TAI LIEU ON THI TN & H 2012-2013

PHN 1 : DAO NG IU HA
Dng 1: Vit PTD:
PTD c dng : x = A cos ( t + ) Tm cc i lng cn thit: A, ,
2
t
k
+ Tm tn s gc : = 2 f =
=
. Hoc T =
( t : Thi gian dao ng , N : s ln d )
T
N
m
d
l max l min
v2
a2 v2
+ Tm bin : 1. A2 = x2 + 2 = 4 + 2 (ly A dng) 2. A =
=
( d : chiu di qu o )
2
2

1 2 1
v
2 2
3. v max = . A A = max
4. E = kA = m A
2
2

+ Da vo gc thi gian (t = 0) v v tr ca vt ti thi im . ( VTCB: x = 0 ; ni th vt x = A tu

theo chiu dng)
gii ra 2 nghim : = v = loi nghim theo v ( v> 0 th < 0 v ngc li )
g
vi l : bin dng ca l xo .
l
Khi ko vt ra mt on x ri th nh ( khng vt u ) khi A = x

Lu : CLLX c th dng CT : =

m.g
)
k
Lc tng hp tc dng ln vt dh (gi l lc hi phc, lc ko v ): F = -k.x = - m 2 x ; Fmax = m2A.
Dh i chiu khi lc hi phc t gi tr cc i. Khi x = A
Trong mt chu k vt dh i c qung ng 4A. Vt dh trong khong c chiu di 2A.
CLLX treo thng ng khi ko vt ra t v tr l xo khng bin dng : x = d k l ( vi l =

V D 1 : Mt CLLX gm mt l xo khi lng khng ng k c k = 40N/m mt u c nh, u kia treo mt

vt c khi lng m = 400g. Ko vt ra 6cm t VTCB v th nh cho vt dao ng. Vit PTD ca vt nu chn
chiu dng t trn hng xung, gc ta ti VTCB:
- Gc thi gian lc th vt.
- Gc thi gian lc vt qua v tr cn bng theo chiu m .
- Gc thi gian lc vt qua li x = 3 2 cm theo chiu dng .
Hng dn gii :
k
40
v2
Tc gc : =
Bin : x = 6cm, v = 0 A2 = x2 + 2 A = 6cm
=
= 10 rad/s
m
0.4

cos

cos

=
1

gc thi gian lc th vt : t= 0, x = 6cm

thay vao pt : 6 = 6
PTD : x = 6 cos10t cm
gc thi gian lc vt qua v tr cn bng theo chiu m : t = 0, x = 0 => thay vao pt : 0 = 6 cos =>

cos = 0 = ; v < 0 ( > 0 = ) =>PTD : x = 6 cos(10t + ) cm

2
2
2
gc thi gian lc vt qua li x = 3 2 cm theo chiu dng : t = 0, x = 3 2 cm => thay vao pt : 3 2 = 6 cos

= ; v > 0 ( < 0 = ) =>PTD : x = 6 cos(10t ) cm

4
2
4
4
V D 2 : Mt con lc l xo c khi lng m = 400g v cng k = 40N/m. Vt c nng lng l W = 0.032 J.
a) Vit phng trnh dao ng ca vt nng. Chn gc thi gian lc vt qua bin m.
b) Vit phng trnh dao ng ca vt nng. Chn gc thi gian lc vt c li 2 cm v ang tng .
Hng dn gii :
k
40
1
2.W
2.0, 032
Tc gc : =
=
= 10 rad/s Bin : E = kA2 A =
=
= 0,04 m = 4 cm
m
0.4
2
k
40
- Chn gc thi gian lc vt qua bin m : t= 0, x = - A thay vao pt : -A = A cos cos = 1 => =
ptd : x = 4 cos(10t ) cm

Chn gc thi gian lc vt c li 2 cm v ang tng : t = 0, x = 2, v > 0 ( < 0 ) : x = 4 cos(10t ) cm

3
V D 3: Mt vt dao ng iu ho, ti li x 1 v x2 vt c tc ln lt l v 1 v 2. Chng minh bin dao
v12 x 22 v 22 x12
ng ca vt bng:
v12 v 22
Hng dn gii :
=> cos =

v12 = 2 (A 2 x12 ) v12 A 2 x12

2 = 2
A 2 v12 v12 x 22 = A 2 v 22 v 22 x12 A 2 (v12 v 22 ) = v12 x 22 v 22 x12 A =
2
2
2
2
2
v 2 = (A x 2 ) v 2 A x 2

v12 x 22 v 22 x12
v12 v 22

V D 4: Mt vt dao ng iu ha vi chu k T = 3,14s. Xc nh pha dao ng ca vt khi n qua v tr x = 2cm

vi vn tc v = 0,04m/s.
Hng dn gii :
=

2 2.3,14

=
=2rad/s ; A = 2 2 ; t = 0, x = 2cm , v = 0,04m/s >0 (t + ) =
T
3,14
4

V D 5: Vt c khi lng M= 160g c gn vo l xo c cng k =64N/m

M
t thng ng. Ngi ta t thm ln vt m mt gia trng m = 90g. Gia trng m tip
xc vi vt theo mt phng ngang. Kch thch cho h dao ng iu ha theo phng
thng ng. gia trng m khng ri khi vt trong qu trnh dao ng th bin
k
dao ng A ca h phi l bao nhiu ?
Hng dn gii :
g
m+M
= 0, 0390625 m
m khng ri M trong sut qu trnh dao ng th : amax g 2 .A g A 2 = g

k
Dng 2: Tm vn tc , gia tc ca vt dh :
Phng trnh vt : v = - A sin ( t + ) .
+ v t cc i sin( t + ) = 1 vmax = .A khi x = 0 ( vt v tr cn bng )
+ v = 0 khi x = A ( vt v tr bin )
+ v 2 = 2 A2 x 2 )
( biu thc c lp thi gian )
Phng trnh gia tc: a = v = x = - 2 A cos ( t + ) .
a t cc i cos ( t + ) = 1 a max = 2 A
Lu : - Khi a.v > 0 vt chuyn ng nhanh dn
- Khi a.v < 0 vt chuyn ng chm dn
- Vt m chuyn ng vi vn tc v0 n va chm vo vt M ang ng yn :
Va chm n hi: p dng LBT ng lng v nng lng ( di dng ng nng v mp ngang Wt = 0 )
2.m
mM
2
2
2
v0 v v =
v0
T m.v0 = m.v + M .V v m.v0 = m.v + M .V V =
m+M
m+M
m
'
'
v0
Va chm mm ( sau va chm hai vt dnh vo nhau c cng vn tc ) : m.v0 = ( m + M ).v v =
m+M

V D 1: Mt vt dao ng iu ho theo phng trnh x = 6cos(4 t)cm, Tm :

- vn tc ca vt ti thi im t = 7,5s
- gia tc ca vt ti thi im t = 5s
Hng dn gii :
T x = 6cos(4 t)cm ta c : v = x = - 24 sin(4 t)cm/s. Thay t = 7,5s vo ta c v = 0.
T x = 6cos(4 t)cm ta c : a = x = - 96 2cos(4 t)cm/s2. Thay t = 5s vo ta c a = - 947,5cm/s2.

V D 2: Phng trnh dao ng ca mt vt l x = 8cos(4t - ), vi x tnh bng cm, t tnh bng s.

3
a) Vit phng trnh vn tc v gia tc ca dao ng.
b) Xc nh tc cc i v gia tc cc i ca vt
c) Xc nh li , vn tc v gia tc ca vt khi t = 0,25s. d) Xc nh vn tc v gia tc ca vt khi ly x= 6 cm
Hng dn gii :

a ) phng trnh vn tc : v = . A sin(t + ) = - 32 sin(4t - ) cm/s

3

- phng trnh gia tc : a = 2 . A cos(t + ) = - 128 2 cos(4t - ) cm/s2

3
2

b - tc cc i : vmax = .A = -32 cm/s

- gia tc cc i : amax = . A = - 128 2 cm/s2

c) Thay t = 0,25s vo pt vn tc : v = - 32 sin(4.0,25 - ) =16 3 cm/s

3

Thay t = 0,25s vo pt gia tc : a = - 128 2 cos(4.0,25 - ) cm/s2 = - 64 2 m/s2

3
d ) p dng cng thc c lp thi gian :
vn tc : v 2 = 2 A 2 x 2 ) = 16 2 ( 82 62 ) = 448 2 cm/s => v = 8 7 cm/s

Gia tc : a = 2 .x = -16 2 .6 = -96 2 cm/s2

2

V D 3: Mt con lc l xo gm l xo c cng 20 N/m v vin bi c khi lng 0,2 kg dao ng iu ha. Ti

thi im t, vn tc v gia tc ca vin bi ln lt l 20 cm/s v 2 3 m/s2. Bin dao ng ca vin bi l
Hng dn gii :
v2
a2 v2
m2a2 mv2
0,0412
.
0,20
. ,04
=
+
=
+
=
+
= 0,04m
2
4
2
2

k
k
400
20
V D 4: Mt l xo c cng k = 16N/m c mt u c gi c nh cn u kia gn vo qu cu khi lng M
=240 g ang ng yn trn mt phng nm ngang. Mt vin bi khi lng m = 10 g bay vi vn tc vo = 10m/s theo
phng ngang n gn vo qu cu v sau qu cu cng vin bi dao ng iu ha trn mt phng nm ngang. B
qua ma st v sc cn khng kh. Bin dao ng ca h l
Hng dn gii :
Va cham mm nn ng lng ca h 2 vt ( M v m) bo ton: mv0 = (m+M) V.
mv0
0, 01.10
0,1
=
=
= 0, 4m / s = 40cm / s
Suy ra vn tc ca h 2 vt ngay lc va chm: v =
(m + M ) 0, 01 + 0, 240 0, 25
A = x2 +

H 2 vt dao ng vi tn s gc mi =

k
16
=
= 8rad / s
(m + M )
(0, 01 + 0, 24)

V h nm ngang nn bin dao ng c tnh theo cng thc: A2 = x 2 +

v2
v 2 402
2
=
0
+
=
= 100
2
2 16

Vy bin dao ng: A = 10cm .

V D 5: Mt con lc l xo t nm ngang gm vt M c khi lng 400g v l xo c h s cng 40N/m ang dao
ng iu ha xung quanh v tr cn bng vi bin 5cm. Khi M qua v tr cn bng ngi ta th nh vt m c khi
lng 100g ln M (m dnh cht ngay vo M), sau h m v M dao ng vi bin
Hng dn gii :
k
A = 10.5 = 50cm/s
m
Mv
0, 4.50
=
Vn tc ca hai vt sau khi m dnh vo M: v =
= 40cm/s
M+m
0,5

Vn tc ca M khi qua VTCB: v = A =

C nng ca h khi m dnh vo M: W =

1
1
M+m
0,5
kA '2 = (M + m)v '2 ==> A = v
=40
= 2 5cm
2
2
k
40

V D 6: Mt con lc l xo dao ng iu ha trn mt phng nm ngang vi chu k T = 2 (s), qu cu nh c

khi lng m1. Khi l xo c di cc i v vt m1 c gia tc l 2(cm/s2) th mt vt c khi lng m2 (m1 = 2m2 )
chuyn ng dc theo trc ca l xo n va chm n hi xuyn tm vi vt m 1, c hng lm l xo nn li. Bit tc
chuyn ng ca vt m2 ngay trc lc va chm l 3 3 (cm/s). Qung ng m vt m1 i c t lc va chm
n khi vt m1 i chiu chuyn ng l
Hng dn gii :
a
= 2cm
Lc u bin dao ng ca vt m1 : A1 = max.
2
V va chm l xuyn tm nn L BT ng lng v nng lng:
m2 v02 = m1v1 + v2 m2 => v02 = 2v1 + v2 (1)
1
1
1
2
2
m2 v02
= m1v12 + m2 v22 => v02
= 2v12 + v22 (2)
T (1) v (2) ta tnh c : v1 = 2 3m / s
2
2
2
v2
(2 3) 2
2
=
2
+
= 4cm
2
12
Vy Qung ng m vt m1 i c t lc va chm n khi vt m1 i chiu chuyn ng l:
S= A1 + A2 = 2 + 4 = 6 cm

Sau va chm bin dao ng ca vt m1 lc sau A2 : A2 = x 2 +

Dng 3: Tm nng lng, ng nng v th nng :

1
1
+ ng nng : W = mv2 = m2A2sin2(t+).
2
2
1
1
+ Th nng: Wt = kx2 = k A2cos2(t + )
2
2
1 2 1 2 1 2 1
2 2
p dng: W = Wt + W = kx + mv = kA = m A
( k = m 2 )
2
2
2
2
Lu :
v = 0 khi x = A ( vt v tr bin ) Khi E = 0 => Et = E ( Etmax )
Vmax khi x = 0
( vt v tr CB ) Khi Et = 0 => E = E ( Emax )
ng nng v th nng dao ng iu ha vi tn s gc = 2, tn s f = 2f v chu k T =

T
.
2

Trong mi cng thc tnh lc v nng lng n v chiu di l m, n v khi lng l kg .

T
ng nng v th nng bng nhau sau nhng khong thi gian t = .
4
V D 1 :Mt con lc l xo gm mt qu nng khi lng 100g, l xo c cng 100N/m, khi lng khng ng
k treo thng ng. Cho con lc dao ng vi bin 5cm. Ly g = 10m/s2; 2 = 10.
a) Tm nng lng dao ng ca vt v ng nng khi vt c ly x = 3 cm.
b) Tm ly ca vt khi vt c ng nng bng th nng v vn tc, gia tc ca vt khi .
c) Tm vn tc ca vt khi vt c ng nng bng 3 ln th nng .
Hng dn gii :
1
2
a ) C nng ca vt : W = k . A = 0,5.100.0,052 = 0,125 J
2
p dng : W = Wt + W => W = W Wt = 0,5.100.(0,052 0,032 ) = 0,08 J
A
1
2
b ) x = ? ( W = Wt ) : W = Wt + W = Wt + Wt = 2.Wt = k . A 2x2 = A2 x =
= 2,5 2 cm
2
2
vn tc ca vt : v = A2 x 2 = 111 cm/s
gia tc ca vt : a = 2 .x = 2500 2 cm/s2
1
4
1
2
2
c ) W = Wt + W = W + W = W = m. . A v = 137 cm/s
3
3
2
V D 2 :Mt con lc l xo c khi lng vt nh l 50 g. Con lc dao ng iu ha theo phng trnh: x = Acost.
C sau khong thi gian 0,05 s th ng nng v th nng ca vt li bng nhau. Ly 2 = 10. Tnh k .
Hng dn gii :
Trong mt chu k c 4 ln ng nng v th nng bng nhau do khong thi gian lin tip gia hai ln ng nng
T
2
T = 4.0,05 = 0,2 (s); =
v th nng bng nhau l
= 10 rad/s; k = 2m = 50 N/m.
4
T
V D 3 :Con lc l xo gm vt nh c khi lng m = 400 g v l xo c cng k. Kch thch cho vt dao ng
iu ha vi c nng W = 25 mJ. Khi vt i qua li - 1 cm th vt c vn tc - 25 cm/s. Xc nh cng ca l xo
v bin ca dao ng.
Hng dn gii :
1
1
1
1
v2
2W mv 2
mv 2
Ta c: W =
kA2 =
k(x2 + 2 ) =
k(x2 +
) = (kx2 + mv2) k =
= 250 N/m.
2
2
2
2
k

x2
V D 4 : Mt cht im dao ng iu ho c phng trnh x = 2cos10 t(cm). Khi ng nng bng ba ln th nng
th cht im v tr
Hng dn gii :
T phng trnh x = 2cos10 t(cm) ta suy ra bin A = 2cm. C nng trong dao ng iu ho E = E + Et, theo
1 2
1 2
bi ra E = 3Et suy ra E = 4Et, p dng cng thc tnh th nng E t = kx v cng thc tnh c nng E = kA x
2
2
= A/2 = 1cm.

Dng 4: Tng hp hai dao ng cng phng, cng tn s :

Mt vt thc hin ng thi hai dao ng:
x1 = A1 cos ( t + 1 ) v x2 = A2 cos ( t + 2 ) =>
x = x1 + x2 = A sin ( t + ) c:
Bin A: A =

A12 + A22 + 2 A1 A2 cos( 2 1 ) .

A1 sin 1 + A2 sin 2
+ 2
( Nu A1 = A2 th = 1
)
A1 cos 1 + A2 cos 2
2

Lu : + Khi 2 1 = hai d vung pha nhau => A = A12 + A22

2
+ Khi 2 1 = (2k + 1). hai d ngc pha nhau => A = A1 A2
Pha ban u:

tg =

+ Khi 2 1 = 2k hai d cng pha nhau => A = A1 + A2

+ trong mi trng hp : A1 A2 A A1 + A2
Ngoi ra c th s dng my tnh b ti : xem chuyn phn sau

V D 1 :Mt vt tham gia ng thi hai dao ng cng phng , c cc phng trnh dao ng thnh phn :
p
p
x1 = 8cos(10t - )(cm) v x2 = 8cos(10t + )(cm) .
3
3
a ) Vit phng trnh dao ng tng hp
b ) Tm tc cc i ca vt
Hng dn gii :
a ) ptd c dng : x = A cos(t + )
+ 2
A = A12 + A22 + 2 A1 A2 cos( 2 1 ) = 8 cm V A1 = A2 nn = 1
= 0 => x = 8cos10t cm
2
b ) tc cc i : vmax = .A = 80 cm/s
V D 2 :Mt vt thc hin ng thi 4 dao ng iu hoa cung phng va cung tn s co cac phng trinh:x1 =
3sin(t + ) cm; x2 = 3cost (cm);x3 = 2sin(t + ) cm; x4 = 2cost (cm).
a ) Hay xac inh phng trnh dao ng tng hp cua vt.
b ) Xc nh c nng dao ng bit vt c khi lng m = 100 g ( 2 =10 )
Hng dn gii :

a ) dng my tnh ta vit c : x = 5 2 cos( t + ) cm

4
1
2
2
b )c nng dao ng : W = m. . A = 0,5.0,1.10.( ( 0, 05 2) 2 = 2,5 mJ
2
V D 3 :Mt vt thc hin ng thi hai dao ng iu ha cng phng, theo cc phng trnh: x1 = 4 cos( t +
) (cm) v x2 = 4 3 sin( t) (cm). tm gc bin dao ng tng hp t gi tr nh nht.
Hng dn gii :

Ta c : x2 = 4 3 sin( t) = 4 3 cos(t ) v A = A12 + A22 + 2 A1 A2 cos( 2 1 ) Amin hai dao ng ngc pha
2
3

: 2 1 = gii ra hai nghim : =

v =
2
2
5