.

-
2001


ISBN 5-7443-0058-9

188680, ,
, . , 25.
./: (8-270) 75-518

.. , 2001 .
.. , , - 2001 .
,
2001 .

,
. ,
,

.

, ,
,
( ). , , , .
, ,
,
, ,
.
, (Harnack),
(Seeberg) (Loofs),
. , , ,
.
. , ,
. , , , ,
.
, , ,
,
, !

 . , , , ,
.

.

. , , . ,
, .
(, , ),
. , , ,
.
,
- .
, .
, ,
(. Kelly, Early Christian Doctrines, 1958,
. 37): , , , .
,
. , ,
. ,
.
,
. , "

 , ,
.
, ,
, .
.
.
.
.
,
.
.
.
...
, 1963

XIX . , , . ...
, 1966

, .
#

 1960- .
, 1969

.
, 1981


1.

. , (, ),
.
, ,
. ,
, .

:
, . 95 , ;
, . 115 ; , ;
, . 110 , ;
, . 130 , , ;
, . 140 ,
;
, . 150 , ;
, . 150 , ,
, , , ;
(), II , , .

, ,
,
. , , , %

 .
. ,
, , (). .
- , .
, ,

.
, (. ,
(legalism). ,

, ,

, .
,
. , , . , .
.
,
, . ,
.
. ,
, , . ,
. .
, , ,
(. . 3:21 ),
. ,
&

 ,
. ,
, , ,
, , . ,
. ,
,
. -
, ,
, ,
.

, . , , . . ,
.
, , .
, , , ;
. ,
. ( ), , ,
, .
.
, , .
.
(gratia, ). , . ,
, .
, .. . , '

 , . ,
,
(),
(), . , , , ,
, ( ,
). , ,
.
,
, ,
(. Torrance, The Doctrine of Grace in the Apostolic Fathers, 1948).
,
. ,
,
, ,
, . ,

.

,
. ,
.
, .
; .
, ,
,
, . ,
. , , , , .

(., . IX, 8).


 ; , , - .
, ,
, , ,
. ,
, .
, ,
. , .

,
. ,
, , . , , , . (
). - , , , , . ,
, .
. ,
. , ; .
, . , , ,
(. XVIII, 2).1
,
, .
. : ,
1

. : , , 1994, . 315. . .


 ,
, ; ,
, (. I).2
,
- . . , ,
,
.
( ; , ,
, [ ] (. II).3 ,
,
. , . , ,
,
.
:
,
,
. , ,
, , ,
, ,
. , , . () ,
, , .
, .
,
.
2
3

, . 340. . .
, . 341. . .

 , ,
, , , (2:22; 4:2 ).
. , ,
, ,
,
. , ( I-III; ; III:2; VII:2).

.
, .
. . ,

.
, .
, , .
,
,
, .

.
. :
1.
, (
);
2. ,
,
( ).
!

, . .
(Sohm) ,
; , (Kirchenrecht I, 1892).
, . , ;
(; Seeberg). , , . ,
, , ,
, . (Linton, Das Problem der Urkirche in der neueren
Forschung, 1932).

, (, )
. , ,
. , (. 20).
, , .
,
, , .
( )
. , , ( , III, 39).

2.
,
.
"

,
, .
, .
.
. ,
,
, (Oratio ad Graecos,4 ,
, 165 .) (De
resurrectione mortuorum,5 Supplicatio pro christianis,6 170 .). (Ad Autolycum libris tres,7 169-182),
COHORTATIO AD
GRAECOS,8 . . , ,
(., ., , , IV, 3).

,
,
(., ).
, , ,
.
, . : ,
(Supplicatio).
(, Oratio ad Graecos; ).
.
4
5
6
7
8

. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
#

. , .
, ,
, . . , ,
. ,
, .
, , , . , , .
.
,
.

.
(VII, VIII).
, , ,
.
. , , .
,
, . , , . .
, .
, ,
(Cohortatio ad graecos, ).
, . () .
. . $

 . ,
,
. , , , , , , . ,
. ,
logos spermatikos. , , ,
, . .
. , .

, ,
,
.
. ( )
. , , . .
, , ,
, .
.
, .
( ).
, ,
, , . . , .
. , , .
,
.
, . , . ,
, ,
%

 , . . .
: , ,
.
,
(), . , . ,
, . (
).
. , ,
(, . ),
(). , , ,

, , .
(. Kelly,
Early Christian Doctrines, . 100 ).
, ,
. , .
. . ,
. ,
. ,
, .
&

3.

.
,
,
(: ). (
) , , , ,
66 . , ( , ,
) . ,
,
. . , - .
.
,
,
. .
.
,
, ,

. , , (. 5) ,
. ,
'

 ,
.
( -, )
. ,
.
, . , (, , 48) , ,
( ). , . ,
.
, ,
, .
, ,

( ); .
, .
. ,
350 . , , , , , .
, . ,
(. ). ,
, , , , , ,


. , , ,
( ,
. ,
(Schoeps,
Theol. und Gesch. des Judenchristentums, 1949).

, . ( ) - ,
,
, , , , ,
.
. ,
. .
, , . . Pistis Sophia, ,
. , ( ) 1946 . , , 13 ,
48 .

. .

.
,
(. 8), . , (IV, 22), .
(, , ), , , (, , , ).


 ,
, .
.
, ,
,
. , .
. , , , .

.
, . ,
,
. , , , . ,
, .
(), ()
().
.
.
.
. ,
.
.
, . 8:9-24 ,
. , . , ,
, .
, .
100120 . .

 125 .
, .
, 135160 ., .
.
.
.
,
.
, . ,
:
,
, ,

.
. ,
,
, .
, , , , , , (Adversus haereses, I).9 ,
, , , .
, . . ,
, .
, , .
,
, - . . , , ,
, .
-, , . ,
9

. . .
!

 . , . -
, , .
, . , , ,
.
. , ,
, . ( )
( ). , ,
( ), . , ,
, ().
, , . , ,
.
, .
.
,
.
: , ,
. , ,
, , .
. . ,
, .
,
(), ,
,
. ,
, ,
. , (
, ) .
"

, , , . . :
.
, ,
.

. ,
, , .
,
, .
. ,
. . ,
.
,
. ,
, ,
.
.
,
. .

(), . ,

, , .
. , , .
,
, , (. , Hist. eccl.
IV, 28, 29).
:
, . ().
#

 ( ) . ,
. (. ). .
,
.
, . - , , .
:
,
(blasfemia creatoris).
,
. ,
. .
. , . ,
(Epideixis, 99).
,
. ,

.
blasfemia creatoris, . :
.

. , , , .
, , (blasfemia
$

creatoris, , )
. . , , , , , , , ,
. , . - ,
.
. , .
( )
, ; , . , , ,
.
, ,
: ,
, .
, .
, , ,
.
,
, .
140 ,
,
VI .
, .
, ,
,
. . , , . %

 : Separatio legis et evangelii proprium et

princi pale opus est Marcionis (Adv. Marc. I, 19).10

. ( ) -, , , ,
.
, , ,
, .
. . , . , ,
.
. , .
.
,
. . ,
. .
. , . :

, ,
? (Adv, haeres. IV, 51,1).
, , .
.
, , , . . , .
. , .
. 10
.
. .

&

. ,
.
( ), .
,
,
.
, :
,
; ; . , , .

4. -

(, , )

, . ,
-.
,
, .
, , . , , ,
.

().

, ,
, , , .
'

, . . . 177
( III ).
. ,
Adversus haereses, ,
. ,
Epideixis, . , 1904 .
, , ,
. , .
. ,

.
.

, . .
, . , , .
,
. ,
, ,
, , .
.
. , ,
.
. , .
!

 .
, , , , . , ,
, . ,
, ,
, . (Adv. haeres. III,3)
, ( )
.
, , .
regula
veritatis, .
regula fidei,
. :
,
,
. ,
( ) ,

. ,
,
(veritas), , ,
.
, .
( salutis). ,
.
. . ,
!

 . , , ,
. , ,
.

.
. .
, ,
-, (. Wingren, Manniskan och inkarnationen enligt Irenaeus,11 1947, 28).
. :
. ,
. , .
. . , , ,
( , Adv. haeres. V, 16,2).
, , , . .
. , . , .
.
, . ,
,
, .
, , , ,
, .
. 1:26, (imago similitudo) . , 11

. . .

 , , . .
,
. (Wingren, 1947).
, ,
, .
, ,
, , . ,
, , . , ,
. .
, , .
,
, . ,
.
, , , . .
.
, , ,
, . , . . , ,
. .

, .
-: ,
. : naturalia praecepta lex mosaica , ,
. ,
.
, . ;
.
,
. ,
!!

 .
, .
, ,
,
.
, , . , , . ,
,
. . ,

.
,
. . , , , .
. , . ,
, - , : , ,
(. 2:17).
. , .
. , . .
, . ,
: , .
, , ,
.
, , , , ,
, ,
.
, .
.
.
!"


. . , , . .
, .
.
, . ,
.
oeconomia salutis : recapitulatio ().
, . . 1:10, , (
, ...).
, recapitilatio .
, , , , . .
, ,

,
(Adv. haeres. III, 21,9).
recapitulatio ,
.
, .
. ,
. , , , , . ,
(III, 18,7; . Aulen,
Dogmhistoria, 32). ; , ,
. , . vere homo, vere deus.
!#

 . , . ,
. , .
, , :
, , , , ,
, , , ,
, , , ,
(II, 28,6).
( ).
, , , , .

. - . Adv. haeres. I, 10,1
:
, .
:
, , , ,
, , , , , , , , ,
, ,
, ,
, , , , ,
.

, .
,
, , , . .
, ,
(. , Wingren 1947, 212 ).
!$


.
,

.
II , .
, ,
, , , ,
. 195220 . 207 .
.
, . ,
. , .

.

. In ihm spricht sich der abendlandische Geist
zum erstenmal deutlich aus12 (Holl)
(Ges. Aufsatze III,2).

. ,
.
,
, ,
, ,
.
, , ,
. ,
, .
12

(.) . .
!%


. , (Apologeticum); , ,
(Adversus Marcionem; De praescri ptione haereticorum);
, (Adversus Praxean).

.

. . . ,
.
, . ! , , ,
, ,
, , , , . , ,
? , , , . , ,
, .
, , .
, . : ,
(De praescri pt. 7). , ,
, ,
. Adversus regulam nihil
scire, omnia scire est13 (ibid. 14).
.
(Adv. Hermog. 8).
. 13

, . . .

!&

 .
: certum est, quia impossibile (De carne
Christi, 5; . De baptismo, 2).
credo, quia absurdum, ,
.
, , .
. . , .
.
,
; naturaliter christiana.14 : .

. - .

,
. , , . , .
:
.
. , , , (De carne Christi, 11). , ,
, . :
. (propagatio animae ab anima). : (. Karpp, Probleme altchristlicher Anthropologie, 1950).
14

. . .
!'

 .
. .
,
. , . :
, . , . ,
, , .
. ,
. , , , . , ,
, . , : ;
, , , , ,
, , (Adv. Praxean, 9,2).
, ,
persona, .
. .
,
. substantia,
, .
.
.
, (, dispensatio). , .
,
. , , ,
. . .

( ).

. , ,
, . "

 : ! ! ?
? , .
, , (). , , . ,
, Deus mortuus,
Deus crucifixus, . .
, , .
.
:
Una substantia (= ) tres personae (= ):
Pater, Filius, Spiritus sanctus.
Persona Christi divina et humana natura
(substantia creatoris et substantia humana).

, , ,
. ,
.
: , (nova
lex) ,
.
. .
.
.
.
,
.
(merita) . , , . ,
.
. , , . ,
"

 , .
.
. ,
, . , , ,
, .
, ,
, , . , II () .
,
, , .
-
,
.

, ,

( 235 ). , , .
( ), ,
, , , , , .
. , , , .
"

5.

. ;
, .
. ,
,
.

. ,
( ).
, , .

. , , ,
. , ,
, . , , , . -

, .
.
,
, , ,
. ,
, ,
.
"!

,
, , .
. , .
244 , , , . , ,
. ,
. .
(E. de Faye; Hal Koch, Pronoia und Paideusis) , ,
. .
, ..,
(der mittlere Platonismus). , ,
, , .
, ,
. .
(. Nygren, Den kristna krlekstanken I, 1947, 160+163; Heinemann,
Plotin 1921) , , , . .
, . . , , ,
. - .
,
,
, . ,
""

 , ,
.
, , , .

.
.

, ,
, II .
II .
,
(. 150215), , , .

,
, .
.

, . , . .
:
: ( )
() ( ), .
,
. . , , .
,
. , , ,
. , ,
"#

, .
, , , ,
, ,
.
. . ,
. , ,

, .
, , . , ,
, , , ,
, .
, , . , , . .
, .
, .
- ,
, . , , ,
. . , . .
, .
, ,
. , ,
.
"$

 , , , .

,
(Hist. eccl., VI).
185 ,
, , .
203
. , - ,
(231). 251
, , 254 .
.
. ,
. ,
. (. . )
. , , .
( ),
, , , (De princi piis,
), .
,
. , .
-
. , , . -
553
. , , .
"%

 , ,
,
.
, . , ,
. ,
: , . ,
. .
. , .
:
, .
, . ,
, , ,
. , ,
,
.
, ,
, , . ,
.
. ,
, ,
. , .
,
. De princi piis;
. , , "&

 . :
1. .
2. .
3. .

. :
) , ,
,
().
) ,
,
, .
)
(), , . , ,
, . , . ,
, .
1. ,
.
.
. .
.

, .
. ,
. , (. , ). , : (
, ). ,
( ). (aeterna ac sempiterna generatio)
,
(. , ,
"'

 ). . ,
(), ,
. ( ).
(). , .
2. ,
,
. (, ) , , (. , ).
, .
, . ,
. , , . , ,
. . ,
,
. ,
.
3. , ,
, ,
. ,
. .
,
. ,
(homo esse cessavit; . : ).
, (), ,
, , . . , ,
, .

( ). . , ,
#

 ( ). . .

.
, ,
, , ,
,
. .
, . ,
, , .
, , ,
.

.

6. .
II , .
. , ,
. .
. ,

.
monarchia, , , ,
. , , , , . , , , , ,
, , .
#

 ,
,
. ,
, . ,
, , .
,
:
, .
, ,
() ,
, .

. ,
, . .
, , ,
.

, 190 - .
. : , . ,
- ,
, (, Adv. omn. haeres. 8).
: ,
, , ,
. ,
, , . ,
#

 , .
. .
, 260 .
, .
,
, .
, .
, . .

.
, ,
268 ,
: , , .
, ,
, .

, .
, ,
. , , 215 .
,
, . ,
,
. , . .
,
#!

 . . , ,
, .
, , ,
. .
. , , ,
.
:
, ,
;
, , . ,
, , . ,
,
. ,
,
,
(, . 214). , , ,
, , , . :
(modi) . , .
, ,
, ,
. ,
. ; . . ,
. .
,
, . , , , , 261 .
#"

, , :
( );
( ); ( ).

,
. ( )
. ,
(). , ,
(substantia).

, . ,
, .
:
, .
.
.
,
, : , , ,
.
,
III , .
, 250 , . ,
(
), ( ).
(. 311) , , .
##

7. .

IV ,
,
325 381 .
, , IV ,
. , IV , , , , .
,
, , -,
. , ,
, - , . , , ,
, . , , . ,

, .
. , , ; , ; ,
; . ,
. ,
, , , (, Orat. contra arianos, 1,5).15
, , 320 .
,
.
, ,
15
. . : . , , . 2,
. 181, ., 1994. . .

#$

 . , , , ,
,
325 .
: , ( ),
, , ,
.
.
, ,
,
. , consubstantialis, .

, , ,
, , .
.
(Nicenum) ,
IV 381
451 .
.
,
. ,
:
; , .
. ,
,
.
. , ,
, .
.
.
. , ,
#%

 .
, . ,
, .
, . ,
.
,
. , .
, .
, , , , .
, ,
, : ,
, .. , , ,
, , , , :
, , (),
, ,
; , , ,
.16

(. 374). , ,
, .
. .
. , , , , ,
, .
, (. 376)
, ( ) .
16
. : , . 1, . 69-70, 1996. .
.

#&

 , . ,
.
, 325 , . , , , .
: . IV ( 358 )
, (, ). , (
), ( ).
,
.
381 ( ),
.

8. .

(
) , . 328 . -
. .
373 , ,
381 .
: Oratio contra gentes17 Oratio de incarnatione Verbi,18 318 , 17
18

. . .
. . .
#'

, Orationes contra arianos,19 355 , ,

, 356 . Epistolae20
, .
(,
) . , , . ,
, . , . ,
367 .
, . ,
,
, . Was Christum treibt ist
Gottes Wort21 .

. :
1) ,
,
. ,
, .
2)
.
, , ,
, . , , .
, .
( ) , 19
20
21

. . .
. . .
, . . .

$

 . , , ,
, . .
, ,
. ,
,
.
.
, ,

. , . . ,

. , , ,
. , . ,
, , ,
, . ,
, (Or. de incarn. 13).22
, . , , , ,
. , ,
, .

. .
, ,
, .
-, , , . , ,

, . : . , , . 1, . 208, ., 1994.
. .

22

$

 , .
. . , ,
,
. , ,
. . .
,
, .
,
. ,

(). . ,
, ,
. , , . ,
, . , , , ,
,
. , , ...
, , , ...
,
,
(Or. contra arianos 2,70).23
: , ,
, ,
, . :

, , ,
23

, . 2, . 353. . .

 ,
, (Or. de incarn. 16).24
, ,
, .
,
, , ,
. ,
.
, ,
.
homoousios ( ,
, homoios), . ,
, . . , ,
, .
. ,
, , . . , .
. , ,
, . , , ,
(Or. contra arianos 3,4).25
, . ,
. ,
.
. .
,
. .
,
. , ,
.
, .
.
24
25

, . 1, . 211. . .
, . 2, . 374. . .
$!

,

.
(, ).


.
(. 379; ) , .
, (. 394) , (. . 390) Orationes26
.

,
, , , . . , ,
. , .

, , ,

, .

,
().

,
. , . ,
: ,
. , , , 26

. . .

$"

 , .
, ,
, , ,
,
(), ,
(). , , , .
, , - .
,
,
, .
.
( , ).
, ,
, .
( ), ,
: ,
, (Nazianz, Orat. 25, 16). ,
, : , , (, , , Nazianz, Orat. 28,1).
, , . ,
, .
, . ,
, ,
(mysterium trinitatis).

, ,
.
.
(
$#

 ),
De trinitate.27 , , .
, ,
.
, . , .
, ( , ), .
, , , , .

.
, , . ,
.
, , ( ) . , , ,
, ,
. : ,
(amans), , (quod amatur)
(amor). , . ,
. , ..
.
,
: , (res),
(visio) (intentio voluntatis). , 27

. . .

$$

 . - , , ,
(memoria interna visio voluntas).
: memoria, intelligentia
voluntas.
, . ,
; ;
.

, .

. , ,
.
, .
, , . ,
, V-VI ., , - . , .
,
,
.
Quicunque ( )
:
,
, ()
.28 : , , , :
, .
:
. , , , , , .
28
. : . ,
, . 4, . 477-478. . .

$%

 ,
.
: , , ;
;
(procedens).
.

9.

,
. ,
, , ?
. ,
, , IV .

. , ?
.
, , . IV
, , .
, ,
,
. , .
, . $&

. , . ,
( )
. , ,
, .
(Schoeps, Vom himmlischen Fleisch Christi, 1951, 9 ff. . Kelly, Early Christian
Doctrines, 294).
, . ,
,
. , (),
.
. , .
, , , , . , . ,
, .
, . , .
, ,
.
, , .
. , , .
, .
,
. , ,
, ,
. . $'

 ,
, .

,
. (. 394), (. 428), . (. 407),
,
. , .
, .

-, , ,
.
. .
, . ,
.
.
. ,
,
. ()
, ,
. , ,
. ,
, , .
, . . , .
, .
.
%

 ,
, .
, .
. .
. 1:14 , ,
, (
). , . : (. 2:7), , , : , , (De incarn., 9).
, , , .
. ,
. , ,
.
, ;
; (, De incarn. 12).
, , .

:
,
, , .
, , ;
, .
, . ( ), (
, , . 2:7).
%

 , . ,
.
, .
.
. .
, , , . ,
,
. , ,
.

V . - . , ,
. 431 , , ,
. ,
,
. (, . ).
, ( 428 .), .
. - ,
, ,
. , , .
, %

 , . , .

.
. ,
. ,
,
.
, , . .
,

- .
- . Keiner unter den
grossen Ketzern der Dogmengeschichte tragt diesen Namen so zu
unrecht wie Nestorius, (Seeberg; Lehrbuch der
Dogmengeschichte II. 2 uppl., 204),
(Loofs) .
, , , , ,
, .
,
.
, . ,

.
,
.
, : %!

 ,
.
. , , ().
, , , , . .
: , ().
.
, . , ,
. , , ,
, . .
().
. , ,
, . , , , .
, . ,
, . :
, ( ,
), - . , ,
.
,
, ,
.
. ,
,
%"

 .

.
, , . , ,
. ,
. ,
12 ,
.
.
, ,

( ). . , , ,
, .
, , ,
.
: , ,

, , .
,
,
. ,
.
, .

( ). , unio
personalis.
, , ousia. , ,
, ( ). , , ,
, .
%#

 : , .

, . , ,
.
,
. ,
.
,
451 , ,
, .
, , .

. . , , ,
. , ,
.
. .
.
( )
. ,
. , .
. I.
449 . . ,
, , .
- , , .
%$

 I
. , .
451 .
, .
, . , ,
, ,
, , , . ,
, , , ,
, .
, ,
, ,
.
, :
,29
, 30
( ) ,31
32 , 33
, ;
, 34 ,
, , , , 35
, ,36 , 37 (,
, , ) , () ,
29
,
, , .
.
30
, , . .
31
,
. .
32
. - . .
33
. .
34
; . 431. .
35
. .
36
( , , ).
.
37
. .

%%



, ,
, .38
. . , . ,
. , ,
. I,
,
.
,
.
.

, ,
, .
, , ,
, , .
, .
,
.
, .
,
.
, ,
()
. , .
, .
38

. : , .3, . 48, , 1996. . .

%&

 , . ,
, , ,
,
. , , ,
. , ,

( ).
, , (tale fuisse inde ab unione, quale fuerit
post ressurectionem).39 , ( , ),
.

,
, . . ,
. ,
.
,
. ,
, ,
, :
?
.

(. 543).
.
.
39
() , . . .

%'


(= ) (= ).
, , . ,
, (). ,

( ). . ,
() ().
: , , ?
,
(). , , ,
- . ,
,
.
,
. ,
- , ().
.
. , ,
, , , . , , , .
(, 553)
.
. ,
, . , . ,
, .
: , , (), .
( ).
. ,
. ,
&


. . ,
. , ; ,
. , , , . ,
.
, ,
, , , , , ,
. , (. 662), (. 680-681, . .
). ,
.
; .


(VIII ; ), , .
.
, .
, ,
. , ,
, ,
, ,
.
.
,
,
. , ,
&

 .
,
- .
. .
:
(
).
. , ,
.
.
,
. , ,
, ,
. , , , , , , .
. , , . , ,
, .
, , . ,
, , , , , .
(
), : , .
,
. ,
.
, ,
. , , (), .
&


, . , ( , , , ).
- , , . , ,
.
( )
787 .

10.

,
,
.
,
, ,
.
,
.

.
.
,
. , . ,
, .
, .
. , ,
, . ,
, .
&!

 , , .
, , .
, .
,
, . ,
, ,
.
, , . , , .
,
. , contritio
fides, .
, , .


. ,
, . , .
, . .
, . . ,
,
, . , ,
.

.
, , . , &"

 , ,
, .
(217-222) ,
. ,
, , (
). ,
. , , .

, . , , ,
. ;

.
(. 258; )
.
III :
,
? , ,
(libellum) , (
), . ,
. , ,
.
. , .
.
. , .
, . , .
&#


:
.
.
, , , ,
. , ,
(spiritales).
, ,
.
.
, ,
, .
, . ,
, , ,
. Unus in
ecclesia ad tempus sacerdos et ad tempus iudex vice Christi (Epist.
59,5).40 ,
, , . . ,

.

(. 16:18). ,
. , , ,
, .
(254-257)
,
. , . . .

40

&$

 . cathedram Petri primatus .

, . , ,
. . , ,
,
, quia salus extra ecclesiam non est
(Epist. 73,21).41 habere non potest deum patrem qui ecclesiam non
habet matrem (De ecclesiae unitate, 6).42
,
.
, , ? ,
,

. , , , . sordida et profana
tinctio (Epist. 73,6).43
. ,
, . . , , , , ,
.
,
.
,
.
, .
41
42
43

. . .
, . . .
. . .
&%

11.

,
. , ,
, , .

. ,
. , , .
, . ,
.
,
.

, .
,
, ,
. .
.
.
, . , .
,
, , .
, , ,
&&

 .
, , .
,
(
), ( ), (
), ( ).

,
, . , 400 .
354 .
, ,
. 371 . , , .
. . , ,
! ,
.
, .
, , ,
. , .
, ,
. ,
III , , . ,
,
. , , ,
, .
, &'

 . , , . ,
. ,
.
, , 383 . , . .
, .
,
. ,
.
. .
.
. .
,
.
,
, , , . - , .
, . . , . , : ,
, ... ,
, , , ... , ...
, ,
... , , , ,
'

 ,
(VII, 20). 44
,

. . 13:13-14: ,
, , , ;
,
.

, , .
.
,
. , .
.

.

387 .
. ,
.
, , 395
. ,
430
.
.
, ,
, .
.
,
, Soliloquia.45
(386),
.
44
. : . , . 1, 1998, . 580-581.
. .
45
. . .

'

 . (Holl) , ,
,
.

;
, ,
, , , , . ,
,
.
. ,
.
, , .
:
Fecisti nos ad te et inquietum est cor nostrum, donec requiescat in te
(Conf. I,1).46
,
. , .
.
, (,
) .
,
, , , .
. , ,

. ,
.
-
, , ,
. . : . ,
. 1, 1998, . 469. . .

46

'

 . . ,
, , .
credo, ut intelligam.47
.
. ,
.
,
. ,
.
, , intelligere, ,
. , . , , . ,
. , ,
,
. , . ,
, .
,
. , , , . , , ,
, . .
,
. ,
, , . ,
.
, , .
47

, . . .
'!

 , ,
. , , . Beate certe omnes vivere volumus
(De moribus eccl. cath. I. .3,4).48
,
.
(summum bonum).
,
. , . ,
, . , , ,
, , , . : , , , , .
, , .
. summum
et incommutabile bonum . ,

. .
Deus, quem amat omne quod potest amare, sive sciens, sive nesciens
(Soliloquia I, c. 1,2).49
, , , .
, -
, . Mihi adhaerere Deo bonum est (Sermo 156, c.7).50
. , . ,
. Dilige, et quod vis, fac (In epist. Joannis, VII,8).51
, caritas, , ,
, . . .
, , , .
. .
50
. . .
51
, . . .
48

49

'"

 . cupiditas.
.
Caritas , cupiditas . , .
, . , .
.
(amor)
, .
, (ascendit),
(descendit), , ,
. caritas, cupiditas. ,
(quies). (amor) , ,
, ,
, . , (caritas cupiditas) . , , , .
, . ,
, , . . ,
.
, . ,
,
, uti frui, .
,
.
. , . , fruitio
'#

Dei. frui uti diligere

propter se52 diligere propter aliud.53
. ,
. .
; , , . ,
, .
,
, caritas, ,
, ,
, cupiditas. Boni
ad hoc utuntur mundo, ut fruantur Deo; mali autem contra, ut fruantur
mundo, uti volunt Deo (De civitate Dei, XV, c.7).54
uti frui
.
, . ,
, ordinata dilectio.55 , ,
fruitio Dei,
, .
, ,
.
, , , , .

. : ,
, ,
.
dilectio ordinata.
, .
amor sui .
. amor sui, - . . .
- - . . .
54
, ; ,
, . . .
55
. . .
52
53

'$

 .
, , .
, amor sui
, ,
,
. cupiditas . , amor
sui : , ,
( amor Dei)
.
caritas cupiditas.

. , . ,

, . ,
, ,
cupiditas, , caritas. .
. . ,
.
(infusio caritatis),
. 5:5: , . , , .

? , . . ,
, ,
. , caritas, , . ,
, .

, . , '%

. , . , , ,
.
.
, . ,
(superbia). .
humilitas ,
superbia.
: ,

; caritas
cupiditas: , , ,
. ,
,
, (. A. Nygren, Den kristna karlekstanken
II, 1936, s. 251-370).

, .
. ,
.
, III , . , .

, .
'&

, , (. 332), .
, .
, ?
, , ,
, .
,
.
, .
.
: , ,
. , .
: ,
. , . ,
,
. , ,
,
. 411
. , ,
. ,
, .
, . .
,
, . ,
.
,
, .
''

 . , , , . , ,
. , ,
, , . , , theologia
regenitorum: , , ( : theologia irregenitorum).
, , . . ,
,
. , .
, . , - , , ,
, .
,
. , 400 (, De baptismo56)

.
, . ,
, , ,
. ,
, . ,
, .
;
, , 56

. . .



 , ; ,
(Epist. 93,48). ; ,
, (De
baptismo, IV,24).
, , character dominicus, , . , ,
. , ,
(character indelebilis). , . . . ,
theologia irregenitorum (. ).
. , , , ,
.
, , , .
, , ? ,
, , ,

. , ,
. , caritas. ,
, . Aliud est sacramentum, aliud virtus sacramenti.57
, ,
, . ,
,
, (De baptismo, III,21). , .
, , 57

, . . .


 ,
(De baptismo, I,2). , ; .
(sacrament)
, . , .
(. 19:34). ,
, . , . , .
. , .
. ,
,
, .
, .
.
. , , . , ,
. ,
. , .
. , , ,
.
,
.
, ,
, caritas. , . , , ,
. , , invisibilis caritatis compages
,
. ,
. 

 . ,
.
,
.
, :

. ,

. : . , ,
. , , .
,
numerus praedestinatorum.58
,
.
, , ( ,
) ,
( ). , . ,
,
(donum perseverantiae).
, ,
. ,
, .

:

58

= ,
;
= ,
,
;
=

. . .
!


, ,
De civitate Dei.59
22 , 413-426 .,
,
, ,
. Civitas Dei60 civitas terrena61 , , , , (societates),
.

. .
, , , , .


. , ,
.
, ,
.
, civitas Dei
civitas terrena, , . .
, ,
, .
Civitas Dei , , , ,
.
, , , (De civ. Dei 15, 1).62
civitas terrena , , , .
. . .
. . .
61
. . .
62
. : , , . 4, . 51; , ,
1998. . .
59
60

"

 , , . .
, .
,
. , . ,
, civitas
terrena, - , . , , , ,
. ,
, .
.
, civitas Dei civitas terrena , caritas cupiditas.
Cupiditas , , , . ,
.
- . , , , ,

. , ,
, ,
.
, , ,
.
, civitas Dei ,
, .
,
, , .
, ,
. , , socialis vita sanctorum.63 Civitas Dei 63

. . .
#

 ,
. ,
.
, , . . .
. ,
, . . , , , .
, , , . De civitate Dei

. , , .
, ,
. ,
, , - civitas Dei,
. .
, ,
.

IV-V V .
, .
: , ;

$

 , -
. , ,
, ,
, , .
,

(. R. Bring, Kristendomstolkningar,
1950, p. 230f.). , , ,
, , . .
,
.
, , 400
. . ,
. , ,
. ,
431 , , .
. , . ,
, .
, .

, .
,
. , ,
.


, . , . %


( ). ,
, .
, ,
. , . ,
. ,
. , . non naturae delictum sed voluntatis.64 ,
. , , . ,
. ,
, ,
, . ,
.
, ,
. , ,
, ,
? , longa
consuetudo vitorum.
.
, . , , ,
? , , , . ,
,
. ,
, .
bonum naturae. , .
,
, , , 64

, . . .

&

 . , .
.
, ,
, : De spiritu
et littera65 (412), De natura et gratia66 (415) Contra Julianum67
(421). ,
: , , ,
, .
,
.
. ,
.
,
. , : ante legem,68 sub lege,69 sub gratia70 in pace71 (
: , , ).
, , .
,
. ,
, . ,
posse non peccare.72
, .
prima gratia73 .
, . , (superbia)
. caritas cupiditas.
65
66
67
68
69
70
71
72
73

. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
. . .
(). . .
. . .
. . .
'

 , , .
, .
,
, ,
concupiscentia. , .
, , . , , .
, , . necessitas peccandi.74
posse non peccare non posse non peccare.75
.
, - , . , , .
, .
. . .
,
. , . ,
,
, , , .
concupiscentia, .
(culpa), .

(reatus). ,
formale, , . , . , , concupiscentia .
, , natura vitiata peccato.76
74
75
76

. . .
. . .
, . . .



 , , , .
,
, , ,
.
.
, ,
- .
.
. ;
, .
, , , .
.
, , . , ,
. massa
perditionis.77 , .
, , : - .
, .

, ,
.
. , ,
. , , -
. ,
.
- , ? 77

. . .


 ,
. . ,
, ,
, .

, ,
. , perversitas voluntatis a summa substantia.78 , , , ,
.
,
. , - ,
. , , , .
( ) ,
.
,
, . ,
. : quod lex imperat, fides impetrat79 (De spir. et litt. 13,22).
,
.
, , .
, , . , ,
, , ,
.
, . . ,
78
79

. . .
, , . . .



gratia sanans.80 ,
. . infusio caritatis.81 , caritas. ,
. , , libertas restituta. ,
.
.
, .
.
, ,
. Da quod jube, et jube quod vis82 (Conf. X,
29). .
. ,
; .
, ,
, . ,
, , . ,
.
. , ,
. .
, caritas, .

. ,
, . ,
, , ,
caritas . , . , . ,
, (Epist. 194,19).
. . .
. . .
82
, , , . . : ,
, . 1, . 642, , 1998. . .
80
81

!

 , ,
. , , , , ,
.
. , , ;
. , .
,
.
,
,
. . 8:30:
, , ,
; , .
, , ,
, - (
). , ,
, . -
, .
, donum perseverantiae.83 , gratia irresistibilis ( ). ,
, ,

.
,
, - ,
,
.
. ,
.
1 . 2:4 ( , ) , . ,
.
83

. . .

"


.

, .
, . , .

#

C

12.

529

, ,
, . : , , .
,
( ) . ,
. :
, ; . , De gratia
et libero arbitrio84 De correptione et gratia.85

. ,
, , . ,
, ,
, De praedestinatione sanctorum86
De dono perseverantiae.87

(. 430/435), . ( ). ,
, 84
85
86
87

$

. . .
. . .
. . .
. . .

 ; ,
.
,
. .
. ,
.
. ,
, . , - .
, .
, ,
.
. .

. .
,
( ; . . 490/500)
. , , ,
, , (quod ubuque, quod
semper, quod ab omnibus) , , .
, ,
.
, .
. .
(, 473 .), , , . ,
. , .
%

 (. 533), , ,
- . Contra Faustum88
, ,
: ,
. ,
duplex praedestinatio
.
. ( ), .

(. 542). ,
, 529 , , .
II , .
, .
, 25
, , : .
. ,
quod mors est animae89
.
. ,
, . . , ,
.
, .

88
89

. . .
. . .

&

 ,
.
,
. , .

: .
; . .
. , , , ,
, ,
.
. ,
,
, .
: , ,
.
, , . 22
: . -
, ,
, , , .
.
, ,
.
.

,
.

13.

,
.
'

 , .
,
:
, , , 525 ,
. , . .
, , . , ,
, , .
, ,
9 , , , .
,
.
, 10 ,
.
,
- (. 485),
. VI ,
485-515 . , . ,
,
.
.
- .
(. . 583), , , .
(. 547), , . (523/526)
XII .

.
 

 (. 636), , .

590 , , .
, ,
,
, (Epist. I,4).

.
.
.
, . . , .
(gratia praeparans)
. (gratia subsequens) . ,
, , , .
,
, .
.
, . ,
. : , , ,
, , .
, . ,
.
, . ,

 

. , , , .

, .
,
, .
,
, , ,
(Dial. IV,58).
.

, Moralia,

. , , . , . , , ,
(Dial. IV,57). ,
, .

, .
,
, . . , ,
, .

14.

, VII
XI ,
. ,
, ,
. 

 . : (. 804),
(. 856), (. 865), (. 868),
(. 882).
, .
.
. catenae ( )
. ,
, .. Glossa ordinaria.
..
. . (. 690) (. 735),
Historia
ecclesiastica gentis anglorum.90

, . , .

. ,
, , ,
filius adoptivus.91
.
, . , adoptivus
. .
. ,
, ,
.

( 792, 794, 799). 90
91

. . .
. . .
 !


. ,
, . : , ,
(Migne, PL 101, 156).
.
- : [Spiritus Sanctus] ex Patre Filioque procedit.92

. , , , , .

. , , .
. ,
XI ,
.
. (787) (proskynesis)
,
, , .
(latreia) .
(794) . ,
.
.
. ( 870 .) ,
.

92

[ ], . . .

 "

 . , ,
,
, . ( ),
, ,
.
. .
, , , .
.
,
. :
,
,
,
, (Migne, PL 121, 368 A).
,

. , ,
,
.
, , ,
,
. 20 , .
. , , ,
,
, .

15.

,
( ).
. ?
 #

 IX .

. ,
. ,
.
. ,
.
. ,
.

. :
(signum),
,
.
, res93 signum
sacramentum virtus sacramenti.94
: , ,
.
De corpore et sanguine domini.95 : , ,
. , , , ,
. . ,
,
. ,
,
,
. ,
,
() .
93
94
95

. . .
. . .
. . .

 $


: . ,
( ) (veritas).
,
. Est autem figura vel character hoc quod exterius sentitur,
sed totum veritas et nulla adumbratio, quod intrinsecus perci pitur, ac
per hoc nihil aliud hinc inde quam veritas et sacramentum i psius carnis
aperitur. Vera utique Christi caro, quae crucifixa est et sepulta, vere
illius carnis sacramentum, qoud per sacredotem super altare in verbo
Christi per Spiritum sanctum divinitus consecratur: unde i pse Dominus
clamat: Hoc est corpus meum96 (. 22:19) (Migne, PL 120, 1279 B).
, ,
.
. , .

,
. , ,
. . , :
, . Figurae sunt
secundum speciem visibilem, at vero secundum invisibilem substantiam
id est divini potentiam Verbi vere corpus et sanguis Christi existunt97
(De corpore et sanguine Christi 49; Seeberg III, 75).
. ,

96
, , , ,
, ( - ), , .
, ,
, ; :
. . .
97
, , ,
. . .

 %


. , ,
.
, , ,
, , ,
. ,
(nuda et aperta significatio).98 .

,
(. ). , , , ,
, ,
. Exterius igitur quod apparet, non est i psa res, sed imago
rei, mente vero quod sentitur et intelligitur veritas rei99 (De corpore et
sanguine Christi 77,88; Seeberg III,75). Christi corpus non corporaliter
sed spiritualiter necesse est intelligatur100 (ibid. 74; Seeberg, ibid.).
:
,
.

,
, . .

16.

, , .
. , .
,
,
. . .
, , , , ,
, . . .
100
, . . .
98

99

 &

 . VI
; , .
. ,
.
.
,
, ,
,
(reconcilatio).
VI
.
Poenitentiale. , ,
.. ,
peregrinatio perennis.
: , ..
:
.

, .

. , ( ), .

,
. VIII .
, IX .
, , .
800 .
poenitentia
solemnis: . Injungenda nonnunquam est iis qui enormibus ac publicus
 '

criminibus contaminati et obstricti sunt, publica et solemnis poenitentia,

ad i psorem salutem, et aliorum exemplum101 ( ,
Summa theol., Suppl., Qu. 28, art. 1).
.
,
.
,
,

.
contritio cordis, confessio
oris satisfactio operis.102 , , , . (reconcilatio)

, . . 1215
.
. ;
. . , , , .
, , .
. (peregrinatio), (flagellatio)
.
101
,
,
. . .
102
, . .
.

!

 , .
redemptio, ,
. , ,
.

17.

, , ,
XI , XIII , .
. ,
, .
, .
.
,
,
. ; , .
, , , -
. . , , ,
.

.

- , ,
, .
!

 ,
.

.
.
,
, , , , .
: , ( ),
. ,
, , ,
.

, . . .
, .

XI , . (. 1088)
. - ,
, . , ,
. , . (signa) (pignora) .
, , , .
!

 ,
.
(. 1089; ).
, .
, .
, .
, , , . .
, III, IV ().
. , , .

(. 1109; , 1093 )
, De fide trinitatis103 , ,
, . , ,
, ,
. ,
, , , ,
, , , :
universalia sunt res. . , , , . ,

,
103

. . .
!!

. :
, . ,
. ,
.
. . , .
: , ,
,
. , .
, ,

( ). ,
(. 1142; . )
.
,
,
,
.
(voces) (signa). , ,
.
:
. . , , .
,
, : universalia ante res, in
rebus et post res.104
104

, . . .

!"

, . ,
. ,
, , , ;
.

.
,

. ,
. ...qui non crediderit, non intelliget. Nam qui non crediderit,
non experietur: et qui expertus non fuerit,non intelliget105 (De fide trin.,
cap. 2). .
(fides
quaerens intellectum).106 ,
, (rationes
necessariae) .
( ), .
.

. ;
auctoritas ratio,
. Sic et non107
, , ,
. . , : 1) -
, , . , ,
; , , . . .
106
, . . .
107
. . .
105

!#

 ; 2) : ,
; 3)
.
,
,
. , , ,
.
- , , ,
. - De sacramentis
christianae fidei
(sacramenta , ).
. .
, , ,
(meditatio) (contemplatio): ,
, ; . , . :
(speculatio), , , , , , , .
(. 1160 .) -
. Libri quattuor sententiarium
.
,
. :
I. De misterio trinitatis; II. De rerum creatione; III. De incarnatione
verbi et humani generis reparatione; IV. De doctrina signorum.108
I. ; II. ; III. ; IV. (). . .

108

!$

 , , .
. ,

, , .
( ) . , .

, ,
, credo ut intelligam.109 . 7:9: si
non credideritis, non intelligetis ( ),
, . , .

, , , : Non tento, Domine penetrarealtitudinem tuam, quia
nullatenus comparo illi intellectum meum; sed desidero aliquatenus
intelligere veritatem tuam, quam credit et amat cor meum. Neque enim
quaero intelligere, ut credam; sed credo, ut intelligam. Nam et hoc
credo, quia nisi credidero, non intelligam110 (. 1).
, Cur Deus homo111: Sicut rectus ordo exigit, ut profunda
christianae fidei credamus, priusquam ea praesumamus ratione discutere;
ita negligentia mihi videtur, si postquam confirmati sumus in fide, non
studemus quod credimus intelligere112 (. 2).
. . .
, ,
; - ,
. ,
. , , . . .
111
. . .
112
, , , , , ,
, . . .
109
110

!%

 credo ut intelligam . , , ,
, , .
. , ,
. , ,
. ,
, . , ,
. , , , , .

,
:
, aliquid, quo nihil majus cogitari
possit113 (. 2). ,
(. 13:1). ,
,
. ,
, ,
, . , , , .

. ,
. : ,
, .
, , , .
,
, , , . , ,
. , .
113

, . . .

!&

 .
,
, ,
. , :
(credendo tendere
in aliquid). -
cognitio, affectus.
, , ,
,
(sola pietate), (cum approbatione rationis)
,
.
, .
, , , -
. , ,
, .

Cur Deus homo ,

, .
credo ut intelligam.
,
, , ,
. ,
, ,
. ,
, , .
:
, , ,
- , ,
? (. 1).
, , , .
!'


.
, .
, , , , . , ,
.
, , .
,
, . ,
, .
Nihil minus tolerandum est in rerum ordine, quam ut creatura creatori
debitum honorem auferat, et non solvat quod aufert Necesse est ergo,
ut aut ablatus honor salvatur aut poena sequatur; alioquin aut sibi i psi
Deus iustus non erit aut ad utrumque impotens erit: quod nefas est vel
cogitare. Boso. Nihil rationabilius dici posso intelligo114 (1, cap. 13).
, ,
, ,
, .
, ,

.
, , , . :
necesse est, ut omne peccatum satisfactio aut poena sequatur 115
(I, cap. 15). (poena) , , (satisfactio).
114
,
, . ,
, ,
;
, . .
, . . .
115
, ,
. . .

"

 , ,
,
. ,
,
. ,
, . , , - ,
, , , . Non ergo
potest hanc satisfactionem facere nisi Deus. Boso. Sic sequitur. Anselm.
Sed nec facere illam debet nisi homo, alioquin non satisfacit homo.
Boso. Non videtur aliquid iustus. Anselm. Si ergo, sicut constat, necesse
est ut de hominibus perficiatur illa superna civitas, nec hoc esse valet
nisi fiat praedicta satisfactio, quam nec potest facere nisi Deus nec debet
nisi homo; necesse est, ut eam faciat Deus homo116 (II, cap. 6).
,
, .
, , , . ,
, . , , . Ecce
iam, quomodo rationabilis necessitas ostendat, ex hominibus perficiendum
esse supernam civitatem nec hoc posse fieri nisi per remissionem
peccatorum, quam nullus homo habere potest nisi per hominem, qui
idem i pse sit deus atque sua morte homines peccatores deo reconciliet117
(Cur Deus homo II, cap. 15).
, , , .
. . . ,
, . . . . , , , ,
, , ,
, , , . . .
117
, , ,
, , ,

. . .
116

"


: satisfactio vicaria,
. , ,
.
, :
, , .

. Cur Deus homo ,

. ,
, ,
, . .
, satisfactio , ,
.
.
. , ,
.
.
, Cur Deus homo: . , .
. , , .

.
,
,
(supernaturalis) , . "

, , , .
. , .
, , (iustitia); (rectitudo) . rectitudo
.
, .
rectitudo , . .
(gratia praeveniens operans118).
rectitudo ,
. , . .
(gratia subsequens cooperans119).
, , (fides viva). .
(incurvitas, rectitudo), .
: , ( ); ,
. ,
(gratia sanans120). , , , , :
,
. .
XIII , , ,
118
119
120

. . .
. . .
. . .
"!

 (gratia elevans121). ,
, .

18.

XIII . ,
.
. ,
, XII
, . , XIII , , .
.
, (,
), .

, .
. ,
, .
(, , , ,
), .
( ) ,
, XIII .
,
,
(quaestiones).
,
121

. . .

""


.

, ,
. ,
.
.
- , . ,
.
. . credo ut
intelligam , , , ,
. intelligere
credere. , .

, , ,
. (,
, , , ).

(.
), . ,
, : ,
,
, ,
, .
"#

 , , , ,
, .
, , ,
, ,
.. ,
,
.
,
: , , . , ,
( ). (, 1277),
,
.

.
, .
, . ,
.
,
, (causae
occasionales). .
.
, ,
, fides inspirata. .
, , ,
.
(intellectus possibilis)
"$


species intelligibiles,122
. Nihil est in intellectu quod non
ante fuerat in sensu. 123
, . .

. ,
. , , , . ,
. tabula
rasa,124 .
, .
. , , , , . , quodammodo omnia.125 .
,
, , .
, ,
,
. .
:
,
. ,
. , , ; .
, , , , ,
122
123
124
125

. . .
, . . .
. . .
. . .
"%

 , .
(. ),
.

(. 1245, ). Summa universae theologiae126
,
,
. .
, , -, .
(sapientia).
,
, . , (fides infusa),
(certitudo). , : , , , .
: .
.
(. 1274; ,
, , )
, . ,
. . :
, ,
126

. . .

"&

 . ,
, (umbrae),
(vestigia),
, , (imagines) . , , .
: ,
,
:
.
. (. ) ,
. ,
, ,
; , ,
.
. ,
, , Breviloquium.127
, ,
Itinerarium mentis ad Deum.128 , , .

(. 1280, ;
) , .
. ,
, 127
128

. . .
. . .
"'

, . .
, . ,
. , ,
.
(. 1274 50 ;
; ,
)
.
.
: , ;
; Summa contra gentiles, , ; Summa theologiae,
1269 , (
);
.
Summa theologiae, ,
, : ,
,
,
, . : 1:o tractabimus de Deo, 2:o de motu
rationalis creaturae in Deum, 3:o de Christo qui, secundum quod homo,
via est nobis tendendi in Deum.129
.

, -, , -
, - , , , . . .

129

#

 , , .
,
quodammodo omnia. ,
, .
,
, , , ..
,
, . , ,
. ,
, ,
, , .
, , . , ( : analogia entis).
, . .
, , , , , , ,
: (actus
purus), (ens a se), ,
, , .
.
:
, ,
, .
, . .

(per lumen gratiae).
. , . ,
. #

 , , . , .
, .
,
, .
(scientia), , .
,
.
. .
, . . visio
beatifica , per lumen
gloriae .

,
,
, . , .
, ,
scientia.
,
. ,
. ,
. , , , , , ,
, .
: , ,
. , ,
#

 , , , . , . ,
,
. ,
,
, . .
, -
.
, , : ,
, , ,
. , ,
scientia.

(. 1308; ) .
, ,
. (doctor
subtilis).
,
.
, ,
. , .
.
(haecceitas), , , (
princi pium individuationis). , , #!

 , , .
, ,
. , ,
. , ,
, , ,
, . , (, -; ). ,
, .
, , ; .
, . cognitio practica.130
, . ,
. (caritas). , . , visio beatifica,131
.
, ,
, .
,
. , (dominatio subjectio).132

, , ,
.
, , .
.
130
131
132

. . .
. . .
. . .

#"

, .
,
, ,
,

.
potentia absoluta133 potentia ordinata.134
, . ,
(perdeitas boni). potentia ordinata,
, ,
. ( potentia absoluta)
. , ,
, .
, (perseitas boni).
,
. ,
. , .
.
, ,
. ( , ) ,
.
, . , ,
, , .
. .
.
133
134

. . .
. . .
##

, , , , ordo salutis.135
. ,
,
. , , . ,

,
,
. , .
ordo salutis, .

.
, ,
. . ,

.

, (gratia increata), , , (gratia creata).
, , (. ), .
gratia creata , . , , , gratia
gratis data, , .
. ;
, .
135

. . .

#$

 gratia gratis data , :

(fides informis), , (attritio), (timor servilis)136
(spes informis).
(vocatio).
, .
, .
. , , .
, nova lex,
, , . ,
.
, gratia gratis data,
. ,
, , facere quod in se est.137
, ,
. , meritum de congruo, . , ,
. , , ,
, gratia gratum faciens.
, ,
,
, meritum de condigno.
, donum
habituale, , -,
, .
, .
(altior
natura) donum superadditum,
. . . .
, .
. .
136

137

#%

 ,
(fides infusa), , , (contritio;
timor filialis). ,
, (gratia glorificationis).
.

,
. , .
(initium fidei),
(prima gratia). , facere quod in se est. , praeparatio ad gratiam, , ,
(auxilium gratiae; gratia praeparans), , .
.
, . ( ),
(gratia operans; justificatio).
, , , (gratia
sanans, . ).
, (gratia elevans).
, ,

.
, , . , , ,
,
(gratia operans gratia cooperans).
,
: ,
fides informis, , #&

, timor filialis.138 , (merita).

, .
, ,
, beatitudo, , , .

,
. ,
: , , , , , .
, .
,
,
, . , , , .
: ( ), , , ,
. . .
,
() , (), , , .
, , , .
-.
138

. . .
#'

 , , . ,
(concomitantia). , ,
(causae instrumentales) . , ,
, . , ,
, .
, . , , ex opere operato.
, () () , ,
. , , .
,
.
, : Ego te baptizo in nomine Patris, et
Filii, et Spiritus Sancti.139 , ,
,
(character indelebilis),
. , ,
.
, ,
. ,
:
Consigno te signo crucis et confirmo te chrismate salutis in nomine
Patris etc.140
,
. (), , ,
, , . . .
.
. .

139
140

$

 IV 1215 .,
:
.
: , , ..; , (anihilatio),
.
. ,

, ,
. (. ).
, . , , , , (annihilatio).
, .
, , : , . ,
. :
Ego te absolvo etc. , . (indulgentia). ,
, , , . ,
, .
.
, , , .
,
.
. ,
$

 , , , . . 5:14.
, , , . (,
), , , ;
. ,
,
( , Summa th. suppl. qu. 34, art 5). , (sacerdotium),
,
(, , ).
, , , , (. 5). (mutus
consensus) . , . .
, , ,
, : , .
1414-1418 ,
(, ), 1439 .
( Exultate Deo IV).

19.

,
, .
,
$

 ,
, .
, . .
,
( , , ; ,
; . 1349 .).
(. 1420; ,
), (. 1495;
), Collectorium . ,
, .
,
. : . , , ,
. , , : Entia non
sunt multi plicanda praeter necessitatem. ,
, (extra animam).
. ,
, . .
, . , ,
. , , , .

, .
$!


. , .
, ,
, ,
, .
(res singularissima).
,
. , , .

. ,
. - . ,
,
, . ,
.
, .
, .
, ,
. , . . , , ,
. . ,
, ,
, ,
.
, fides
infusa.
. ,
. . , , : legens bibliam (si est
$"

fidelis) immediate assentit omnibus et singulis ibi traditis, quia credit

omnia revelata a Deo 141 (Coll. III, dist. 24, qu. unica, G).
. , .
,

. , , , ,
,
. .
, .
. fides implicita,142
, fides explicita,143 . , .

. , .
.
- . ,
, , ,
, . ,
fomes,144 .

, .
,
, .
141
( )
, , , .
. .
142
( ) . . .
143
. . .
144
, . . .

$#

 gratia infusa,145 .
. ,
(facit quod in se est), .

(meritum de congruo).
. ,
,
.
(., ., ).
. . potentia absoluta
. , . , , . , meritum
gratia . Caritas, , , .
. , .
, , . .

,

.
- , . , ,
. ,

. , ,
, .
145

. . .

$$

 (. 1384)
. . . , .
, ,
, . .
, , , . ,
(signum res).
.
(. 1415),
.
(. 1429) ,
.
,
. , .
,
.
,
.

20.

. (. 1153 .) .
.
, , $%

 . ,
.
-. .
, , , . , .
, , , , . - .
.
. , .
;
(visio beatifica)
. . , , .
, , , .

. . ,
.
, . .
,
- . , die Gottesfreunde. .

.
. $&

 , , :
, ,
.
, (. 1327;
, ).
(. 1361;
, ), .
(. 1366)
(. 1381). Theologia
deutsch .
,
.
. 28 .
XIX , .
. .
(. 1464).
. ,
. . .
, , scintilla animae. ,
, , .

, , ,
.
. .
, ,
.
,
.
: , .
$'

 , , , .
, , ,
,
.
.
. , , , .
. :
- , , ,
, , .
.
: , . , , .
, , , , . . , ,
.
,
. , , ,
, .
, , . , .

?
, . . , ? , .
, . .
, , .
,
, ,
%

 , . , , .
, .
: , .
, , , :
. , .
,
.
, , ,
, .
Theologia deutsch.
,
.
, .
, .
, .
, Theologia
deutsch. 1516
, . ,
,
. , , ,
Der Frankforter.
, , , . ,
die Gottesfreunde, , ,
XIV . ,
, .
De imitatione Christi %

, XV .

, . . .
, .

%

21.
- .
, ,
.
,

.

1521 .

.
, , , ,
. ,


. , , , .
, ,
, .
, , ,
, .

, 1501 (Luther, 1483-1546) , Artistenfakultt
%!

 7 1505 . via moderna,

. , , (via antiqua), ,

; .
.
.
, 1505 ( 2
1505 ). ,
.
(1507 .) . .
, Collectorium , . 1509
,
. .
,
.

1510 ; , , -
, . , 1502 . (Staupitz),
, .

. 1512
lectura in biblia .
, , .
. , , (facere
qoud in se est), .
, ? ,
%"

 . ( ).
, . , . ,
, , . , , .
( ), , .
: ,
, ,
. , ,
. , , ;
.
1513-1517 . , .
(1513-1515), (1515-1516),
(1516-1517) (1517-1518). , .
. ,
,
.
.
.
, .
, , . , , , %#

 Potentia Dei absoluta et

ordinata. , , . .
1517 .
, , . , , .
, , , .
,
, . ,
, , , , ,
.
,
31 1517 95 ,
, ,
. (Prierias) 1518 . (Cajetanus).
.
(Eck) 1519 .
,
1518 .
, , , .

1517 .,
. ,
,
. . %$

, .
,
1545 . 15181519 ., , , , .
. 30 ( ), in tua iustitia
libera me,146 . 1:17: ( ) ..
.
,
, .
( das Turmerlebnis)
.
1519 1520
.
,
1519 16
50 . 80 ( WA 40)
.
(1519 .), Sermon von den guten Werken, Von der
Freiheit eines Christenmenschen (1520 .).
an den christlichen Adel deutscher Nation , ,

. .
,
41 , , .
,
(Aleander). . . 10 1520 146

. . .
%%

, , .
, ,
, .
, .

, V 1521 .
. , , ,

, . , , ,
.

, , ,
. ,
.
, (habitus infusus), , ,
, , , , , ,
.

.
,

.
, ,
. ,
.
%&

 , , : potentia absoluta , - .
(imputatio) (acceptatio).
, , , ,
: ,
, ,
(propter Christum)
- . ,
. , , , .
, :
, , , . ,
.
:
.
, , .
, ,
.
,
, ,
-
, .
.
, , %'

 , .
, . , , , .

.
, , , .
, , , .
, . ,
.
, , .
,
, . ,
. ,
. . .

.
, , , .
, . ,
, .
- , . , ,
, , . , &

 , . ,
.
;
.
,
-, . , ,
. ,
-, .
-
, .
, . ,
.
, , ,
.
Theologia
deutsch. , ,
. , (. ).
,
,
, .
, ,
.

. .
. , (.
10:17) . , , . , ,
, , , ,
&

 .
,
. ,
.
. , , ,
.
?. . , ,
.

,
, ,
.
,
, ,
, , ( ) .
. ,

. , ,
. ,
, , -
. , . ,
.
, , . ,
.
, , , . ,
,
.
(,
&

)
. . ,
.
: , ,
, , . ,
. , ,
,
. (
).
, , , . , ,
.
, .
, , , ,
. - .

:
. ,
,
. ,
. . , , , .

. , ,
, .
, . , , &!

 , ,
, , , ,
.
. , , . , ,
, , ( ). , sensus
spiritualis147 mysticus, . . ,
, .
.
,
, .
(
) . ,
(in ministerio verbi), . , .

, , , .
. ,
,
( ).
,
, ,
, .
, ,
, .
.
147

. . .

&"

. . . , .
, ,

.
, .
(, , . ).
, .
. , , ? ,
,
(. 3:20; . 3:19, 24). , ,
.
, , ,
. , , .
, , , . ,
.
.
(usus legis civilis).
,
, .
, ,
. ,
,
, - .
(usus theologicus seu spiritualis).
, : ,
&#

 , ,
, .

, , ,
95 1517 .
:
(metanoia)
, poenitentia ,
. , 95 (. , 1), .
(contritio) ,
, , ,
. , , , , .
, - ,
. . , ,
. , , : , , ,
.
,
,
; .
, ,
, .
,
, ;
&$

 . , , ,
. , ,
, , .
, ,
.
. . ,
, . .
. (coram hominibus)148 .

. , .
.
, . ,
, , . ,
. , .

, ,
. ,
, , , ,
. .
, . (iustitia ab intra, ex fide, ex gratia),
: , , (. 3:28).
,
.
148

. . .
&%

 ,

(fides acquisita).149 (fides
infusa), . :
, . 3:28,
, fides
vere infusa.150
,
,
(. , ).
, , . ,
(fiducia misericordiae Dei propter Christum). fides apprehensiva Christi.151 .
, ,
: , ,
. :
, , ,
, .
, , , (WA 39 I, 44 ff.).
sola fides152 .
.
. 5:6 ( )
fides caritate formata,153 ,
. , .
,
, , , , , . . . .
. . .
151
, . . .
152
. . .
153
;
, . . .
149
150

&&

 .
,
. , , .
,
. ,
. ,
, .
,
. 4: , (. 15:6).
. ,
, . .
- ,
(propter Christum). , ,
, . : , ,
, aliena iustitia,154 ,
, , (imputatur) .

, .
, . , , , .
( ) . , .
.
,
sola fides , . ,
.
,
154

. . .
&'

. , , ,
. (coram Deo). , , (coram hominibus). ,
,
, . . ,
, , .
,
. . ,
. , ,
, .
,
, , .
.
,
. , . , . ,
, ,
.
. , .
,
. ,
, (fides incarnata).
, , ,
. . , .
, , , ,
,
, ,
, , .
. .
,
. , '

 totus homo.155
, .
, .
, , , ,
.
concupiscentia, , ,
, .
, ,
. , , (.
. 3:1 .). , , ,
.
.
, ,
.
,
. ,
, ,
.
.
malum absconditum,156
,
. ,
, ,
,
.
, , .
,
, , ,
155
156

. . .
. . .
'

 . , , . ,
, , . , , .
, ,
coruptio naturae,157 ,
.
, totus homo , (coram Deo), ,
,
. (imago Dei,
. 1:26) - ,
, . ,
, (concupiscentia,
fomes), , .
, .
, ,
. , , , ,
. . , , .
, .
,
.
(simul justus et peccator). ,
, ,
, ,
, , ;

. , ,
.
.
duo toti homines et unus totus homo.
157

'

. . .

 .
. , totus homo. , , De servo arbitrio158 1525 .,
: ,
, . ,
. ,
.
. , , ,

, , . . .
.
,
,
. .
,
meritum de condigno, .
. , , ordo salutis,
.
, , , . ,
, .
. ,
.
158

. . .
'!

 , ,
, .
. , , .
. ,
.
, . , libertas in externis.159 , . :
. , .
, ,
,
.
. .
(gratia) :
(favor Dei) , . ,
,
. . .
,
, . , , - .
. , ,
, .


159

. . .

'"

 De servo arbitrio . ,
, , , , . , , ?
, ,
.
.
, . ,
,
. , ,
.

,
?
, ?
:
, , , . ,
, ,
(Deus absconditus). , , ,
, , .
, .

, , .
, ,
, . , , . ,
. , , , , ;
. , ,
. .
, , .
'#

. .
(Beruf, vocatio) ,
.
,
, .
,
. Beruf.
.
.
, . . , ,

, . ,
.
,
, , .
,
, ,
. ,
. ?
,
.
. , , , . . ,
. , ,
. ,
, ,
, ..
.
.
, ,
.
. , , .
'$

, , . ,
,
. ,
.
, :
1) , , , ;
2) ,
.
, .
:
, .
, , ,
.
, ,
, , ,
. , , , .
. , .
. ,
.
.
. . .
, , , ,
.
,
.
'%

 , . ,
, .
, .
,
Person und Amt.
, ,
, , . , - , , .
-
.

, , ,
, . , Schwarmgeister,
, , , .
, ecclesia, politia oeconomia,
, . , .
.
. , , ,
, .
, ,
.
. 13:1:
,
; .
, ,
. '&

 : ,
. ,

, , .
.
.
, , ,
. ,
.
(die Wunderleute) ,
.
,
.
De votis monasticis,160 1522 .
.

,
.

. , ,
; , .
. (, )
1525 . ,
,
.
, , Ob
Kriegsleute auch in seligem Stande sein konnen161 1526
,
. , .
160
161

. . .
. . .
''

. . , , . , , , ,
.
,
,
. , , ,
.

, , , . ,
, , (Von der Ordnung des Gottesdienstes in der
Gemeinde, 1523).
, - . , , .
. ,
. , . Sermon von
dem hochwurdigen Sakrament 1519 .
, .
, .
,
.
, ,
, - .
,
, . , 

 . .
.
, , . , .
, ,
, ,
, , . 12:1.
, ,
. ,
(Sermon von dem
neuen Testament 1520 ).
1521-1522
(Karlstadt) .
,
(. ). , .

, ,
.
, .
,
, , .
, ,
. ,
,
. , , ,
.
. (1520)
. ,
( ,
). , .
. 

 , (opus operatum). , , , ).
,
.
. , . .
()
,
. ,
, , .
, , . , , . .
, ,
. , , , . ,
, ,
.

() , .
. :
1) . ,
.
2) , ,
, .
.
, .
3) , - .
, ,
.


 . , , .
, :
. ,
. : Accedit
verbum ad elementum et fit sacramentum.162
, .
,

. ,
. , , , , (
):
, , ,
, .
. , ,
1520- .
,

.
Wider die himmlischen Propheten163 (1525) .
. Amica Exegesis (1527)
. Von
Abendmahl Christi Bekenntnis (1528)
. ,
.

.

,
, 162
163

, . . .
. . .
!

 . ,
. . . Wittenberger Konkordie (1536),
, , .

.
, ,
. , ,
,
. est164 significant165: .
, , .
, , ,

(significative), . . , est,
. : (figura
corporis mei). .
, .
. .
. . 6:63:
. , , . .
alloeosis,
, , .
, , , , , 164
165

, . . .
. . .

"

. . . . , , .
, ,
,
(oralis, ). ,
, . , .
alloeosis
communicatio idiomatum. ,
.
.
,
.
,
. , .
(communucatio idiomatum)
.
( ) : . (ubiquitas corporis Christi). 166
,
. ,
. ,
.
. .
,
,
, ,
.
166

. . .
#

 (ecclesia)
, (ein Gemeinschaft der Heiligen).
(ein
Versammlunge aller Christglaubigen auf Erden). ,
, . .
,

. ,
, . .
, , ,
.
.
,
, , ,
.. ,
, .
, . .
, , ,
. . , . . , , ,
, , , ,
. ,
,
,
, . ,
,
.

. . 16
, ,
$

, , .
. : . 16:18,
, .
, ,
.

. . ,
.
? : , , .
, , , , , .
(tota vita et substantia ecclesiae est
in verbo). , .
, . , , ,
, , , ,
.
,
? ,
. ,
.

. , .
. ,
, () . , .

. ,
, %

 . .
, . ,
. , . ,
. , , .

22.
(Melanchton, 1497-1560) ,
,
. ,
, , .
Praeceptor Germaniae.167
21
.
, .
,
, .
Loci communes, , liber
invictus, non solum immortalitate, sed et canone ecclesiastico dignus.168
1521 . , ,
1535 1543 . .
Loci 1521 .
.
, . . .
, , . . .

167
168

&

 .
, . Examen
ordinandorum169 .
.
.
(Philosophia moralis),
(De anima).
.
? .
. , . ,
.
.
.
, ,
. Loci. , .
. ,
, .
, , .
, .

, . ,

, . ,
, 169

. . .
'

. .
. ,

. , ,
. .

, .
Loci 1521 , . :
, , .
: siquidem
hoc est Christum cognoscere beneficia eius cognoscere.170 ,
, ,
? ,
, .
, De servo arbitrio. :
: .
, .
. .
, .
. , , ,
. . ,
, .
, . , , .
170

, . .



 Loci 1521 . ,
: , . . 1520-
, .
Loci: , ,
. , , . Cum trahitur [voluntas] a spiritu sancto,
potest obsequi et repugnare171 (C. R. 21, 1078). : ,
. ,
Loci 1548 , ,
:
, , , ,
, .
, (liberum arbitrium)
facultas applicandi se ad gratiam172 (C. R. 21, 659). ,
,
. ,

,
. ,
. .
, .

. ,
. ,
. ,
171
() , . . .
172
. . .



, , . . , ,
. arcana et aeterna electio, 173
. ,
. , , ,
. , , .


.

, . . justum fieri, 174
, (justum reputari175). , , , , .
,
. . , . ,
, . . .
, , .
, - , : , ,
, . , ,
( ). 773
174
175

. . .
. . .
. . .

 , -
.
mortificatio,176
, vivificatio,177 . . ( ,
, ), ,
ordo salutis
. ,
, .
, .
, .
, , usus civilis178
usus theologicus,
usus tertius in renatis.179 ,
,
,
. ,
. (
: ,
, ).
, . .

. , ,
. ,
ecclesia visibilis. , . ,
176
177
178
179

. . .
. . .
() . . .
. . .
!

 , . Ecclesia visibilis est coetus amplectentium evangelium Christi et

recte utentium sacramentis, in quo deus per ministerium evangelii est
efficax et multos ad vitam aeternam regenerat, in qua coetu tamen multi
sunt non renati, sed de vera doctrina consentientes180 (C. R. 21, 826).
.
, , .
.
, . custos utriusque
tabulae,
. ,
.
.
,

. ,
. , : ,
. . .

.

. .
, , -. ,
(multivoli presens). , ; ; , . . .

180

"

, (in
usu eucharistiae), , .
, ,
.
,
, ,
, . ,
. Loci , , . ,
, ,
,

, . Loci , , . ,
, . loci
,
.


. ,
,
, ,
. , ,

, ,
. , ,
, , .

23.
() . .
#

 (Zwingli, . 1484 .,
1506 .,
, . ; 1519 .
) , .
1516 , .
: , ,
.
1519-1520 . , ,
. , ,
. .

.
, 1518 . ,
,
. ,
, ,

,
. ,
, .
, , ,
,
.

, , .
,

. , $

, 1519 , .
1519 .
, .

.
,
.
, . ,
. .
,
.
,
, , .
. , .
,
. . , . , ,

. ,
. , .
, . , :
.
.
I De vera et falsa religione
commentaries181 (1525 .),
181

. . .
%

Eine klare Unterrichtung von Nachtmahl Christi (1526 .),

Amica Exegesis (1527 .).
, .
. , . .
,
,
. (1531 .) , , .
. , .

24.
, .

(Bucer), ,
() .
. , , .
, , , .
1538-1541
.

VI.
(Calvin) 1509 , .
&

 . -
1534 , 1536
, Institutio religionis christianae.182
,
, ,
,
.
1564 .
Institutio 1536 . . (1543 1559 .)
, Loci ,
. (1559 .),
,
4 , ,
, , , ,
( ). Institutio religionis christianae
, , .

( ), ,
, , . ,
, ,
, .
.
. La gloire de Dieu , ,
. Totum mundum [Deum] hoc fine condidisse, ut gloriae suae
theatrum foret183 (C. R. 36, 294). . . .
() , .
. .
182

183

'

 .
, ,
.

.
gloria Dei , providentia Dei:
.
, . -
? , ,
(coactio
externa), ,
(necessitas). , .
, (permissio), , . ,
, .
, . , ,

. , : ,
, .
: , . -
, ,
(C. R. 29, 864 = Institutio III, 21,5).
, ,
, . ,
,
, .
. , .
, 

 . .
,
,
. , ,
, ,
. , , , . ,
. , . , ,
.
, , .
, , ,
.
. , .

, . , , , , .

.
, .
, analogia entis . , ,
, ,
. , .
( exlex), .
. 

 , , , .
, ,
.
, , , .

: ,
(1 . 2:4;
1 . 2:2).
, , :
, .
, ,
. .
,
. , , , , ,
, .
,
:
. .
, .
. , .
, ,
,
,
. ,

 .
.

.
.
,
. ,
. .
. .
. ,
.

.
. . ,
.
, (, : , , ). , spiritualis jurisdictio.184
, , . . , .
- , , . ,
, , . ( )
,
184

. . .
!

 .
,
. ,
, , ,

, (extra locum).
, : .
, , , . .
.
, . ,

. communio
.
,
, . , ,
. , , .

,
,
.
.
, ,
(manducatio fidelium).185
,
, (manducatio spiritualis).
,
. ,
185

. . .
"

 , , .

,
finitum non capax infiniti (
).

25.

(1618-1619

.)

, . , , - XVI , ,
, . . , .
, , , Confessio gallicana, Confessio
helvetica, ( ), ( -).
. , , (Bullinger),
.
, . . (Strigel),
(. ),
(Pezel), .
, ,
(Ursinus), (1563), . , ,
. , ,
.
#

 XVII (Kekkermann) . .
(
), .
.
(Beza), ,
, .
(Gomar). , ,
, , , .
,
.
(1618-1619 .),
, . ,

. , , , ,
, .
,
, ( ).
, (Arminius). ,
, ( ) . ,

,
. (Grotius) .
$

26.
(1577 .)

(Petri, . 1552). 1518 , , . , ,
(1528) (1530)
.
, .
. , , , , ,
, , . , , .
, :
, . .
.
. ,
, .
-
. ,

, .

,
(Brenz, . 1570 .)
. 1520- , , ,

%

 .
(manducatio oralis manducatio infidelium).
, , .
:

, .

.
, ,
() :
.
.
.

, , , .
Clavis scri pturae sacrae186 (1567) (Flacius), , (Vigand)
(Judex) Syntagma seu corpus doctrinae Novi Testamenti187 (1558),
,
, .

, ,
. 186
187

. . .
. . .
&


, , .
(Chemnitz,
. 1586 .), , ; .
(. ). (, Loci theologici) . De duabus naturis in Christo188 (1570)

communicatio idiomatum.

, Examen concilii
Tridentini (1565-1573).

. . , , .
, (
) , . , ,

.
, ,

:
, .
, .
188

. . .
'

. . 1537
(Agricola) , ,
. .

. . 2:4 , , ,
.


Wider die Antinomer, 1539. ,
, ,
, .
. , , .
, ,
. , , ,
.
. .
1550- 1560- , .
, (1560 .)
. , .
. ,
. ,
. ,
,
. , , , ,
, .
, (
) !

 . , , ;
, (, ,
) , , , , .

.
, , . , .

: (forma substantialis).
totus homo (
, ),
,

.
. .
(Osiander), , , 1550
, : ,
1500 , , , . , :
,
, . , .
,
, ,
. .
aliena justitia, (extra nos).
!

 , . .

.
,
,
, .
- ,
, ( ).
. , .
. . , (Major), , (necessaria ad salutem).
, , ,
, .
, (Amsdorff), ,
. .
, , ,
, . ,
, . , ,
, , .
sola fides.
. ,
,
.
.
.
!

, , (Poach) (Otto), , , , , . , ,
.
, .
, , , . , , ,

.
, , , ,
. , ,
, , , ,
.
. .

. ,
, .
1548 , , . . ,
, ,
.
, .
(: in casu confessionis et scandali nihil est adiaforon).

, . 2.
, .
. . ,
(Westphal), 1552 . !!

 ,
communicatio idiomatum .
,
, ,

. ,
. (Andreae). , 1574 ,
,
.
. 1570- ,
.

27.
.
.
,
,
(formula concordiae), .
.
, ,
. ,
.

Schwabische Konkordie (1574). ,
; ,
(Schwabisch-Sachsische Konkordie, 1575).
(Maul!"

bronner Formel). (1576) (Torgisches Buch),

. ,
( ), Torgisches Buch , , Bergisches
Buch Formula concordiae.
,
, . (Solida declaratio)
(Epitome); Torgisches Buch.


. , . ,
. , .
, .
.
1580 .
: , , , , .
( corpora
doctrinae), (, Corpus phili ppicum 1560 , ).

.
1663 . -!#

 , , , .
. ,
,
, , .
, :

.
, ,
, , .
I. .
( ) , ,
, .
,
, .
II. .

,
. , ,
.
III. . , ,

, , , ,
, .
IV. . ,
!$

 .
, ,
.

. ,
.
V. .
: , , (, )?
, , , ,
,
.
VI. . . : , ,
.
, . , ,
. , , , ( )
,
.
VII. . , ( , ,
),
, . , , , , ( multivoli).
, , , (. ), , -,
(manducatio oralis). , , , ,
!%

 ,
(manducatio indignorum et infidelium).
.
, .
VIII. .
. communicatio
idiomatum.
, , . , .
. Solida declaratio communicatio idiomatum:
1) , , , (, ,
, ,
).
2) (, , ) ,
.
3) , , , . ( )
, .
( )
.
.
IX. .
, .
; .
X. , . ,
,
, ,
, , , ,
.
!&

XI. .
, ,
.
. ,
. , . , . ,
- , , ,
, ,
(Sol. decl. 88).
(XII)
, : , .
, .

28. .

XVI XVII ,
.
, , , . , .
(Cajetanus, . 1534 .).
, ,
( 1882
Editio Leonina).
.
.
( ,
Soto, . 1560 ., , Cano,
, Loci theologici,
).
,
, , !'

 (Enchridion locorum communium adversus

Lutheranos, 1525 .) (anisius, ; . 1597 .),
.
,
13 1545 4 1563
(25 ). , ,
,

, .
, , .
( ) ( 1590 ).

, . ,
(pari pietatis affectu ac reverentia susci pit et veneratur). , ).
, ( , , -
). ,
.
, , ,
: -, ; -, ,
.

"


. , ,
;
, (, , ,
..). , , .
(vana haec ab omni pietate remota fiducia).189 , ,
, ,

. ,
.
. ,

.
, , , , , . ,
,
, ; , .
,
, ,
(13- ),
(14- ), (22- ), , , (25- ).
.
.
. 189

. . .
"

 . . . .
.
.
,
, (. 1603; ),
. -
(Suarez, . 1617; ).
.
, Disputationes metaphysicae
. ,
( ).
- (Bellarmin, . 1621 .; ). Disputationes de
controversiis christianae fidei190 .
(, Confessio catholica
1634-1637 ; . ).
. XVI ,
, . (Loyola, . 1556) ,
.
(. 1582) ( ;
. 1591),
. ,
.
.
().
190

"

. . .

 (Bajus, . 1589 .; ).
,
,
. 1567 V 76
.
; (Jansen, . 1638; ; ), , ,
. , 1640 ,
. . , . ,
-. 1640- (Arnauld). . ,
, , . (Pascal,
. 1662), . (1656-1657) ,
,
.
, , . - 1709-1710 ., Unigenitus (1713 .)
.
, , . 1764
.
, , , ,
.
"!

29.

-, . ,
,
, , .
VIII, (Supreme
Head) ,
,
(Tyndale)
(Cranmer). ,
(1526),
.
.

.
(1536). , 1533 ,
. Common
Prayer Book (1549) 42 1533 ,
39 . VIII, ,
VI (1547-1553).
(. ),
( 1552 ).
42 , , .
, .
, .
.
""

 , ,
, ,
(figurative speeches). , ; .
39 (. 4, 28, 29; . ). ,
-

, (1556).
,
.
I (1558-1603) , . 1559
1552 . 1563 42 39 .
, . ,
,
, ,
. .
; (. 6). (. 9) ,
(. 10)
. meritum de congruo , (.
13). .
, ;
(. 17). ,
: ,
"#

 (. 19). .
,
, .
, .
,
,
. ,
, (. 34).
, . 4 ,
: ,
. , , . 39
. ,
, . I Supreme Head Supreme Governor.
. I , , .
(Jewel), , (1562), .
, .
, , .
I, (Cartwright) (Travers)
. , . ,
, ; , ,
"$

 , -. , VI I (The Established
Church). ,
,
.
. , . , , .
, ,
.

(Whitgift), . .

(1574 .), . ,
,
The Temple .
(Hooker, The Temple,
, . 1600 .), .
. The Laws of
Ecclesiastical Polity (1 5, 1594-1597 .) . ,
, , .
.
, , , , .
. , . "%


, .
. ,
, ,
.
, , , ,
.
, , , , , .
The Laws of Ecclesiastical Polity .
.
.
. ,
.

.
.

. ( ) . . ,
- .
, . , , , (Browne),
1582 , , , (Barrowe), 1593
.
, (Smyth).
(Helwys) 1612 . (
). "&

 . ,
. , .

. .
XVII , The Laws of Ecclesiastical
Polity. ,
.
.
, . , (Sanderson) 1662 :

,

.
(Laud)
( 1633 ), .
, . (. )
,
. , ,
.
XVII
.
, .
1645 .
I,
(1649). , I,
.
"'

 . 1660
.

(1661 .)
1662 .
. XVII
(Ussher, . 1656)
(Pearson, . 1686).
(1659 .) .
XVII
. , ,
(.
), ,
, , . 1643 , ,
,
.
(Baxter),
, ( , 1650 .).
, .
. 1688-1689 .
400
III,
. (Non-Jurors) , ,
.
(Milton, , 1667 .)
#

(Bunyan, ; , 1676 .), XVII .

30.

, 1600 , , ( , 1580 .).

(Hunnius, . 1603 .; ).
, , . ,
,
. (, ), XVI
.
,
. .
, , (Martini)
,
, , (Meisner)
(Martini), (Scheibler) (Calovius).
, , . , ,
. ,
,
#

 .
.
:
. ,
. ,
.
, XVIII .
( ,
),
( , , , ). , .
, : ( )
.
, , .
(Zabarella, ; . 1589 .). ,
. ordo compositivus,
.
ordo resolutivus, ,
. , , .
, , , . XVII
(Mentzer)
(Keckermann) , #

 , ordo resolutivus.
, , ,
. , , ( )
loci.
:
. ,
, , . , XVII ,
. .
, ,
, , .

. , , . , ,
,
.

. .
. , . , ,
.
, , . ,
, , , . ,
sobria philosophia, #!

,
.

( ),

. XVII ,
. , ,
.
, : , , , . .
, loci :
1. . 2. ( ,
). 3. . 4. . 5. . 6. . 7. . 8. .
9. . 10. . 11. . 12. .
13. (). 14. . 15. . 16. . 17. . 18. .
,
. .
, , .
,
,
, , .
.

( ). ,
. , ,
.
( ) .
.
, , #"

 . XVII
,
, .
: , .
, . , . ,

,
: , .
: ,
,
.

XVII ,

, (1648 .),
,
.
.
(Hutter, . 1616, ) Compendium locorum theologicorum, ex scri pturis sacris et libro concordiae
collectum (1610 .) Loci .
(Gerhard, ,
; . 1637), , ( ),

. Loci theologici 1610-1625 ., ##

. Confessio catholica 1633-1637 , . , ,

: , , , , Meditationes sacrae (1606 .), ( 1613 .),

Schola pietatis (1621 .).
(Hunnius, . 1643 .) , ,
,
.
Epitome credendorum (1625 .)
.
(Hafenreffer), Compendium doctrinae coelestis
, Loci 1600 .,
, .

(Callixtus, . 1656 .), , , (consensus quinquesecularis), 191
.
, .
XVII .
(Calovius, . 1686 .; ),
,
.
Systema locorum theologicorum (1655-1677).
XVII
. Theologia positiva
191

() . . .

#$

acroamatica (1661) .. (Knig) Theologia didacticopolemica (1685) .. (Quenstedt). Compendium (1686) .. (Baier).
Examen theologico-acroamaticum
(1707) (Hollazius),
,
.
:
(Martini),
(Rudbeckius) (Gothus, Etica christiana 1617-1630),
(Brochmand, Systema
universae theologiae (1633) .

(Matthiae), , (Laurelius) .

, , .

. . .
, .
,
, , ,
, .
. , . ,
,

. .
, ,
#%

 , (, ), , ,
, .


; , .

. ,
, .
,
,
.
. , ,
(norma fidei, judex controversiarum).
perfectio192 sufficientia193 ,
, , , ,
, , quod scri ptura
de omnibus, quae ad salutem consequendam sunt necessaria, plene ac
perfecte nos instruat194 (, Loci, ed. Cotta, 2, 286, a).
,
(per se evidens)
(sui i pses interpres).
,
,
, .
. ,
,
.
. , sensus
literalis.195 ( ,
) (applicatio),
. . .
. . .
194
,
. . .
195
. . .
192
193

#&

 . duplex sensus
,
.

1620- ,
. (Rahtmann, ) ,
.
. , , . , ,
. , ,
.
,
. ,
. , , (extra
usum) (efficacia). ,
.
, , : , . , ,
. . ,
.
. . , . (, ..)
, .
princi pium essendi196 : , ,
, . ,
196

. .
#'


,
, ,
, .
.
. , . , (notitia insita et acquisita).
, .
, . , ,
..,
(. . 1:19). (. . 2:14 ).
, (lex naturae) ,
. ,
, . .
, , , ( , )
(
). ,
. : , , ,
.
. , ,
, , ,
, , .
. ( $

 ), ,
.
, , , ,
, , , , ,
.
: , , . ,
, (i psa veritas).

, .
.
, : ,
, .
, . . , ,
, ; , ,
(. 3:16 )
(. 28:19). : ,
, ,
, .
,
, ,
.
; (opera trinitatis
ad extra sunt indivisa).

, ,

( ).
. , ,
. $

 ,
.
unio personalis. ,
, , , , .
, , , ,
. ,
, .
, ,
, ,
( extra calvinisticum).
unio personalis , , . ,
.
, , , , ,
. , , , (actio, quia Filius Dei
humanam naturam, propria personalitate destitutam, in personae suae
initatem suscepit;197 , Loci, ed. Cotta, 3, 412a). , , ( ).
.
unio personalis communicatio naturam communicatio idiomatum. ,

,
.
. , :
. , , .
,
. . .

197

 , communicatio idiomatum.
communicatio naturarum , , ,
:
, .
, communicatio idiomatum, ,
(. ). ,
in concreto (genus idiomaticum), ,
, ,
, , , ,
.
,
, , (1 . 2:8). ,
,
(genus majestaticum).
: ... (. 28:19)
. 6:51 , , .
, ,
, ,
. . , ,
(genus apotelesmaticum):
,
.
, , , , , , .
communicatio (status exinanitionis et exaltationis). ,
, , , , . 1620 , , ,

$!

 . , , ();
.
, , ,
, (). ,
- . ,
, .
(, ) (, ,
) . , , , ,

,

.
Officium regium, , , , , ,

. regnum potentiae, ,
, regnum gratiae,
, , regnum gloriae, .
Officium sacredotale, ,
, , (obidientia activa et passiva198),
(satisfactio vicaria). (intercessio).
Officium propheticum, , , ,
, ,
, .
,
198

. . .

$"

 .
. . . , (ex nihilo)
, . , ,
. :
.
, .
, , , . 1:26.

. , imago Dei, . 4:24
.
: , . . , , .
, ,
(justitia originalis).
,
, . ,
(peccatum originis) (reatus) (concupiscentia). :
, . . ,
,
, . , ,
, .

, , ( ), , . , $#

 , , .
. .

. (providentia), ,
(creatio continuata). , ,
(conservatio)
. Non
ex se et suis viribus res creatae subsistunt: sed portat Deus omnia verbo
virtutis suae199 (. 1:3) (, Loci, ed. Cotta 4, 83 a). , ,
, (continuus influxus
verbi creantis et conservantis).200 , , ..
.
, (
)
, .
,
.
. ( mundi epitome 201) ,
, . , . gubernatio (
conservatio).
, (praescientia), , (in perpetuo ) . ,
.
,
. . .
200
. . .
201
. . .
199

$$

, ,
(decretum).
( ) , .
.
,
.
,
. , ( , ). ,
: ;
; , ; , . ,
,
.
.
. (electio) ,
.
. (reprobatio)
,
. . .
:
, ,
(ex praevisa fide);
, , .
: ,
( ),
, , . .
, De servo arbitrio
$%

 . .
. . (de libero arbitrio), ( ),
, ,

. , . (servum arbitrium) ,
, , . ,
, , , .
Locus de libero arbitrio
. , , .

. , ,
, () , ,
.
, ,
-. ,
, ; :
;
(libertas restituta), ; .
, (, ), . (res corporales),
(res spirituales), ,
.. . , .
$&

 , , ; ,
.
. ; .
.
. ( )
. (poenitentia).


. lex aeterna , . ,
(lex spiritualis).
,
, .
, , , , ,
. ,
, .
, , . , ,
, . , , ,
, , .

. (conversio), , , . ,
, .
contritio, confessio satisfactio contritio fides, . , .
$'

 , ;
, . , , , .
, . contritio fides.
,
( gratia
Spiritus sancti applicatrix). ordo salutis , , : (vocatio),
(illuminatio), , (renovatio) (unio mystica).

. ,
. ,
, , . justificatio, conversio, regeneratio ,
.
. . , (fides justificans), fides historica ( )
notitia, assensus fiducia. (notitia) ,
(assensus). (fiducia)
, .
(justificatio)
(regeneratio), ,
, (renovatio).

(unio mystica) :
; .
. , (nova obidientia) , %

 .
, , ,
. , , . , .
,
.
. , ,
, .
, . , , ,
.
. ,
.
. , .
, .
(typice) ,
,
, , (figura veritas, umbra
corpus). , , : ,
, , .
, , ,
, . , ,
(res coelestis),
(res terrena), .
, .
, , ,
(, ) .
(eine heilige Gemeine),
%

 .
, , .
, , , . ,
,
. , . ,
, .

, , . , , , , , ,
, . ,
,
, , .
, ,
,
communio sanctorum. ( )
(ordines status): (ministerium ecclesiasticum; ordo
ecclesiasticus); (magistratus
politicus; ordo politicus) , (conjugium; ordo oeconomicus).
; ;
.
, , . , . ,
,
. ()
, .
, ,
%

, , .
, () . ,
(consummatio mundi). , ,
, .
.

XVI . ,
, .

(Sozzini, . Socinius, . 1604),
.
XVII
.
:
,
.
. ,
,
, (
)
. , .
.
, : . . . ,
, .

, %!

 . .
:
; , , ; , ; (auxilium
gratiae) ,
. ,
.

. . ,
,
. , , ; .
,
. , ,
.
, , . , , .., . ,
. .
,
, : ,
. ,
. , ,
. , . (mirabile
temperamentum justitiae ac misericordiae divinae, , Loci,
7, 47 b). , , ,
, .
%"

 , causa meritoria
justificationis, , . satisfactio vicaria.
, (,
, , ), .
, . .

31.

, XVII ,
, ,
. ,
. .
,
,
, XVII ,
( ) . ,
, . Pia desideria (1675).
, .
. .
%#

 ? ( ),
, , , ( ), .
, , . , ,
, .

,
, .
. , , , XVIII ,
. ,
(, , ), (, ).

(Spener, 16351705; 1691 ). .
. , ,
.
Pia desideria (1675) . , .
collegia pietatis.
. %$

 : .

, , .
Theologische Bedenken, I-IV (1700-), Die evangelische
Glaubenslehre in einem Jahrgang der Predigten (1688).
. , , . .
, ,
. . ,
. , ,
, , .
, , . , . ,
. ,
. ,
. ,
, (. ).
.
(notitia, assensus fiducia),
, . ,
,
, ,
. , fides mortua,
, .
( ), . , .
%%

, ,
. , ,
, , , ,
, .
, , . , , ,
. , : , .
unio mystica
. ,
, , .
.
,
, ,
. ,
.
, . ,
, , , . ,
: ,
.
.
(
), ,
, .
, ,
.
%&

,
.

. , , ,
. ,
, .
. , ,
, .
.
,
. . , .
: ,
, ,
, . , ,
. . , , , .
,
. ,

, , , .

,
%'

-. , 1692
(Francke, . 1727 .),
.

(Breithaupt) (Freylinghausen), (Lange).
.

(Rambach, . 1735 .).
. , , .
. , ,
(). , ,
. .
, , .
.
, . , -
, ,
, , ( ).
,
, . .
, ,
.

. . .
, .
.
&

,
. , ,
. (,
)
(Bhme).
.. (Petersen, . 1727) . . 20 (
VII),
, ,
1000 . ,
, .
(Arnold, . 1714 .), Unparteyische
Kirchen- und Ketzergeschichte (1699-1700), (unparteyisch)
;
.
(Di ppel, . 1734 .).
.
, , , , . - , .
, .
. .
, Vera demonstratio
evangelica (1729), ,
, .

, ,
, , (Zinzendorf,
1727 .), .
&

 , .

, , .
: .
.
.
. . . , ,
, .
-
, .
. . .
, , ,
. , , .
, , . . .
,
.
, , ,
,
, .
.
, ( ) .

(Bengel, . 1752)
(Roos, . 1803), &

 , . , , ,
, .

. , ,
. Gnomon Novi Testamenti, ,
.
-
, . ; ,
(1836 .).
, . , ,
. Christliches Hausbuch,
, .

. , ,
. XVII XVIII .
, , (Carpzov), XII . (Mayer,
. 1712; ). ,
, ,
. .
: &!


, theologia regenitorum, fides mortua, (
).
- ,
, ,

(terminus gratiae). , .

(Lscher, . 1749; - ) (Lange).
Timotheus Verinus (1711-1717)
.
, , . , ,
, . .
, , . ,
, habitus religionis
.

32.

, ,
XVIII .
, .

, , XVII . , &"

 XVII
(, , ),
- . () (, ) , XVIII
.
.
.
, .
,

.

,
, XVIII (, ).
. ,
, ens supernum, .
. ,
,
,
,
( ).
;
. .
, ,
.
: , .
, ,
.
&#

ancilla theologiae. . (
XVII ) , , , ,
, . , , .
, , . - ,
.
.
. XVIII
, XVI .
; , ,
, . -
: ,
, .
,
,
. , , .
, ( finitum capax infiniti).

, , .

.
.
(Grotius, . 1645) (Puffendorf, .
1694) . &$


.
; .
,
.
. , , . .
.
. custos
utriusque tabulae, , ( ).
saulus publica, . ,
. ,
;
, .
, .
XVIII
. .
.
XVII . (Cherbury)
De veritate (1625) , ,
, ,
.
, . : , ;
;
; () , ;
&%

 . , ,
,
.
XVIII , , (Tindal) , , (1730 .), (,
(Lessing) , ).
. . .

.
,
,
.
, ,
, : 1) .
, ,
,
, .
,
.
2)
. ,
, . , .
3) , , , :
, .
&&

4) , . , ,
.
: , ,
.

; XVII
, ().
, . , ,
, , . , . -
; , , , .
(Tillotson, 1630-1694), 1691 .
. , .
.
.


(Locke, 1632-1704). ,
, . , , ,
, , .
, , . &'

 , ,
,
. (1693 .)
, . ,
. , : (reasonableness) ,
.
,
, . ,
(. ). 1696
(Toland) ,
, . , , (1730 .)
, , . , . ,

. , , ,
, , .
(Butler, 1692-1752; )
(1736).
. , , , . , ;
- .
, , : , ,
'

 , ,
, .
.
, :
. . .
, , .
,
. : ,
. ,
,
.
,
. XIX
,
.
XVIII . , 1730- ,
.
. .
(Wesley, 1703-1791)
. ,
() .

, . , ,
( ). 1738 ,
,
'

 .
. , , ,
. , . .
, . , .
.
, ,
, .
.
, . ,
.
, .
, . ,
(condition) . , , meritum Christi .
.
,
. , (Whitefield),
,
. .
,


. , . .
'

XVIII ,
. , .
(Buddeus, . 1729;
) , ,
, , . ;
, ;
. (Thomasius, . 1728; ),
.
(Institutiones theologiae dogmaticae;
1723 .) . ; , ,
, .
:

.
(
, , , ). -, , .
.
.
(Walch), .
(Pfaff, . 1760; ),
, , (Mosheim, . 1755;
'!

 ), . Institutiones historiae ecclesiasticae

novi testamenti (1726 1737 .)
. , , .

(Wolff, . 1754 .; ,
) .
(
),
(

).
,
,
.
.
:
, .
,
1720- . , , ,
.
, , .. (Canz, . 1753; ) (Carpov, . 1768; Theologia
revelata methodo scientifica adornata; 1737-1765).
XVIII
(Baumgarten, . 1757;
), '"

, . Evangelische Glaubenslehre (1759-1760) .

. :
,
,
. .

. XVIII
,
, .

,
,
.
, . , ,
.
. , . . ,
.
, , ,
.
. ,
,
.
.
.
,
'#

 .
. , . . ,
.
.
. ,
. .
. . , , ; ,
; ,
.
...
(Jerusalem, . 1789). 1745 ,
, (1769-1779). .. (Spalding,
. 1804), . . (Tllner, . 1774) ..
(Dderlein, . 1792).
,
,
.
, ,
, ( ), .
.

(Semler, . 1791; ).
- , , .
.. . '$

 ,
,
.
. - .
.
. .
.
, .

. . , .
. ,
, ,
.

, , ,
( ).

( ).
. ,
(
; ;
).
, , , . ,
, , , . , ,
, ,
'%

 . , , , .
, - .
,
.
.
, , , ,
, .
,
, .
, , . ,
(. ). ,
. , , ,
, .
(Ernesti) (. 1781; ) , .
.
-
. .
. ,
.
. , .
'&

,
,
.
, , , (. ), , ,
, . (Lessing; .
1781) 1770- ;
, . , , :
.
(Kant; . 1804) Religion innerhalb
der Grenzen der blossen Vernuft (1793 .). ( ) , .
, .
, .
.
. , .
: ,
. ,
. ( ) .
...
(Wegschneider; Institutiones theologiae christianae, 1815 .).
; ; -;
. , ,
''

 ,
; ; ,
, , , . Handbuch der
christlichen Dogmatik (1814 .) .. (Bretschneider).
,
, . , , . ,
: . ,
, .
.
. . . (Storr; . 1805; )
.. (Reinhard; . 1812).
,
,
,
. , ,
, . ,
.

33.

XIX

(. 1834; 1810 .)
, 19
. ,
, (1799 .) !

 .


. , ,
, . , ,
,
. .
. ,
. , .
(1820-1822), ,
.
, . .
,
, .

. ,
:
. . .
,
: . ,
. .
.
. , .
,
. , , !

 , (11).
( ).
,

.
( ),
. . , , .
,
,
,
. . ,
.
, ,
, (,
.
,
.
, . (61,1). ,
, , .
, , . .
. . ,
, ,
. (, ,
) . , , , !

 ,
.
(1820-1822, 2- . 1830 .)
.
, :
1.
. .
, (4).
. . , .
, . . ,
. , .
, . ,
. ,
.
2.
.
, , . ,
, , .
.
, .
, . . , . (
)
.
.
, !!

 , . . . ,
, . . ,
. ,
.
3. ,
, . ,
. , . . ,
, . ,
, ,
. , . ( , .
).
, , ,
. , . .
. ;
. das Sein Gottes in Christo
, ,
.
4.
.

,
,
.
!"


. - . - . , , ,
.
,
, . , , .
. .
5.
, (. ). . .
(. ). ,
. .
,
.
6. , , ,
. . . ,
.
.

. :
,
,
.
.

, , , .
!#

, , , , . , . ,

. .
,
.
, , . .
, .
,
. ,
.

.
.
.

. ,
, .
.

,
, , . , , ,
,
, .
,

!$

 XIX ,
, .
,

(, ),
, .

(Hegel; . 1831;
1818 ) , .
- XIX .
: ; ,
, . , , .
,
... ( ).
. :
, ( ).
. , ,
. , der Geist. , .
, , ,
, . , ,
.
.
, , !%

 ,
.
: , ;
.
( )
, .
, .
.
.
: , , (das
Anderssein). .
,
.
(; , ; ) (; ; ),
, , . , , .

. . .
, , .
.
. .
( ), ,
( )
( ).
. , ,
,

.

. .
.
!&

 , ,
.
, ,
(Daub; . 1836; ) ..
(Marheinecke; . 1846; ). , .
, . .
,
. , , ,
. (Strauss; . 1874), (1835 .) .

. , ,
, .
(Feuerbach; . 1872).
. ,
.

XIX
, . . , .
. .
,
.
, !'

 .
:
, ,
- ,
,
, .
,
.
.

, .
( ),
( ).

, . , , .
, , ,
die Erweckung.
,
,
.
( 1817
), .
, . , .
(repristinationsteologi),
.. (Hengstenberg; . 1869) ..
(Phili ppi; . 1882; , 1854-1879 . ), ,
. !

 ,
. ,
-
, , .
,
,
XIX . ,
. , .
.
, , .
,
, , XIX .
.
.
.

, . , ,
, , , .
.. (Stahl; . 1861)
,
. ,
,
. (Kliefoth; . 1895; , 1854 .),
. (Lhe; . 1872,
) ... (Vilmar; . 1868). , .
!

 , , ,
( ), . , , .
(
),
, .
. , .
, .
. (Beck;
. 1878, ) . .
. ,
. .
, , .. (Bring;
. 1884), . (Flensburg; . 1897) ..
(Sundberg; . 1900). (1855-1863).

,
, , . ... (Grundtvig;
1783-1872) ,
. ,
. ,
!

 . , ,
, ,
, .
.
, . , ,
, . .
, ,
,
( ),
.
, , .

, ,
1827 , . ,
.
.
, , , .
.. (Nitzsch; . 1868,
, 1829, ) .. (Twesten; . 1876).
.. (Dorner; . 1884), ( , 1839 .).
!!


, , .
.
.
.

,
.
,
. (Thomasius; . 1875, , 1852-1861). , .
, (kenosis), , , : , ..
. . , , ,
.
, ,
; ,
,
.
, XIX :
. ,
.
. (Lassen Martensen; . 1884),
(1849 .)
.
, , .
!"

 , , , .
(Rothe; . 1867),
- ,
(1845-1848). .

, . . (Harless; . 1879),
.
, : .
.. (Hofmann; . 1877), , . (1841-1844) ,
,
,
,
, . ,
, , .
(1852-1856) .
,
, . :
, .
. ,
. ,
, ,
, .
. : ,
!#

 ,
, , (. , , ).
, , ,
. ,
, .
, .
,
(, ).
.
- .
: , .
. ,
. ,
, , , . , , ,
. . (Harnack) (1862-1886).

. . , ,
(1874-1876) . , .

. XIX .
!$

 (Kierkegaard; 1813-1855)
. , , .
. , , ,
, ,
.
, ,
, . , , ( , XIII, 616).
(1846) , .

. ,
.
,
,
, ,
.

. .
,
(1843) (1845).
, , , . , ,
. . - , .
, ,
!%

 ,
( , , - ..).
,
,
. (
) , , , , . ,
.
. , .
, , , . , ,
, , , ,
.
, .
, ,
. , ,
,
.
. ,
,
. (1843 .) : ,
,
.
,
. , , ,
. , , !&

.
. , ,
.
, , , .
( ),
( ,
) .
(-)
, . , , , ,
, , .
( , ) ,
. ,
, .
, , , . , . ,

. .

. ,
, ( , VII, 47).
,
. . , ,
. . ,
,
, - ,
!'

 , . , , (, , 1850 .).
. imitatio ,
(. , 1847, ).
,
,
.
. .
(1855 .) ,
, . ,
.

. ,
,
, , .
.
, .
, , .

XIX
.
. , , - , ,
.. , .. (Baur; . 1860;
)
;
.
! 

 XIX XX
(Ritschl; . 1889; ) .
. , ,
. .
. . , ,
.
,
.
.
.
, ,
, ,
, : , . ,
, .
. ,
, .
, (Rechtfertigung)
. ,
. :
,
.
Vershnung. , ,
. , , , .
, ,
, , , ! 

 , . , , , , , .


, .
, , , ,
. , ,
, ,
.
: , ,
.
. ,
, ,
(Unterricht in der christlichen Religion,
42). . , : ,
.
.
, , , . , ,
. ,
, .
Die christliche Lehre von der Rechtfertigung und Vershnung,
I-III, 1870-1874 . ( ).
Unterricht in der christlichen
Religion (1875 .).
,
. !

 .
, . , , ,
, .
(Herrmann;
. 1922; ),
.
,
: , ,
, . .
. ,
.
.
, , .
.
. Der Verkehr des
Christen mitt Gott (1886 .) Ethik (1901 .).
(Harnack; . 1930 .;
).
.

XIX

XIX , , : , ,
.
! !

 . (Keble, 1792-1866),
(1833 .) , ,
. . ,
, (Pusey; 1800-1882)
(Newman; 1801-1890).
Tracts for the Time ( 1833 ), ,
. .

. 90 ( 1841 )
, 39 , . , ,
, ,
( 1845 ).

,
.
. XVI-XVII .
.
( Library of
Anglo-Catholic Theology, 88 , 1841-1866 .).
.. (Coleridge; 1772-1834),
,
.
, ( XVII-XVIII )
.
, , ,
! "

 . , .
, .

(Maurice; 1805-1872) . , ,
, .
,
, , .
( , ) , .
, . , ,
.
- , .
.
, , -
. ,
( , 1859 .) , , .
1860 Essays and Reviews,
- .
Lux Mundi
(1889 .). , , -
! #

 .
,
, .
Lux Mundi (Gore; 1853-1932), ,
.
,
. ,
, ,
, , . : .

. , , ,
, .

XIX

,
, XIX ,
,
. , .
, , .
, XIX , . (Mhler; . 1838), , .
.
.


. XIX
! $

, :
, , ; ,
(Maret; . 1884),
.
,
1840 1855 , 1861 .
-, , , XIX , ,
.
, . (Kleutgen;
. 1893), , , . XIII Aeterni Patris (1879 .),
. ,
.
(Cod. iur. can. 1366) , ,

.
, XIX , (Scheeben; . 1888),
, .
.
. , , (Die Mysterium
des Christentums, 1865 .).
Ineffabilis Deus (1854 .) IX
, ,

. , ! %

 ,
,
. , . 1869-1870 .,
, :
, , .
1864 errores modernorum,
Syllabus, IX
, , .

XIX XX . , . ,
- ,
.
,
(Loisy; . 1940), . Providentissimus Deus (1893 .) XIII,
, - , , . , , ,
(1903 .), .
, ,
.
.
,
1908 .
Pascendi Dominici gregis (1907 .), ! &

 ,
,
. 1910
,
( ).

, ,
.
Providentissimus Deus (1893 .),
. 50
Divino afflante Spiritus (1943 .), . Humani generis (1950 .),
, ,
.
XIX ,
. () ,
, . XIX
.
.. .. , .

,
. , ,
. ,
, , . ,
.
(. ).

XIX

XIX
,
! '

 .
.
.
,
,
.
,
, ,
.
, , (. , Schartau;
, . 1825), (. ,
Nielsen Hauge, , . 1824), Die Erweckung
(. ), ,
(Ruotsalainen; . 1852), .. (Hedberg;
. 1893) .. (Laestadius; . 1861).

XIX , . .. (Rosenius; , ,
1842-1868 ., . 1868 .).
, ,
. . ,
, .
, ,
. , ,
, ( , XVI ).
!!

 XIX
. ,
, .
XIX The Great Awakening
( 1734 .),
(Edwards; ,
. 1758). XIX
.. (Finney; , , . 1875), .. (Moody; . 1899), . (Sankey; 1908)
. Metropolitan Tabernacle
. (Spurgeon; . 1892)
,
.

XIX ( 1839 ., 1848 .,
1856 ., 1860 .). ( 1856 .,
1859 ., 1868 ., 1884 ,),
.
, (1830-1842 .). .. ,
.
( 1878 ), , ,
..
(Waldenstrm; . 1917).

. , , , 1) , 2)
, 3) .
!!

1) ,
. ,
. , , .
, ,
.
1870- ,
, , . . ,
, . ( ) ,
( ).
, ,

XIX ; ,
.
,
, , , , , , .
,


, , .
, , ,
, , .
2)
, , : . , !!

 , .
, : , .
, , , , .
, .
, ,

, .
3) , , ,
.
, . .
,
, , , , .

, , ,
. .
, ,
, . , , ,
, , . ,
, . .
!!!

 . , , ,
,
.

34.

(Harnack; . 1930),
, .
. ,
Lehrbuch der Dogmengeschichte (I-III, 1886-1890, ) .
1900 ,
Das Wesen des Chrisrentums (
) ,
.
(. ) ,

. , ,
,
;
. , ,
, ,
, :
1) , ;
2) , ;
3) , ,
.

; . , , !!"

 , .
, ,
.
, ; , , , ,
, ,
, . , ,
.
, ?
.
, , ,
-.
, , . ,
.
. , .
, .
1892 (Khler; , . 1912)
Der sogennante historische Jesus und
der geschichtliche biblische Christus ( ). . , ,
, , , -
,
. ,
. , ,
(geschichtliche) ,
!!#

 . historisch
geschichtlich, ,
,

. , ,
- , ,
, , .
. , : ,

,
; ,
.
, ,
, .
, , . . ,
, (totus Christus),
(),
.
, , XIX , , , ,
, . , ,
. , :
. , , . , , , .
,
. ,
.
!!$

 (Billing; , , . 1939),
, ,
, ,
,
.
,
, ,
. , . , ,
,
, ,
; .
. (1900 .)
, 1920-
1930-
.
, . , (Holl)
(Bhmer),
(Stange), (Hermann) (Althaus).
,
. (
) , , .
. , ;
, .
!!%

 .

.
-

. ,
, , ,
.
, , ,
:
, - .
, , , ,
.
() , . (Die
Predigt Jesu vom Reiche Gottes, 1892 .) (Weiss)
, , , .
(, , . ),
, .
, , .
- , .

, ?
!!&

- .

.
- , .
, . - , , -
.
,
.
, , , ,
-
, .
: ,
, , . , - .
. ,
,
, (Schweitzer; . 1965) 1906 Von
Reimarus zu Wrede ( Die
Geschichte der Leben-Jesu Forschung), ,
,
.

, . ,
,
, .
, , !!'

. ,
. , , .
. ,
(Ehrfurht vor dem Leben) .
- ,
, , , (Gunkel; . 1932), (1901 .)
, (Bousset; . 1920),
, - (
Kyrios Christos. Geschichte des Christusglaubens von den Anfngen des
Christentums bis auf Irenus, 1913).
-

( , Sderblom, ,
Lehmann) (. , James, , (1902 .) ).
,
-
, (Troeltsch;
, . 1923). - :
, . ,
:
?
.
, , ,
, ,
( ).
!"

 , , , - ,
. ,
: ,
, ( ); ,
.
- .
, , .

(Barth; . 1886 .; 1935 )202 (Der

Rmerbrief, 1919 .; 1918 .). ,
, , . ,

, - . (1922 , 1921 .).
, .
,
(Thurneysen; . 1888; ,
).203 (Brunner), , ,
( , . 1966) 202
203

. 1968. . .
. 1974. . .
!"

 (Gogarten; . 1887 ., 1935 .

).204
1930- ;
;
.
. (
): Das Wort Gottes und die Teologie,
1925 ., ( ,
), Christliche Dogmatik Prolegomena, 1927 . (, ),
Fides quaerens intellectum, 1931 . ( ), Christliche Dogmatik, 1932 . (,
, (
IV, 3, 2) 1959 .).205
,
. 1934 . (
, )
. (Eine
Schweizer Stimme, 1945 .).
. Die
kirchliche Lehre von der Taufe, 1943 ., , , .

, ; , - .
- , , ,
, ,
. ( Der Rmerbrief)
.

. 1967. . .
, 1967 . . .

204
205

!"

 ,
, . : , ,
, ,
, , , .
, ,
, , .
, .
, (Der
Rmerbrief, ).
, , , , - ,
,
, .
,
(1932
1938) .
,
.
. ,
. .

,
.

. , , - . ,
!"!

 (Zeugnis) .

(Hinweis) ,
.
( , ). ,
( ),
, ; ,
.
. ,
,
; , , , ,
,
, ,
(Das Wort Gottes und die Teologie, s. 172).
, , , , ,
.
,
, ,
. , ,
.
, : ,
( , I, 1, 1).
, ,

, , , .
, , , .
!""

 , ,
, ,

.
.
,
, , , .
,
,
. , . (bezeugen)
( I, 1, 114).
;
.
, , ,

. ,
: .
, , .
, , . ( ) .
,
. ,
,
. : ,
,
.
. , , !"#

.
, ,
. ,
, .
,
, ,
,
. ,
, , ( )
,
.
,

, ,
.
, (Zeugnis).
, .
. ,
.

.
. , , .
, . , : ,
. ,
,
, .
, , ,
, ( ), - , die
Urgeschichte, ,
.
!"$


. , ,
. , , ,
.
Natur und Gnade (1934 .)
,
,
, .
(
,
, ),
( , Nein, 1934 .). .


,
1934 .
, , . , (
, 1927 .) . - ,
.

, . ,
: . ,
. , . ,
,
(bezeugt) , !"%

 (. R. Prenter, Studia Theologica, Vol. XI, 1957, s.1 ).

:
, ,
. , , . . .
, . ,
, .

, ,
,
(Tillich; --, , . 1965), ,
,
.
,

.
, :
,
,
.

.
, ,
, . ,

, , . , ,
, .
, ,
(ultimate concern).
!"&

 , , : ,
. , (the
Being itself) . . , ,
(the New Being), .
, ,
, , ,
.
(the correlation) , ,
.
, - . ,

. , ,
, .
. , ,
(. K. Hamilton, The System
and the Gospel, 1963).
,
, , ,

. , ,
,
.
,
. . (I-II, 1954-1957).
.
!"'

Neues Testament und Mythologie,

1941 ., ( Offembarung und
Heilsgeschehen, (Bultmann; . 1884, ),206

. . , ;
.
,
,
, , ,
.., ,
. . ,
, .
, ,
. , ( ) . sacrificium intellectus
, .

.

(Entmythologisierung) . ,
, ,
.
,
.
, , ,
, .
206

. 1976. . .

!#

 , , ,
, , , .
,
. , ,
, ,
.
,
: , , , .
, , , , ,
.
,
. , ,
;
,
.
, .
.
(Selbverstndis).
,
, .
, ,
.
, , (1926 .) ,
, ,
, .
: !#

 .
, , .

( ), .
.
,
1941 .
( Glauben und Verstehen, I-III , Kerygma und Mythos
).
, ,
, , , , ,
. . , ,
, .
, . , , ,
.
. , ,
. , , . ,
, . , ,
, .


!#

 . . ,
, , . ,
( )
,
.


. . ,
- .
,
,
(Cullmann; . 1902,
). , Christus und die Zeit
(1946 .). ,
. , ,
, .
,
( ) ( ) . ,
,
. , , . ,
,
.

, ,
!#!

 , , .
, Heil als Geschichte
(1965 .) ,
.
,

,
, , ,
, . ,

, .
, . , , ,
.

. (Rad; . 1901, )207

.
.
. (Pannenberg; . 1928, ).
- ,
(. ).
(Universalgeschichte),
. , ( ,
207

. 1971. . .

!#"

 ),
, .
,
.
, , , , ,
, . , ,
.
, , , , . ,
(Offenbarung als Geschichte, 2- .
1963 ., Grundzuge der Christologie, 1964 .; Grundfragen
systematischen Teologie, 1967 .), - , . ,
, , -, -
.

,
. : , , , .
, , .

.

(1968 .), .
(.
) , , , !##

, .
. ,
. , . , , ,
. ,
, ,
.
( )
(Bonhoeffer;
, 1943 , 1945 ).
.
, ,
, (
). , .
,
, . ,
( ) ,
.
, ,
.
, , . ,
,
.

, .
,
, .

.
!#$

 . ,
, .
.
, .

, , ,
. ,
,
, ,
.
.
(van Buren; , 1963 .).
, ,

( ). , , ( ).
, .
.
, ( ) ,
.
,
.

. ,
!#%

,
, . , ,
, .

XXIII
(. 1963) (21- ), (1962-1965).

(aggiornamento).
, , .
, ,
. ,
, . ,
, ,
.
,
, , , .
,
.
,
, .
( )
. , . !#&

 , , .
.
,
(. ). ,
.
, , . .

, . , , ( 1964 )
, : . , ,
. , .
,
, , .
(par cum pari) .
, , . ,
,
, , .
.

.
,
, !#'

 , , . 1967 Populorum
progressio, ,
(
).

1968 . ,
. , .

35.

, , . ,
.
.
, ;

, . XI ,
,
, , .

.
,

1453 , , , !$

,
, . ,
- .
, , . ,
. (949-1022),
(1296-1359), .

, ,
,
. , (
) , , , .
( ,
, ) , ,
,
.
XIV ( hesychia ,
). ,

( , , ) , .

, ,
, . ,
, ,
!$

 . ;
, ,
.
.
1453
. , .
XVI ,

. 1573-1581 II.
- . XVII

. , 1629
, , , . XVII .
, 1642 , .
1672 .
,
,
.
,
1570- , XVIII-XIX
.
XVIII ,

, !$

 (Philokalia, 1782 .), .

, XVII-XVIII , XIX . ,
, , - (18041860). (1782-1867)

. .

.
,
.
(1903-1958) (. 1893),208
( ).
(. 1926),209
, (.
1921),210 .

,
, .

208
209
210

. 1979. . .
. 1992. . .
. 1983. . .
!$!


.

,
.
, ,
,
.
.
;
,

.
. ,
.
( ()), , -
- . ,
, ; , , , . ,
, , , , : , ,
, .
, ,
, XVIIIXIX .,
, , .
.
!$"


......................................................................................... 3
................................................................ 7
1. ........................................................................ 7
........................................................................ 7
..................................................................... 10
........................................................... 11
............................................................................. 13
........................................................................................ 14
2. ...................................................................................... 14
...................................................................... 15
............................................................. 16
.......................................................................... 17
3. ..................................... 19
................................................................... 19
......................................................................................... 21
4. -
(, , ) .............................................. 29
................................................................................................ 29
.......................................................................................... 37
.............................................................................................. 42
5. .......................................................... 43
........................................................... 44
.............................................................................................. 45
................................................................................................. 47
6. . .......................................... 51
............................................................................................ 52
............................................................................................ 53
......................................................................... 55
7. . .................................................... 56
8. . ............................ 59
............................................................................................ 59
!$#

 ............................................................................. 64
. ...... 65
9. ........................................................ 68
...................................................................................... 68
.................................................................. 70
........................................................................... 72
. ....................................................... 76
. .................................................................... 78
. .......................... 79
................................................................................ 81
10. ........................................................ 83
11. ...................................................................................... 88
............................................................................................. 88
.......................................................... 89
.................... 92
............................................................. 98
......................................... 106
C . ............................... 116
12. . 529 .......... 116
13. .
.................................................................... 119
14. ................................................ 122
15. .......... 125
16. ............ 128
17. .................................................................... 131
.................................................................... 131
........................................................................ 132
.................................... 133
..................................................... 135
..................................................................................... 137
................................................... 139
...................................... 142
!$$

18. .................................................................. 144

....................................................................... 144
.................................................. 145
..................................................... 148
.................................................................... 149
................................ 150
............................ 152
........................ 153
...................................................... 155
..................... 156
..................... 159
19. .................................................................. 162
.......................................................................................... 162
.............................. 166
20. ........................................................... 167
. ..................... 173
21. ......................................................................................... 173
1521 . .................................................. 173

........................................... 178
............................................ 181
22. ................................................................................. 208
23. ..................................................................................... 215
24. ..................................................................................... 218
25.
(1618-1619 .) ...................................................... 225
26.
(1577 .) ............................................... 227
..................................................................................... 227
.................................................................................. 227
....................................................................... 228
...................................................................... 228
........................................................... 229
!$%

27. .................................................................... 234

28. . ..................... 239
29.
...................................................................... 244
30. ......................................................... 251
.................................................................... 251
; .. 255
.............. 257
................................................................ 273
31. ..................................................................................... 275
............................................ 275
....................................................................... 276
.................................................... 279
................................................................................. 279
..................................................................... 281
..................................................................... 281
............................................................... 282
.............................................................................. 283
32. ................................................................. 284
....................................................................... 284
............................... 289
...................................................... 293
........................................................... 294
........................................................................................... 295
................................................... 299
33. XIX ......................................... 300
.................................................................................... 300
................................................... 307
..................................................................... 309
. . ........... 313
........................................................................ 315
.......................................................................................... 316
........................................................................ 320
XIX ................................................... 323
XIX ................................................ 326
XIX ............................ 329
!$&

34. .
......................................... 334
, .............................................................. 334
- ................................................... 338
................................................................ 341
................................................................................... 348
. .......................... 350
................................................................. 355
........................................................... 358
35. ........................................................ 360
..................................................................................... 364

!$'



.
: ..
: ..
-: ..

N 000326 07.12.1999
190068, -, . -, 29
15.04.2001. 28.06.2001
7090 1/16. 2000 . N
!%