Minh Phuong Nguyen, III A, nr 14 Analiza i interpretacja - "O ksice" Czesawa Miosza

Czesaw Miosz jest uwaany za jednego z najwybitniejszych polskich poetw XX w. Swoje przeycia zwizane z wojn opisa w formie wierszw i jednym z nich jest wiersz "o ksice" (1943). Widoki zawarte w owym utworze s jakby odbiciem tego, co autor widzia w rzeczywistoci. Przedstawiona zostaa katastroficzna wizja wiata okrutny obraz wojny, zagady i oglnego zniszczenia. Utwr napisany jest tekstem cigym, 13-sto zgoskowcem. Zdania s rozbudowane, utwr sprawia wraenie prozy. Wystpuj przerzutnie, jeden wers jest czsto jedn myl. Zastosowane rymy s nieregularne ("wspaniaych" - "pieway", "szrapneli" - "widzieli"). W wierszu wystepuje przewaga ciemnych barw - liczne epitety opisujce rzeczywisto wojenn: "noce sine", "epoka burzy", "niebo spienione", "dzie apokalipsy". Wiele sw wskazuje te na katastrofizm: "ciemno", "haas", "pocisk", "poar". Takie sowa jak "pociski pieway", "wybucha sygna", "haas metali" nadaj wierszowi efektu dwiku - udwiczniaj go, obrazuj. Wystpuje te apostrofa i pytanie retoryczne ("Gdzie jest dla ciebie..."). Znale mona te antropomorfizacj ("stolice krciy si pijane"), liczne porwnania ("szumi liciem, jak tamten opota sztandarem") i aluzje biblijne ("dzie apokalipsy", "na czole pitno"). Nie ma w wierszu wyranego "ja" lirycznego, podmiot liryczny wypowiada si w imieniu zbiorowoci, utosamia si z jak grup (wystpuj czasowniki/zwroty o formie liczby mnogiej, np. "W czasach dziwnych i wrogich ylimy, wspaniaych/nad gowami naszymi pociski pieway") Mona miao powiedzie, e bohaterem tego wiersza jest cay nard polski, a wic pokolenie autora. Czasy dziwne i wrogie, ale te wspaniae za razem dotyczyy okresu odrodzenia si pastwa w chwili odzyskania niepodlegoci. Wykoczony kraj wojn by saby i biedny. Dodatkowo niestabilna sytuacja na wiecie i prawdopodobietwo wybuchu drugiej wojny wiatowej przyczyniay si jednak do powstania atmosfery panicznego strachu i niepokoju o przyszoc. Dalsza cz wiersza dotyczy ju konkretnie wojny, jakie s jej skutki i zwizane z ni

okrutne widoki ("pastwa dawno zburzono, stolice wrzecionem/krciy si pijane pod niebem spienionym"). Autor zastanawia si jakie jest miejsce ksiki oraz jej rola w takich czasach i w takim wiecie. Sam stwierdza, e ju nikt nie ma czasu by jej czyta. Ale to wanie ona jest dla autora jedynym wytchnieniem od brutalnej rzeczywistoci. Jest dla niego jak muza i by moe to wanie do ksiki skierowany jest owy wiersz. Poeta zdaje sobie spraw, e to co stworzy moe na zawsze pozosta tajemnic. Jego twrczo i wielu innych artystw moe pozosta nieodkryta. Przeczuwa, e ich wiersze nie doczekaj si nigdy chway, a ich stwrcy sawy. Mwi tu o bezimiennej sawie, gincej na jego oczach ("Wic saw nam znaczono stworzy bezimienn,/jak okrzyk poegnalny odchodzcych - w ciemno."). Godzi si na to i nadal pisze, pozostajc do koca wierny swej idei podtrzymywaniu na duchu spoeczestwa polskiego. Wanie ta czynno nadaje mu sens ycia. Mwi te o ksikach innych pisarzy gdzie przedstawia najwaniejsze dla niego, ale niestety zaprzepaszczone przez epok tzw. "elementy", czyli uniwersalne wartoci ukryte w obrazach i literackich motywach. Dla Miosza na ksik skadaj si m. in. pikno ("mglisty wieczr" nawizujcy do Conrada), poczucie boskiej transcendencji ("Faustowskie niebo" Goethego), yciowa mdro (chd wierszy Hafisa), i wreszcie wiedza o sensie okrutnej historii (odsaniane przez Norwida "surowe prawa dziejw"). W utworze wystpuje pod koniec wspomnienie rewolucji padziernikowej, oraz zapowied katastrofy - a mianowicie faszyzmu. Ostatecznie przepowiada rwnie zbliajca si zagad, mier, ciemno, zupen pustk