ). h (x ) = d (x )
( )
: a thc khc khng g (x ) F (p ) (Cc phn t trng F(p )
m
1.4.9.3. Thut ton tnh nghch o trong F p .
Vo
Ra
( )
m
: g (x ) F p
1
Co so ly thuyet mat ma
190
http://www.ebook.edu.vn
( )
*
m
thu nu x l phn t sinh ca F p l nhm nhn gm tt c cc phn t
( )
n
khc khng trong F p = Zp [x]/ ((x ))
1.4.9.5. nh l 1.18:
k
m
thu nu v ch nu (x ) l c ca x 1 vi k = p 1 v khng l c
ca nh thc ny vi s nguyn dng k nh hn.
1.4.9.6. nh l 1.19:
Vi mi gi tr m1, tn ti mt a thc nguyn thu nh chun bc m
m
trn Zp . Thc s c ng p 1 / m cc a thc nh vy.
( )
1.4.9.7. V d: Trng hu hn F 2 4 cp 16
4
C th thy rng (x ) = x + x + 1 l mt a thc bt kh quy trn Z 2 . Bi
( )
( )
F 2 4 = { a 3 x 3 + a 2 x 2 + a 1 x + a 0 a i {0 , 1}}
Sau y l cc v d v s hc ca trng:
- Php cng
: (1 0 1 1 ) + (1 0 0 1 ) = (0 0 1 0 )
- Php nhn
: nhm hai phn t (1 1 0 1 ) v (1 0 0 1 ) ta nhn
chng nh cc a thc ri ly phn d khi chia tch nhn c cho (x ) .
(x
)(
+ x 2 + 1 . x 2 +1 = x 6 + x 5 + x 2 + 1 x 3 + x 2 + x +1(mod(x ))
Bi vy (1 1 0 1 ) + (1 0 0 1 ) = (1 1 1 1 )
( )
(x
)(
+ x 2 +1 . x 2 +1 = x 5 + x 2 + x +1
1(mod(x ))
T (1 0 1 1 ). (0 1 0 1 ) = (0 0 0 1 )
Co so ly thuyet mat ma
191
http://www.ebook.edu.vn
( )
( )
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
1
x
x2
x3
x+1
x2 + x
x3 + x2
x3 + x + 1
x2 + 1
x3 + x
x2 + x +1
x3 + x2 + x
x3 + x2 + x + 1
x3 + x2 + 1
x3 + 1
(0001)
(0010)
(0100)
(1000)
(0011)
(0110)
(1100)
(1011)
(0101)
(1010)
(0111)
(1110)
(1111)
(1101)
(1001)
4
Bng cc lu tha ca x theo modulo (x ) = x + x + 1
nu
e i2 (x ) = e i (x ) .
Cho a (x ) Z 2 [x ] / x n + 1 cp ca a(x) (k hiu l ord (a (x )) ) l s
nguyn dng nh nht t sao cho:
[a (x )]t
e i (x ) mod x n + 1 .Trong
trong vnh.
192
http://www.ebook.edu.vn
m = max ord g i (x ) .
i
l m
3. max ord (a (x )) = 2 2 1
n = 2 l u . Trong u l v
vi
- V d: Xt vnh Z 2 [x ] / x 5 + 1
Vy
x 5 + 1 = (1 + x ) 1 + x + x 2 + x 3 + x 4
Ta c
max ord (a (x )) = 2 4 1 = 15
- V d: Xt vnh Z 2 [x ] / x 7 + 1
)(
x 7 + 1 = (1 + x ) 1 + x + x 3 + 1 + x 2 + x 3
Ta c
M = 23 1 = 7
e5 = 1 + x + x 2 + x 4 ,
e 2 (x ) = x i ,
i =1
e3 = x + x 2 + x 4 ,
e6 = x 3 + x 5 + x 6 ,
e4 = 1 + x 3 + x 5 + x 6
6
e 7 (x ) = x i
i =0
V d: Xt vnh Z 2 [x ] / x 7 + 1 .
Co so ly thuyet mat ma
193
http://www.ebook.edu.vn
g 2 (x ) (x ) mod x n + 1
Gi Q l tp hp cha cc thng d bc 2.
1.4.11.2. B 1.22:
Vi n l mi (x ) 0 u l thng d bc 2. Mi (x ) u c mt cn
bc 2 duy nht. Ta c:
Q = 2n 1
1.4.11.3. B 1.23:
Vi n chn, (x ) Q khi v ch khi (x ) l tng ca cc n thc c m
chn. Ta c: Q =
n
22
1.
1.4.11.4. B 1.24:
Vi n chn, cc cn bc 2 ca mt thng d bc hai c xc nh theo
cng thc sau:
n
g(x ) = 1 + x 2 x t + (x )
t U
n
2
n
22
. Nu (x ) = i x 2i th
(x ) = i x i ( (x ) c gi l cn bc 2
chnh ca (x ) ).
Cc g(x) c gi l cc phn t lin hp.
- V d: n = 8
Cc cn bc hai ca cc x 2i c cho trong bng sau:
x 2i
TT
1
2
3
4
x2
x4
x6
x8 = 1
(1)
(014)
(126)
(137)
(2)
(024)
(125)
(237)
(3)
(034)
(135)
(236)
(4)
(015)
(016)
(037)
Co so ly thuyet mat ma
194
http://www.ebook.edu.vn
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
(5)
(045)
(256)
(257)
(01246)
(01347)
(12367)
(02456)
(03457)
(23567)
(0123467)
(0234567)
(6)
(046)
(156)
(367)
(01245)
(02347)
(12357)
(01456)
(03467)
(13567)
(0123457)
(0134567)
(7)
(047)
(157)
(267)
(01345)
(02346)
(12356)
(01457)
(02467)
(12567)
(0123456)
(0124567)
(4)
(145)
(246)
(347)
(01256)
(01357)
(02367)
(12456)
(13457)
(23467)
(0123567)
(1234567)
(01246 ) 1 + x + x 2 + x 4 + x 6
V d:
( a1 + a 2 + K as )p
Co so ly thuyet mat ma
= a1p n + a 2p n + K + a sp n
195
http://www.ebook.edu.vn
Ph lc 2 - To s gi ngu nhin
Ph lc 2 - To s gi ngu nhin
http://www.ebook.edu.vn
Ph lc 2 - To s gi ngu nhin
a ( X ) .x i mod g ( X )
Vi a ( X ) l mt a thc khc khng c deg a ( X ) k 1 ( a ( X ) l a
thc mm), g ( X ) l mt a thc nguyn thy bc k.
Trong trng hp vnh a thc c hai lp k xyclic, tc l khi:
n 1
X n + 1 = (1 + X ) x i
i =0
( n = 3,5,11,17,19, ...)
n 1
y (1 + X ) v e0 ( X ) = x i u l cc a thc bt kh quy.
i=0
a ( X ) .bi ( x ) e0 ( X )
Vi a ( X ) l a thc mm c deg a ( X ) n 2 .
V d: n = 5, ta c:
X5 + 1 = (1 + X ) . 1 + X + X 2 + X 3 + X 4
Gi s a ( X ) + 1 , b ( X ) =1 + X 2 + X 4 ( 024 )
Khi ta c dy chu k 24 1 = 15 l nhm nhn xyclic sau :
197
http://www.ebook.edu.vn
Ph lc 2 - To s gi ngu nhin
1010001101
0100110101
1101010001
0001101001
1100011010
0100011010
198
http://www.ebook.edu.vn
Ph lc 2 - To s gi ngu nhin
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1000110010
0101000110
1001101010
1010011010
0110010110
1101000110
0011001011
1111111111
0011010011
1010100011
0110100110
1001011010
0101101010
0101000110
1000110100
0100011001
1101001101
0001100101
1101010001
0010110101
1010001100
0110101000
1011010100
0011010100
0110101000
199
http://www.ebook.edu.vn
Ph lc 2 - To s gi ngu nhin
trong
zi = si mod 2
1 i l. Khi f l mt b to RSA -(k,l).
Di y l mt v d v b to RSA.
V d 2.2.
Gi s n = 91261 = 263347, b = 1547 v s0 = 75364. 20 bt u tin
to bi b to RSA c tnh theo bng 12.2. Bi vy xu bt to t mm kho
ny l :
10000111011110011000
Bng 2.2. Cc bt c to bi b to RSA
200
http://www.ebook.edu.vn
Ph lc 2 - To s gi ngu nhin
i
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
si
75634
31483
31238
51968
39796
28761
14089
5923
44891
62284
11889
43467
71215
10401
77444
56794
78147
72137
89592
29022
13356
201
zi
1
0
0
0
0
1
1
1
0
1
1
1
1
0
0
1
1
0
0
0
http://www.ebook.edu.vn